Tiểu thuyết lạc đường của hồ biểu chánh

c Ðng 1 www.hobieuchanh.com
c ng
 Biu Chánh
Chng I
 trách con phin
Tri chng-vng ti.
Dãy nhà lá  dài theo b kinh Dérivation, là cái kinh ào t Lng-Tô vô Rch-Cát 
ch lúa go trong các nhà máy Chn em ra thng-khu Sàigòn, ln ln lu l, làm cho
phai bt cái v nghèo hèn thp thi c chút ít.
Tuy vy mà ám con nít chy chi ngoài l, a qun áo lang-thang, a mt mày d-
dáy; nhng ngi n-bà ngi ngoài ca hng mát, hoc út cm cho con n, phn nhiu
hình vóc m-o, tóc tai x-xp; nhng n-ông làm  các s, mãn gii v dp-du, ngi
nào cng da nám tay chai; quang cnh y, cng  chng cho cái xóm ny là xóm bình dân
lao ng.
Anh Lý-trng-Mu, làm p-rng
1
ph trong mt hãng vn ti di Xóm-Chiu, p
xe máy chy chm-chm trên b kinh này. Anh trc chng 40 tui, nc da en, con mt ln,
t dài, trán rng, rõ ràng là tng mo ngi khí khái, quyt oán. Anh mc mt cái áo
bành-tô
2
b xanh vi mt cái qun vi en, chân mang guc vông
3
, u i nón trng. Anh
bit c và bit nói ting tây  dùng, hi trc trong nhà anh thng có bc ngàn, nhng vì
anh mê bài bc l thua ct vn, nên anh i làm mn mi tháng có 25 ng. V ln ca anh
cht, có  li cho anh mt a con trai tên Hip, nm nay nó c 14 tui. Anh chp ni vi
cô Ba Trâm sanh c mt a con gái na, tên Hào, nm nay nó c 11 tui.
Gió chiu hiu-hiu mát-m, nc kinh cun-cun chy vô tàu kéo ghe thi xúp-lê
4
vang

rân, bên Sàigòn èn khí ã bc cháy sáng quc.
p-rng Mu p xe máy thng-thng chy mà hng cnh, khi run chuông cho con nít
tránh, khi d nón mà chào ngi quen. Thình lình gp thím Hai Tin, là v ca Hai C làm
cu-li
5
vác hàng di bn tàu, thím i xng-xái da lng, tay cm cái khn, và i và lau
c mt. Anh lin ngng xe bc xung hi Hai Tin rng:
- Thím i âu v ti vy thím Hai? Có vic gì mà thím khóc?
- Cha con Lê té b bnh nng lm anh Ba i!
- Té âu?
- Té di tàu.
- Hi nào?
1
ting Pháp: caporal 1) cai th; 2) (quân hàm) h s
2
ting Pháp: áo ngn c kín mc nh áo veste ngày nay, thích hp cho àn ông ln àn bà
3
guc làm bng g cây vông ng (Hura Crepitans). G vông rt nh, t trng 0,35-0,40 kg/dm
3
, nên làm guc
ng g vong i ng xa ít mi chân. Guc g vong i mau mòn vì phm cht g rt thp, thng c
gii bình dân dùng.
4
ting Pháp: souffler: còi tàu (ting hi nc xuyên qua ng khói nh ting tht ng b ca th rèn).
5
dch âm t ting Hindi sang ting Anh: cooly; ting Pháp: couli: 1) giai cp thp nht ca ngi n , 2)
phu khuân vác  M và  các x thuc a
c Ðng 2 www.hobieuchanh.com
- Mi hi tra này. Hm nay tôi bnh nên tôi  nhà, không i mua bán c. Hi tra con
Lê m bánh da em i bán, nó chy v cho tôi hay rng cha nó té b thùng hàng è ht

th, h sa son chem li nhà thng thí. Tôi lt-t ra ó, té ra quan thy thuc coi
i li dy ch luôn vô nhà thng Ch-Ry. Tôi tut theo vô Ch-Ry mi gp. Thit
té nng lm anh Ba i!
- Quan thy thuc nói bnh th nào? Có l cu c hay không?
- H có nói âu mà mình bit, song tôi coi th nng lm, s chu không ni. Cha con Lê
thy tôi thì bit, mà c ngó tôi ri lc u chy nc mt, ch không nói c. Mt xanh
lè, b mt lm, li máu âu trong hng mt lát tuôn ra c búng.
- Nghèo i làm n, phi b nguy him nh vy ó, cht ri ai nuôi v con! Sao thím không
 trong nhà thng vi chú, li bi v?
- H nói ban êm h không cho . Li tôi ói bng, nên phi chy v kim n ba ht cm
i khuya tôi tr vô.
-  nhà còn tin bc gì hay không?
- Hm nay tôi bnh, có i mua bán gì c âu mà có tin, nh cha con Lê i làm kim
a nào n ba ny.
p-rng Mu móc túi ly ra by cc bc, m nm cc mà a cho Hai Tin mà nói rng:
„thim ly  ít cc i xe ra vô mà nuôi chú. Khuya thím tr vô nhà thng nói giùm tôi gi
i thm chú nghe“
Hai Tin ly my cc bc và áp rng: „Cám n anh Ba. Nh tri cho cha con Lê mnh, tôi i
mua bán ri tôi s tr li cho anh Ba“.
p-rng Mu khoát tay, ri leo lên xe máy mà i.
t cái nhà lá hai cn tum húm, thp thi, vách phênh xch xc, mái sau mun ,  gn bn
ò Kinh, y là nhà ca Cp-rng Mu.
Anh v ti, nhy xung xe, thy trong nhà ti mò, li có con Hào ngi chi trc ca, thì hi
ng:
- Má con âu?
- Má nm trong bung.
- Ti ri sao cha t èn?
- Hi nãy con mun t. Má nói t tn du nên má không cho.
p-rng Mu dt xe máy vô nhà, bóp hp qut máy cho ra la, ri kê vào èn  trên bàn mà
t.

Ba Trâm tóc tai dã di  trong bung bc ra. Tuy cô hm hút trong cái chòi lá, tuy cô mc
cái áo ct vi trng vi mt cái qun lãnh en c xì, nhng mà nc da trng trong, mái tóc
n sóng, tay chân du nhiu, môi má ng hng, tui ã quá ba mi mà sc vn còn xinh
p. Nhan sc ny l thì phi  nhà lu, ngi xe hi mi xng áng.
p-rng Mu thy v thì nói rng:
- Chú hai Ci làm, chú té b bnh nng lm, h ch chú vô nhà thng Ch-Ry ri.
- Sao mình hay?
- Tôi mi gp thím ây. Tôi có cho thím nm cc bc.
- Mình nghèo mà c làm cái mng ó hoài gp ai mình cng cho tin.
c Ðng 3 www.hobieuchanh.com
- Chú lai C gp vic ri-ro, mình phi giúp chú chút nh ch. Mà thím Hai Tin b thím
ng bnh lm, mét chng.
- Nghe nói thím au ban hm nay mà.  cái ch sình ly, thp thi nh vy, t nhiên phi
au ban, chy âu cho khi. Chng nhng là thím Hai Tin, tôi s ri ây tôi vi con
Hào cng phi au na ch.
- Cái gì mà au! Vy ch thiên-h hây ó sao?
- H nhà cao ráo sch s, ch h có  cái nhà d-dáy thp-thi nh nhà mình vy âu.
- Ai li không mun  nhà cho rng ln sch s. Ngt vì mình nghèo bit làm sao?
- Ti ai mà nghèo ó? Nu hi trc mình nghe li tôi can gián, mình ng có mê sa bài
c, thì âu n ni v con phi cc kh nh vy.
- Thôi, chuyn xa còn nhc li làm chi! H mình nhc ti chuyn ó thì chng khác nào
mình âm kim vào rut tôi vy.
- Ti mình than nghèo, nên tôi mi nói ch nhc chuyn c ri làm giàu c hay sao?
- Con ngi giàu hay nghèo cng ti cái mng. Bi cái mng tôi phi nghèo, nên nm ó
tri mi khin cho tôi sanh tâm bài bc, làm cho tiêu ht ca tin. Tôi chc nu tôi
không thua thì cng b trm cp git ht.
- Thua bài bc ht ri bây gi khéo kim li mà cha mình! n cm hay cha ng tôi
n cho?
-  nhà n ri cha?
- M con tôi n ri. Ti ngày không có bánh hàng chi ht, nên ói bng, hi chiu cm

chín m con tôi n trc.
- Thôi  tôi i thng Hip v ri tôi sn vi nó.
- Nó i u linh
6
, bit chng nào nó v mà ch.
- Chng nào cng c. Ba nay tôi không ói.
p-rng Mu ci áo bành-tô en máng trong bung; bây gi còn mc cái áo thung trng, lên
võng mà nm, a nghe trèo-tro. Ba Trâm kéo gh ngi da èn n tru, ánh sáng èn chói
t cô ta coi thit là p , mà cô nhai tru cái ming ca cô li càng hu duyên.
Trng-Mu nm ngó v mt hi ri kêu con Hào mà nói rng: “Hào a, vô ba biu mt chút
coi, con”.
Con Hào mc b hàng en, tóc ht bom-bê
7
, ngt mày sáng r, ging ht m nó. Nó bc
vô thì cha nó nm tay kéo li biu ngi trong lòng ri hi rng:
- Chiu nay con i hc, con có bòn hay không?
- Con thuc bài mà bòn ging gì.
- Gii! Ráng hc nghe không, con. Hc ng sau làm cô giáo nh cô giáo ca con vy ó.
- Hc n chng nào mi làm cô giáo c ba?
- Hc cho ti chng thi u, có bng cp, mi làm cô giáo c ch.
Ba Trâm xen vô nói rng: “Th hc trng t trong xóm làm sao mà thi ly bng cp cho
c. Mun i thi phi hc trng ln, ngi ta dy  lp ri mi i thi ch”.
6
lu=trôi; linh=l loi. Lu linh : rày ây mai ó, lang thang không nh hng
7
ting Pháp: bombé. Mái tóc phía trc ht ph trán vòng qua n trái tai
c Ðng 4 www.hobieuchanh.com
p-rng Mu nói rng: “Thì nó còn nh, phi hc trng nh. Chng nó hc  lp, nó khá
i, mình sem nó n trng ln: ch bây gi du mình cho nó hc trng ln nó cng
phi ngi lp nh, có ích gì âu mà phi i xa.  nó hc mt vài nm na ri s liu ch”.

Ba Trâm th ra nói ging bun rng:
- Thy con Hào tôi ru ht sc. Con ngi ta 11 tui ã ngi lp nhì lp nht ri, còn nó
thì lt t  di lp chót! Chng nói ai âu xa, n con ca con T, là con chc khách,
mà nó cng hn con Hào na, thì h thn bit chng nào.
- Hi nào mà phân bì. Thng thng nó hc có gp gì âu.
- Thng thng ri nó già, làm sao mà hc na c. Ch chi mình mn ph bên Cu-
kho, hoc ngoài ch Ông-Lãnh mình  thì nó hc trng Cu-Kho, hoc trng ng-
Cát, tin bit chng nào. Con ca con T, nh cha nó  Ông Lãnh nên nó hc mi mau
ó.
- Tôi cng mun nh vy lm ch. Ngt mình n lng ít, còn ph xá  mit bn mc
quá, làm sao mà mn ni.
- V chng con T không ra gì. mà coi th nó làm ra tin nhiu, con nó n mc ph phê.
Con Hào v vai cha nó mà nói rng:
- Tháng ny ba lãnh lng ri ba mua cho con mt chic vòng nghe không ba; vòng chm
nh ca con Kiên eo vy ó, con mun quá.
- Vòng mc tin lm, ba mua sao ni, con.
- Ba ca Kiên mua cho nó ó sao?
p-rng Mu day mt vô vách, không tr li c.
Ba Trâm ngi xa thuc và than rng: “Con n bây ln ri mà không có mt phân vàng trong
mình. Phn tôi chng nói làm chi, có vàng eo chi, bng không có thì thôi. Ti nghip cho
con Hào, nó thy con ngi ta eo vàng, nó mun, nó ngó, b thy thng quá”.
p-rng Mu c day mt vô vách, không nói mt ting chi ht.
Ngoài sân có ting hút gió nghe lnh lót, hút gió theo u bn n hành-vân, ri thng Hip
ng-hái bc vô nhà. Nó mc mt cái qun vi en, hai ng ct trên u gi, vi mt cái áo
i trng c mà li d, hai vt trc có hai cái túi thit ln, trên u nó li i mut cái nón n
en, nón c quá nên vành sp xung, còn dây ng
8
t âu mt. Nó va vô khi ca thì nó
ng chn ming mà ci, lòi hai hàm rng trng trong mà nh rt. Nó thy con Hào ngi
trên võng vi cha nó, thì nó bc li, móc trong túi, ly ra mt gói giy mà a cho con Hào

mà nói rng: “Anh có mua cho em mt cái bánh sa ây, em n i”.
p-rng Mu thy vy a nc mt.
Thng Hip móc túi na ly ra hai ct bc mà a cho Ba Trâm, ting xu vn còn khua trong
túi rôn rn.
Con Hào hi rng:
- Ba nay anh bán nht trình khá lm hay sao mà xu nhiu d vy?
- Ba nay kim c bn các, xài ht mt cc ba, còn có hai cc chín.
- D hôn! Anh cho em mt ng xu ng sáng mua khoai lang n.
8
ting Pháp: bande=dây ct quà cáp hay hàng hóa, dây nin trên nón n
c Ðng 5 www.hobieuchanh.com
Thng Hip móc xu ra m, ri a cho con Hào hai ng xu và nói: “Cho em hai ng ây
còn by ng  sáng anh n bánh mà i bán nht-trình”.
Ba Trâm ng dy bc vô trong và kêu thng Hip mà nói: “Hip a, bng èn vô ây ng
tao dn cm cho mà n”. Cách chng bao lâu, thng Hip bng ra mt cái mâm ch có mt
ng cm, mt da cá vi mt da rau luc mà thôi. Nó  cái mâm trên bàn thì k Ba Trâm
ng èn ra theo, tay li có cm hai cái chén và hai ôi a. Cô ta nói trng rng: “Thôi, i n
m i, khuya ri”.
p-rng Mu buông con Hào ra ri ng dy bc li bàn mà dòm mâm cm. Anh ta châu
mày mà nói rng: “n cc quá!”
Ba Trâm nói rng: “Có i chc âu mà n sng. Hm nay con Hào nó thèm tht, mà có
dám mua âu”.
Con Hào nm a tòn ten trên võng, nghe m nói nh vy thì nó nói tip rng: “u tháng ba
lãnh lng ri mua tht heo n nghe không ba. Hm nay con biu má mua hoài, mà má không
chu mua”.
p-rng Mu không tr li, c ngi li bàn mà n cm vi thng Hip.
Ba Trâm gt u áp vi con Hào rng: “,  ba con lãnh lng ri, má s mua tht heo cho
con n. Con n bánh ri, thôi i ung nc i con; ung nc ri ngng sáng có i bc”.
Con Hào vâng li, i ung nc ri i vô bung.
Thng Hip ngi n cm vi cha nó, rau luc chm vi nc cá mà nó n ngon lành, b mt

coi rt hân hoan. Nó thy cha nó không vui, thì nó hi rng:
- Sao ba không mua giy s ba?
- S gì?
- S tng t h bán ó. Trúng c-c 10 ngàn ln ba à. Ba liu mt ng bc mua th
nut s, may trúng thì ba giàu to.
- D gì mà trúng.
- Vy ch h trúng ó sao. H trúng c thì mình cng có th trúng vy ch. Ch chi
con có mt ng bc con mua mt s lin. Nu con trúng c-c thôi thì sng lm.
- Nu con trúng s ri con làm ging gì?
- Trc ht con thôi làm ngh bán nht-trình. Tuy bán nht-trình không phi cc kh hay
u h gì, mình thi chi các no ng rao by b mà kim cng  cm n, song
mình trúng sc bc muôn thì cn gì phi theo nghy na phi không ba?
- … Không i bán nht-trình na, con  nhà, ri con làm vic gì?
- Con i hc ch.
- Hc th gì?
- Con hc ch Tây cho gii ri con hc chng-Lê, ng ln con làm nuôi ba. Mà h
trúug s ri, thì con không cho ba i làm na, làm cc kh mà li b ting nng ting
nh, làm chi. Con mn ph tt bên Sàigòn cho ba , con bt ba  không i chi, không
cho ba làm vic gì ht.
-  không mà n, chng ht tin ri làm sao?
- D ht âu! Trúng 10 ngàn ng, du n xài nhiu i na, thì cng nm mi nm mi
t, ch có l nào mt hai nm mà ht c, mà chng ht tin thì con gii ri, con làm
mà nuôi ba c, có sao âu mà s.
c Ðng 6 www.hobieuchanh.com
p-rng Mu và rit cho ht chén cm, ri ng dy bng tô nc mà bc ra sân.
Ba Trâm i vô bung, va i va nói rng: “Hip n ri thì dn ra giùm mt chút ri s ng,
nghe không con”.
Hip gt u, ri ngi n cho ht tng cm, n vn ngon, b vn vui hoài. Chng n ri, nó
i bng ht chén da em ra sau mà ra, và úp vô sóng t-t. Nó bng èn tr ra ngoài, thì
thy cha nó, ming ngm u thuc, ng ly cái áo bành-tô b xanh mà mc, nó bèn hi

ng:
- Ba i âu mà bn áo vy ba?
- i làm.
- i làm ban êm na sao?
- .
p-rng Mu dt xe máy em ra ngoài sân ri mi t èn. Thng Hip i theo ra ó, Cp-
ng Mu dn rng. “Dì con có hi ba, thì con nói ông ch sai ba i xa không bit chng nm
ba ba ba mi v”. Nói dt li ri leo lên xe máy p i tut.
c Ðng 7 www.hobieuchanh.com
Chng II
Thí thân liu mng
i 3 gi khuya. Trên b l dc theo mé kinh Dérivation vng teo, không có bóng
ngi qua li, không nghe ting chó sa, mà nhng nhà lá  dài theo ng cng im lìm, ca
gài kín mít.
p-rng Mu 
9
lén i trên khúc ng y, va i va chm ch dòm phía trc mt, mt lát
i ngoái li mà ngó phía sau lng, dng nh s ngi ta ón, hoc ngi ta theo mình vy.
i ngang qua nhà Hai C, anh thy trong nhà có t èn, li nghe có ting khóc r-r, có l
anh s ngi trong nhà thy dng anh hay sao, nên anh bc tránh qua phía bên kia ng ri
i nh nh, không dám cho ng t. Mà chng qua khi ri anh li dng chân, suy ngh mt
chút, ri xng xm tr li, bc vô ca Hai Cng dòm vô nhà và kêu nho nh rng:”Thím
Hai a, thím Hai, có vic gì mà thím khóc vy, thím Hai?”.
Ting khóc dt. Hai Tin m ca, thy Cp-rng Mu thì bu-bo nói rng: “Anh ba i, cha
con Lê mt ri, anh Ba à!”
p-rng Mu bc vô nhà, ng trch
10
qua ch ti và hi nho nh rng:
- Chú mt hi nào?
- Mi tt hi hi mt tri ln ây.

- Cht trong nhà thng hay sao?
- Thì nm  trng my ba rày, tng quan thy thuc cu c; té ra bnh càng ngày
càng thêm nng, chu không ni phi cht.
- Bây gi thím tính làm sao?
- Tôì có bit tính ging gì âu. Hi ti h dn tôi nh mun lãnh xác v mà chôn thì sáng
mai vô mà lãnh; còn nh không lãnh thì tra mai trong nhà thng h chôn.
- Thím tính lãnh xác v không?
- Tôi mun nh vy lm, ngt vì h lãnh xác em v thì phi làm dám ma, phi xin phép,
phi mn t mà chôn ct, tn hao lung lm, tôi ughèo tôi làm sao ni. Còn nu  nhà
thng h chôn thì ht hi thân ca cha con Lê, ti nghip lm. T hi hôm n bây gi
tôi iên trong bng không bit làm sao cho c. Ch chi tôi có mt hai chc ug bc,
tôi mua mt cái hòm và vi s chút nh em vô nhà thng cy h lim cho kín áo ri
khiêng i chôn luôn cng còn m cúng mt chút…
Hai Tin nói ti ó ri ti trong lòng nên khóc rng lên.
p-rng Mu ng nép vào vách, khoát tay ra du biu Hai Tin ng khóc và hi nho nh
ng:
- Trong nhà có ai hay không?
- Không.
- Con Lê âu?
- Nó ng trong bung.
9
1) nh (kh); 2) nhy
10
chch, chch
c Ðng 8 www.hobieuchanh.com
p-rng Mu lin xây mt vô vách, móc túi ly ra mt bó giy bc hai chc ng, rút mt
m không bit my tm, mà cm trong tay, ri b bó giy bc vào túi li. Vic ri anh mi
day ra a nm giy bc cho Hai Tin mà nói rng: “Thím ly cái ny ng lo chôn ct chú”.
Hai Tin a tay ly nm giy, thy nhiu quá thì git mình, nên ngó Mu mà nói rng: “Anh
a chi nhiu quá vy? Chng vài chc cng  mà”.

p-rng Mu khoát tay, biu ng nói.
Hai Tin nói ráng rng: “Cám n anh Ba quá, em bit làm sao mà trn c.”
p-rng Mu khoát tay na và nói nh rng: “Tôi thy chú hai nghèo nhà b vic ri ro n
 mng nên tôi thng, tôi giúp cho thím tng táng chú. Tôi dn thím môt u ny gt lm:
thím phi kín ming, ng nói cho ai bit s tôi a tin cho thím ây. H thím nói ra, thì là
thím git tôi a, thím nh không?”
Hai Tin gt u.
p-rng Mu lin bc ra ngoài, biu Hai Tin khép ca li. Hai Tin ngó theo thì thy hai
túi áo bành-tô cua Mu kè-nè y nhóc
11
, song không hiu ng nhng vt gì.
p-rng Mu ra lng ngó trên di; ri xâm-xâm i rit lên phía bn ò Kinh. Vn nhà
anh thy trong nhà im lìm, ti mò. Anh i dc theo vách u xông mà vô phía sau, ri m ca
sau mà vô nhà. Anh lò mò i ra ch cái bàn n cm phía trc, rng cái èn, bng èn vô
bung mà  trên mt cái gh, ri bóp hp qut máy cho ra la mà t èn.
Anh d mùng lên thy Ba Trâm ang ng vi con Hào, thì nm tay Ba Trâm mà kéo.
Ba Trâm git mình m mt, ngó thy chng thi ngi dy và hi rng: “V hi nào vy? i
âu mà bit mt my ba rày?”
p-rng Mu khoát tay, biu vng nói, thy cái èn cao ngn thì vn bt xung lu-lu ri
móc trong túi áo bành-tô ly ra my bó giy bc mà b trên gh, giy 100 có, giy 20 có, giy
5 ng cng có.
Ba Trâm thy bc nhiu quá thì chóa mt, nên vùng ng dy hi nh rng: “Tin âu mà
nhiu d vy?”
p-rng Mu khoát tay na, anh không nói chi ht, li ci áo bành-tô ra, trong mình ch còn
n mt cái áo thung mát thôi, trong áo thung li có my gói n u lên t trc ti sau. Anh
rút áo thung lên thì my gói y rt xung t. Ba Trâm chp lm em  trên gh, thì my
gói y u là giy 100 . Cô run bây by na mng na s, mng có tin bc nhiu, li s
không bit có xài c hay không.
Ba Trâm hi na rng: “Cha ch! Bc tin âu mà nhiu quá nh vy h? em v nhà ây
bit có hi gì hay không?”

p-rng Mu ly áo bành-tô mà bn vô li mà nói nh rng:
- Mình phi làm th nào em giu ht tin ny lin bây gii. Làm cho mau,  tr không
c.
- Tri i! Biu giu âu bây gi . . . Tôi lén em qua gi con T, c không?
- Minh liu th nào cng c, min giu cho nhm thì thôi, ch trong nhà s h xét,
 ly ht, ri h bt ti mình na.
- Cha ch! bit làm sao bây gi!
- Kim cái gì mà ng i cho mau.
11
phng ng Nam b: tht y
c Ðng 9 www.hobieuchanh.com
- Bit ly cái gì mà ng bây gi ,  thôi  ly cái gi mây ng áo qun ó mà ng
.
Ba Trâm lin bc lên ging, vói xách cái gi mây là cái gi tuy nh, song có khóa chc
chn. Cô móc túi ly ra nut cái chìa khóa nh mà m gi, sp my cái áo ra, ri Cp-rng
u ph ht my bó giy bc vô. Bc sp  di, áo sp lên trên, khóa gi li.
Ba Trâm b chìa khóa vô túi ri hi chng rng:
- Bây gi có bit ch nào mà giu cho kín. Thôi  xách cái gi ra gi cho con T d hn.
i cho nó c không?
- Tôi t thit vi mình, vì tôi thy v con nghèo cc tôi chu không c, nên tôi cp
git ca ngi ta em v cho mình ó. Mình phi liu th nào ct  dành mà xài và
nuôi con, liu th nào t ý mình, min là ng  mt ht, hoc h bt h ly li.
- Mình làm vic nh vy, bit có hi chi ti mình hay không?
- Thân tôi không k gì, du bày hay cht chém tôi cng cam tâm, min là mình vi hai
a nhc sung sng thì thôi. Thà tôi thí cái mng ca tôi cho v con c giàu có
sung sng, ch tôi sng mà phi cc cho ht c nhà, thì sng có ích gì.
Chng nói nh vy, mà Ba Trâm cng ngó cái gi, không nói c mt li tn.
p-rng Mu châu mày nói tip rng: “Tôi phi i lin bây giây, ch nhà không
tin. Mà h tôi i, tôi s tôi không gp mình na c. Vy tôi xin nói vi mình mt u ny:
tôi gi thng Hip li cho mình. Thu nay nó không có m, mà k t ba nay nó li không

còn cha na. Tuy mình không  nó, song mình có công nuôi dng nó t nh cho ti bây
gi, thì mình cng là m nó. Vy tôi xin mình ngh tình tôi mà thng yêu dy d nó giùm
tôi. H vic ca tôi làm ây mà êm c, thì chng nói làm chi. Còn nu có  b ra mà tôi
phi b hi, thì mình  nhà ráng bo bc nó cng nh con Hào vy, chng Tòa x ri, mình s
y ln s bc ny ra mà xài, ly mi ln mt mng khi ngi ta nghi. ng có cho thng
Hip i bán nht-trình na, cc kh thân nó ti nghip. Mình kim trng cho nó i hc ng
nó bit ch vi ngi ta. Mình hãy nh my li tôi dn ó nghe. Nu mình làm y nh vy, thì
u tôi cht, tôi cng vui lòng, mà tôi li còn cám n mình lm”
p-rng Mu nói ti ó thì rng rng nc mt. Ba Trâm cng cm ng, song ng trân
trân ch không nói ting chi ht.
p-rng Mu mi bng cái èn i ra phía trc, thy thng Hip nm ng trên cái võng,
qun áo lang thang, ng ngó mt hi ri lc u tr vô bung, nc mt tuôn dm d. Anh
 mùng, ri con Hào ri mi èn lên gh mà nói nh vi v rng: “Thôi,  tôi i. Gn
sáng ri, nu  tr s ngi ta ngó thy. Ai có hi tôi thì mình c nói tôi ry ln vi mình ri
tôi i âu mt my ba rày không có v nhà. Dn sp nh, cng phi nói nh vy nghe không.
Thôi, tôi i. À h tôi i ri, mình kim ch mà giu hay là gi cái gi tin i nghe”.
Ba Trâm gt u. Cp-rng Mu d ca sau mà bc ra ngoài, song i c chng vài bc
i anh li tr vô nhà. Ba Trâm ng m cái gi tính m bc, bng thy chng tr li thì
chng-hng . Mu bc li ôm v vào lòng mà hun hai ba cái ri nói nh rng: “Tôi thng
mình lm, du th nào mình cng ng quên tôi nghe”.
Ba Trâm gt u lia la. Mu ci ri bc i. Ba Trâm ng suy ngh mt hi lâu, d cái gi
lên mà coi bc na ri mi chu khóa li, b chìa khóa vào túi. Cô bng cái èn em  trên
bàn ngoài trc mà tt, ri tr vô bung xách gi d ca sau mà ra ngoài.
Ra li c mt khúc cô thy có mt ngi ln vi mt a nh phía di i lên, xng-xái
i theo cô. Cô hi hp nên ng li ri  cái gi bên ng làm bi khn. Ngi ln di
i vt hi rng: “Ch Ba phi không?”
c Ðng 10 www.hobieuchanh.com
Ba Trâm coi li, té ra m con Hai Tin, cô vng bng mi hi rng:
- Thím Hai mà tng ai ch. Thím i âu khuya vy? Nghe nói chú nm nhà thng, vy
mà chú mnh hay cha?

- Cha con Lê cht ri, ch Ba à. M con em vô nhà thng ng lo chôn ct ây.
- Tôi nghip chú Hai quá! Gp vic ri ro n b mng! Chú nm nay c my mi
tui?
- Mi 35 tui .
- Còn nh quá! . . .Không bit nm gi bay cha?
- Còn khuya mà. Bây gi chng bn gi.
- Vy mà tôi tng gn sáng ri ch. Tôi i qua bên Chi có chuyn. ng vng teo.
Thôi, ch em mình i cho có bn.
Ba Trâm vi m con Hai Tin i trên ng, Hai Tin thy Ba Trâm xách cái gi, song không
i gi gì. Ra ti bn ò Cu-kho, m con Hai Tin i b vô Chn, còn Ba Trâm nói i
Chi, mà li xách gi be-be i ra phía Cu Ông-Lãnh.
c Ðng 11 www.hobieuchanh.com
Chng III
 bt
n 2 gi chiu, con Hào sa son i hc. Ôm sách v bc ra ca, thì Ba Trâm kêu nó li
mà nói rng: “Thôi, ng có i hc con,  nhà ngh ít ba.
Con Hào khi i hc thì nó mng nên lt-t em ct sách v và hi m nó rng:
-  nhà chng ba v ri si hc, phi không má?
- 
- Ba i âu mà my ba rày không thy ba v nhà vy má?
- i âu có nói âu mà bit. Ba hm nói vi thng Hip sao ó ri i mt my ba rày,
có thy tâm dng gì âu.
- Còn hi khuya má i âu mt! Con thc dy không thy má, con s quá. Má i âu vy
má?
- i mua  v cho con n hi sm mi ó chi âu. Nè ai có hi ba con thì con nói i
âu mt ba bn ba rày không có v nhà. Còn nh h hi má có i âu hay không, thì
con nói má  nhà hoài, không có i âu ht.
- Sao vy má?
- Thì c nói nh má dn ó vy. Con nói by, ba con  tù cht.
- Còn cái ging qun áo má  trong mùng ó, sao âu mt t sm mi ti gi, con

không thy na.
- Má bán má ly tin mua  cho con n ó. Con cng phi giu, ng có nói cho ai bit
nghe không.
- Nói làm chi. Nói cho h bit ri h ci minh, phi không má?
- .
 con nói chuyn ti ó thì Sáu Thêm, làm cu-li Hãng go  ngoài bc vô hi rng:
- Có ch Ba  nhà hay không?
- Có qua ây, em hi chi vy, Sáu?
- Anh Ba b lính bt v bót
12
ri, ch Ba à.
- Úy, b bt hi nào?
- Mi bt tc thì, tôi gp nh ng b lính còng mà em lên xe, nên tôi lt-t chy v
cho ch hay ây.
- Tri i! Làm ging gì mà b bt?
- Có bit âu. nh có ánh ln vi ai hay không?
- Không có âu, nh gin qua ri b nhà i my ba rày, làm ging gì qua có bit âu.
- âu ch lên bót lóng nghe th coi nh b ti gì.
12
ting Pháp: poste, hiu ngm: poste de police, trm cnh sát/n công an. Poste còn có ngha là n lính.
c Ðng 12 www.hobieuchanh.com
- ,  ri qua i ch.
Sáu Thêm t giã mà v. Ba Trâm nm li trên võng a tòn ten, không tính i kim chng.
Con Hào nghe cha b lính bt thì nó s, nên ng bun hiu, không nói mt ting chi ht.
Cách chng bao lâu, có mt cái xe hi ln ngng ngay trc nhà Ba Trâm. Con Hào ngó ra
thì thy hai ngi Bin Tây vi bn thy i Vit-nam ng leo xung xe, li có cha nó
trong ám ngi y na. Nó vt nói ln: “Ba v kia má. Mà sao có lính i theo ông quá”.
Ba Trâm vt ngi dy chy ra ca, thì qu thy ông Cò và lính ng dt chng ch vô nhà.
Cô ng nép mt bên ca; con Hào chy li níu áo m nó mà ng gn ó.
t thy i kêu Ba Trâm mà nói rng: “Con kia, m con my ra ngi da mé lây nè.

Ngi ó chng có i âu a”.
 con Ba Trâm ríu-ríu ra ngi trên lng, có mt thy i ng gi.
t thy i khác dt Cp-rng Mu vô nhà, biu ngi di t, ri ng mt bên mà gi.
Còn ông Cò, mt ngi Bin, và hai thy i khác na thì lc soát cùng trong nhà. H bng
bàn dp gh; h khiêng chõng m mùng, h mò t tm vách, h ln kim trên mái nhà, h
xom
13
t, h ri èn, h lc soát t nhà trên xung ti nhà bp, my ch hóc hm h li càng
kim k không b sót mt ch nào ht. Xét trong nhà ri li xét ti ngoài sân, xét ti sau hè
a.
Xét ti chiu mà kim không c vt chi ht, ông Cò mi kêu mt mình Ba Trâm vô ri biu
t thy i làm thông ngôn mà nói rng:
- Chng my chém ngi ta mà git bc em v giu âu, my phi ch cho mau?
- Bm ông, chng tôi làm s gì tôi có hay bit âu. V chng ry ln vi nhau, chng tôi
gin b nhà mà i bn nm ba rày, không có vây.
Ông Cò a tay mun ánh Ba Trâm, song ông không ánh, li nt rng:
- Nói láo, con chó.
- Bm ông, tôi nói thit. Nu ông không tin, ông hi th chòm xóm coi my ba rày có ai
thy chng tôi vây hay không.
- Nó v ban êm, chòm xóm làm sao mà thy c?
- Bm ông, không có v hi nào ht. Nu có v, du ban êm i na, cng có mt hai
ngi thy ch, thit không có.
Ông Cò dy dt Ba Trâm ra ngoài, ri dt con Hào vô.
Con Hào s run lp-cp, thy cha nó ngi di t mà nó không dám ngó.
Ông Cò biu hi nó rng:
- Hm nay cha my  nhà hay i âu?
- Ba tôi i âu mt my ba rày, không có v nhà.
- i hi nào?
- i ba hm, i ban êm.
- i ba hm là ba nào?

- Tôi không nh.
- Phi i hi hôm ny hay không?
13
dùng cha hay thanh kim loi âm xung t nh xom ln
c Ðng 13 www.hobieuchanh.com
- Không. i lâu ri.
- Chng my ba?
- Bn nm ba ri.
- i ri có tr v hay không?
- Không.
Ông Cò rùn vai, kêu mt thy i mà sai em con Hào ra ngoài, ri i hi chòm xóm coi my
a rày có ai thy Cp-rng Mu v hay không.
Ông li day qua hi Cp-rng Mu rng:
- My ba rày my không có v nhà, vy ch my i âu?
- Tôi ry ln vi v tôi, hm nay tôi không v nhà, tôi  di nhà Tám Thit.
- Tám Thit âu?
- Tám Thit làm mt s vi tôi, nhà  di Xóm-Chiu.
- Hi hôm my có ó hay không?
- Có êm hi hôm tôi ng ti nhà Tám Thit ti sáng.
- My ng nhà Tám Thit mà sao lính li lm c cái xe máy ca my gn ch Mái-
Chín
14
Cúng b git bc?
- Xe máy ca tôi mt hm nay.
- Mt xe máy my có c bót hay không?
- Không. Vic nh mn nên tôi không c.
Thy i mà ông Cò sai i hi nãy ó, thy tr v nói rng my ngi  gn u khai my
a rày không thy Cp-rng Mu v nhà.
Ông Cò biu mt thy i nói vi Mu na rng:
- Nu my ba rày my không có vây, tc thì tin bc my git ca ngi ta hi hôm

y em giu ch khác. Giu ch nào my phi ch lin bây gi, nu my không ch tao
ánh my cht.
- Tri t i! Tôi có git tin git bc ca ai hì nào âu mà biu tôi ch.
- My c chi hoài h?
Ông Cò va nói va tng cho Mu mt bt tay chy máu rng ri hm rng: “ ri my coi
tao”. Ông li biu ngi Bin Tây dt Mu ra xe. Ông vi my thy i cng ra theo.
Lúc y mt tri ã chen ln, th thuyn i làm v dp du, ai thy nhà Mu có Cò lính ti
ông cng u ng li mà ngó.
Khi Mu ra ti l, anh thy v con ng ó, vì có lính cp hai bên nên anh không dám nói
chuyn song anh ngó con ri ngó v ci chúm chím, không l sc bun hay là lo chút nào
t. Mu và lính lên ri thì xe chy thng xung phía Xóm-Chiu.
Chòm xóm và ngi quen i ngang nãy ging xa xa mà coi, chng thy xe ca Cò và lính
i ri, mi áp li hi Ba Trâm ti c nào mà Mu b lính bt.
14
phát âm theo Triu Châu: 󴙇󴧂 (mãi tn), ngi thay mt hãng buôn ln nc ngoài  làm môi gii, giao
thip vi khách hàng
c Ðng 14 www.hobieuchanh.com
Bây gi Ba Trâm mi khóc thút thít mà nói rng: “Tôi có bit chuyn gì âu. Gin tôi ri b
nhà i bit my ba rày. Làm vic gì mà b bt ó tôi có hiu âu”.
Có ngi nhc rng: “Chc là ánh ln âu ó, b h khai, nên Cò bót bt ch gì”.
Ngi khác cãi rng: “ánh ln thì lính bt giam mà tra hi ri gii tòa, ch xét nhà làm chi.
Cò bót n xét nhà ây, tôi s h nghi v v trm cp nào ó ch”.
Chòm xóm bàn bàn lun lun mt hi rt lâu ri thng-thng rút i v nhà. Trong ám ó có
Hai Tin. Ch ta chy nc mt, ch không nói chi ht.
Ba Trâm tr vô nhà thy bàn gh ging chõng nghênh ngang nh nhà hoang, bèn lo dn-dp
i ri lên võng mà nm. Con Hào hi m nó rng: “H kim ging gì trong nhà mình vy
má?”
Ba Trâm lng thinh mt hi ri áp rng:
- Ai bit h kim ging gì.
- Con thy ông Cò con s quá.

- Mình có ti gì mà mình s.
- H dt ba i ri chug nào h th ba v, má?
- Mai mt h th.
Thng Hip i bán nht-trình v, nó bc vô, cng a mt cái bánh cho con Hào nh my
a trc, li ci ngn-ngon.
Con Hào 1in nóì vi nó rng:
- Ba b lính bt ri, anh Hip à.
- Bt hi nào?
- Bt hi nào không bit, mà cò vi lính dt v nhà lc kim cùng ht, ri ch ba i na:
i i hi nãy ây.
Hip nghe nói thì ngn ng. Nó day li thy Ba Trâm nm trên võng bèn hi rng:
- Ti sao ba tôi b bt vy dì?
- My ba rày i làm ging gì âu ri b bt, tao  nhà tao có bit âu.
- H có dt ba tôi vây ri h xét nhà na sao?
- Ch sao. H xét nhà làm tan hoang ht.
Hip ng suy ngh ri nói rng: “Nu h xét nhà thì chc h nghi ba hoc cha  lu, hoc
n trm, hoc n cp ch gì. Ba nay my t nht-trình không có t nào nói chuyn bt  lu
hay là trm cp mà À, à, có mt t nói êm hi hôm, li mi gi, có mt ngi Mái-Chín
 trong Ch-ln i ra Sàigòn, i xe kéo, gn ti xóm Bàn-C thì b ngi ta chn ng git
cái cp da có ng hai mi lm ngàn ng bc. Ngi Mái-Chín la lên và rt k gian mà
y cp da li, nên b k gian chém mt dao trên u nng lm, té xu máu ra linh-láng. K
gian ly bc chy mt. S Cnh-sát ng tìm kim gt lm. Không l ba liên can trong vy
Ti ri, không bit lính em ba v bót nào ng kim mà hi thm th coi”.
Ba Trâm nói: “Hi chiu xe hi ca ông Cò ch ba my i ngã Xóm-Chiu, không bit em
i âu. Vy i kim th coi may có gp hay khng”.
Hip móc túi ly hai cc bc mà a cho Ba Trâm ri bc ra ca mà i. Tri ti mò mà li
chuyn ma na, Hip i rit xung bót Khánh-Hi nghu nghn trc bót trót ging h,
c Ðng 15 www.hobieuchanh.com
mà không thy chi ht, li cng không dám hi thm lính. Tri ma gió m-m, nó t mình
t, lnh lo chu không ni, nó phi tr v nhà.

Ba Trâm m ca cho nó vô và hi rng:
- Kim c ba my không?
- Không c. Bót nhiu quá, không bit hem ba v bót nào. Tri ma lnh quá, nên
tôi v ri sáng tôi si kim na.
- Hi chiu n gin cm ri hay cha?
- Cha.
- Còn cm di nhà sau. Bng èn xung di ly mà n.
- Tôi không ói. Hi chiu tôi có n bánh.
Ba Trâm tr vô bung mà ngh. Thng Hip ci qun áo t mà vt cho ráo nc, ri gn
theo np vách mà phi. Nó ly b khác mà bn vô, mà b ny rách r, nên lòi vai lòi ít
t. Nó tt èn ri lên võng mà nm, nghe u trên có ting chó sa vang-rân, ri li nghe
i kinh tàu dt ghe chy ngang súp-lê inh-i. Nó nm suy ngh hoài, mà không hiu cha nó
có ti gì mà b lính bt. Nó thao thc sáng êm ng không c.
Tri hng sáng, thng Hip r bt hi hôm ã khô ri, nó bèn thay áo qun rách ra mà
n by vô, ly cái nón n c ca nó mà i ri m ca ra i. Nó qua bót Qun nhì trc,
nó i qua i li trc bót, ch coi lính có dt cha nó ra mà tra hi hay không. Nó không thy
tâm dng chi ht, mi i ra bót Qun-nht ri ln lên bót Qun ba.
ã tra ri mà tìm không ra mi, nó mi tr xung ch Bn-Thành, i nghu-nghn chung
quanh ch. Thình lình  sau lng có ting hi rng: “Hip, my i âu ó? Sao ba nay my
không bán nht-trình?”
Thng Hip day li thì thy thng Cao là bn bán nht-trình nh nó; tay ôm mt bó nht-trình
 th ht. Nó bèn hi thng Cao rng:
- Ba nay bán khá không my?
- Không khá my. T hi sm mi ti bây gi mi bán c có ba moi my s.
- Ba mi my s còn gì na?
- Sao ba nay my không bán, li thi chi?
- Tao mc i kim ba tao.
- Ba my âu mà kim?
- Hôm qua ba tao b lính bt, không bit hem v bót nào, mà t hi hôm ti gi tao i
ngang my bót  ht, song tao không thy.

- Cò bót bt, h giam trong khám, my i ngang ngoài ng làm sao mà thy c. Ba
y làm ging gì mà b lính bt?
- Không hiu. âu my cho tao mn my th nht-trình ca my ng tao kim th coi
có nói chuyn ba tao b bt hay không.
- Không c âu my. My m ra my coi, rách bng ri tao làm sao.
- Tao bit m mà, không rách âu. My tug tao di lm sao? Nhà ngh mà. Tao m ra
tao coi mt chút ri tao xin bún tao dán li c mà.
c Ðng 16 www.hobieuchanh.com
- Thôi, i qua gare
15
ây mà coi.
Hai a dt nhau qua gare xe n, li cái ng
16
trong góc mà ngi ri thng Hip mi lp
th g bng m t “Nam-K Tân-Vn” ra mà coi. Trng u có bài ta  ch ln nh vy:
 cp hai mi lm ngàn
Ngi b cp s không sng
Hai gian nhn ã b bt.
Thng Hip thy ta nh vy thì c th coi ai b bt ó. Bài y nói nh vy:
“S báo hôm qua chúng tôi có thông tin v Mái-Chín Cúng bn cp git mt s bc
t ln mà li còn b bn cp chém rt nng. Nay chúng tôi xin thut rõ ràng vy cho
c gi bit thói tàn nhn ca k gian.
Mái-Chín Cúng tui gn nm mi, vóc m yu, nhà  Sàigòn, ng Lefèbvre có v
m, mà li có mt v ngi Nam na  ti Ngã Sáu trong Chn. Không ai bit chú
làm ngh gì song ngi  mit Xóm-Chiu thng thy h có tàu hàng  bên Tàu qua
thì chú hay xung tàu. Thng ngày chú i mt cái xe kéo nhà và chú hay dùng cái xe
kéo y mà ra vô trong Ch-ln, ch không i xe n.
Theo li ca Mái-Chín Cúng khai, thì êm hôm qua, úng mi gi ti, chú  Ngã-Sáu
ngi xe kéo mà v Sài-gòn. Chú có em theo mt cái cp da, trong y có mt s bc hai
i lm ngàn ng, có giy mt trm, giy hai chc và giy nm ng. Ngi trên xe,

chú  cái cp da khít bên mình. V gn ti xóm Bàn-C thình-lình có hai ngi Vit-
Nam, tay cm dao chn xe kéo chú li, ri mt ngi git cái cp da mà chy vô phía
ng Tp-trn. Chú lt-t nhy xung xe mà chy theo và la om sòm, quyt git cái
p da li. Thng gian th nhì nhy theo chém chú hai dao té qu xung t, ri nó chy
theo thng trc mà vô ng.
Tên Nm là ngi kéo xe kéo Mái-Chín Cúng, thy ch b nguy, nhng vì không có khí
gii nên không dám tip cu. Phi chy ra phía Chi mà la Mã-tà
17
. Lính gác chy
vô ti ch thì bn cp ã trn mt, ch thy Mái-Chin Cúng nm da lng b hai
t dao chém, mt vt ti cánh tay mt, t tht thu xng và mt vt ti bàng tang
phía trái, làm t lìa cái tai, máu chy lai-láng.
Lính lin báo cho bót hay. Ông Cò qun ba ngi xe hi chy vô, khám thng tích Mái-
Chín Cúng ri cho xe ch vô nhà thng Ch-Ry. Ông truyn lnh cho lính i ro
trong ng Tp-Trn mà tìm kim gian-nhn, song kim không c bn cp, chc
hai cái xe máy b trên cái gò m. Trong hai cái xe máy y, mt cái không có khc tên
ch xe, còn mt cái gn tm plaque
18
khc tên: Lý-trng-Mu”.
Thng Hip c ti ó thì bin sc, kêu thng Cao mà nói rng:
- Cao i, chc ba tao b bt v v 25 ngàn ây ch gì. Có xe máy ca ba tao ây.
- Nu vy thì my no.
- No cái gì? Ba tao có phi là ngi cp trm âu my. Ba tao làm n mà.
- âu, my c ht bài coi mà.
Thng Hip c tip nh vy:
15
ting Pháp ã c Vit hóa gare=ga: trm, bn xe la, xe n.
16
ting Pháp: banc= gh dài trong các ni công cng  ngh chân.
17

ting Mã-Lai: mata-mata= cnh sát
18
ting Pháp: plaque=ming nhôm mng khc tên ch xe p, gn lên xe sau khi óng thu lu hành vào thi
Pháp thuc .
c Ðng 17 www.hobieuchanh.com
“Nh bt c hai cái xe máy ny, s cnh-sát phng ln mi bt c Lý-trng-Mu,
nhà  Vnh-Hi, làm Cp-rng ph trong mt hãng vn ti. Mu khai ra mi bt thêm
ng lõa là Tám-Thit, nhà  Xóm-Chiu, làm cu-ly trong hãng y. Tuy gian-nhn c
chi hoài, song Cò bót xét nhà Thit có tìm c mt s bc nm ngàn ng, nên nhà
ng cuc nh chc hai tên y là k cp và cng chc trong vài ngày na s tìm ra
c s bc ca Mái-Chín Cúng b git.
Còn Mái-Chín Cúng thì ng nm ti nhà thng, bnh coi nng lm, quan thy-thuc
cha dám chc cu c hay không.
c tin gì thêm na, bn báo sng cho công-chúng bit”.
Thng Hip c dt bài ri thì rng-rng nc mt và nói qu-quyt vi thng Cao rng:
- Tuy nht-trình nói nh vy, song tao chc ba tao không có git ca âu.
- Không có sao mà cò bót bt.
- H nghi ri h bt nhu ch gì.
- B h bt c cái xe máy ca ba my ó, nên tao s khó g ch.
- , xe máy âu mà li em bó không bit. Tao mun kim ba tao ng tao hi th
coi. Không bit bây gi h giam âu.
- Theo bài nht-trình ó thì ông Cò qun ba tra xét, chc ba my b giam trên bót qun ba
châu.
- M nói có lý:  tao lên bót Ging-Nc tao lp th hi d th coi.
- My tng d lm sao? My láng-chán lên ó lính ánh my cht.
- Tao  ngoài l, có làm vic chi âu mà hánh.
-  ngoài l làm sao mà hi thm ba my c.
- Thây k! Lên ó ri s hay.
- My n cm cha?
- T hi chiu hôm qua cho ti bây gi tao không có n cm, hôm qua bán nht-trình v

tao giao cho dì tao hai cc, d my xu tao n bánh tr cm.
- Thng nhn ói gii d!
- T sm mi ti gi tao bán c ba mi my s nht-trình. Thôi tao vi my xung
ch cn cm cho no ri si kim ba my ch.
- My bao cho tao nghe không, ch thit tao không có tin a.
- c mà, tao bao.
- Mà ri my cng phi cho luôn tao s nht-trình “Nam-k” ny a, cho ng tao em v
tao c cho dì tao nghe.
- c. Tao sn lòng vi my luôn luôn mà.
Hai a dt nhau xung ch cn cm ht sáu xu, ri phi phân r nhau, thng Cao i bán
nht-trình, còn thng Hip cm t “Nam-k Tân-vn” lên bót Ging-Nc.
Thng Hip ngi ngoài l mà ch ti ti mò mà không thy tâm dng cha nó. Nó bèn i v
nhà kim cm n và c bài nht-trình cho Ba Trâm nghe.
Ba Trâm thì chm ch nghe c, song sc mt coi không bun chi lm.
c Ðng 18 www.hobieuchanh.com
Qua ngày sau, thng Hip lên bót Ging-Nc mà ón. Gn 10 gi nó thy có mt cái
xe hi  phía sau chy ra u trc ca bót, ri mt ông Cò vi hai thy i dt cha nó vi
môt ngi na em lên xe. Nó lt-t chy li thì b lính i, nên nó không nói c mt
ting chi vi cha nó. Xe hi m máy mà chy, nó ng ng-ngáo, không hiu hem cha nó
i âu. May lúc y có hai ngi lính nói chuyn vi nhau, nó nghe mt ngi nói: “Bn ny
 chi hoài! Gii xung Tòa coi chúng nó có chu khai hay không”. Thng Hip nghe nh
y mi bit h gii cha nó ra Tòa, nên i rit xung Tòa ng ngoài ca mà ón na.
n 11 gi ri, hai thy i mi dt Cp-rng Mu và Tám Thit trong Tòa i ra. Mu va
thy thng Hip thì nói rng: “Tòa giam ba ri. Con vi. Không có sao âu mà s”.
Thng Hip khóc ròng, ng ngó theo ngi ta dt cha nó vô khám ln.
Nó tr v nhà thut li cho Ba Trâm nghe, ri ba sau i bán nht-trình ng kim tin n.
c Ðng 19 www.hobieuchanh.com
Chng IV
Tòa x
Cách hai tháng sau, các nht-báo u ng tin Tòa i-Hình Sàigòn nh ngày nhóm x, li

ng ng luôn chng trình Tòa nh ngày nào s x nhng v nào.
Thng Hip i bán nht-báo, nó c chng trình y, nó thy có v cha nó và Tám Thit b
cáo v ti chém Mái-Chín Cúng mà git bc, nên ti nó v nhà nó thut li cho dì gh nó hay.
Ba Trâm, tuy chng b giam, song bn  cng nh thng, nu ai hi thm Cp-rng Mu
thì cô làm b bun, còn  trong nhà vi con thì cô cng vui v nh không có tai ha chi ht.
Cô nghe thng Hip nói cha nó s b Tòa i-Hinh x, thì cô không l sc lo s hay là bun
u. Cô ch hi nó:
- Không bit Tòa i-Hình x, mình i coi c hay không?
- c ch. Ai vô cng c ht thy. Tôi i coi hai ba ln ri. Dì mun i, thì ba ó tôi
t dì i.
- , ba ó my dt tao i vi con Hào vô Tòa ng tao thy mt ba my mt chút.
Không bit h có cho nói chuyn hay không?
- Nói chuyn âu c!
- Tng nói c thì tao nói cho ba my hay,  nhà v con no m. Không có sao âu mà
lo.
- My tháng nay ba b giam, không có lãnh lng na, ri làm sao  tin n vy dì?
- Thì mi ba my bán nht-trình my a cho tao hai cc ó, tao mua go n. Có nhiu
n nhiu, có ít n ít, phi tin tn ch sao; còn ba nào có thiu ht thì tao chy qua dì
 my bên Cu Ông-Lãnh tao xin. Xa rày dì T my nó giúp cho tao có my chc
ng ri.
- Dì T giúp thì chng ba v ba làm ri ba tr li cho dì.
- Bit có vc hay không!
- Sao li không v. Tôi chc ba tôi chng bao gi cp git ca ai. Cò bót lm c cái
xe máy ca ba ó, h nghi nh vy thôi, th nào chng x, Tòa cng tha bng.
- Nu c nh vy thì nói gì!
-  ba x ri dì coi.
i ngày Tòa x, thng Hip thc dy sm, nó xin dì gh nó sa son ng nó dt dì i. Ba
Trâm mc mt cái áo xuyn vi mt cái qun lãnh mi, tóc bi m vang, rng ánh ch
p, con Hào thì bn qun lãnh en vi áo bà ba la trng, u có cài lc cài. Còn thng
Hip thì nó cng còn mc cái qun vi en ct vi cái áo vi trng c nh hi trc.

Ba m con dt nhau qua Cu Ông-Lãnh ri lên Tòa.
Tuy cha ti gi, song bin Tây, Sen-m
19
ã ng bao chung quanh phòng x và bà con
a ti nhn cùng là chng và Trng-su tu li ông nc.
19
hay sng á, sn á: ting Pháp gendarme: cnh sát.
c Ðng 20 www.hobieuchanh.com
Ba Trâm vi hai a nh li ng trong mt góc trc phòng x vi nhiu ngi n bà
khác, cách chng bao lâu lính gii ti nhn nm tay nhau mà i hai hàng, hai bên thì lính theo
gi.
Thng Hip kéo tay dì gh nó và ch trong ám ti nhn mà nói: “Ba kìa, dì”. Ba Trâm gt
u. Con Hào nói: “Ba bn qun áo sao mà nhàu nhè ht vy má há? Còn ba co u trc lóc
chi vy?”.
Lính dt ti nhn vô phòng x mà sp cho ngi có th t ri ng chung quanh mà gi.
Cách mt lát, ngi ta cho phép chng và bà con ca ti nhn cùng là công chúng vô phòng
. M con Ba Trâm i theo h vô ngi mt cái bng  gn ca vi nhiu ngi khác.
Thng Hip ngó ám ti nhn ngi phía trc mà kim cha nó. Cp-rng Mu day li thy v
con thì ci, coi b không lo s bun ru chi ht.
n ln ngi ta vô càng thêm ông, chen ln nhau mà ngi. Quan chng-Lý, quan Lc-S,
Trng-Tòa và Trng-S cng u tu .
ng h gõ 8 gi, k nghe ting chuông run  trong, ri ba quan Tòa bn áo  vi ba ông
i-ng thm án Vit-Nam bn áo dài, bt khn en, m ca phía trong mà bc ra. Ông
Trng-Tòa hô mt ting ln, ai ny u ng dy ht thy.
Các quan Tòa ngi hàng gia ngó ra phía ngoài, mt bên thì quan Chng-Lý, còn mt bên
thì quan Lc-S vi thy thông-ngôn ngi. Các quan Trng-S ông thì ng, ông thì ngi ti
hai cái bàn trc. Trong phòng xu lng trang, cái không khí oai nghiêm làm cho ngi
hung dn ây th nào cng phi khip s.
Thng Hip hi hp trong lòng, ly tay cào Ba Trâm mà nói nh rng: “Tôi ghê quá dì”. Ba
Trâm cng s, nên ht tay nó và lc u, t du biu ng nói chuyn.

Quan Lc-S kêu tên Lý-trng-Mu và Lê-vn-Thit, và c mt t dài lm. Chng c dt
i, thy Thông-ngôn mi kêu Mu ng dy biu a tay lên mà th khai thit, ri hi tên h
gì, my tui, sanh âu, làm ngh nghip gì, nhà ca âu, có v hay không.
p-rng Mu tr li rõ ràng rng: “Tôi tên Lý-trng-Mu, 40 tui, sanh  Sàigòn, làm
p-rng ph cho hãng vn-ti ti Xóm-Chiu, nhà  da kinh Dérivation, có v và có hai
a con.
Tòa hi: Anh giúp vic cho hãng vn-ti c bao lâu?
u áp: Hn ba nm ri.
Tòa hi: Anh n lng mi tháng bao nhiêu?
u áp: Hai mi lm ng.
Thy thông ngôn nói: Anh b cáo trong êm 12 tháng ba Tây nm nay, li chng mi gi ti,
anh hip vi tên Tám Thit, là ngi làm vic mt s vi anh, mà núp da mé ng
Chasseloup-Laubat ni dài vô Chn, ni khong vng v không có nhà, tay li có cm khí
gii, ri chn xe kéo ca ngi khách-trú tên Mái-Chín Cúng mà git cái cp da, trong y có
ng 25 ngàn ng bc giy. Theo h s thì chính mình anh git cái cp y mà chy. Mái-
Chín Cúng chy theo níu anh mà la. Tên Tám Thit nhy n chém Mái-Chín Cúng hai dao té
qu, ri hai ngi mi chy vô ng Tp-trn mà thoát thân. Tài ch và anh xa phu ã nhìn
anh mt cách qu quyt mà cò bót li ly c hai cái xe máy trong ng Tp-trn, gn ch
p git y, mt cái plaque khc tên h anh rõ ràng. Anh có nhn các u mi nói, s thit
hay không? Hay là anh có u chi  cha mình thì khai ht cho Tòa nghe.
u ng êm mt chút ri tng hng và áp rng: “Bm quan Tòa, nhng u Tòa mi nói
ó thit tôi không hay bit chút nào ht. Tôi vô can mà. Mái-Chín Cúng vi tên Nm là ngi
c Ðng 21 www.hobieuchanh.com
kéo xe li nhìn mt và khai qu quyt tôi git bc. Thit êm 12 tháng ba, tôi ng ti nhà Tám
Thit bên Xóm-Chiu. êm y tên Tân li chi và nói chuyn vi tôi và Tám Thit quá mi
t gi khuya, ri mi v. Nu mi mt gi tôi còn  nhà Tám Thit bên Xóm-Chiu thì
làm sao mà hi mi gi tôi ón Mái-Chín Cúng ti Bàn-C cách Xóm-Chiu ba bn cây s
ngàn mà git bc cho c. Xin Tòa thm xét li ko oan cho tôi ti nghip.
Tòa nói: Phi, theo li khai chng ca anh, là tên Tân, thì hi 11 gi anh vi Tám Thit còn 
i Xóm-Chiu. Song li khai y không tin c là vì tên Tân là bn hu làm chung mt s

i anh, có l là tên Tân khai nh vy ng cu anh.
u áp: Bm, tôi có ti hay là vô ti là do li khai ca tên Tân. V li tên Tân có ngi nói
chuyn chi vi tôi ti 11 gi, nên nó khai s thit nh vy, mà Tòa mun x tôi cách nào tôi
ng cúi u vng chu ht.
Tòa nói: Anh ng nói vy. Nu xét ra mà anh vô ti thì Tòa có lâu li làm ti anh. Tic vì
i khai ca chng anh là mt bng c mng mnh quá, không  ch rõ anh vô ti, còn có
nhiu vic khác làm cho Tòa qu quyt anh có ti kia mà. S cnh-sát ly c cái xe máy
a anh gn ch Mái-Chín Cúng b cp git, ó là mt cái bng c chc chn quá, anh có th
nào mà cãi c.
u áp: Bm quan Tòa, v cái xe máy thì tôi ã khai vi quan Thm-Án rng tôi b ngi ta
n cp my ba trc. Ngi n cp xe ca tôi ri i cp git ngi khác, tôi cng phi b
liên can v s cp git ó hay sao? Tôi chc Tòa chng bao gi gt gao n th.
Tòa nói: Anh b ngi ta n cp xe máy mà anh không có c Cò bót. Bây gi b, anh khai
nh vy, làm sao Tòa tin anh cho c. Hung chi anh  chung mt nhà vi Tám Thit…
u chn mà cãi: Bm, tôi có nhà riêng, tôi có v con; thu nay tôi  nhà tôi, ch không phi
 chung vi Tám Thit, vì tôi có vic xích mích vi v tôi, nên tôi li  vi Tám Thit có ba
n ngày mà thôi.
Tòa nói: Phi. Tòa mun nói trong lúc Mái-Chín Cúng b git bc và b chém thì anh  mt
nhà vi Tám Thit, mà chng Cò bt anh thì anh cng còn ó. Anh vi Tám Thit  chung
t nhà, s cnh-sát ly c cái xe máy ca anh vi mt cái xe máy khác na gn ch Mái-
Chín Cúng b cp, li tìm c gn nhà Tám Thit nm ngàn ng bc, nhng vic y há
không  c cho Tòa oán quyt anh vi Tám Thit hip nhau mà cp git hay sao?
u áp: Bm, Cò bót xét ly nm ngàn ng bc gn nhà Tám Thit, ch không phi trong
nhà.
Tòa nói: Anh dng tâm mà cãi nh vy không hay. Cách cãi nh vy thì làm cho Tòa thy
anh kim li cha mình, ch không phi nhn anh vô ti âu.
u áp: Mà du kim c nm ngàn ng bc ó trong nhà i na, tôi cng không có ti
i vì nu tôi có git bc thì tôi em v nhà tôi giu, mà ông Cò xét nhà tôi không có mt
ng bc nào ht.
Tòa nói: Anh cha mình tht là khôn lanh. Du anh nói ging gì, cng không khi Tòa nghi

anh git bc, anh chia cho Tám Thit nm ngàn, còn hai chc ngàn anh giu ch khác.
u áp: Cái “nghi” ca Tòa tôi không th nào cãi c. Tôi ch ly Tòa kim cho  bng
 ri s làm ti tôi, ch không có bng c, c dùng cái “nghi” mà kêu án thì oan cho mt
ngi vô ti.
Tòa nói: Tòa s cho anh thy bng c.
Quan Chánh Tòa dy Mu tr li ch c mà ngi, ri kêu Mái-Chín Cúng ng lên trc mt
Tòa mà khai.
c Ðng 22 www.hobieuchanh.com
Mái-Chín Cúng t mt mt cái tai bên trái, ti màng-tang li có mt cái tho rt ln va mi
lành. Li khai ca chú ging in nh li ca quan Chánh-Tòa nói hi nãy. Tòa dy chú ch
trong ám ti nhn coi ngi nào git cp da ng bc, ngi nào chém. Chú Mái-Chín day
i, ngó qua ám ti nhn ri ch Lý-trng-Mu nói qu quyt rng tên y git cái cp da, li
ch Tám Thit mà nói tên ó chém chú.
Tòa kêu tên Nm, là ngi kéo xe cho Mái-Chín Cúng, lên mà hi thì ngi ny khai và ch
i nhn y nh Mái-Chín Cúng.
Trong phòng x im lìm, dng nh có mt lung gió làm lnh ht thy trong lòng d ca
nhng ngi ngi trong ó.
t v Trng-sng dy nói: Tôi rt cung kính xin Tòa hi Mái-Chín Cúng vi tên Nm coi
thu nay có bit mt tên Mu và tên Thit hay không.
Quan Chánh-Tòa nói: Theo h s thì hai ngi ny ã có khai ti phòng Thm-án rng: trc
 cp git thì chng h gp Mu và Thit ln nào. Nh Trng-s mun hi thêm Tòa sn
lòng nhm li xin.
Quan Chánh-Tòa hi Mái-Chín Cúng vi tên Nm thì hai ngi u khai trc v cp git
hai ngi không quen bit vi Mu và Thit.
Trng-s nói: Xin Tòa nh giùm li khai ny cho b cáo nh. Mái-Chín Cúng n cm vi v
Vit-Nam, th nào cng có ung ru chút nh. Ngi xe kéo tr v Sàigòn lúc mi gi ti,
tri trong gió mát, t nhiên trong lòng kho khon, cp mt lim dim. Còn tên Nm kéo xe,
chy ng dài t nhiên phi mt thân th, l m hôi, cp mt  hào quang. Thình lình bn
p chn ng, ch ngi trên xe, t kéo  di, t nhiên c hai u phi ht hn mt vía.
ã vy mà cái thi gian git cp da và chém, nó ngn ngn mau l nh nháy mt, phn ban

êm tm ti, có l nào Cúng vi Nm nh mt k cp cho c.
Quan Chng-lý chn mà nói: Tôi xin cãi vi ông Trng-s rng ch “cp git” ó không
phi tm ti. ng có èn khí sáng quc.
Trng-s ci và áp: Tôi vn bit ng y có èn khí. Nhng tôi xin cãi li rng nhà nc
m èn khí ti nm chc thc mi có mt ngn, bn cp không di gì núp di ngn èn
mà chng chn ng, t nhiên chúng nó núp cho xa ngn èn, ngha là cách 25 thc, thì
làm sao thy rõ gng mt chúng nó c.
Quan Chánh-Tòa hi: Quan Chng-lý cha buc ti mà sao ông li cãi?
Trng-sáp: Không. Tôi cha cãi. Tôi ch xin Tòa ghi nh my khon tôi ã vch ra ó mà
thôi.
Quan Chánh-Tòa gt u ri kêu Lý-trng-Mu ng dy mà nói: Anh mun có bng c, thì
Mái-Chín Cúng vi anh Nm là bng c hin hin ây, anh va lòng cha?
u áp: Bm ó là chng, ch không phi bng c. Nu Tòa tin li chng ó, thì tôi xin
ng tin li chng ca tôi vi.
Quan Chánh-Tòa nói: Tòa s hi chng ca anh.
Quan Chánh-Tòa biu kêu tên chng, là tên Tân. Ngài dy tên Tân a tay mt lên mà th ri
i tên Tân êm mi hai tháng ba có nói chuyn vi Mu và Thit hay không, nói âu, t
gi nào ti gi nào?
Tên Tân khai rõ ràng êm y nó ghé nhà thm Tám Thit hi tám gi ti, có Cp-rng Mu 
ó. Ba ngi ngi nói chuyn chi ti mi mt gi khuya nó bun ng nên mi t giã mà v
nhà. Hi nó ra v thì Mu ng ging mùng sa son ng.
Tòa hi: Anh thy trong nhà Tám Thit có ng h hay không?
c Ðng 23 www.hobieuchanh.com
Tân áp: Tôi không  ý n só.
Tòa hi: Ba ó anh có ng h trái quít trong túi anh hay không?
Tân áp: Tôi không có sm ng h nh.
Tòa nói: Nu anh không có ng h mà anh cng không thy ng h trong nhà Tám Thit,
thì sao anh dám chc hi anh li là tám gi và quá mi mt gi anh mi v.
Tân áp: Bm, tôi nhm chng.
Tòa nói: Tòa cng nhm chng anh li ó hi sáu gi ri by gi anh v cng c vy. Mà

thôi, Tòa ch hi thêm anh mt câu ny na: theo li khai ca anh, thì êm y anh  nhà Tám
Thit trên ba ging h. Anh nói chuyn gì mà ngi lâu d vy, anh thut li cho Tòa nghe
th coi.
Tên Tân ng l-láo mt hi lâu, không tr li.
Tòa thúc: Khai i?
Tân áp: Tôi không nh hôm ó nói chuyn gì.
Tòa hi: Mi hai tháng nay, có l nào anh quên ht?
Tân áp: Tôi không nhc.
Quan Chánh-Tòa dy Tân ra ngoài ri kêu b cáo là Tám Thit ra ng trc mt Tòa. Ngài
y a tay mt lên mà th ri hi tên, h, tui, ngh nghip, nhà ca, v con.
Tám Thit cao ln, mnh dn, ng khai rng: Tôi tên Lê-vn-Thit, hai mi tám tui, sanh
 ti Chn, cha có v, làm cu-li trong hãng Vn-ti, nhà  ti Xóm-Chiu.
Quan Chánh-Tòa cng nói y nh my li ngài nói vi Lý-trng-Mu hi nãy và hi Tám
Thit chu nhìn nhn ti ác ca mình làm hay không?
Tám Thit lc u áp rng: Tôi không có cp git tin bc ca ai ht.
Tòa nói: Tài ch Mái-Chín Cúng vi chng là tên Nm ng khai quyt cho anh và chánh anh
m dao chém Mài-Chín Cúng, anh còn chi gì na?
Thit áp: H khai gian.
Tòa nói: S cnh-sát li có xét ly c nm ngàn ng bc, anh b vào hp bánh mì mà chôn
a bên hè anh. Phi s bc y là phn ca tên Mu chia cho anh hay không?
Thit áp: Không. Ai lén em chôn bc ó tôi không hay.
Tòa hi: ã có bng c và chng khai hn hòi, nh vy mà anh c chi hoài hay sao?
Thit áp: Tôi không có n cp, làm sao mà tôi chu có cho c.
Quan Chánh-Tòa rùn vai ri khoát tay biu Tám Thit tr v ch mà ngi.
Quan Chng-lý ng dy buc ti, bác b my l ca Lý-trng-Mu và Lê-vn-Thit vin
 mà cha mình, nói hai b cáo ã cp git mt s bc rt ln mà li còn gn git mt mng
ngi, lun nhng li chi là mt cách cha mình rt vô lý, xin Tòa phi vì cuc an c lc
nghip ca xã-hi mà trng tr hai b cáo thit nng n,  cho k khác kiêng n, không dám
p git na.
Nghe li buc ti gt gao nghiêm nghy, thì trong phòng lng trang, ai cng chc b cáo s

 án.
 Trng-s cãi l hi nãy v s Mái-Chín Cúng vi tên Nm nhìn mt Lý-trng-Mu, bây
ging dy mà bin lun ng cu tên b cáo y. Ban u ông nói chm rãi nho nh, ln ln
ông ct ging lên cao, li nói hùng-hào, b tng mnh-m, khi tha thit nh than, khi  ào
c Ðng 24 www.hobieuchanh.com
làm gin, khi phnh-ph kiêu ngo, khi chúm chím ming ci. Ông nói s ly xe máy ti
ng Tp-trn không phi là cái bng-c chng chc tên Mu n cp, s nhìn mt ca tài-
ch và ca xa-phu không úng. Ông nài xin phi tin li khai ca chng là tên Tân. Chng kt
lun, ông xin Tòa hãy ngh Lý-trng-Mu thu nay là mt ngi chân tht lo làm mn mà
nuôi v con, không có án tit chi ht, hãy ngh xét nhà tên Mu không kim c bc, mà t
y n nay s Cnh-sát thám d thì cng không thy v con Mu n xài chi bi; xin ông hãy
y công tâm mà xét li, tên Mu b lôi ra trc Tòa i-Hình v ti cp git ch vì tình nghi
mà thôi, ch không có bng-c chc-chn. Vy Tòa phi tha bng mi công bình, mi khi
làm án lm mt tên vô ti.
Ông cãi ri ông ngi xung. Thính giu th ra ph d.
t v Trng-s khác ng dy bin lun giùm cho b cáo Lê-vn-Thit. Ông nói nh nh, êm
ái, ông không dùng khu khí, ch trng lý lun mà bác b t buc ti. Ông cho li qu quyt
a tài-ch và ca tên Nm là li cáo gian, bi vì n mi mt gi khuya mà Tám Thit còn
nói chuyn vi khách ti nhà, thì không th nào hi mi gi mà chn ng cp git Mái-
Chín Cúng ti Bàn-C cho c. Còn nm ngàn ng bc kim c gn hè Tám Thit, thì
ông nói rng Tám Thit mn mt cn nhà lá mà , theo lut Vit-Nam, thì ngoài cn nhà y,
Thit không có quyn gì ht. Nu nghi Thit cp bc v giu ti ó, sao Tòa không nghi cho
cht, hoc ngi cn phía bên kia cng gn ch giu ó mà li nghi cho Thit. Ông xin
Tòa xét chó mà tha bng Lê-vn-Thit.
Trang-s cãi xong ri, quan Chánh-Tòa hi hai b cáo còn mun khai thên u chi na. Các
quan Tòa và Thm-án ng ng dy i vô phòng phía sau mà ngh án.
Cách na gi, Tòa mi ra nhóm li và quan Chánh-Tòa c án pht:
1 Lý-trng-Mu, mi nm kh sai.
2 Lê-vn-Thit, mi hai nm kh sai.
Thng Hip nghe Tòa lên án cha nó mi nm kh sai, thì nó bn-rn tay chân, va khóc va

ng dy kéo tay Ba Trâm biu i v. Chng my m con i ngang qua ca khám ln, thng
Hip ng ngó vô khám, nh cha nó s trong ó mi nm thì nó ngm ngùi nên nc mt
nh git.
Thình lình có ting n ào phía bên Tòa. My m con Ba Trâm day li thì thy lính Sn-m
ng dt Trng-Mu và Tám Thit xung khám.
p-rng Mu kêu v và nói rng: “Má con Hào,  nhà ráng dy giùm hai a nh, nghe
không. Mi nm ri tôi s v”.
Lính xô Mu i rit, không cho nói na.
Thng Hip ng ngó theo au-n nh dao ct rut.
c Ðng 25 www.hobieuchanh.com
Chng V
 gh con gh
i Cu Ông-Lãnh, dc theo ng Lò heo, hi trc có mt dãy ph lu c, trong hai cn
phu có dn mt tim bán cà-phê nc trà và bánh ngt, bánh mn  th, mi bui tra
và bui ti ngi ta n n ung nm np.
Ch tim ny tên là T-Hu, là ngi Minh-hng, có v ngi Nam tên là T Hng, là em
rut ca Ba Trâm.
Cách my tháng trc, Ba Trâm xách gi bc i ra Cu Ông-Lãnh là em gi cho T Hng.
a Tòa x Cp-rng Mu ri, m con Ba Trâm dt nhau i v, ti Cu Ông-Lãnh thì thng
Hip i mt mình v nhà, còn Ba Trâm vi con Hào thì ghé li tim nc ca T-Hu.
a bc vô tim, con Hào gp con Kiên là con gái ca T-Hu, ch em mng nhau nên ó
mà chi, Ba Trâm bc vô trong nói nh vi T-Hu rng: “Ba con Hào b Tòa lên án mi
m”. T-Hu chng hng hi rng: “Cha ch! Ti mi nm hay sao?” Ba Trâm gt u ri
i thng lên lu.
 Hng ng nm trên b ván mà cho con bú, ngó thy ch lm cm ngi dy hi rng:
“Ch nói ba nay Tòa xnh, sao ch không i lên Tòa hi thm coi nh c Tòa tha hay là
 án?”
Ba Trâm vén áo ngi mt bên em mà áp nho nh rng:
- Qua i coi Tòa x t hi sm mi ti gi, qua mi v ti ây.
- Tòa x sao ó?

- Tòa kêu án mi nm.
- Cht cha!
- Tài-ch vi ngi kéo xe h nhìn mt, h khai qu quyt, t nhiên Tòa phi kêu án nng
ch sao.
- Tòa có hi s bc git ó em giu ch nào hay không?
- Không … , may quá! Tòa không có hi cái ó. Ti sao vy không bit.
- Tuy vy mà ch cng phi dè dt, ng có chn rn, ri  b ra h ly li mà mình còn
phi  tù cám.
- Em tng qua di lm sao? My tháng nay qua ly có my chc ng bc ng mua
o, cá mà n, còn bao nhiêu thì còn nguyên ó, qua có dám ng ti âu.
- , thng thng vy, ng có gp. i nm by tháng, hoc mt nm nguôi ngoai ri ch
 xài.
- Thng T nó hiu vic ó hay không?
- Không. Tôi giu, tôi không dám nói.
- , em ng có nói cho nó bit làm chi.  sau ri qua s giúp cho mt hai ngàn làm vn
buôn bán. Qua khá thì em cng khá vy mà.
- Còn thng con riêng ca nh, nó bit hay không?
- Không. Nó cng không bit gì ht. êm cha nó lén em v thì nó ng nên không hay.
y tháng nay qua có nói ra âu mà nó bit.