Tài liệu Phòng ngừa viêm phổi như thế nào? pdf

Phòng ngừa viêm phổi như thế nào?
Bất cứ mùa nào trong năm, người cao tuổi (NCT) vẫn có thể bị viêm phổi, nhất là khi bị
lạnh đột ngột. Bệnh viêm phổi ở NCT có thể phòng ngừa được nếu có sự quan tâm thích
đáng của bản thân và gia đình họ.
Những nguyên nhân
Nhờ có sự chênh lệch áp suất mà sự trao đổi khí ở phế nang và sự chênh lệch áp suất giữa
phế nang và môi trường bên ngoài diễn ra liên tục, cho nên tạo ra sự hoạt động của cơ hô
hấp để lưu thông không khí. Tuổi càng cao càng có sự lão hóa về phổi cả về khối lượng
và thể tích, ít di động hoặc di động kém càng dễ mắc bệnh về hô hấp. Thêm vào đó là
hiện tượng vách phế nang và mao mạch bị teo dần theo năm tháng làm giảm bớt mao
mạch đưa máu đến các phế nang đó đó độ dàn hồi của các phế nang giảm rõ rệt gây nên
hiện tượng hô hấp kém, vì vậy dung tích sống của phổi giảm rõ rệt.
Phòng ngừa viêm phổi như thế nào? 1Khi nghi ngờ bị viêm phổi, người cao tuổi cần
được khám bệnh một cách toàn diện để xác định nguyên nhân
Theo thống kê, ở Việt Nam, dung tích sống của phổi của thanh niên 25 tuổi là 38,2 lít,
đến khi tuổi ngoài 60 thì chỉ còn 27,5 lít. Có hiện tượng đó là do giảm khả năng di động
của lồng ngực và lực hô hấp cũng như khả năng lưu thông khí của phế quản và sự đàn hồi
của phổi. Vì sự suy giảm về chức năng của phế quản thêm vào đó là sự suy giảm chức
năng miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh nhất là tác nhân nhiễm trùng cho nên
NCT rất dễ mắc bệnh viêm phổi. Nguyên nhân viêm phổi ở NCT hoặc do vi sinh vật (vi
khuẩn, virút, vi nấm), hoặc do khói bụi (môi trường ô nhiễm, khói bếp, thuốc lá, thuốc
lào) hoặc ít vận động, nằm lâu do liệt hoặc kết hợp. Viêm phổi ở NCT khác với người trẻ
tuổi, nhiều trường hợp chỉ viêm họng, mũi cũng rất dễ dẫn đến viêm phế quản, viêm
phổi. Một số trường hợp NCT mắc một số bệnh mạn tính đường hô hấp như: bệnh giãn
phế quản, khí phế thũng, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc hen suyễn, khi sức đề kháng
của cơ thể giảm xuống thì bệnh bùng phát thành bệnh viêm phổi cấp tính.

NCT cần có chế độ sinh hoạt hợp lý, ở thông thoáng, không hút thuốc lá, thuốc lào. Nếu
có chế độ ăn, uống hợp lý là điều lý tưởng nhất.
Hàng ngày cần uống đủ lượng nước cần thiết (khoảng rừ 1,5 - 2 lít), ăn thêm rau xanh
trong các bữa ăn và tăng cường ăn trái cây hàng ngày. Cần vệ sinh họng, miệng hàng

ngày như đánh răng, súc họng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Cần vận động cơ thể
bằng mọi hình hình thức tùy theo sức khỏe và điều kiện của từng người. Trong một số
trường hợp bị liệt cần được ngồi nhiều hơn nằm và xoa bóp các cơ bắp, bụng và tập hít
thở sâu càng tốt.
Đặc biệt, một số loài vi khuẩn khi bình thường sống cộng sinh ở đường hô hấp trên
nhưng mỗi khi sức đề kháng suy giảm là chúng trở nên gây bệnh cấp tính, trong đó có
bệnh viêm phổi cấp. Điển hình là vi khuẩn phế cầu (St. pneumoniae), H. influenzae,
Staphylococus, Streptococus… và một số virút đường hô hấp, vi nấm.
Trong một số trường hợp, nhất là người già, bệnh viêm phổi thường diễn ra sau khi mắc
phải bệnh cúm, cảm lạnh, hoặc bị lây bệnh ngay trong bệnh viện (nhiễm trùng bệnh viện)
do đi khám bệnh hoặc nằm viện điều trị một bệnh nào đó. Không chỉ ở các nước đang
phát triển mà ngay cả nước tiên tiến thì bệnh viêm phổi ở NCT vẫn có những đặc điểm
riêng.
Đáng lo ngại nhất là NCT mắc bệnh viêm phổi mà tác nhân gây bệnh là virút, bởi vì với
virút thì chưa có thuốc điều trị đặc hiệu trong khi sức đề kháng của họ rất kém. Ở Việt
Nam, theo thống kê thì tỉ lệ tử vong do viêm phổi ở NCT nếu không phát hiện và điều trị
kịp thời có thể lên tới 25%.
Triệu chứng
Viêm phổi đối với NCT có dấu hiệu lâm sàng rất khác so với người trẻ tuổi. Nhiều khi
người bệnh không sốt cao, thậm chí không sốt, nhất là NCT có tuổi cao, sức yếu, lú lẫn, ít
vận động hoặc đi lại khó khăn, ăn uống thất thường. Một số NCT mắc một số bệnh mạn
tính kéo dài nằm liệt giường do tai biến mạch máu não hoặc bệnh Parkinson, hoặc do
biến chứng của thoái hóa khớp, hư khớp rất khó khăn trong việc đi lại càng dễ mắc bệnh
viêm phổi. Tuy vậy, có một số triệu chứng điển hình như: thở nhanh nông, đôi khi có thở
rít, cánh mũi phập phồng do thiếu dưỡng khí. Triệu chứng ho là hay gặp nhất, đặc biệt là
ở những NCT có bệnh mạn tính về đường hô hấp (viêm họng mạn tính, giãn phế quản,
hen suyễn, COPD). Ho thường có đờm lỏng hoặc đặc quánh, một số trường hợp có dính
một ít máu do mao mạch bị vỡ ra, tuy vậy có một số ít trường hợp không ho. Đa số đều
có tức ngực, khó thở nhẹ.
Người bệnh thường có dấu hiệu mất nước thể hiện môi khô, lưỡi trắng (bẩn), má hóp, da

nhăn nheo.
Chụp X-quang phổi, sẽ cho thấy hình ảnh viêm đông đặc phổi biểu hiện bằng hội chứng
viêm phế nang cục bộ hoặc rải rác kèm theo có hội chứng phế quản (rốn phổi đậm) và hội
chứng nhu mô có thể làm nhầm lẫn với lao phổi (cần chụp cắt lớp vi tính hoặc cộng
hưởng từ để phân biệt).
Nếu có điều kiện có thể nuôi cấy, phân lập vi khuẩn từ dịch nhầy phế quản, trên cơ sở đó
thực hiện kỹ thuật kháng sinh đồ để xác định độ nhạy cảm của vi khuẩn phân lập được
với kháng sinh, giúp cho bác sĩ chữa bệnh chọn kháng sinh thích hợp để điều trị nhằm
giảm bớt thời gian nằm viện.
Phòng bệnh thế nào?
Trước hết, khi NCT nghi ngờ bị viêm phổi cần được khám bệnh một cách toàn diện để
xác định nguyên nhân. Đối với người cao tuổi mắc viêm phổi, việc điều trị dùng thuốc rất
khó khăn, nhất là viêm phổi do virút. Vì vậy, cần dùng thuốc gì, dùng trong bao lâu, liều
lượng như thế nào là do bác sĩ khám bệnh kê đơn và tư vấn sử dụng.