Một số cách tổ chức trò chơi nhằm nâng cao chất lượng học môn Toán lớp 2

Tên sáng kiến:
MỘT SỐ CÁCH TỔ CHỨC TRÒ CHƠI
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC MƠN TỐN LỚP 2
Phần I. Đặt vấn đề
Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, mơn Tốn và các mơn học
khác đóng một vai trị rất quan trọng, góp phần đào tạo nên những con người phát
triển tồn diện.
Tốn học là mơn khoa học tự nhiên có tính logic và tính chính xác cao. Tốn
học chính là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ mơn khoa học khác. Chính vì
vậy, muốn học sinh Tiểu học học tốt mơn Tốn thì người giáo viên không chỉ
truyền đạt, giảng giải nội dung học tập theo các tài liệu đã có sẵn mà cịn phải biết
khơi gợi lịng đam mê của học sinh với mơn học. Bởi nếu chỉ dạy cho học sinh
những kiến thức đã có sẵn trong các tài liệu thì tiết học sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ
nhạt và kết quả học tập sẽ khơng cao. Đó là một trong những nguyên nhân cản trở
việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo, sẵn sàng
thích ứng với những đổi mới diễn ra hàng ngày.
Bản thân đã giảng dạy ở lớp 2 tôi luôn trăn trở: Làm thế nào để học sinh của
mình phát huy được phẩm chất và năng lực, làm cho giờ học bớt căng thẳng, giảm
áp lực, học mà chơi-chơi mà học. Đặc biệt năm 2021- 2022, chương trình sách
giáo khoa lớp 2 có sự thay đổi về nội dung cũng như hình thức sách, nên nhiều học
sinh vùng miền núi chưa thể thích ứng kịp.
u cầu của giáo dục hiện nay địi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học
mơn Tốn ở bậc Tiểu học theo đúng hướng hình thành và phát triển năng lực, phẩm
chất của học sinh. Để giúp các em học tốt mơn Tốn-một mơn học khơ khan, nếu
chỉ dạy trên bảng đen phấn trắng thì học sinh sẽ chóng chán, tiếp thu bài hạn chế.
Vậy người giáo viên khơng chỉ thiết kế nội dung bài học hợp lí, mà còn phải gây
được hứng thú học tập cho các em bằng cách lơi cuốn các em tham gia tích cực
vào các hoạt động học tập. Trò chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng thú
nhất. Các trị chơi có nội dung tốn học lý thú và bổ ích phù hợp với việc nhận
thức của các em. Thơng qua các trị chơi các em sẽ lĩnh hội những tri thức toán học
một cách dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các em

niềm say mê, hứng thú trong học tập.
Từ lí do trên tơi đã tìm tịi và chọn đề tài: “Một số cách tổ chức trò chơi
nhằm nâng cao chất lượng học mơn Tốn lớp 2.” để nhằm góp phần đổi mới
phương pháp dạy học mơn tốn ở Tiều học theo phương hướng hình thành và phát
triển năng lực, phẩm chất của học sinh, tăng cường hoạt động cá thể phối hợp với
học tập giao lưu. Đặc biệt, điểm mới trong việc nghiên cứu và áp dụng đề tài này là
sự lựa chọn các trò chơi dạy học phù hợp với đối tượng học sinh qua từng bài dạy.


2

Phần II. Nội dung nghiên cứu
1. Thực trạng
* Đối với nhà trường:
Qua tìm hiểu một số giáo viên dạy lớp 2, tìm hiểu học sinh, tài liệu tham
khảo ở Trường TH Châu Bính tơi nhận thấy: Phần đơng giáo viên chưa quan tâm
nhiều đến việc đưa trị chơi học tốn vào giảng dạy. Hoặc có đưa trị chơi vào giờ
học cũng chỉ trong những giờ thao giảng mà thôi. Sở dĩ có tình trạng trên là do các
đồng chí giáo viên nhận thức chưa cao nên chưa thấy được hết tác dụng của trị
chơi trong giờ học tốn. Vì vậy mà giờ học tốn cịn trầm học sinh cịn thụ động
trong học tập, một số học sinh yếu kém còn ngại học tốn. Do địa bàn ở Châu Bính
là xã miền núi, trình độ dân trí chưa đồng đều nên việc quan tâm đến việc học tập
của con em chưa cao, đồ dùng học tập của các em thiếu nhiều, tính tự giác học tập
của các em chưa cao.
* Giáo viên:
- 100% giáo viên được tham gia đầy đủ chuyên đề thay sách. Được tiếp thu
chuyên đề về phương pháp dạy học tích cực. Thường xuyên nghiên cứu, cải tiến
nâng cao chất lượng giảng dạy theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất của học
sinh, đổi mới PPDH phù hợp với nội dung chương trình mơn Tốn.
Tồn tại:

- Giáo viên ngại sử dụng đồ dùng minh họa, chưa linh hoạt lựa chọn các
hình thức tổ chức dạy học phù hợp với nội dung bài. Không gắn liền hoạt động dạy
học với ứng dụng thực tiễn, không tạo ra sự hứng thú, tích cực học tập cho các em.
- Giáo viên chưa vận dụng được việc đưa các trò chơi học tốn vào giảng
dạy hoặc có đưa trị chơi học tốn vào giờ học cũng chỉ trong những giờ thao
giảng.
- Đôi khi còn chạy theo nội dung tiết dạy nên cố gắng hướng dẫn tồn bộ các
bài tập mà khơng quan tâm trong việc làm sao cho học sinh hiểu bài nhanh, vận
dụng hết kiến thức được học vào bài tập.
* Học sinh:
- Đối với lứa tuổi của học sinh lớp 2 các em cịn mải chơi, sao nhãng việc
học, khơng tập trung vào bài giảng của thầy cô, chưa chú ý trong giờ học.
- Học sinh chưa có tinh thần học hỏi, cịn rụt rè, chưa chủ động, tích cực
trong giờ học, chưa hăng hái phát biểu xây dựng bài. Bên cạnh đó, trình độ nhận
thức của học sinh trong lớp khơng đồng đều nên khó khăn trong việc tiếp cận với
cùng một nội dung chương trình học tập.
- Một số ít cha mẹ học sinh chưa thực sự quan tâm đến việc học tập của con


3

em mình, vì thế dẫn đến học sinh tiếp thu chậm còn nhiều, thiếu tự tin khi tham gia
vào các hoạt động của mơn tốn.
- Một số học sinh khơng thích học tốn hoặc tỏ thái độ thờ ơ đối với mơn
tốn khiến tiết học trở nên kém hứng thú. Nguyên nhân: Trong quá trình dạy học
giáo viên chưa gây được hứng thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các em
tham gia vào các hoạt động học tập thơng qua các trị chơi tốn học
*Kết quả khảo sát đầu năm học:
Năm học 2021 – 2022, lớp 2B với tổng số học sinh là 32 em, do tôi trực tiếp
nhận chủ nhiệm và giảng dạy, kết quả khảo sát đầu năm mơn Tốn như sau:

Lớp

Tổng số

2B

32

Hồn thành tốt

Hồn thành

Chưa hồn thành

SL

TL

SL

TL

SL

TL

3

9,4%

22

68,7%

7

21,9%

Từ thực trạng trên, để cơng việc đạt hiệu quả tốt hơn, giúp các em học sinh có
hứng thú trong học tập, nâng cao chất lượng học toán trong lớp học, trong nhà
trường, tôi đã mạnh dạn cải tiến phương pháp trong giảng dạy, đưa những kiến
thức được coi là khơ khan của mơn Tốn thành những trị chơi học tập nhằm mục
đích để giúp các em học mà chơi, chơi mà học. Trị chơi Tốn học khơng những chỉ
giúp các em lĩnh hội được tri thức mà còn giúp các em củng cố, khắc sâu các tri
thức đó.
2. Giải pháp thực hiện
- Với kết quả trên thì học sinh hồn thành tốt q ít, vẫn cịn nhiều học sinh
chưa hồn thành. Vì vậy, tơi nhận thấy việc lựa chọn phương pháp và hình thức
dạy học đa dạng sẽ giúp học sinh có hứng thú hơn trong từng tiết học và thực hiệt
thiết kế trò chơi trong các tiết dạy học Toán là việc làm cần thiết, nên tôi đã thử
nghiệm một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng mơn “Tốn” như sau:
Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch chuẩn bị trò chơi
a. Nghiên cứu tài liệu:
Điều đầu tiên để thực hiện đạt hiệu quả về việc tổ chức trị chơi Tốn cho
học sinh lớp 2, tơi đã đọc tài liệu, sách báo, tạp chí giáo dục... có liên quan đến nội
dung đề tài. Chính sự nghiên cứu, tìm tịi ở tài liệu giúp cho các tiết học Tốn có sử
dụng trị chơi đạt kết quả tốt.
b. Nghiên cứu thực tế:
Thông qua các tiết dự giờ tôi đã trao đổi thêm, tư vấn với các bạn đồng

nghiệp về nội dung các trị chơi phục vụ cho mơn Toán 2 để áp dụng cùng nhau


4

tổng kêt, đúc rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học. Bởi suy nghĩ chủ quan của
ban thân sẽ không hiệu quả cũng như đưa ra cái nhìn thực tế bằng suy nghĩ khách
quan từ nhiều giáo viên khác.
Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính khả thi của sáng
kiến. Thơng qua các tiết dạy thực tế trên lớp, bản thân tôi đã phân loại các đối
tượng học sinh, tìm hiểu xem học sinh thường yếu ở mạch kiến thức nào, để lựa
chọn trò chơi cho phù hợp, giúp các em củng cố kiến thức để hiểu bài một cách
chắc chắn.
Ví dụ: Tiết Luyện tập , bài 3 trang 60, sách Toán tập 1 (Kết nối tri thức với cuộc
sống).
Tơi đã tổ chức trị chơi thay bằng việc cho các em hoạt động nhóm hay làm
việc cá nhân. Bước đầu các em rất hứng thú mặc dù các em chưa hình dung được
nội dung của trị chơi. Đó cũng làm một biểu hiện rất khả quan. Với trị chơi này,
tơi nhận thấy một nửa trong số các em tham gia chơi còn chậm về so sách các số
có ba chữ số. Từ đó, tơi dành thêm thời gian từ các tiết luyện để củng cố lại liến
thức cho các em còn chậm so với các bạn khác.
Giải pháp 2: Xây dựng và thiết kế trò chơi một cách khoa học, hợp lý
Trò chơi học tập là trị chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắc gắn với kiến
thức, kĩ năng có được trong hoạt động học tập, gắn với nội dung bài học, giúp các
em khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân, thơng qua các trị chơi học sinh vận
dụng các kiến thức, kĩ năng đã học vào các tình huống của trị chơi. Do đó, học
sinh được thực hành luyện tập các kĩ năng mơn Tốn được đưa vào trị chơi. Để
các trị chơi góp phần mang hiệu quả cao trong giờ học, khi xây dựng và thiết kể
trị chơi tơi thường tuân thủ các nguyên tắc sau:
∗ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục, gây được hứng thú đối với học sinh.

∗ Trị chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học.
∗ Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 2, phù hợp với khả năng
người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
* Nội dung trò chơi phải được thể hiện trong nhiều dạng bài tập, nhiều hình
thức thể hiện khác nhau:
Ví dụ: Điền vào ơ trống, điền trắc nghiệm đúng sai, tính nhanh kết quả
đúng, xếp nhanh, xếp đúng. Ngơn ngữ diễn đạt trong trị chơi phải đầy đủ, ngắn
gọn, mạch lạc để tránh hiểu lầm. Vi vậy, khi thiết kế nội dung trị chơi chúng ta có
thể lấy nội dung bài học hoặc một bài tập thuộc trọng tâm bài trong SGK, sau đó
bằng sự chế biến của mình, chúng ta sẽ có nhiều đơn vị kiến thức, nhiều bài tập
tương tự ở mức phổ cập. Sau đó ta thiết kế thêm yêu cầu, bài tập sáng tạo.
Thông thường cấu trúc của một trị chơi học tập Tốn lớp 2 tôi đã thiết kế
như sau:


5

Tên trị chơi.
Mục đích: Nêu rõ mục đích của trị chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức,
kỹ năng nào. Mục đích của trị chơi sẽ qui định hoạt động chơi được thiết kế trong
trị chơi.
Đồ dùng đồ chơi: Mơ tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi học
tập.
Nêu luật chơi: Chỉ rõ nguyên tắc của hoạt động chơi qui định đối với người
chơi, qui định thắng thua của trò chơi.
Số người tham gia: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi.
Nêu cách chơi: Để người chơi nắm và thực hiện tốt.
Cách tổ chức trò chơi:
Thời gian tiến hành từ 5 - 7 phút
Bước 1: Giới thiệu trò chơi.

Nêu tên trò chơi.
Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ quy định
chơi.
Bước 2: Chơi thử
Thông qua chơi thử để nhấn mạnh luật chơi.
Bước 3: Chơi thật
Bước 4: Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể
nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
Bước 5: Thưởng - phạt: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp
nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học
sinh. Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như
chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò,...)
Giải pháp 3: Nắm vững nguyên tắc thiết kế trị chơi
Để các trị chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức
và thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc:
a. Nguyên tắc “vừa sức, dễ thực hiện”: Mỗi trò chơi phải củng cố được một
lượng kiến thức toán học cụ thể trong chương trình như: Khởi động, khám phá,
thực hành, vận dụng...
- Mơn Tốn lớp 2 sách Kết nối tri thức được chia làm 3 mạch kiến thức: Số
và phép tính, Hình học và đo lường, Thống kê và xác suất. Các trị chơi được xây
dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc của các tiết học có trong 3 mạch kiến thức


6

trên nhưng có thể mang những cái tên gợi cảm, gây hứng thú, góp phần củng cố và
hệ thống kiến thức.
- Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện những kĩ năng Tốn học phát huy
trí tuệ, óc phân tích tư duy sáng tạo.
- Trị chơi phải phù hợp với quỹ thời gian sử dụng trong tiết học (từ 5 đến 10

phút, thích hợp với mơi trường học tập).
- Trị chơi có sức hấp dẫn, thu hút được sự tham gia của học sinh, tạo khơng
khí vui vẻ, thoải mái.
- Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lí lứa tuổi học sinh lớp
2, tổ chức trị chơi khơng q cầu kì, phức tạp.
b. Ngun tắc khai thác và thực hành:
- Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản cũng như đồ dùng,
phương tiện có sẵn của mơn học (ở thư viện, đồ dùng tự làm của giáo viên, học
sinh...).
Ví dụ: Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi
có sẵn xung quanh chúng ta như: vỏ hộp bánh, nắp chai, giấy bìa,... trong trị chơi
trang 26 sách tốn lớp 2 tập 2 (Kết nối tri thức với cuộc sống).
Giải pháp 4: Tổ chức trị chơi trong giờ học tốn cho học sinh lớp 2
Trò chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học. Có thể nói nó
quan trong như ăn, ngủ, học tập trong đời sống của các em. Chính vì vậy các em
ln tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để được chơi. Được
tham gia trị chơi có tổ chức, các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động.
Khi chơi, các em biểu lộ tình cảm rất rõ ràng như: Vui mừng khi giành chiến
thắng và buồn bã khi thất bại. Vui mừng khi thấy đồng đội hoàn thành nhiệm vụ,
bản thân các em thấy có lỗi khi khơng làm tốt nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà
các em khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả năng để mang lại chiến thắng cho tổ,
nhóm của mình. Đây chính là đặc tính rất cao của trị chơi.
Vì vây, khi tổ chức trị chơi, tơi khơng bao giờ địi hỏi quá cao ở nội dung trò
chơi mà chỉ cần trò chơi mang được một nội dung hoặc một kỹ năng cơ bản của
bài học là được. Khi tổ chức các trị chơi phải sắp xếp các tình huống chơi sao cho
tất cả mọi học sinh của nhóm (hoặc lớp) đều được tham gia. Dưới đây là một số trò
chơi mà tơi đã áp dụng vào q trình dạy học của mình và đạt kết quả rất khả quan:
1. Trị chơi “Xếp hàng theo thứ tự”
*Mục đích: Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số theo thứ
tự từ bé đến lớn và ngược lại. Luyện khả năng linh hoạt, nhanh nhẹn.

*Thời gian chơi: Từ 3 đến 5 phút


7

*Chuẩn bị:
- Hai lá cờ hiệu có màu khác nhau
- Mỗi đội 5 mảnh bìa (10 x 15cm) có ghi các số
Ví dụ: Tiết 2: Ơn tập các số đến 100, bài tập 2, trang 7 SGK tập 1 (Kết nối tri thức
với cuộc sống).
Sắp xếp các số: 15, 22, 14, 19, 25 theo thứ tự từ bé đến lớn và ngược lại.
*Chọn đội chơi: Mỗi đội 5 em, các em tự đặt tên cho đội mình (trong đó
chọn nhiều đối tượng HS khác nhau tham gia chơi để tìm ra phần kiến thức , kỹ
năng của những em còn hạn chế).
*Cách chơi: Hai đội trưởng nhận và phát tấm bìa cho mỗi bạn ở đội mình.
Hai đội quan sát, tự so sánh các số vừa nhận được của nhóm trong vịng 1 đến 2
phút.
*Quy ước: Khi giáo viên hơ lệnh và giơ lá cờ trên 2 tay về hai phía (sang
ngang) yêu cầu các em nghe, giơ biển lên cao và xếp hàng ngang, điểm mốc bắt
đầu từ cô giáo. Khi giáo viên đưa 2 lá cờ song song về phía trước thì các em tập
hợp hàng dọc. Giáo viên bắt đầu hô các cách khác nhau như: “Tập hợp theo thứ tự
từ bé đến lớn” hoặc “Tập hợp theo thứ tự từ lớn đến bé”.
Bạn thư kí ghi kết quả và tổng hợp điểm. Mỗi lần xếp hàng đúng thứ tự: xếp
nhanh, không ồn ào ghi 10 điểm. Xếp chậm, ồn ào, không thẳng hàng, không cho
điểm tối đa, đội nào xếp sai không ghi điểm. Sau 5 phút kết thúc trò chơi đội nào
nhiều điểm sẽ thắng cuộc.
Sau hai ba lần xếp hàng có thể đổi tấm bìa của các em trong đội, ngồi đội
hoặc cho các em khác thay thế rồi tiếp tục chơi.
*Trị chơi có thể sử dụng tương tự ở Tiết Luyện tập BT4 (trang 9), Tiết
Luyện tập BT4 (trang 23) sách tập 1, Bài So sánh các số tròn trăm, tròn chục BT4

(trang 49), Bài So sánh các số có ba chữ số BT3 (trang 59) sách tập 2 (Kết nối tri
thức với cuộc sống).
Qua trị chơi, tơi thấy được những biểu hiện rất khả quan đối với tinh thần
cũng như sự tự tin, mạnh dạn của các em. Bởi trong quá trình quan sát các em chơi
trị chơi, tơi ln để ý ở thái độ và tinh thần đoàn kết của các em. Ngay từ nhưng
giây đầu bước vào trị chơi, có những em rất phấn khởi và xung phong tham gia
chơi trước, nhưng cũng có những em lại rất rụt rè và lo sợ bởi tơi biết em đó đang
lo lắng về khả năng và tinh thầm không vững vàng, làm giảm hiểu quả chiến thắng
của đội. Nhưng sau khi kết thúc trị chơi, kết quả tơi nhận được là niền vui và sự
thỏa mãn của các em khi các em đã vượt qua sự sợ hãi của bản thân để vượt lên
chính mình.
2. Trị chơi “Nhận diện hình”


8

- Học sinh chuẩn bị phấn màu hoặc bút dạ.
- Giáo viên chuẩn bị hai bảng phụ hoặc hai tờ giấy to có vẽ các hình học như
hình tam giác, hình tứ giác ở nhiều tư thế, vị trí khác nhau và một số hình khác có
hình dạng vẽ lẫn lộn với hình tam giác hoặc hình tứ giác.
Ví dụ: Hãy tơ màu xanh vào các hình tam giác, màu đỏ vào hình tứ giác và
màu vàng vào hình vng.

*Cách
chơi:
- Chia
lớp
thành
hai
nhóm.

Mỗi nhóm cử 5 bạn đại diện, các bạn cịn lại làm cổ động viên cho đội mình.
- Khi giáo viên hơ: “Bắt đầu” thì bạn thứ nhất của nhóm lên nhận diện chọn
và tơ màu hình tam giác, hoặc tứ giác sau đó chạy xuống chuyền phấn hoặc bỏ vào
tay bạn thứ hai, bạn thứ hai lên tiếp tục tơ màu vào hình thứ hai...sau 5 phút thì
dừng lại.
- Học sinh ở dưới và giáo viên đánh giá thống kê điểm. Chọn và tơ màu
đúng 1 hình thì được 10 điểm. Nếu đội nào tơ màu chưa đẹp thì trừ đi 1 điểm. Đội
có số điểm nhiều hơn sẽ thắng cuộc.
*Trị chơi có thể sử dụng trong các bài vận dụng ở tiết luyện tập về hình tứ
giác, đồng thời có thể giữ ngun hình thức của trị chơi , chỉ thay đổi nội dung sao
cho phù hợp với từng bài. Trị chơi có thể được sử dụng tương tự ở bài Khối cầu,
khối trụ sách Toán tập 2 (Kết nối tri thức với cuộc sống).
Qua trị chơi, tơi nhận thấy các em nắm vững kiến thức về các dạng hình.
Đồng thời, nhiều em có tinh thần háo hức và mong muốn tiết học sau sẽ có thêm
trị chơi như vậy. Đặc biệt, nhiều em luôn muốn được học tiết tốn nhiều hơn. Tơi
cảm thấy rất vui vì trị chơi của mình đưa ra cho các em đạt hiểu quả thiết thực.
Bởi trên thực tế, mộn toán là một môn học mang đặc thù của sự khô khan với
những có số máy móc, rắc rối về hình học.
3. Trị chơi “Tìm đường đi đúng”
* Mục đích: Củng cố kĩ năng xem đồng hồ.
* Chuẩn bị: Phiếu học tập có vẽ mơ hình đồng hồ, cơng việc và thời gian
tương ứng.


9

Ví dụ: Bài Giờ, phút BT3 (trang 115), thay bằng việc điền số, tơi thay đổi
hình thức thành điền giờ cho đồng hồ.
Nam học bài lúc 9 giờ 30 phút sáng
Nam ăn trưa lúc 11 giờ 20 phút

Nam ở thư viện lúc 15 giờ 15 phút
Nam tan học lúc 16 giờ chiều
Nam đá bóng lúc 16 giờ 20 phút chiều
Nam về nhà lúc 17 giờ chiều
- Bảng phụ có nội dung giống như phiếu học tập
* Cách chơi: Chia lớp thành các nhóm nhỏ (có thể mỗi bàn thành một
nhóm). Các nhóm tự thảo luận, bàn bạc và nối theo mẫu. Các nhóm thi đua xem
nhóm nào nối đúng và nhanh nhất. Sau 3 phút yêu cầu các nhóm dừng bút. Các
nhóm đổi chéo bài và chấm điểm dựa vào kết quả giáo viên chữa bài trên bảng
phụ. Mỗi đường đi đúng (nối đúng) được tính 10 điểm. Nhóm nào được nhiều
điểm nhất thì thắng cuộc. Nếu các đội cùng tìm và nối đúng thì đội nào nối nhanh
hơn, đẹp hơn thì sẽ thắng.
* Trị chơi này có thể áp dụng ở Bài Giờ, phút BT1 trang 114, Bài 31 Thực
hành và trải nghiệm xem đồng hồ, xem lịch trang 120 sách Toán tập 1 (Kết nối tri
thức với cuộc sống).
Khi dạy lượng kiến thức này tôi luôn nhận thấy bên cạnh những em đã hình
dung rõ và hiểu bài thì cịn một số em cịn rất mơ hồ khi xác định giờ trên đồng hồ.
Tôi đã suy nghĩ và cố gắng tìm ra những trị chơi thiết thực nhất để các em hiểu rõ
cũng như xác định một cách chính xác nhất thời gian trên mặt đồng hồ. Qua thử
nghiệm trị chơi trên, tơi nhận thấy sự tự tin kết hợp với sự nhanh nhạy được thể
hiện bởi kết quả trò chơi mà các em làm được.
4. Trò chơi “Câu cá”
*Mục đích : Luyện tập và củng cố kỹ năng học bảng nhân, chia; Luyện
phản xạ nhanh và khéo léo câu cá ở các em.
* Chuẩn bị: Ao cá, mồi câu, cần câu, các con cá
* Cách chơi:
* Bước 1: Lớp chia thành hai nhóm, mỗi nhóm gồm 5-6 thành viên.
* Bước 2: Các bạn trong nhóm lần lượt bốc mồi câu và câu những con cá

10

có phép tính tương ứng, sau đó các bạn trong nhóm chuyền cần cho nhau câu
những chú cá có gắn số. Khi câu xong, các bạn trong nhóm xếp các chú cá nhóm
mình câu được vào vị trí theo u cầu.
- Bước 3: Sau một khoảng thời gian theo quy định, giáo viên báo hết giờ,
các nhóm tổng kết xem nhóm mình câu được bao nhiêu chú cá, cả lớp nhận xét
xem nhóm có làm đúng theo yêu cầu ghi khơng. Nhóm nào câu được nhiều chú cá
nhất và xếp đúng theo u cầu là nhóm đó thắng.
* Trị chơi này có thể áp dụng được vào rất nhiều bài liên quan đến phép
nhân, chia, cộng trừ... như: Bài Bảng chia 2 BT2 trang 22, Bài Luyện tập BT3
trang 23, Luyện tập chung BT2 trang 27, trang 28 , Bài Số có ba chữ số BT3 trang
51 sách Tốn tập 2 ( Thay đổi nội dụng nhưng hình thức khơng thay đổi).
Trị chơi này gây được khơng khí vui, sơi nổi, hào hứng trong giờ học cho
các em đồng thời giảm được tình trạng căng thẳng khi thực hiện tính tốn bằng đầu
óc một cách gị bó, nặng nề. Tơi nhận ra niềm vui các em có được chính là động
lực để tơi có thể tìm tịi ra thêm nhiều trị chơi nữa, giúp các em có thêm sự tị mị,
tự tin để tham gia học tập một cách có hiệu quả nhất trong chính giờ học của mình.
Bởi khi đó tơi nhận ra sự cố gắng của bản thân là xứng đáng, là có ích với sự
nghiệp trồng người, đưa một tiết học khô khan trở nên thu hút, bổ ích với các em
học sinh.

5. Trị chơi “Vượt chướng ngại vật – chinh phục đỉnh cao”
*Mục đích: Rèn luyện kĩ năng giải các bài Toán với các mối quan hệ trực
tiếp và đơn giản.
*Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị một tờ giấy to hoặc bảng phụ có vẽ hoặc cắt
dán hình tượng trưng, gắn hoa hoặc túi đựng đề Tốn mà các đội cần giải như:
Ví dụ: Luyện tập về Giải tốn.
Đề 1: Trên giá có 9 quyển sách và 8 quyển vở. Hỏi trên giá có tất cả bao
nhiêu quyển sách và vở ?

11

Đề 2: Trong đợt trại hè, Nam vẽ được 11 bức tranh, Mai vẽ được ít hơn
Nam 3 bức tranh. Hỏi Mai vẽ được bai nhiêu bức tranh ?
Đề 3: Một người làm trong buổi sáng được 25 sản phẩm . Hỏi muốn làm
được 40 sản phẩm trong một ngày thì buổi chiều người đó phải làm được bao
nhiêu sản phẩm nữa ?
Cách chơi: Chia lớp thành 2 đội, mỗi đội 3 đến 4 em, số còn lại là cổ động
viên. Khi giáo viên có hiệu lệnh “Bắt đầu chơi”, mỗi đội lần lượt rút đề đọc, hội ý
giải và ghi nhanh vào giấy. Các đội bắt đầu giải từ đề 1. Xong đề 1 thì gắn lên đỉnh
núi số 1. Sau đó tiếp tục rút đề 2 và đọc giải đề 2. Nếu đội nào giải nhanh hơn thì
có quyền rút đề 3 để giải. Trường hợp hai đội cùng giải đề 1 và đề 2 xong cùng
một lúc thì giáo viên cùng cả lớp kiểm tra xem hai đội đã giải đúng chưa. Nếu đội
nào giải chưa đúng thì khơng được quyền giải đề 3. Nếu cả hai đội giải đúng đề 1
và đề 2 thì cả hai đội cùng đọc và giải đề 3 (giáo viên đọc đề cho cả hai đội). Đội
nào giải đúng cả 3 đề, xong trước thì sẽ là đội chinh phục được đỉnh cao, thắng
cuộc sẽ được nhận phần thưởng khích lệ như: bút chì, thước kẻ..
Qua trị chơi, giúp tơi phát hiện được ở các em khả năng nhận dạng đề như
thế nào. Em nào còn nhận dạng đề chậm, em nào phát huy được khả năng tư duy
nhanh nhạy để tơi có thể tìm hướng khắc phục hay bồi dưỡng ngay sau tiết dạy đó,
để khơng một em nào chậm hơn các bạn trong lớp nội dung kiến thức trong sách.
6. Trò chơi “Lên rừng hái nấm”
(Áp dụng trong bài: Luyện tập “ trang 28 Bài 2, sách Kết nối tri thức, tập 2)
- Mục đích: Giúp học sinh củng cố bảng chia 2, 5 một cách hiểu và nhanh
nhất . Rèn luyện cách tư duy tạo sân chơi bổ ích.
- Chuẩn bị:
Giáo viên tạo thành một khu rừng nhỏ ngay trong lớp. Trong khu rừng có
những cây nấm có mang kết quả đúng và những cây nấm cỏ mang kết quả sai. Hai

cái giỏ để đựng nấm.
Học sinh thực hành hái nấm


12

Cách chơi: Gọi 2 đội lên tham gia chơi, mỗi đội cử 3 em. Một em cầm phép
tính đọc phép tính lên để bạn kia hái những cây nấm có mang kết quả đúng, một
em xách giỏ đựng những cấy nấm lành (đúng). Sau khi hái xong các em mang
phép tính và kêt quả đúng đọc lên nhóm bạn nhận xét, nêu đội nào hái phải nấm
độc ( sai) thì đội đó sẽ thua cuộc
Giải pháp 5: Làm đồ dùng dạy học
Sau khi thiết kế trò chơi, bước tiếp theo là làm đồ dùng phục vụ cho các trị
chơi đó. Nhờ học tập một số đồ dùng đã được tập huấn, Tôi tận dụng tối đa các phế
liệu hằng ngày như: lon nước, hộp bánh, hộp sữa, vỏ kẹo, một số đồ chơi do học
sinh vức đi,…tranh thủ thời gian rãnh làm thành các con vật, đồ dùng phục vụ tiết
dạy. Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ, tôi vận động đồng nghiệp làm thêm
một số đồ dùng phục vụ chung cho các lớp.
Tranh thủ các đợt tập huấn làm đồ dùng dạy học của Phòng Giáo dục hay
các buổi làm đồ dùng dạy học do Tầm nhìn thế giới tại trợ, tôi đăng ký đi làm để
học hỏi thêm một số đồ dùng phục vụ trò chơi của đơn vị bạn.

Học sinh chơi trò chơi mua các loại thực phẩm
từ những đồ dùng tự làm

Học sinh thực hành ghép thời gian


13

Giáo viên hướng dẫn học sinh xem giờ

Hội thi giáo viên tự làm đồ dùng dạy học năm học

Qua chơi trò chơi bằng đồ dùng tự làm, một số em học sinh đề nghị được
làm thêm nhiều đồ dùng tương tự. Kết quả tôi nhận được từ các sản phẩm của các
em là ngoài mong đợi. Sản phẩm hết sức sáng tạo và đẹp mắt. Áp dụng rất thiết
thực vào các trị chơi trong tiết dạy của tơi. Niềm vui của tơi được nhân lên khi các
em u thích và phát huy được năng lực vốn có cũng như bỏ ra cơng sức thật xứng
đáng của các em.
Ngồi ra, ở nhũng tiết ôn tập hay những buổi phụ đạo tôi còn tổ chức cho
các em chơi một số trò chơi quen thuộc mà các em được xem qua truyền hình như:
Rung chuông vàng, Ai là triệu phú, Đấu trường 100, Đối mặt,…trong đó có lồng
kiến thức Tốn học vào để các em được ôn luyện thường xuyên.
Phần III. Kết luận
Sau khi áp dụng sáng kiến trên vào thực nghiệm tại lớp một thời gian tôi thu
được kết quả như sau:
Lớp

2B

Tổng số

32

Hồn thành tốt

Hồn thành

Chưa hồn thành

SL

TL

SL

TL

SL

TL

11

34,4%

20

62,5%

1

3,1%

- Trong q trình trực tiếp giảng dạy, bằng việc đưa trị chơi Tốn học vào
giờ học Tốn tại lớp tơi chủ nhiệm và giảng dạy, với tinh thần trách nhiệm khắc
phục khó khăn của bản thân, đồng thời với sự trợ giúp của các đồng nghiệp, sự chỉ
đạo của Ban Giám hiệu nhà trường, sự ủng hộ của phụ huynh học sinh, đã thu lại
được kết quả hết sức khả quan. Cụ thể:

- 100% học sinh của lớp rất hào hứng khi tham gia trò chơi. Sự phân biệt đối
tượng giữa học sinh năng khiếu với học sinh chưa đạt chuẩn kiến thức, kỹ năng
được giảm bớt. Từ đó, khuyến khích các em cố gắng vươn lên trong học tập.
- Qua trò chơi giúp cho các em nắm được kiến thức, củng cố vững chắc bài
học đồng thời giúp các em được rèn khả năng nhanh nhẹn, khéo léo, mạnh dạn, tự


14

tin và tạo khơng khí thi đua lành mạnh.
- Giáo viên khơng cịn thấy lúng túng khi tổ chức một giờ học tốn sao cho
sinh động. Các trị chơi Tốn học được vận dụng thành thạo, khá linh hoạt, khai
thác triệt để tác dụng của mỗi trị chơi. Thơng qua việc tổ chức các trị chơi Tốn
học cho các em, giáo viên đã rút ra được nhiều kinh nghiệm quý báu trong giảng
dạy và chu đáo hơn khi chuẩn bị đồ dùng dạy học. Việc thiết kế bài giảng hiệu quả
cao và sinh động hơn. Giờ dạy – học môn Tốn ln gây nhiều hứng thú cho học
sinh
Tuy nhiên “ trị chơi học tốn” khơng bắt buộc phải có ở mọi tiết học tốn
càng khơng nhất thiết cứ sau mỗi tiết học là phải đến phần “trò chơi”. Giáo viên
cần linh hoạt tổ chức “trò chơi” xen trong các khâu của tiết học hoặc ở cuối tiết
hay sau một số tiết học, cốt sao” trị chơi tốn học” phát huy được hiệu quả và
đúng yêu cầu mức độ.
1. Ý Nghĩa
Sau khi áp dụng các giải pháp sử dụng “Cách tổ chưc một số trị chơi” vào
dạy học mơn Tốn ở lớp 2 và thu được kết quả rất khả quan. Bản thân tôi nhận thấy
:
1. Muốn lồng ghép tổ chức trò chơi vào các tiết học nhằm làm cho bài học
sinh động, học sinh tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng mà đạt hiệu quả cao, trước hết
người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, phải hết lịng tin yêu học sinh.Tạo
niềm tin cho học sinh rằng khi tham gia trò chơi, các em sẽ là người giành chiến

thắng, xóa tan sự rụt rè, nhút nhát của một số học sinh.
2. Mỗi giờ học giáo viên chỉ cho tổ chức cho các em chơi từ 1-2 trò chơi
trong khoảng 5-7 phút. Do vây, người giáo viên cần có kĩ năng tổ chức, hướng dẫn
các em thực hiện trò chơi thật hợp lí và đồng bộ, phát huy tối đa vai trò học tập của
học sinh.
3. Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung và trị chơi mơn tốn lớp 2 nói
riêng, giáo viên cấn phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện cơ sở vật chất của
nhà trường, dựa vào thời gian trong từng tiết học mà lựa chọn và thiết kế các trò
chơi cho phù hợp, giáo viên cần chuẩn bị kế hoạch tổ chức trò chơi một cách chu
đáo để đạt hiệu quả cao.
4. Bên cạnh sự nỗ lực của giáo viên, phải có sự chỉ đạo sâu sát của Ban giám
hiệu nhà trường, tranh thủ sự hỗ trợ cần thiết của các lực lượng giáo dục trong và
ngoài nhà trường nhằm phục vụ tốt nhất cho cơng tác giảng dạy của mình.
Tổ chức tốt trị chơi học tập đúng nội dung và mục đích không chỉ làm cho
các em hứng thú hơn trong học tập mà cịn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội
tự khẳng định mình, tự đánh giá nhau trong học tập...Với biện pháp trên đã được
nhà trường công nhận và triển khai cho giáo viên trong trường áp dụng trong dạy


15

học có hiệu quả cao. Và đây chính là một nét mới - một nét độc đáo trong quá trình
dạy học của mỗi giáo viên
2. Kiến nghị - Đề xuất
- Đối với giáo viên Tiểu học
Để đạt hiệu quả cao trong giảng dạy thì mỗi giáo viên cần nắm vững mục
tiêu, nhiệm vụ và nội dung giáo dục, phải nắm bắt được vấn đề cơ bản đổi mới
phương pháp dạy học ở Tiểu học theo hướng “tích cực hố hoạt động của học
sinh”.
Giáo viên phải biết tổ chức cho học sinh “Học tập trong hoạt động và

bằng hoạt động, học sinh tích cực, tự giác, sáng tạo và tự tin trong học tập”.
Khi nghiên cứu bài, giáo viên phải luôn nhìn bài giảng trên quan điểm
“động” tức là với bài giảng cụ thể nên chọn phương pháp và hình thức dạy học
nào là hợp lý với trình độ học sinh lớp mình phụ trách.
- Đối với các cấp quản lý giáo dục cần:
Dành nhiều thời gian, tổ chức cho giáo viên thảo luận, bàn bạc, học hỏi
nhau, đưa ra những kinh nghiệm về phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
có hiệu quả để các đồng chí giáo viên vận dụng thực tế trong giảng dạy.
Năm học 2021- 2022, năm mà cả ngành giáo dục xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực thì việc tổ chức trị chơi học tập là thiết thực. Vì vậy
tơi mong muốn Ban giám hiệu nhà trường, các tổ chuyên môn vận động giáo viên
áp dụng sáng kiến này vào dạy học khơng những ở mơn Tốn mà có thể vận dụng
linh hoạt cho tất cả các môn học nhằm tạo hứng thú học tập, giúp học sinh cảm
nhận “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, góp phần duy trì sĩ số học sinh.
Trên đây là kinh nghiệm mà bản thân đã nghiên cứu và vận dụng nhằm phát
huy phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học
sinh, mặc dù chưa thật phong phú và cịn nhiều thiếu sót. Rất mong được sự góp ý
xây dựng của đồng nghiệp và được nhân rộng trong các trường Tiểu học.
Tơi xin chân thành cảm ơn !
Châu Bính, ngày 7 tháng 3 năm 2022
Người viết

Đào Thị Hân


16