kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương và thu nhập khác của người lao động tại công ty điện tử công nghiệp

Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Lời mở đầu
Kể từ khi nền kinh tế nớc ta chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập
trung sang nền kinh tế thị trờng và đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá nông
nghiệp và nông thôn thì vấn đề giải quyết việc làm, giảm tỉ lệ thất nghiệp đã trở
thành một mục tiêu kinh tế xã hội nóng bỏng.
ở các thành phố ngoài thất nghiệp tạm thời, thất nghiệp cơ cấu còn tồn tại,
thất nghiệp do chuyển đổi cơ chế quản lý, kinh tế, bố trí sắp xếp lại lao động
trong doanh nghiệp. Theo thống kê mấy năm gần đây (năm 2005: 5,88%; 2003:
6,01%; 2004: 6,85%). ở thành phố đã vậy còn ở nông thôn cùng với việc giao
quyền sử dụng đất đến hộ nông dân và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật thì số
ngời thiếu việc làm chiếm một tỉ lệ khá lớn.
Nh vậy, tỉ lệ thất nghiệp ở nớc ta ngày một gia tăng trong các năm qua và
có thể tiếp tục tăng trong các năm tới. Chính vì vậy lao động đóng vai trò cơ bản
trong quá trình sản xuất kinh doanh, các chế độ chính sách của Nhà nớc luôn
bảo vệ quyền lợi của ngời lao động, đợc biểu hiện cụ thể bằng luật lao động, chế
độ tiền lơng, chế độ BHXH, BHYT. Vì vậy, tiền lơng đóng vai là đòn bẩy kinh tế
tác động trực tiếp đến ngời lao động. Chi phí nhân công chiếm tỉ trọng tơng đối
lớn trong tổng số chi phí sản xuất của doanh nghiệp.
Vì vậy, doanh nghiệp cần phải tăng cờng công tác quản lý lao động, công
tác quản lý tiền lơng và các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ trích theo lơng cần
chính xác, kịp thời đảm bảo quyền lợi của ngời lao động, tiết kiệm chi phí: chi
phí nhân công đẩy mạnh hoạt động sản xuất, hạ giá thành sản phẩm và biện pháp
tốt nhất trong việc quản lý và sử dụng lao động đạt hiệu quả cao nhất.
Nhận thức vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác kế toán lao động
tiền lơng và các khoản trích theo lơng, với kiến thức đã đợc trang bị cho mình và
thông qua quá trình thực tập tại Công ty điện tử Công nghiệp (CDC), đợc sự giúp
đỡ tận tình của các bác, các cô, các chú và các anh chị trong Công ty. Quan trọng
hơn cả là sự giúp đỡ tận tình của cô giáo bộ môn kế toán Lê Thị Bình, em mạnh
dạn chọn đề tài cho mình để đi sâu nghiên cứu chuyên đề 3 mang tên: Kế toán
tiền lơng và các khoản trích theo lơng và thu nhập khác của ngời lao động tại

Công ty điện tử Công nghiệp.
Nội dung chuyên đề gồm 3 phần:
Đinh Bá Lâm - K40 A11
1
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Phần I: Những vấn đề chung về tiền lơng và các khoản trích theo lơng.
Phần II: Tình hình thực tế về công tác tiền lơng và BHXH, BHYT, KPCĐ
và các khoản thu nhập khác của Công ty.
Phần III: Kết thúc hoàn thành công việc hạch toán kế toán lao động tiền l-
ơng, BHXH, BHYT, KPCĐ tại Công ty và một số ý kiến đóng góp.
Đinh Bá Lâm - K40 A11
2
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Phần I
Các vấn đề chung về tiền lơng và
các khoản trích theo lơng
I. Khái niệm, ý nghĩa, nhiệm vụ của kế toán tiền lơng và các
khoản trích theo lơng.
1. Khái niệm về lao động, vai trò lao động:
1.1. Khái niệm:
Lao động là sự hao phí có mục đích thể lực và trí lực của con ngời nhằm
tác động và các vật tự nhiên để tạo thành sản phẩm hoặc thực hiện các hoạt động
dịch vụ đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Trong nền kinh tế thị trờng, sức lao động là hàng hoá mà giá cả của nó đợc
biểu hiện dới hình thức tiền lơng (tiền công).
1.2. Vai trò của lao động trong quá trình sản xuất kinh doanh.
Từ khái niệm trên, ta nhận thấy lao động có vai trò to lớn trong quá trình
sản xuất kinh doanh, là một trong những điều kiện cần thiết cho sự tồn tại và
phát triển của doanh nghiệp. Chính vì vậy sử dụng hợp lý lao động là tiết kiệm
chi phí về lao động sống, góp phần hạ giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận cho

doanh nghiệp và nâng cao đời sống cho ngời lao động trong doanh nghiệp.
2. Phân loại lao động trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
2.1. Phân loại lao động theo thời gian lao động.
Toàn bộ lao động trong doanh nghiệp đợc chia làm 2 loại nh sau:
- Lao động thờng xuyên trong danh sách là lực lợng lao động do doanh
nghiệp trực tiếp tổ chức quản lý.
- Lao động tạm thời mang tính thời vụ là lực lợng lao động làm việc tại
các doanh nghiệp do các ngành khác chi trả.
2.2. Phân loại lao động theo quan hệ với quá trình sản xuất.
* Lao động trực tiếp sản xuất: Là những ngời trực tiếp tiến hành các hoạt
động sản xuất kinh doanh tạo ra sản phẩm hay trực tiếp thực hiện các công việc
nhiệm vụ nhất định. Trong lao động trực tiếp gồm 2 loại:
Đinh Bá Lâm - K40 A11
3
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
- Theo nội dung công việc mà ngời lao động thực hiện thì lao động trực
tiếp có: Lao động sản xuất kinh doanh chính, lao động sản xuất kinh doanh phụ
trợ, lao động phụ trợ khác.
- Theo năng lực và trình độ chuyên môn, lao động trực tiếp đợc chia thành
2 loại:
+ Lao động có tay nghề trung bình: gồm những ngời đã qua đào tạo
chuyên môn nhng cha có nhiều kinh nghiệm thực tế hoặc cha đợc đào tạo
chuyên môn nhng có thời gian làm việc thực tế dài.
+ Lao động phổ thông: Là lao động không phải qua đào tạo mà vẫn
làm đợc.
* Lao động gián tiếp: Là bộ phận lao động gián tiếp tham gia vào quá
trình sản xuất kinh doanh. Phân loại cụ thể:
- Theo nội dung công việc và nghề nghiệp chuyên môn, loại lao động này
đợc chia nh sau: nhân viên kỹ thuật, nhân viên quản lý kinh tế, nhân viên quản lý
hành chính.

- Theo năng lực và trình độ chuyên môn, loại lao động này chia thành:
+ Chuyên viên chính: là những ngời có trình độ đại học, trên đại học, có
thời gian công tác dài, trình độ chuyên môn cao, có khả năng giải quyết công
việc mang tính tổng hợp phức tạp.
+ Chuyên viên: là ngời lao động đã tốt nghiệp đại học, trên đại học có thời
gian công tác dài, trình độ chuyên môn cao.
+ Nhân viên: là những ngời lao động gián tiếp, có trình độ chuyên môn
thấp, có thể qua những lớp đào tạo chuyên môn hoặc cha qua.
Phân loại lao động có ý nghĩa lớn trong việc nắm bắt thông tin về số lợng
và thành phẩm lao động, trình độ của ngời lao động trong doanh nghiệp, về sự bố
trí lao động trong doanh nghiệp từ đó thực hiện quy hoạch lao động, lập kế
hoạch lao động. Mặt khác, thông qua phân loại lao động trong toàn doanh
nghiệp và từng bộ phận giúp cho việc lập tính toán chi phí nhân công trong chi
phí sản xuất kinh doanh, lập quỹ lơng và thuận lợi trong công tác kiểm tra tình
hình thực hiện kế hoạch và dự toán này.
2.3. Phân loại lao động theo chức năng của lao động trong sản xuất
kinh doanh.
Đinh Bá Lâm - K40 A11
4
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
- Lao động thực hiện chức năng sản xuất, chế biến: gồm các lao động trực
tiếp hoặc gián tiếp tham gia và quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực
hiện các lao vụ: công nhân trực tiếp sản xuất, nhân viên phân xởng
- Lao động thực hiện chức năng bán hàng: là những lao động tham gia
hoạt động bán hàng, tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá dịch vụ nh: nhân viên bán
hàng, tiếp thị
- Lao động thực hiện chức năng quản lý: là những lao động tham gia hoạt
động quản trị kinh doanh và quản lý hành chính.
Cách phân loại này có tác dụng giúp cho việc thực hiện tập hợp chi phí lao
động đợc kịp thời, chính xác phân định này đợc chi phí và chi phí thời kỳ.

3. ý nghĩa, tác dụng của công tác quản lý, tổ chức lao động.
Công tác quản lý và tổ chức lao động có vai trò hết sức to lớn không chỉ
riêng với các doanh nghiệp mà với cả ngời lao động.
Đối với doanh nghiệp thực hiện tốt công tác tổ chức và quản lý lao động,
phân loại lao động đóng vai trò to lớn, giúp doanh nghiệp nắm bắt đợc thông tin
về số lợng trình độ nghề nghiệp của từng ngời Để có thể lập các kế hoạch lao
động, giúp ích cho việc lập dự toán chi phí nhân công trong chi phí sản xuất kinh
doanh, lập kế hoạch quỹ lơng và tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra
tình hình thực hiện kế hoạch và dự toán này.
Đối với ngời lao động, nếu doanh nghiệp tổ chức, sử dụng lao động hợp lý
sẽ tính đợc chính xác thù lao của ngời lao động, thanh toán kịp thời tiền lơng,
khuyến khích ngời lao động chăm chỉ sản xuất, làm việc có hiệu quả, tăng năng
suất lao động.
4. Các khái niệm, ý nghĩa, nguyên tắc của tiền lơng và các khoản trích
theo lơng.
4.1. Khái niệm:
Tiền lơng là biểu hiện của giá cả lao động, nó là sự phân phối kết quả lao
động cho ngời lao động trên cơ sở sự tham gia của họ vào quá trình sản xuất. Tuy
nhiên ở mỗi chế độ khác nhau, tiền lơng lại đợc biểu hiện theo quan điểm khác
nhau. Đối với nớc ta tiền lơng đợc định nghĩa nh sau: Tiền l ơng là một bộ phận
thu nhập quốc dân biểu hiện dới hình thức tiền tệ đợc ngời sử dụng lao động trả
cho ngời lao động ứng với thời gian lao động chất lợng và kết quả lao động của
ngời lao động .
Khái niệm và nội dung các khoản trích theo lơng:
Đinh Bá Lâm - K40 A11
5
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
+ Quỹ BHXH: là khoản để trợ cấp cho ngời lao động có tham gia đóng
BHXH trong trờng hợp họ mất khả năng lao động.
Nội dung:

- Trợ cấp cho công nhân viên nghỉ ốm đau, sinh đẻ
- Trợ cấp cho công nhân viên bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Trợ cấp cho công nhân viên nghỉ mất sức.
- Trợ cấp tử tuất.
- Chi công tác quản lý quỹ BHXH.
+ Quỹ BHXH: đợc trích lập để tài trợ cho ngời lao động có tham gia đóng
góp quỹ BHYT trong các hoạt động chăm sóc, khám chữa bệnh.
+ Quỹ KPCĐ: đợc trích lập để phục vụ cho hoạt động của tổ chức công
đoàn nhằm chăm lo, bảo vệ quyền lợi cho ngời lao động.
+ Tiền lơng nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất: là khoản tiền lơng
đợc tính trớc vào chi phí sản xuất kinh doanh coi nh một khoản chi phí phải trả
nhằm tránh sự biến động cho giá thành sản phẩm.
4.2. ý nghĩa của tiền lơng.
Chi phí tiền lơng là một bộ phận chi phí cấu thành nên giá thành sản
phẩm, dịch vụ do doanh nghiệp sản xuất ra. Tiền lơng là đòn bẩy kinh tế nhằm
khuyến khích tinh thần hăng hái lao động, kích thích và tạo mối quan tâm của
ngời lao động đến kết quả công việc của họ. Nói cách khác tiền lơng chính là
một nhân tố thúc đẩy năng suất lao động.
4.3. Các nguyên tắc tổ chức tiền lơng.
Tiền lơng phải đợc xây dựng trên cơ sở nguyên tắc phân phối theo lao
động. Nguyên tắc này đòi hỏi mức lơng phải phù hợp với chất lợng và số lợng
lao động.
Khi xây dựng tiền lơng phải quản lý phù hợp với điều kiện kinh tế của đất
nớc, đảm bảo sự tơng quan đúng đắn giữa các bản lơng thực tế, các ngành giữa
các ngành nghề và khu vực.
Đảm bảo giữa tiền lơng danh nghĩa, tiền lơng thực tế và phải đảm bảo tiền
lơng này không ngừng tăng lên.
5. Nhiệm vụ của kế toán tiền lơng và các khoản trích theo lơng
Đinh Bá Lâm - K40 A11
6

Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
- Tổ chức ghi chép phản ánh chính xác, kịp thời, đầy đủ số lợng, chất lợng
thời gian và kết quả lao động. Tính đúng, thanh toán đầy đủ tiền lơng và các
khoản khác có liên quan đến thu nhập ngời lao động trong doanh nghiệp. Kiểm tra
tình hình huy động và sử dụng tiền lơng, việc chấp hành chính sách và chế độ lao
động tiền lơng, tình hình sử dụng quỹ tiền lơng.
- Hớng dẫn kiểm tra các bộ phận trong doanh nghiệp, thực hiện đầy đủ
đúng chế độ ghi chép ban đầu về lao động tiền lơng. Mở sổ, thẻ kế toán và hạch
toán lao động tiền lơng đúng chế độ tài chính hiện hành.
- Tính toán và phân bổ chính xác, đúng đối tợng sử dụng lao động về chi
phí tiền lơng và các khoản trích theo lơng vào chi phí sản xuất kinh doanh của
các bộ phận, của các đơn vị sử dụng lao động.
- Lập báo cáo kế toán và phân tích tình hình sử dụng lao động, quỹ lơng,
đề xuất biện pháp khai thác có hiệu quả tiềm năng lao động trong doanh nghiệp,
ngăn chặn các hành vi vi phạm chế độ chính sách về lao động, tiền lơng.
6. Quỹ tiền lơng.
6.1. Khái niệm và nội dung.
Quỹ tiền lơng của doanh nghiệp là toàn bộ số lơng mà doanh nghiệp trả
cho tất cả lao động thuộc doanh nghiệp quản lý.
6.2. Quỹ tiền lơng của doanh nghiệp.
Quỹ tiền lơng của doanh nghiệp gồm:
- Tiền lơng trả cho ngời lao động trong thời gian làm việc thực tế (tiền l-
ơng thời gian và tiền lơng sản phẩm).
- Các khoản phụ cấp thờng xuyên (các khoản phụ cấp có tính chất tiền
lơng).
- Tiền lơng trả cho công nhân trong thời gian ngừng sản xuất vì các
nguyên nhân khách quan, nghỉ phép.
- Tiền lơng trả cho công nhân làm ra sản phẩm hỏng trong phạm vi chế độ
quy định.
6.3. Phân loại quỹ tiền lơng:

Để thuận lợi cho công tác hạch toán nói riêng và quản lý nói chung, quỹ
tiền lơng đợc chia làm 2 loại: Tiền lơng chính và tiền lơng phụ.
Đinh Bá Lâm - K40 A11
7
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
- TiỊn l¬ng chÝnh: lµ kho¶n tiỊn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian
hä thùc hiƯn nhiƯm vơ chÝnh, gåm tiỊn l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phơ cÊp (phơ
cÊp lµm ®ªm, lµm thªm giê…).
- TiỊn l¬ng phơ: lµ kho¶n tiỊn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng trong thêi gian
hä thùc hiƯn nhiƯm vơ kh¸c ngoµi nhiƯm vơ chÝnh cđa hä nh: nghØ phÐp, nghØ tÕt,
héi häp, häc tËp…
7. C¸c h×nh thøc tiỊn l¬ng.
7.1. H×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ theo tiỊn l¬ng lao ®éng.
7.1.1. Kh¸i niƯm:
TiỊn l¬ng theo thêi gian lµ h×nh thøc tiỊn l¬ng tÝnh theo thêi gian lµm viƯc,
cÊp bËc kü tht hc chøc danh vµ thang bËc l¬ng theo quy ®Þnh.
7.1.2. C¸c h×nh thøc tiỊn l¬ng thêi gian.
* H×nh thøc tiỊn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n: lµ tiỊn l¬ng ®ỵc tÝnh theo thêi
gian lµm viƯc vµ ®¬n gi¸ l¬ng thêi gian.
gian thời
lương tiềngiá Đơn
tếthực
việc làm gian Thời
gian thời
lương Tiền
x=
- TiỊn l¬ng thêi gian gi¶n ®¬n bao gåm:
+ TiỊn l¬ng th¸ng: lµ tiỊn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng theo thang bËc l¬ng
quy ®Þnh. TiỊn l¬ng th¸ng chđ u ¸p dơng cho c«ng nh©n viªn c«ng t¸c qu¶n lý
hµnh chÝnh, kinh tÕ, thc c¸c ngµnh kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n xt. TiỊn l¬ng

th¸ng gåm tiỊn l¬ng chÝnh vµ c¸c kho¶n phơ cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng.
+ TiỊn l¬ng tn: lµ tiỊn l¬ng tr¶ cho 1 tn lµm viƯc.
C«ng thøc:
tuần52
tháng12 x thánglương Tiền
trảphải
tuầnlương Tiền
=
+ TiỊn l¬ng ngµy: lµ tiỊn l¬ng tr¶ cho 1 ngµy lµm viƯc vµ lµ c¨n cø ®Ĩ tÝnh
trỵ cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho c¸n bé CNV tr¶ l¬ng cho c¸n bé CNV nh÷ng ngµy
héi häp, häc tËp vµ l¬ng hỵp ®ång.
tháng trongđònh quy độ chế theoviệc làm ngày Số
thánglương Tiền
ngày
lương Tiền
=
+ TiỊn l¬ng giê: lµ tiỊn l¬ng ®a cho 1 giê lµm viƯc, lµm c¨n cø tÝnh phơ
cÊp lµm thªm giê, thêng lµm c¨n cø ®Ĩ tÝnh phơ cÊp lµm thªm giê
§inh B¸ L©m - K40 A11
8
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
C«ng thøc:
(8h) đònh quy độ chế theongày 1 việc làmgiờ Số
ngày lương Tiền
giờ
lương Tiền
=
+ C¸c kho¶n phơ cÊp cã tÝnh chÊt lỵng:
- Phơ cÊp chøc vơ l·nh ®¹o: lµ kho¶ng l¬ng tr¶ cho CNV hëng theo ng¹ch,
bËc l¬ng chuyªn m«n, nghiƯp vơ khi ®ỵc bỉ nhiƯm gi÷ chøc vơ l·nh ®¹o 1 tỉ

chøc theo qut ®Þnh cđa nhµ níc.
- Phơ cÊp tr¸ch nhiƯm: lµ kho¶n tiỊn nh»m bï ®¾p cho ngêi lao ®éng võa
trùc tiÕp s¶n xt hc lµm c«ng t¸c chuyªn m«n, nhiƯm vơ võa kiªm nhiƯm
c«ng t¸c qu¶n lý kh«ng thc chøc vơ l·nh ®¹o bỉ nhiƯm, hc nh÷ng ngêi lµm
c«ng viƯc ®ßi hái tr¸ch nhiƯm cao cha x©y dùng trong møc l¬ng.
- Phơ cÊp khu vùc: Nh»m bï ®¾p cho CNV lµm viƯc ë vïng cã khÝ hËu
xÊu, vïng xa x«i, hỴo l¸nh.
- Phơ cÊp thu hót: Nh»m khun khÝch CNV ®Õn lµm viƯc ë nh÷ng vïng
kinh tÕ h¶i ®¶o xa ®Êt liỊn ë thêi gian ®Çu cha cã c¬ së h¹ tÇng ¶nh hëng ®Õn ®êi
sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn ngêi lao ®éng.
+ TiiỊn l¬ng c«ng nhËt: lµ tiỊn l¬ng tÝnh theo ngµy lµm viƯc vµ møc tiỊn l-
¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng t¹m thêi cha xÕp vµo thang bËc l¬ng.
H×nh thøc tiỊn l¬ng thêi gian cã thëng: lµ kÕt hỵp gi÷a h×nh thøc tiỊn l¬ng
gi¶n ®¬n vµ chÕ ®é tiỊn thëng trong s¶n xt.
C«ng thøc:
lượng chất tínhcó
thưởngTiền
đơn giản gian thời
lương Tiền
thưởngcó gian thời
lương Tiền
+=
- ¦u ®iĨm: TÝnh ®Õn thêi gian lµm viƯc thùc tÕ, tÝnh to¸n ®¬n gi¶n.
- Nhỵc ®iĨm: Cha ®¶m b¶o nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng: cha g¾n
tiỊn l¬ng víi chÊt lỵng lao ®éng, v× vËy doanh nghiƯp cÇn kÕt hỵp víi c¸c biƯn
ph¸p vËt chÊt, kiĨm tra chÊp hµnh kû lt lao ®éng nh»m cho ngêi lao ®éng tù
gi¸c lµm viƯc víi kû lt lao ®éng vµ n¨ng st cao.
7.2. H×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm.
7.2.1. Kh¸i niƯm h×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm.
§inh B¸ L©m - K40 A11

9
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
Lµ h×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng tÝnh theo sè lỵng s¶n phÈm
c«ng viƯc, chÊt lỵng s¶n phÈm hoµn thµnh nghiƯm thu, ®¶m b¶o chÊt lỵng quy
®Þnh vµ ®¬n gi¸ l¬ng s¶n phÈm.
7.2.2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
§Ĩ tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cÇn cã ®Þnh møc lao ®éng, ®¬n gi¸ tiỊn l¬ng
hỵp lý tr¶ cho tõng lo¹i s¶n phÈm, c«ng viƯc. Tỉ chøc tèt c«ng t¸c kiĨm tra
nghiƯm thu s¶n phÈm, ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iỊu kiƯn ®Ĩ c«ng nh©n tiÕn
hµnh lµm viƯc hëng l¬ng s¶n phÈm.
7.2.3. C¸c ph¬ng ph¸p tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
* H×nh thøc tiỊn l¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp: lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi
lao ®éng tÝnh theo sè lỵng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt vµ
®¬n gi¸ tiỊn l¬ng s¶n phÈm.
phẩm sản lương tiền
giá Đơn
thànhhoàn phẩm sản
ượng Khối
phẩm sản
lương Tiền
+=
¦u ®iĨm: Mèi quan hƯ tiỊn l¬ng cđa c«ng nh©n vµ kÕt qu¶ lao ®éng thĨ
hiƯn râ rµng do ®ã kÝch thÝch c«ng nh©n cè g¾ng n©ng cao n¨ng st lao ®éng lµ
t¨ng thu nhËp. ChÕ ®é tiỊn l¬ng nµy dƠ hiĨu, c«ng nh©n cã thĨ tÝnh sè tiỊn c«ng
cđa m×nh.
* H×nh thøc tiỊn l¬ng s¶n phÈm gi¸n tiÕp: ®ỵc ¸p dơng ®Ĩ tr¶ l¬ng cho ng-
êi lao ®éng lµm c¸c c«ng viƯc phơc vơ hay phơ trỵ phơ vơ cho ho¹t ®éng cđa
c«ng nh©n chÝnh.
¦u ®iĨm: khun khÝch c«ng nh©n phơ lµm viƯc tèt h¬n, t¹o ®iỊu kiƯn cho
c«ng nh©n chÝnh n©ng cao n¨ng st lao ®éng.

Nhỵc ®iĨm: TiỊn l¬ng cđa c«ng nh©n phơ trỵ thc vµo kÕt qu¶ lµm viƯc
thùc tÕ cđa c«ng nh©n chÝnh.
chính xuấtsản nhân công
của thànhhoàn phẩm sản lượng Số
tiếpgián lương tiền
giá Đơn
tiếpgián phẩm sản
lương Tiền
+=
* H×nh thøc tiỊn l¬ng s¶n phÈm cã thëng: lµ sù kÕt hỵp gi÷a h×nh thøc tiỊn
l¬ng s¶n phÈm víi chÕ ®é tiỊn l¬ng trong s¶n xt.
¦u ®iĨm: khun khÝch CN tÝch cùc lµm viƯc hoµn thµnh vỵt møc s¶n
phÈm.
§inh B¸ L©m - K40 A11
10
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
* H×nh thøc tiỊn l¬ng s¶n phÈm lòy tiÕn: lµ h×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ cho lao
®éng gåm tiỊn l¬ng tÝnh theo s¶n phÈm trùc tiÕp vµ tiỊn l¬ng tÝnh theo tØ lƯ l
tiÕn, c¨n cø vµo møc ®é vỵt ®Þnh møc lao ®éng ®· quy ®Þnh.










+











+=
kế luỹ
lương tiền
lệTỷ
hoạch kế vượt
phẩmõ sản
lượng Số
phẩm ản
lương
giá Đơn
thànhhoàn
đã phẩm sản
lượng Số
phẩm ản
lương
giá Đơn
tiếnluỹ
phẩm sản
lương Tiền
xx

¦u ®iĨm: khun khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viƯc vµ t¨ng n¨ng st
lao ®éng.
Nhỵc ®iĨm: DƠ lµm tèc ®é t¨ng cđa tiỊn l¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng
st lao ®éngcđa nh÷ng khung ¸p dơng l¬ng theo s¶n phÈm l tiÕn.
* H×nh thøc tiỊn l¬ng kho¸n khèi lỵng, kho¸n c«ng viƯc: Lµ h×nh thøc tr¶
l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi lỵng s¶n phÈm, c«ng viƯc ¸p dơng cho c¸c
c«ng viƯc lao ®éng gi¶n ®¬n, cã tÝnh chÊt ®ét xt.
* H×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ cho s¶n phÈm ci cïng: lµ tiỊn l¬ng ®ỵc tÝnh
theo ®¬n gi¸ tỉng hỵp cho s¶n phÈm hoµn thµnh ®Õn c«ng viƯc ci cïng. H×nh
thøc nµy ¸p dơng cho tõng bé phËn s¶n xt.
¦u ®iĨm: Gi¶m thêi gian lao ®éng, lµm ngêi lao ®éng tÝch cùc c¶i tiÕn lao
®éng ®Ĩ tèi u qu¸ tr×nh lµm viƯc.
Nhỵc ®iĨm: Cã thĨ lµm cho c«ng nh©n kh«ng chó ý ®Çy ®đ ®Õn mét sè
viƯc bé phËn trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng viƯc giao kho¸n.
* H×nh thøc tiỊn l¬ng tr¶ theo s¶n phÈm tËp thĨ:
§ỵc ¸p dơng ®èi víi c¸c doanh nghiƯp cã kÕt qu¶ lµ s¶n phÈm cđa c¶ tËp
thĨ c«ng nh©n. Víi h×nh thøc nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh chia l¬ng cho tõng c«ng
nh©n theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau:
+ Ph¬ng ph¸p 1: Chia l¬ng theo thêi gian lµm viƯc vµ cÊp bËc kü tht.
C«ng thøc:
TiHi
TiHi
Lt
Li ×
∑
=
Trong ®ã: - Li: TiỊn l¬ng s¶n phÈm cđa c«ng nh©n i
- Ti: TiỊn l¬ng lµm viƯc thùc tÕ cđa c«ng nh©n
- Hi: HƯ sè cÊp bËc cđa c«ng nh©n.
- Lt: Tỉng tiỊn l¬ng s¶n phÈm tËp thĨ

§inh B¸ L©m - K40 A11
11
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
- n: Số lợng ngời lao động của tập thể
+ Phơng pháp 2: Chia lơng theo thời gian làm việc thực tế và trình độ cấp
bậc kỹ thuật của công việc kết hợp với bình công, chấm điểm.
Điều kiện áp dụng: Cấp bậc kỹ thuật của công nhân không phù hợp với
cấp bậc kỹ thuật công việc do điều kiện sản xuất có sự chênh lệch rõ rệt về năng
suất lao động trong tổ hoặc nhóm sản xuất. Toàn bộ tiền lơng đợc chia làm 2
phần: chia theo cấp bậc công việc và thời gian làm việc thực tế, chia theo thành
tích trên cơ sở bình công chấm điểm mỗi ngời.
+ Phơng pháp 3: Chia lơng theo bình công chấm điểm.
Điều kiện áp dụng: Trong trờng hợp công nhân làm việc có kỹ thuật đơn
giản, công cụ thô sơ, năng suất lao động chủ yếu theo sức khoẻ và thái độ lao
động của ngời lao động.
* Nhận xét về hình thức trả lơng theo sản phẩm.
+ Ưu điểm: phơng pháp trả lơng khoa học, có tác dụng kích thích mạnh
mẽ ngời lao động làm việc vì tiền lơng của họ nhiều hay ít là do kết quả lao động
của họ tự quyết định. Đồng thời đây là cơ sở để xác định trách nhiệm của mỗi
ngời lao động trong sản xuất, thúc đẩy các doanh nghiệp cải tiến tổ chức sản
xuất.
+ Nhợc điểm: Là xây dựng đúng định mức trung bình tiến, thực hiện khó
khăn, khó xác định đơn giá chính xác, khối lợng tính toán lớn và phức tạp.
8. Các chế độ tiền lơng, trích lập và sử dụng KPCĐ, BHYT, BHXH,
tiền ăn giữa ca của nhà nớc quy định.
8.1. Chế độ của Nhà nớc quy định về tiền lơng.
* Các quy định cơ bản về các khung lơng áp dụng trong doanh nghiệp sản
xuất kinh doanh.
- Thang lơng: là biểu xác định quan hệ tỉ lệ về tiền lơng ở trình độ thành
thạo khác nhau trong cùng một nghề hoặc một nhóm nghề giống nhau. Mỗi

tháng lơng đều có một bậc lơng và hệ số cấp bậc tạo thành.
- Bậc lơng: là bậc phân biệt trình độ lành nghề của công nhân và đợc xếp
từ thấp đến cao (bậc 1, 2 hệ số cao nhất có thể là bậc 5, 6, 7)
- Hệ số lơng: là tỉ lệ ở cấp bậc khác so với tiền lơng tối thiểu, hệ số lơng
chỉ rõ lao động của công nhân ở 1 bậc nào đó (lao động có trình độ lành nghề
Đinh Bá Lâm - K40 A11
12
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
cao) ®ỵc l¬ng cao h¬n c«ng nh©n bËc cã tr×nh ®é lµnh nghỊ thÊp trong nghỊ bao
nhiªu lÇn.
* C¸c chÕ ®é quy ®Þnh vỊ møc l¬ng tèi thiĨu.
- Møc l¬ng tèi thiĨu lµ møc l¬ng ®ỵc nhµ níc quy ®Þnh chung cho tÊt c¶
c¸c doanh nghiƯp trong c¸c ngµnh nghỊ vµ c¸c doanh nghiƯp kh«ng ®ỵc tr¶ l¬ng
cho ngêi lao ®éng thÊp h¬n møc nµy. Møc l¬ng tèi thiĨu ph¶i ®¸p øng ®ỵc nhu
cÇu tèi thiĨu ®Ĩ t¸i s¶n xt søc lao ®éng trong mét ®iỊu kiƯn x· héi, ë mét ®¬n
vÞ qc gia nhÊt ®Þnh.
- ChÝnh phđ ®ãng mét vai trß quan träng trong viƯc ®iỊu chØnh møc l¬ng
tèi thiĨu cđa nỊn kinh tÕ, sao cho phï hỵp víi tr×nh ®é ph¸t triĨn kinh tÕ cđa mçi
thêi kú. Trong thêi ®iĨm hiƯn t¹i møc l¬ng tèi thiĨu mµ nhµ níc quy ®Þnh lµ
450.000 ®/th¸ng.
* C¸c chÕ ®é quy ®Þnh vỊ tiỊn l¬ng vµ lµm ®ªm, lµm thªm.
+ §èi víi ngêi lao ®éng ®ỵc tr¶ l¬ng thêi gian: Ta cã c¸ch tÝnh sau:
đêm ban vào
việc làmgiờ Số
trảgiờ thực
lương Tiền
đêm ban việc làm
lương Tiền
x%130x=
Trong ®ã, 100% gåm tiỊn l¬ng giê thùc tr¶ thêi gian lµm viƯc, 30% thùc

tr¶ phơ cÊp lµm ban ®ªm.
+ §èi víi ngêi lao ®éng ®ỵc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
%130x
đêm ban làm phẩm sản
của lương tiềngiá Đơn
đêm ban thêmlàm
phẩm sản của lương tiềngiá Đơn
=
+ §èi víi c«ng nh©n lµm thªm giê:
- NÕu ngêi lao ®éng lµm thªm giê hëng l¬ng s¶n phÈm th× c¨n cø vµo sè l-
ỵng s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®¬n gi¸ l¬ng quy ®Þnh ®Ĩ tÝnh l¬ng cho thêi gian
lµm thªm giê.
- NÕu ngêi lao ®éng hëng l¬ng thêi gian th× l¬ng ph¶i tr¶ cho thêi gian
lµm thªm giê b»ng 150 – 300% l¬ng bËc.
8.2. ChÕ ®é cđa Nhµ níc quy ®Þnh vỊ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
• Q BHXH:
Q BHXH ®ỵc h×nh thµnh do viƯc trÝch lËp theo tØ lƯ quy ®Þnh trªn tỉng
sè tiỊn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trong kú: Theo chÕ ®é hiƯn hµnh, hµng
§inh B¸ L©m - K40 A11
13
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
tháng doanh nghiệp phải trích lập quỹ BHXH theo tỉ lệ 20% trên tổng số tiền l-
ơng phải trả công nhân viên trong tháng. Trong đó 15% tính vào chi phí sản xuất,
5% trừ vào thu nhập của ngời lao động. Toàn bộ số trích BHXH nộp lên cơ quan
BHXH quản lý.
Nội dung chi quỹ BHXH:
- Trợ cấp cho CNV nghỉ ốm đau, sinh đẻ, mất sức lao động.
- Trợ cấp cho CN bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
- Trợ cấp cho CN nghỉ mất sức.
- Trợ cấp tử tuất.

- Chi công tác quản lý.
Theo chế độ hiện hành, toàn bộ số trích lập BHXH nộp lên cơ quan quản
lý xã hội để chi BHXH.
Quỹ BHYT:
Quỹ BHYT đợc hình thành từ việc trích lập theo tỉ lệ quy định trên tổng
tiền lơng phải trả cho CNV. Theo chế độ hiện hành, doanh nghiệp trích quỹ
BHXH theo tỉ lệ 3% trên tổng số tiền lơng thực tế phải trả CNV trong đó 20%
tính vào chi phí sản xuất kinh doanh, ngời lao động đóng góp 1% thu nhập,
doanh nghiệp tính trừ vào lơng của ngời lao động.
Theo chế độ hiện hành, toàn bộ quỹ BHYT đợc nộp lên cơ quan quản lý
chuyên trách để mua thẻ BHXH.
KPCĐ:
Kinh phí công đoàn đợc hình thành từ việc trích lập theo tỷ lệ quy định
trên tiền lơng phải trả cho CNV trong kỳ để phục vụ cho hoạt động của tổ chức
công đoàn nhằm chăm lo, bảo vệ quyền lợi cho ngời lao động.
Theo chế độ hiện hành, hàng tháng doanh nghiệp trích 2% trên tổng số
tiền lơng thực tế phải trả cho CNV hàng tháng và tính vào chi phí sản xuất kinh
doanh. Trong đó 1% số đã trích nộp cơ quan công đoàn cấp trên, phần còn lại chi
tại công đoàn cơ sở.
8.3. Chế độ tiền ăn giữa ca.
Tiền ăn giữa ca phải đợc thực hiện theo ngày làm việc, kể cả ngày làm
thêm (đủ 8 tiếng). Ngày không làm việc, hoặc làm việc không đủ giờ tiêu chuẩn
Đinh Bá Lâm - K40 A11
14
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
(50%) thì CNV không đợc hởng tiền ăn giữa ca. Ngoài những điều kiện trên,
doanh nghiệp có thể quy định thêm những điều kiện khác phù hợp với hình thức
hoạt động của doanh nghiệp. Chi phí cho tiền ăn ca không đợc vợt quá mức lơng
tối thiểu.
8.4. Chế độ tiền thởng.

Ngoài tiền lơng CVN có thành tích trong sản xuất, trong công tác còn đợc
hởng khoản tiền thởng. Việc tính toán tiền thởng căn cứ vào sự đóng góp của ng-
ời lao động và chế độ khen thởng của doanh nghiệp. Tiền thởng có tác dụng bổ
sung cho tiền lơng nhằm quán triệt theo nguyên tắc phân phối theo lao động.
Các hình thức tiền thởng:
- Thởng hoàn thành và hoàn thành một mức kế hoạch sản xuất.
- Thởng nâng cao tỷ lệ sản phẩm có chất lợng cao.
- Thởng tiết kiệm nguyên vật liệu.
II. Kế toán tiền lơng, các khoản trích theo lơng.
1. Kế toán tiền lơng.
1.1. Hạch toán số lợng lao động, thời gian lao động.
1.1.1. Khái niệm.
Hạch toán số lợng lao động là hạch toán số lợng của từng loại lao động
kèm theo nghề nghiệp, công việc và trình độ tay nghề.
Hạch toán tiền lơng lao động là hạch toán tiền lơng lao động thực tế của
từng công nhân trong bộ phận doanh nghiệp.
1.1.2. Nội dung.
- Bảng danh sách lao động (theo từng bộ phận). Bảng này phản ánh số l-
ợng lao động, tình hình tăng lao động của doanh nghiệp nói chung và của từng
bộ phận nói riêng dựa vào số liệu của bảng chấm công.
- Bảng chấm công (mẫu số 01 LĐLT) là chứng từ hạch toán phản ánh thời
gian làm việc thực tế trong tháng của từng CNV. Bảng này đợc lập theo tháng
theo từng bộ phận do trởng bộ phận chịu trách nhiệm ghi hàng ngày.
- Phiếu báo làm thêm giờ (mẫu số 07 LĐLT): Phiếu này dùng để hạch toán
thời gian làm việc của cán bộ CNV ngoài giờ quy định.
Ngoài ra còn sử dụng các chứng từ khác nh:
Đinh Bá Lâm - K40 A11
15
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
+ B¶ng thanh to¸n båi dìng nãng, ®éc h¹i.

+ Biªn b¶n ngõng lµm viƯc.
+ PhiÕu nghØ hëng BHXH (MS 03 BHXH)
1.2. H¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng.
Lµ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ lao ®éng cđa CNV cã kÕt qu¶ lµm viƯc b»ng sè l¬ng
s¶n phÈm, c«ng viƯc ®· hoµn thµnh cđa tõng ngêi hay tõng nhãm ngêi lao ®éng.
Chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng ®ỵc sư dơng lµ “PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm
hc c«ng viƯc hoµn thµnh (MS 05 L§LT).
Hỵp ®ång lao ®éng giao kho¸n (MS 08 – T§TL)
2. C¸ch tÝnh l¬ng.
2.1. TÝnh l¬ng vµ trỵ cÊp BHXH.
Nguyªn t¾c tÝnh l¬ng, ph¶i tÝnh l¬ng cho ngêi lao ®éng: ViƯc tÝnh l¬ng, trỵ
cÊp BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng ®ỵc thùc hiƯn trong
phßng kÕ to¸n cđa doanh nghiƯp. Hµng th¸ng c¨n cø vµo c¸c tµi liƯu h¹ch to¸n
vỊ thêi gian, kÕt qu¶ lao ®éng vµ chÝnh s¸ch x· héi vỊ lao ®éng tiỊn l¬ng, BHXH
do Nhµ níc ban hµnh vỊ ®iỊu kiƯn thùc tÕ cđa doanh nghiƯp.
- C¨n cø vµo c¸c chøng tõ lao ®éng tiỊn l¬ng, kÕ to¸n tÝnh c¸c h×nh thøc
tiỊn l¬ng. TiỊn l¬ng ®ỵc tÝnh cho tõng ngêi vµ tỉng hỵp theo tõng bé phËn sư
dơng lao ®éng vµ ph¶n ¸nh vµo “B¶ng thanh to¸n tiỊn l¬ng”.
- Trong trêng hỵp CBCNV èm ®au, thai s¶n hay tai n¹n lao ®éng ®· tham
gia ®ãng BHXH th× ®ỵc hëng trỵ cÊp BHXH. Trỵ cÊp BHXH ®ỵc tÝnh theo c«ng
thøc sau:
BHXH
tính% lệTỷ
ngày quân bình
bậc cấp Lương
BHXH trích
nghỉ ngày Số
trảphải
hội xãhiểm bảo Số
xx=

- Tû lƯ trỵ cÊp BHXH trong trêng hỵp nghØ èm ®au lµ 75% l¬ng tham
gia ®ãng gãp BHXH, nghØ thai s¶n, tai n¹n lao ®éng lµ 10% l¬ng tham gia
BHXH.
- C¨n cø vµo c¸c chøng tõ “phiÕu nghØ hëng BHXH – MS 03 BHXH”,
“biªn b¶n ®iỊu tra tai n¹n lao ®éng – MS 09 L§tiỊn l¬ng”, kÕ to¸n tÝnh ra trỵ
cÊp BHXH ph¶i tr¶ cho CNV vµ ph¶n ¸nh vµo “B¶ng so s¸nh ngêi lao ®éng hëng
BHXH” (MS 04 BHXH).
- §èi víi c¸c kho¶n tiỊn l¬ng, kÕ to¸n cÇn tÝnh to¸n vµ lËp “B¶ng thanh
to¸n tiỊn l¬ng” ®Ĩ theo dâi vµ chi tr¶ theo chÕ ®é quy ®Þnh. C¨n cø vµo “B¶ng
§inh B¸ L©m - K40 A11
16
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
thanh to¸n tiỊn l¬ng” cđa tõng bé phËn ®Ĩ chi tr¶, thanh to¸n tiỊn l¬ng cho CNV
®ång thêi tỉng hỵp tiỊn l¬ng ph¶i tr¶ trong kú. TÝnh to¸n trÝch BHXH, BHYT,
KPC§ theo chÕ ®é tµi chÝnh quy ®Þnh. KÕt qu¶ tỉng hỵp, tÝnh to¸n ®ỵc ph¶n ¸nh
trong “B¶ng ph©n bỉ tiỊn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng”.
2.2. Thanh to¸n l¬ng.
Theo nguyªn t¾c, viƯc tr¶ l¬ng cho c¸n bé CNV trong doanh nghiƯp nay
thêng ®ỵc tiÕn hµnh tr¶ lµm 2 kú.
- Kú 1: T¹m øng l¬ng cho c¸n bé CNV ®èi víi ngêi cã thêi gian ho¹t ®éng
trong th¸ng.
- Kú 2: Sau khi tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n trùc tiÕp kh¸c, doanh
nghiƯp thanh to¸n nèt sè tiỊn cßn ®ỵc lÜnh trong th¸ng ®ã cho c¸n bé CNV sau
khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n khÊu trõ (thu håi t¹m øng, ®ãng BHXH, BHYT,
KPC§….) tiỊn l¬ng ph¶i tr¶ kú 2 ®ỵc tÝnh nh sau:
CNV của lương tiền
trừkhấu khoản Các
1kỳ
ứng tạm tiềnSố
tháng trongCNV của

nhập thusố Tổng
CNV cho 2 ký
trảphải tiềnSố
−−=
§Õn kú tr¶ l¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n trùc tiÕp kh¸c cho CNV, doanh
nghiƯp ph¶i trÝch lËp giÊy xin rót tiỊn mỈt ë ng©n hµng vỊ q tiỊn mỈt chi tr¶ l-
¬ng ®ång thêi ph¶i lËp ủ nhiƯm chi. Sè tiỊn thc KPC§, q BHYT, BHXH
nép cho c¬ quan qu¶n lý cã chøc n¨ng.
* Hµng th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiỊn l¬ng, b¶ng tỉng hỵp
thanh to¸n tiỊn l¬ng vµ c¸c chøng tõ gèc liªn quan ®Ĩ tỉng hỵp, x¸c ®Þnh chi phÝ
nh©n c«ng ph©n bỉ chi phÝ s¶n xt kinh doanh cđa ®èi tỵng sư dơng lao ®éng cã
liªn quan.
ViƯc tÝnh to¸n, ph©n bỉ chi phÝ nh©n c«ng cã thĨ thùc hiƯn b»ng ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp hay ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp.
KÕt qu¶ tÝnh to¸n, ph©n bỉ ph¶n ¸nh “B¶ng ph©n bỉ tiỊn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng”, mÉu “B¶ng ph©n bỉ tiỊn l¬ng”.
- C¬ së lËp:
C¸c “B¶ng thanh to¸n tiỊn l¬ng”, “B¶ng tỉng hỵp thanh to¸n tiỊn l¬ng
toµn doanh nghiƯp”, c¸c tû lƯ trÝch KPC§, BHXH, BHYT theo lt ®Þnh.
- C¸ch lËp:
§inh B¸ L©m - K40 A11
17
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Căn cứ vào Bảng tổng hợp tiền lơng phải trả toàn doanh nghiệp để ghi
vào các cột phù hợp phần có ghi TK334. Căn cứ vào tiền lơng phải trả và các tỷ
lệ trính tích để ghi vào TK338 (3383, 3383, 3384).
Căn cứ vào tiền lơng chính phải trả, phần trích tính trớc tiền lơng nghỉ
phép của công nhân sản xuất để ghi có TK335.
2.3. Kế toán tổng hợp tiền lơng, KPCĐ, BHXH, BHYT.
2.3.1. Các tài khoản kế toán chủ yếu.

Kế toán tiền lơng và các khoản trích theo lơng sử dụng 3 tài khoản sau:
TK334: Phải trả CNV
TK335: Chi phí phải trả
TK338: Phải trả phải nộp khác
TK334 phải trả công nhân viên:
TK334 dùng để phản ánh các khoản thanh toán cho CNV của doanh
nghiệp về tiền lơng, tiền công, tiền thởng, BHXH và các khoản phải trả khác
thuộc về thu nhập của CNV.
- Nội dung và kết cấu:
TK334 Phải trả công nhân viên
- Các khoản tiền lơng và các khoản
khác đã trả, đã chi, đã ứng trớc cho
CNV.
- Các khoản khấu trừ và tiền lơng,
tiền công của CN V.
- Các khoản tiền lơng, tiền
công phải trả CNV.
- Số d (nếu có): Số tiền đã trả lớn
hơn số phải trả cho CNV.
- Số d các khoản tiền lơng, các
khoản khác phải trả, phải chi
cho CNV.
Cá biệt trờng hợp TK334 có số d bên nợ là phản ánh số tiền đã trả thừa
cho CNV.
TK338: Phải trả, phải nộp khác.
TK338 đợc dùng để phản ánh tình hình thanh toán các khoản phải trả,
phải nộp khác ngoài nội dung đã đợc phản ánh ở các tài khoản khác (từ
TK331 TK336).
Đinh Bá Lâm - K40 A11
18

Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
- Nội dung và kết cấu:
TK338 Phải trả phải nộp khác
- Kết chuyển giá trị TK thừa và TK liên
quan.
- BHXH phải trả cho CNV.
- KPCĐ chi tại đơn vị
- BHXH, BHYT, KPCĐ đã nộp cho cơ
quan quản lý.
- Doanh thu ghi nhận cho từng kỳ kế
toán, trả lại tiền nhận trớc chi khách
hàng khi không tiếp tục thực hiện việc
cho thuê TS.
- Các khoản đã trả và đã nộp khác.
- Giá trị TS thừa chờ xử lý.
- Giá trị TS thừa phải trả cho cá nhân
tập thể (trong, ngoài đơn vị) theo
quyết định do XĐ đợc nguyên nhân
- Trích BHX, BHYT khấu trừ vào các
khoản thanh toán với CNV tiền nhà,
điện nớc ở tập thể.
- BHXH, KPCĐ vợt chi đợc cấp bù.
- Doanh thu cha thực hiện.
- Các khoản phải trả khác.
Số d (nếu có): Số đã trả phải nộp nhiều
hơn số phải trả phải nộp hoặc số
BHXH, KPCĐ chi vợt cha đợc cấp bù.
- Số d: Số tiền còn phải trả, phải nộp.
- BHXH, BHYT, KPCĐ đã trích cha
nộp cho cơ quan quản lý.

- Doanh thu cha thực hiện còn lại.
TK338 Phải trả phải nộp khác có TK cấp 2 sau:
+ TK3381 TK thừa chờ giải quyết.
+ TK3382 KPCĐ
+ TK3383 BHXH
+ TK3384 BHYT
+ TK 3387 Doanh thu cha thực hiện
+ TK3388 Phải trả, phải nộp khác
TK335 Chi phí phải trả.
TK335 dùng để phản ánh các khoản đợc ghi nhận là chi phí hoạt động, sản
xuất kinh doanh trong kỳ nhng thực tế cha phát sinh mà sẽ phát sinh trong kỳ
hoặc nhiều kỳ sau. Nội dung kết cấu cụ thể:
TK335 Chi phí phải trả
- Các khoản chi phí thực tế phát sinh
đã tính vào chi phí phải trả.
- Chi phí trả dự tính trớc và ghi nhận
vào chi phí sản xuất kinh doanh.
Đinh Bá Lâm - K40 A11
19
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
- Sè chªnh lƯch vỊ chi phÝ ph¶i tr¶
lín h¬n sè chi phÝ thùc tÕ ®ỵc ghi
gi¶m chi phÝ
- DCK: Chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi
phÝ ho¹t ®éng s¶n xt kinh doanh.
2. 3.2. KÕ to¸n tỉng hỵp tiỊn l¬ng.
TÝnh tiỊn l¬ng, c¸c kho¶n phơ cÊp ph¶i tr¶ cho CNV.
Nỵ TK 241 – X©y dùng c¬ b¶n dë dang.
Nỵ TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Nỵ TK 623 (231) – Chi phÝ sư dơng m¸y thi c«ng

Nỵ TK 627 (6271) – Chi phÝ s¶n xt chung
Nỵ TK 641 (6411) – Chi phÝ b¸n hµng
Nỵ TK 642 (6421) - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiƯp.
Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
2.2.3. Néi dung ph¬ng ph¸p tÝnh tiỊn l¬ng nghØ phÐp cđa c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xt.
T¹i c¸c doanh nghiƯp s¶n xt mang tÝnh thêi vơ, ®Ĩ tr¸nh sù biÕn ®éng
cđa gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n thêng ¸p dơng ph¬ng ph¸p trÝch tríc chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xt, ®Ịu ®Ỉn ®a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, coi nh mét
kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶. Kho¶n chi phÝ nµy cha ph¸t sinh mµ sÏ ph¸t sinh trong kú
nµy hc nhiỊu kú sau:
trước(%)trích
lệTỷ
x
tháng trongCNSX trả phải TT
thứcchính lương tiềnsố Tổng
tháng1
trướcTrích
=
100%x
năm trongCNSX của
KH chính lương tiềnsố Tổng
năm trongCNSX của KH trong
phép nghỉ lương tiềnsố Tổng
trướctrích
lệ Tỉ
=
- Hc cã thĨ tÝnh theo c«ng thøc:
tháng12
năm trongCNSX của KH trongphép nghỉ lương tiềnsố Tổng

tháng1
trước tríchMức
=
Nỵ TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
§inh B¸ L©m - K40 A11
20
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Có TK 334 Chi phí phải trả.
3. Tiền lơng phải trả CNV.
3.1. Tiền thởng có tính chất thờng xuyên (thởng năng suất lao động, tiết
kiệm NVL) tính vào chi phí sản xuất kinh doanh.
Nợ TK 622, 627, 641
Có TK 334 Phải trả CNV
3.2. Thởng CNV trong các kỳ sơ kết, tổng kết tính vào quỹ khen thởng.
Nợ TK 431 (4311) Quỹ khen thởng phúc lợi
Có TK 334 Phải trả CNV.
4. Tiền ăn ca phải trả CNV.
Nợ TK 622, 627, 641
Có TK 334 Phải trả CNV
5. BHXH phải trả CNV (ốm đau, thai sản)
Nợ TK 338 (3383) BHXH
Có TK 334 Phải trả CNV
6. Trích BHXH, BHYT, KPCĐ vào chi phí sản xuất.
Nợ TK 622, 627, 641
Có TK 338 (3382, 3383, 3384)
7. Các khoản khấu trừ vào tiền lơng phải trả CNV.
Nợ TK 334 Phải trả CNV
Có TK 338, TK 138, TK 141
8. Tính thuế thu nhập của ngời lao động phải nộp Nhà nớc (nếu có).
Nợ TK 334 Phải trả CNV

Có TK 333 (3338) Thuế và các khoản phải nộp Nhà nớc
9. Trả tiền lơng và các khoản cho CNV.
Nợ TK 334 Phải trả cho CNV
Có TK 1, 112
Nếu doanh nghiệp trả lơng cho cán bộ CNV thực hiện trả làm 2 kỳ:
Đinh Bá Lâm - K40 A11
21
Trêng Trung häc Kinh tÕ Hµ Néi
- Kú 1: T¹m øng l¬ng cho c¸n bé CNV ®èi víi ngêi cã thêi gian ho¹t ®éng
trong th¸ng.
- Kú 2: Sau khi tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n trùc tiÕp kh¸c. Doanh
nghiƯp thanh to¸n nèt sè tiỊn cßn ®ỵc lÜnh trong th¸ng ®ã cho c¸n bé CNV sau
khi ®· tõ ®i c¸c kho¶n khÊu trõ (thu håi t¹m øng, ®ãng BHXH, BHYT,
KPC§….). TiỊn l¬ng kú 2 ®ỵc tÝnh nh sau:
viên nhân công
lương n trừ tiềkhấu
khoản Các
1Kỳ
ứng tạm tiềnSố
thángtrong
viên nhân công của
nhập thusố Tổng
CNV cho 2kỳ
trảphải tiềnSố
−−=
10. Trêng hỵp tr¶ l¬ng cho CNV b»ng s¶n phÈm hµng ho¸
10.1. §èi víi s¶n phÈm hµng ho¸ chÞu TGTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ,
kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng theo gi¸ s¶n phÈm cha th.
Nỵ TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV.
Cã TK 331 (3311) – Th GTGT ph¶i nép

Cã TK 512 – DTBH néi bé (gi¸ b¸n cha TGTGT)
10.2. §èi víi hµng ho¸ kh«ng chÞu th GTGT hc tÝnh th GTGT
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu néi bé theo gi¸ b¸n
thanh to¸n.
Nỵ TK 334 – Ph¶i tr¶ CNV
Cã TK 512 – DTBH néi bé (gi¸ thanh to¸n)
11. Chi tiªu q BHXH, KPC§ t¹i ®¬n vÞ.
Nỵ TK 338 (3382 3383, 3384)
Cã TK 111, 112
12. Chun tiỊn BHXH, BHYT, KPC§ cho c¬ quan qu¶n lý cã chøc
n¨ng theo chÕ ®é.
Nỵ TK 338 (3382, 3383, 3384)
Cã TK 11, 112
13. C¬ quan BHXH thanh to¸n sè thùc chi ci q.
Nỵ TK 111, 112
Cã TK 338 (3383, 3384)
§inh B¸ L©m - K40 A11
22
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Sơ đồ kế toán tổng hợp tiền lơng và
các khoản trích theo lơng
Đinh Bá Lâm - K40 A11
23
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Giải thích sơ đồ
1) Tính tiền lơng, các khoản phụ cấp mang tính chất lơng phải trả cho CNV.
2) Tính trớc tiền lơng nghỉ phép của công nhân sản xuất.
3) Tiền thởng phải trả công nhân viên.
3.1) Tiền thởng có tính chất thờng xuyên tính vào chi phí sản xuất kinh doanh.
3.2) Thởng CNV trong các kỳ sơ kết, tổng kết tính vào quỹ khen thởng.

4) Tính tiền ăn ca phải trả cho CNV.
5) BHXH phải trả CNV (ốm đau, thai sản, tai nạn lao động)
6) Trích BHX, BHYT, KPCĐ vào chi phí sản xuất
7) Các khoản khấu trừ vào tiền lơng phải trả công nhân viên (nh: tạm ứng
BHYT, BHXH, tiền thu bồi thờng theo quyết định xử lý).
8) Tính thuế thu nhập của ngời lao động phải nộp nhà nớc (nếu có)
9) Trả tiền lơng và các khoản phải trả cho CNV.
10) Số tiền tạm giữ CNV đi vắng
11) Trờng hợp trả lơng cho CNV bằng sản phẩm, hàng hoá
12) Chi tiêu KPCĐ tại đơn vị
13) Chuyển tiền BHXH, BHYT, KPCĐ cho cơ quan quản lý chức năng
theo chế dộ.
14) Cơ quan BHXH thanh toán số thực chi cuối tháng.
Đinh Bá Lâm - K40 A11
24
Trờng Trung học Kinh tế Hà Nội
Phần II
Thực tế công tác tiền lơng và
các khoản trích theo lơng tại công ty
điện tử công nghiệp (cdc)
I. Đặc điểm chung của doanh nghiệp.
1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Điện tử Công
nghiệp.
a. Giới thiệu về Công ty Điện tử Công nghiệp.
Công ty Điện tử Công nghiệp (CDC) là một doanh nghiệp nhà nớc, thành
lập lại ngày 22/5/1993 theo Quyết định số 269/QĐ/TCNSDT của Bộ trởng Bộ
công nghiệp, hoạt động trong lĩnh vực tự động hoá, điện, điện tử, tin học và các
thiết bị khoa học. Công ty CDC là thành viên của Viện máy và dụng cụ công
nghiệp Bộ công nghiệp từ 12/11/2003.
- Ngành nghề đợc phép hoạt động và kinh doanh:

+ Thiết kế và sản xuất, sửa chữa, bảo hành, bảo trì các thiết bị điện và điện tử.
+ Kinh doanh các sản phẩm điện, điện tử và tin học.
+ Xây lắp đờng dây và trạm
+ Kinh doanh thơng mại sản phẩm tự động hoá và chất trợ nghiền xi măng.
+ Dịch vụ t vấn khoa học công nghệ điện tử tin học.
+ Thiết kế sản xuất, lắp đặt, kinh doanh các vật t, thiết bị điện tử tin học
phục vụ các ngành.
+ Thiết bị lạnh và điều hoà không khí.
+ Thiết bị cho đờng dây tải, trạm điện.
+ Các thiết bị cảnh báo, cảnh vệ.
+ Tích hợp hệ thống.
+ Dịch vụ t vấn, đào tạo, chuyển giao công nghệ thuộc lĩnh vực điện tử
tin học.
+ Đại lý cho các hãng nớc ngoài về các lĩnh vực nêu trên.
+ Dịch vụ kỹ thuật và kinh doanh xuất nhập khẩu máy móc, trang thiết bị
và dụng cụ y tế.
Đinh Bá Lâm - K40 A11
25