TIỂU LUẬN môn thuận lợi hóa thương mại đề tài THUẬN lợi hóa THƯƠNG mại điện tử tại VIỆT NAM THỰC TRẠNG và một số KHUYẾN NGHỊ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (216.9 KB, 38 trang )
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
VIỆN KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
----------
----------
BÀI TIỂU LUẬN
Mơn Thuận Lợi Hóa Thương Mại
ĐỀ TÀI: THUẬN LỢI HÓA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI
VIỆT NAM THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ
Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm 10
Lớp tín chỉ: TMA410(GD1-HK2-2122).1
Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS Trần Sĩ Lâm
Hà Nội, tháng 3 năm 2022
1
TIEU LUAN MOI download :
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
VIỆN KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
----------
----------
BÀI TIỂU LUẬN
Mơn Thuận Lợi Hóa Thương Mại
ĐỀ TÀI: THUẬN LỢI HÓA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI
VIỆT NAM THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ
Nhóm sinh viên thực hiện: Nhóm 10
Họ và Tên
Nguyễn Trường An
Nguyễn Thị Vân Anh
Nguyễn Thị Ngọc Ánh
Nguyễn Hữu Bảo
Nguyễn Khánh Chi
Phan Văn Hoàn
Đào Duy Khánh
Nguyễn Thị Diệu Linh
Annita philavanh
Hà Nội, tháng 3 năm 2022
2
TIEU LUAN MOI download :
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU..................................................................................................
CHƯƠNG 1 :...................................................................................................
TỔNG QUAN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM.......................
1.1Sự phát triển:............................................
1.2Phân loại:...................................................
1.3Giá trị trong thương mại:.........................
1.3.1
nghiệp, các quốc gia........................................................................................
Góp p
1.3.2
động xã hội......................................................................................................
Thươn
1.3.3
tăng cường quan hệ thương mại.....................................................................
Thươn
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG THUẬN LỢI HÓA THƯƠNG MẠI
ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI HÀNG XUẤT NHẬP KHẨU Ở VIỆT NAM.............
2.1 Các quy định tạo thuận lợi hóa thương mại điện tử hàng xuất nhập
khẩu ở Việt Nam hiện nay..................................................................................
2.1.1
WTO
Quy đ
7
2.1.2
Quy đ
2.1.3
APEC 9
Khung
2.2
Thực thi các quy định tạo thuận lợi hóa thương mại đi
nhập khẩu ở Việt Nam hiện nay.........................................................................
2.2.1
Nhà nước:................
2.2.2
Doanh nghiệp/Thươ
2.3
Kết quả của q trình thực hiện chính sách:.................
2.4
Nam 16
Thành tựu và khó khăn của thuận lợi hóa thương mại
2.4.1
Thành tựu.................
TIEU LUAN MOI download :
2.4.2 Khó khăn và nguyên nhân:................................................................ 17
CHƯƠNG 3 : MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI THUẬN LỢI HÓA
THƯƠNG MẠI ĐIỂN TỬ TẠI VIỆT NAM.............................................. 20
3.1 Định hướng phát triển thương mại điện tử tại Việt Nam......................20
3.1.1 Mục tiêu và định hướng phát triển.................................................... 20
3.1.2 Tác động với thuận lợi hóa thương mại điện tử................................22
3.2 Một số khuyến nghị.................................................................................. 23
3.2.1 Đối với Nhà nước............................................................................... 23
3.2.2 Đối với Doanh nghiệp và Thương nhân............................................ 25
KẾT LUẬN....................................................................................................27
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................27
4
TIEU LUAN MOI download :
LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời đại nền kinh tế 4.0 đang rất phát triển hiện nay, việc tạo Thuận lợi
hóa Thương mại điện tử có mục tiêu xuyên suốt hướng tới đơn giản hóa, hài hịa
hóa và tiêu chuẩn hóa những thủ tục trong thương mại quốc tế qua các công nghệ
hiện đại, và từ đó cắt giảm chi phí thương mại, thúc đẩy hoạt động thương mại giữa
các quốc gia nhanh hơn, rẻ hơn và dễ dự đoán hơn. Đây được coi là lĩnh vực trọng
tâm trong quá trình hội nhập kinh tế trên thế giới cũng như Việt Nam. Bối cảnh mới
với sự tăng trưởng nhanh của thương mại hàng hóa hữu hình và phát triển như vũ
bão của thương mại điện tử trong nền kinh tế số, các biện pháp tạo thuận lợi hóa
thương mại điện tử ngày càng coi trọng việc ứng dụng công nghệ thông tin và
truyền thông hiện đại vào các thủ tục thương mại gắn liền với sự di chuyển hàng
hóa hữu hình và thương mại điện tử xuyên biên giới. Các biện pháp đó được gọi là
các biện pháp thuận lợi hóa thương mại điện tử hoặc các biện pháp thuận lợi hóa
thương mại điện tử phi giấy tờ. Đây chính là các biện pháp thuận lợi hóa thương
mại thế hệ mới.
Hướng tới mục tiêu có một cái nhìn tổng quan về tình hình thương mại điện
tử cũng như các biện pháp tạo thuận lợi hóa thương mại điện tử tại Việt Nam, cụ thể
là hoạt động thương mại điện tử trong xuất nhập khẩu hàng hóa, chúng em đã lựa
chọn đề tài “Thuận lợi hóa thương mại điện tử đối với hàng xuất nhập khẩu tại Việt
Nam”. Để thực hiện được mục tiêu trên, nghiên cứu của chúng em được chia thành
ba nội dung chính:
Chương 1: Tổng quan thương mại điện tử tại Việt Nam.
Chương 2: Thực trạng thuận lợi hóa thương mại điện tử đối với hàng xuất
nhập khẩu ở Việt Nam.
Chương 3: Một số khuyến nghị đối với thuận lợi hóa thương mại điện tử ở
Việt Nam.
Do thơi gian han hẹp cùng vơi vôn kiên thưc va kinh nghiẹm con han chê,
bai viêt cịn nhiều thiếu sót. Chúng em rất mong nhạn đuơc sư gop ý va chỉ dẫn cua
cac thây PGS TS Trần Sĩ Lâm cùng các thành viên trong lớp đê bai nghiên cứu của
bọn em được hoàn chỉỉ̉nh hơn.
1
TIEU LUAN MOI download :
CHƯƠNG 1 :
TỔNG QUAN THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM
1.1 Sự phát triển:
Cuọc cach mang khoa hoc kỹ thuạt đa va đang đem lai nhưng chuyên biên
manh mẽ tren toan thê giơi. Viẹc ap dung cong nghẹ thong tin trong hoat đọng kinh
tê đem lai nhưng lơi ich to lơn cho toan xa họi. Sư phat triên va hoan thiẹn cua kỹ
thuạt sô đa đua tơi cuọc “cach mang sô hoa”, thuc đây sư ra đơi cua “kinh tê sô
hoa”, va “xa họi thong tin” ma thuong mai điẹn tư la mọt bọ phạn hơp thanh.
Thuong mai điẹn tư la viẹc sư dung cac phuong phap điẹn tư đê lam thuong mai,
trong đo “thuong mai” (commerce) khong phai chỉ la buon ban hang hoa dich vu
(trade), ma - nhu đuơc cac nuơc thanh vien Lien hơp quôc thoa thuạn- bao gồm hâu
nhu tât ca cac dang hoat đọng kinh tê, va viẹc châp nhạn va ap dung thuong mai
điẹn tư sẽ lam thay đôi toan bọ hinh thai hoat đọng cua xa họi.
Trong những năm gần đây, thị trường thương mại điện tử Việt Nam ngày
càng được mở rộng và hiện đã trở thành phương thức kinh doanh phổ biến được
doanh nghiệp, người dân biết đến. Sự đa dạng về mơ hình hoạt động, về đối tượng
tham gia, về quy trình hoạt động và chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ với sự hỗ trợ
của hạ tầng Internet và ứng dụng công nghệ hiện đại đã đưa thương mại điện tử trở
thành trụ cột quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế số của quốc gia.
Mặc dù gặp những ảnh hưởng tiêu cực trong năm 2020 do đại dịch COVID19, thương mại điện tử Việt Nam vẫẫ̃n có những bước tăng tốc mạnh mẽẫ̃, trở thành
một trong những thị trường thương mại điện tử tăng trưởng nhanh nhất trong khu
vực Đông Nam Á. Theo Sách trắng Thương mại điện tử Việt Nam, năm 2020, tốc
độ tăng trưởng của thương mại điện tử đạt mức 18%, quy mô đạt 11,8 tỷ USD và là
nước duy nhất ở Đông Nam Á có tăng trưởng thương mại điện tử 2 con số. Theo
tính tốn của các tập đồn lớn thế giới như Google, Temasek và Bain&Company,
nhiều khả năng quy mô của nền kinh tế số Việt Nam sẽẫ̃ vượt ngưỡng 52 tỷ USD và
giữ vị trí thứ 3 trong khu vực ASEAN vào năm 2025.
1.2 Phân loại:
Phan loai thuong mai điẹn tư theo cac đôi tuơng tham gia vao giao dich thi
tren thê giơi hiẹn nay co rât nhiêu mo hinh thuong mai điẹn tư khac nhau. Duơi đay
la mọt sô mo hinh thuong mai điẹn tư đa va đang phat triên:
B2B (Business – To – Business):La mo hinh thuong mai điẹn tư giưa doanh
nghiẹp vơi doanh nghiẹp. Cac doanh nghiẹp sẽ tiên hanh trao đôi hang hoa,
dich vu va thong tin vơi nhau thong qua fax va mang internet. Hinh thưc chu
2
TIEU LUAN MOI download :
yêu cua mo hinh thuong mai điẹn tư B2B đo la ban hang va hô trơ kinh
doanh cho cac doanh nghiẹp trưc tiêp qua mang; mua săm nguyen phu liẹu
cho qua trinh san xuât tư cac nha cung câp hay qua hinh thưc đâu gia; hay la
trang tin cung câp thong tin vê mọt mạt hang cua doanh nghiẹp. Dell.com,
Cisco.com; Chemconnect.com la nhưng cong ty tien phong va thanh cong
vơi mo hinh kinh doanh B2B.
B2C (Business – To – Consumer): La mo hinh thuong mai điẹn tư giưa
doanh nghiẹp vơi nguơi tieu dung, con đuơc goi bằng cai ten khac la mo hinh
ban hang trưc tuyên (e-tailing). Đay la mo hinh thuong mai điẹn tư xuât hiẹn
sơm nhât. Ứng dung phô biên nhât cua mo hinh nay đo la mua săm hang hoa
va dich vu, quan lý tai chinh ca nhan. Hiẹn nay mo hinh thuong mai điẹn tư
B2C co khôi luơng giao dich lơn nhât tuy nhien gia tri giao dich tư mo hinh
nay vẫn con thâp.
B2E (Business – To – Employee): La mo hinh thuong mai điẹn tư giưa
doanh nghiẹp vơi nguơi lao đọng, hay đay la mo hinh thuong mai trong nọi
bọ cua mọt cong ty. Theo mo hinh nay doanh nghiẹp sẽ cung câp hang hoa,
dich vu va thong tin tơi tưng nguơi lao đọng. Gia ban cua doanh nghiẹp cho
nhan vien co thê đuơc chiêt khâu. Doanh nghiẹp sẽ lien lac vơi nhan vien chu
yêu qua mang intranet.
C2B (Consumer – To – Business):
La mo hinh thuong mai điẹn tư giưa nguơi tieu dung vơi doanh nghiẹp.
Nguơi tieu dung trong mo hinh nay sẽ ban hang hoa, dich vu cua ca nhan cho
doanh nghiẹp. Mọt vai vi du cho mo hinh thuong mai C2B nhu: Mo hinh so
sanh gia (www.Priceline.com, www.Kelkoo.com) – nguơi tieu dung sẽ đua ra
mưc gia ho sẵn sang tra va doanh nghiẹp sẽ phai tim kiêm nhưng nha cung
câp co thê ban san phâm vơi mưc gia đo; quang cao trưc tuyên (Google
Adsense) – theo mo hinh nay cac ca nhan cho phép doanh nghiẹp đạt cac
banner quang cao, hay bât cư thong tin mua ban nao tren website cua ban
than
C2C (Consumer – To – Consumer): La mo hinh thuong mai điẹn tư giưa
nhưng nguơi tieu dung. Mo hinh nay cho phép nguơi tieu dung co thê trao
đôi mua ban trưc tiêp vơi nhau. Mo hinh thuong mai điẹn tư C2C đa hinh
thanh tư truơc ca khi xuât hiẹn internet va nguơi ta cho rằng đay la mo hinh
thuong mai điẹn tư đâu tien. Hai hinh thưc phô biên nhât cua mo hinh C2C
đo la: đâu gia trưc tuyên (ebay.com – cong ty đâu tien triên khai va rât thanh
3
TIEU LUAN MOI download :
cong tư mo hinh kinh doanh đâu gia trưc tuyên giưa cac ca nhan) va san giao
dich trưc tuyên (Alibaba.com – noi nguơi mua va ban co thê đam phan mua
ban mọt loai hang hoa, dich vu; hay quang cao vê hang hoa va dich vu).
Chinh phu điẹn tư (E-Government: G2C, G2B, G2G, ...) La mo hinh
thuong mai điẹn tư trong đo chinh phu sẽ sư dung cac phuong tiẹn điẹn tư
(chu yêu la may tinh va mang internet) đê lien lac vơi doanh nghiẹp, nguơi
dan va cac tô chưc cua chinh phu, cung nhu cung câp cac dich vu cong cho
cac thanh phân noi tren.
1.3 Giá trị trong thương mại:
1.3.1 Góp phần mở rộng thị trường, rút ngắn khoảng cách giữa các doanh
nghiệp, các quốc gia.
Thương mại điện tử cho phéé́p tất cả mọi người, từ các tập đoàn đa quốc gia tới từng
cá nhân, từ đô thị đến những vùng xa xôi, từ những nước phát triển đến những nước
đang phát triển... cùng tham gia. Thương mại điện tử mang đến cơ hội cho tất cả
các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN). Nếu như
trước kia, khi các phương thức kinh doanh mới ra đời thường tạo nên lợi thế cho
các công ty lớn có khả năng tài chính dờồ̀i dào thì thương mại điện tử lại đem cơ hội
kinh doanh gần như không khác biệt cho tất cả các doanh nghiệp. Trong bối cảnh đa
số mọi doanh nghiệp hiện nay đều tham gia thương mại điện tử thì doanh nghiệp
nào có những ýé́ tưởng sáng tạo, chiến lược tiếp thị tốt sẽẫ̃ là lợi thế để cạnh tranh.
Bởi thương mại điện tử là một sân chơi cho sự sáng tạo, sự đột phá cho tất cả mọi
doanh nghiệp. Một doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ cũng có thể thơng qua mạng
internet để mở rộng thị trường của mình ra khắp tồn cầu chứ không chỉỉ̉ giới hạn
trong những thị trường nhỏ hẹẹ̣p như trước đây. Bên cạnh đó, người tiêu dùng ở bất
cứ nơi đâu với một máy tính kết nối mạng, nhờ sự trợ giúp của các cơng cụ tìm
kiếm trên internet cũng có thể tìm thấy tất cả các mặt hàng cần thiết từ các nhà cung
cấp trên khắp thế giới. Việc mở rộng thị trường của cả người bán và người mua trên
phạm vi tồn cầu sẽẫ̃ góp phần rút ngắn khoảng cách địa lýé́, tăng khả năng cạnh
tranh giữa các doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất phát triển, đưa nền kinh tế của các
nước đến gần nhau hơn. Thương mại điện tử còn giúp các nước nghèo, các nước
đang phát triển có cơ hội tiếp cận nền kinh tế tiên tiến của các nước phát triển. Nó
tạo cơ hội rút ngắn Việt Nam ta biết nắm bắt cơ hội, thực hiện các bước đột phá để
tiến kịp các nước phát triển.
4
TIEU LUAN MOI download :
1.3.2 Thương mại điện tử góp phần làm giảm chi phí, tăng hiệu quả lao động xã
hội
Thương mại điện tử giúp giảm chi phí sản xuất, kinh doanh, trước hết là chi
phí văn phịng. Các văn phịng khơng giấy tờ gọn nhẹẹ̣ hơn, hoạt động hiệu quả hơn,
do đó tiết kiệm được cả nhân lực và vật lực. Thương mại điện tử cịn giúp doanh
nghiệp giảm chi phí tiếp thị và bán hàng. Bằồ̀ng phương tiện internet/web, một nhân
viên bán hàng có thể giao dịch được với rất nhiều khách hàng, cataloge điện tử
(electronic catalogue) trên Web phong phú hơn nhiều và thường xuyên cập nhật so
với cataloge in ấn chỉỉ̉ có khn khổ giới hạn và ln ln lỗi thời. Thương mại điện
tử cũng cho phéé́p các doanh nghiệp giảm mức tờồ̀n kho cũng như các chi phí quản lýé́
khác. Việc giao dịch nhanh chóng và cập nhật thơng tin về nhu cầu khách hàng giúp
cắt giảm số lượng và thời gian lưu kho cũng như thay đổi phương án sản phẩm
nhằồ̀m bám sát nhu cầu thị trường. Nhờ tính cơng khai thơng tin của tất cả các doanh
nghiệp, giá cả hàng hóa trở nên minh bạch. Khơng một doanh nghiệp nào có thể đẩy
giá của mình lên q cao so với mặt bằồ̀ng chung, cộng với việc tiết kiệm được các
chi phí đầu vào, giá cả hàng hóa sẽẫ̃ có phần giảm hơn. Điều đó mang lại lợi ích cho
cả người tiêu dùng và doanh nghiệp. Như vậy, Thương mại điện tử góp phần làm
tăng năng suất lao động thương mại, giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, góp phần
nâng cao đời sống nhân dân, đem lại lợi ích cho tồn xã hội.
1.3.3 Thương mại điện tử tạo ra phương thức giao dịch mới, góp phần tăng
cường quan hệ thương mại
Thương mại điện tử giúp cho doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động
marketing như đẩy nhanh tốc độ tung sản phẩm ra thị trường, tiến hành hiệu quả hoạt
động nghiên cứu thị trường, xây dựng thương hiệu và hình ảnh đẹẹ̣p cho doanh nghiệp,
cải thiện dịch vụ khách hàng … Thay vì quảng cáo hàng loạt thì thương mại điện tử
cho phéé́p doanh nghiệp cá biệt hóa hoạt động quảng cáo cho từng đối tượng, cá nhân
cụ thể. Điều này giúp doanh nghiệp tạo được lòng tin và sự trung thành của khách
hàng. Ngoài ra thương mại điện tử giúp doanh nghiệp loại bỏ bớt trung gian trong hoạt
động phân phối. Đặc biệt là đối với các sản phẩm số hóa, doanh nghiệp có thể cung cấp
ngay cùng với thời điểm khách hàng yêu cầu. Thị trường trong thương mại truyền
thống địi hỏi khơng gian và thời gian cụ thể, còn trong thương mại điện tử thì khơng
cần điều đó, hàng hóa được giao tới tận tay người mua. Mặt khác, nếu thương mại
truyền thống thường nghiêng về phía cung với việc sản xuất hàng hóa theo kiểu đại trà
phục vụ cho nhiều người cùng một lúc thì thương mại điện tử lại nghiêng về phía cầu
với phương châm “khách hàng hóa q trình sản xuất”. Ở đây, khách hàng là đối tác
chứ không phải là mục tiêu như trong thương
5
TIEU LUAN MOI download :
mại truyền thống. Thương mại điện tử cũng làm thay đổi cách thức giao tiếp, từ
giao tiếp gặp mặt, trao đổi trực tiếp sang giao tiếp không gặp mặt, từ đó làm tăng
khả năng giao tiếp trên thị trường. Thơng qua các mạng liên lạc trực tuyến, các
nhà sản xuất, các nhà cung cấp, phân phối và các đại lýé́ có thể chia sẻ các thơng tin
về phát minh hay cải tiến hàng hóa và dịch vụ của nhau
Từ đó ta có thể tạm kết luận: Thương mại điện tử là cầu nối thông minh và
là công cụ giao tiếp giúp trao đổi dễ dàng giữa người mua và người bán mọi lúc
mọi nơi. Nhờ có thương mại điện tử mà nhu cầu mua sắm và trao đổi hàng hóa tăng
trưởng nhanh và rất nhanh. Con người thực sự muốn mua sắm nhiều hơn bởi họ có
thể tham khảo và đặt hàng ngay tại nhà, phù hợp với những người thường xuyên
bận rộn. Sự ra đời và phát triển mạnh mẽẫ̃ của thương mại điện tử đã có sự tác động
mạnh mẽẫ̃ tới toàn bộ các lĩnh vực khác của đời sống xã hội. Bất kì ở lĩnh vực nào
cũng cần có sự trao đổi, giao dịch và hợp tác, thương mại điện tử rút ngắn khoảng
cách, tiết kiệm chi phí, sức lực và nhân lực, thúc đẩy sự phát triển của nhiều lĩnh
vực.
6
TIEU LUAN MOI download :
CHƯƠNG 2 :
THỰC TRẠNG THUẬN LỢI HÓA THƯƠNG MẠI ĐIỆN
TỬ ĐỐI VỚI HÀNG XUẤT NHẬP KHẨU Ở VIỆT NAM
2.1 Các quy định tạo thuận lợi hóa thương mại điện tử hàng xuất nhập khẩu
ở Việt Nam hiện nay
2.1.1 Quy định về mặt pháp lý của Việt Nam theo khung khổ chung của WTO
Qua các vòng đàm phán WTO, khung khổ chung thống nhất về pháp luật
thương mại điện tử quốc tế đang dần được hình thành và phát triển, làm nền tảng
chung cho sự phát triển toàn bộ hệ thống thương mại điện tử trong tương lai.
Với tư cách là thành viên WTO, Việt Nam cũng đã tuân thủ nghiêm túc các
cam kết của WTO liên quan đến việơc mở cửa thị trường thương mại điện tử.
Chúng ta cũng đang khơng ngừng nỗ lực hồn thiện và xây dựng pháp luật về
thương mại điện tử tại Việt Nam, từng bước hoàn thiện khung khổ pháp lýé́, biến
thương mại điện tử thực sự trở thành mũi nhọn cho sự phát triển nền kinh tế trong
tương lai.
Một số quy định về mặt pháp lýé́ nhằồ̀m tạo thuận lợi hóa đối với thương mại điện tử
có yếu tố nước ngồi của Việt Nam:
• Thương nhân, tổ chức nước ngoài thực hiện hoạt động bán hàng hóa
theo quy chế hoạt động của sàn giao dịch thương mại điện tử Việt Nam
• Thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện
tử Việt Nam có trách nhiệm xác thực danh tính của thương nhân, tổ chức
nước ngồi bán hàng hóa trên sàn giao dịch thương mại điện tử đó.
• Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thực hiện theo quy định của pháp luật về
hải quan.
• Cơng khai thơng tin hàng hóa, người mua trên sàn hương mại điện tử,
minh bạch hóa thơng tin cho người tiêu dùng, phịng chống gian lận thương
mại
• Quy định rõ hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội, mạng xã
hội
được tổ chức hoạt động tương tự như một hình thức thương mại điện tử
truyền thống
Đây là các quy định thiết thực thể chế hóa, tổ chức thực hiện Nghị quyết của Bộ
Chính trị về định hướng hồn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu
quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030.
7
TIEU LUAN MOI download :
2.1.2 Quy định về thương mại điện tử trong FTA
Kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới với
việc tham gia hàng loạt FTA. Thương mại điện tử cũng bắt đầu xuất hiện trong nội
dung các FTA thế hệ mới mà Việt Nam tham gia. Muốn tận dụng hiệu quả cơ hội từ
các FTA với thương mại điện tử, các doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹẫ̃ nội dung về
thương mại điện tử trong FTA
Thương mại điện tử là nội dung tương đối mới trong các FTA của Việt Nam,
chủ yếu chỉỉ̉ có trong các FTA thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Tồn diện và Tiến
bộ xun Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU
(EVFTA), Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) và gần đây nhất có
thêm Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Vương quốc Anh (UKVFTA)
Các FTA này đều có phần khung tương đờồ̀ng nhưng nội dung, phạm vi, độ
toàn diện cũng như những chế tài rất khác biệt. Với CPTPP, chương thương mại
điện tử là chương tương đối toàn diện. Trong các FTA kể trên, CPTPP là FTA có
nhiều quy định nhất và ngặt nghèo nhất liên quan đến thương mại điện tử. Trong đó
có các chính sách chung như cam kết không đánh thuế xuất nhập khẩu với các sản
phẩm truyền dẫẫ̃n điện tử.
EVFTA thì có những quy định tương đối mềm mại hơn về thương mại điện
tử so với CPTPP. Cụ thể là, không áp dụng các loại thuế hải quan đối với giao dịch
điện tử; cam kết hợp tác thơng qua việc duy trì đối thoại về các vấn đề quản lýé́ được
đặt ra trong thương mại điện tử, bao gồồ̀m: Trách nhiệm của các nhà cung cấp dịch
vụ trung gian trong việc truyền dẫẫ̃n hay lưu trữ thông tin; ứng xử với các hình thức
liên lạc điện tử trong thương mại khơng được sự cho phéé́p của người nhận (như thư
điện tử chào hàng, quảng cáo…); bảo vệ người tiêu dùng khi tham gia giao dịch
điện tử.
Hiệp định RCEP cũng có những nội dung tương đồồ̀ng và cả những nội dung tương
đối mới về thương mại điện tử so với CPTPP và EVFTA bao gờồ̀m: Thuận lợi hóa
thương mại; ban hành quy định bảo vệ người tiêu dùng để ngăn chặn gian lận, lừa
đảo trên thương mại điện tử; không áp dụng thuế hải quan đối với các loại hình
truyền dẫẫ̃n điện tử giữa các bên; yêu cầu đặt trang thiết bị máy tính trên lãnh thổ
quốc gia như là điều kiện để thực hiện kinh doanh trên lãnh thổ quốc gia của bên
đó… Tuy nhiên, phải sau 5 năm RCEP có hiệu lực mới phải thực hiện các quy định
về thương mại điện tử.
Về UKVFTA, Thương mại điện tử trong Hiệp định UKVFTA được xem là
chìa khóa thúc đẩy thương mại Việt Nam - Vương quốc Anh. 65% thuế quan đã
được xóa bỏ đối với thương mại Việt Nam - Anh. Trong 6 năm đầu tiên sau khi
8
TIEU LUAN MOI download :
UKVFTA có hiệu lực, Vương quốc Anh sẽẫ̃ xóa bỏ thuế quan đối với 99,2% số dòng
thuế liên quan đến hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam. Bên cạnh đó, doanh nghiệp
Việt Nam còn được hỗ trợ trong việc hợp tác với các sàn thương mại điện tử quốc tế
như Amazon, Alibaba, thuận lợi cho việc đẩy mạnh xuất khẩu qua các thị trường
quốc tế.
Để có thể tận dụng tốt cơ hội mở ra từ các FTA, thúc đẩy xuất khẩu hàng
hóa qua thương mại điện tử, điều quan trọng nhất là doanh nghiệp phải tìm hiểu
thơng tin liên quan đến thương mại điện tử trong các FTA. Thứ hai là sự tham gia,
tham vấn các đối tác nước ngoài, các cơ quan quản lýé́ nước ngoài về quy định
thương mại điện tử hoặc thông qua cơ quan quản lýé́ của Việt Nam để truyền tải
những ýé́ kiến phản biện hay những vướng mắc của mình tới cơ quan quản lýé́ nước
ngoài về thương mại điện tử cũng là yếu tố rất quan trọng.
2.1.3 Khung thuận lợi hóa thương mại điện tử xuyên biên giới trong APEC Nhằồ̀m
phát huy hơn nữa động lực tăng trưởng của thương mại điện tử xun
biên giới, đóng góp tích cực cho liên kết thương mại và kinh tế khu vực, Việt Nam
đã đề xuất, chủ trì xây dựng sáng kiến về Khung thuận lợi hóa Thương mại điện tử
xuyên biên giới trong APEC
Khung Thuận lợi hóa này tập trung vào 5 trụ cột làm việc như sau:
• Hồn thiện và hài hịa hóa khung pháp lýé́ thương mại điện tử của các nền
kinh tế APEC nhằồ̀m tạo thuận lợi cho thương mại điện tử xuyên biên giới
trong khu vực;
• Tăng cường xây dựng năng lực để các nền kinh tế APEC có thể hỗ trợ
các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ tham gia vào thị trường thương mại
điện tử xuyên biên giới trong khu vực và trên tồn thế giới;
• Thúc đẩy hoạt động bảo vệ dữ liệu cá nhân xuyên biên giới thơng qua
việc thực hiện các chương trình đang triển khai của APEC;
• Thuận lợi hóa thương mại phi giấy tờ trong khu vực;
• Giải quyết những vấn đề mới và liên quan đến nhiều bên trong thương
mại điện tử xuyên biên giới.
Khung thuận lợi hóa Thương mại điện tử xuyên biên giới trong APEC đã
nhận được sự ủng hộ mạnh mẽẫ̃ của các nền kinh tế APEC, được kỳ vọng góp phần
thúc đẩy thuận lợi hóa thương mại và đầu tư; trở thành nguồồ̀n động lực cho phát
triển kinh tế khu vực.
9
TIEU LUAN MOI download :
2.2 Thực thi các quy định tạo thuận lợi hóa thương mại điện tử hàng xuất
nhập khẩu ở Việt Nam hiện nay
2.2.1 Nhà nước:
2.2.1.1 Ban hành các quy định về thương mại điện tử:
Một trong những lĩnh vực chính của thuận lợi hóa thương mại là thơng tin
và quản lý chính sách liên quan. Lĩnh vực này được kiểm sốt trực tiếp bởi bộ
Công thương và ban ngành liên quan trong Chính quyền. Các cơ quan này có trách
nhiệm đưa ra và giám sát thực thi các chính sách để thúc đẩy thuận lợi hóa thương
mại. Các hoạt động thương mại nói chung cũng như thương mại điện tử nói riêng
chỉỉ̉ có thể vận hành trơn tru khi tờồ̀n tại một hành lang pháp lýé́ bài bản và hoàn
thiện.
Trong kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 20212025, chỉỉ̉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đã chỉỉ̉ rõ hoàn thiện khung pháp lýé́ là một
trong các mục tiêu tổng quát đến năm 2025. Thương mại điện tử du nhập và phát
triển nhanh chóng ở Việt Nam đưa đến yêu cầu cấp thiết để luật pháp liên quan tiếp
tục được hoàn thiện gắn với thực tiễn theo hướng bao hàm các yếu tố sau: nghiên
cứu và tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia và hoạt động của thương mại điện
tử; phù hợp với các yêu cầu đặc thù của hoạt động thương mại điện tử và thực tế
hoạt động thương mại điện tử hiện nay; đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng; và
đảm bảo tính tương thích với pháp luật quốc tế.
Kể từ năm 2013 đến năm 2022, tổng cộng đã có 15 văn bản quy phạm pháp
luật bao gồồ̀m các Nghị định, Quyết định và Thông tư trực tiếp điều chỉỉ̉nh các hoạt
động thương mại điện tử trong đó có thương mại điện tử đối với hàng xuất nhập
khẩu. Các văn bản này quy định, điều chỉỉ̉nh hầu hết các mặt của thương mại điện
tử từ thủ tục thông báo, đăng kýé́ và công bố thông tin liên quan đến website thương
mại điện từ; quản lýé́ hoạt động thương mại điện tử qua website hay ứng dụng trên
thiết bị di động; đến các hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động
thương mại điện tử và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, Bộ cơng thương cùng các ban ngành liên quan đã có những
hành động để giúp đỡ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia thương mại điện
tử minh bạch và tham chiếu tốt hơn các quy định về thương mại điện tử. Cổng dịch
vụ công bộ công thương cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho lĩnh vực thương mại
điện tử bao gồồ̀m các việc thực hiện các thủ tục như: Đăng kýé́ ứng dụng, website
cung cấp dịch vụ thương mại điện tử; Sửa đổi, bổ sung các thông tin liên quan;
Thay đổi, chấm dứt các thông tin đã thông báo; Đánh giá tín nhiệm website thương
10
TIEU LUAN MOI download :
mại điện tử…. Tất cả những dịch vụ này đều được thực hiện bởi Cục Thương mại
điện tử và Kinh tế số.
2.2.1.2 Tham gia một cách tích cực vào các cam kết quốc tế về thương mại điện tử:
Việt Nam đã tham gia một cách tích cực các cam kết của ASEAN về thương
mại điện tử. Các hoạt động hợp tác về thương mại điện tử (e-commerce) cũng đã
được các nhà lãnh đạo ASEAN rất quan tâm chú trọng. Cho đến nay, đã có nhiều
cam kết, chương trình hợp tác trong khuôn khổ ASEAN được kýé́ kết. Với tư cách là
thành viên ASEAN, Việt Nam đã tham gia một cách tích cực vào các các cam kết
hội nhập về thương mại điện tử của ASEAN như sau.
Ngày 24/11/2000, Việt Nam tham gia kýé́ kết Hiệp định khung về thương mại
điện tử (e-ASEAN) tại Singapore. Lần đầu tiên trong lịch sử thương mại điện tử thế
giới, một hiệp định khung về thương mại điện tử cấp khu vực được ra đời. eASEAN được kỳ vọng sẽẫ̃ trở thành một nền tảng căn bản giúp các quốc gia ASEAN
đẩy mạnh hợp tác để phát triển, nâng cao tính cạnh tranh của cơng nghệ thông tin
(CNTT) và truyền thông (ICT) trong khu vực ASEAN; Hiệp định khung e-ASEAN
được đánh giá là một động lực thúc đẩy phát triển công nghệ thông tin và thương
mại điện tử, tiến tới nền kinh tế tri thức của từng nước thành viên cũng như cả khối
ASEAN. Tham gia Hiệp định này, Việt Nam sẽẫ̃ tranh thủ được sự giúp đỡ của các
nước phát triển cao về công nghệ thơng tin để góp phần "san bằồ̀ng" khoảng cách
trình độ phát triển công nghệ thông tin trong khu vực.
Để cụ thể hóa các mục tiêu này, ngày 29/11/2004, Việt Nam và các quốc gia
thành viên ASEAN đã cùng xây dựng và kýé́ kết Nghị định thư về hội nhập trong
lĩnh vực thương mại điện tử tại Viêng Chăn (Lào);
Ngày 26/09/2005, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Chương trình nghị
sự Hà Nội về thúc đẩy dịch vụ trực tuyến và áp dụng triển khai hiệp định e-ASEAN
tại Hà Nội (Việt Nam).
Việt Nam cũng tham gia các hoạt động phát triển thương mại điện tử trong
khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC). Các quốc
gia thành viên thống nhất mục tiêu phát triển thương mại điện tử thông qua tuyên
bố chung về “Chương trình hành hành động phát triển thương mại điện tử” năm
1998 của APEC, trong đó, nhấn mạnh việc xây dựng các chiến lược quốc gia, các
định hướng phát triển, cũng như những khung khổ chính sách ở từng quốc gia thành
viên trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Để duy trì hoạt động thúc đẩy hợp tác phát triển, đưa ra các vấn đề và
khuyến nghị về thương mại điện tử tại các quốc gia thành viên APEC, Hội nghị
Quan chức Cao cấp (SOM) đã lập ra Nhóm chỉỉ̉ đạo về thương mại điện tử
11
TIEU LUAN MOI download :
(Electronic Commerce Steering Group). Nhóm đặc trách về thương mại điện tử
được thành lập từ tháng 2 năm 1999 với vai trò phối hợp và thúc đẩy các hoạt động
hợp tác thương mại điện tử của APEC thông qua hệ thống các quy định, luật lệ,
chính sách minh bạch và nhất quán. Những nỗ lực của Nhóm đặc trách về thương
mại điện tử trong thời gian vừa qua đã góp phần nâng cao lòng tin của các nền kinh
tế thành viên vào lĩnh vực thương mại điện tử, và qua đó, khuyến khích việc sử
dụng cơng nghệ thơng tin và thương mại điện tử như Internet để tiến hành trao đổi
thương mại, làm đơn giản hóa cách thức trao đổi giữa các nền kinh tế.
2.2.1.3 Chủ động tuân thủ và thực hiện những cam kết về thuận lợi hóa thương
mại điện tử trong các Hiệp định thương mại tự do:
Không chỉỉ̉ dừng lại ở việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để triển khai
các biện pháp thuận lợi hóa thương mại trong khn khổ các Hiệp định thương mại
tự do, Quốc hội Việt Nam cũng như các cấp chính quyền cịn ráo riết trong việc
giám sát nhằồ̀m xem xéé́t, đánh giá việc thực hiện những quy định này.
Cụ thể vào ngày 28/11/2019, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết
số 789/NQ-UBTVQH14 thành lập Đoàn giám sát “Việc thực hiện các Hiệp định
thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên Đoàn giám sát thực hiện giám
sát các nội dung về việc ban hành và tổ chức triển khai thực hiện chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về việc thực hiện các Hiệp định thương
mại tự do mà Việt Nam là thành viên trong đó có các thỏa thuận về thuận lợi hóa
thương mại điện tử giữa các nước thành viên Hiệp định; rà soát các quy định của
pháp luật trong nước cịn chưa phù hợp trong q trình triển khai thực hiện các thỏa
thuận này. Đoàn tập trung làm rõ và xác định nguyên nhân của những hạn chế, bất
cập, khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện; công tác kiểm tra, thanh tra và
xử lýé́ vi phạm các quy định pháp luật có liên quan.
2.2.1.4 Rà soát và xử lý vi phạm trong các hoạt động thương mại điện tử có yếu tố
nước ngồi tại Việt Nam:
Sự phát triển nhanh chóng của các loại hình thương mại điện tử là một
trong những vấn đề gây ra nhiều khó khăn cho cơ quan chức năng trong các hoạt
động kiểm sốt hàng gian lận thương mại trên khơng gian mạng. Để giải quyết vấn
đề này, từ tháng 10/2019 đến nay, Tổng cục Quản lýé́ thị trường thuộc Bộ cơng
thương chính thức tiến hành kiểm tra, kiểm sốt tình hình thương mại điện tử. Địa
bàn trọng điểm được xác định gồồ̀m các tỉỉ̉nh, thành phố: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải
Phịng, Thanh Hố, Nghệ An, Đà Nẵẫ̃ng, Thành phố Hờồ̀ Chí Minh, Cần Thơ. Lĩnh
vực trọng điểm được xác định gồồ̀m các mặt hàng trang sức, mỹẫ̃ phẩm, thực phẩm
chức năng, đồồ̀ gia dụng, rượu, quần áo, giày déé́p. Đối tượng trực tiếp là các thương
12
TIEU LUAN MOI download :
nhân, tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu website, ứng dụng thương mại điện tử bán
hàng hoặc kinh doanh trên website, ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử
và các thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ thương mại điện tử có dấu hiệu lợi
dụng hoạt động để kinh doanh hàng nhập lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ
nguồồ̀n gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Mục tiêu của chiến dịch
lớn này là chủ động phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn kịp thời, có hiệu quả và xử lýé́
triệt để tình trạng bn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng khơng rõ nguồồ̀n gốc xuất xứ
và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Hiện nay, các chính sách pháp luật liên quan đến thương mại điện tử đã
khơng cịn “phủ” đủ tốc độ phát triển của thị trường thương mại điện tử. Tổng cục
cũng đã chỉỉ̉ đạo các cơ quan liên quan trong q trình kiểm tra, kiểm sốt, xử lýé́ vi
phạm cần phát hiện, tổng hợp những vấn đề, bất cập cịn tờồ̀n tại; Chủ động đề xuất,
kiến nghị các cấp có thẩm quyền xây dựng, sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách,
pháp luật cho phù hợp nhằồ̀m nâng cao hiệu quả quản lýé́ nhà nước đối với các hoạt
động trong thương mại điện tử.
2.2.2 Doanh nghiệp/Thương nhân
Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Cơng Thương, Việt Nam
hiện là quốc gia có tốc độ phát triển thương mại điện tử khá nhanh trong khu vực.
Với doanh thu thương mại điện tử kinh doanh trực tiếp đến người tiêu dùng toàn
cầu năm 2023 dự kiến đạt 2.883 tỷ USD, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽẫ̃ là
kênh vô cùng hiệu quả cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, nhất là với hàng Việt.
Nắm bắt xu hướng này, hiện nhiều doanh nghiệp Việt đang tiếp cận với thị trường
bán lẻ và bán sỉỉ̉ xuyên biên giới trên cơ sở tham gia các sàn thương mại điện tử
quốc tế là Amazon, Alibaba. Là một trong những hợp tác xã nhanh nhạy trong việc
bán hàng qua các trang thương mại điện tử như Shopee, Voso, Lazada… mới đây,
Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp sản xuất và Thương mại Sáu Nhung (Kon Tum) đã
đưa sản phẩm chế biến từ cà phê, trái cây lên sàn Alibaba.com để tiếp cận khách
hàng trong và ngồi nước.
Ơng Nguyễn Văn Sáu, Giám đốc HTX Nông nghiệp sản xuất và Thương mại
Sáu Nhung cho biết, thuận lợi khi đưa sản phẩm lên sàn Alibaba.com do đây là
trang thương mại điện tử có dịch sang tiếng Việt nên HTX dễ nắm bắt thông tin,
không phải tốn thêm chi phí thuê người dịch. Hơn nữa, thông qua thương mại điện
tử xuyên biên giới, hợp tác xã dễ dàng tìm được đầu ra cho sản phẩm tới các thị
trường tiềm năng, nhất là trong bối cảnh hoạt động xuất khẩu trực tiếp đang khó
khăn.
13
TIEU LUAN MOI download :
Công ty Cổ phần Trà Cà phê An Nhiên với thương hiệu Anni Coffee thành
lập và tham gia sàn thương mại điện tử Amazon từ năm 2013. Nguồồ̀n thu và khách
hàng từ sàn giao dịch điện tử này chiếm 80% doanh số của công ty; tốc độ tăng
trưởng được duy trì từ 60% đến 100% mỗi năm.
Đại diện Cơng ty cổ phần Eubiz Bình Phước cho biết, việc bán hàng của
cơng ty chủ yếu thơng qua hình thức trực tiếp và mở rộng đại lýé́ phân phối. Tuy
nhiên, từ năm 2019 khi dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát, chuỗi cung ứng bị ảnh
hưởng, nhận thấy tiềm năng rất lớn trong mua sắm trực tuyến nên quyết định thúc
đẩy phát triển hoạt động bán hàng trên các kênh thương mại điện tử quốc tế như:
Alibaba, Amazon; Marketing qua website, YouTube. Nhờ đó đã giúp doanh nghiệp
tăng tỷ trọng bán hàng từ 40% lên 60%. Doanh nghiệp cũng vươn lên đạt top 100
Best Seller về hạt điều tại Mỹẫ̃ năm 2021. Top Ranking vị trí số 1 Alibaba tháng 7,
tháng 8/2021…
Tương tự, Công ty CP Sản xuất và Thương mại Kim Cương Xanh với
thương hiệu Light Coffee cũng tham gia sàn giao dịch thương mại điện tử quốc tế
Alibaba và đạt được nhiều kết quả khả quan trong hoạt động kinh doanh. Theo bà
Trần Thùy Linh – nhà sáng lập Công ty CP Sản xuất và Thương mại Kim Cương
Xanh, trong đợt giãn cách xã hội đầu tiên của dịch Covid-19, mọi hoạt động kinh
doanh đều ngừng trệ, doanh thu mảng cung ứng cà phê của công ty gần như bằồ̀ng
không. Nhưng nhờ có mảng bán lẻ online mà cơng ty vẫẫ̃n tiếp duy trì hoạt động và
phát triển. Từ bán lẻ online, doanh nghiệp tìm hiểu sang xuất khẩu online. Sau 2
năm, Doanh nghiệp đã xuất khẩu được cà phê rang xay sang Thái Lan và Malaysia.
Đây là hai thị trường có độ cạnh tranh rất cao trong ngành hàng này.
Đặc biệt, đại dịch Covid-19 đã chứng minh thương mại điện tử không chỉỉ̉ là
một công cụ hay giải pháp hữu ích đối với người tiêu dùng trong thời kỳ khủng
hoảng, mà cịn là động lực phát triển kinh tế. Vì vậy, các doanh nghiệp hiện nay
xem việc chuyển từ hình thức mua bán truyền thống sang sử dụng các nền tảng kỹẫ̃
thuật số, thương mại điện tử khơng cịn là sự lựa chọn, mà là xu thế để tồồ̀n tại và
phát triển.
Đối với thị trường châu Âu, đặc biệt là Anh, các doanh nghiệp đang tận dụng
mọi lợi thế của hiệp định EVFTA và UKVFTA. Trên thị trường này, ngoài việc mở
rộng thị trường, tìm kiếm bạn hàng thơng qua việc tham gia các sàn thương mại
điện tử, hình thức doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B) hay doanh nghiệp tới
người tiêu dùng (B2C) đang có xu hướng đó tổ chức triển lãm trực tuyến và xây
dựng mơ hình gian hàng quốc gia trên nền tảng điện tử (flatform).
14
TIEU LUAN MOI download :
Để thâm nhập được thị trường quốc tế qua thương mại điện tử xuyên quốc
gia, các doanh nghiệp phải chủ động cập nhật thông tin, tận dụng tối đa lợi ích từ
các cam kết và tuân thủ theo pháp luật trong nước về thuận lợi thương mại quốc tế.
Đồồ̀ng thời, cũng phải nâng cao năng lực và xác định thương mại điện tử hay chuyển
đổi số là điều kiện bắt buộc phải làm và là trọng tâm của chiến lược kinh doanh dài
hạn. Thương mại điện tử giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường dễ dàng hơn, nhưng
để thuyết phục khách hàng, mỗi doanh nghiệp nên trang bị sản phẩm, kỹẫ̃ năng giao
tiếp để đàm phán thành công. Bởi nếu muốn đưa hàng thơng qua B2C như Amazon
thì cần có sự chuẩn bị đưa hàng, gửi hàng thông qua hải quan và lựa chọn phương
thức phù hợp. Riêng với hình thức qua Alibaba, doanh nghiệp phải biết cách thực
hiện hợp đồồ̀ng thương mại cũng như quy chuẩn hợp đồồ̀ng đặt ra cho sản phẩm và
đảm bảo hàng hóa đủ tiêu chuẩn vào thị trường mà doanh nghiệp nhắm tới.
2.3 Kết quả của q trình thực hiện chính sách:
Trong thời gian qua, chính phủ đã tích cực đưa ra những biện pháp, chính
sách để thuận lợi hố xuất khẩu xun biên giới thông qua thương mại điện tử và
cũng đã đạt được một số thành công nhất định. Để thông luồồ̀ng xuất khẩu thương
mại điện tử xuyên biên giới, ông Đặng Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Thương mại
điện tử và Kinh tế số cho hay, Bộ Công Thương đã giao Cục Thương mại điện tử và
Kinh tế số chủ trì, phối hợp cùng sàn Thương mại điện tử Voso, cùng các Bộ, ngành
liên quan như Bộ NN&PTNT, Bộ Thông tin & Truyền thơng để hỗ trợ hồn tất các
thủ tục xuất nhập khẩu, thủ tục kiểm dịch và kiểm định chất lượng cho hàng hóa,
đáp ứng đầy đủ các yêu cầu khắt khe của nước sở tại.
Trước mắt, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số hỗ trợ Sàn thương mại
điện tử Voso phối hợp xây dựng 2 phiên bản tiếng Việt và phiên bản tiếng Anh, để
có thể đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của đông đảo bà con kiều bào Việt Nam ở châu
Âu, cũng như người tiêu dùng châu Âu có nhu cầu tiêu dùng những sản phẩm đặc
sản của Việt Nam. Hai phiên bản này hiện vẫẫ̃n đang tiếp tục được cập nhật, hoàn
thiện các quy trình vận hành, tính năng như đặt hàng, thanh tốn quốc tế, cập nhật
trạng thái vận chuyển đơn hàng, truy xuất nguồồ̀n gốc xuất xứ, thông tin nhà cung
cấp...
Đồồ̀ng thời, chính phủ cũng tích cực xây dựng những mối quan hệ, hiệp định song
phương và đa phương. Những hiệp định như EVFTA, UKVFTA chính là chìa khóa,
bước đệm lớn nhất để việc xuất khẩu thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới
có thể phát triển và hoạt động một cách hiệu quả.
15
TIEU LUAN MOI download :
Tóm lại, đối với các chính sách được ban hành, Nhà nước và doanh nghiệp
đã nghiêm túc thực hiện và đạt được những kết quả thành công nhất định dù còn
nhiều bất cập.
Theo báo cáo nghiên cứu do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
(VCCI), các khuôn khổ pháp lýé́ cho hoạt động thương mại điện tử, hoạt động của
mạng xã hội được xây dựng chủ yếu từ năm 2013 - ở giai đoạn đầu của thương mại
điện tử nên rất nhiều vấn đề chưa được đề cập hoặc được quy định rất chung chung,
chỉỉ̉ mang tính nguyên tắc nên đang gây khơng ít khó khăn trong q trình áp dụng.
Hơn nữa, do thực tiễn hoạt động thương mại điện tử trên internet phát triển quá
nhanh nên nhiều quy định đã trở nên lạc hậu. Vì lẽẫ̃ đó, pháp luật về quản lýé́ mạng xã
hội và thương mại điện tử đang được tiến hành rà soát và dự kiến cần được điều
chỉỉ̉nh sửa đổi trong thời gian tới.
Đi vào cụ thể, báo cáo của VCCI cho thấy, khung pháp lýé́ quản lýé́ hoạt động
thương mại điện tử hiện vẫẫ̃n áp dụng chung cho cả mạng xã hội và sàn giao dịch
thương mại điện tử, mà chưa tính đến những khác biệt cơ bản. Do vậy, các cơ quan
Nhà nước cần phân loại quản lýé́ hoạt động có yếu tố thương mại điện tử trên mạng
xã hội theo mức độ và tính chất hoạt động.
Các mạng xã hội thơng thường chỉỉ̉ nên chịu sự quản lýé́ của các quy định về
mạng xã hội theo Nghị định 72/2013/NĐ-CP. của Chính phủ về quản lýé́, cung cấp,
sử dụng dịch vụ internet và thơng tin trên mạng. Các mạng xã hội có chức năng hỗ
trợ thương mại điện tử nhưng khơng có chức năng đặt hàng trực tuyến thì nên
quản lýé́ theo tiêu chuẩn thương mại và pháp luật về thương mại điện tử ở mức độ
thấp, đơn giản. Chỉỉ̉ các mạng xã hội có chức năng đặt hàng trực tuyến mới nên
quản lýé́ theo pháp luật về thương mại điện tử tương tự như sàn giao dịch thương
mại điện tử.
Đại diện nhóm nghiên cứu, ông Nguyễn Minh Đức, thành viên Ban pháp chế
(VCCI) cho hay, hiện nay các mạng xã hội chưa có chức năng đặt hàng trực tuyến
nên các bên vẫẫ̃n phải liên hệ trực tiếp với nhau để hoàn thành giao dịch. Nhiều
sàn giao dịch thương mại điện tử đã hỗ trợ chức năng này, cho phéé́p hoàn thành
trọn vẹẹ̣n một giao dịch trên mơi trường mạng.
Do đó, một số mạng xã hội hiện đã đóng vai trị là 1 bên môi giới. Rõ ràng,
thực trạng hiện nay đang là trong khi các sàn giao dịch thương mại điện tử chứa
các nội dung thuần túy là thông tin thương mại thì các mạng xã hội lại đang có sự
trộn lẫẫ̃n giữa các thông tin thương mại và thông tin phi thương mại.
Bên cạnh đó, kiểm sốt thơng tin đăng tải và giám sát nội dung thương mại
trên mạng xã hội cũng là vấn đề cịn tờồ̀n tại nhiều mập mờ. Theo các quy định pháp
16
TIEU LUAN MOI download :
luật về phạm vi các nội dung bị cấm đang được luật hóa hiện nay thì nội dung vi
phạm pháp luật, thơng tin bịa đặt cịn rất chung chung, khơng cụ thể hóa dẫẫ̃n tới
việc các doanh nghiệp buộc phải tự phán đoán khi tuân thủ pháp luật. Các mạng xã
hội cũng đang gặp khó khăn trong việc tuân thủ quy định về phát triển các công cụ
giám sát nội dung thương mại tự động.
Đặc biệt đối với các hoạt động thương mại điện tử diễn ra trên các sàn giao
dịch nước ngoài hay các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới, các cơ quan quản lýé́
còn thiếu hụt hiểu biết cần thiết về cơ chế hoạt động của các nền tảng này nên chưa
thể xây dựng các quy định liên quan một cách hiệu quả, hợp lýé́ và khả thi.
2.4 Thành tựu và khó khăn của thuận lợi hóa thương mại điện tử ở Việt Nam
2.4.1 Thành tựu
Đã có những thương vụ thành cơng giữa các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền, các cơng ty viễn thơng lớn ở Việt Nam với các công ty thuộc thị trường
nước ngoài trên những sàn giao dịch thương mại điện tử. Có thể kể đến là ngay
trong vụ vải thiều Bắc Giang năm 2021, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ
Công Thương đã hợp tác với Tổng công ty Bưu chính Viettel (Viettel Post) và sàn
thương mại điện tử Voso xuất khẩu thí điểm thành cơng vải thiều Bắc Giang sang
thị trường châu Âu theo phương thức thương mại điện tử xuyên biên giới trên nền
tảng thương mại điện tử của Việt Nam – Voso Global. Có thể coi đây là một bước
đi đáng ghi nhận đối với ngành thương mại điện tử nước ta trong việc đưa các sản
phẩm nông sản tươi chất lượng cao sang thị trường nước ngồi có nhiều tiêu chuẩn
khắt khe như châu Âu qua thương mại điện tử xuyên biên giới.
Đánh giá về hiệu quả xuất khẩu qua thương mại điện tử thời gian gần đây
của các doanh nghiệp Việt Nam, ông Trần Đình Toản, Phó Tổng giám đốc Cơng ty
OSB, Đại lýé́ ủy quyền chính thức của Alibaba.com tại Việt Nam, Chủ tịch Liên
minh hỗ trợ Xuất khẩu Việt Nam (VESA) cho biết, thời gian qua, đã có nhiều doanh
nghiệp Việt Nam khi tích cực hoạt động thương mại điện tử, đã kýé́ được những hợp
đồồ̀ng với giá trị lớn. Đặc biệt, trong thời điểm dịch Covid-19 lan rộng, các doanh
nghiệp xuất khẩu của Việt Nam đã biết tận dụng tốt thương mại điện tử cùng với
các quy định ưu đãi liên quan đến thương mại điện tử xuyên biên giới để giành lấy
những cơ hội xuất nhập khẩu trực tuyến.
Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, hàng hoá của Việt Nam xuất khẩu (XK) đi
các thị trường vẫẫ̃n tăng trưởng khả quan, để đạt được kết quả đó có một phần của các
hoạt động xúc tiến thương mại trực tuyến mở rộng cầu nối tới các thị trường và đẩy
mạnh xuất khẩu trực tuyến qua các sàn thương mại điện tử tồn cầu. Ơng Bùi Huy
Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin và Công nghệ số - Cục Thương
17
TIEU LUAN MOI download :
mại điện tử (TMĐT) và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho rằồ̀ng, Việt Nam hiện nay
có tốc độ phát triển thương mại điện tử khá nhanh trong khu vực. Với doanh thu
thương mại điện tử B2C (kinh doanh trực tiếp đến người tiêu dùng) toàn cầu năm
2023 dự kiến đạt 2.883 tỷ USD, thương mại điện tử xuyên biên giới sẽẫ̃ là kênh vô
cùng hiệu quả cho doanh nghiệp mở rộng thị trường, đặc biệt đối với hàng Việt.
Đồồ̀ng thời, nhờ cú hích từ đại dịch Covid-19, các đơn vị thanh tốn trung
gian (ví, cổng…), người dân mau chóng dịch chuyển sang hình thức thanh tốn
online, thương mại điện tử đa nền tảng và có sự giao thoa rất lớn giữa các công ty
thương mại điện tử và đơn vị cung cấp thanh tốn. Có thể nói hệ thống thanh toán
đang là điểm sáng của thương mại điện tử tại Việt Nam những năm gần đây. Các
ngân hàng đang ngày càng hồn thiện số hố của mình để trở thành đầu tàu cho
việc phát triển thanh toán thương mại điện tử.
2.4.2 Khó khăn và nguyên nhân:
Thứ nhất, nguồn lực cịn nhiều hạn chế.
Đầu tháng 2/2020, Leflair đã thơng báo tạm ngưng hoạt động tại Việt Nam. Theo lýé́
giải của nhà đầu tư này, xây dựng và mở rộng thương mại điện tử địi hỏi ng̀ồ̀n lực
đầu tư rất lớn. Trong đó, cơng nghệ, kho vận, nhân sự là những yếu tố quan trọng
quyết định sự thành công của doanh nghiệp. Tuy nhiên, áp lực nguồồ̀n vốn hữu hạn
và yêu cầu cắt giảm chi phí vận hành buộc doanh nghiệp phải đưa ra quyết định khó
khăn này. Khơng chỉỉ̉ có Leflair, trước đó, trong năm 2019, thị trường đã chứng kiến
sự “ra đi” của nhiều thương hiệu bán hàng trực tuyến như Robins.vn, Adayroi.vn
(của Vingroup). Những cái tên khác như vuivui.com (của thegioididong),
Cdiscount.vn (của Big C Việt Nam) đã đóng cửa vì hoạt động khơng hiệu quả.
Sau khi những thương hiệu này từ bỏ cuộc chơi, các trang thương mại điện tử tổng
hợp tại Việt Nam chỉỉ̉ còn 4 cái tên đáng chú ýé́ là Lazada.vn, Sendo.vn, Tiki.vn,
Shopee.vn. Tuy nhiên, những cái tên này đều có sự chi phối từ các ơng lớn nước
ngồi. Trong đó, Alibaba sở hữu Lazada.vn, JD.com là cổ đơng lớn của Tiki.vn,
Tiki có vốn điều phối từ nhà đầu tư Trung Quốc...
Thứ hai, để có thể tồn tại trong môi trường cạnh tranh, doanh nghiệp
phải trường vốn, đây là điểm yếu của các doanh nghiệp trong nước.
Bên cạnh vốn đầu tư, các doanh nghiệp nội vẫẫ̃n yếu thế hơn các nhà cung cấp trực
tuyến toàn cầu xéé́t trên nhiều khía cạnh. Làn sóng đầu tư của các đối thủ ngoại vào
Việt Nam cho thấy, thương mại điện tử trong tương lai có thể chỉỉ̉ là sân chơi của
những tên tuổi lớn. Nhiều chuyên gia dự đốn, trong tương lai khơng xa, thương mại
điện tử Việt Nam sẽẫ̃ bị thống lĩnh bởi 2 hoặc 3 công ty chiếm đến 80% thị phần
18
TIEU LUAN MOI download :
và những cơng ty nhỏ hơn chỉỉ̉ cịn cách đi vào thị trường ngách. Các doanh nghiệp
Việt Nam vẫẫ̃n chưa đầu tư thích đáng cho việc nghiên cứu thị hiếu khách hàng.
Thứ ba, thách thức về an toàn, an ninh mạng, cho doanh nghiệp và cả người
tiêu dùng.
Với sự phát triển mạnh mẽẫ̃ về kỹẫ̃ thuật của dữ liệu lớn (Big Data) hay trí tuệ nhân
tạo (AI) đã làm ra những cỗ máy khủng khiếp xuyên phá mọi rào cản về quyền
riêng tư của khách hàng. Sự ham muốn mạnh mẽẫ̃ trong việc hiểu rõ hành vi khách
hàng trên không gian mạng đã khiến rất nhiều hệ thống thương mại điện tử bước
qua lằồ̀n ranh cho phéé́p trong việc trực tiếp xâm nhập vào dữ liệu cá nhân không cho
phéé́p của cá nhân người dùng.
Hiện nay chúng ta có “Luật An ninh mạng” khá chặt chẽẫ̃ nhưng trong đó lại không
nhiều các hành lang pháp lýé́ về bảo vệ quyền riêng tư cá nhân của người dùng trong
không gian mạng, đặc biệt là trên thương mại điện tử.
Thứ tư, số liệu thống kê và báo cáo cũng cho thấy, số lượng người dùng
internet mua sắm trực tuyến tại Việt Nam tăng trưởng mạnh nhưng vẫn thấp
hơn các nước trong khu vực.
Cụ thể, có 90% người dùng Internet tại Indonesia mua sắm trực tuyến thông qua
thiết bị di động, cao nhất Đơng Nam Á. Trong khi đó, con số này tại Việt Nam là
70%, thấp nhất Đông Nam Á. Tại Đông Nam Á, trung bình chỉỉ̉ có 47% doanh
nghiệp áp dụng hình thức thanh tốn khi nhận hàng (COD), trong khi ở Việt Nam
có đến hơn 80% doanh nghiệp phải hỗ trợ phương thức thanh toán COD. Để thanh
toán trực tuyến đi vào đời sống, trở thành thói quen của người dùng, cần có sự liên
kết của Nhà nước, hệ thống ngân hàng với các doanh nghiệp thương mại điện tử,
nhà cung cấp dịch vụ thanh toán trực tuyến… trong việc thay đổi nhận thức, tạo
thói quen của người dùng.
Thứ năm, cơ sở hạ tầng công nghệ chưa tốt.
Không chỉỉ̉ khiến cho thương mại điện tử của Việt Nam khó cạnh tranh với các
quốc gia phát triển khác có thể đối mặt với các sự cố không mong muốn hoặc
thách thức về an ninh mạng.
Thứ sáu, lừa đảo (phishing) là một vấn nạn rất lớn hiện nay của Việt Nam.
Nó kìm hãm mạnh đà phát triển của thương mại điện tử, làm xói mịn niềm tin của
người dùng online shopping. Thống kê của Công ty An ninh mạng Kaspersky trong
nửa đầu 2021, Việt Nam tăng 36% về các hình thức lừa đảo (phishing). Các hình thức
lừa đảo thay đổi rất nhanh, có thể cùng một phương thức nhưng hồn tồn thực hiện
được với các hình thức khác nhau. Nhiều khách hàng mua sản phẩm trên sàn
19
TIEU LUAN MOI download :
thương mại điện tử bị kẻ xấu lợi dụng thông tin cá nhân để chiếm đoạt tài sản, bị
lừa đảo, hoặc mua phải hàng giả, hàng nhái.
Thứ bảy, logistic và chuỗi cung ứng bị đứt gãy trong bối cảnh đại dịch covid: Các
công ty sản xuất hay các nhà cung cấp (supplies) thì thiếu cơng nhân, hoặc gặp các vấn
đề về giao nhận. “Bốn ngày trời, 44 chiếc xe chở theo gần 500 tấn hàng tiêu dùng của
chúng tôi bị chơn chân trên đường”, ơng Đỗ Thái Vương, Phó chủ tịch Unilever Việt
Nam chia sẻ với truyền thông về câu chuyện đứt gãy chuỗi cung ứng.
20
TIEU LUAN MOI download :
