Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu mặt hàng rau quả của Tổng công ty Rau quả, Nông sản

LỜI MỞ ĐẦU
Việt Nam là một đất nước có chiều dài lịch sử về sản xuất nông nghiệp. Nông
nghiệp đã, đang và sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân cũng
như trong vấn đề an sinh xã hội. Nhằm tạo ra sự chuyển biến trong sản xuất nông
nghiệp, kinh tế nông thôn và nâng cao đời sống nông dân, Đại hội X của Đảng (4/2006)
nêu rõ: “Hiện nay và trong nhiều năm tới, vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn
có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng. Phải luôn coi trọng đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; hướng tới xây dựng một nền nông nghiệp hàng
hóa lớn, đa dạng, phát triển nhanh và bền vững, có năng suất, chất lượng và khả năng
cạnh tranh cao”. Với ưu thế về điều kiện sinh thái và lao động, Việt Nam có tiềm năng
lớn về sản xuất các loại rau quả mà thị trường thế giới có nhu cầu như chuối, vải, dứa,
xoài nhãn, chôm chôm… và một số loại rau vụ Đông có giá trị kinh tế cao như dưa
chuột, khoai tây, cà chua, ngô rau. Ngày nay, các sản phẩm rau quả sản xuất ra không
chỉ đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn được coi như một mũi nhọn trong
xuất khẩu hàng hóa ở nước ta. Kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam tăng khá
mạnh qua các năm, theo số liệu thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng rau quả cả nước
trong tháng 2/2009 đạt trên 17 triệu USD nâng tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả 2
tháng đầu năm 2009 đạt trên 60 triệu USD, tăng 11,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Các
chuyên gia thương mại cho rằng Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu rau, quả nhiệt đới và
nhu cầu nhập khẩu mặt hàng này trên thế giới hầu như không hạn chế. Tuy nhiên xuất
khẩu của Việt Nam vẫn còn những yếu điểm mà điển hình là sản xuất phân tán, năng
suất thấp, chưa giải quyết dứt điểm được khâu tạo giống, thu hoạch, bảo quản và chế
biến rau quả xuất khẩu cũng như khâu kiểm dịch và công nhận lẫn nhau giữa nước ta
với các đối tác nhập khẩu.
Với những thành tựu mà ngành rau quả Việt Nam đã đạt được trong thời gian
qua, không thể không kể đến vai trò của đơn vị đầu ngành là Tổng công ty Rau quả,
Nông sản. Tổng công ty Rau quả, nông sản là doanh nghiệp nhà nước hàng đầu chuyên
về sản xuất, chế biến và kinh doanh xuất, nhập khẩu rau, quả, nông sản với kim ngạch
xuất khẩu rau, quả hàng năm chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu rau, quả của
Việt Nam. Tuy nhiên, thực trạng xuất khẩu rau quả hiện nay tại Tổng công ty vẫn chưa
tương xứng với tiềm năng của mà công ty có thể khai thác được. Nguyên nhân chính là

do chất lượng các mặt hàng rau quả chưa đồng đều, giá thành sản phẩm cao hơn những
nước khác. Chính vì vậy, tìm ra giải pháp khắc phục các hạn chế để đẩy mạnh xuất khẩu
mặt hàng rau quả là một trong những việc làm cần thiết nhằm giữ vững vai trò đầu tàu
của Tổng công ty Rau quả, Nông sản.
Với những lí do trên, em đã chọn đề tài “Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu
mặt hàng rau quả của Tổng công ty Rau quả, Nông sản”. Đề tài của em được chia
làm ba chương:
Chương 1: Lý luận chung về hoạt động xuất khẩu rau quả của doanh nghiệp
xuất khẩu nông sản.
Chương 2: Thực trạng xuất khẩu một số mặt hàng rau quả chủ lực của Tổng
công ty Rau quả, Nông sản.
Chương 3: Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu mặt hàng rau quả của Tổng
công ty Rau quả, Nông sản.
CHƯƠNG 1 - LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU RAU
QUẢ CỦA DOANH NGHIỆP XUẤT KHẨU NÔNG SẢN
1.1. Khái niệm và vai trò của hoạt động xuất khẩu rau quả ở doanh nghiệp
xuất khẩu nông sản
1.1.1. Khái niệm về hoạt động xuất khẩu rau quả
Xuất khẩu là hoạt động bán hàng hóa, dịch vụ sang một quốc gia khác, sử dụng
tiền tệ làm đơn vị thanh toán trên cơ sở tỉ giá trao đổi. Tiền tệ ở đây là ngoại tệ đối với
một trong hai quốc gia hoặc cả hai quốc gia. Hoạt động xuất khẩu được thực hiện dựa
trên việc khai thác lợi thế tương đối của mỗi quốc gia trong phân công lao động quốc tế.
Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên mọi lĩnh vực, trên phạm vi rất rộng. Nó có thể diễn ra
trong một thời gian ngắn nhưng cũng có thể kéo dài trong nhiều năm. Xuất khẩu đem lại
lợi ích cho tất cả các nước tham gia.
Xuất khẩu là hình thức cơ bản và chủ yếu của hoạt động ngoại thương. Hoạt
động xuất khẩu đã ra đời từ rất sớm và phát triển mạnh mẽ. Nó diễn ra trên mọi lĩnh
vực, trong mọi điều kiện kinh tế và mục đích chủ yếu là đem lại lợi ích cho các quốc gia
tham gia. Ban đầu, xuất khẩu chỉ dưới hình thức hàng đổi hàng. Tuy nhiên đến nay nó
đã rất phát triển và có các hình thức thể hiện rất đa dạng.

Trong mọi lĩnh vực xuất khẩu thì thị trường xuất khẩu là thị trường ngoài nước,
việc buôn bán và trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các quốc gia và dùng ngoại tệ làm
phương tiện trao đổi.
Từ khái niệm trên ta có thể thấy rằng, xuất khẩu hàng rau quả là việc xuất khẩu
mà mặt hàng được xuất khẩu ở đây là rau quả.
1.1.2. Đặc điểm của xuất khẩu rau quả
Đặc điểm của xuất khẩu rau quả gắn liền với những đặc thù chung của sản
phẩm rau quả.
- Rau quả là sản phẩm của nông nghiệp, vì vậy nó chịu ảnh hưởng lớn của điều
kiện tự nhiên như: khí hậu, đất đai, nhiệt độ, lượng mưa…. việc sản xuất mang tính thời
vụ, từ đó cũng hình thành thời vụ trong trao đổi, kể cả đối với xuất nhập khẩu.
- Sản phẩm rau quả là sản phẩm hữu cơ nên rất dễ hư hỏng trong một thời gian
ngắn nếu không được chế biến và bảo quản cẩn thận, gây ảnh hưởng đến giá và chất
lượng rau quả. Để đảm bảo xuất khẩu rau quả đến các thị trường xa gần, công tác bảo
quản, chế biến cần được lưu ý nhằm giữ hương vị của sản phẩm mà vẫn đảm bảo các
quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm.
- Rau quả là một mặt hàng thiết yếu đối với đời sống xã hội, ảnh hưởng trực
tiếp đến người tiêu dùng nên vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm là hết sức quan trọng.
Đồng thời nó còn ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp sản xuất chế biến. Để đảm
bảo được yếu tố này, các doanh nghiệp xuất khẩu Nông sản cần có sự giám sát trong
mọi khâu: từ sản xuất trồng trọt, thu mua, chế biến….cùng hướng tới việc đáp ứng nhu
cầu ngày một khắt khe của người tiêu dùng.
- Sản phẩm rau quả là kết quả của một thời kì sinh trưởng và phát triển dài ngắn
khác nhau. Vì vậy cần phải có quy hoạch phát triển dài hạn, có các dự báo dài hạn về thị
trường để tránh những tổn thất lớn.
1.1.3. Vai trò của xuất khẩu rau quả đối với kinh tế Việt Nam nói chung
Nước ta vẫn còn là nước nông nghiệp lạc hậu, nền kinh tế thị trường còn kém
phát triển đặc biệt là ở các vùng nông thôn mà đại bộ phận dân cư sống ở khu vực này
sống bằng nghề nông. Rau quả sản xuất ra không chỉ để tiêu dùng hằng ngày trong thị
trường nội địa mà còn để xuất khẩu, làm tăng giá trị của rau quả. Xuất khẩu các mặt

hàng rau quả tạo động lực cho phát triển rau quả dẫn đến tăng thu nhập cho bộ phận dân
cư ở nông thôn. Xuất khẩu rau quả là một phần trong kim ngạch xuất khẩu đóng góp
vào tăng trưởng GDP tạo nguồn vốn tái đầu tư và mở rộng sản xuất. Với hơn 70% dân
số sống ở vùng nông thôn và hoạt động chủ yếu là hoạt động nông nghiệp thì việc xuất
khẩu rau quả có vai trò rất lớn trong khu vực này tạo đòn bẩy cho khu vực.
Xuất khẩu rau quả góp phần giải quyết tình trạng thất nghiệp của người lao động
nông thôn. Thứ nhất, yêu cầu phải có sản phẩm thường xuyên, ổn định phục vụ xuất
khẩu rau quả tươi và phục vụ cho công nghiệp chế biến rau quả xuất khẩu tạo cho người
nông dân cơ hội sản xuất quanh năm. Trước đây nông nghiệp chỉ sản xuất trong một số
vụ, số lượng ít vì không có đầu ra do chỉ cung cấp cho thị trường trong nước. Thông qua
hoạt động xuất khẩu rau quả tươi và hình thành các nhà máy rau quả chế biến, đóng
hộp, những người sản xuất tiến tới thâm canh, tăng vụ, thời gian nông nhàn giảm, lượng
người thất nghiệp theo mùa vụ giảm đáng kể. Bên cạnh đó, các nhà máy sản xuất rau
quả đóng hộp đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm, thu hút không ít người lao động trên thị
trường lao động cả nước.
Xuất khẩu rau quả còn làm đòn bẩy cho khu vực nông thôn tiến hành công
nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất tăng
năng suất lao động từ đó cân bằng lao động ở khu vực nông thôn và thành thị.
1.1.4. Vai trò của xuất khẩu rau quả đối với Tổng công ty Rau quả, Nông sản
Do Tổng công ty rau quả, nông sản Việt Nam kinh doanh chủ yếu là xuất khẩu
hàng nông sản, rau quả nên xuất khẩu rau quả có vai trò rất quan trọn đối với Tổng công
ty rau quả, nông sản Việt Nam.
Xuất khẩu rau quả sẽ tăng quy mô của do Tổng công ty ,xuất khẩu tạo điều kiện
cho Tổng công ty phát triển, thu hút nhiều lợi nhuận ,do đó đó Tổng công ty rau quả,
nông sản Việt Nam sẽ đầu tư cho sản xuất ,từ đó mở rộng quy mô của doanh nghiệp.
Xuất khẩu rau quả cũng sẽ thu hút được nhiều lao động, đồng thời tăng thu nhập và cải
thiện đời sống của cán bộ công nhân viên của Tổng công ty.
Xuất khẩu tạo ra những tiền đề kinh tế, kỹ thuật nhằm đổi mới thường xuyên
năng lực sản xuất cho doanh nghiệp. Nói cách khác, xuất khẩu là cơ sở tạo thêm vốn và
kỹ thuật, công nghệ tiên tiến của nước ngoài vào Tổng công ty nhằm hiện đại hoá trình

độ sản xuất.Thông qua xuất khẩu hàng hoá Tổng công ty sẽ tham gia vào cuộc cạnh
tranh trên thị trường thế giới về giá cả và chất lượng. Cuộc cạnh tranh này đòi hỏi Tổng
công ty phải tổ chức lại sản xuất cho phù hợp với nhu cầu của thị trường. Xuất khẩu
còn đòi hỏi Tổng công ty phải luôn đổi mới và hoàn thiện công tác quản lý kinh doanh,
nâng cao chất lượng và hạ giá thành.
Không thể phủ nhận được tầm quan trọng của công tác xuất khẩu đối với Tổng
công ty Rau quả, Nông sản bởi vì hoạt động kinh doanh chủ yếu của Tổng công ty là
kinh doanh xuất khẩu và đó là nguồn thu chính của Tổng công ty xuất khẩu, mang lại lợi
nhuận cho Tổng công ty do vậy việc đẩy mạnh xuất khẩu là một công việc hết sức cần
thiết .Chỉ có đẩy mạnh xuất khẩu thì Tổng công ty rau quả, nông sản Việt Nam mới thật
sự phát triển mạnh mẽ vươn mình ra tầm cao mới đó là vươn sang thị trường thế giới
thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển không chỉ là các đơn vị sản xuất kinh
doanh thuộc Tổng công ty rau quả, nông sản mà còn là các đơn vị kinh doanh sản xuất
rau quả khác.
1.2. Nội dung của hoạt động xuất khẩu rau quả
Hoạt động xuất khẩu rau quả gồm nhiều giai đoạn khác nhau được tiến hành theo
các trình sau:
1.2.1. Nghiên cứu thị trường rau quả
Nghiên cứu thị trường là quá trình thu thập thông tin, số liệu về thị trường, xử lí
các thông tin đó và rút ra kết luận. Dựa vào các kết luận đó, ban lãnh đạo doanh nghiệp
sẽ đưa ra các quyết định và lập kế hoạch kinh doanh cho doanh nghiệp: Đâu là thị
trường tiềm năng nhất đối với sản phẩm rau quả của doanh nghiệp, số lượng rau quả có
thể tiêu thụ được ở thị trường đó, thị trường đó đòi hỏi chất lượng rau quả phải như thế
nào? Có thể nói, nghiên cứu thị trường chính là chiếc khâu then chốt quyết định hiệu
quả trong kinh doanh xuất khẩu.
Nghiên cứu thị trường là nhằm trả lời được ba câu hỏi: bán cái gì? Bán cho ai?
Bán như thế nào?
- Bán cái gì? Chính là lựa chọn sản phẩm để xuất khẩu.
Việc đầu tiên khi tham gia vào thị trường là người kinh doanh phải xác
định được mặt hàng mình sẽ đưa vào thị trường là mặt hàng gì? Mặt hàng được chọn để

xuất khẩu phải đảm bảo được các tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng tốt nhu cầu của thị trường
và cần phải phù hợp với khả năng cung ứng của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả cần chú ý các vấn đề sau:
+ Mặt hàng rau quả nào đang được ưa chuộng tại thị trường đó.
+ Tình hình tiêu thụ mặt hàng đó trên thị trường như thế nào.
+ Nguồn cung ứng của mặt hàng rau quả đó trên thị trường như thế nào.
+ Giá cả mặt hàng rau quả đó trên thị trường hiện nay ra sao.
- Bán cho ai? Chính là hoạt động nghiên cứu thị trường xuất khẩu.
Hoạt động này nhằm để trả lời câu hỏi: bán cho ai và bán ở đâu. Nghiên
cứu thị trường xuất khẩu rau quả là nghiên cứu thị trường quốc tế vì thế nó phức tạp hơn
nhiều so với hoạt động nghiên cứu thị trường nội địa do nó có liên quan tới những quy
định khắt khe về chất lượng, hình thức bảo quản mặt hàng rau quả của nước nhập khẩu
và cả luật pháp quốc tế mà doanh nghiệp không dễ gì nắm bắt hết được.
Nghiên cứu thị trường xuất khẩu rau quả là nhằm tìm hiểu các khía cạnh
sau:
+ Tìm hiểu về thị trường và nhu cầu của thị trường: nhu cầu về tiêu
dùng mặt hàng rau quả mà doanh nghiệp muốn xuất khẩu sang, tình hình cung hàng hóa
vào thị trường đó từ trước đến nay như thế nào, tình hình cạnh tranh về mặt hàng mà
doanh nghiệp dự định xuất khẩu vào thị trường đó ra sao.
+ Tình hình chính trị, luật pháp của nước đó như thế nào: Chất
lượng là vấn đề hàng đầu đối với một mặt hàng đặc thù như rau quả, do vậy doanh
nghiệp xuất khẩu nông sản sẽ phải tìm hiểu kĩ càng hệ thống chỉ tiêu chất lượng cũng
như biểu thuế quan đối với mặt hàng rau quả mà luật pháp nước sở tại đã ban hành để
tìm hiểu xem doanh nghiệp sẽ có được những ưu đãi và gặp phải những khó khăn gì khi
xuất khẩu hàng hóa vào quốc gia đó.
- Bán như thế nào? Chính là xuất khẩu rau quả dưới hình thức nào?
Hình thức mà doanh nghiệp lựa chọn để xuất khẩu mặt hàng rau quả
của mình chính là để trả lời cho câu hỏi doanh nghiệp bán hàng hóa như thế nào? Các
doanh nghiệp Nông sản Việt Nam khi xuất khẩu thường tiến hành xuất khẩu trực tiếp,
hình thức này chiếm 85% giá trị kim ngạch xuất khẩu; ngoài ra còn có xuất khẩu qua

trung gian ( xuất khẩu ủy thác ) kèm theo đó là ưu điểm giảm bớt rủi ro đối với hàng rau
quả xuất khẩu. Đối với thị trường Trung Quốc, chủ yếu xuất khẩu theo phương thức bán
nội địa tại biên giới Việt Nam cho thương nhân Trung Quốc.
Việc lựa chọn đối tác kinh doanh phù hợp có ảnh hưởng rất lớn đến
hiệu quả hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Vì vậy để có thể lựa chọn đối tác kinh
doanh có thể làm ăn lâu dài, doanh nghiệp cần chú ý các yếu tố sau:
+ Quan điểm kinh doanh của doanh nghiệp đối tác.
+ Khả năng và tiềm lực tài chính của phía đối tác.
+ Các mối quan hệ của phía đối tác và uy tín của họ.
1.2.2. Xây dựng chiến lược xuất khẩu rau quả
Kết quả của quá trình nghiên cứu thị trường là cơ sở để doanh nghiệp xây dựng
kế hoạch và chiến lược xuất khẩu rau quả. Đây là bước chuẩn bị nhằm dự kiến trước về
tình hình hoạt động xuất khẩu và các mục tiêu cần phải đạt được. Xây dựng kế hoạch
và chiến lược xuất khẩu là khâu rất quan trọng, nó có vai trò quyết định sự thành bại của
một doanh nghiệp xuất khẩu nông sản trong kinh doanh.
Chiến lược xuất khẩu rau quả: Là những đánh giá của doanh nghiệp nông sản
về điều kiện thị trường và khả năng lợi dụng những cơ hội ấy của doanh nghiệp như:
chính sách thuế quan, hệ thống chỉ tiêu chất lượng. Căn cứ vào kết quả đánh giá, doanh
nghiệp sẽ quyết định mở rộng hay thu hẹp quy mô sản xuất kinh doanh.
Kế hoạch xuất khẩu rau quả: Là phương thức để phối hợp thống nhất nỗ lực
của các thành viên trong doanh nghiệp. Là sự cụ thể hóa những công việc cần thực hiện
trong chiến lược xuất khẩu.
Việc xây dựng kế hoạch và chiến lược xuất khẩu rau quả bao gồm các nội
dung sau:
+ Dựa trên thông tin về thị trường, doanh nghiệp xuất khẩu nông sản tiến
hành đánh giá một cách tổng quát về thị trường xuất khẩu và các đối tác kinh doanh, từ
đó phân tích và rút ra điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp.
+ Doanh nghiệp xuất khẩu nông sản tiến hành lựa chọn mặt hàng rau quả để
xuất khẩu, thời gian, địa điểm, phương thức xuất khẩu.
+ Đặt ra các mục tiêu cụ thể mà doanh nghiệp cần đạt được như mục tiêu về

lợi nhuận, doanh số bán hàng…khi tiến hành hoạt động xuất khẩu.
+ Xây dựng các phương án để thực hiện nhằm đạt được các mục tiêu đã đề
ra như: đầu tư vào sản xuất, đầu tư vào dây chuyền chế biến và bảo quản rau quả, đẩy
mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, lập chi nhánh ở nước ngoài, mở rộng mạng
lưới tiêu thụ..
1.2.3. Tạo nguồn hàng xuất khẩu rau quả
Có nhiều cách tạo nguồn hàng xuất khẩu và do vậy có nhiều cách để phân loại
nguồn hàng, có thể phân loại nguồn hàng như sau:
1.2.3.1. Phân loại theo đơn vị giao hàng
Các đơn vị kinh doanh xuất nhập khẩu rau quả có thể mua, huy động từ:
- Các công ty cổ phần chế biến thực phẩm, rau quả Trung ương và địa
phương.
- Các vùng sản xuất chuyên canh rau quả.
- Các đại lí thu mua rau quả.
- Các hợp tác xã, tư nhân, hộ gia đình.
- Các công ty con trực thuộc công ty mình quản lý.
1.2.3.2. Phân loại nguồn hàng theo phạm vi phân công của đơn vị kinh doanh
xuất nhập khẩu
- Nguồn hàng trong địa phương là nguồn hàng nằm trong khu vực hoạt
động kinh doanh của đơn vị. Ví dụ: Đối với Tổng công ty Rau quả, Nông sản thì nguồn
hàng trong địa bàn thành phố Hà Nội chính là nguồn hàng trong địa phương
- Nguồn hàng ngoài địa phương là nguồn hàng không thuộc phạm vi phân
công cho đơn vị xuất khẩu rau quả đó thu mua nhưng đơn vị đã tranh thủ lập được quan
hệ cung cấp hàng xuất khẩu
- Trong mối quan hệ giữa hai nguồn hàng trên đây, phương châm giải
quyết là: Cố gắng tận thu mua đối với nguồn hàng trong địa phương, tranh thủ điều kiện
thuận lợi khai thác nguồn hàng ngoài địa phương, hết sức tránh việc tranh mua với tổ
chức ngoại thương ở địa phương sở tại.
1.2.3.3. Phân loại nguồn hàng theo phương thức thu mua
Trong thu mua tạo nguồn hàng, doanh nghiệp xuất khẩu Nông sản thường sử

dụng nhiều phương thức khác nhau. Các phương thức thu mua chủ yếu bao gồm:
- Bao tiêu (thu mua toàn bộ )
- Đặt hàng
- Đổi hàng
- Ký kết hợp đồng sản xuất rau quả.
- Thu mua tự do từ những người sản xuất nhỏ như hộ gia đình hay các đại lí
thu mua rau quả.
- Thu mua từ các đơn vị thành viên của doanh nghiệp (với các doanh nghiệp
là các Tổng công ty)
- Sử dụng hệ thống đại lý, các doanh nghiệp khác và tư nhân để thu mua.
1.2.4. Lựa chọn đối tác để giao dịch
Trong hoạt động xuất khẩu rau quả, việc lựa chọn đối tác giao dịch phù hợp sẽ
tránh cho doanh nghiệp phiền toái hoặc thiệt hại có thể gặp trong quá trình kinh doanh
trên thị trường, đồng thời có điều kiện thực hiện thành công các mục tiêu kinh doanh
của doanh nghiệp. Việc lựa chọn đối tác giao dịch phải được dựa trên những tiêu chuẩn
sau:
- Tình hình sản xuất kinh doanh ổn định, lĩnh vực và phạm vi kinh doanh, có
khả năng tiêu thụ thường xuyên.
- Có khả năng về vốn, cơ sở vật chất kỹ thuật.
- Thái độ và quan điểm kinh doanh cụ thể như: Có thiện chí trong quan hệ
làm ăn với doanh nghiệp, có độ tin cậy cao.
- Có uy tín trên thị trường
Khi lựa chọn đối tác kinh doanh, các doanh nghiệp phải thận trọng tìm hiểu đối
tác về tất cả các mặt mạnh yếu của họ. Các doanh nghiệp có thể lựa chọn đối tác trên cơ
sở bạn hàng sẵn có hoặc có thể thông qua các công ty môi giới, tư vấn, cơ sở giao dịch
hoặc phòng thương mại và công nghiệp các nước có quan hệ. Tuy có nhiều cách lựa
chọn đối tác giao dịch nhưng tốt nhất khi lựa chọn đối tác giao dịch nên chọn đối tác
trực tiếp, tránh lựa chọn những đối tác gián tiếp, trung gian, trừ trường hợp doanh
nghiệp muốn thâm nhập vào thị trường mới mà doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm hay
chưa thực sự hiểu biết nhiều về thị trường đó.

Việc lựa chọn đối tác giao dịch có căn cứ khoa học là điều kiện cần thiết để
thực hiện thắng lợi các hợp đồng thương mại quốc tế, chọn được đối tác làm ăn thích
hợp, ổn định và sẽ là bạn hàng trung thành, quan hệ làm ăn lâu dài.
1.2.5. Giao dịch và đàm phán
Trong giao dịch ngoại thương, các bên tham gia thường có sự khác biệt nhất
định về chính kiến, pháp luật, tập quán, ngôn ngữ, tư duy truyền thống và về quyền lợi.
Những khác biệt đó làm cho các bên khi tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu phải
thoả thuận với nhau để cùng thống nhất ý kiến chung, sự thoả thuận này trong quan hệ
mua bán quốc tế gọi là đàm phán thương mại.
Quá trình đàm phán có ý nghĩa quyết định đến tất cả các hoạt động kinh doanh
của công ty với đối tác sau này.
Nội dung của một cuộc đàm phán trong kinh doanh thương mại thường bao
gồm: chủng loại hàng hóa, số lượng, chất lượng, giá cả, bao bì, điều kiện và thời gian
giao hàng, điều kiện và thời gian thanh toán, bảo hành, bảo hiểm, các trường hợp khiếu
nại….
Có ba hình thức giao dịch đàm phán trong thương mại như sau:
1.2.5.1. Giao dịch đàm phán qua thư tín:
Ngày nay với sự phát triển của khoa học- kỹ thuật thì việc giao tiếp với nhau
qua thư tín rất dễ dàng, thông dụng, và được các nhà xuất nhập khẩu tận dụng triệt để.
Thông thường những cuộc tiếp xúc ban đầu của những người xuất nhập khẩu cũng
thường qua đường thư từ sau đó mới đến gặp gỡ trực tiếp và có thể sau khi gặp vẫn duy
trì quan hệ qua thư tín.
Giao dịch qua thư tín tiết kiệm được nhiều chi phí. Hơn nữa, trong cùng một
thời điểm có thể giao dịch được với nhiều khách hàng khác nhau. Người viết thư tín có
điều kiện để cân nhắc, suy nghĩ, tranh thủ ý kiến của nhiều người, khéo léo giấu kín ý
đồ của mình.
Nhược điểm của giao dịch qua thư tín là đòi hỏi nhiều thời gian chờ đợi, có thể
cơ hội tốt nhất sẽ trôi qua. Việc sử dụng điện tín khắc phục được phần nào nhược điểm
này. Khi sử dụng phương pháp đàm phán qua thư tín, nhà kinh doanh phải nhận thức rõ
rằng đối tác sẽ đánh giá mình qua thư từ mình gửi đến. Bởi vậy cần phải hết sức lưu ý

trong việc viết thư. Những nhà kinh doanh lâu năm bằng thư tín thấy rằng: giao dịch
bằng thư tín phải đảm bảo những yêu cầu: lịch sự, chính xác, khẩn trương và kiên nhẫn.
1.2.5.2. Giao dịch đàm phán qua điện thoại:
Việc trao đổi qua điện thoại nhanh chóng, giúp người giao dịch nhanh chóng
khẩn trương trong việc tiến hành giao dịch vào đúng thời cơ cần thiết. Nhưng chi phí
cho tiền cước điện thoại giữa các nước khá cao do vậy các cuộc trao đổi bằng điện thoại
thường bị hạn chế về mặt thời gian, các bên tham gia không thể trình bày chi tiết các
vấn đề qua điện thoại, mặt khác trao đổi qua điện thoại là trao đổi bằng miệng do vậy
không có cơ sở pháp lý cho việc xác định vấn đề trao đổi nên nó chỉ được dùng trong
trường hợp cần thiết, khẩn trương, sợ lỡ thời cơ hoặc trong điều kiện mọi thoả thuận cần
thiết đã xong rồi, chỉ còn chờ xác nhận một vài chi tiết... Khi sử dụng điện thoại, cần
chuẩn bị thật chu đáo để có thể trả lời ngay mọi vấn đề được nêu một cách trính xác.
Sau khi trao đổi bằng điện thoại, cần có thư xác nhận nội dung đã đàm phán thoả thuận.
1.2.5.3. Giao dịch đàm phán trực tiếp:
Việc gặp gỡ trực tiếp giữa hai bên trao đổi về mọi điều kiện giao dịch, về mọi
vấn đề liên quan đến việc ký kết và thực hiện hợp đồng mua bán, là hình thức đàm phán
đặc biệt quan trọng. Hình thức đàm phán này đẩy nhanh tốc độ giải quyết mọi vấn đề
giữa hai bên và đôi khi là lối thoát cho những đàm phán bằng thư tín hay điện thoại quá
lâu mà không có hiệu quả. Nhiều khi đàm phán qua thư từ kéo dài nhiều tháng mới đi
đến ký kết hợp đồng. Trong khi đó, đàm phán trực tiếp chỉ có 2, 3 ngày là đã có kết quả.
Hình thức đàm phán này thường được dùng khi hai bên có nhiều điều kiện phải giải
thích cặn kẽ để thuyết phục nhau, khi đàm phán về những hợp đồng lớn, những hợp
đồng có tính chất phức tạp...
Việc hai bên mua bán trực tiếp gặp nhau tạo điều kiện cho việc hiểu biết nhau
tốt hơn và duy trì quan hệ tốt lâu dài với nhau. Tuy nhiên đây là hình thức khó khăn nhất
trong các hình thức đàm phán. Đàm phá trực tiếp đòi hỏi người đàm phán phải chắc
chắn về nghiệp vụ, tự chủ, phản ứng nhanh nhạy... để có thể tỉnh táo bình tĩnh nhận xét
nắm được ý đồ, sách lược của đối phương, nhanh chóng có biện pháp đối phó trong
những trường hợp cần thiết hay có thể quyết định ngay khi thấy thời cơ ký kết đã chín
mồi.

1.2.6. Kí kết hợp đồng xuất khẩu rau quả
Hợp đồng xuất khẩu là một trong những nội dung quan trọng của hoạt động
xuất khẩu rau quả. Đây là cơ sở pháp lí của hoạt động kinh doanh. Nó là căn cứ để xác
định quyền và nghĩa vụ của các bên. Hợp đồng xuất khẩu được kí kết phải dựa vào một
số điều kiện sau: các chính sách kinh tế của Nhà Nước, nhu cầu và khả năng cung ứng
của thị trường, khả năng doanh nghiệp có thể đáp ứng được nhu cầu của khách hàng, và
quan trọng nhất là tính pháp lí của hợp đồng kinh tế. Hợp đồng phải được hai bên xem
xét và ký kết.
Để hợp đồng được ký kết thì những nội dung trong hợp đồng phải được chấp
nhận, đó chính là những điều khoản về hợp đồng mà khi doanh nghiệp tham gia vào
kinh doanh quốc tế phải nhận biết được. Về điều khoản hợp đồng có những điều khoản
cơ bản sau:
- Điều khoản tên hàng: tên hàng phải chính xác để các bên tham gia không hiểu
nhầm. Ngoài tên chung, tên thương mại phải gắn với ký mã hiệu địa danh sản xuất, tên
khoa học, tên hãng sản xuất...
- Điều khoản phẩm chất: phẩm chất hàng hóa rau quả là tổng hợp các chỉ tiêu về
chất lượng, các thông tin về thành phần, hạn sử dụng... để phân biệt giữa hàng hoá này
với hàng hoá khác. Khi đánh giá phẩm chất hàng hoá thì cần phải căn cứ vào tiêu chuẩn
quốc tế, tập quán các nước hay quy định của các bên, đồng thời thống nhất cách giải
thích và ghi rõ cách xác định trong hợp đồng.
- Điều khoản số lượng: trên thị trường thế giới tồn tại nhiều cách tính số lượng
khác nhau. Khi giao dịch thống nhất cách tính số lượng theo nội dung: kích thước, dung
tích, trọng lượng, đơn vị và đơn vị đóng kiện.
- Điều khoản giá cả: thông thường hai bên phải xác định đồng tiền chung, có thể
dùng đồng tiền nước nhập khẩu, xuất khẩu hoặc bên thứ ba nhưng phải là đồng tiền ấn
định và tự do chuyển đổi được. Mức giá nêu ra phải là giá quốc tế. Tuỳ thuộc từng điều
kiện cụ thể mà doanh nghiệp Nông sản thảo luận phương pháp định giá, có thể là giá cố
định, có thể là giá điều chỉnh lại, giá cả thường liên quan đến điều kiện cơ sở giao hàng
và các chi phí có liên quan đến trách nhiệm của các bên mua bán vì vậy cần ghi rõ trong
hợp đồng giá cả và điều kiện kèm theo.

Trong điều khoản giá cả cần ghi rõ mức giá và tổng số tiền lô hàng trong hợp
đồng đó.
- Điều khoản về bao bì: các bên thoả thuận với nhau về các vấn đề như chất
liệu, chất lượng, phương thức cung cấp và giá bao bì.
- Điều kiện cơ sở giao hàng: điều khoản này có ảnh hưởng giá cả. Điều kiện
giao hàng phải ánh mối quan hệ giữa giá hàng hoá và địa điểm giao hàng. Cơ sở của
điều kiện giao hàng là sự phân trách nhiệm giữa hai bên mua và bán về giao nhận hàng
như thuê phương tiện vận tải bốc dỡ hàng, bảo hiểm, hải quan, nộp thuế xuất nhập khẩu.
- Điều khoản về giao hàng: đó là việc quy định thời hạn, địa điểm, phương thức
và việc thông báo giao hàng.
- Điều khoản về thanh toán: quy định rõ đồng tiền thanh toán, thời hạn và
phương thức trả tiền.
- Điều khoản về khiếu nại: quy cách thời hạn, thể thức khiếu nại.
- Điều khảo bảo hành: hợp đồng quy định phạm vi bảo đảm, trách nhiệm của
người bán trong thời gian bảo hành.
- Điều khoản bất khả kháng.
- Điều khoản giải quyết tranh chấp.
Các điều khoản trong hợp đồng càng chặt chẽ thì càng tạo điều kiện thuận
lợi cho cả hai bên trong quá trình thực hiện hợp đồng và hạn chế các tranh chấp không
mong muốn có thể xảy ra.
1.2.7. Tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu rau quả
Sau khi hợp đồng đã được ký kết, đơn vị kinh doanh xuất khẩu rau quả với tư
cách là một bên tham gia ký kết phải tiến hành tổ chức thực hiện hợp đồng đó. Đây là
khâu quan trọng nhất trong toàn bộ qua trình xuất khẩu. Nó bao gồm nhiều công đoạn
phức tạp, đòi hỏi cả hai bên thực hiện phải tuân thủ đúng các điều khoản đã ghi trong
hợp đồng, tránh xảy ra sai sót gây nên thiệt hại về mặt kinh tế, gây tổn hại tới uy tín và
mối quan hệ giữa hai bên.
Quá trình thực hiện hợp đồng xuất khẩu rau quả được tiến hành theo trình tự
các bước sau:
1.2.7.1. Xin giấy phép xuất khẩu rau quả:

Mặt hàng nông sản thực phẩm xuất khẩu sang các nước không thuộc nhóm đối
tượng bị áp dụng hạn ngạch nên không cần phải xin giấy phép xuất khẩu.
1.2.7.2. Chuẩn bị hàng hóa để xuất khẩu:
Chuẩn bị hàng hóa để giao là một hệ thống các nghiệp vụ bao gồm: tạo nguồn và
mua hàng xuất khẩu, đóng gói bao bì, kẻ kí mã hiệu hàng hóa. Đây là quá trình doanh
nghiệp tạo ra nguồn hàng phù hợp với các yêu cầu trong hợp đồng xuất khẩu. Đây là
một trong những giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình thực hiện hợp đồng xuất
khẩu.
- Tạo nguồn và mua hàng xuất khẩu:
Ở khâu này đơn vị xuất khẩu rau quả phải chủ động tìm kiếm và thu gom các
nguồn hàng để có được những lô hàng cần thiết phục vụ cho việc thực hiện hợp đồng đã
ký.
Nguồn hàng mà chủ hàng xuất khẩu có thể thu gom tập trung gồm nhiều loại:
có thể do đơn vị tự sản xuất, hàng thu mua trong dân…Hiện nay việc tập trung nguồn
hàng rau quả vẫn là một trong những bất cập của ngành xuất khẩu nông sản do quy mô
sản xuất nhỏ lẻ, quy hoạch vùng trồng rau quả chưa có trọng tâm, số vùng chuyên canh
còn quá ít do đó khó tạo được nguồn hàng lớn tập trung để đáp ứng các đơn đặt hàng
lớn.
Nhìn chung, trong điều kiện hàng xuất khẩu ở nước ta về cơ bản là một nền sản
xuất nhỏ, phân tán, điều đó đòi hỏi phải thu mua tập trung làm thành từng lô từ nhiều
nguồn hàng ( chân hàng ).
Cơ sở pháp lý để tiến hành công việc đó là kí kết hợp đồng kinh tế giữa chủ
hàng xuất khẩu với các chân hàng.
- Đóng gói bao bì:
Hàng rau quả phải thực hiện đóng gói trước khi đưa đi xuất khẩu. Tùy thuộc
vào điều khoản bao bì của hợp đồng mà xác định cách thức bao gói, loại bao
bì và người cung ứng bao bì.
Chủ hàng xuất khẩu phải lựa chọn bao bì đóng gói phù hợp với các quy định
trong hợp đồng. Lựa chọn bao bì cho hàng hoá vật tư phải tính đến các nhân tố như:
điều kiện khí hậu, điều kiện vận tải, điều kiện về pháp luật, thuế quan và điều kiện chi

phí vận chuyển.
Bao vì đóng gói vật tư hàng hoá phải đáp ứng được các nhu cầu đặt ra là an
toàn, rẻ tiền, thẩm mỹ.
- Kẻ kí mã hiệu hàng hóa:
Ký mã hiệu quả hàng hoá có vai trò rất quan trọng cho việc đảm bảo thuận lợi
cho công tác giao nhận và hướng dẫn phương pháp, kỹ thuật bảo quản, vận chuyển, bốc
dỡ hàng hoá. Chính vì vậy việc kẻ ký mã hiệu cho hàng hoá phải rõ ràng, viết bằng mực
không phai màu, ghi đúng địa chỉ, ghi đủ các ký hiệu cần thiết (hàng tránh ẩm, hàng
tránh lạnh...).
Ký mã hiệu phải làm bằng sơn hoặc mực không phai nhạt, không làm ảnh
hưởng đến chất lượng mùi vị mặt hàng rau quả.
1.2.7.3. Thuê phương tiện vận tải
Các phương tiện vận tải thường sử dụng hiện nay gồm có: vận tải
đường bộ, vận tải đường sắt, vận tải đường thủy và vận tải đường hàng không. Trong
đó, vận tải đường thủy là rẻ nhất và có thể chở được hàng hóa với khối lượng lớn, do
đó, hàng xuất khẩu rau quả ở nước ta cũng thường được vận chuyển bằng đường thủy.
Việc thuê tầu chở hàng được tiến hành dựa vào các căn cứ sau: Những điều
khoản của hợp đồng mua bán, đặc điểm của hàng hoá mua bán và điều kiện vận tải.
Trong điều kiện cơ sở giao hàng của hợp đồng xuất khẩu rau quả là CIF hoặc C
and F (cảng đến ) thì chủ hàng xuất phải thuê tàu biển đến chở hàng.
Đối với những đơn đặt hàng có khối lượng ít, không cồng kềnh thì thường thuê
tàu chợ để chở, gồm các bước sau:
- Chủ hàng điện đẻ đăng ký thuê tàu
- Hãng tàu xác nhận đồng ý
- Khi bốc hàng lên tàu lấy vận đơn
- Thanh toán cước phí
Đối với hàng có khối lượng lớn và để trần thì thuê tàu chuyến gồm các bước
sau:
- Chủ hàng phải nghiên cứu thị trường để thuê tàu
- Chủ tàu phát giá cước

- Hai bên hoàn giá
- Sau khi tàu đến đúng thời gian thì bốc hàng lên tàu và lấy vận đơn
- Thanh toán tiền cước (tiền thưởng, phạt bốc dỡ nếu có )
Trong trường hợp điều kiện cơ sở giao hàng của hợp đồng xuất khẩu là CPT
(cảng đến ) hoặc CIP (cảng đi ) thì chủ hàng xuất khẩu phải thuê container. Chủ hàng
chịu các chi phí chở container rỗng về, đóng hàng rồi chuyển đến cho người vận tải.
Nếu hàng không đủ một container chủ hàng phải giao cho người gom hàng hoặc
người kinh doanh vận tải đa phương thức ( MTO ) tại ga container.
Cơ sở pháp lý để điều tiết mối quan hệ giữa chủ hàng xuất khẩu với hãng tàu là
hợp đồng vạn tải ký kết giữa các bên. Nếu chủ hàng xuất khẩu uỷ thác việc thuê tàu lưu
cước cho một công ty hàng hải ( công ty đại lý biển VOSA...) thì cơ sở pháp lý điều tiết
mối quan hệ giữa các bên uỷ thác thuê tàu, nhận uỷ thác thuê tàu là hợp đồng uỷ thác
thuê tàu.
1.2.7.4. Mua bảo hiểm cho mặt hàng rau quả
Nhà kinh doanh xuất khẩu buộc phải mua bảo hiểm cho hàng hoá trong các
trường hợp sau:
- Khi hợp đồng mua bán ngoại thương quy định người bán hoặc người mua bảo
hiểm.
- Khi nhà xuất khẩu xuất theo điều kiện CIF, CIP
- Để ký các hợp đồng bảo hiểm cần nắm vững các điều kiện bảo hiểm. Hiện nay
trên thế giới người ta áp dụng rộng rãi điều khoản bảo hiểm Luân Đôn ( áp dụng từ ngày
1/1/1982 ), bao gồm điều khoản:
+ Điều kiện A
+ Điều kiện B
+ Điều kiện C
+ Điều kiện bảo hiểm trong chiến tranh
+ Điều kiện bảo hiểm đình công
Lựa chọn điều kiện bảo hiểm thường dựa trên các căn cứ sau:
- Tính chất hàng hoá
- Điều khoản của hợp đồng

- Tình trạng của bao bì và phương thức xếp hàng
- Loại tàu chuyên chở
- Tình hình chính trị xã hội
1.2.7.5. Thông quan xuất khẩu hàng rau quả
Hiện nay, nhiệm vụ thông quan xuất khẩu hàng hóa hầu hết thuộc trách nhiệm
của người xuất khẩu. Để làm thủ tục hải quan, trước hết, đơn vị xuất khẩu nông sản phải
kê khai hải quan và chuẩn bị hồ sơ hải quan. Sau khi cơ quan hải quan kiểm tra khai báo
của chủ hàng sẽ quyết định hình thức và tỉ lệ kiểm tra hàng hóa và ra quyết định xác
nhận làm thủ tục hải quan. Hàng hóa xuất khẩu sẽ được kiểm tra thực tế theo tỉ lệ đã
được cơ quan hải quan quyết định. Cơ quan hải quan tính thuế phải nộp lên thông báo
thuế. Doanh nghiệp tiến hành tính thuế phải nộp và lên thông báo thuế. Doanh nghiệp
tiến hành nộp thuế.
1.2.7.6. Giao nhận hàng xuất khẩu với tàu
Giao nhận hàng hoá xuất khẩu phải nắm vững những chi tiết hàng hoá và nộp
bản đăng ký chuyên chở gồm:
- Tên hàng, mã ký hiệu, số lượng, trọng lượng, kích thước, bao bì, tên địa
chỉ người nhận, trao bản đăng ký này cho hãng tàu để đổi lấy sơ đồ xếp hàng.
- Theo dõi điều độ để biết được ngày giờ đến lượt tàu mình
- Xem xét và đưa hàng vào cảng
- Bốc hàng lên tàu dưới sự giám sát của hải quan
- Đổi lấy vận đơn hoàn hảo ( B/L )
1.2.7.7. Làm thủ tục thanh toán
Nếu điều khoản thanh toán trong hợp đồng yêu cầu thanh toán bằng phương thức
tín dụng chứng từ thì trước khi giao hàng, doanh nghiệp xuất khẩu nông sản phải tiến
hành kiểm tra L/C. Ở khâu này, người xuất khẩu phải kiểm tra tính hợp lệ của L/C cả về
nội dung lẫn hình thức.
- Về hình thức, L/C phải có số hiệu, phải có đầy đủ các thông tin và phải có
các dấu hiệu đảm bảo tính pháp lý của L/C.
- Về nội dung, người xuất khẩu phải kiểm tra kĩ số tiền ghi trong L/C, thời hạn
của L/C và kiểm tra tính hợp lệ của những người có liên quan đến L/C.

L/C phải được kiểm tra hết sức cẩn thận, nếu phát hiện sai sót phải yêu cầu sửa
đổi và bổ sung cho phù hợp với hợp đồng để tránh những khó khăn trong khâu thanh
toán có thể xảy ra sau này.
1.2.7.8. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại
Khi thực hiện hợp đồng xuất khẩu rau quả, nếu chủ hàng xuất khẩu bị khiếu nại
đòi bồi thường. Cần có thái độ nghiêm túc, thận trọng trong việc xem xét yêu cầu của
khách hàng. Việc giải quyết phải khẩn trương kịp thời và có tình lý.
Khiếu nại của khách hàng là có cơ sở, chủ hàng xuất khẩu có thể giải quyết
bằng một trong những phương pháp như:
- Giao hàng thiếu
- Giao hàng tốt thay thế hàng kém chất lượng
- Giảm giá hàng mà số tiền giảm giá được trang trải bằng hàng hoá giao vào
thời gian sau đó.
Nếu việc khiếu nại không được giải quyết thoả đáng, hai bên có thể kiện nhau
tại hội đồng trọng tài ( nếu có thoả thuận trọng tài ) hoặc tại toà án.
1.3. Các hình thức xuất khẩu rau quả
1.3.1 Xuất khẩu rau quả trực tiếp
Xuất khẩu trực tiếp là việc xuất khẩu các loại hàng hoá rau quả do các doanh
nghiệp của Tổng công ty hoặc do các doanh nghiệp của các địa phương trong nước sản
xuất tới khách hàng nước ngoài thông qua các đơn vị thành viên của Tổng công ty.
Về nguyên tắc: Xuất khẩu trực tiếp có thể làm tăng thêm rủi ro trong kinh doanh,
song nó lại có những ưu điểm nổi bật:
- Giảm bớt chi phí trung gian do đó tăng lợi nhuận doanh nghiệp
- Có thể liên hệ trực tiếp và đều đặn với khách hàng và thị trường, biết được nhu cầu
của người tiêu dùng và thị trường, biết được nhu cầu của người tiêu dùng và tiến độ tiêu
thụ hàng hoá của thị trường thế giới, trên cơ sở đó có thể điều chỉnh khả năng cung ứng
sản phẩm và những điều kiện bán hàng cần thiết.
1.3.2. Xuất khẩu uỷ thác
Tổng công ty đóng vai trò là người trung gian thay cho đơn vị sản xuất tiến hành
ký kết hợp đồng ngoại thương và các thủ tục cần thiết khác để xuất khẩu hàng hoá do

người khác sản xuất, thông qua đó thu được một số tiền nhất định dưới hình thức phí uỷ
thác xuất khẩu. Bên uỷ thác có thể là các đơn vị sản xuất trong nước hoặc các nhà sản
xuất nước ngoài.
Hình thức này bao gồm các bước:
- Ký hợp đồng xuất khẩu uỷ thác với các đơn vị trong nước.
Ký hợp đồng xuất khẩu, giao hàng và thanh toán tiền với bên nước ngoài.
- Nhận phí uỷ thác xuất khẩu từ đơn vị trong nước.
Ưu điểm của hình thức này là mức độ rủi ro thấp, đặc biệt là không cần bỏ vốn
kinh doanh, tạo được việc làm cho người lao động, đồng thời cũng thu được một khoản
lợi nhuận đáng kể trong hoạt động xuất khẩu uỷ thác. Không chịu trách nhiệm trong
việc tranh chấp và khiếu nại về chất lượng hàng hoá uỷ thác.
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của Tổng công ty
Rau quả, Nông sản
1.4.1. Các yếu tố kinh tế
1.4.1.1. Trong nước:
- Năng lực về vốn, công nghệ và nguồn nhân lực
Việc ứng dụng công nghệ sản xuất tiên tiến được cải thiện đáng kể trong những
năm gần đây. Các tiến bộ này bao gồm các lĩnh vực: Thay đổi cơ cấu giống, đa dạng
hoá sản phẩm; ứng dụng kỹ thuật nuôi cấy mô trong nhân giống để cải thiện chất lượng
giống; áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác và bảo vệ thực vật tiên tiến; áp dụng
công nghệ nhà lưới có mái che sáng, công nghệ tưới tiên tiến. Tuy nhiên, sự thay đổi
này diễn ra không đồng đều giữa các vùng sản xuất vì nhiều lý do (khí hậu thời tiết,
trình độ thâm canh, khả năng đầu tư, khả năng tiếp cận kỹ thuật tiến bộ và thị
trường…).
Công nghệ và trang thiết bị xử lý sau thu hoạch để trừ côn trùng, vi sinh vật có
hại, bảo vệ chất lượng rau quả cũng như công nghệ bảo quản rau quả tươi chưa được
ứng dụng rộng rãi. Kho lạnh ít, nhưng phần lớn đặt không đúng chỗ, ít phát huy tác
dụng. Công nghệ sau thu hoạch còn rất kém và đã có rất ít tiến bộ kỹ thuật về lĩnh vực
này được chuyển giao đến nông dân. Việc thu hoạch, vận chuyển, đóng gói, bao bì và
bảo quản không đúng cách làm cho rau quả bị hư hỏng nhiều (trên 20%). Một số công

nghệ bảo quản rau quả tươi mới chỉ dừng ở mức độ áp dụng thử nghiệm nên Việt Nam
mới xuất khẩu được số lượng ít trái cây tươi bằng tàu thuỷ sang một số nước Châu Á
gần Việt Nam và một số rất ít trái cây bằng máy bay sang một số nước châu Âu. Do
những hạn chế về công nghệ bảo quản sau thu hoạch đối với rau quả tươi nên giá rau
quả trái vụ thường cao hơn rất nhiều lần so với chính vụ.
Do hạn chế về công nghệ xử lý sau thu hoạch nên hầu hết trái cây Việt Nam bị
ruồi đục quả, một loại dịch hại cây trồng và là đối tượng kiểm dịch của các nước có nhu
cầu lớn về trái cây nhiệt đới như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Australia, New Zealand, Hàn
Quốc,... Các nước này bắt buộc quả tươi phải qua xử lý diệt ruồi đục quả bằng công
nghệ hiện đại mới cho nhập khẩu. Trong những năm gần đây, vấn đề ruồi đục quả là
một trong những nguyên nhân chính làm giảm đáng kể lượng xuất khẩu thanh long tươi
sang thị trường Đài Loan và Singapore.
Quy mô sản xuất nhỏ cũng ảnh hưởng đến việc áp dụng khoa học công nghệ.
Nguyên nhân là do không có đủ điều kiện đầu tư cơ sở hạ tầng để ứng dụng các công
nghệ cao vào sản xuất. Bản thân các công nghệ cao đòi hỏi mức đầu tư lớn (nhà kính,
nhà lưới, sân bãi, mặt bằng, dây chuyền chế biến, bảo quản vận chuyển lạnh,…) và cần
có quy mô sản xuất tương xứng.
- Điều kiện tự nhiên
Điều kiện tự nhiên là yếu tố khách quan, không nằm trong sự kiểm soát của con
người. Đó là cái mà thiên nhiên ban tặng cho mỗi nước. Điều kiện tự nhiên có thể kể
đến là khí hậu, đất đai, tài nguyên thiên nhiên và vị trí địa lý. Và sự ảnh hưởng của nó
không nhỏ đối với hoạt động sản xuất và hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là sản xuất rau
quả.
Với những lợi thế về điều kiện tự nhiên, khí hậu đặc trưng của mỗi vùng miền
tạo điều kiện thuận lợi trong việc đa dạng hoá sản phẩm rau quả; diện tích trồng rau, quả
của Việt Nam tăng nhanh trong những năm gần đây.
1.4.1.2. Ở nước nhập khẩu:
. Thị trường của nước nhập khẩu có ảnh hưởng rất rộng lớn vì nó chi phối toàn bộ
hoạt động xuất khẩu rau quả của doanh nghiệp. Thị trường bao gồm các yếu tố chủ yếu
sau:

- Nhu cầu của thị trường về rau quả: Rau quả là một mặt hàng thiết yếu
yếu của đời sống, cũng như các loại hàng hóa khác, nó cũng phụ thuộc vào thu nhập của
dân cư, cơ cấu dân cư và thị hiếu của người tiêu dùng. Khi thu nhập cao thì cầu về rau
quả càng tăng do ngày nay con người rất thích ăn rau quả thay cho thịt…Và thường thì
họ đòi hỏi rau quả phải được chế biến sạch, chất lượng tốt nhưng vẫn giữ được mùi vị.
Mỗi doanh nghiệp cần phải nghiên cứu nắm bắt được rõ nhu cầu của thị trường để lựa
chọn mặt hàng cũng như quy mô kinh doanh, xuất khẩu cho phù hợp.
- Lượng cung trên thị trường: Các doanh nghiệp khi tham gia xuất khẩu
cần phải tìm hiểu kỹ về khả năng xuất khẩu từng loại mặt hàng của mình cũng như của
các đối thủ cạnh tranh để tránh tình trạng lượng cung tăng nhanh dẫn đến dư cung gây
bất lợi cho doanh nghiệp của mình.
- Giá cả: Là thước đo sự cân bằng cung – cầu trong nền kinh tế thị
trường. Nó có vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình kinh doanh vì nó quyết định đến
hiệu quả hoạt động kinh doanh, đến quy mô sản xuất của doanh nghiệp và quyết định
đến sự tồn tại của doanh nghiệp. Đặc điểm của sản phẩm rau quả là mang tính thời vụ
nên có những lúc cạnh tranh giá cả sẽ diễn ra gay gắt và ảnh hưởng đến hoạt động xuất
khẩu rau quả.
1.4.2. Các yếu tố chính trị - luật pháp
1.4.2.1. Các yếu tố chính trị - luật pháp trong nước:
- Chính sách Nhà nước: Có ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động kinh doanh
xuất khẩu của doanh nghiệp vì thông qua hệ thống cơ chế chính sách khuyến khích cụ
thể của Nhà nước đối với lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu rau quả có thể nâng cao lợi thế
cạnh tranh trên thị trường thế giới. Một hệ thống chính sách ban hành hợp lý sẽ có tác
động tích cực thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh xuất khẩu. Các chính
sách chính như: chính sách về đất đai, chính sách đầu tư, chính sách vốn, tín dụng, chính
sách phát triển thị trường xuất khẩu rau quả….
- Môi trường chính trị - pháp luật: Sự ổn định thể chế chính trị, hệ thống
pháp luật có ảnh hưởng mạnh đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Môi trường
chính trị ổn định luôn là điều kiện tiền đề cho thu hút các nhà đầu tư, phát triển kinh tế
nói chung và xuất khẩu nói riêng. Một môi trường pháp lý bao gồm các văn bản, văn

bản dưới luật…lành mạnh sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiến hành thuận lợi các
hoạt động xuất khẩu của mình. Nhưng không phải vì thế mà bản thân doanh nghiệp chỉ
biết lợi ích của riêng mình mà cần chú ý bảo đảm lợi ích kinh tế của mọi thành viên
trong xã hội đồng thời phải có trách nhiệm chấp hành mọi quy định của luật pháp liên
quan.
1.4.2.2. Các yếu tố chính trị - luật pháp của nước nhập khẩu:
Khi xuất khẩu sản phẩm rau quả sang thị trường nước ngoài, chất lượng là
yếu tố then chốt để thâm nhập thị trường. Hầu hết các thị trường nước ngoài đều quản lý
mặt hàng nhập khẩu bằng một hệ thống quy định về pháp luật chặt chẽ, đặc biệt là đối
với hàng rau quả nhằm bảo vệ người tiêu dùng trong nước đồng thời lập ra hàng rào bảo
hộ cho các doanh nghiệp sản xuất nội địa.
Có thể lấy ví dụ về thị trường Châu Âu (EU), tại đây thành lập cơ quan An
toàn thực phẩm châu Âu và ban hành các thủ tục về an toàn thực phẩm. Quy định này
còn bao gồm cả các điều khoản về khả năng truy nguồn thực phẩm... Hay các tiêu chuẩn
để tiếp cận thị trường EU cũng được ban hành trong quy định cơ bản EC 2200/96,
trong khung của chính sách nông nghiệp chung (CAP). Các sản phẩm không tuân thủ
các tiêu chuẩn này đều sẽ không được tham gia thị trường EU. Với sự trợ giúp của các
tấm thẻ màu, các công cụ đo lường và các mô tả nghiêm ngặt, có khả năng phân loại và
sắp xếp sản phẩm một cách hiệu quả. Đối với mặt hàng rau quả, bên cạnh luật pháp EU,
các nhà nhập khẩu rau quả tươi ở đây cũng có những tiêu chuẩn chất lượng của riêng
họ. Không chỉ có thế mà còn phải có chứng nhận phù hợp. Theo quy định EC
1148/2001, tất cả những lô hàng rau quả tươi nhập khẩu từ các nước bên ngoài khối EU
sẽ được yêu cầu một chứng nhận phù hợp, được thừa nhận trước khi chúng đưa vào thị
trường EU. Cụ thể như giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật là một tài liệu chính thức
chứng minh rằng sản phẩm được mô tả đã được kiểm dịch theo các thủ tục phù hợp,
được xem xét không có các côn trùng gây hại và phù hợp với các quy định hiện thời của
quốc gia nhập khẩu. Nếu việc nhập khẩu rau quả tươi không tuân thủ các yêu cầu,
những lô hàng này có thể không được đưa vào thị trường EU.
Muốn có được những đơn đặt hàng lớn từ thị trường nước ngoài, các
doanh nghiệp xuất khẩu Nông sản phải thực sự nắm rõ được hệ thống luật pháp của

nước nhập khẩu dành cho các sản phẩm của mình để tránh được những sai lầm không
đáng có.
1.4.3 Các yếu tố xã hội
Nhân tố này sẽ tác động đến thị hiếu, sở thích của người tiêu dùng do đó nó
có ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Rau quả được xem
như là sản phẩm tiêu dùng hàng ngày, được ưa dùng ở hầu hết các nước và ít bị cản trở
tiêu dùng bởi các yếu tố văn hóa, xã hội.
1.4.4. Các yếu tố khác
Ngoài các yếu tố đã nêu ở trên còn một số các yếu tố khác tác động đến
xuất khẩu của Tổng công ty rau quả, nông sản Việt Nam như các yếu tố về nguồn nhân
lực đội ngũ cán bộ công nhân ,sự nỗ lực của các cán bộ đi đàm phán ký kết hợp đồng
các mối quan hệ của Tổng công ty rau quả, nông sản Việt Nam cũng ảnh hưởng đến
hoạt động xuất khẩu ...