BAI GIANG TIEN 2 bai 1

ISO 9001 : 2015

“Nơi khởi đầu sự nghiệp”

BÀI GIẢNG TIỆN 2
Giáo Viên Biên Soạn: Ung Thanh Vũ
Tháng 8/2021


BÀI GIẢNG TIỆN 2
MỤC TIÊU CỦA MÔN HỌC
* Về kiến thức:
- Trình bày được các góc độ cơ bản của dao tiện cơn trong, dao tiện ren.
- Trình bày được các phương pháp tiện côn trong, tiện ren, tiện trục lệch tâm.
* Về kỹ năng:
- Mài được dao tiện ren tam giác, ren vuông, ren thang.

- Tiện được, côn trong, ren tam giác, ren vuông, ren thang, trục lệch tâm.
* Về thái độ:
- Nâng cao lòng yêu nghề và nhận thức vai trị, ý nghĩa, vị trí của nội dung
mơn học trong chuyên ngành.
- Có thái độ và đạo đức nghề nghiệp đúng đắn; có ý thức kỷ luật và tác
phong công nghiệp.

2/08/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

2

BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
Mục tiêu:
* Về kiến thức:
- Trình bày được các phương pháp tiện côn trong.
* Về kỹ năng:
- Tiện được các mặt côn trong đúng yêu cầu kỹ thuật.
* Về thái độ:
- Cẩn thận trong cơng việc.
- Nhận thức được vai trị, ý nghĩa của tiện côn trong trong môn học
thực tập tiện.

02/08/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

3


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
1.1. Thực hành phương pháp xoay xiên bàn trượt dọc phụ.
1.1.1. Nguyên lý và đặc điểm của phương pháp gia công:
Nguyên lý và đặc điểm của phương pháp tiện cơn trong hồn tồn giống
với phương pháp tiện cơn ngồi.
1.1.2. Cách tiến hành:
- Người thợ xác định góc  trên bản vẽ và căn cứ vào chi tiết cần tiện
được lắp đặt trên máy mà xác định hướng xoay bàn trượt trên cùng
chiều hay ngược chiều kim đồng hồ.
- Dùng lục giác nới lỏng vít hãm giữa bàn trượt trên và đế, xoay bàn

trượt trên một góc .

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

4


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
1.1. Thực hành phương pháp xoay xiên bàn trượt dọc phụ.
1.1.2. Cách tiến hành:
- Nếu trong sản xuất hàng loạt và hàng khối thì quá trình xoay và điều
chỉnh bàn trượt trên theo mẫu sau đó cố định bàn trượt trên lại và gia
công các chi tiết trong loạt.
- Trong sản xuất đơn chiếc hay loạt nhỏ thì có thể dùng mẫu kiểm để
điều chỉnh góc xoay  cho chính xác.
- Khi gia công chiều sâu cắt được xác định bằng du xích bàn trượt
ngang, bước tiến thực hiện nhờ du xích bàn trượt trên và chủ yếu bằng
tay. Do kích thước đường kính ln thay đổi, vì vậy q trình thực hiện
bước tiến phải đều để đảm bảo độ bóng bề mặt.

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

5

BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
1.1. Thực hành phương pháp xoay xiên bàn trượt dọc phụ.
1.1.2. Cách tiến hành:
- Do gia cơng lỗ cơn rất khó quan sát nên để gia công được đúng yêu cầu
kỹ thuật thì người thợ cần tập trung trong các thao tác để gia công chi
tiết đạt các yêu cầu kỹ thuật như mong muốn.

Hình 1.1. Xoay bàn trượt dọc phụ

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

6


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
1.2. Thực hành phương pháp dùng dao rộng bản.
1.2.1. Cách hình thành mặt cơn và đặc điểm của phương pháp:
a. Cách hình thành mặt cơn :
Mặt cơn được hình thành nhờ chép lại hình dáng và vị trí lưỡi cắt chính so
với chi tiết được gá trên máy. Do đó, phương pháp này cịn gọi là phương
pháp chép hình.
b.Đặc điểm:
- Trong q trình gia cơng lực cắt lớn gây rung động.
- Độ bóng và độ chính xác khơng cao, phụ thuộc vào chất lượng của
dụng cụ cắt.
- Trong q trình gia cơng, dao chỉ thực hiện chuyển động tiến ngang

nên năng suất cắt gọt tăng.
- Chỉ gia công được các bề mặt côn có chiều dài cơn nhỏ (L < 25mm).
Có thể gia cơng các mặt cơn có góc cơn tuỳ ý (900 >  > 00).
2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

7


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
1.2. Thực hành phương pháp dùng dao rộng bản.
1.2.2. Mài và gá dao:

- Theo phương pháp gia công này, dao được mài và kiểm tra bằng
dưỡng đảm bảo đúng góc độ và hình dáng của lưỡi cắt. Lưỡi cắt
chính phải thẳng, khơng lồi, lõm bởi vì nếu lưỡi cắt chính lịi, lõm,
bề mặt sau khi gia cơng sẽ có dạng tang trống hay yên ngựa.
- Khi gá dao, để đảm bảo lưỡi cắt chính hợp với tâm trục chính một
góc  thì dao cũng được gá bằng dưỡng. Trong sản xuất đơn chiếc,
để đạt độ chính xác, thơng thường người ta tiện phá qua một lớp
trước khi tiện côn để lấy bề măt đó làm chuẩn gá dưỡng, cịn trong
sản xuất hàng loạt và hàng khối thì dao được xác định bằng cách
điều chỉnh theo chi tiết đầu tiên của loạt.

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

8


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
1.2. Thực hành phương pháp dùng dao rộng bản.
1.2.2. Mài và gá dao:

-Trong q trình gá lắp dao, độ chính xác về vị trí của lưỡi cắt chính
được xác định thơng qua độ chính xác về vị trí của dưỡng (dưỡng
phải đặt trên mặt phẳng qua định tâm chi tiết và cao ngang tâm chi
tiết), cũng như khe hở giữa lưỡi cắt chính và dưỡng.

Hình 1.2 . Dao rộng bản
2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

9


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.3.Thực hành phương pháp dùng các dụng cụ cắt chuyên dùng:
- Thước chép hình 4 được định vị trên phiến 1 song song với đường sinh

của mặt cơn được tiện, khi đó phần trên của bàn dao 6 quay đi 1 góc 90 0
(Hình 1.3). Đọc góc quay của thước khi điều chỉnh theo độ chia (milimet
hoặc góc) trên phiến 1. Phiến 1 được kẹp chặt với thân máy nhờ phần
côngxôn.
- Sau khi quay thước quanh 3 trục một góc  cần có thước được kẹp

chặt nhờ đai ốc 5, trong rãnh thước có lắp con trượt 2 nối cứng với bàn
trượt ngang của bàn dao. Khi tiện dao 7 cùng với bàn dao di chuyển
theo chiều dọc và dưới tác dụng của con trượt 2, trượt trong rãnh của
thước dao cùng với bàn dao dịch chuyển theo chiều ngang. Khi đó sẽ
tiện được mặt cơn có góc ở đỉnh là 2. Góc quay của thước phải bằng
góc nghiêng của mặt cơn.

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

10


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.3.Thực hành phương pháp dùng các dụng cụ cắt chuyên dùng:
- Nếu thang chia độ của thước có độ chia milimet thì góc quay của thước
được xác định theo một trong những công thước sau:

H D d
h x
, mm h  Hxtag , mm
2
l

h

H
xk ; mm
2

Hình1.3. Dùng thanh thước côn
2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

11


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.3.Thực hành phương pháp dùng các dụng cụ cắt chun dùng:

Chú thích:
1.Phiến tì; 2.Con trượt ; 3 Trục; 4.Thước chép hình.
5. Đai ốc; 6 Bàn dao; 7. Dao tiện

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

12


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.4. Thực hành tiện mặt côn trong .
a.Đọc và nghiên cứu bản vẽ:

YÊU CẦU KỸ THUẬT
- Độ đồng trục giữa các mặt Ø54;
Ø48 phải 0.05

- Dung sai kích thước theo bản vẽ
- Đảm bảo góc α =10 .29’.15’’

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

13


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.4. Thực hành tiện mặt côn trong .
- Yêu cầu kỹ thuật: (được ghi trên bản vẽ).

- Chuẩn bị phôi: 50 X 245.
-Giới thiệu dụng cụ và thiết bị sử dụng:
Máy tiện, dao tiện 900, thước cặp, bàn rà, kính bảo hộ, bản vẽ.
- Chọn chế độ cắt khi gia công: t,v,n,s
- Tiện thô và tiện tinh đúng kích thước theo bản vẽ.
-Chọn chiều sâu cắt thơ: t = 3mm; chiều sâu cắt tinh: t = 0.5mm
- Dao thép gió: v =30m/ph
- Vận tốc cắt: (tính tốn). Chọn n = 155 v/ph.
- Chọn S = 0,15 mm/v

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

14

BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.4. Thực hành tiện mặt côn trong .
- Phương pháp gá phôi:
Thông thường áp dụng hai phương pháp: Gá trên mâm cặp 3 chấu (tự
định tâm), gá trên mâm cặp 4 chấu (hiệu chỉnh theo vạch phấn, hiệu
chỉnh theo đài vạch dấu)
- Phương pháp chọn dao:
- Phương pháp dùng 2 dao.
- Phương pháp kiểm tra:
Thước cặp 1/20 hoặc panme.
Các dạng sai hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục:

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

15


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.4. Thực hành tiện mặt côn trong .
Các dạng sai hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục:
SAI HỎNG

NGUYÊN NHÂN

CÁCH KHẮC PHỤC

- Sai lệch kích thước.

 
- Độ nhám bề mặt cơn
khơng đạt.

- Tính du xích sai.
- Đọc khơng chính xác
thơng số đo được trên
thước cặp.
- Quay tay quay khơng
đều.

- Tính đúng du xích.
- Đọc chính xác thơng số
đo được trên thước cặp.
- Quay đều tay khi tiện
côn.

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

16


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.4. Thực hành tiện mặt cơn trong.
Trình tự nguyên công:
Nguyên công và
các bước

TT

 
 
1

2

2/8/2021

Dụng cụ và
thiết bị

Sơ đồ nguyên công
 

Yêu cầu kỹ
thuật
 

- Dao tiện
rãnh vuông.
- Thước
cắp1/20.

Vạt mặt đầu,
khoan lỗ
20

- Đúng kích

thước theo
bản vẽ.
 

 
Vạt mặt đầu
đạt kích thước
40, tiện lỗ côn
33

- Dao tiện 900
  - Dao tiện lỗ.
- Thước
cắp1/20.

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

Đúng kích
thước theo
bản vẽ.

17


BÀI GIẢNG TIỆN 2
1.4. Thực hành tiện mặt côn trong .
Trình tự ngun cơng:
Ngun cơng và
các bước

TT

 

Sơ đồ ngun cơng

Dụng cụ và thiết
bị
 

3
- Kiểm tra cơn.

u cầu kỹ
thuật
 

- Trục cơn
móoc số 4,
phấn hoặc bột
màu.

- Đúng kích
thước theo
bản vẽ.

 
- Tiện trụ
4 54, 48, vát
mép các cạnh

2/8/2021

Dao tiện 900
- Dao tiện lỗ.
- Thước
cắp1/20.
Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

Đúng kích
thước theo
bản vẽ.

18


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 1: TIỆN MẶT CÔN TRONG
CÂU HỎI ƠN TẬP
Câu 1: Trình bày phương pháp tiện cơn ngồi bằng phương pháp
xoay xiên bàn trượt dọc phụ?
Câu 2: Trình bày phương pháp tiện côn trong bằng thanh thước côn?
Câu 3: Trình bày các dạng sai hỏng thường gặp khi tiện côn bằng
phương pháp xoay xiên bàn trượt dọc phụ?
Câu 4: Trình bày các dạng sai hỏng thường gặp khi tiện côn bằng
phương pháp dùng thanh thước côn?
Bài tập thực hành tiện chương 1.

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

19


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 2: TIỆN REN TAM GIÁC MỘT ĐẦU MỐI
Mục tiêu:
* Về kiến thức:
- Hiểu và vận dụng được kiến thức lý thuyết tiện được các loại ren.
* Về kỹ năng:
Tiện được ren tam giác, tiện được ren vng, tiện được ren thang
* Về thái độ:
Có thái độ và đạo đức nghề nghiệp đúng đắn; Có ý thức kỷ luật và tác
phong cơng nghiệp; Có phương pháp làm việc khoa học và sáng tạo
trong công việc tiện ren.

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

20


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 2: TIỆN REN TAM GIÁC MỘT ĐẦU MỐI
2.1.Thực hành tiện ren tam giác ngoài một đầu mối hệ mét.
2.1.1. Khái niệm:
Ren được sử dụng rộng rãi trong đời sống hằng ngày. Chúng ta thấy ren
rất nhiều trong các máy móc, xe cộ…Ren có nhiệm vụ kết nối các bộ

phận, các chi tiết máy lại với nhau, truyền chuyển động,…
Với ren tam giác có hai loại: ren tam giác ngoài và ren tam giác trong, căn
cứ vào hướng xoắn của ren có ren trái (Hình 2.1a) và ren phải (Hình
2.1b).

Hình 2.1
2/8/2021

a

b

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

21


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 2: TIỆN REN TAM GIÁC MỘT ĐẦU MỐI
2.1.Thực hành tiện ren tam giác ngoài một đầu mối hệ mét.

Hình 2.2. Các thơng số cơ bản của ren tam giác:
2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

22


BÀI GIẢNG TIỆN 2

Chương 2: TIỆN REN TAM GIÁC MỘT ĐẦU MỐI
2.1.Thực hành tiện ren tam giác ngoài một đầu mối hệ mét.
*Góc prơfin ren: Xét biên dạng của ren tại mặt cắt đi qua đường tâm của
bulông hoặc đai ốc ta có prơfin ren. Góc prơfin α thay đổi tùy theo loại ren.
- Ren Tam giác: Hệ Mét α = 600
- Ren hệ Anh: α = 550
*Bước ren P: (Pitch of thread).
- Hệ Mét (mm): Là khoảng cách ren theo hướng song song với tâm trục.
Đường kính d = 1  600 mm, Plớn = 0,25  6 mm dùng tiêu chuẩn, Pnhỏ =
0,2  6 mm ít dùng hơn.
- Hệ Anh (n/inche): Là số vòng ren trong inche, d = 3/16  4 inches, n = 3
 24 G.
Ví dụ: M10 có Plớn = 1,5 ; Pnhỏ = 0,5; 0,75; 1; 1,25. M20 có P lớn = 2,5;
Pnhỏ = 0,5; 0,75.
2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

23


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 2: TIỆN REN TAM GIÁC MỘT ĐẦU MỐI
2.1.Thực hành tiện ren tam giác ngoài một đầu mối hệ mét.
* Đường kính đỉnh d : Đường kính ngồi của bulơng d = 1  68 mm Plớn d =
1 600m Pnhỏ
D1: Đường kính đỉnh ren của đai ốc. D1 = d1 = d - 1,0825.P
* Đường kính đáy d1 : Đường đáy lý thuyết của bulông. d1 = D1 = d 1,0825.P
d3: Đường kính đáy ren thực hành của bulơng. d3 = d - 1,22686.P
D3: Đường kính đáy ren thực hành của đai ốc. D3 = d + 0,144.P

D : Đường kính đáy ren lý thuyết của đai ốc. D = d
* Đường kính trung bình d2: Đường kính trung bình của bulơng
D2: Đường kính trung bình của đai ốc.
d2 = d - 0,64952.P; D2 = d2
* Chiều cao lý thuyết: H: Chiều cao giữa 2 đỉnh ren. H = 0,86603.P
2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

24


BÀI GIẢNG TIỆN 2
Chương 2: TIỆN REN TAM GIÁC MỘT ĐẦU MỐI
2.1.Thực hành tiện ren tam giác ngoài một đầu mối hệ mét.
* Chiều cao thực hành: h: Khoảng tiến dao để cắt đúng chiều cao ren. h =
0,61343.P
* Góc nâng ren: β: Góc tạo hướng đường ren. tg β = P/ Πd 2
* Bán kính đáy ren: r: Bán kính mũi dao. r = H/ 6 = 0,144.P
* Bề rộng đỉnh ren: L: Bề rộng đỉnh ren bulông ở đoạn vát H/8. L = 0,125. P
L1: Bề rộng đỉnh ren đai ốc ở đoạn vát H/4 L1 = 0,250. P

2/8/2021

Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh

25