Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án xây dựng tuyến đường đông tây 4 đoạn đi qua phường hải thượng, thị xã nghi sơn, tỉnh thanh hóa

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LƯỜNG THỊ XUÂN

ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ
TÁI ĐỊNH CƯ DỰ ÁN XÂY DỰNG TUYẾN ĐƯỜNG ĐÔNG TÂY 4
ĐOẠN ĐI QUA PHƯỜNG HẢI THƯỢNG, THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH
THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SỸ
QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Thái Nguyên, năm 2022


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LƯỜNG THỊ XUÂN

ĐÁNH GIÁ VIỆC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ
TÁI ĐỊNH CƯ DỰ ÁN XÂY DỰNG TUYẾN ĐƯỜNG ĐÔNG TÂY 4
ĐOẠN ĐI QUA PHƯỜNG HẢI THƯỢNG, THỊ XÃ NGHI SƠN, TỈNH
THANH HÓA
Ngành: Quản lý đất đai
Mã số ngành: 8.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Thị Thanh Thủy

Thái Nguyên - 2022


i
LỜI CAM ĐOAN
- Tôi xin cam đoan rằng những số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn
này là trung thực và không được sử dụng để bảo vệ ở một học vị nào.
- Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ
rõ nguồn gốc.
Thanh Hóa, ngày 20 tháng 04 năm
2022
Tác giả luận văn

Lường Thị Xuân


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài ngồi sự nỗ lực của bản thân,
tơi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tnh của các thầy cơ giáo và bạn
bè,đồng nghiệp đã có những ý kiến đóng góp q báu để hồn thành luận văn Thạc
sĩ này.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn trân trọng nhất tới giáo viên hướng dẫn khoa học

TS.Vũ Thị Thanh Thủy đã tận tnh hướng dẫn giúp đỡ tôi trong suốt q trình
hồn thành luận văn.
Tơi xin cảm ơn sự góp ý chân thành của các Thầy, Cơ giáo khoa Quản lý tài
nguyên Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện
đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn, lãnh
đạo UBND thị xã Nghi Sơn; Phịng Tài ngun và Mơi trường, phịng Thống kê thị xã
Nghi Sơn; UBND phường Hải Thượng và nhân dân thuộc dự án đã tạo điều kiện
giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài trên địa bàn.
Cuối cùng tơi xin chân thành cảm ơn tới gia đình, những người thân, cán bộ
đồng nghiệp và bạn bè đã tạo điều kiện về mọi mặt cho tôi trong quá trình thực
hiện đề tài này.
Một lần nữa tơi xin trân trọng cảm ơn!
Thanh Hóa, ngày 20 tháng 4 năm
2022
Tác giả luận văn

Lường Thị Xuân


3

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU
Ký hiệu

Các chữ viết tắt

ADB

: Ngân hàng phát triển Châu Á

BĐS

: Bất động sản

BNN&PTNT

: Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn

BT

: Bồi thường

CNH

: Cơng nghiệp hố

CP

: Chính phủ

DA

: Dự án ĐTH

: Đơ thị hố
FDI

: Đầu tư trực tiếp từ nước ngồi

GCN

: Giấy chứng nhận

GCNQSDĐ

: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

GPMB

: Giải phóng mặt bằng

HĐH

: Hiện đại hố

HSĐC

: Hồ sơ địa chính LĐ

: Lao động
NĐ

: Nghị định QĐ

: Quyết định TĐC

:

Tái định cư
THCS

: Trung học cơ sở THPT

: Trung học phổ thông TW

Trung ương
UBND

: Uỷ ban nhân dân

:


4

WB
GPMB
BT
HT

:
Ng
ân
hà
ng
thế
giớ
i
:
giả
i
ph
ón
g
mặ

t
bằ
ng
:
Bồi
th
ườ
ng
:
Hỗ
trợ


4

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1. Diện tch đất đai của thị xã Nghi Sơn theo đơn vị hành chính
đến ngày 30/12/2021
.................................................................................................30
Bảng 3.2. Tốc độ tăng trưởng kinh tế qua các năm của thị xã Nghi Sơn .................33
Bảng 3.3. Diện tch đất ở được giao của thị xã Nghi Sơn ........................................38
Bảng 3.4. Tổng hợp kết quả xác định đối tượng được bồi thường
và không bồi thường
.................................................................................................43
Bảng 3.5. Ý kiến của người có đất bị thu hồi trong việc xác định đối tượng
và điều kiện được bồi
thường....................................................................................44
Bảng 3.6. Bồi thường về đất của dự án.....................................................................45
Bảng 3.7. Tổng hợp các hạng mục bồi thường về đất ..............................................45
Bảng 3.8. Đơn giá bồi thường về đất và chênh lệch giữa giá thị trường

với giá bồi thường do Nhà nước quy định tại dự án nghiên cứu
..............................47
Bảng 3.9. Ý kiến của người người có đất bị thu hồi về giá đất bồi thường..............48
Bảng 3.10. Kết quả bồi thường tài sản trên
đất.........................................................49
Bảng 3.11. Ý kiến của người dân về bồi thường tài sản trên đất..............................50
Bảng 3.12. Bảng tổng hợp các hạng mục hỗ trợ.......................................................53
Bảng 3.13. Ý kiến của người có đất bị thu hồi trong việc thực hiện
các chính sách hỗ trợ và tái định
cư..........................................................................57
Bảng 3.14: Tổng hợp kết quả ý kiến của cán bộ chuyên môn về cơng tác
giải phóng mặt bằng của dự án
.................................................................................58
Bảng 3.15. Tình hình thu nhập của các hộ dân sau khi bị thu hồi đất ......................59


5

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1: Trình tự thủ tục thu hồi đất và giải phóng mặt bằng ................................16
Hình 3.1: Khu tái định cư của Dự án xây dựng Tuyến Đường Đông Tây 4 ............56


6

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU................................................. iii DANH
MỤC CÁC BẢNG.........................................................................................iv DANH

MỤC CÁC HÌNH...........................................................................................v MỤC
LỤC..................................................................................................................vi

MỞ

ĐẦU.....................................................................................................................1
1.
Tính
cấp
thiết
của
..........................................................................................1

đề

2.
Mục
tiêu
cứu................................................................................................2

tài
nghiên

3.
Ý
nghĩa
của
tài....................................................................................................3

đề

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .........................................................................4
1.1. Cơ sở lý luận về
..................................................4
1.1.1.
Khái
quát
về
bồi
.....................................................4

bồi

thường,

thường,

hỗ
hỗ

trợ,
trợ,

tái
tái

định

cư

định

cư

1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
..................6
1.2. Cơ sở pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước
thu
hồi
đất,
giải
bằng.................................................................................8

phóng

mặt

1.2.1. Cơ sở pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước
thu
đất....................................................................................................................8

hồi

1.2.2. Nguyên tắc chung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà
nước
thu
đất..................................................................................................................10

hồi

1.2.3. Những nội dung cơ bản của chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
.....10


7

1.2.4. Trình tự, thủ tục các bước thực hiện cơng tác thu hồi
đất
giải
phóng
mặt
..................................................................................................12

bằng

1.3. Kinh nghiệm về chính sách bồi thường và tái định cư của một số
nước
trên
thế
......................................................................................................16

giới

1.3.1. Tại Trung Quốc ...............................................................................................16
1.3.2. Tại Hàn Quốc ..................................................................................................17


vii

1.4. Chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất tại Việt Nam qua các thời kỳ...............................................................................18
1.4.1. Thời kỳ từ năm 1945 đến năm 1987 ...............................................................18
1.4.2. Thời kỳ từ năm 1987 đến năm 1993 ...............................................................18
1.4.3. Thời kỳ từ năm 1993 đến năm 2003 ...............................................................18
1.4.4. Thời kỳ từ năm 2003 tới năm 2013.................................................................19
1.4.5. Thời kỳ từ năm 2013 đến nay .........................................................................19
1.5. Tình hình thực hiện chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng,
hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Thanh Hoá ......................................20
1.6. Những tồn tại trong quá trình bồi thường GPMB, tái định cư
và một số nghiên cứu liên quan đến giải phóng mặt bằng
........................................22
1.6.1. Những tồn tại trong q trình bồi thường GPMB, tái định cư........................22
1.6.2. Những khó khăn trong quá trình bồi thường GPMB, tái định cư ...................22
1.6.3. Một số nghiên cứu liên quan đến giải phóng mặt bằng
..................................22
1.7. Đánh giá chung về tổng quan nghiên cứu..........................................................25
Chương 2 ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU..........................................................................................................26
2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .........................................................................26
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................26
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................26
2.2. Nội dung nghiên cứu ..........................................................................................26
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và tnh hình quản lý đất đai
trên địa bàn thị xã Nghi Sơn - tỉnh Thanh Hố .........................................................26
2.2.2. Đánh giá cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng dự án Đầu tư xây dựng
cơng trình đường Đơng Tây 4 đi cảng Nghi Sơn – Khu kinh tế Nghi Sơn..............26
2.2.3. Ảnh hưởng giải phóng mặt bằng của dự án đến đời sống người dân
.............26
2.2.4. Một số giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác bồi thường giải phóng

mặt bằng ở các dự án trong thời gian
tới...................................................................26


vii
2.3. Phương pháp nghiên
cứu....................................................................................27
2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu
.........................................................................27


8

2.3.2. Phương pháp phân tch so
sánh.......................................................................28
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................................29
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và sử dụng đất trên địa bàn
thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hoá ..............................................................................29
3.1.1. Điều kiện tự nhiên
...........................................................................................29
3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế
...........................................................................32
3.1.3. Tình hình xã hội ..............................................................................................35
3.1.4. Thực trạng quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Nghi Sơn,
tỉnh Thanh Hố..........................................................................................................36
3.2. Đánh giá cơng tác GPMB thuộc dự án nghiên cứu............................................39
3.2.1. Giới thiệu về dự án nghiên cứu
.......................................................................39
3.2.2. Các văn bản quy pháp pháp luật chính sách đất đai thực hiện tại dự
án.........40

3.2.3. Trình tự thực hiện............................................................................................42
3.2.4. Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ của dự án
.............................................43
3.2.5. Đánh giá kết quả thực hiện thực hiện chính sách tái định cư .........................55
3.2.6. Đánh giá qua ý kiến cán bộ liên quan công tác giải phóng mặt bằng.............57
3.3. Ảnh hưởng giải phóng mặt bằng của dự án đến đời sống người dân
................59
3.3.1. Việc làm, thu nhập, đời sống của người dân bị thu hồi đất ............................59
3.3.2. Ngun nhân dẫn đến lao động nơng nghiệp có đất bị thu hồi
khơng có việc làm hoặc việc làm bấp bênh ..............................................................60
3.3.3. Người nông dân chưa biết cách sử dụng hợp lý số tiền bồi thường
...............61
3.3.4. Chính sách tài chính hỗ trợ người nơng dân mất đất có thể tái sản xuất,
tái thu nhập ổn định đời sống
....................................................................................61
3.4. Một số giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác bồi thường, giải phóng
mặt bằng tại thị xã Nghi Sơn.....................................................................................61
3.4.1. Quy trình thực hiện cơng tác bồi thường, GPMB ...........................................61


9

3.4.2. Chế độ chính sách ...........................................................................................62
3.4.3. Về tổ chức thực hiện .......................................................................................63
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................64
1. Kết luận .................................................................................................................64


9

2. Kiến nghị ...............................................................................................................65
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................66
PHỤ LỤC


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài sản công hữu quốc gia, là nguồn tài nguyên thiên nhiên vô cùng
quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt khơng gì có thể thay thế được đối với các ngành
sản xuất nông - lâm nghiệp, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường
sống, là nền tảng cho sự sống của con người và nhiều sinh vật khác, là địa bàn phân
bố các khu dân cư, kinh tế -xã hội - An ninh quốc phòng, gắn liền với sự phát triển
của xã hội.
Luật đất đai quy định về nguyên tắc, căn cứ, nội dung, trình tự tổ chức thực
hiện công tác Bồi thường, GPMB khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án
để phục vụ cho sự phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng của từng quốc
gia, từng vùng miền, từng địa phương cụ thể.
Do đó, Cơng tác giải phóng mặt bằng là một trong những nhiệm vụ quan
trọng góp phần thúc đẩy thu hút đầu tư, phát triển kinh tế. Trong quá trình phát
triển kinh tế - xã hội, quốc phịng, an ninh, đầu tư xây dựng các cơng trình, các dự
án vì lợi ích quốc gia, lợi ích cơng cộng thì Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất,
đồng thời thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để đảm bảo ổn định
đời sống và sản xuất cho người dân có đất bị thu hồi, người dân có điều kiện sinh
sống được tốt hơn, góp phần an sinh xã hội và phát triển xã hội theo quy luật tất
yếu.
Để thực hiện chủ trương đó, Luật Đất đai mới nhất là Luật Đất đai năm 2013
đã có những quy định cụ thể về chính sách bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu
hồi đất để thực hiện các dự án, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 47/2014/NĐCP ngày 15 tháng 5 năm 2014 Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà

nước thu hồi đất; các Bộ Tài nguyên và Mơi trường, Bộ Tài chính đã ban hành
các văn bản hướng dẫn về việc thực hiện giá đất, giá nhà, tiền tái định cư áp dụng
đối với người có đất bị nhà nước thu hồi.
Tuy nhiên, vấn đề bồi thường, giải phóng mặt bằng cịn kéo dài, giải quyết
các vấn đề vướng mắc, sự chênh lệch giá đất và tài sản gắn liền trên đất so với giá
bồi trị theo chuyển nhượng thị trường. Trong giai đoạn hiện nay, tình hình sử dụng
đất rất phức tạp và có nhiều bất cập, với nhiều biến động diễn ra với tốc độ nhanh,


2

cơng tác thu hồi đất và giải phóng mặt bằng vẫn còn nhiều bất cập, việc quản lý
đất đai còn


3

nhiều hẹn chế, thủ tục hành chính chưa đồng bộ, việc xác định đúng thời điểm sử
dụng đất, nguồn gốc đất tại các địa phương còn xảy ra nhiều sai sót, dẫn đến nhiều
hậu quả khơn lường trong cơng tác quản lý Nhà nước. Việc nâng cao hiệu quả công
tác quản lý là hết sức cấp thiết, hạn chế những mặt tiêu cực, đẩy nhanh tiến trình
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Thị xã Nghi Sơn là một thị xã mới được thành lập từ tháng 6/2020 của tỉnh
Thanh Hoá (từ huyện Tĩnh Gia cũ), có ưu thế là diện tch đất tự nhiên lớn, có nhiều
loại địa hình như Đồng bằng, miền núi, bán sơn địa và có bờ biển dài 42km.
Thị xã Nghi Sơn cách thành phố Thanh Hóa khoảng 40 km về phía Nam theo quốc
lộ 1A, có tổng diện tch tự nhiên là 45.560,99 ha. Cùng với sự phát triển kinh tế thì
nhu cầu về đất cho xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, các
cơng trình phúc lợi phục vụ an sinh xã hội và nhu cầu về đất ở tăng cao trong khi
quỹ đất có hạn. Cơng tác quản lý đất đai có rất nhiều khó khăn, đặt biệt về vấn

đề bồi thường giải phóng mặt bằng. Thời gian gần đây dự án Khu kinh tế Nghi Sơn
nổi lên với tiềm năng thúc đẩy nền kinh tế của thị xã phát triển, việc bồi thường
giải phóng mặt bằng ở Khu kinh tế Nghi Sơn, và trên toàn thị xã là vấn đề cần thiết
được quan tâm góp phần hồn thiện chính sách bồi thường đối với người dân bị
thu hồi đất và việc triển khai các dự án thực tế đang đặt ra nhiều vấn đề phải
nghiên cứu nghiêm túc, từ đó có thể đưa ra các giải pháp đúng và toàn diện, đáp
ứng được yêu cầu đặt ra. Để nâng cao hiệu quả của công tác bồi thường giải phóng
mặt bằng thực hiện các dự án trên địa bàn toàn thị xã việc nghiên cứu thực hiện
chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án trên địa bàn thị xã Nghi Sơn là
rất cần thiết.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai tôi tiến hành thực hiện nghiên cứu đề
tài: “Đánh giá việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án
Xây dựng tuyến đường Đông tây 4 đoạn đi qua phường Hải Thượng, thị xã Nghi
Sơn, tỉnh Thanh Hóa” .
2. Mục têu nghiên cứu
- Đánh giá khái quát được điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, hiện trạng
sử dụng đất và tình hình quản lý đất đai của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa.


4

- Đánh giá được kết quả của công tác bồi thường GPMB tại dự án Xây dựng
tuyến đường Đông tây 4 đoạn đi qua phường Hải Thượng, thị xã Nghi Sơn, tỉnh
Thanh Hóa.
- Đề xuất những phương án và giải pháp để giải quyết những khó khăn, nâng
cao hiệu quả trong công tác bồi thường GPMB dựa trên cơ sở các văn bản quy định
và kết quả đã nghiên cứu.
3. Ý nghĩa của đề tài
Thơng qua q trình nghiên cứu thực hiện đề tài giúp nâng cao năng lực

cũng như rèn luyện kỹ năng của mình, vận dụng được những kiến thức đã học vào
thực tiễn, đồng thời bổ sung những kiến thức còn thiếu và kỹ năng tiếp cận các
phương pháp nghiên cứu khoa học cho bản thân, vận dụng trong q trình cơng
tác.
Đề tài nghiên cứu về cơng tác bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái
định cư là một lĩnh vực nhạy cảm, vừa mang tnh thực tiến vừa mang tnh pháp
luật trong quá trình thực hiện, góp phần đánh giá thực trạng cơng tác quản lý Nhà
Nước về bồi thường giải phóng mặt bằng tại địa phương.
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ cung cấp đánh giá chung kết quả của công
tác bồi thường, tnh hình an sinh xã hội của người dân trước và sau khi bị Nhà nước
thu hồi đất.


5

Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở lý luận và pháp lý về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
1.1.1. Khái quát về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
1.1.1.1. Thu hồi đất
Căn cứ điểm 11 - Điều 3, Luật đất đai 2013:
“11. Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử
dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của
người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai.”
1.1.1.2. Bồi thường, hỗ trợ
Căn cứ điểm 12 - Điều 3, Luật đất đai 2013:
“12. Bồi thường về đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối
với diện tích đất thu hồi cho người sử dụng đất.”
Bồi thường thiệt hại khi thu hồi đất cho dân, là việc khôi phục lại giá trị tài
sản (nhà cửa, đất đai…), nguồn sinh sống, lợi ích vật chất và tinh thần theo nghĩa

rộng cho người sử dụng đất bị ảnh hưởng do quá trình triển khai thực hiện dự án
đó chính là hình thức trách nhiệm dân sự để bù đắp những tổn thất về vật chất, tinh
thần cho bên thiệt hại, nhưng thiệt hại này không phải do hành vi trái pháp luật
(của nhà đầu tư hay của Nhà nước) mà thực chất là kết quả của “phá hủy - tái tạo”
trong quá trình phát triển của đô thị hay kinh tế - xã hội.
Sự đền bù đó có thể hiểu là trả lại đầy đủ hoặc tương xứng với mất mát
hoặc sự vất vả. Và phải hiểu rằng:
- Không phải mọi khoản đền bù đều bằng tiền;
- Sự mất mát của người bị thu hồi đất không chỉ là về mặt vật chất mà nhiều
trường hợp còn mất mát cả về tinh thần và nhất là khi phải đi tái định cư;
- Về mặt hành chính thì đây là một q trình khơng tự nguyện, có tính bắt
buộc và địi hỏi phải có sự “hy sinh”. Không chỉ là một sự đền bù ngang giá tuyệt đối.
Căn cứ điểm 14 - Điều 3, Luật đất đai 2013:
“14. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp cho người có
đất thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển”.


6

Nhà nước trợ giúp cho người có đất bị thu hồi để ổn định đời sống, sản
xuất và phát triển thơng qua việc cấp kinh phí để di dời đến địa điểm mới, đào tạo
nghề mới, bố trí việc làm mới…
Căn cứ vào Điều 83 Luật đất đai 2013
"Điều 83. Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất
1. Nguyên tắc hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất:
a) Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất ngoài việc được bồi thường
theo quy định của Luật này còn được Nhà nước xem xét hỗ trợ;
b) Việc hỗ trợ phải bảo đảm khách quan, công bằng, kịp thời, công khai và
đúng quy định của pháp luật.
2. Các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm:

a) Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất;
b) Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp
thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nơng
nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân
mà phải di chuyển chỗ ở;
c) Hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá
nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở;
d) Hỗ trợ khác.
3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này."
1.1.1.3. Tái định cư
Tái định cư Là việc di chuyển đến một nơi khác với nơi ở trước đây để sinh
sống và làm ăn. Tái định cư bắt buộc đó là sự di chuyển khơng thể tránh khỏi khi
Nhà nước thu hồi hoặc trưng thu đất đai để thực hiện các dự án phát triển. Tái
định cư (TĐC) được hiểu là một quá trình từ bồi thường thiệt hại về đất, tài sản; di
chuyển đến nơi ở mới và các hoạt động hỗ trợ để xây dựng lại cuộc sống, thu nhập,
cơ sở vật chất tinh thần tại đó. Như vậy, TĐC là hoạt động nhằm giảm nhẹ các tác
động xấu về kinh tế - xã hội đối với một bộ phận dân cư đã gánh chịu vì sự phát
triển chung. Tái định cư là một bộ phận không thể tách rời và giữ vị trí rất quan
trọng trong chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng. Hiện nay ở nước ta, khi
Nhà nước thu hồi đất


7

mà phải di chuyển chỗ ở thì người sử dụng đất được bố trí TĐC bằng một trong các
hình thức sau: Bồi thường bằng nhà ở; Bồi thường bằng giao đất ở mới; Bồi thường
bằng tiền để người dân tự lo chỗ ở. Bồi thường giải phóng mặt bằng là giải pháp
quan trọng mang tnh đột phá nhằm chủ động quỹ đất, tạo điều kiện thuận lợi để
thu hút các nguồn lực cho đầu tư phát triển và triển khai thực hiện các dự án đầu tư
xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Quá trình thực hiện bồi thường GPMB

phải đảm bảo hài hoà giữa các lợi ích: lợi ích của Nhà nước, lợi ích của doanh
nghiệp, của cộng đồng dân cư và đặc biệt là lợi ích của người dân
1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư
1.1.2.1. Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác
gắn liền với đất được cấp cho người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở,
quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất theo một loại mẫu thống nhất trong cả
nước.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định cụ thể về Giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
Trong công tác bồi thường, GPMB, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là căn
cứ để xác định đối tượng được bồi thường, loại đất, diện tch đất tnh bồi thường.
Hiện nay, công tác đăng ký đất đai ở nước ta vẫn còn yếu kém, đặc biệt là đăng ký
biến động về sử dụng đất; việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn
chưa hồn tất. Chính vì vậy mà cơng tác bồi thường, GPMB đã gặp rất nhiều khó
khăn. Làm tốt công tác đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
thì cơng tác bồi thường, GPMB sẽ thuận lợi, tiến độ GPMB nhanh hơn.
Công tác cấp giấy chứng nhận QSD đất có ảnh hưởng rất lớn đến cơng tác đền
bù giải phóng mặt bằng. Cơ sở pháp lý của thửa đất chính là giấy chứng nhận quyền
sử dụng đất. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không những cho ta biết đặc
điểm thuộc tnh của thửa đất mà cịn cho ta biết các thơng tin về chủ sử dụng,
nguồn gốc sử dụng của thửa đất. Các dự án thu hồi đất đã được cấp giấy chứng
nhận sẽ rất thuận lợi trong xác định các thông tin thửa đất như diện tch, mục đích


8

sử dụng, chủ sử dụng... là những thông tin cơ bản nhất. Ngược lại nếu dự án xây

dựng trên khu đất


9

mà các thửa đất chưa hoặc rất ít đã được cấp giấy chứng nhận thì việc tìm hiểu các
thơng tin sẽ mất nhiều thời gian, công sức, tiền của. Mặt khác, việc cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất còn là căn cứ cho sự chính xác trong cơng tác thu hồi,
đền bù, giải phóng mặt bằng. Từ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thể xác
định được mục đích sử dụng của thửa đất.
1.1.2.2. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng
đất
UBND thị xã Nghi Sơn giao cho phòng Tài nguyên và Môi trường là cơ quan
thường trực tham mưu quản lý về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên,
việc quản lý quy hoạch còn hạn chế, chất lượng đạt được chưa cao nên việc quản
lý đất đai theo quy hoạch, kế hoạch trên địa bàn thị xã gặp nhiều khó khăn.
Hiện nay, huyện vừa thực hiện quy hoạch sử dụng đất vừa thực hiện quy hoạch xây
dựng do đó có sự điều chỉnh trong q trình thực hiện quy hoạch, có nhiều cơng
trình, dự án phải bổ sung quy hoạch mới thực hiện được các thủ tục giao đất nên
thường bị kéo dài thời gian. Xuất phát từ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của
Thị xã, được sự chỉ đạo của UBND tỉnh Thanh Hóa, hướng dẫn của Sở Tài
ngun và Mơi trường, UBND Thị xã Thị xã Nghi Sơn đã tiến hành “Lập quy hoạch
sử dụng đất đến năm
2030 và kế hoạch sử dụng đất năm 2021 của Thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa”.
Hiện nay, UBND thị xã Nghi Sơn đang thực hiện quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch
sử dụng đất trên đã được phê duyệt.

1.1.2.3. Ban hành chính sách đất đai
Đất đai có nguồn gốc rất đa dạng; chính sách đất đai thay đổi qua nhiều thời
kỳ; chủ trương, chính sách, pháp luật hiện hành về đất đai cịn một số nội dung

chưa đủ rõ, chưa phù hợp; việc thể chế hố cịn chậm, chưa thật đồng bộ. Tổ
chức thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai và các chính sách, pháp luật có liên
quan chưa nghiêm. Cơng tác tuyên truyền, giáo dục và quán triệt các chủ trương,
chính sách, pháp luật về đất đai cịn kém hiệu quả; việc thực hiện công khai, minh
bạch trong quản lý đất đai chưa tốt. Ý thức chấp hành pháp luật về đất đai của một
bộ phận cán bộ và nhân dân còn hạn chế. Việc thanh tra, kiểm tra, giám sát và xử
lý các hành vi sai phạm chưa nghiêm. Hiệu lực, hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo,


1
0 máy, năng lực đội ngũ cán bộ về quản lý
tranh chấp về đất đai còn thấp. Tổ chức bộ

đất đai và các