lạm phát và các biện pháp khắc phục nhằm giảm lạm phát trong thời kỳ kinh tế mở và phát triển một cách đồng bộ ở Việt Nam

Mục lục
Lời mở đầu
Phần I.Lạm phát một căn bệnh của nền kinh tế thị trờng
I.Định nghĩa lạm phát
II.Những nguyên nhân dẫn đến lạm phát
III.Cách đo tính tỉ lệ lạm phát
PhầnII.Một số phơng pháp nhằm ổn định giá cả hay tiền tệ,chống lạm
phát
I.Diễn biến và ảnh hởngcủa lạm phát trong nền kinh tế thị trờng
II.Một số phơng pháp ổn định giá cả hay tiền tệ.
III.Diễn biến của lạm phát gây ra lạm phát siêu tốc
Phần III.Thực trạng,nguyên nhân lạm phát & những giảI pháp ở Việt
Nam trong thời kỳ chuyển đổi kinh tế
I.Nguyên nhân lạm phát của nớc ta
II.Tình hình chung trong khu vực
III.Những phơng hớngđể giảI quyết lạm phát ở nớc ta
Kết luận
1
Lời mở đầu
Nền kinh tế nớc ta đang chuyển sang hoạt động theo cơ chế thị trờng có
sự quản lý của nhà nớc.Cơ chế mới là môI trờng thúc đẩy sự phát triển của nền
kinh tế theo xu hớng hiện đạI,chắt lọc kế thừa những thành tựu và khắc phục
những tồn tạI đã qua.Trong đó lạm phát là một vấn đề hết sức nghiêm trọng đối
với các hoạt động kinh tế-chính trị-xã hội không chỉ ở Việt Nam mà hầu hết các
nớc trên thế giới đều quan tâm .Lạm phát là một trong những chỉ tiêu đánh giá
trình độ phát triển kinh tế của một quốc gia nhng cũng là một trở ngạI lớn nhất
trong công cuộc phát triển đất nớc.Bớc sang nền kinh tế thị trờng,chúng ta phảI
đối đầu với con số lạm phát không nhỏ do cơ chế cũ để lạI.Việc xem xét,đánh
giá,nghiên cứu nhằm mục đích tìm ra nguyên nhân dẫn đến lạm phát và tìm
cách khắc phục nó nh thế nào là vô cùng cần thiết .Để nghiên cứu về lạm phát
và ảnh hởng của nó tới các vấn đề khác nh:thất nghiệp,giá cả,tiên lơng..từ đó đa

ra cách giảI quyết để kìm hãm lạm phát,sử dụng các chính sách cần thiết để phát
triển hàI hoà nền kinh tế.Để hiêủ rõ bản chất của lạm phát ,tác hạI cũng nh tác
động của nó và những biện pháp kiềm chế lạm phát ở nớc ta chúng ta cần hiểu
rõ những kháI niệm cơ bản về lạm phát ,cách khắc phục lạm phát.Đợc sự hớng
dẫn của cô giáo bộ môn Thạc sỹ Hà Thị Đoan và qua tham khảo một số sách
báo tàI liệu em xin đa ra một vàI suy nghĩ với mong muốn tìm hiểu và vận dụng
tốt hơn những lý luận về lạm phát và các biện pháp khắc phục nhằm giảm lạm
phát trong thời kỳ kinh tế mở và phát triển một cách đồng bộ ở Việt Nam.
Trong bàI viết này sẽ không thể tránh khỏi những sai xót em mong các
thầy cô bỏ qua cho.Em xin chân thành cảm ơn và rất mong có đợc ý kiến đóng
góp nhiệt tình để có thể hàn thành tốt hơn nữa vấn đề nghiên cứu.
2
Phần I
Lạm phát một căn bệnh của nền kinh tế thị tr ờng
I.Quan niệm về lạm phát.
Trong lịch sử phát triển của nền kinh tế thế giới vấn đề lạm phát đã và đang
là một vấn đề hết sức phức tạp đặt ra cho các quốc gia.Lạm phát không chỉ xảy
ra ở những nớc kém phát triển mà ngay ở các nớc có nền kinh tế phát triển nền
kinh tế cũng co bóng dáng của lạm phát.Lạm phát tác động đến giá cẩ thị tr-
ờng.Nhng chủ yếu không phảI ở chỗ giá cả tăng lên mà ở chỗ giá cả tơng đôí
đã thay đổi.Nói cách khác là việc tác động vào thị trờng không phảI là để triệt
tiêu hoàn toàn lạm phát mà kìm giữ nó ở một tỉ lệ nhất định vì bản thân lạm
phátlà yếu tố quan hệ mật thiết với vấn đề thất nghiệp và tiền tệ.Nh vậy lạm
phát là một hiện tợng tiền tệ nó sinh ra cùng với việc mở rộng hệ thống tàI
chính ,các loạI tiền tệ theo sự phát triển của nền kinh tế từ công xã nguyên
thuỷ sang nền kinh tế tự do và đặc biệt là sự xuất hiện của tiền giấy,đó là hiện
tợng đặc trng của sự thay đổi mức giá chung ,khi mức giá tăng lên-sự tăng lên
của mức giá trung bình theo thời gian.
II.Nguyên nhân dẫn đến lạm phát.
Lạm phát khởi thuỷ từ nhiều nguyên nhân khác nhau.Thứ nhất là lạm phát

có thể xảy ra do tác động chủ quan của hệ thống tiền tệ-tín dụng-ngân
hàng,bất cứ một sự biến đổi nhỏ nào của hệ thống này đều có tác động hoặc
tăng hoặc giảm tỉ lệ lạm phát.Thứ hai là lạm phát cũng chịu ảnh hởng của một
số đIều kiện khách quan khác nh chính trị xã hội,thiên tai bão lụt,tình trạng
thất nghiệp,nền sản xuất..Do chịu nhiều tác động của nhiều yếu tố trong nền
kinh tế nh vậy nên hiện tợng lạm phát diễn biến hết sức phức tạp đòi hỏi trong
3
quá trình tăng trởng và chống lạm phát có chiến lợc đúng đắn để lạm phát luôn
nằm trong quỹ đạo mà nền kinh tế có thể kiểm soát đợc.Lạm phát xuất hiện
cũng gây ra nhiều hậu quả đến kinh tế nh bất kì một biến cố hạI nào khác:nạn
thất nghiệp,nạn thiên tai Lạm phát tàn phá kinh tế,nó không những làm suy
giảm hiệu quả hoạt động của hệ thống tàI chính mà còn tác động trực tiếp đến
đời sống chính trị ,văn hoá,xã hội và sinh hoạt bình thờng của ngời dân.Bằng
chứng là cuộc khủng hoảng ở Đức xảy ra dữ dội vào những năm đầu thế kỷ,ở
các nớc phát triển những năm 70 và mới đây là ở Nga.Đặc biệt là hậu quả lạm
phát rất trầm trọng ở các nớc đang phát triển với nền kinh tế cha đủ sức hạn
chế có hiệu quả sự lây lan của lạm phát..Những đIều đó đòi hỏi mỗi quốc gia
không chỉ riêng nớc ta cần có chính sách chống lạm phát để hạn chế bớt những
thiệt hạI do hiện tợng này gây ra cho nền kinh tế.Vấn đề đặt ra một cách cấp
thiết cần phảI giảI quyết khi nghiên cứu lạm phát là lý giảI xác đáng lạm phát
xảy ra và diễn biến nh thế nào?và cần có những biện pháp gì để chống lạm
phát.Nếu giảI quyết tốt vấn đề đó thì chúng ta mới có cơ sở vững chắc hợp lô
gích để tiến tới thành công trong việc phát triển kinh tế .
Ngày nay khi đánh giá trình độ tăng trởng của nền kinh tế của một quốc gia
một trong những tiêu chuẩn đầu tiên ngời ta xét đến đó là tỉ lệ lạm phát nh thế
nào?ĐIều đó cũng nói lên một phần mối quan hệ chặt chẽ giữa lạm phát và
tăng trởng.Nếu tỉ lệ lạm phát đang ở mức thấp hoặc vừa phảI đIều đó chứng tỏ
nền kinh tế nớc đó có sức mạnh đIều tiết và quản lý kinh tế vĩ mô có hiệu quả
đã và đang tạo cơ hội thuận lợi để tăng trởng.Xung quanh lạm phát có rất
nhiều nảy sinh nh cách phòng và chữa căn bệnh lạm phát nh thế nào?Nguyên

nhân gây ra lạm phát và có nên duy trì tỉ lệ lạm phát thấp hay chấm dứt lạm
phát.Từ đó gây ra nhiều cuộc bàn cãI,tranh luận không chỉ giữa các nhà kinh tế
mà còn xảy ra với các quốc gia,các tổ chức tàI chính quốc tế.Vởy hiểu lạm
phát nh thế nào?Có một câu hỏi nhng rất nhiề câu trả lời,tuy nhiên ngời ta vẫn
thờng công nhận lạm phát là sự tăng lên của giá cả trung bình trong một thời
4
kỳ Sự tăng lên của giá do có nhiều nguyên nhân hoặc do các yếu tố chủ
quan của các cấp quản lý kinh tế hoặc do những đIều kiện chính trị,xã
hội,thiên tai..gây ra.Có thể giảI thích quy về những cách đây:
1.Theo thuyết tiền tệ lạm phát là kết quả của việc tăng quá thừa mức cung
tiền .
2.Theo trờng pháI Keynes lạm phát có thể xảy ra là do d cầu về hàng hoá
trong nền kinh tế.
3.Theo thuyết chi phí đẩy lạm phát xảy ra do tăng chi phí sản xuất.Tuy
nhiên đây cũng chỉ là những luận đIểm lý thuyết mang tính tơng đối còn trong
thực tế lạm phát xảy ra thờng là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố ở những
khía cạnh khác nhau của nền kinh tế.
III.Cách đo tính tỉ lệ lạm phát
Nh đã nói ở trên,tỉ lệ lạm ơhát chính là thớc đo mức tăng trởng và phát triển
kinh tế của một quốc gia.Từ việc đánh giá tỉ lệ lạm phát mà ngời ta có thể thấy
đợc tình trạng thất nghiệp và sự biến động của hệ thống tiền tệ để từ đó đặt ra
những phơng hớng tàI chính thích hợp nhất.Hơn nữa chính nó còn là chỉ tiêu
đánh giá trình độ phát triển văn hoá xã hội,cơ sở hạ tầng.Nh vậy thì ta hiểu tỉ
lệ lạm phát là gì.Thực chất quy mô và sự biến động của nó phảI phản ánh quy
mô và xu hớng của lạm phát.
Ta có công thức tính tỉ lệ lạm phát nh sau:

GP = [ IP ] .100
IP-1
Trong đó : GP = Tỉ lệ lạm phát (%)

IP = Chỉ số giá cả của thời kỳ nghiên cứu
5
IP-1 = Chỉ số giá cả thời kỳ trớc đó .
Tuỳ theo mức độ của tỉ lệ lạm phát mà ngời ta chia lạm phát ra ba loạI:
- Lạm phát vừa phảI,còn gọi là lạm phát 1 con số có tỉ lệ lạm phát dới
10%một năm.Lạm phát ở mức độ này không gây ra những tác động đáng
kể đối với nền kinh tế.
- Lạm phát phi mã khi mức tăng trởng tơng đối nhanh với tỉ lệ 2hoặc 3 con
số một năm(dới 20%).LoạI này khi phát triển chín mùi sẽ gây ra những
biến dạng kinh tế nghiêm trọng.
- Siêu lạm phát khi lạm phát đột biến tăng lên với tốc độ cao,vợt xa lạm
phát phi mã(>20%).Siêu lạm phát thờng xảy ra những thiệt hạI nghiêm
trọng và sâu sắc.Tuy nhiên chúng cũng ít khi xảy ra.
PHầN II: Một số phơng pháp nhằm ổn định giá cả
hay tiền tệ Kiềm chế lạm phát
6
I.Diễn biến và ảnh hởng của lạm phát trong nền kinh tế thị trờng.
Lạm phát ngày nay đã trở thành một căn bệnh kinh niên,môt hiện tợng phổ
biến đối với nền kinh tế thị trờng,tuỳ từng mức lạm phát mà có sự tác động tới
sự tăng trởng kinh tế của mỗi quốc gia.Tuy nhiên không phảI lúc nào nó cũng
là một mối tai hoạ đối với xã hội,ở mức độ thích hợp,nó kích thích việc đầu t-
,mở rộng sản xuất.Lạm phát tạo niềm lạc quan và khuyến khích các khoản đầu
t lớn do làm tăng lợi nhuận và nh thế lúc này kéo theo sự tăng trởng của năng
lực sản xuất.ởđây lạm phát không phảI là cáI giá của s tăng trởng mà là động
lực thúc đẩy sự phát triển đó.Tuy nhiên cũng phảI thừa nhận rằng nhìn chung
lạm phát thờng gây nhiều tác hạI đối với nền kinh tế.Chẳng hạn nh ở Đức
những năm 1919-1923 lạm phát đã làm giá cả tăng lên hàng triệu lần đảy mức
sống của ngời dân giảm sút nghiêm trọng cha từng thấy.Đây là bằng chứng
đIển hình nói lên hậu quả của lạm phát tới xã hội.Lạm phát kéo dàI trở thành
nguy hiểm đối với nền kinh tế,phá họi sự tăng trởng và phát triển của các quốc

gia,viêc khắc phục hậu quả của nó đòi hỏi tốn nhiều nguồn lực.Chẳng hạn nh
nớc Mỹ,một cờng quốc của thế giới để giảm lạm phát đI 1% ngân sách liên
bang đã phảI tiêu tốn tới hàng trăm tỷ USD.Với một cơ cấu giá gia tăng không
đều giữa các mặt hàng và sự bất đồng giữa tăng giá và tăng lơng(thờng giá cả
hàng hoá bao giờ cũng tăng nhanh hơn lơng)đIều đó tạo ra sự bất hợp lý trong
cơ cấu giá trênthị trờng.Chính sự mất cân đối trên là tiền đề trự tiếp cho những
xáo trộn mang tính toàn diện trong nền kinh tế.Hệ quả trực tiếp của lạm phát là
đánh vào cuộc sống của ngời dân bởi việc phân bố thu nhạp bị rối loạn.Tring
cin kạm ohát xảy ra tình trạng lẻ giàu càng giàu còn kẻ nghèo càng
nghèothêm.Lạm phátlúc này ngẫu nhiên trở thành lực lợng có uy thế trong việc
phân bố lạI của cảI tàI sản quốc gia giữa các tầng lớp ngời trong xã hội.Những
chủ nhân của những món thu nhập nh tiền,vàng,trợ cấp lãI cổ phần hoặc tiền
cho thuê nhận thấy rõ ràng cuộc sống của họ đang suy giảm dần vì với một
7
mặt hàng nhất định giờ đây họ phảI trả một lợng tiền nhiều hơn do chỉ số giá
cảtăng trong đIều kiện khả năng thu nhập danh nghĩa của họ thờng chậm hơn
giá cả.Sự xuống dốc của cuộc sống càng trở nên nghiêm trọng đối với những
ngời làm công ăn lơng.Lạm phát làm cho sức mua của đồng tiền nói chung
trong đó có tiền lơng có khuynh hớng ngày giảm mặc dù chúng có đợc đIều
chỉnh.Nhu cầu tăng lơng để bảo đảm cuộc sống trở nên cấp bách,ngời thuê lao
động-nhà t bản lúc này buộc phảI tăng lơng và để chi phí ổn định với những
biến đổi họ cần phảI giảm bớt nhu cầu thuê lao động khiến cho một số ngời
gia nhập đội quânthất nghiệp ngày càng đông.Trong tình trạng này do tác động
của lạm phát ,giá cả tăng và lãI suất sẽ không thay đổi sẽ làm tiêu tan khoản
lợi tức của những ngời có tiền gửi.Nh vậy đối tợng vay nợ thờng là các doanh
nhân và lợi nhuận của họ thu đợc ngẫu nhiên đã tăng lên trên sự thiệt hạI của
các nhà t bản tàI chính.Lạm phát làm cho mặt bằng giá cả luôn có sức ép liên
tục.ĐIều này khuyến khích nạn đầu cơ hàng hoá,vàng,ngoạI tệ tăng lên đẩy thị
trờng vào tình trạng khan hiếm giả tạo và làm giá cả càng có nguy cơ tăng vọt
tạo thành vòng xoáy giá cả và cung cầu kéo dài.Đây là hệ quả trực tiếp thứ hai

của lạm phát.Việc đầu t trở nên hấp dẫn những triển vọng lợi nhuận do giá cả
tăng cao mở ra.Tuy nhiên thông thờng do tình hình biến đổi thất thờng của
đồng tiền việc đầu t vào đó ít đợc hớng vào các dự án lâu dàI mà thờng nhằm
mục tiêu vào các mặt hàng thu lợi nhanh ở các mặt hàng ddang lên giá rất
cao,nơI mà viẹc đầu cơ thờng trở nên nguy hiểm.Nh vậy lạm phát đã làm sai
lệch những lợi ích kinh tế của những dự án phát triển nhất là đối với dàI
hạn,khoản đầu t lúc này có xu hớng thiên về tự tàI trợ hơn là hớng về đầu t cho
các dự án phát triển.Lạm phát nuôI dỡng sự đầu cơ rồi nó phá hoạI mặt bằng
cung cầu hàng hoá dịch vụ,nhu cầu thì nhiều mà hàng hoá thì khan hiếm.Sự
mất cân đối kinh tế ngày càng trở nên trầm trọng và nó kéo theo những vấn đề
nghiênm trọng về tiền tệ.ở đây có tính hiệu quả và cơ cấu của hệ thóng lu
thông tiền tệ-tín dụng-ngân hàng thờng bị suy giảm mạnh,nhiều khi trở nên
8