Tài liệu Trẻ em cũng có thể bị thoái hoá khớp pdf

Trẻ em cũng có thể bị thoái hoá khớp


Nói đến thoái hóa khớp, viêm khớp thông thường là nói đến căn bệnh thường
“ưu ái” người cao tuổi, những người ít vận động.
Tuy nhiên, căn bệnh này không chỉ đang “trẻ hóa” ở những người trung niên mà
còn tấn công cả trẻ em.
Di chứng nặng nề cho trẻ
Nhiều người trong đó có cả cán bộ y tế nghĩ rằng viêm khớp dạng thấp chỉ gặp đối
với người lớn tuổi nhưng trên thực tế, căn bệnh này còn gặp ở tuổi thiếu niên và có
thể để lại những di chứng nặng nề cho trẻ trong quá trình phát triển.
Theo BS Mai Trung Dũng – Khoa Phục hồi chức năng, Bệnh viện 354, Hội nghị
nhi khoa Quốc tế năm 1977 đã thống nhất tên gọi “Viêm khớp dạng thấp thiếu
niên” để chỉ tất cả những bệnh viêm khớp mạn tính ở trẻ em dưới 16 tuổi. Đây là
bệnh viêm bao hoạt dịch không sinh mủ mạn tính, kết hợp với một số biểu hiện
ngoài khớp. Về bản chất, bệnh này ở trẻ em giống với ở người lớn nhưng khác ở
kiểu phản ứng lâm sàng. Viêm khớp dạng thấp thiếu niên thường để lại di chứng
teo cơ cứng khớp, viêm mống mắt gây tàn tật suốt đời cho trẻ, là gánh nặng cho gia
đình và xã hội.

Bệnh có ba thể: Thể ít khớp, thể đa khớp và thể hệ thống. Viêm khớp dạng thấp
thiếu niên thể ít khớp được xác định bởi tình trạng viêm khớp xảy ra ở dưới 4 khớp
và diễn biến qua 6 tháng. Thường xuất hiện ở các bé gái với tổn thương ban đầu ở
các khớp lớn như: Khớp gối, cổ chân, khuỷu, cổ tay. Rất ít khi tổn thương các
khớp nhỏ, khớp háng và cột sống. Nếu chỉ viêm một khớp thì thường là khớp gối,
khớp sưng đau nhưng vẫn đi lại vận động được. Thể viêm khớp này thường diễn

biến nhẹ nhưng nó cũng có thể gây ra hai di chứng nghiêm trọng, đó là: Viêm
mống mắt và tình trạng chân bên bệnh dài hơn chân bên lành làm trẻ đi khập
khiễng.
Ở thể đa khớp, bệnh này ở trẻ em được xác định với bởi tình trạng viêm từ 4 khớp
trở lên và kéo dài trên 6 tháng. Trẻ bị viêm đa khớp thường bắt đầu bởi tình trạng
sốt nhẹ kéo dài, mệt mỏi, ăn kém. Triệu chứng đa số bắt đầu từ một khớp, sau đó
phát triển sang khớp khác với tính chất đối xứng, sưng đau, phù nề, có thể có tràn
dịch khớp gối, bệnh hay gặp ở khớp cổ tay, cổ chân, gối, khuỷu.
Còn viêm khớp dạng thấp thể hệ thống gặp ở trẻ từ 5 – 7 tuổi, khởi phát cấp tính
với biểu hiện toàn thân là sốt cao kéo dài, viêm các khớp cổ tay, cổ chân, gối,
khuỷu, khớp ngón. Các khớp viêm sưng, nóng, đau, ít đỏ, có thể có tràn dịch khớp.
Kèm theo các biểu hiện ngoài khớp với các ban đỏ ở thân mình, tứ chi nhất là lòng
bàn tay, bàn chân. Ngoài ra còn có thể có các tổn thương nội tạng như tại gan, lách,
hạch, viêm màng ngoài tim, viêm màng bụng, màng phổi… Bệnh tiến triển từng
đợt, mỗi đợt vài tuần đến vài tháng, vài năm, thưa dần rồi khỏi, có thể để lại di
chứng ở khớp. Một số trường hợp nặng dần rồi tử vong vì các biến chứng suy tim,
suy thận do nhiễm tinh bột.
Điều trị và động viên tích cực
Viêm khớp dạng thấp thiếu niên thể đa khớp là thể nặng nhất do cả số lượng khớp
viêm nhiều lẫn tiến triển nặng nề. Bệnh thường tiến triển lâu dài, tăng dần đưa đến
dính và biến dạng các khớp, teo cơ nhiều. Trẻ có thể gặp những khó khăn trong các
hoạt động bình thường và cần được điều trị chăm sóc đặc biệt.
Về điều trị, điều quan trọng là phải kiểm soát được tình trạng viêm khớp càng
nhanh càng tốt. Việc sử dụng các thuốc đặc trị để chống viêm là hết sức cần thiết
để giảm các triệu chứng và ngăn ngừa các di chứng về sau, tuy nhiên cần thận
trọng các tác dụng phụ của nhóm thuốc này. BS Mai Trung Dũng cho hay, vì bệnh
kéo dài mạn tính nên cần nâng đỡ về mặt tinh thần đối với bệnh nhi. Cần quan tâm
đến việc học hành, phục hồi chức năng, tái giáo dục và chỉnh hình cho các em.
Trong vấn đề chăm sóc và phục hồi chức năng đối với trẻ VKDTTN, thì việc giữ
gìn tốt chức năng vận động của khớp, duy trì sức cơ bằng cách làm giảm viêm tại

khớp. Ngoài ra cần chú ý đến các biện pháp ngăn ngừa và xử lý các biến chứng
toàn thân, biến chứng do dùng thuốc. Các gia đình có trẻ bị mắc bệnh cần nâng đỡ
tinh thần và biết cách chăm sóc. Có chế độ dinh dưỡng và luyện tập hợp lý để kích
thích sự phát triển cho trẻ.
Theo BS Dũng, cần có sự phối hợp chặt chẽ nhiều chuyên ngành trong điều trị,
chăm sóc và phục hồi chức năng như: Bác sĩ chuyên về khớp, bác sĩ nhãn khoa,
bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình, bác sĩ dinh dưỡng, bác sĩ tâm lý, chuyên viên vật lý
trị liệu, nhóm công tác xã hội và quan trọng nhất là bệnh nhi và gia đình trẻ. Quá
trình điều trị, chăm sóc và phục hồi chức năng là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự
hợp tác tích cực của bệnh nhi và gia đình mới có kết quả khả quan.
Các dấu hiệu trẻ bị viêm khớp dạng thấp
-Viêm khớp diễn tiến ở trẻ dưới 16 tuổi và kéo dài quá 6 tháng.
-Khám lâm sàng thấy các biểu hiện viêm khớp, ban đỏ, nốt dạng thấp, dấu hiệu
viêm nội tạng hoặc có viêm mắt.
- Một số xét nghiệm giúp gợi ý chẩn đoán như: Tốc độ máu lắng tăng, kháng thể
kháng nhân (ANA), yếu tố thấp RF, yếu tố HLA-B27.
-Các hình ảnh X quang và xét nghiệm dịch khớp giúp chẩn đoán phân biệt các
bệnh viêm khớp nhiễm khuẩn.