skkn một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn hoá học 8

  

MỤC LỤC
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................2
1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI..................................................................................2
2.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:.........................................................................2
3.ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM:............................................3
 Chuyên đề 1: Bài toán vận dụng quy tắc hóa trị............................................3
 Chun đề 2: Bài tốn vận dụng định luật bảo toàn khối lượng...................3
 Chuyên đề 3: Cân bằng phản ứng hóa học....................................................3
 Chun đề 4: Tính theo cơng thức hóa học...................................................3
 Chun đề 5: Tính theo phương trình hóa học..............................................3
 Chun đề 6: Bài tốn về nồng độ dung dịch................................................3
4. PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM:................................................................3
5. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU:..............................................3
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ...................................................................4
1. NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN..................................................................4
2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...................................................5
3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH:...........................................................5
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................14
CÁC MINH CHỨNG CỤ THỂ
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1/15


PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong những thập niên gần đây sự nghiệp xây dựng Xã Hội Chủ Nghĩa ở
nước ta đang phát triển với tốc độ ngày càng cao, với qui mô ngày càng lớn và
được tiến hành trong điều kiện cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển như vũ

bão, nó tác động một cách toàn diện lên các đối tượng, thúc đẩy sự tiến bộ của
xã hội. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của sự phát triển đất nước là đổi
mới nền giáo dục. Phương hướng giáo dục của Đảng, nhà nước, của ngành giáo
dục và đào tạo trong thời gian trước mắt cũng như lâu dài là đào tạo những con
người “lao động, tự chủ, sáng tạo, có năng lực thích ứng với nền kinh tế thị
trường, có năng lực giải quyết được những vấn đề thường gặp, tìm được việc
làm, biết lập nghiệp và tạo ra cuộc sống tốt đẹp hơn”.
Trong quá trình dạy học để bồi dưỡng cho học sinh năng lực sáng tạo,
năng lực giải quyết vấn đề, lý luận dạy học hiện đại khẳng định: cần phải đưa
học sinh vào vị trí chủ thể hoạt động nhận thức, học tập trong hoạt động. Học
sinh phải hoạt động tự lực, tích cực để chiếm lĩnh kiến thức. Quá trình này lặp đi
lặp lại nhiều lần sẽ góp phần hình thành và phát triển cho học sinh năng lực tư
duy sáng tạo.
2.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Để ngày càng tăng cường tính tích cực phát triển tư duy sáng tạo cho học
sinh trong quá trình học tập là một yêu cầu rất cần thiết, địi hỏi người học tích
cực, tự lực tham gia sáng tạo trong quá trình nhận thức. Bộ mơn Hố Học ở bậc
trung học cơ sở có mục đích trang bị cho học sinh hệ thống kiến thức cơ bản,
bao gồm các kiến thức về cấu tạo chất, phân loại chất và tính chất của chất. Việc
nắm vững các kiến thức cơ bản góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ở bậc phổ
thông, tạo nền tảng vững chắc cho học sinh bước vào khám phá sâu hơn về mơn
Hố Học ở bậc trung học phổ thơng và đại học cũng như việc tham gia các hoạt
động sản xuất và các hoạt động sau này.
Trong quá trình giảng dạy tơi nhận thấy để đạt được mục đích trên, ngồi
hệ thống kiến thức về lý thuyết thì hệ thống bài tập hóa học giữ một vị trí và vai
trị rất quan trọng trong việc dạy và học Hoá Học ở trường phổ thơng nói chung,
đặc biệt là lớp 8 trường trung học cơ sở nói riêng. Bài tập hố học giúp giáo viên
kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh, từ đó phân loại học sinh để có kế
hoạch điều chỉnh phương pháp phù hợp với từng đối tượng, phát hiện những học
sinh yếu để có kế hoạch phụ đạo cũng như phát hiện những học sinh có năng

khiếu để có kế hoạch bồi dưỡng thi học sinh giỏi.

2/15


3.ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT, THỰC NGHIỆM:
Đối tượng thực hiện là học sinh lớp 8A3 cùng kết hợp các dạng bài tập:
 Chuyên đề 1: Bài toán vận dụng quy tắc hóa trị.
 Chun đề 2: Bài tốn vận dụng định luật bảo toàn khối lượng.
 Chuyên đề 3: Cân bằng phản ứng hóa học.
 Chun đề 4: Tính theo cơng thức hóa học.
 Chun đề 5: Tính theo phương trình hóa học.
 Chun đề 6: Bài tốn về nồng độ dung dịch.
4. PHƯƠNG PHÁP THÍ NGHIỆM:
 Phương pháp nghiên cứu lí luận: nghiên cứu tài liệu sách giáo khoa, sách
bài tập, sách giáo viên và tài liệu tham khảo Hóa học 8, 9.
 Phương pháp thực nghiệm: Tìm hiểu, trao đổi trong nhóm về các dạng bài
tập và phương pháp giải.
 Phương pháp kiểm tra đánh giá: Trong quá trình thực hiện giáo viên
thường xuyên ra các đề kiểm tra về các chuyên đề đã dạy để kiểm tra khả
năng nhận thức của học sinh.
 Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm: nhận xét đánh giá ưu nhược điểm
của từng chuyên đề. Từ đó rút kinh nghiệm để thay đổi hình thức và
phương pháp tổ chức cho các bài tập.
5. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU:
 Phạm vi nghiên cứu: Các bài tập hóa học khơng vượt qua chương trình
mơn Hóa học lớp 8 ở trường THCS.
 Thời gian nghiên cứu: 8 tháng
 Bắt đầu viết đề cương: từ ngày 20/8/2019.
 Tiến hành khảo sát HS: tháng 12/2019

 Từ tháng 1/2020 bắt đầu vận dụng các phương pháp nghiên cứu
 của đề tài
 Thời gian hoàn thành SKKN và tổng hợp kết quả sau khi áp dụng
 đề tài: ngày 3/2020

3/15


PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. NHỮNG NỘI DUNG LÝ LUẬN
1.1.Cơ sở lí luận:
Trong q trình hơn 10 năm cơng tác và giảng dạy mơn hố học ở trường
THCS tơi nhận thấy bài tập hoá học là phương tiện hữu hiệu trong giảng dạy hoá
học
 Bài tập hoá học là nguồn phương tiện để rèn khả năng tư duy phân tích, hình
thành, rèn luyện củng cố, kiểm tra đánh giá nhận thức học tập hoá học của
học sinh.
 Bài tập hố học có tác dụng mở rộng và nâng cao kiến thức hoá học và vận
dụng kiến thức vào thực tế.
 Bài tập hoá học giúp giáo viên lắm bắt được khả năng lĩnh hội tri thức hoá
học của học sinh, vận dụng vào các môn học khác để lĩnh hội chi thức mới.
 Bước đầu sử dụng việc phân loại các dạng bài tập Hoá học lớp 8 nhằm giúp
học sinh lĩnh hội các kiến thức một cách vững chắc, rèn luyện tính độc lập
hành động và trí thơng minh của học sinh. Qua đó ngày càng nâng cao được
chất lượng giảng dạy hố học nói riêng, cũng như các mơn học nói chung.
1.2. Cơ sở thực tiễn:
Qua q trình giảng dạy hố học học ban đầu sinh khối lớp 8 ở trường
trung học cơ sở. Tôi nhận thấy các em thường rất lúng túng trong lĩnh hội tri
thức mới, do vậy trong q trình dạy học tơi rất trú trọng đến cách thức truyền
đạt cũng như sử dụng phối kết hợp các phương pháp phù hợp đối với từng đối

tượng học sinh, đồng thời đưa ra hệ thống kiến thức phù hợp dễ hiểu.
Bài toán Hoá học được xếp trong giảng dạy là một hệ thống các phương
pháp quan trọng nhất nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và nó cũng có những
tác dụng rất to lớn cụ thể như sau:
Bài tốn Hố học có tác dụng giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về các khái
niệm đã học. Học sinh có thể học thuộc lịng các định nghĩa, các khái niệm
nhưng nếu không thông qua việc giải bài tập thì học sinh chưa thể nào nắm
vững được cái mà học sinh đã thuộc.
Bài tốn Hố học có tác dụng củng cố kiến thức cũ một cách thường
xuyên và hệ thống hoá các kiến thức Hoá học.
Bài toán Hoá học thúc đẩy thường xuyên sự rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo
cần thiết về Hoá học. Việc giải quyết các bài tập Hoá học giúp học sinh tự rèn
luyện các kỹ năng viết phương trình hố học, nhớ các kí hiệu hố học, nhớ các
hố trị của ngun tố, kỹ năng tính tốn,…
4/15


Bài tốn Hố học có tác dụng giáo dục tư tưởng cho học sinh vì giải bài
tập Hố học là rèn luyện cho học sinh tính kiên nhẫn, trung thực trong lao động
học tập, tính năng động, sáng tạo khi xử lí các vần đề đặt ra. Mặc khác, rèn
luyện cho học sinh tính chính xác của khoa học và nâng cao lịng u thích mơn
học.
Do vậy trong những năm gần đây các em học sinh trường THCS rất tự tin
và thích thú với bộ mơn hố học.
2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

- Qua khảo sát khi chưa áp dụng đề tài này, tôi tiến hành khảo sát ở lớp
8A3 là lớp mà tôi trực tiếp giảng dạy với đề bài:
1.Tính hóa trị của Ca trong hợp chất Ca3(PO4)2 biết gốc PO4 có hóa trị III
2. Lập cơng thức hóa học của hợp chất tạo bởi Fe(III) và OH(I)

3. Sắt cháy trong oxi theo phản ứng hoá học sau: Sắt + Oxi 
 Sắt oxit. Biết
khối lượng sắt là 56g, sắt oxit là 88g. Hãy tính khối lượng oxi đã dùng?
* Kết quả thu được (Phiếu điều tra chất lượng trước khi thực hiện các giải
pháp của sáng kiến kinh nghiệm – Phần các minh chứng cụ thể).
Qua kết quả khảo sát tôi thấy rằng, năng lực giải các bài tốn biện luận
nói chung và biện luận xác đinh cơng thức hố học của học sinh là rất yếu. Đa số
học sinh cho rằng loại này quá khó, các em tỏ ra rất mệt mỏi khi phải làm bài tập
loại này. Vì thế các em rất thụ động trong các buổi học bồi dưỡng và khơng có
hứng thú học tập. Rất ít học sinh có sách tham khảo về loại bài tập này. Nếu có
cũng chỉ là một quyển sách “học tốt” hoặc một quyển sách “nâng cao” mà nội
dung viết về vấn đề này quá ít ỏi.
3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH:
Việc phân dạng các bài toán Hoá học lớp 8 ở trường trung học cơ sở sẽ
đạt hiệu quả cao và sẽ là tiền đề cho việc phát triển năng lực trí tuệ của học sinh
ở cấp học cao hơn khi giáo viên sử dụng linh hoạt và hợp lí hệ thống các dạng
bài tập Hố học theo các mức độ phù hợp với trình độ của từng đối tượng học
sinh.
- Trong đề tài này tôi đã vận dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như:
+ Phân tích lý thuyết.
+ Điều tra cơ bản.
+ Tổng kết kinh nghiệm sư phạm.
+ Sử dụng một số phương pháp thống kê tốn học trong việc phân tích kết
quả thực nghiệm sư phạm,…
Ngồi ra, tơi cịn tham khảo các tài liệu đã được biên soạn và phân tích hệ
thống các bài toán hoá học theo nội dung đã đề ra.
5/15


Trên cơ sở đó tơi đã trình bày các dạng bài toán Hoá học đã sưu tầm và

nghiên cứu để nâng cao khả năng tư duy và phát triển trí tuệ của học sinh.
Một số học sinh có tư duy về bộ mơn Hố học khá tốt như năng lực quan
sát tốt, có trí nhớ logic, nhạy bén, có óc tưởng tượng linh hoạt, phong phú, ứng
đối sắc xảo với các vấn đề thuộc bộ mơn Hố học và làm việc có phương pháp.
Bài tốn Hố học được xếp trong giảng dạy là một hệ thống các phương
pháp quan trọng nhất nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và nó cũng có những
tác dụng rất to lớn cụ thể như sau:
Để áp dụng đề tài vào trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi tôi đã thực
hiện một số khâu quan trọng như sau:
 Điều tra trình độ học sinh, tình cảm thái độ của học sinh về nội dung của đề tài,
điều kiện học tập của học sinh. Đặt ra yêu cầu về bộ môn, hướng dẫn cách sử
dụng sách tham khảo và giới thiệu một số sách hay của các tác giả để những học
sinh có điều kiện tìm mua, các học sinh khó khăn sẽ mượn sách bạn để học tập.
 Xác định mục tiêu, chọn lọc và nhóm các bài tốn theo dạng, xây dựng
ngun tắc áp dụng cho mỗi dạng, biên soạn bài tập mẫu và các bài tập vận
dụng và nâng cao. Ngoài ra phải dự đốn những tình huống có thể xảy ra khi
bồi dưỡng mỗi chủ đề.
 Chuẩn bị đề cương bồi dưỡng, lên kế hoạch về thời lượng cho mỗi dạng toán.
 Sưu tầm tài liệu, trao đổi kinh nghiệm cùng các đồng nghiệp; nghiên cứu các
đề thi HS giỏi của tỉnh ta và một số tỉnh, thành phố khác.
 Khảo sát trình độ học sinh:
Qua q trình giảng dạy hố học học sinh khối lớp 8 ở trường trung học
cơ sở. Tôi nhận thấy các em thường rất lúng túng trong lĩnh hội tri thức mới, do
vậy trong quá trình dạy học tôi rất trú trọng đến cách thức truyền đạt cũng như
sử dụng phối kết hợp các phương pháp phù hợp đối với từng đối tượng học sinh,
đồng đưa ra hệ thống kiến thức phù hợp dễ hiểu.
“ Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Hoá học 8”.

6/15

CHUN ĐẾ 1: BÀI TỐN VẬN DỤNG QUI TẮC HĨA TRỊ
1. Dạng 1: Xác định hóa trị của 1 nguyên tố hoặc nhóm nguyên tử trong hợp chất
khi biết hóa trị của nhóm ngun tử hoặc ngun tố cịn lại.
n

m

1.1. Phương pháp: Xét hợp chất có cơng thức tổng qt là Ax B y
Trong đó:

A: kí hiệu hóa học của ngun tố 1.
B: kí hiệu hóa học của ngun tố cịn lại hoặc nhóm ngun tử.

1.2. Vận dụng: Xác định hóa trị của Fe trong các hợp chất
a. FeCl3, biết Cl có hóa trị I.
b. FeSO4, biết (SO4) hóa trị II.
Hướng dẫn giải
Lời giải
- Bước 1: Đặt ẩn( a là hóa trị của Cl) - Gọi b là hóa trị của Cl trong hợp chất
- Bước 2: Lập biểu thức theo quy tắc - Ta có: III.1 = b.3 --> b = I
hóa trị.
--> Cl(I)
- Bước 3: tìm ẩn
- Bước 4: kết luận
2. Dạng 2: Lập cơng thức hóa học của hợp chất gồm 2 nguyên tố hoặc hợp chất gồm
1 nguyên tố với 1 nhóm nguyên tử khi biết hóa trị của chúng.

2.1. Phương pháp: Vận dụng nguyên tắc “HĨA TRỊ ”
2.2. Vận dụng: Lập cơng thức hóa học của hợp chất gồm

a. Ca (II) và Cl (I).
b. Cu (II) và (SO4) (II).
c. S (IV) và O (II).
Hướng dẫn giải
Lời giải
- Bước 1: viết công thức dạng chung
a.- CTDC là: CaIIxClIy
Của Ca và Cl
x.II = y.I
-Bước 2: Lập biểu thức theo QTHH.
x I
1
 
- Bước 3: rúy tỉ lệ x/y( tỉ lệ tối giản)
y II 2
-> tìm x,y- Bước 4: viết CTHH

suy ra: x = 1; y = 2

=> CTHH: CaCl2

7/15


CHUYÊN ĐỀ 2: BÀI TOÁN VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN
KHỐI LƯỢNG.
1. Kiến thức cần nhớ: trong 1 phản ứng hoá học TỔNG KHỐI LƯỢNG
CÁC CHẤT SẢN PHẨM BẰNG TỔNG KHỐI LƯỢNG CÁC CHẤT THAM
GIA PHẢN ỨNG.
2.Vận dụng: Trong 1 phản ứng có n chất, nếu biết khối lượng của (n-1) chất thì

ta tính được khối lượng chất cịn lại.
Ví dụ: Sắt cháy trong oxi theo phản ứng hoá học sau: Sắt + Oxi 
 Sắt oxit.
Biết khối lượng sắt là 56g, sắt oxit là 88g. Hãy tính khối lượng oxi đã dùng?
Hướng dẫn giải
Lời giải
Tóm tắt:
mFe = 56g; mFeO = 88g
tính:

mO 2 = ? g

Hướng dẫn:
- Bước 1: Lập PTHH
-Bước 2: Viết biểu thức theo QTHT
- Bước 3: thay số-> tính mO2

- PTHH: 2Fe + O2 2 FeO
- Theo ĐLBT khối lượng ta có:
mFe + mO2 = mFeO
mO2 = mFeO - mFe = 88 – 56 = 32g

CHUYÊN ĐỀ 3: CÂN BẰNG PHƯƠNG TRÌNH HĨA HỌC.
1.1. Phương pháp: Cân bằng từng nguyên tố ở 2 vế.
1.2. Vận dụng: Cân bằng các phương trình hóa học sau
t
a. Na + Cl2 
 NaCl
o

t
b. Fe + O2 
 Fe3O4
Hướng dẫn cân bằng
- Chọn nguyên tố chưa bằng nhau ở 2 a.
vế để cân bằng
- Chú ý: nếu có nhiều nguyên tố chưa b.
bằng nhau thì chọn ngun tố có chỉ
số lớn nhất để cân bằng.
- Điền các hệ số thích hợp vào các
CTHH
- Kiểm tra lại số nguyên tử của mỗi
nguyên tố ở 2 vế.
o

8/15

Lời giải
Na + Cl2  2NaCl
2Na + Cl2  2NaCl
Fe + O2  Fe3O4
Fe + 2O2  Fe3O4
2Fe + 2O2  Fe3O4


CHUN ĐỀ 4: TÍNH THEO CƠNG THỨC HĨA HỌC
1. Dạng 1: Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố trong hợp
chất.

1.1.Phương pháp:

Nếu biết công thức của hợp chất ta có thể tính thành phần phần trăm theo khối
lượng của các nguyên tố trong hợp chất đó theo các bước sau:
Bước 1: Tính khối lượng mol của hợp chất.
Bước 2: Xác định số mol nguyên tử của từng nguyên tố có trong 1 mol hợp
chất (là chỉ số ở chân của mỗi nguyên tố trong công thức của hợp chất).
Bước 3: Tính phần trăm theo khối lượng của từng nguyên tố theo công thức:
%A =

nA .M A

M HC

.100% .

*Chú ý: Ta có thể tính phần trăm của nguyên tố còn lại bắng cách lấy 100% - %
các nguyên tố kia.
1.2. Vận dụng:
Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất
sau:
a. SO2 .
b. Fe2(SO4)3.
* Nghiên cứu bài: dựa vào tỉ lệ khối lượng của từng nguyên tố và khối lượng
mol của hợp chất để tính tỷ lệ %.
Hướng dẫn giải
Lời giải
- Bước 1: Viết cơng tức hóa học,
a. SO2
tính M và khối lượng các nguyên tố M SO = 64
có trong M.
mS = 32; mO = 2.16 = 32(g)

- Bước 2: Tính tỉ lệ %.
mS x100%
32 x100%
50%
%S= M
=
- Bước 3: Trả lời.
64
SO
2

2

mO = 100% - 50% = 50%
a. Fe2(SO4)3 làm tương tự
2. Dạng 2: Lập cơng thức hóa học của hợp chất khi biết phần trăm khối lượng của
từng nguyên tố trong hợp chất và khối lượng mol của hợp chất.

2.1. Phương pháp:
- Bước 1: Tính khối lượng của từng nguyên tố có trong 1 mol hợp chất theo
cơng thức:
mA =

M HC .% A

100%
- Bước 2: Tính số nguyên tử của từng ngun tố có trong 1 mol hợp chất theo
cơng thức:
9/15

mA

Số nguyên tử A = M
A
- Bước 3: Lập công thức hóa học của hợp chất dựa vào số nguyên tử của từng
nguyên tố vừa tìm được.
*Chú ý: nếu đề khơng cho khối lượng mol của hợp chất thì ta thực hiện như
sau:
x: y:z 

a
b
c
:
:
.
M X MY M z

x, y, z: lần lượt là số nguyên tử của các nguyên tố trong hợp chất.
a, b, c: lần lượt là phần trăm về khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất.
MX, MY, MZ: lần lượt là khối lượng mol của các ngun tố trong hợp chất.

Trong đó:
2.2. Vận dụng:
Lập cơng thức hóa học của các hợp chất :
a. A gồm 80% Cu và 20% O, biết khối lượng mol của A là 80g.
b. C gồm 45,95% K; 16,45% N và 37,6% O.
Tóm tắt
Lời giải

80 x80
a. MA = 80g
64 g
a.mCu = 100
%Cu = 80%
20 x80
%O = 20%
16 g
mO =
100
Lập CTHH của A
64
16
1 ; nO =
1
-> nCu =
64

b.C gồm: % K = 45,95%;
%N = 16,45%; %O = 37,6%
Lập CTHH của C

16

-> trong 1 mol hợp chất có 1mol
nguyên tử C và 1 mol nguyên tử O
-> CTHH của A là CuO
b. - Cơng thức dạng chung: KxNyOz
a

b

c

- Ta có: x : y : z  M : M : M
X
Y
z
=

45,95% 16,45% 37,6%
:
:
1 : 1 : 2
39
14
16

=> CTHH của C là KNO2

10/15


CHUN Đ Ề 5: TÍNH THEO PHƯƠNG TRÌNH HĨA HỌC.
1. Cách tính cơ bản giành cho học sinh trung bình:
1.1. Phương pháp: thực hiện theo các bước sau
- Bước 1: Viết phương trình hóa học.
- Bước 2: Đổi khối lượng hoặc thể tích chất đề cho số liệu ra số mol theo công
thức: n 

V
m
V
hoặc n  22, 4 hoặc n 
M
24

- Bước 3: Lí luận theo phương trình hóa học, sử dụng qui tắc tăng suất (qui tắc
đường chéo) để tìm số mol chất đề u cầu tính khối lượng hoặc thể tích.
- Bước 4: Tính khối lượng hoặc thể tích chất đề yêu cầu tính dựa vào số mol
vừa tìm được theo cơng thức:
+Khối lượng: m = n.M.
+Thể tích chất khí: V = n.22,4 (đktc) hoặc V = n.24 (điều kiện thường).
1.2. Vận dụng:
Nung 50 g CaCO3 thu được CaO và CO2. Tính:
a. Khối lượng CaO thu được?
b.Tính thể tích CO2 ở đktc thu được?
Hướng dẫn giải
Lời giải
-

-

50

Bước 1: tính nCaCO 3
Bước 2: Viết PTHH
Bước 3: dựa vào PTHH tính

+ nCaCO 3 = 100 0,5(mol )

nCaO; nCO 2

- Cứ:
1mol
1mol
- vậy:
0,5mol
0,5mol
=> mCaO = 0,5. 56 = 28g

to

+ PTHH: CaCO3   CaO +

Bước 4: tính mCaO, VCO 2

CO2
1mol
0,5mol

VCO 2 = 0,5 .22,4 = 11,2(l)
CHUYÊN ĐỀ 6: BÀI TOÁN VỀ NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH.
1. Nồng độ phần trăm của dung dịch:
1.1. Phương pháp: cần nắm vững cơng thức tính nồng độ phần trăm,
khối lượng dung dịch và chuyển đổi giữa chúng.
C%: nồng độ phần trăm của dung dịch
(%).
Trong đó:
mc tan

C% 

mdd

.100%

mdd = mctan + mdmôi

mctan: khối lượng chất tan (g).
mdd: khối lượng dung dịch (g).
mdmôi: khối lượng dung môi (g).

1.2. Vận dụng:
1.2.1. Dạng 1: Tính nồng độ phần trăm của dung dịch.
Ví dụ: Hồ tan 15g HCl vào 45g nước. Tính nồng độ phần trăm của dung dịch
thu được?
Hướng dẫn giải
Lời giải
11/15


- Bước 1: Tính khối lượng dung dịch
mdd = 15 + 45 = 60g
15 x100%
- Bước 2: Tính nồng độ % của dung
25%
C%dd HCl =
60
dịch
1.2.2. Dạng 2: Bài toán liên quan đến nồng độ phần trăm của

dung dịch.
Ví dụ 1: Tính khối lượng H2SO4 có trong 150g dung dịch H2SO4 14%?
Hướng dẫn giải
Lời giải
mctx100%
- Bước 1: viết cơng thức tính C%
- Áp dụng công thức: C%=
mdd
- Bước 2: suy ra cơng thức tính mct
- Bước 3: tính m H 2 SO4

C %xmdd
100%
150 x14%
21%
=> m H 2 SO4 =
100%

- ta có: mct=

2. Nồng độ mol của dung dịch:
2.1. Phương pháp: cần nắm vững cơng thức tính nồng độ mol, khối lượng dung
dịch theo khối lượng riêng và chuyển đổi giữa chúng
CM 

CM: nồng độ mol của dung dịch (Mol/l hay M).
Trong đó: n: số mol chất (mol).
Vdd: thể tích dung dịch (lít).
mdd: khối lượng dung dịch (g).
d: khối lượng riêng của dung dịch (g/ml).

n
Vdd

2.2. Vận dụng:
2.2.1. Dạng 1: Tính nồng độ mol của dung dịch:
Ví dụ: Trong 200ml dung dịch NaOH có hồ tan 4g NaOH. Tính nồng độ mol
của dung dịch?
Hướng dẫn giải
- Bước 1: Đổi đơn vị thể tích.
- Bước 2: tính nNaOH

- Bước 3: tính CM

Lời giải
Đổi: 200ml = 0,2(lit)
4
0,1(mol )
40
n 0,1
CM = V  0,2 0,5M

nNaOH=

2.2.2. Dạng 2: Bài tốn có liên quan đến nồng độ mol của dung
dịch.
Ví dụ 1: Hãy tính khối lượng chất tan có trong 1 lít dung dịch NaCl 0,5M?
Ví dụ 2: Trộn 2 lít dung dịch đường 0,5M với 3 lít dung dịch đường 1M. Tính
nồng độ mol của dung dịch đường sau khi trộn?
12/15

Hướng dẫn giải

Lời giải

*Ví dụ:
- Bước 1: tính nNaCl = CM.V
- Bước 2: Tính mNaCl = n.M

* Ví dụ 1:
- Số mol NaCl trong dung dịch là:
nNaCl = CM..V = 0,5.1 = 0,5(mol)
- Khối lượng NaCl trong 1lit dd NaCl
0,5% là: mNaCl = 0,5.58,5 = 29,25g

* Ví dụ 2:
- Bước 1:Tính nct(1); nct(2)

* Ví dụ 2:
- Áp dụng cơng thức n = CM.V; ta có:
nct(1) = 2.0,5 = 1(mol)
nct(2) = 3.1 = 3(mol)
- Vdd sau trộn = V1 + V2 = 2+ 3 = 5(lit)
- Nồng độ mol dung dịch sau khi trộn

- Bước 2: Tính Vdd sau khi trộn = V1 + V2
- Bước 3:Tính CM = ?

là : CM =

13/15

n 1 3

0,8M
V
5


PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1.KẾT QUẢ THỰC HIỆN
Trên đây là một số kiến thức kinh nghiệm của bản thân đã được áp dụng
giảng dạy bộ mơn Hóa học lớp 8 tại lớp 8A3 trong năm học 2019 - 2020.
Quá trình giảng dạy đã thu được một số kết quả nhất định như sau:
Học sinh tích cực, say mê trong học tập. Kỹ năng giải bài tập của học sinh
tiến bộ rõ rệt, mức độ nắm và khai thác kiến thức mới tốt hơn, giáo viên giảm
được tối thiểu phương pháp thuyết trình trong khi lên lớp.
* Ngồi ra kết quả còn đạt được dựa trên cơ sở đánh giá học lực học sinh ở
giữa Học kì II, cụ thể như số liệu trong Phiếu điều tra chất lượng sau khi thực
hiện các giải pháp của Sáng kiến kinh nghiệm (Phần các minh chứng cụ )
* Bảng so sánh đối chiếu số liệu trước và sau khi thực hiện các giải pháp của sáng kiến kinh
nghiệm:

Kết quả Học kì I
Kết quả khảo sát giữa Học kì II

Giỏi
22%
45%

Khá
40%
49%

TB
28%
6%

Yếu
10%
0%

Kém
0%
0%

2.KẾT LUẬN
Vậy áp dụng sáng kiến “ Một số giải pháp nâng cao chất luợng dạy
học mơn Hố học 8” như thế nào để phát huy tính tích cực và nâng cao sự tư
duy của học sinh thì chúng ta cần thực hiện tốt một số bước như sau:
Khi giảng dạy một bài nào đó tất yếu chúng ta phải dựa vào mục tiêu của
bài học, dựa vào phương tiện dạy học đã có và có thể có để học sinh thực hiện
hoạt động học tập đạt được mục tiêu nêu ra. Chúng ta cần phải xác định và lựa
chọn những phương pháp cho phù hợp với nội dung kiến thức của bài và đặc thù
của bộ môn. Tuy nhiên trong dạy học nếu tách rời các phương pháp một cách
độc lập thì hiệu quả của mỗi phương pháp không cao. Nếu biết kết hợp nhiều
phương pháp với nhiều hình thức dạy học phù hợp trong đó quan sát được xem
như là một phương pháp chủ đạo của dạy học sinh học thì dễ đem lại thành công
cho tiết học. Học sinh chủ động trong việc lĩnh hội tri thức, ghi nhớ sâu, có khả

năng vận dụng thực tiễn.
Sử dụng phương pháp quan sát trong dạy học Hóa học 8 nên cho học sinh
quan sát cá nhân - học sinh tư duy tự lập, lĩnh hội kiến thức và trình bày ý kiến
trước nhóm - nhóm trình bày trước lớp.
Khi quan sát học sinh phải theo định hướng của giáo viên và tuân theo quy
luật của quá trình nhận thức " từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng".
Việc tái hiện kiến thức cũng như việc sắp xếp nội dung kiến thức cho phù hợp
thì hiệu quả của việc sử dụng phương pháp mới cao.
14/15


Xuất hiện tranh, mẫu vật, mơ hình, thí nghiệm phải đúng lúc, đúng thời điểm.
Giáo cụ trực quan phải mang tính chính xác mơ phạm, khơng qua loa đại khái.
Đối tượng quan sát phải đủ lớn cả lớp cùng quan sát. Đối với những vật mẫu
nhỏ, thí nghiệm khó quan sát thì cần đủ cho từng bàn cho học sinh quan sát.
Biểu diễn thí nghiệm phải đúng nơi, đúng lúc tránh hiện tượng " Lạm dụng
phương tiện thí nghiệm" làm cho học sinh phân tán tư tưởng, không tập trung
chú ý nội dung kiến thức. Khi biểu diễn thí nghiệm, mơ hình giáo viên phải có
thao tác rõ ràng, cụ thể theo một trình tự nhất định.
3.KHUYẾN NGHỊ
Đối với giáo viên cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để khai
thác các tranh ảnh hoặc một số hình ảnh động để phục vụ cho việc giảng dạy
mơn Hóa học; tích cực chuẩn bị các thí nghiệm, các dạng bài tập để phục vụ tốt
hơn cho công tác giảng dạy
Các trường tạo điều kiện về mặt kinh phí cho dạy các tiết thực hành, xây
dựng phịng học bộ mơn để thuận tiện hơn cho giáo viên Hóa học.
Trên đây chỉ là bước đầu trong tư duy đổi mới phương pháp dạy học nói
chung và phương pháp dạy Hóa học 8 nói riêng chắc hẳn khơng tránh khỏi
những thiếu sót, hạn chế. Tôi rất mong được các bạn đọc, thầy cô giáo góp ý
kiến để sáng kiến này được áp dụng trong những năm học tiếp theo.

Xin chân thành cảm ơn!
Cam đoan:
Tôi xin cam đoan sáng kiến kinh nghiệm này là do tơi viết, hồn tồn
khơng sao chép của bất cứ ai. Nếu sai tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm.
Hà Nội; ngày 10 tháng 3
năm 2020
Người viết

Nguyễn Thị Lan

15/15


CÁC MINH CHỨNG CỤ THỂ
PHIẾU ĐIỀU TRA CHẤT LƯỢNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN CÁC
GIẢI PHÁP CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

Giỏi
Kết quả

Khá

TB

Yếu

Kém

Học lực

Lớp 8A3 (tổng số
HS điều tra: 50)

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

Kết quả khảo sát
Học kì I

11

22%

20

40%

14

28%

5

10
%

0

0%

CÁC MINH CHỨNG CỤ THỂ


PHIẾU ĐIỀU TRA CHẤT LƯỢNG SAU KHI THỰC HIỆN CÁC GIẢI
PHÁP CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

Giỏi
Kết quả

Khá

TB

Yếu

Kém

Học lực

Lớp 8A3 (tổng số SL
HS điều tra: 50)

Kết quả khảo sát
giữa Học kì II

23

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

46%

24

48%

3

6%

0

0%

0

0%


TÀI LIỆU THAM KHẢO TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI.
1. 250 Bài Toán Hoá Học – NXB Hà Nội-Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo.
2. Sách Bài Tập Hoá học lớp 8 của Lê Xuân Trọng – NXB Giáo Dục-Bộ
Giáo Dục Và Đào Tạo.
3. Bài tập nâng cao Hoá học 8 của Nguyễn Xuân Trường – NXB Giáo Dục.
4. Chuyên đề bồi dưỡng Hố học 8-9 của Nguyễn Đình Độ - NXB Đà Nẵng.
5. Kiến thức cơ bản Hoá học trung học cơ sở của Đoàn Thanh Sơn – NXB Đà
Nẵng.
6. 340 bài tập trắc nghiệm Hoá học 8-9 của Hồng Vũ – NXB Đà Nẵng.

7. 500 bài tập Hố học trung học cơ sở của Lê Đình Ngun, Hồng Tấn
Bửu, Hà Đình Cẩn – NXB Đại học quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh.
8. Sách giáo khoa Hố học lớp 8 của Lê Xuân Trọng – NXB Giáo Dục-Bộ
Giáo Dục Và Đào Tạo.
9. Sách Bài Tập Hoá học lớp 8 của Lê Xuân Trọng – NXB Giáo Dục-Bộ
Giáo Dục Và Đào Tạo.