SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

Phòng GD & ĐT Tân Hiệp
Trường Mầm Non Sơn ca

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc Lập – Tự Do – Hạnh phúc

GIẢI PHÁP KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
MỘT VÀI BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 5 TUỔI
NHẬN BIẾT MẶT CHỮ CÁI TỐT
PHÁT ÂM CHÍNH XÁC

Họ Và Tên: Trần Thị Trang
Đơn Vị: Trường Mầm Non Sơn Ca
Năm Học : 2017 – 2018
I. LỜI NÓI ĐẦU:
1. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI.
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,
là nền tảng đầu tiên của ngành Giáo dục đào tạo. Chất lượng chăm sóc, giáo dục
trẻ ở trường mầm non tốt có tác dụng rất lớn đến chất lượng giáo dục ở bậc học
tiếp theo.
Giáo dục mầm non có mục tiêu, nhiệm vụ quan trọng nhằm giáo dục toàn
diện cho trẻ về thể chất, tình cảm, đạo đức, thẩm mỹ, trí tuệ là cơ sở để hình
thành nên nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam và chuẩn bị
những tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào trường tiểu học được tốt.
Khi đất nước đang bước vào thời kỳ hội nhập và tồn cầu hố, thì vấn đề
đặt ra cho trẻ 5 tuổi làm quen chữ cái có nhiều thay đởi. Vì vậy hoạt động làm

 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 1


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

quen với chữ cái có một ý nghĩa rất lớn. Thơng qua hoạt động này giúp trẻ
nhận biết và phát âm đúng âm của 29 chữ cái, đồng thời tạo cho trẻ có được
hứng thú học tiếng mẹ đẻ, phát âm chuẩn âm Tiếng Việt và làm tiền đề cho trẻ
thích ứng với việc tập đọc ở lớp 1. Vì vậy nó có ý nghĩa trực tiếp trong việc phát
triển ngơn ngữ cho trẻ, giúp trẻ rèn luyện kỹ năng nghe, nói, giúp trẻ phân biệt
được những âm khó. Thơng qua các chữ cái, vốn từ của trẻ được tăng lên, giúp
trẻ hiểu được mối quan hệ nói qua việc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị
trí khác nhau của từ. Giúp trẻ phát triển trí óc ghi nhớ, quan sát, chú ý có chủ
định, đồng thời kích thích phát triển tư duy cho trẻ.
2. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Theo luật giáo dục, Giáo dục mầm non có mục tiêu là giúp trẻ phát triển về
thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân
cách, chuẩn bị cho trẻ em vào học lớp 1. Do đó việc dạy trẻ làm quen chữ cái ở
lớp MG 5 tuổi rất quan trọng trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 - 6 t̉i
vì mơn này giúp cho hoạt động trí tuệ của trẻ phát triển, giúp rèn luyện trí nhớ,
khả năng phát âm, tạo tiền đề vững chắc cho việc chuẩn bị tâm thế để bước vào
trường phổ thông.
Làm quen chữ cái giúp phát triển ở trẻ khả năng phân tích, tởng hợp các
đường nét cơ bản các chữ cái trong từ, giúp trẻ hiểu được khái niệm cơ bản là lời
nói có thể ghi lại, lưu lại bằng các chữ cái có thể đọc được bằng lời.
Nhận được tầm của mơn làm quen chữ cái tôi đã suy nghĩ rất nhiều rồi đặt

ra nhiều câu hỏi: Hướng dẫn trẻ học môn này như thế nào ? Muốn hướng dẫn trẻ
học tốt môn làm quen chữ cái phải dùng phương pháp nào? Tích học những mơn
học khác như thế nào để trẻ học giờ hoạt động chung khơng bị gị bó, chán nản.
Tìm hiểu sao cho hợp tâm lý của trẻ, nhất là phải hợp với đặc điểm tình hình của
địa phương. Đó là lý do mà tơi đã chọn đề tài.
3. PHẠM VI ĐỀ TÀI.
Để chuẩn bị cho trẻ học tốt môn Tiếng Việt ở lớp 1 là việc cho trẻ làm

 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 2


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

quen với các nhóm chữ cái và phát âm chính xác 29 chữ cái trong chương trình
giáo dục mầm non. Trên thực tế lớp tơi chủ nhiệm thì tơi thấy trẻ cịn nói ngọng
và phát âm sai các chữ cái và nhận biết các mặt chữ cái còn chậm cho nên trong
năm học này tôi đã tự đề ra những kế hoạch và biện pháp hướng dẫn giúp trẻ
học tốt môn làm quan chữ cái một cách nhẹ nhàng thoải mái khơng bị gị ép mà
trẻ vẫn nhận biết tốt và phát âm chính xác nên tơi chọn đề tài: “Một số biện
pháp giúp trẻ 5 tuổi nhận biết mặt chữ cái tốt và phát âm chính xác” Đề tài này
được áp dung trong lớp tôi chủ nhiệm trong năm học 2017 – 2018 tại trường
Mẫu giáo Sơn Ca.
4. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI.
Trong ngơn ngữ học thì các kiến thức về ngôn ngữ bao gồm “Ngữ âm học,
ngữ pháp học, văn bản học, phong cách học” đó là những kiến thức cơ bản của
ngơn ngữ tiếng Việt. Vì vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ bao gồm cả việc phát

âm đúng, phát triển vốn từ, khả năng nói đúng ngữ pháp, diễn đạt mạnh lạc.
Kiến thức ngôn ngữ học sẽ là những kiến thức, những cơ sở giúp cho các nhà
giáo hiểu được nhiệm vụ của mình tìm ra những phương pháp, biện pháp hữu
hiệu giúp trẻ phát âm đúng và chính xác.
T̉i mầm non rất nhạy cảm về nghệ thuật ngơn ngữ, âm điệu, hình tượng.
chính vì vậy luyện phát âm cho trẻ đóng một vai trị vơ cùng quan trọng đó là
cửa ngõ của âm thanh ngơn ngữ nên ta phải dạy trẻ phát âm đúng các âm vị
trong các kết hợp âm tiết - từ - câu theo chuẩn mực âm thanh Tiếng Việt. Việc
sửa lỗi phát âm cho trẻ khi bộ máy phát âm của trẻ chưa hồn thiện thì nói
ngọng là hiện tượng thường thấy ở trẻ cho nên sửa các lỗi nói ngọng, phát âm
sai là một công việc cần phải làm ngay của giáo viên mầm non để giúp trẻ tích
cực hóa trong hoạt động giao tiếp ở trường mầm non.
5. NHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG QUÁ TRÌNH NGHIÊN CỨU.
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm lý của trẻ mầm non là “dễ nhớ dễ
quên”. Vì vậy, các kiến thức mới cung cấp cho trẻ, nếu không thường xuyên ôn
luyện trẻ sẽ nhanh chóng quên ngay khi lĩnh hội kiến thức khác. Mặt khác, khi
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 3


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

trẻ hoạt động giao tiếp bằng ngơn ngữ nói với cơ và bạn hay các đồ vật đồ chơi
của lớp thì trẻ tiếp thu kiến thức rất nhanh và các bộ máy phát âm của trẻ được
phát triển rất tốt. Để đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ, đồng thời thực hiện mục
tiêu nhiệm vụ của ngành đề ra. Đó là việc ứng dụng công nghệ thông tin, giáo án
điện tử vào giảng dạy thơng qua việc khai thác trị chơi từ chương trình kidsmart

và happykids, các nguồn dữ liệu thiết kế trên máy tính:
- Tở chức cho trẻ chơi trong chương trình kisdmart, tơi tở chức cho trẻ được
ơn luyện chữ bằng cách tìm tranh chứa chữ cái cơ vừa dạy, tự in và gạch chân
chữ vừa tìm được. Tơi cho trẻ ơn chữ đã học thơng qua trị chơi: “đuổi hình bắt
chữ”. Tơi thết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh phù hợp với các chủ đề, các chữ minh
hoạ cho các hình ảnh, yêu cầu khi chơi trẻ phải tìm đúng chữ với hình ảnh. Từ
những suy nghĩ trên tôi nhận thấy rằng việc trẻ nhận biết và phát âm tốt các chữ
cái sẽ góp phần tích cực và có hiệu quả cao trong việc phát triển ngơn ngữ cho
trẻ 5 t̉i.
6. TÍNH SÁNG TẠO CỦA ĐỀ TÀI
Như chúng ta đã biết đối với trẻ mầm non lớp học chính là mái nhà thứ hai
của trẻ. Cảm giác đầu tiên khi bé bước vào cửa lớp, phản xạ tự nhiên của bé là
nhìn xung quanh xem có những gì và có đẹp khơng, đặc biệt những gì mới lạ. Vì
vậy, các mảng chính trong lớp học đó là mảng chủ đề, các góc hoạt động là đối
tượng đầu tiên khi trẻ bước vào lớp. Để trẻ hứng thú với các mảng hoạt động tơi
thường viết và trang trí các chữ cái vào các góc theo từng chủ đề. Sau đó cho trẻ
đọc hình ảnh minh hoạ cho các tiêu đề ấy có những hình ảnh ngộ nghĩnh, ngây
thơ và tên gần gũi, đáng yêu. Như vậy sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ, từ đó
mục đích ôn luyện chữ đã học, cung cấp vốn từ cho trẻ đạt hiệu quả tối đa trong
việc dạy trẻ nhận biết và phát âm chính xác 29 chữ cái một cách chính xác và dễ
nhớ mặt chữ cái đó. Với cách làm như vậy giáo viên không mất nhiều thời gian
và không vất vả cho trẻ đặc biệt trẻ được làm quen với tên gọi các từ, hay các
chữ cái Tiếng Việt ghép thành từ đó một cách nhanh chóng.

 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 4


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

II./ PHẦN NỘI DUNG:
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI.
Dạy trẻ môn làm quen chữ cái dựa vào đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi cụ
thể là học mà chơi, chơi mà học, chơi đóng vai trị chủ đạo trong sự phát triển
ngơn ngữ của trẻ mà cịn dựa vào nguyên tắc đi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến
phức tạp. Môn này không chỉ đơn thuần là dạy trẻ học đọc, học viết mà cịn có
nội dung lớn hơn là dạy trẻ học phát âm tốt thì mới viết tốt được. Vì tiếng việt là
thứ tiếng ghi âm. Vì vậy việc chuẩn bị cho trẻ học mơn này bao gồm những nội
dung sau:
- Dạy trẻ nắm vững, sử dụng thành thạo trong giao tiếp.
- Dạy trẻ phát âm chính xác tồn bộ âm vị tiếng việt.
- Cho trẻ làm quen đường nét cơ bản của chữ cái và các chữ ghi âm tiếng
Việt.
- Rèn luyện cho trẻ kỹ năng viết và một số thói quen học tập cần thiết như:
Tập trung chú ý, biết nghe, biết trả lời câu hỏi, có ý thức kỷ luật, chuẩn bị tâm
thế vào học lớp 1.
Do đó ngơn ngữ có vai trị hết sức quan trọng đối với con người nói chung
và trẻ em nói riêng. Nó là phương tiện để mỗi con người giao tiếp và truyền đạt
những nhu cầu, ý nghĩ và cảm xúc của mình, qua đó ta cũng biết được những
mong muốn suy nghĩ của người khác. Nhờ có ngơn ngữ mà con người có thể mở
rộng giao tiếp với thế giới xung quanh, từ đó trao đởi, hình thành những kinh
nghiệm sống để phát triển tư duy, nhận thức của mình. Vì vậy, việc cung cấp
làm phong phú vốn từ và giúp trẻ biết phát âm chuẩn là nhiệm vụ hết sức cấp
thiết trong công tác giáo dục mầm non, bởi lẽ ngơn ngữ đóng vai trị chủ đạo
trong việc phát triển trí tuệ và các quá trình tâm lý khác.
Đặc thù trẻ t̉i mầm non vốn từ còn hạn chế, trẻ còn đang trong giai đoạn
tập hồn thiện câu nói, ngơn ngữ đang dần hình thành và phát triển nên đây là

giai đoạn rất quan trọng để người lớn xung quanh trẻ cung cấp những kỹ năng
thật chuẩn về ngôn ngữ cho trẻ.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 5


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

2. THỰC TRẠNG ĐỀ TÀI.
*/ Thuận lợi:
- Được sự quan tâm tạo mọi điều kiện giúp đỡ của Ban Giám Hiệu nhà
trường giúp đỡ tôi về vật chất cũng như tinh thần để tơi hồn thành tốt nhiệm vụ.
- Lớp học rộng rãi nên có điều kiện tở chức giờ học tốt.
- Bản thân tôi được học tập tham dự chuyên đề do ngành tổ chức, dự giờ ở
các trường bạn và dự giờ ở các bạn đồng nghiệp trong ngành.
- Bản thân tơi ít nhiều tích lũy được một số vốn kinh nghiệm trong quá
trình lên lớp, nên diễn giải truyền đạt khả năng nhận biết mặt chữ cái tốt, phát
âm chính xác đến trẻ một cách dễ hiểu nhưng thích thú.
- Do có tinh thần học hỏi tìm tịi nghiên cứu mọi hình thức để tạo cho lớp
học thêm phần sinh động, vui tươi đồng thời phù hợp từng đề tài của bộ môn
làm quen với chữ cái.
- Một số phụ huynh trong lớp nhiệt tình tiếp tay cùng cơ giáo trong việc
dạy và học của con em mình
*/ Khó khăn:
Khó khăn ở phía cháu: Ở lớp tơi dạy tởng số có 32 cháu có ¼ cháu đã học
qua lớp nhỡ còn lại là các cháu vào thẳng lớp 5 tuổi.
Đa số các phụ huynh đưa con đi học là để cô giữ. Các cháu đi học với sự

ép buộc của gia đình, cháu đến lớp thì quậy phá có những cháu vào giờ hoạt
động chung khơng biết cầm thẻ chữ ra sao cầm lên ngắm nghía một hồi rồi xé
ra, cịn có cháu khơng biết cầm cây viết bằng tay nào lại cầm cả bàn tay có khi
cầm viết ngược, có cháu cơ gọi đến thì ngồi lù lì khơng chịu phát biểu, thích thì
ngồi học ngoan, khơng thích thì thơi, lại chọc phá bạn bên cạnh hoặc dành đồ
dùng của bạn và rất nhiều cháu giọng nói còn ngọng và phát âm rất nhiều lỗi.
Nề nếp sinh hoạt của các cháu quen tự do như ở nhà rất ảnh hưởng đến
việc hướng dẫn các cháu trong giờ làm quen chữ cái.
- Qua những phần hạn chế trên tơi đã tìm hiểu và thống kê qua tiết làm
quen chữ cái có kết quả như sau:
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 6


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

STT
NỘI DUNG
KẾTQUẢ %
GHI CHÚ
50%
01
Trẻ hứng thú trong giờ học
43,75%
02
Trẻ nhận biết đúng chữ cái
34,37%

03
Trẻ tiếp thu bài tốt
40,62%
04
Trẻ phát âm đúng, chính xác
40,62%
05
Trẻ hăng hái phát biểu ý kiến
Qua khảo sát thống kê trên tiết dạy, tôi thấy kết quả trẻ đạt hiệu quả thấp
không đạt yêu cầu của môn làm quen chữ cái nên tơi đã tìm ra những phương
pháp biện pháp khắc phục những khó khăn hạn chế như sau:
3. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
3.1/ Lên kế hoạch:
Vào đầu năm học tơi đã đề ra cho mình một số kế hoạch cụ thể là muốn
cháu nhận biết chữ cái tốt phát âm chính một cách thoải mái khơng bị gị ép, thì
trước hết tơi phải nghiên cứu nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện
cho trẻ để đáp nhu cầu phát triển và nhận thức nhằm nâng cao dân trí, phát triển
nguồn nhân lực cho tương lai, góp phần thắng lợi sự nghiệp “cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa” đất nước mang đậm đà bản sắc dân tộc. Nâng cao chất lượng dạy
trẻ nhận biết mặt chữ cái tốt và phát âm chính xác. Đồng thời khắc phục một số
yếu kém về hình thức tở chức để đảm bảo dạy trẻ đạt kết quả tốt tôi đã đề ra cho
mình một kế hoạch cụ thể như sau:
- Trước khi lên lớp phải nghiên cứu kỹ giáo án của từng đế tài để chuẩn bị
giáo cụ trực quan phù hợp với từng chủ đề, phải đẹp, phải đảm bảo độ chính
xác, có tính kế thừa, tính thực tiễn của từng nội dung phù hợp với tình hình địa
phương để kích thích sự tị mị, tính ham hiểu biết của trẻ để trẻ tiếp thu bài nhẹ
nhàng thoải mái không bị gị ép từ đó trẻ mới hứng thú và tiếp thu bài tốt được.
Kế hoạch của tôi đề ra không chỉ soạn bài lảm đồ dùng dạy học để thu hút cháu
học. Ngồi ra tơi cịn dự giờ thăm lớp để học hỏi chị em đồng nghiệp, tiếp thu ý
kiến của ban giám hiệu và các cấp lãnh đạo để đề ra việc cụ thể cho từng giai

đoạn phấn đấu trong năm học đạt được một số kế quả cụ thể như sau:
- Giai đoạn 1 đạt 60 - 65% số trẻ chú ý trong giờ học.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 7


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

- Giai đoạn 2 đạt 70 – 75% số trẻ hứng thú học, tiếp thu bài tốt.
- Giai đoạn 3 đạt 100% số trẻ nhận biết chữ cái tốt, 95% số trẻ phát âm
đúng, chính xác.
3.2/ Vai trị của cơ giáo:
Với môn làm quen với chữ cái không chỉ giúp trẻ nhận biết được mặt chữ
cái, mà phải truyền đạt kiến thức cho trẻ thật chuẩn, thật chính xác. Hiểu được
điều đó tơi đã dành nhiều thời gian nghiên cứu bài mình sắp dạy xem kỹ bài
soạn, cố gắng tập trước ở nhà cách phát âm cho chuẩn, chính xác từng chữ cái.
Nghiên cứu phân tích cho hợp lý các nội dung đã học ở các môn học khác, để
gợi ý hướng dẫn trẻ biết các đường nét cơ bản chữ cái giúp trẻ dễ phân tích và so
sánh các chữ cái giống và khác nhau, sao cho ngắn gọn cháu dễ hiểu.
VD: Cho trẻ làm quen với chữ “l, n, m” trong chủ đề “tết và mùa xuân”
Tôi phải nghiên cứu chuẩn bị cho tiết dạy đạt yêu cầu. Thì tơi phải xem u cầu
của bài cần làm gì? Để bám vào u cầu nhằm soạn tích hợp những mơn học
nào cho hợp lý để dạy. Để làm đồ dùng dạy học. Tôi cũng phải nghiên cứu phần
giới thiệu bài sao cho hấp dẫn, tơi tích hợp bài hát “Mùa xuân”, gợi cho trẻ nhớ
về mùa xuân, rồi cùng trò chuyện với trẻ về thời tiết và cây cối mùa xn. Sau
đó tơi dẫn dắtnbằng câu truyện “Sự tích hoa mai” và kể cho trẻ nghe
Sau đó giới thiệu chậu cây hoa mai nhỏ đang nhú ra những chồi non và nụ hoa,

tơi tích hợp hỏi trẻ về màu sắc và hình dáng cây, lá non và nụ hoa, tơi sửa câu
nói của trẻ mạch lạc, rõ ràng. Giải thích cho trẻ biết cây nhú ra lá non, nụ hoa
còn gọi là cây đâm chồi nảy lộc. Để giới thiệu từ “đâm chồi nẩy lộc” phải có từ
“đâm chồi nẩy lộc” rời. Để giới thiệu chữ “l” thì thuật ngữ của cơ phải rõ ràng
khơng “ê, a” phát âm chính xác. Phần cháu phát âm cô cũng cần theo dõi cháu
phát âm có đúng khơng để kịp thời sửa sai. Để gọi cháu phát âm tơi đã thay bằng
nhiều hình thức:
VD: Mới đầu tơi cho cả lớp, tở, nhóm phát âm. Sau đó cho cháu truyền
tay nhau chỉ vào chữ cái và phát âm như vậy cháu sẽ chú ý và ham học hơn.
Phần chuyển từ chữ “l” sang chữ “n” tơi cũng phải tìm cách gây hứng thú cho
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 8


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

cháu đọc đồng dao “Nu na nu nống” rồi giới thiệu chữ “n”. cịn chữ “m” thì tơi
cho trẻ chơi trị chơi “Bốn mùa” : Mùa đông – lạnh lẽo, mùa hè – nóng bức,
mùa thu - lá rụng. Về phần phát âm tôi cũng thấy cháu hay phát âm sai chữ “l”
thành chữ “n”, nên tôi đã phát âm chậm cho cháu nhìn miệng cơ phát âm chữ
“l” cơ đánh cong lưỡi lên đẩy hơi ra ngồi, cịn chữ “n” cơ phát âm bình thường
khơng đánh cong lưỡi miệng hà hơi vừa phải, những phần này tôi cũng nghiên
cứu rất kỹ. Tôi sửa sai cho cháu trong giờ hoạt động chung mà cịn sửa sai trong
giờ hoạt động góc, mọi lúc, mọi nơi. Nghiên cứu bài dạy, qua quá trình tiếp xúc
với cháu tôi biết cháu hay phát âm sai những chữ cái “ p, b, l, n, s, x, v, r” dạy
đến những chữ này tôi chú trọng rất nhiều đến phần sửa sai cho các cháu.
3.3/. Truyền thụ kiến thức kỹ năng cho trẻ:

Muốn truyền thụ kỹ năng, kỹ xảo thì cơ phải tìm những chỗ sai của cháu
để sửa sai kịp thời thì cháu mới lĩnh hội được những kiến thức cơ truyền đạt cho
cháu.
Với tấm lịng yêu nghề mến trẻ, biết rõ nhiệm vụ của mình là phải trao dồi
những kiến thức chuẩn bị cho cháu vào học tiếng việt lớp 1. Đầu năm khi tiếp
xúc với trẻ, nghe trẻ nói chuyện tơi thấy ngơn ngữ của trẻ có chỗ sai về mặt phát
âm rất nhiều.
VD: Cháu đọc “kéo cưa lừa xẻ” thì cháu lại đọc “kéo cưa nừa xẻ” hay
“nu na nu nống” thì cháu lại đọc “lu la lu lống” hoặc “pí po pí pơ” thì cháu
đọc “bí bo bí bơ”. Trẻ cịn phát ân sai những từ rất đơn giản “đi ra” trẻ phát âm
“đi ga” hoặc “đi vơ” thì trẻ phát âm “đi dơ”.
Từ đó tơi đã vạch ra kế hoạch rèn luyện cho trẻ hằng ngày, mọi lúc mọi
nơi. Tôi làm một cuốn sổ tay ghi rõ tên từng cháu, cháu nào phát âm sai từ nào,
vào sổ để dần dần uốn nắn, sửa sai cho cháu.
Cháu phát âm có đúng, chính xác khơng? Thường phát âm sai âm nào
ngun nhân do đâu? Trẻ có nói ngọng, nói lắp khơng, hay ảnh hưởng của địa
phương giọng nói có kéo dài ê a, ậm ừ không?
Cách tiến hành của tôi vào đầu năm học. Sau thời gian nhận cháu, ổn định
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 9


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

lớp xong. Tôi tiến hành điều tra tỉ mỉ từng trẻ qua các giờ đón và trả trẻ, giờ hoạt
động chung, giờ hoạt động góc, giờ hoạt động ngồi trời, những giờ này tôi tổ
chức rất linh hoạt sinh động không gị bó trẻ.

VD: Giờ đón trẻ tơi trị chuyện với trẻ ở nhà con có những ai? Ba mẹ con
làm nghề gì? Nhà con ở đâu ?... Qua những giờ dạo chơi ngồi trời tơi cũng treo
nhiều thứ đồ chơi hoặc để trên ghế đá, hỏi trẻ đây là cái gì? Con gì? Màu gì?
Nếu trẻ khơng biết tơi gợi ý để trẻ nhận biết tự trả lời. Trong quá trình đàm thoại
cùng trẻ tơi lưu ý sau đó ghi lại những từ trẻ phát âm sai. Đặc biệt không bắt trẻ
nhắc lại nhiều lần rồi lần sau lại tiếp tục sửa sai, tuyệt đối không bao giờ nhắc lại
lỗi sai của trẻ. Hoặc trong những giờ hát, đọc thơ hoặc kể chuyện tôi cũng chú ý
sửa sai về cách phát âm hoặc trong giờ hoạt động góc tơi cũng chú ý sửa sai về
câu nói của trẻ với bạn trong nhóm để sửa sai cho trẻ.
Sau khi tiến hành điều tra cả lớp tơi tởng kết tìm hiểu ngun nhân từ đó
vạch ra kế hoạch cụ thể.
Trong giờ hoạt động chung môn làm quen chữ cái muốn trẻ lĩnh hội kiến
thức kỹ năng tốt tôi đã áp dụng phương pháp tích hợp những mơn học khác như:
Trị chơi, bài hát, bài thơ, câu truyện, tục ngữ ca dao vào đầu giờ học nhằm mục
đích luyện cơ quan phát âm, luyện hơi thở, tạo cảm giác thoải mái, tự nhiên khi
được làm quen hoặc tiếp xúc với chữ cái mới.
VD: Cho trẻ làm quen chữ “ c” ở chủ điểm thế giới động vật, tơi tích hợp
cho trẻ chơi trị chơi làm tiếng vịt kêu: cạp, cạp, cạp,… nhằm luyện cơ quan này
chuyển động nhuần nhuyễn linh hoạt nhịp nhàng, giúp trẻ dễ điều khiển cấu âm
khi phát âm.
Hoặc làm quen với chữ “s, x” tơi tích hợp cho cháu đọc bài “Đầm sen”
để cho cháu làm quen chữ mình sắp học, khi đó tơi đã chuẩn bị nhiều đồ dùng
mới lạ có những từ gần gũi với trẻ, để trẻ dễ học có những chữ cái cũ, mới gây
hứng thú cho trẻ khơng bị gị bó chán nản. Khi giới thiệu những chữ mới tôi giới
thiệu rất chậm, đọc to rõ ràng phát âm thật chuẩn, nhất thiết phải cho trẻ nhìn rõ
vị trí mơi, răng, lưỡi, độ hà hơi của miệng.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 10

 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

VD: Dạy trẻ làm quen với chũ “p” tôi phát âm rất chậm, phát âm 3 lần rồi
phân tích cách phát âm: “Các con phát âm hai môi bậm lại bật hơi thật mạnh
cho hơi thốt ra ngồi”. Phân tích rõ như vậy sau đó tơi cho cả tở cả lớp phát
âm lại 3, 4 lần, tôi cũng chú ý cách sửa sai. Cho tổ phát âm, cá nhân phát âm tôi
cũng sửa sai nhưng tôi không sửa lại lỗi sai của trẻ mà chỉ sửa sai 2, 3 lần sau đó
sửa sai ngồi giờ.
Sau phần đó tơi cho cháu được chuyền tay nhau xem sờ vào đường nét
của chữ “p” cắt theo nét bằng mút bitic. Để cháu được tri giác trọn vẹn chũ cái
qua thính giác và thị giác. Trong khi chuyền tay tơi tích hợp cho cháu hát bài
“Em tập lái ơ tơ” .
- Để phân tích chữ cái tôi gợi ý hướng dẫn để trẻ tự nêu ra nhận xét về
đường nét của chữ cái. Tôi lại sửa sai cho câu nói của trẻ mạch lạc, rõ ràng, có
logic, chữ “p” có một nét thẳng từ trên xuống dưới ở phía bên trái và một nét
cong về phía bên phải. Như vậy trẻ sẽ có hiểu biết kỹ về các đường nét cơ bản
của chữ cái, giúp trẻ dễ phân biệt chữ này khác với chữ kia ở điểm nào.
Còn phần so sánh cũng rất cần thiết nên khi đặt câu hỏi cho cháu so sánh
tôi đặt câu hỏi rất đơn giản, gắn gọn.
VD: Cho cháu so sánh chữ “p” với chữ “q” tôi hỏi trẻ chữ “p” và chữ
“q” giống và khác nhau ở nét nào? Cháu sẽ biết hai chữ giống nhau đều có nét
thẳng đứng, nét cong. Cịn khác nhau chữ “p” có nét thẳng đứng bên trái, nét
cong bên
phải, cịn chữ “q” có nét cong bên trái, nét thẳng đứng bên phải.
Phần củng cố nhận biết chữ cái và phát âm tôi cũng dựa vào từng chủ đề
để tích hợp cho cháu chơi trò chơi nhận biết chữ cái, phát âm đúng chữ cái.
VD: Ở chủ đề thế giới thực vật chủ đề các loại hoa có làm quen với chữ

“h, k” tơi cho cháu chơi tìm hoa có tên chứa chữ “h, k”, và những chữ cái đã
học, lúc đầu tôi cho cháu chơi “Oán tù tì” tìm chữ cái gắn trên bông hoa theo
yêu cầu của cô, tôi nâng dần yêu cầu trị chơi cao hơn tơi cho cháu chơi: “Hoa
nào cây nấy” hoa có tên bơng hoa chữ cái về sau tơi cho cháu chia 2 nhóm bạn
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 11


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

trai và nhóm bạn gái thi đua tìm tên các lồi hoa có chứa chữ cái h, k,. Phần này
tơi cũng chú trọng sửa sai cách phát âm cho cháu. Sau đó tơi tích hợp cho cháu
đếm xem nhóm nào tìm được nhiều tên các lồi hoa có chữ cái với chữ h, hoặc
chữ k rồi viết số tương ứng. tôi lại tích hợp cho cháu chơi thực hiện dán hoa
thành chữ h, k. những trò chơi này cháu chơi rất say sưa, hào hứng.
Để đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ, đồng thời thực hiện mục tiêu
nhiệm vụ của ngành đề ra. Đó là việc ứng dụng cơng nghệ thông tin, giáo án
điện tử vào giảng dạy thông qua việc khai thác trị chơi từ chương trình kidsmart
và happykids, các nguồn dữ liệu thiết kế trên máy tính: Tơi tở chức cho trẻ được
ơn luyện chữ bằng cách tìm tranh chứa chữ cái cô vừa dạy, in và gạch chân chữ
vừa tìm được. Hay cho trẻ thi đua theo tở tìm và khoanh trịn chữ cái cơ vừa dạy
xem tở nào tìm đúng nhiều chữ hơn và nhanh hơn. Tơi cịn cho trẻ ơn chữ đã học
thơng qua trị chơi: “đuổi hình bắt chữ”. “Lật hình tìm chữ”. Tơi thiết kế các
hình ảnh ngộ nghĩnh phù hợp với các chủ điểm, các chữ minh hoạ cho các hình
ảnh, yêu cầu khi chơi trẻ phải tìm đúng chữ với hình ảnh. Từ những suy nghĩ
trên tôi nhận thấy rằng việc trẻ nhận biết và phát âm tốt các chữ cái sẽ góp phần
tích cực và có hiệu quả cao trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 tuổi.

Dạy xong mỗi giờ, phần nào củng cố giáo dục tôi cũng hỏi cháu là mình
vừa làm quen với chữ cái gì? Hoặc đã chơi trị chơi với chữ cái gì? Để làm cho
cháu nhớ lại những chữ cái mà mình đã học, phần giáo dục các cháu tôi không
quên dặn các cháu về nhà cũng phải học, tập phát âm mai mốt lên lớp 1 học
Tiếng Việt cho giỏi, đọc sách báo cho đúng cho hay cho ba mẹ mình nghe nhé!
Sau mỗi giờ học tôi lại treo chữ cái lên góc học tập để cháu nhớ mình đã học
được những chữ cái gì? Truyền đạt kiến thức kỹ năng cho trẻ không phải chỉ
trong giờ hoạt động chung mà truyền đạt cho cháu ở những hoạt động khác, giờ
sinh hoạt ngoài trời, mọi lúc mọi nơi.
VD: Giờ sinh hoạt ngoài trời tôi cho cháu đọc những bài thơ, đồng dao ca
dao, trò chơi làm tiếng kêu của các con vật, tiếng kêu của các loại phương tiện
giao thông hoặc tiếng kêu của gió, suối, thác nước chảy đó cũng là luyện cách
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 12


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

phát âm cho trẻ, như dạy chữ cái “t” tôi cho cháu đọc đồng dao “Tay đẹp”, chữ
“n” tôi cho cháu đọc “Nu na nu nống”. Hoặc chữ “c” tôi cho cháu làm tiếng
vịt kêu “cạp, cạp, cạp”, chữ “ p” tơi cho cháu chơi làm tiếng cịi xe ơ tơ “pim
pim”, chữ “v” tơi cho cháu chơi làm tiếng gió thổi “vù vù”, …
Muốn cho cháu nhận biết chữ cái ngồi giờ, tơi cũng mang chữ cái ra
ngồi sân để ở bồn hoa, ghế đá đố các cháu đó là chữ cái gì? Hoặc cho cháu tìm
chữ cái theo yêu cầu của cô trong câu thơ hoặc bài thơ.
Muốn củng cố nhận biết những chữ cái đã học tơi tích hợp với những giờ
hoạt động khác như giờ làm quen với văn học.

VD: Cho trẻ làm quen chữ s,x thì tơi kể cho trẻ nghe câu chuyện “giọt
nước Tí xíu” trong chủ điểm nước và hiện tượng tự nhiên tôi vẽ tranh và viết
những từ có chữ cái đang học trong chủ đề đó thì tơi tơ màu những chữ cái đó
cho trẻ tìm chữ và đọc “Tí xíu đuổi theo các lớp sóng nhấp nhô” qua những
tiết dạy như vậy trẻ rất hào hứng học và nhớ chữ rất nhanh.
VD: Như giờ hoạt động góc ở góc học tập tôi cho cháu chơi xếp chữ bằng
hột hạt, chơi tô màu những khoảng trống có chứa chữ cái trong tranh chơi
Đơminơ về các hình, các chữ, chơi úp hình úp chữ để nhận biết tốt mặt chữ cái
hoặc ở góc thiên nhiên tôi cho cháu chơi viết chữ cái trên cát.

Đây là hình ảnh trẻ đang dán trang trí chữ p,q
Trong giờ chơi tự do tôi cũng hướng các cháu chơi, những cháu học khá
trong lớp chỉ cho những bạn học kém, tôi động viên các cháu giúp đỡ nhau trong
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 13


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

giờ hoạt động góc tơi tìm cháu nhanh nhẹn học khá hướng dẫn cháu dạy các bạn
ôn lại những chữ cái đã học, đã chơi.
Tôi cũng nghiên cứu cách truyền đạt những kiến thức kỹ năng kĩ xảo cho
trẻ dễ hiểu, ham muốn trong học tập và trẻ cũng lĩnh hội được những kiến thức
kĩ năng của tôi truyền đạt cho một cách nhẹ nhàng thoải mái và vui vẻ sau mỗi
giờ học.
3.4/ Sử dụng và làm đồ dùng trực quan:
Đối với các cháu mẫu giáo 5 tuổi làm quen với chữ cái rất xa lạ và hoàn

toàn mới mẻ với các cháu nên tôi đã nghiên cứu sử dụng và làm đồ dùng trực
quan. Đồ dùng trực quan nếu càng đẹp, càng hấp dẫn thì càng thu hút được trẻ
hơn. Nắm bắt được điều này khi cho trẻ làm quen chữ cái tôi thường sử dụng
các đồ dùng trực quan để dạy trẻ, là vật thật với màu sắc đẹp, đạt thẩm mỹ, kích
thước hợp lý với trẻ. Nắm bắt được điều này khi cho trẻ làm quen chữ viết tôi
thường sử dụng các đồ dùng trực quan để dạy trẻ, là vật thật với màu sắc đẹp,
đạt thẩm mỹ, kích thước hợp lý với trẻ. Ví dụ: Khi dạy trẻ làm quen với chữ cái
h –k, chủ điểm: “Thế giới thực vật”, tôi chọn đối tượng dạy trẻ là quả hồng - quả
khế. Với việc được quan sát vật thật là quả hồng và quả khế, trẻ rất tích cực chú
ý vì khơng những trẻ được học chữ h-k trong hai quả này mà còn biết được đặc
điểm, hương vị của chúng. Thơng qua đó cịn tích hợp mơi trường xung quanh
vào giờ học. Điều này kích thích trẻ rất nhiều. Thơng qua đó trẻ rất dễ nhớ 2 chữ
h-k.
Tơi cịn bỏ ra một ít thời gian nghiên cứu làm đồ dùng dạy học, để cho giờ
học thêm sinh động hấp dẫn, lôi cuốn cháu học. nhiều khi không có tiền mua tơi
đã tận dụng vật liệu phế thải làm đồ dùng.
Đối với giờ hoạt động góc ở góc học tập, tôi đã tận dụng những miếng gỗ
vụn cưa thành những quân súc sắc để cho các cháu chơi úp hình, úp chữ. Tơi
cũng dành ít thời gian đi nhặt những hạt na, hạt mãng cầu nhuộm thành những
màu sắc cho đẹp để cho các cháu xếp chữ.
Tôi cũng tận dụng bìa tập, miếng mút bitic vụn các thành nhiều loại hoa
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 14


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

quả các con vật sau đó viết chữ lên, hoặc cắt thành những chữ cái theo nét
viết các cháu rất thích học, học rất say sưa. Phần này nhận biết mặt chữ, luyện
phát âm.
Đối với giờ hoạt động chung cần có thẻ chữ cái của cô và cháu. Tôi cũng
làm giống kích thước trong chương trình đủ cho cơ và cháu. Những giờ dạy cần
vật thật và tranh ảnh có từ chứa những chữ cái mà cháu sắp học ở chủ đề nào đó
tơi cũng phải bỏ ra nhiều thời gian để làm cho phù hợp với bài dạy ở chủ đề đó.
VD: Dạy cháu làm quen chữ: “i, t, c” trong chủ đề thế giới động vật thì
tơi xin vải vụn, bông may lại nhồi bông con vịt, cắt những chữ cái thật đẹp kích
thước vừa phải thành từ “chú vịt xám” cho cả lớp dễ quan sát, gây hứng thú cho
cháu trong học tập.
VD: Dạy cháu làm quen chữ cái “h, k” ở chủ điểm thế giới thực vật thì tơi
chặt cành cây khơ cắt lá gắn vào, tơi cịn bồi giấy làm thành chùm khế, tơ màu
cho đẹp gắn vào cành thành cây khế thật đẹp để giới thiệu từ “cây khế” có chứa
chữ cái đã học, sắp học.
VD: Cho cháu chơi trị chơi “tìm chữ qua tranh” tôi cũng tận dụng sách
“Bé tập tô” cũ cắt những mảnh tranh có chứa chữ rỗng trong tranh sau đó dán
lên bìa tập cho cứng để cháu sử dụng, phần này tôi củng cố nhận biết chữ cái và
luyện phát âm cho trẻ.
Bên cạnh đó tơi cịn chuẩn bị những đồ dùng mà do cô và trẻ tự làm ra để
vận dụng vào bài dạy trẻ như: Trẻ làm những chiếc bánh chưng bằng vỏ hộp
bánh cốm, thiếp chúc mừng năm mới, cành đào. Bưu thiếp trẻ tự cắt diềm, trang
trí hoa đào, hoa mùa xn tơ màu theo ý thích hay cành đào trẻ cũng cắt bơng
hoa bằng giấy nhăn hồng dán cùng cô để dạy trẻ làm quen chữ cái: l-m-n chủ
điểm: “Tết và mùa xuân”. Bởi với việc trẻ tự làm ra các sản phẩm hay cùng vì
sự giúp đỡ của cơ thì trẻ cũng rất thích vì đó là của trẻ, do trẻ tự làm ra làm trẻ
khắc ghi nhanh chữ cái và nhớ rất lâu. Hay trong chủ điểm: “Gia đình” cho trẻ
làm quen với chữ cái e-ê. Trẻ tự vẽ chân dung mẹ mình tơ màu đẹp, cơ dán lên
bìa viền xung quanh và đã tạo thành một bức tranh đẹp có gắn từ: “Mẹ bé” để
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 15


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

trẻ làm quen với chữ cái e. Hoặc trẻ sưu tầm những đồ dùng dán vào tranh cô
gắn chữ: “Bếp ga” để trẻ làm quen với chữ cái ê, một dụng cụ nấu bếp trong gia
đình.
Đặc biệt với cơng nghệ thơng tin hiện nay, việc sử dụng đồ dùng trực
quan trên máy móc cịn mang lại cho trẻ hứng thú và kích trẻ tham gia hoạt động
hơn nữa bởi trên máy vi tính các hình ảnh có thể xuất hiện và mất đi theo ý
muốn của giáo viên mà hình ảnh lại có màu sắc đẹp, phù hợp, hấp dẫn trẻ. VD:
Với bài dạy Làm quen chữ cái i- t-c ở chủ điểm “Thế giới động vật”, tơi ken
hình ảnh con vịt, con trâu, con cá lên máy vi tính dưới hình ảnh đó có từ kèm
theo, khi cơ dạy trẻ làm quen đến chữ cái nào thì hình ảnh đó xuất hiện. Ví dụ:
khi hình ảnh “con vịt” xuất hiện, trẻ sẽ đoán tên con vật và đồng thời từ “con
vịt” cũng xuất hiện, khi cô giới thiệu chữ i cho trẻ làm quen thì chữ i sẽ đởi màu
hoặc nhấp nháy, hoặc khi phân tích chữ i - t và so sánh hai chữ cái này thì các
nét của hai chữ sẽ hiện lên và đi màu theo đặc điểm giống và khác nhau. Hay ở
chủ đề: “Quê hương đất nước - Bác Hồ” cũng vậy khi dạy trẻ làm quen chữ cái:
g-y tơi sưu tầm các hình ảnh về các danh nhân của Việt Nam như: Tượng đài Lý
Thái Tổ để trẻ làm quen chữ y, hoặc với chữ g, trẻ được xem hình ảnh về hồ
gươm, trẻ không những học thuộc được các chữ cái g-y mà còn hiểu biết thêm
về các danh nhân lịch sử của nước nhà cũng như các thắng cảnh của thủ đô Hà
Nội Điều này quả là mang lại cho trẻ sức hấp dẫn, mới lạ làm trẻ hứng thú nhiều
và tiếp thu bài nhanh. Đó là những yếu tố mà trẻ rất thích. Qua việc sử dụng đồ
dùng trực quan dạy trẻ nhận biết mặt chữ cái, phát âm chính xác tôi nhận thấy

mang lại cho trẻ sức hấp dẫn, mới lạ làm trẻ hứng thú nhiều và tiếp thu bài
nhanh. Điều này mang lại kết quả tốt khi tôi dạy trẻ. Nhưng chỉ với đồ dùng trực
quan thơi thì chưa đủ để trẻ nhận biết mặt chữ cái tốt phát âm chích xác mà một
yếu tố khơng thể thiếu được là tạo môi trường chữ viết cho trẻ.
3. 5/ Tạo môi trường làm quen chữ cái: Việc xây dựng môi trường cho
trẻ làm quen chữ viết như thế nào để phù hợp với trẻ, gây hứng thú cho trẻ đồng
thời giúp trẻ nhớ nhanh chữ cái lại đạt tính thẩm mỹ cao quả. Đối với trẻ lứa tuổi
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 16


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

mầm non, những hình ảnh ngộ nghĩnh, màu sắc sặc sỡ rất thu hút sự chú ý của
trẻ. Vì vậy, trên các mảng tường trong và ngồi lớp mang tính chất trang trí tơi
cắt dán các hình ảnh to, có màu sắc đẹp, phù hợp với chủ đề, phù hợp với trẻ.
Phía dưới các tranh đó tơi đều dán các từ có chữ cái mang nội dung của tranh để
trẻ xem và tìm chữ cái mình đã học.
Trước hết, các mẫu chữ được trang trí lên các mảng tường hay bất cứ một
biểu bảng nào trong, ngoài lớp đều là mẫu chữ in thường mà trẻ được làm quen
hàng ngày do Bộ giáo dục và dào tạo ban hành. Chữ không quá cao với trẻ để trẻ
có thể đứng mà chỉ, học đọc những chữ cái đó. Màu sắc chữ bắt mắt, đẹp để
kích thích sự chú ý của trẻ, trẻ thích nhìn, thích xem và có sự thay đởi thường
xun theo các chữ dạy, từ đó trẻ mới làm quen các chữ cái, qua đó khơng chỉ
trong giờ học mà còn mọi lúc, mọi nơi. Bất kể một đồ dùng, đồ vật nào có trong
lớp tơi đều dán các từ chỉ tên kèm theo. Ví dụ: Những đồ dùng học tập của trẻ
tơi cũng dán từ chỉ tên: Bút chì, kéo, hồ dán, ... hay một giá đựng vở của trẻ

cũng được chia làm nhiều ngăn có dán từ vào mỗi ngăn như vở thủ công, vở vẽ,
vở tập tô, ... Trẻ sẽ hàng ngày lấy sách vở đồ dùng của mình mà làm quen với
các chữ cái dán trên đó. Điều này khơng những giúp trẻ học chữ cái thơng qua từ
mà cũng rèn ở trẻ tính ngăn nắp, gọn gàng khi cất đồ dùng của mình đúng nơi
quy định.
a) Ở ngồi lớp: Ở ngồi tường, tơi trang trí mảng “Góc bé sưu tầm” với
dịng chữ to. Các hình ảnh bên trong của mảng phía dưới mỗi hình ảnh đều có
các từ như: về thế giới động vật đều có tên của những con vật ... ở góc này, tuỳ
theo chủ đề mà thay đởi cho phù hợp.
Ví dụ: Ảnh con khỉ thì có từ “con khỉ”, ảnh con voi có từ “con voi” ...
Ở cửa ra vào của lớp, trên cao là những dịng chữ to thay đởi theo từng
chủ đề, trẻ rất dễ nhìn thấy và dễ phát hiện ra khi cô thay đổi theo tên của từng
chủ đề, đồng thời trẻ cũng dễ nhận ra những chữ mới. Các ô của cửa ra vào tôi
cũng trang trí các hình ảnh phía dưới đều có chữ. Các hình ảnh này cũng thay
đởi theo từng chủ đề.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 17


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

* Ví dụ: Chủ điểm gia đình, các hình ảnh tơi dán là các hoạt động một gia
đình, phía dưới mỗi tranh đều có các từ như: Mẹ nấu cơm, bé tập làm nội trợ, Bố
đọc báo ...
b) Ở trong lớp: Đặc biệt là góc học tập ở lớp tơi có rất nhiều góc mở cho
trẻ được hoạt động với chữ cái như góc: “Bé tìm chữ” (Chữ theo giai đoạn trẻ
đang học, theo chủ đề). Trên mảng tường đó tơi cho trẻ vẽ, tơ rất nhiều hình ảnh

vào 1/2 tờ giấy A4 có dán từ chỉ tên ở dưới, ép pláttic, dập lỗ treo vào các móc
nhỏ gắn lên tường, để có thể lấy ra, lấy vào theo chủ điểm, hay khi thay đởi chữ
khác. Ví Dụ: Chủ đề: Thế giới thực vật trẻ vẽ tô màu các loại cây cối, hoa quả,
lúc nào trẻ thích, trẻ có thể ra chơi và đọc các chữ cái, chỉ các chữ cái đó. Hoặc
ở góc chơi: “Bé nào tinh mắt” cũng vậy, trẻ được ghép các chữ cái, các từ theo
mẫu trong bài thơ (Các bài thơ cũng thay đổi theo chủ đề). Ví Dụ: Trong chủ đề:
“Động vật” tơi cho trẻ làm quen bài thơ: “Nàng tiên ốc”, chủ đề: “Thế giới thực
vật” trẻ làm quen với bài thơ: “Cây dừa”. Tơi gắn bài thơ đó một bên cịn một
bên tơi để trẻ tự gắn các từ giống trong bài thơ bên cạnh và đọc. Qua đây trẻ
không những được học các chữ cái trong từ mà trẻ còn học được cách xếp các từ
từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Hay lớp tơi cịn có một góc gắn bảng trẻ
tập viết chữ cái theo mẫu hoặc viết những chữ cái theo ý thích rồi lại xố đi. Với
góc làm quen với tốn, với mỗi biểu tượng tốn đều có gắn từ để trẻ làm quen.
Ví dụ: To nhất, nhỏ hơn, nhỏ nhất, 5 quả cam, 6 cái ô, thêm vào cho đủ, bớt đi
cịn ...
Bên cạnh đó tơi ln tận dụng các sản phẩm của trẻ để dán lên tường, cho
trẻ đặt tên các sản phẩm đó. Tơi ghi lại tên các sản phẩm mà trẻ đã đặt và cho trẻ
sao chép từ lại sau đó trẻ dán ở dưới sản phẩm mà trẻ đã tạo ra. Các hoạt động
này ln làm trẻ hứng thú và tích cực hoạt động bởi trẻ thấy các sản phẩm của
trẻ luôn được trưng bày và sử dụng. Khơng chỉ ở các góc chơi, đồ chơi của trẻ
tơi mới gắn từ có chứa các chữ cái mà ngay cả đồ dùng cá nhân của trẻ như khăn
mặt, cốc uống nước, đĩa đựng sản phẩm tạo hình cũng được dán tên của trẻ. Có
lần tôi thấy trẻ lau mặt nhưng lại say sưa đọc chữ cái thêu trên khăn của mình.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 18


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

Tất cả các nội dung trên tơi đều tạo góc mở để cho trẻ hoạt động và trẻ
được tham gia vào mọi lúc mọi nơi như: buổi chiều trẻ vệ sinh và ăn xế xong trẻ
tự đến và vào các góc say sưa với những cơng việc của mình (sao chép từ, dán
tranh khác, tô màu...)
3.6/ Bồi dưỡng những trẻ tiếp thu bài chậm và trẻ cá biệt
Để chất lượng được nâng lên đại trà bản thân tơi ln tìm ra những giải
pháp tối ưu nhất để bồi dưỡng giúp đỡ trẻ yếu, những trẻ cá biệt.
Đối với những trẻ yếu, tơi có kế hoạch cụ thể bồi dưỡng với các b̉i
chiều, hoạt động góc, mọi lúc mọi nơi và đặc biệt thường xuyên trao đổi trực
tiếp với phụ huynh với nhiều hình thức. Với những trẻ này tơi thường quan tâm
hơn, thường xuyên động viên, khuyến khích trẻ nhất trong các giờ học
* Ví dụ: Với chữ C. Tơi có thể cho trẻ xem tranh con vịt, hỏi trẻ về tiếng
kêu của nó. Trẻ làm tiếng kêu cạp, cạp, cạp, tôi viết chữ C lên giấy rồi cho trẻ
chọn chữ C bằng nhựa, cho trẻ phát âm C.
Đối với những trẻ cá biệt tơi thường xun trị chuyện, gần gũi để tạo
niềm tin cho trẻ cùng với trẻ, động viên trẻ cùng làm với các bạn. Tôi giao
nhiệm vụ cho những trẻ cá biệt về nhà tìm sưu tập những tranh ảnh, tranh truyện
chữ to có chữ cái mang lên lớp để cho các bạn cùng đọc chữ cái mình đã học.
Cách giao nhiệm vụ và động viên trẻ cá biệt thì trẻ rất thích và phấn khởi vì
những trẻ này là trẻ hay hiếu động không chịu ngồi yên một chỗ nếu được cơ
khen và giao nhiệm vụ thì trẻ rất hăng say trong trong học tập.
Bên cạnh đó sự quan tâm con cái của phụ huynh đóng một vai trò hết sức
quan trọng và chủ đạo bên cạnh của cơ giáo. Sự phối hợp giữa gia đình và nhà
trường ln là nền móng vững chắc, nhằm chăm sóc và giáo dục trẻ có sự đồng
nhất, liên kết hơn. Để làm tốt tôi lên kế hoạch giảng dạy hàng tuần dán ngồi
sảnh lớp cho phụ huynh dể dàng nhìn thấy vào những giờ đón, trả trẻ. Nhìn vào
đó phụ huynh sẻ biết hơm nay con mình học những gì? Vào những giờ đón trả
trẻ tơi thường trao đởi tình hình học tập, mọi vấn đề cần thiết của trẻ trong ngày

cho phụ huynh được rõ. Tơi cịn trao đởi phương pháp, cách dạy và bài dạy cho
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 19


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

trẻ học thêm ở nhà. Tơi cịn giao nhiệm vụ về nhà tìm các chữ cái vừa học trong
ngày có ở nhà tìm đọc và giới thiệu cho cả nhà cùng biết, sáng hơm sau tơi kiểm
tra lại dưới hình thức “trao đổi” để biết được về nhà trẻ đã học được gì.
3.7/ Kết hợp với phụ huynh học sinh:
- Muốn dạy tốt môn làm quen với chữ cái để trẻ nhận biết mặt chữ cái tốt
và phát âm chính xác thì tơi thường tận dụng những thời gian ngắn ngủi trao đởi
tình hình học tập của trẻ cho phụ huynh biết và để phụ huynh tiếp tay với mình,
tơi hỏi phụ huynh cháu về nhà có hay đọc những chữ cái cô đã dạy cho ba mẹ
nghe hay không? Cháu phát âm có chuẩn khơng? Qua những giây phút trao đổi
với phụ huynh tôi thường viết lại những chữ cái, những trò chơi chữ cái nhờ phụ
huynh dạy cháu những lúc ở nhà thì việc dạy cháu nhận biết mặt chữ cái tốt và
phát âm chính xác sẽ hứng thú và sinh động hơn.
- Tôi cũng tuyên truyền đến phụ huynh qua bản tin “Cha mẹ cần biết” góc
lớp, tơi đều thay đổi thường xuyên kế hoạch dạy theo tuần kèm theo các chữ cái
trong chủ đề để phụ huynh theo dõi và kết hợp với cô giáo, giao tiếp trò chuyện
với trẻ về những chữ cái đã được học ở lớp. Tơi cịn giới thiệu trong b̉i họp
phụ huynh đầu năm, phối hợp cùng ban đại diện phụ huynh lớp đánh máy chữ
cái, những trò chơi chữ cái rồi để ở góc tuyên truyền và phụ huynh mang về để
phụ huynh tiết tay với mình dạy trẻ những lúc ở nhà thì việc dạy cháu nhận biết
mặt chữ cái tốt và phát âm chính xác sẽ hứng thú và sinh động hơn.

VD: Làm quen chữ cái “b, d, đ” cơ dạy ở lớp thì tơi nhờ ban đại diện lớp
đánh máy chữ cái, những trò chơi chữ cái gởi phụ huynh nhờ phụ huynh ở nhà
dạy lại cho trẻ để khắc sâu về đường nét và cách phát âm chư cái “b, d, đ”
- Ngồi ra phụ huynh cịn có thể dạy trẻ nhận biết và phát âm chữ cái
trong góc đọc sách ở nhà trường trong giờ đưa đón trẻ.
- Tơi cịn vận động phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu phế thải như: Thùng
carton, vải vụn, bông gòn, hột hạt, làm con vật, hoa, quả. Cành cây khô làm
thành cây xanh, cây ăn quả, …

 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 20


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

Sau một thời gian dài đồng phối hợp cách dạy trẻ có một kết quả khả quan
hơn, trẻ tiến bộ rõ hơn. Tôi thông báo với phụ huynh, thật sự họ rất vui khi biết
con mình đã có nhiều tiến bộ.
- Để cho việc dạy trẻ được hiệu quả, tôi luôn quan tâm gần gũi trò chuyện
với phụ huynh của lớp để trao đổi về các vấn đề của trẻ. Ở môn làm quen chữ
cái tôi đề nghị Phụ huynh lúc ở nhà nên phát âm các chữ cái cho trẻ nghe,
khuyến khích để trẻ nhận biết và phát âm chữ cái cho chính xác. Tơi có thể
hướng dẫn cách phát âm chữ cái cho Phụ huynh. Với cách làm trên tơi vừa tạo
mối liên hệ mật thiết giữa gia đình và nhà trường, vừa là cách để rèn luyện trẻ
nhân biết mặt chữ cái tốt và phát âm chính xác ở mọi lúc mọi nơi.
4. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC.
- Qua một năm dạy cháu làm quen với chữ cái với sự cố gắng nỗ lực tơi đã

nghiên cứu tìm tịi, áp dụng bài dạy vào trong chương trình của từng chủ điểm
và nhờ vào sự chỉ đạo của Sở, Phòng và BGH trường đã hết lịng động viên nâng
đỡ tơi và các bậc phụ huynh cũng tận tình tiếp tay nên năm học 2017 – 2018 lớp
tôi phụ trách đã đạt được những kết quả sau:
* Đối với trẻ:
- Với những cháu không muốn học hay chọc phá bạn trong giờ hoạt động
chung, không tuân theo nề nếp được sự động viên khuyết khích giúp đỡ của tơi.
Cuối tháng 10 cháu đã chịu theo nề nếp, tiếp thu kiến thức tương đối tốt.
Một số cháu ù lì, nhút nhát chưa thích hoạt động như cháu: Minh Đạt, cháu
Ánh Mai, cháu Hồng Gấm được sự cố gắng sửa sai, động viên nhắc nhở của tôi,
đồ dùng hấp dẫn thu hút cháu hoạt động tiếp thu bài một cách say sưa tích cực
hơn.
- Bước vào tháng 11 cháu ngồi học ngoan, tiếp thu bài học tốt hơn, biết
lắng nghe ý kiến của bạn. Đối với những cháu nhút nhát đã mạnh dạn hơn, học
xong đã biết cất dọn đồ dùng, đồ chơi gọn gàng ngăn nắp, có nề nếp hơn trong
sinh hoạt.

 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 21


 Giải Pháp Kinh Nghiệm
Nội dung
Trẻ hứng thú trong
giờ học
Trẻ nhận biết đúng
chữ cái
Trẻ tiếp thu bài tốt
Trẻ phát âm đúng,

chính xác
Trẻ hăng hái phát

 Năm học 2017 - 2018

Trước khi

Tỷ lệ

Sau khi

Tỷ lệ

Kết quả So

thực hiện

%

thực hiện

%

sánh

16/32

50%

32/32

100%

14/32

43,75%

31/32

96,87%

11/32

34,37%

31/32

96,87%

13/32

40,62%

31/32

96,87%

Tăng 50%
Tăng
53,12%

Tăng 62,5%
Tăng
56,25%
Tăng

13/32
40,62%
31/32
96,87%
biểu ý kiến
56,25%
Qua bảng thống kê cho thấy số trẻ tham gia học tập rất tích cực và nhận
biết được chữ cái, phát âm chuẩn, chính xác khơng bị ngọng và rất hào hứng khi
nghe cô giới thiệu chữ cái mới và trả lời chính xác cách phát âm, đường nét chữ
cái, so sánh đường nét giống và khác nhau của từng chữ cái. Các cháu ù lì khơng
muốn học nay đã khơng ù lì và nhút nhát nữa, đồng thời ngôn ngữ của trẻ phát
triển một cách mạch lạc và vốn từ của trẻ tăng lên rõ rệt.
- Cuối năm học các cháu có đủ tự tin hơn trong học tập, 100% cháu nhận
biết được chữ cái tốt, 95% cháu phát âm đúng, chính xác. Tơi đã động viên
khuyến khích các cháu trong giờ hoạt động, nên các cháu đã nhận biết được chữ
cái tốt phát âm chính xác và mỗi lần lên lớp vào giờ hoạt động chung của môn
Làm Quen Chữ Cái tôi thấy thoải mái hơn.
* Đối với cô:
Bản thân tôi đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy
nhất là môn phát triển ngơn ngữ rèn cho trẻ có nhiều hứng thú trong học tập và
có kỹ năng sửa sai giúp trẻ phát âm chính xác, việc lựa chọn các trị chơi, các
hình thức phong phú và đặc biệt tạo các tình huống hấp dẫn lơi cuốn trẻ vào hoạt
động tích cực, có hiệu quả mà không thấy chán khi tham gia vào hoạt động.
- Tự tin khi mỗi lần được ban giám hiệu và chị em đồng nghiệp đến dự
giờ và các tiết dạy đều được đánh giá cao và xếp loại khá tốt.

- Trang trí lớp, thi đồ dùng đồ chơi thì tơi đều đạt giải cao.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 22


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

* Đối với phụ huynh.
Đa số các bậc phụ huynh đã có sự nhìn nhận đúng đắn tầm quan trọng cho
trẻ làm quen 29 chữ cái trước khi vào lớp 1.
Phụ huynh nhiệt tình trong việc cùng cơ tìm kiếm các nguyên vật liệu sẵn
có ở địa phương để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
Đặc biệt các bậc phụ huynh đã biết cách ôn luyện cho trẻ ở nhà (khi đọc
truyện cho trẻ nghe trẻ đã biết chỉ từ, tìm các chữ cái trong từ, cho trẻ sao chép
từ...) mà khơng phải là kiểu dạy trước chương trình lớp 1.
III/. PHẦN KẾT LUẬN:
1/. Bài học kinh nghiệm:
- Qua quá trình giảng dạy các cháu 5 tuổi học Làm Quen Chữ Cái ở lớp
tôi. Tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Khi thực hiện các biện pháp trên để tở chức học tập cho trẻ thì đa số trẻ
rất thích thú, hứng thú học tập. Qua các giờ hoạt động cơ phải tạo cho trẻ có mối
quan hệ giữa cô và trẻ, giúp trẻ hồn nhiên mạnh dạn tự tin, tích cực tham gia trị
chơi nhận biết chữ cái và luyện phát âm làm cho giờ hoạt động học thêm sinh
động hấp dẫn.
- Từ đó mình phải ln nghiên cứu kỹ hướng dẫn thực hiện trong chương
trình chăm sóc giáo dục ở cả ba độ tuổi để soạn giáo án kỹ càng hơn, bám sát
vào yêu cầu từng đề tài của giờ hoạt động ở từng chủ điểm để tích hợp.

Muốn trẻ tiếp thu tốt giáo viên phải có các loại đồ dùng đồ chơi đẹp, mới
lạ hấp dẫn, phù hợp với chủ đề có đủ cho cơ và trẻ và chuẩn bị trước giờ lên lớp.
Phương pháp truyền đạt phải có tính khoa học từ dễ đến khó, từ đơn giản đến
phức tạp. Cô cần phải sử dụng các phương pháp một cách linh hoạt, sáng tạo
đan xen phối hợp hỗ trợ, bở sung cho nhau, kích thích sự hứng thú, tự tin trong
học tập ở trẻ.
- Cần tích hợp những nội dung đã học ở các mơn học, giờ hoạt động khác
vào quá trình dạy trẻ làm quen với chữ cái một cách hợp lý và nhẹ nhàng. Gây
hứng thú cho trẻ bằng cách học mà chơi, chơi mà học sẽ giúp cho cháu không bị
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 23


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

ứng chế trong học tập. Phải tạo được môi trường chữ viết trong và ngồi lớp, các
mảng các góc hoạt động.
- Có kế hoạch cụ thể hàng tuần để rèn những trẻ cá biệt, rèn cháu chưa
phát âm chuẩn và những cháu nhận biết mặt chữ còn chậm.
- Xác định vai trò của phụ huynh rất quan trọng tạo ra sự thành cơng trên
kết quả của trẻ, đó là sự kết hợp đồng nhất giữa gia đình và nhà trường.
- Lời nói của cơ phải được gọt dũa trong sáng, mạch lạc, khơng nói câu
cụt, phát âm chính xác. Ngồi ra cịn tập cho mình có thói quen phản ứng, phát
hiện nhậy bén những lỗi sai của trẻ để kịp thời uốn nắn, sửa sai, sử lý tình huống
bất ngờ kịp thời.
- Chú ý cháu ù lì nhút nhát hoặc khơng thích học, phát âm sai tìm mọi
cách giúp đỡ, động viên cháu học tốt hơn. Ngồi ra cơ cịn phải tích hợp những

chữ cái đã học vào những giờ hoạt động, các môn học khác để ôn luyện củng cố
kỹ năng nhận biết, phát âm những chữ cái đã học ở trẻ.
- Cô cần liên hệ với phụ huynh để họ hiểu được tầm quan trong của việc
dạy trẻ làm Quen Với Chữ Cái đúng lúc, đúng độ tuổi là tốt nhất. Từ đó gia đình
tiếp tay với trường lớp cho việc dạy cháu được tốt hơn.
- Riêng với bản thân tôi là một giáo viên mầm non cần phải xây dựng cho
mình một đức tính dịu dàng, kiên nhẫn để rèn luyện cho trẻ ngày một tốt hơn
đồng thời không ngừng học hỏi nơi đồng nghiệp để trao dồi và nâng cao kiến
thức của mình ngày một tốt hơn trong quá trình giảng dạy.
2/.Ý nghĩa của đề tài:
- Trẻ ở lứa tuổi này đang trong giai đoạn phát triển tính tị mị ham hiểu
biết, kích thích tính khám phá thế giới xung quanh trẻ. Với việc đởi mới hình
thức tổ chức cho chuyên đề Làm Quen Với Chữ viết đối với trẻ 5 tuổi là điều
cấp bách nhằm tạo ra những đứa trẻ chủ động sáng tạo trong hoạt động trong
việc khám phá thế giới xung quanh giúp trẻ phát triển nhiều mặt: Đức, Trí, Thể,
Mỹ, Lao. Qua đó trẻ biết tự diễn đạt hành vi của mình qua cách cư xử trong giao
tiếp.
 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 24


 Giải Pháp Kinh Nghiệm

 Năm học 2017 - 2018

- Giáo viên không nên áp đặt cho trẻ theo ý mình mà cần để trẻ tiếp nhận
các chữ cái từ đó trẻ được làm quen với chữ cái dưới nhiều hình thức đa dạng
xen kẽ dưới các trị chơi và tích hợp vào các mơn nhằm giúp trẻ thơng suốt và
mở rộng thế giới xung quanh…vì thế nó địi hỏi người giáo viên phải nắm vững

kiến thức về chữ cái, phải biết sắp xếp hợp lý môi trường cho trẻ làm quen chữ
cái. Từ chữ cái mà trẻ cảm nhận được, nghe thấy được nhằm kích thích sự phát
triển cao về ngơn ngữ cho trẻ, từ đó ngơn ngữ của trẻ được phát triển mạch lạc
và logic hơn.
- Bên cạnh đó cần sự quan tâm con cái của phụ huynh đóng một vai trị
hết sức quan trọng và chủ đạo bên cạnh của cô giáo. Sự phối hợp giữa gia đình
và nhà trường ln là nền móng vững chắc, nhằm chăm sóc và giáo dục trẻ có
sự đồng nhất, liên kết hơn. Để làm tốt tôi lên kế hoạch giảng dạy hàng tuần dán
ngoài sảnh lớp cho phụ huynh dể dàng nhìn thấy vào những giờ đón, trả trẻ.
Nhìn vào đó phụ huynh sẻ biết hơm nay con mình học những gì? Vào những giờ
đón trả trẻ tơi thường trao đởi tình hình học tập, mọi vấn đề cần thiết của trẻ
trong ngày cho phụ huynh được rõ.
Qua các giải pháp trên tơi thấy mình tự tin hơn trong cơng tác giảng dạy
vì đã truyền đạt cho trẻ những kiến thức cần thiết làm hành trang cho trẻ bước
vào trường tiểu học một cách vững chắc.
3/.Khả năng ứng dụng của đề tài:
Qua quá trình áp dụng các biện pháp này vào giờ làm quen chữ cái tơi thấy
có nhiều khả quan và đạt được nhiều kết quả cao và tôi đã áp dụng vào trong lớp
tôi chủ nhiệm năm học 2017 – 2018 với đề tài “ Một số biện pháp giúp trẻ 5
tuổi nhận biết mặt chữ cái tốt và phát âm chính xác”. Đề tài này được áp dụng
trong trường mẫu giáo Sơn Ca có kết quả rất khả quan và có thể áp dụng trong
các trường mẫu giáo mầm non trong Huyện và Tỉnh.
4. Kiến nghị

 Trần Thị Trang – Mầm Non Sơn Ca – Tân Hiệp

trang 25