Luận văn thạc sỹ - Quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
-----˜&˜-----

NGUYỄN QUỐC TRỊ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN THUẬN
THÀNH TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
-----˜&˜-----

NGUYỄN QUỐC TRỊ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN THUẬN
THÀNH TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN THÀNH VINH

HÀ NỘI - 2022


1

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn
trung thực và chưa từng được công bố tại bất kỳ công trình nào khác.
Các thơng tin, tài liệu trình bày trong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.
Tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm trước Hội đồng về tính trung thực của đề
tài nghiên cứu.

Hà Nội, ngày

tháng

năm 2022

Tác giả

Nguyễn Quốc Trị


2
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thiện luận văn tốt nghiệp,
tơi đã nhận được sự hướng dẫn, động viên và tạo điều kiện của các cấp lãnh
đạo, các thầy cô giáo của Học viện Quản lý giáo dục, các đồng nghiệp, bạn bè
và gia đình.

Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Thành Vinh người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tơi hồn thành nhiệm vụ nghiên cứu.
Tơi cũng xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, cán bộ, giáo viên và toàn thể
học sinh các trường mầm non huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninhđã tạo điều
kiện cho tôi tiến hành điều tra, thu thập số liệu và thông tin cần thiết để hoàn
thành đề tài nghiên cứu này.
Cảm ơn các cấp lãnh đạo, Hội đồng Quản trị, các thầy, cô giáo Học
viện Quản lý giáo dục; các đồng nghiệp, gia đình và bạn bè đã động viên và
giúp đỡ tơi trong q trình học tập và nghiên cứu.
Dù đã cố gắng hết sức, song khả năng và kinh nghiệm nghiên cứu khoa
học có hạn, chắc chắn khơng thể tránh khỏi những thiếu sót, tơi rất mong
nhận được sự chia sẻ và đóng góp của thầy cơ và bạn bè.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2022

Tác giả

Nguyễn Quốc Trị


3
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT...............................................................................vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................viii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ...........................................................................................ix

MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
1. Lý do lựa chọn đề tài.............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.............................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.......................................................................2
4. Giả thuyết khoa học...............................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................................3
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu...............................................................................3
8. Đóng góp của đề tài...............................................................................................4
9. Cấu trúc luận văn...................................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ
NGHIỆP................................................................................................................... 5
1.1. Tổng quan các nghiên cứu về quản lý hoạt động phát triển đội ngũ
giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp..........................................................5
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài......................................................................5
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước......................................................................6
1.2. Các khái niệm cơ bản.......................................................................................6
1.2.1. Quản lý............................................................................................................6
1.2.2. Quản lý giáo dục..............................................................................................8
1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên.............................................................................9
1.2.4. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non.........................................................11
1.3. Vị trí, yêu cầu đối với giáo dục mầm non hiện nay......................................12
1.3.1. Trường mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân......................................12
1.3.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non trong giai đoạn hiện nay.................14
1.3.3. Các yêu cầu đổi mới trong giáo dục mầm non trong giai đoạn hiện nay
................................................................................................................................. 19
1.4. Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp.................19


4

1.4.1. Ý nghĩa và sự cần thiết việc phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo
chuẩn nghề nghiệp...................................................................................................19
1.4.2. Mục tiêu, nội dung, hình thức và nhiệm vụ phát triển đội ngũ giáo viên
mầm non theo chuẩn nghề nghiệp...........................................................................20
1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp
................................................................................................................................. 23
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tác động tới việc phát triển đội ngũ giáo viên
mầm non theo chuẩn nghề nghiệp........................................................................32
1.5.1. Yếu tố chủ quan.............................................................................................32
1.5.2. Yếu tố khách quan.........................................................................................34
Tiểu kết Chương 1.................................................................................................36
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN
THUẬN THÀNH - TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP........37
2.1 Khái quát về điều kiện, kinh tế- xã hội; Giáo dục và Đào tạo; giáo dục
mầm non của huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.............................................37
2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng.................................................................38
2.2.1. Mục đích nghiên cứu thực trạng....................................................................38
2.2.2. Nội dung nghiên cứu thực trạng....................................................................38
2.2.3. Đối tượng khảo sát và địa bàn khảo sát.........................................................39
2.2.4. Phương pháp khảo sát....................................................................................39
2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp...............39
2.3.1. Thực trạng nhận thức của Cán bộ quản lí và giáo viên mầm non theo
Chuẩn nghề nghiệp và mức độ cần thiết của Chuẩn nghề nghiệp trong việc
phát triển đội ngũ giáo viên mầm non.....................................................................39
2.3.2. Công tác quy hoạch và tuyển dụng đội ngũ giáo viên mầm non....................42
2.3.3. Thực trạng cơng tác bố trí, sử dụng và ln chuyển đội ngũ giáo viên
mầm non.................................................................................................................. 43
2.3.4. Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm non theo
chuẩn nghề nghiệp...................................................................................................44

2.3.5. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên mầm non theo
Chuẩn nghề nghiệp..................................................................................................46
2.3.6. Thực trạng thực hiện các chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ giáo viên
mầm non.................................................................................................................. 46


5
2.3.7. Đánh giá chung về công tác phát triển đội ngũ giáo viên mầm non..........48
2.3.8. Phân tích nguyên nhân...................................................................................49
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề
nghiệp..................................................................................................................... 49
2.4.1. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề
nghiệp và vai trò của Phịng Giáo dục và Đào tạo trong cơng tác phát triển ngũ
giáo viên mầm non..................................................................................................49
2.4.2. Thực trạng nội dung quản lí phát triển ngũ giáo viên mầm non theo
chuẩn nghề nghiệp...................................................................................................51
2.4.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm non về lĩnh vực phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống......................................................................................53
2.4.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm non về lĩnh vực kiến thức
................................................................................................................................. 54
2.4.5. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên mầm non về lĩnh vực kỹ năng sư
phạm........................................................................................................................ 54
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến đội ngũ giáo viên
mầm non..............................................................................................................55
Tiểu kết chương 2..................................................................................................56
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN THUẬN
THÀNH - TỈNH BẮC NINH THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP.......................58
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp.................................................................58
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn................................................................58

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học................................................................58
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả.................................................................58
3.2 Biện pháp quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên mầm non
theo Chuẩn nghề nghiệp........................................................................................59
3.2.1. Nâng cao nhận thức về Chuẩn nghề nghiệp, giáo dục ý thức học tập,
phấn đấu cho đội ngũ giáo viên mầm non...............................................................59
3.2.2. Xây dựng quy hoạch và tuyển chọn đội ngũ giáo viên mầm non đáp ứng
chuẩn nghề nghiệp...................................................................................................63
3.2.3. Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên đáp
ứng Chuẩn nghề nghiệp...........................................................................................64
3.2.4. Bố trí, sử dụng, luân chuyển đội ngũ giáo viên một cách hợp lý...................68


6
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên theo Chuẩn
nghề nghiệp.............................................................................................................69
3.2.6. Xây dựng các điều kiện hỗ trợ để phát triển đội ngũ giáo viên mầm non
theo chuẩn nghề nghiệp...........................................................................................71
3.3. Khảo nghiệm nhận thức về tính cấp thiết và tính khả thi của biện
pháp........................................................................................................................ 72
3.3.1. Mục đích khảo sát..........................................................................................72
3.3.2. Nội dung và phương pháp khảo sát................................................................72
3.3.3. Đối tượng khảo sát.........................................................................................73
3.3.4. Kết quả khảo sát về sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đã đề
xuất.......................................................................................................................... 74
Tiểu kết chương 3..................................................................................................79
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................80
1. Kết luận..............................................................................................................80
1.1. Về lí luận..........................................................................................................80
1.2. Về thực tiễn......................................................................................................80

2. Khuyến nghị.......................................................................................................81
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo.......................................................................81
2.2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Ninh................................................81
2.3. Đối với Ủy ban nhân dân huyện Thuận Thành.................................................81
2.4. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thuận Thành.................................82
2.5 Đối với các trường mầm non trên địa bàn huyện Thuận Thành.........................82
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................84
PHỤ LỤC


7
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL
CSVC
ĐNGV
GD&ĐT
GV
GDMN
GVMN
UBND

Cán bộ quản lý
Cơ sở vật chất
Đội ngũ giáo viên
Giáo dục và Đào tạo
Giáo viên
Giáo dục mầm non
Giáo viên mầm non
Ủy Ban Nhân Dân

8
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Mức độ cần thiết của chuẩn nghề nghiệp trong việc phát triển
đội ngũ giáo viên mầm non.............................................................................40
Bảng 2.2. Công tác quy hoạch và tuyển dụng đội ngũ giáo viên mầm
non...................................................................................................................43
Bảng 2.3. Cơng tác bố trí, sử dụng và luân chuyển đội ngũ giáo viên
mầm non..........................................................................................................44
Bảng 2.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên mầm non
theo Chuẩn nghề nghiệp..................................................................................45
Bảng 2.5. Công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên mầm non theo
Chuẩn nghề nghiệp..........................................................................................46
Bảng 2.6. Việc thực hiện các chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ giáo
viên mầm non..................................................................................................47
Bảng 2.7. Vai trị của Phịng Giáo dục và Đào tạo trong cơng tác phát
triển ngũ giáo viên mầm non...........................................................................50
Bảng 2.8. Vai trò của Phịng Giáo dục và Đào tạo trong cơng tác phát
triển ngũ giáo viên mầm non...........................................................................51
Bảng 2.9. Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non về lĩnh vực phẩm chất
chính trị, đạo đức, lối sống..............................................................................53
Bảng 2.10. Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non về lĩnh vực kiến thức
.........................................................................................................................54
Bảng 2.11. Phát triển đội ngũ giáo viên mầm non về lĩnh vực kỹ năng
sư phạm...........................................................................................................54
Bảng 2.12. Các yếu tố ảnh hưởng đến đội ngũ giáo viên mầm non.....55
Bảng 3.1. Đối tượng khảo sát................................................................74
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp................75
Bảng 3.3. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp...................77

9

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Biểu đồ nhận thức về tầm quan trọng của phát triển đội
ngũ giáo viên tại các trường mầm non............................................................40


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Nguồn nhân lực chất lượng cao đã và đang trở thành động lực chính
cho sự phát triển, tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội trong xu thế hội nhập
và toàn cầu hóa hiện nay. Đạt được chất lượng tốt phần lớn là nhờ vào chất
lượng giáo dục và đào tạo.
Quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn
nghề nghiệp là một phần không thể thiếu trong quá trình đào tạo, bồi dưỡng,
nhằm đảm bảo chất lượng giáo dục và đào tạo.
Chỉ thị 40/CT-TW của Ban bí thư Trung ương Đảng về xây dựng, nâng
cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục được chuẩn hóa, đảm bảo
chất lượng, đủ số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản
lĩnh chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo. Thông
qua việc quản lý phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo
dục để nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, việc phát triển đội
ngũ giáo viên các trường mầm non theo chuẩn nghề nghiệp là nhiệm vụ cấp
thiết trong huy động nguồn lực phát triển của các nhà trường.
Những năm đầu thế kỷ XXI trong xu thế hội nhập quốc tế, yếu tố con
người có vai trò quyết định đối với sự phát triển của mỗi quốc gia. Nguồn
nhân lực có chất lượng cao về trí tuệ và kỹ năng trở thành lợi thế khơng nhỏ

trong sự phát triển. Vì thế, việc ưu tiên phát triển sự nghiệp giáo dục để đào
tạo nguồn nhân lực đã trở thành nhiệm vụ chiến lược hàng đầu của nhiều quốc
gia trong đó có Việt Nam. Giáo dục trở thành nhân tố quyết định đối với sự
phát triển kinh tế - xã hội.
Là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục mầm
non có nhiệm vụ quan trọng là hình thành ở trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân
cách con người. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể


2
chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân
cách. Do vậy, để đạt được mục tiêu đó, việc đầu tiên cần phải chăm lo phát
triển năng lực, hoàn thiện phẩm chất cho đội ngũ giáo viên bởi vì giáo viên là
nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách
trẻ. Người giáo viên phải có kiến thức văn hóa cơ bản, phải được trang bị một
hệ thống tri thức khoa học nuôi dạy trẻ, phải yêu nghề, mếm trẻ, phải nhiệt
tình, chu đáo, dễ hịa nhập cùng với trẻ và phải đạt chuẩn nghề nghiệp giáo
viên mầm non quy định.
Trong những năm qua công tác phát triển giáo dục nói chung và phát
triển đội ngũ giáo viên mầm non nói riêng ln được lãnh đạo các cấp quan
tâm, trước những yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục và đào tạo và nhu cầu
của xã hội ngày càng cao.
Huyện Thuận Thành hiện có 27 trường mầm non (24 trường công lập, 3
trường tư thục), số giáo viên mầm non trong biên chế hiện có là 692 người.
Về trình độ chun mơn cịn 64 giáo viên chưa đạt chuẩn về trình độ chun
mơn theo chuẩn nghề nghiệp quy định.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý
hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận
Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp”.
2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng quản lý hoạt
động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non, đề xuất một số biện
pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp quy định.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện
Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp quy định.


3
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường
mầm non huyện Thuận Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu các biện pháp quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên mầm
non theo chuẩn nghề nghiệp được nghiên cứu và đề xuất trên cơ sở phù hợp
với các điều kiện thực tế của các trường mầm non huyện Thuận Thành, tỉnh
Bắc Ninh, thì khi được áp dụng sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên các trường mầm non huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên
mầm non theo chuẩn nghề nghiệp; Khảo sát, đánh giá thực trạng việc quản lý
hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp; Đề xuất biện pháp quản lý
hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp.
6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn về nội dung nghiên cứu: Chỉ nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt
động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận Thành,

tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp.
- Giới hạn về khách thể nghiên cứu: Chúng tôi chỉ tiến hành khảo sát:
15 Cán bộ quản lý, 50 giáo viên của 5 trường mầm non trong huyện Thuận
Thành, tỉnh Bắc Ninh.
7. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu tài liệu lý luận; Phương pháp điều tra bằng
phiếu hỏi; Phương pháp phỏng vấn sâu; Phương pháp xử lý số liệu.


4
8. Đóng góp của đề tài
- Là cơng trình phân tích, đánh giá rõ ràng thực trạng quản lý hoạt động
phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận Thành - tỉnh
Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp.
- Chỉ ra được những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân trong việc quản lý
hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non huyện Thuận
Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và kiến nghị, phụ lục, tài liệu tham
khảo, phần nội dung của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo
viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp
Chương2: Thực trạng việc quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo
viên các trường mầm non huyện Thuận Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn
nghề nghiệp.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên
các trường mầm non huyện Thuận Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề
nghiệp.

5
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN MẦM NON THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
1.1. Tổng quan các nghiên cứu về quản lý hoạt động phát triển đội
ngũ giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Hầu hết các Quốc gia trên Thế giới đều coi hoạt động bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên là vấn đề cơ bản trong phát triển giáo dục. Việc tạo mọi điều
kiện để mọi người có cơ hội học tập, học tập thường xuyên, học tập suốt đời
để kịp thời bổ sung kiến thức và đổi mới PPDH để phù hợp với sự phát triển
kinh tế - xã hội là phương châm hành động của các cấp quản lí giáo dục.
Hội nghị Quốc tế về giáo dục lần thứ 45 họp tại Giơnevơ ngày
30/9/1996 bàn về giáo dục cho Thế kỉ 21 đã nhấn mạnh: Muốn có một nền
giáo dục tốt, cần phải có những giáo viên tốt.
Tại Pakistan, nhà nước đã xây dựng chương trình bồi dưỡng về sư
phạm cho đội ngũ giáo viên và quy định trong thời gian 3 tháng cần bồi
dưỡng những nội dung gồm: giáo dục nghiệp vụ dạy học; cơ sở tâm lí giáo
viên; phương pháp nghiên cứu, đánh giá nhận xét học sinh,…đối với GV mới
vào nghề chưa quá 3 năm
Tiêu chuẩn chuyên môn cho giáo viên ở Anh (2007) được xác định
trong nghiên cứu “Thuộc tính chuyên nghiệp, kiến thức, sự hiểu biết và kỹ
năng”. Trong đó đã trình bày các cơ sở lý luận, các thuộc tính chuyên nghiệp,
kiến thức và sự hiểu biết và kỹ năng, từ đó điều tra thực trạng và xác định các
tiêu chuẩn cần thiết cho giáo viên.
Tiêu chuẩn nghề nghiệp GV theo Tiểu bang Arizona đã đưa ra 9 tiêu
chuẩn cho giáo viên


6

Các bộ tiêu chuẩn của Anh và của tiểu bang Arizona đều phản ánh yêu
cầu nghề nghiệp của GV, đồng thời làm căn cứ giúp cho GV tự đánh giá và
định hướng cho việc nâng cao năng lực nghề nghiệp trong từng lĩnh vực hoạt
động nghề nghiệp. Các tiêu chí, tiêu chuẩn này đều hướng đến người học và
đề cập đến 3 lĩnh vực: Giảng dạy và học tập, điều kiện dạy và học, trách
nhiệm nghề nghiệp
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước
Có nhiều đề tài nghiên cứu, có thể nhắc đến:
Phạm Thị Thảo Hương (2013) với đề tài “Các biện pháp quản lý
chương trình bồi dưỡng giáo viên mầm non nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục mầm non Hà Nội trong thời kỳ đổi mới”. Qua đây tác giả đã tìm hiểu thực
trạng dựa trên cơ sở lý luận của đề tài, từ đó đưa ra các biện pháp quản lý
chương trình bồi dưỡng giáo viên mầm non nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục mầm non Hà Nội trong thời kỳ đổi mới
Vương Thị Đào (2018) với đề tài “Giải pháp quản lý bồi dưỡng đội
ngũ giáo viên mầm non thành phố Hải Phòng trong giai đoạn từ nay đến
2015”. Trong đề tài này tác giả cũng đã có những khảo sát thực tế ý nghĩa,
thiết thực trên cơ sở lý luận đã xây dựng, từ đó tìm ra giải pháp khắc phục
mang tính cấp thiết cao.
Tiếp thu, kế thừa những thành tựu đã có, người nghiên cứu thực hiện đề
tài “Quản lý hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non
huyện Thuận Thành - tỉnh Bắc Ninh theo chuẩn nghề nghiệp”. Hiện nay chưa
có đề tài nào tương tự nghiên cứu cụ thể về phát triển đội ngũ giáo viên mầm
non ở huyện Thuận Thành - tỉnh Bắc Ninh.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Có nhiều khái niệm khác nhau:


7

Theo Từ điển Tiếng Việt thì: “QL là trơng coi, giữ gìn theo những yêu
cầu nhất định. Là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những điều kiện
nhất định” [Hoàng Phê chủ biên (2008), Từ điển tiếng Việt, Nxb Khoa học xã
hội, Hà Nội, tr.772].
Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản
lý trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các
nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài nước (chủ yếu là nội lực)
một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” [Trần
Kiểm (2003), Giáo trình Quản lý giáo dục và trường học, Viện Khoa học Giáo
dục Hà Nội, tr.22].
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí – Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì định nghĩa
kinh điển nhất về quản lý là “Q trình tác động có chủ hướng, có chủ đích
của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể (người bị quản lý) – trong
một tổ chức – nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của
mình” [Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010), Đại cương khoa học
quản lý, NXB Đại học quốc gia Hà Nội; tr.30]
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang “ Quản lý là sự bảo đảm hoạt động
của hệ thống trong điều kiện có biến đổi liên tục của hệ thống và môi trường,
là chuyển hệ thống đến trạng thái mới thích ứng với hồn cảnh mới”[ Nguyễn
Ngọc Quang (2009), Những khái niệm cơ bản lý luận về quản lý giáo dục.
Trường Cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo, Hà Nội; tr.32]
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Quản lý là một quá trình tác động gây
ảnh hưởng của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu
chung”.[ Đặng Quốc Bảo (2005), Quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo.
Đề cương bài giảng Cao học QLGD, Hà Nội, Tr.176]
Theo tác giả Phan Văn Kha, khái niệm quản lý trong hoạt động giáo
dục được hiểu là: “Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức lãnh đạo và
kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống đơn vị và việc sử

8
dụng các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích đã định.” [ Phan Văn
Kha (2007), Giáo trình quản lý nhà nước về giáo dục. Đại học Quốc Gia Hà
Nội; tr.23]
- Theo Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ: “Quản lý là một quá trình định
hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý có hệ thống là quá trình tác động đến hệ
thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc
trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong muốn”. [Đặng
Vũ Hoạt, Hà Thế Ngữ (2008), Giáo dục học (tập 2). NXB Giáo dục, Tr.225]
Theo tác giả Nguyễn Văn Lê: “QL là một hệ thống xã hội, là khoa học
và nghệ thuật tác động vào hệ thống đó mà chủ yếu là vào con người nhằm
đạt hiệu quả tốiưu theo mục tiêuđề ra”.[Nguyễn Văn Lê (2007), Khoa học
quản lý nhà trường, NxbGiáo dục,Hà Nội]
Từ những khái niệm trên, trong khuôn khổ đề tài, tác giả khái niệm:
“Quản lý là q trình tác động có định hướng, có mục đích, có tổ chức và có
kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm giữ cho sự vận
hành của tổ chức được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục tiêu đã đề ra
với hiệu quả cao nhất”.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Theo tác giả Phạm Minh Hạc (1986): “QL nhà trường hay nói rộng ra
là QLGD là QL hoạt động dạy và học nhằm đưa nhà trường từ trạng thái này
sang trạng thái khác và dần đạt tới mục tiêu giáo dục đã xác định”. [Phạm
Minh Hạc (2006), Một số vấn đề về giáo dục và khoa học giáo dục. NXB
Giáo dục, Hà Nội; tr.61]
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang (1989) cho rằng “QLGD là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể QL nhằm
làm cho hệ thống vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng,
thực hiện được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà
tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học – giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới

9
mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất”. [Nguyễn Ngọc Quang
(2009), Những khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục đào tạo, Trường
CBQLGD-ĐT, Hà Nội., tr.31].
Còn theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: “QLGD là quá trình đạt tới
mục tiêu trên cơ sở thực hiện có ý thức và hợp quy luật các chức năng kế
hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra”. [Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2008), Lý
luận quản lý giáo dục và quản lý nhà trường , Trường CBQLGD-ĐT, Hà Nội.,
tr.16]
Như vậy, quan điểm về QLGD có thể có những cách diễn đạt khác
nhau, song trong mỗi cách định nghĩa đều đề cập đến các yếu tố cơ bản như
chủ thể và khách thể QLGD, mục tiêu, các cách thức và công cụ QLGD. Qua
sự đúc kết thực tiễn công tác giáo dục và đào tạo, có thể hiểu QLGD như sau:
“QLGD là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật
của chủ thể QLGD lên khách thể QLGD mà cụ thể là quản lý hoạt động dạy
và học nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra”.
1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên
Thuật ngữ phát triển có nhiều cách định nghĩa, xuất phát từ những cấp
độ xem xét khác nhau.
Ở cấp độ chung nhất, phát triển được hiểu là:
- Quá trình chuyển biến từ trạng thái này sang trạng thái khác hoàn
thiện hơn; chuyển từ trạng thái chất lượng cũ sang tình trạng chất lượng mới,
từ đơn giản đến phức tạp, từ thấp đến cao [Ôgiêgov X. I. (1973), Từ điển
tiếng Nga, Maxcơva].
- Phát triển là sự trải qua quá trình tăng trưởng hay lớn lên tự nhiên,
phân hóa hoặc tiến hóa tự nhiên với những thay đổi liên tục kế tiếp nhau [Từ
điển bách khoa Việt Nam (1995), tập 1, Trung tâm biên soạn từ điển bách
khoa Việt Nam, Hà Nội].

10
- Phát triển là sự tăng trưởng, mở rộng, tiến hóa một cách từ từ hoặc là
kết quả của những nguyên nhân [Webstars (1969), New standand Dictionary.
USA].
Theo từ điển Tiếng Việt: “Phát triển (động từ) là biến đổi hoặc làm cho
biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến phức
tạp”[Hoàng Phê chủ biên (1998), Từ điển tiếng Việt. Nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội]. Theo quan niệm này thì tất cả các sự vật, hiện tượng, con người và
xã hội tự thân biến đổi hoặc bên ngoài làm cho biến đổi tăng lên cả về số
lượng hoặc chất lượng thì đó chính là sự phát triển.
Như vậy “phát triển” là một khái niệm rất rộng. Nói đến phát triển là
người ta nghĩ ngay đến sự đi lên của sự vật, hiện tượng, con người trong xã
hội. Sự đi lên đó thể hiện ở việc tăng lên về số lượng và chất lượng, thay đổi
về nội dung và hình thức.
Theo David C. Korten: khi xét ở khía cạnh xã hội “Phát triển là một
tiến trình qua đó các thành viên của xã hội tăng được những khả năng của cá
nhân và định chế của mình để huy động và quản lí các nguồn lực, tạo ra
những thành quả bền vững … nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống phù hợp
với nguyện vọng của họ” [David C. Korten (1996), Bước vào thế kỷ XXI:
hành động tự nguyện và chương trình nghị sự tồn cầu, NXB Chính trị quốc
gia, Hà Nội.].
Theo quan điểm này thì phát triển là sự tăng trưởng, hoàn thiện khả
năng, tạo ra sự phù hợp của bản thân bằng cách sử dụng mọi nguồn lực có thể
được. Tiến trình đó khơng phải của riêng ai mà của các thành viên một tổ
chức, một xã hội. Khái niệm này phù hợp với quan điểm phát triển đội ngũ
giáo viên, phát triển giáo dục.
Làm cho sự vật, hiện tượng biến đổi lại thuộc khái niệm “phát triển”.
Do vậy khái niệm “xây dựng phát triển” tự bản thân nó đã bao hàm nhau,

11
khơng tách rời nhau, có mối quan hệ biện chứng với nhau. Thực tiễn chứng
minh rằng, trong xây dựng có phát triển, trong phát triển có xây dựng.
Mọi sự vật, hiện tượng, con người, xã hội hoặc là biến đổi để tăng tiến
số lượng, thay đổi chất lượng hoặc dưới tác động của bên ngoài làm cho biến
đổi tăng lên đều được coi là phát triển.
Như vậy “Phát triển đội ngũ GVMN là xây dựng đội ngũ đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu, loại hình và nâng cao chất lượng nhằm đáp ứng
yêu cầu phát triển GDMN”
1.2.4. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non
Theo tác giả Nguyễn Hải Thập “Tiêu chuẩn năng lực đó là những
chuẩn mực theo từng ngành nghề được quy định để đo lường chất lượng thực
hiện các nhiệm vụ, công việc trong môi trường lao động. Các tiêu chuẩn này
mô tả kiến thức, kỹ năng, hành vi ứng xử và thái độ mà một người phải có để
chứng tỏ mình có đủ năng lực thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, công việc cụ
thể ở nơi làm việc. Đồng thời Tiêu chuẩn năng lực cũng chỉ báo bối cảnh,
điều kiện thực hiện công việc và mức độ trách nhiệm, tự chủ khi thực hiện
công việc đó”. [Nguyễn Hải Thập (2017), Tài liệu bồi dưỡng theo tiêu chuẩn
chức danh nghề nghiệp giảng viên chính hạng II, Nhà xuất bản Giáo dục Việt
Nam, tr.32]
“Tiêu chuẩn kỹ năng nghề là quy định về kiến thức chuyên môn, năng
lực thực hành và khả năng ứng dụng kiến thức, năng lực đó vào cơng việc mà
người lao động cần phải có để thực hiện cơng việc theo từng bậc trình độ kỹ
năng của từng nghề “[Nguyễn Hải Thập (2017), Tài liệu bồi dưỡng theo tiêu
chuẩn chức danh nghề nghiệp giảng viên chính hạng II, Nhà xuất bản Giáo
dục Việt Nam, tr.32]. Bậc kỹ năng nghề được xác định dựa trên 3 nhóm tiêu
chí chủ yếu, đó là:
i) Phạm vi, độ khó và độ phức tạp của cơng việc;
ii) Mức độ linh hoạt và sáng tạo trong thực hiện công việc;

12
iii) Mức độ phối hợp và trách nhiệm trong thực hiện công việc.
Theo Quyết định ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm
non được quy định tại chương III Quy định ban hành kèm Thông tư số
26/2018/TT-BGDĐT, ngày 08 tháng 10 năm 2018 của Bộ Giáo Dục và Đào
Tạo khái niệm “Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non là hệ thống phẩm
chất, năng lực mà giáo viên cần đạt được để thực hiện nhiệm vụ ni dưỡng,
chăm sóc, giáo dục trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non”.
Dựa vào khái niệm tiêu chuẩn và Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm
non tác giả đã trình bày có thể đưa ra khái niệm “Chuẩn nghề nghiệp giáo
viên mầm non là quy định về kiến thức chuyên môn, năng lực thực hành và
khả năng ứng dụng kiến thức, năng lực đó vào cơng việc, dùng làm chuẩn để
phân loại, đánh giá trình độ, năng lực chun mơn, nghiệp vụ của giáo viên
mầm non trong từng lĩnh vực nghề nghiệp; được sử dụng làm căn cứ để thực
hiện công tác tuyển dụng, sử dụng và quản lý giáo viên”.
1.3. Vị trí, yêu cầu đối với giáo dục mầm non hiện nay
1.3.1. Trường mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.3.1.1. Nhiệm vụ và quyền hạn của cơ sở giáo dục mầm non
Theo Điều 2, chương I trong Điều lệ Trường Mầm non (Ban hành theo
Thông tin số 52/2020/TT-BGDĐT ngày 31 tháng 12 năm 2020) của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bộ quy định nhiệm vụ của cơ sở giáo dục
mầm non (trường mầm non, trường mẫu giáo, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo
độc lập):
1. Tổ chức thực hiện việc ni dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ ba
tháng tuổi đến sáu tuổi theo chương trình giáo dục mầm non do Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo ban hành.
2. Huy động trẻ em lứa tuổi mầm non đến trường; tổ chức giáo dục hòa
nhập cho trẻ em có hồn cảnh khó khăn, trẻ em khuyết tật; thực hiện phổ cập

giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi. Hằng năm, tự kiểm tra theo tiêu


13
chuẩn quy định về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi, báo cáo
cấp có thẩm quyền bằng văn bản.
3. Quản lý cán bộ, giáo viên, nhân viên để thực hiện nhiệm vụ ni
dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
4. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy định của pháp luật.
5. Xây dựng cơ sở vật chất theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa hoặc
theo yêu cầu tối thiểu đối với vùng đặc biệt khó khăn.
6. Phối hợp với gia đình trẻ em, tổ chức và cá nhân để thực hiện hoạt
động ni dưỡng, chăm sóc và giáo dục trẻ em.
7. Tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và trẻ em tham gia
các hoạt động xã hội trong cộng đồng.
8. Thực hiện kiểm định chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục
trẻ em theo quy định.
9. Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
1.3.1.2. Các loại hình của trường mầm non, trường mẫu giáo, nhà trẻ,
nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập
Theo Điều 3, chương I trong Điều lệ Trường Mầm non (Ban hành theo
Thông tin số 52/2020/TT-BGDĐT ngày 31 tháng 12 năm 2020) của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định các loại hình của trường mầm non,
trường mẫu giáo, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập:
Trường mầm non, trường mẫu giáo (sau đây gọi chung là nhà trường),
nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập được tổ chức theo các loại hình: công
lập, dân lập và tư thục.
1. Nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo cơng lập do cơ quan
Nhà nước thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, bảo đảm kinh phí cho
các nhiệm vụ chi thường xuyên.

14
2. Nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo dân lập do cộng đồng
dân cư ở cơ sở thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, đảm bảo kinh phí
hoạt động và được chính quyền địa phương hỗ trợ.
3. Nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo tư thục do tổ chức xã
hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế hoặc cá nhân thành lập, đầu
tư xây dựng cơ sở vật chất và bảo đảm kinh phí hoạt động bằng nguồn vốn
ngồi ngân sách nhà nước.
1.3.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non trong
giai đoạn hiện nay
1.3.3.1. Lĩnh vực phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống
Theo điều 5, chương 2 trong Quyết định ban hành quy định chuẩn nghề
nghiệp giáo viên mầm non được quy định ban hành kèm Thông tư số
26/2018/TT-BGDĐT, ngày 08 tháng 10 năm 2018 của Bộ Giáo Dục và Đào
Tạo) của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo gồm các nội dung:
(1). Nhận thức tư tưởng chính trị, thực hiện trách nhiệm của một cơng
dân, một nhà giáo đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bao gồm
các tiêu chí sau:
a. Tham gia học tập, nghiên cứu các Nghị quyết của Đảng, chủ trương
chính sách của Nhà nước;
b. Yêu nghề, tận tụy với nghề, sẵn sàng khắc phục khó khăn hồn thành
nhiệm vụ;
c. Giáo dục trẻ yêu thương, lễ phép với ông bà, cha mẹ, người lớn tuổi,
thân thiện với bạn bè và biết yêu quê hương;
d. Tham gia các hoạt động xây dựng bảo vệ quê hương đất nước góp
phần phát triển đời sống kinh tế, văn hoá, cộng đồng.
(2). Chấp hành pháp luật, chính sách của Nhà nước. Bao gồm các tiêu
chí sau: