Phát triển đội ngũ giảng viên tiếng Anh dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.53 MB, 278 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
--------------------
BÙI VĂN HÁT
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG
LỰC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC
BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH
HỘI NHẬP QUỐC TẾ
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
--------------------
BÙI VĂN HÁT
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG
LỰC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC
BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH
HỘI NHẬP QUỐC TẾ
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 9.14.01.14
LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS NGUYỄN PHÚC CHÂU
2. TS. LÊ THỊ NGỌC THÚY
Hà Nội - 2022
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Những
nội dung, số liệu và kết quả trình bày trong luận án là hồn tồn trung
thực và chưa có tác giả nào cơng bố trong bất cứ một cơng trình nào khác.
Tác giả luận án
Bùi Văn Hát
i
LỜI CẢM ƠN
Cơng trình nghiên cứu này được thực hiện tại Học viện Quản lý giáo dục
Hà Nội; các trường Đại học thuộc Bộ Công thương;
Tác giả luận án xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, Phòng Đào tạo
sau Đại học; Khoa Quản lý giáo dục Viện Quản lý giáo dục; Ban Giám hiệu,
Cán bộ quản lý, giảng viên của các trường Đại học thuộc Bộ Công thương;
các cơ quan, doanh nghiệp và các đồng nghiệp luôn động viên, quan tâm và
giúp đỡ để hoàn thành luận án.
Tác giả xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới: PGS.TS Nguyễn Phúc Châu
và TS. Lê Thị Ngọc Thúy đã tận tình hướng dẫn khoa học và giúp đỡ tác giả
trong suốt quá trình thực hiện luận án.
Xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, Cô giáo, các nhà Khoa học và gia
đình đã quan tâm giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu, cổ vũ và động viên
tác giả hồn thành cơng trình khoa học này.
Tác giả luận án
Bùi Văn Hát
ii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN
ASEAN
EVFTA
Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU
ASEM
CBQL
CNH, HĐH
CSVC&TBĐT
GDCN
GDĐH
GD&ĐT
GVTAKC
KH&CN
KH&ĐT
KT-XH
SV
GP
GV
TC-CB
TPP
TTLT
Diễn đàn hợp tác Á - Âu
Cán bộ quản lý
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Cơ sở vật chất và thiết bị đào tạo
Giáo dục chuyên nghiệp
Giáo dục đại học
Giáo dục và Đào tạo
Giảng viên tiếng Anh không chuyên
Khoa học và công nghệ
Khoa học và đào tạo
Kinh tế - xã hội
Sinh viên
Giải pháp
Giảng viên
Tổ chức cán bộ
Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương
Thông tư liên tịch
UNESCO
WTO
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và văn hóa của Liên hiệp quốc
Tổ chức Thương mại Thế giới
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN......................................................................................................................
LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................................
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN.........................................................
MỤC LỤC................................................................................................................................
DANH MỤC BẢNG................................................................................................................
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ..........................................................................................
MỞ ĐẦU....................................................................................................................................
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ............
1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ.............................................11
1.1.1. Cơng trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên đại học...11
1.1.2. Cơng trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên tiếng Anh
dựa trên năng lực.....................................................................................15
1.1.3. Nhận xét chung về các cơng trình được tổng quan và các vấn đề
cần tiếp tục nghiên cứu trong luận án......................................................19
1.2. ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI
HỌC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG.........................................................21
1.2.1. Một số khái niệm...........................................................................21
1.2.2. Đặc điểm lao động của giảng viên tiếng Anh trong các trường đại
học thuộc Bộ Công Thương....................................................................22
1.2.3. Năng lực nghề nghiệp giảng viên tiếng Anh trong các trường đại
học thuộc Bộ Công Thương....................................................................28
1.3. BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ VÀ YÊU CẦU ĐỐI VỚI ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ
CÔNG THƯƠNG........................................................................................35
1.3.1. Những vấn đề chung về bối cảnh hội nhập quốc tế.......................35
1.3.2. Các yêu cầu đối với đội ngũ giảng viên tiếng Anh các trường đại
học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.................40
1.4. LÝ THUYẾT PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH
DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ
CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ...............48
1.4.1. Một số khái niệm...........................................................................48
1.4.2. Các mơ hình phát triển nguồn nhân lực dựa trên năng lực và vận
dụng vào phát triển đội ngũ giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học
thuộc Bộ Công thương............................................................................51
1.4.3. Các nội dung phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các
trường đại học thuộc Bộ Công Thương...................................................57
iv
1.5. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỜNG ĐẾN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG...............................65
1.5.1. Những đặc trưng cơ bản của thời đại về phát triển kinh tế - xã hội
trong bối cảnh hội nhập quốc tế..............................................................66
1.5.2. Đường lối lãnh đạo của Đảng và chính sách của Nhà nước về phát
triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong bối cảnh hội
nhập quốc tế.............................................................................................66
1.5.3. Xây dựng được khung năng lực nghề nghiệp của giảng viên tiếng
Anh các trường đại học thuộc Bộ Công Thương đáp ứng yêu cầu hội
nhập quốc tế.............................................................................................68
1.5.4. Sự vận động tự thân để phát triển năng lực nghề nghiệp của từng
giảng viên tiếng Anh các trường đại học thuộc Bộ Công Thương..........68
1.5.5. Năng lực quản lý nguồn nhân lực của đội ngũ cán bộ quản lý các
cấp trong trường đại học thuộc Bộ Cơng Thương...................................69
1.5.6. Mức độ đầu tư tài chính và cơ sở vật chất cho phát triển đội ngũ
giảng viên tiếng Anh trong các trường đại học thuộc Bộ Công Thương.69
Tổng kết Chương 1................................................................................................................
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ............
2.1. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM..................71
2.1.1. Kinh nghiệm quốc tế về phát triển đội ngũ giảng viên trường đại
học...........................................................................................................72
2.1.2. Bài học cho Việt Nam về phát triển đội ngũ giảng viên................80
2.2. KHÁI QUÁT CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG
THƯƠNG....................................................................................................81
2.2.1. Khái quát chung.............................................................................81
2.2.2. Giới thiệu các trường đại học thuộc Bộ Công Thương được chọn
làm đối tượng khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu.............................83
2.3. TỔ CHỨC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...87
2.3.1. Mục đích khảo sát..........................................................................87
2.3.2. Nội dung khảo sát..........................................................................88
2.3.3. Phương pháp và hình thức tổ chức................................................88
2.3.4. Đối tượng xin ý kiến trong khảo sát và phỏng vấn.......................88
2.3.5. Công cụ khảo sát và công cụ xử lý số liệu....................................89
2.4. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH TẠI CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG...............................91
2.4.1. Thực trạng số lượng giảng viên tiếng Anh....................................91
2.4.2. Thực trạng cơ cấu tuổi, học vị, học hàm.......................................92
v
2.4.3. Thực trạng cơ cấu chức danh giảng viên của đội ngũ GVTA.......93
2.4.4. Thực trạng phẩm chất nghề nghiệp của giảng viên tiếng Anh......93
2.4.5. Thực trạng năng lực sư phạm của giảng viên tiếng Anh...............97
2.4.6. Thực trạng năng lực nghiên cứu khoa học của giảng viên tiếng
Anh........................................................................................................100
2.4.7. Thực trạng năng lực xây dựng môi trường giáo dục của giảng viên
tiếng Anh...............................................................................................104
2.4.8. Thực trạng năng lực phát triển các quan hệ xã hội của giảng viên
tiếng Anh...............................................................................................107
2.4.9. Thực trạng năng lực dịch thuật của giảng viên tiếng Anh...........110
2.4.10. Thực trạng năng lực cung ứng dịch vụ tri thức của giảng viên
tiêng Anh................................................................................................113
2.4.11. Thực trạng năng lực hỗ trợ giao tiếp liên văn hoá của giảng viên
tiếng Anh................................................................................................116
2.5. THỰC TRẠNG TRIỂN KHAI CÁC NỘI DUNG PHÁT TRIỂN ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG.............................120
2.5.1. Thực trạng tổ chức xây dựng khung năng lực nghề nghiệp giảng
viên tiếng Anh.......................................................................................120
2.5.2. Thực trạng tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ giảng
viên tiếng Anh dựa trên năng lực..........................................................122
2.5.3. Thực trạng tổ chức tuyển chọn giảng viên tiếng Anh dựa trên năng
lực..........................................................................................................124
2.5.4. Thực trạng tổ chức sử dụng giảng viên tiếng Anh dựa trên năng lực
...............................................................................................................126
2.5.5. Thực trạng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giảng viên tiếng Anh nhằm
phát triển năng lực nghề nghiệp............................................................128
2.5.6. Thực trạng tổ chức đánh giá cá nhân GVTA dựa trên năng lực và
đánh giá đội ngũ GVTA theo mục tiêu quy hoạch phát triển đội ngũ
GVTA....................................................................................................130
2.5.7. Thực trạng tổ chức các hoạt động tạo động lực cho giảng viên
tiếng Anh phát triển năng lực nghề nghiệp............................................132
2.5.8. Mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ
giảng viên tiếng Anh dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ
Công Thương.........................................................................................135
2.6. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG.............................137
2.6.1. Các điểm mạnh (Strengths) và cơ hội (Opportunities)................137
2.6.2. Các điểm yếu (Weaknesses) và thách thức (Threats)..................137
2.6.3. Các nguyên nhân dẫn đến các điểm yếu từ thợc trạng................138
vi
Tổng kết Chương 2..............................................................................................................
Chương 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG ANH
DỰA TRÊN NĂNG LỰC CỦA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG
THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ..............................................
3.1. MỘT SỐ NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP..................141
3.1.1. Nguyên tắc tuân thủ định chế về phát triển giáo dục và đào tạo
trong bối cảnh hội nhập quốc tế............................................................142
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học.............................................142
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và tính đồng bộ....................143
3.1.4. Nguyên tắc bám sát mục tiêu phát triển đội ngũ giảng viên tiếng
Anh dựa trên năng lực...........................................................................143
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.................................................144
3.2. NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TIẾNG
ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC CỦA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC THUỘC
BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ......144
3.2.1. Giải pháp 1. Tổ chức xây dựng Khung năng lực nghề nghiệp giảng
viên tiếng Anh đáp ứng yêu cầu đào tạo tiếng Anh cho nguồn nhân lực
ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế..........................145
3.2.2. Giải pháp 2. Tổ chức định kỳ điều chỉnh quy hoạch phát triển đội
ngũ giảng viên tiếng Anh để thích ứng với yêu cầu phát triển năng lực
nghề nghiệp của đội ngũ này trong bối cảnh hội nhập quốc tế.............153
3.2.3. Tổ chức tuyển dụng giảng viên tiếng Anh theo nguyên tắc cạnh
tranh và có thử thách nhằm tạo cơ hội cho họ phát triển năng lực theo
Khung năng lực nghề nghiệp đã xây dựng............................................158
3.2.4. Giải pháp 4. Tổ chức đào tạo và bồi dưỡng giảng viên tiếng Anh
nhằm phát triển năng lực nghề nghiệp; tổ chức bồi dưỡng lý luận quản lý
nguồn nhân lực cho đội ngũ cán bộ quản lý các cấp của trường...........163
3.2.5. Giải pháp 5. Tổ chức định kỳ đánh giá giá đội ngũ giảng viên tiếng
Anh theo mục tiêu phát triển đội ngũ đó để có căn cứ điều chỉnh các nội
dung phát triển đội ngũ này dựa trên năng lực......................................173
3.2.6. Giải pháp 6. Tổ chức các hoạt động tạo động lực cho đội ngũ
giảng viên tiếng Anh phát triển năng lực bằng xây dựng môi trường lao
động thuận lợi và thực hiện các chính sách đãi ngộ đặc thù.................178
3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP........................................184
3.4. KHẢO NGHIỆM MỨC ĐỘ CẤP THIẾT VÀ KHẢ THI CỦA CÁC
GIẢI PHÁP...............................................................................................187
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm................................................................187
3.4.2. Nội dung khảo nghiệm................................................................187
3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm..........................................................187
3.4.4. Công cụ xử lý số liệu trong khảo nghiệm....................................187
3.4.5. Đối tượng xin ý kiến trả lời câu hỏi khảo nghiệm.......................187
vii
3.4.6. Kết quả khảo nghiệm...................................................................187
3.4.7. Tương quan giữa mức độ cấp thiết với mức độ tính khả thi của các
giải pháp................................................................................................190
3.5. THỬ NGHIỆM GIẢI PHÁP..............................................................192
3.5.1. Mục đích thử nghiệm...................................................................193
3.5.2. Nội dung thử nghiệm...................................................................193
3.5.3. Giả thuyết thử nghiệm.................................................................193
3.5.4. Địa điểm, thời lượng và thời gian thử nghiệm............................193
3.5.5. Thành phần tham gia giúp nghiên cứu sinh thử nghiệm.............194
3.5.6. Các chỉ báo đánh giá kết quả thử nghiệm và phương thức đánh giá
...............................................................................................................194
3.5.7. Cách thức và quy trình triển khai thử nghiệm.............................195
3.5.8. Kết quả thử nghiệm và đánh giá kết quả thử nghiệm..................197
Tổng kết Chương 3..............................................................................................................
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.....................................................................................
1. Kết luận.................................................................................................202
2. Khuyến nghị..........................................................................................205
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................
DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN
QUAN ĐẾN LUẬN ÁN.......................................................................................................
PHỤ LỤC
viii
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Kết quả khảo sát số lượng SV, số lượng GVTA cơ hữu và số giờ chuẩn
của GVTA cơ hữu/ năm học..................................................................................................
Bảng 2.2. Kết quả khảo sát về thực trạng cơ cấu độ tuổi, học vị, học hàm của đội
ngũ GVTA...............................................................................................................................
Bảng 2.3. Kết quả khảo sát về thực trạng cơ cấu chức danh giảng viên của đội
ngũ GVTA...............................................................................................................................
Bảng 2.4. Kết quả khảo sát phẩm chất nghề nghiệp của GVTA theo đánh giá của
các CBQL................................................................................................................................
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát phẩm chất nghề nghiệp của GVTA theo đánh giá của
các GVTA................................................................................................................................
Bảng 2.6. Kết quả khảo sát phẩm chất nghề nghiệp của GVTA theo đánh giá của
sinh viên...................................................................................................................................
Bảng 2.7. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực sư phạm của GVTA........................
Bảng 2.8. Số liệu đánh giá của các GVTA về năng lực sư phạm của GVTA.................
Bảng 2.9. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực sư phạm của GVTA..................
Bảng 2.10. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực nghiên cứu khoa học của
GVTA.....................................................................................................................................
Bảng 2.11. Số liệu tự đánh giá của các GVTA về năng lực nghiên cứu khoa học
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.12. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực nghiên cứu khoa học của
GVTA.....................................................................................................................................
Bảng 2.13. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực xây dựng môi trường giáo
dục của GVTA......................................................................................................................
Bảng 2.14. Số liệu đánh giá của GVTA về năng lực xây dựng môi trường giáo
dục của GVTA......................................................................................................................
Bảng 2.15. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực xây dựng môi trường giáo
dục của GVTA......................................................................................................................
Bảng 2.16. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực phát triển các quan hệ xã hội
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.17. Số liệu đánh giá của GVTA về năng lực phát triển các quan hệ xã hội
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.18. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực phát triển các quan hệ xã
hội của GVTA.......................................................................................................................
Bảng 2.19. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực dịch thuật của GVTA.................
Bảng 2.20. Số liệu đánh giá của GVTA về năng lực dịch thuật của GVTA.................
ix
Bảng 2.21. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực dịch thuật của GVTA.............
Bảng 2.22. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực cung ứng các dịch vụ tri thức
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.23. Số liệu đánh giá của GVTA về năng lực cung ứng dịch vụ tri thức
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.24. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực cung ứng dịch vụ tri thức
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.25. Số liệu đánh giá của CBQL về năng lực hỗ trợ giao tiếp liên văn hoá
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.26. Số liệu đánh giá của GVTA về năng lực hỗ trợ giao tiếp liên văn hoá
của GVTA..............................................................................................................................
Bảng 2.27. Số liệu đánh giá của sinh viên về năng lực hỗ trợ giao tiếp liên văn
hoá của GVTA.......................................................................................................................
Bảng 2.28. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức xây dựng Khung năng lực nghề
nghiệp GVTA dựa trên năng lực........................................................................................
Bảng 2.29. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức xây dựng quy hoạch phát triển
đội ngũ GVTA dựa trên năng lực......................................................................................
Bảng 2.30. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức tuyển chọn GVTA dựa trên
năng lực.................................................................................................................................
Bảng 2.31. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức sử dụng GVTA dựa trên năng
lực...........................................................................................................................................
Bảng 2.32. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng GVTA nhằm
phát triển năng lực nghề nghiệp........................................................................................
Bảng 2.33. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức đánh giá cá nhân GVTA và
đánh giá đội ngũ GVTA......................................................................................................
Bảng 2.34. Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức các hoạt động tạo động lực cho
GVTA phát triển năng lực nghề nghiệp............................................................................
Bảng 2.35. Số liệu khảo sát mức độ tác động của các yếu tố có ảnh hưởng đến
phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực....................................................................
Bảng 3.1. Mức độ cấp thiết của các giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên
năng lực của các trường đại học thuộc Bộ Công Thương..............................................
Bảng 3.2. Mức độ tính khả thi của các giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa
trên năng lực của các trường đại học thuộc Bộ Công Thương.....................................
Bảng 3.3. Tương quan giữa mức độ cấp thiết với mức độ tính khả thi của các
giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực..................................................
Bảng 3.4. Mức độ phù hợp về nội dung, cách thức và qụy trình thử nghiệm xây
dựng Khung năng lực nghề nghiệp GVTA.......................................................................
x
Bảng 3.5. Đánh giá về giá trị vận dụng Khung năng lực nghề nghiệp GVTA nếu
được xây dưng chính thức vào thực tiễn..........................................................................
xi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mơ hình phát triển nguồn nhân lực theo Leonard Nadler [33; tr 349]
...................................................................................................................................................
Sơ đồ 1.2. Mơ hình phát triển nguồn nhân lực theo lý luận quản lý đội ngũ trong
một tổ chức [34; tr. 45]..........................................................................................................
Sơ đồ 1.3. Mơ hình phát triển nguồn nhân lực dựa trên năng lực..................................
Sơ đồ 1.4. Mơ hình phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực....................................
Biểu đồ 2.1. So sánh kết quả đánh giá của các nhóm CBQL, GVTA và SV về
phẩm chất nghề nghiệp của GVTA......................................................................................
Biểu đồ 2.2. So sánh kết quả đánh giá của CBQL, GVTA và SV về năng lực nghề
nghiệp GVTAKC..................................................................................................................
Biểu đồ 2.3. Mức độ chất lượng triển khai các nội dung phát triển đội ngũ
GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ Công Thương...................
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các giải pháp phát triển đội ngũ GVTA của các
trường đại học thuộc Bộ Công thương.............................................................................
Biểu đồ 3.1. Tương quan giữa mức độ cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp
phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực....................................................................
xii
MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Phát triển nguồn nhân lực dựa trên năng lực là cách tiếp cận gắn việc xác định
khung năng lực và sử dụng khung năng lực đó như là một căn cứ để triển khai các
nội dung phát triển nguồn nhân lực: quy hoạch, tuyển chọn, sử dụng, đào tạo và bồi
dưỡng, đánh giá, tạo động lực cho nguồn nhân lực phát triển. Như vậy, phát triển
nguồn nhân lực dựa trên năng lực là điều kiện tiên quyết để tổ chức có thể tồn tại,
phát triển, có khả năng cạnh tranh, nâng cao tính ổn định và năng động, duy trì và
nâng cao chất luợng nguồn nhân lực ở cả các quốc gia phát triển cũng như đang
phát triển.
Tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế được xem là một quá trình phát triển xã hội
mang tính đặc trưng đương đại; trong đó các quốc gia trên thế giới đều tiến hành
các hoạt động nhằm tăng cường sự gắn kết với nhau dựa trên sự chia sẻ về mục tiêu,
giá trị, nguồn lực, quyền lực, lợi ích và tuân thủ các “luật chơi chung” trong khuôn
khổ các thể chế và quy định được thỏa thuận với nhau trên cơ sở mối quan hệ không
thể tách rời về lợi ích chung. Điều đó đặt ra các yêu cầu mới và mỗi ngày một cao
hơn về học tập, giao lưu văn hóa, chuyển tải các tri thức khoa học và công nghệ
(KH&CN) của nhân loại trong một “thế giới phẳng”. Các u cầu mới đó ln ln
gắn chặt với một phương tiện để gắn kết con người trên tồn cầu lại với nhau là
ngoại ngữ; trong đó tiếng Anh là ngơn ngữ chung của tồn cầu, được sử dụng nhiều
nhất trên thế giới (hiện có 50 quốc gia sử dụng tiếng Anh là ngơn ngữ chính, gần 80
quốc gia sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ thứ 2), là yếu tố kết nối con người với con
người, kết nối nền văn hóa này với nền văn hóa khác, kết nối nền kinh tế này với
nền kinh tế khác, kết nối dân tộc này với dân tộc khác; nó được coi là “chìa khóa
vàng thời hội nhập” giúp từng cá nhân, tổ chức, địa phương và quốc gia tiếp cận
được các tri thức văn hóa, khoa học và công nghệ, … của nhận loại. Như vậy, năng
lực sử dụng ngoại ngữ nói chung và sử dụng tiếng Anh nói riêng của mọi cơng dân
được xem như một u cầu tất yếu và là một ntrong những vấn đề cần ưu tiên giải
quyết trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
1
Để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng u cầu cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa và hội nhập quốc tế; trong Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4/11/2013 của Ban
Chấp hành Trung ương Đảng đã nêu rõ các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải
pháp: “Chủ động, tích cực hội nhập quốc tế để phát triển giáo dục và đào tạo, đồng
thời giáo dục và đào tạo phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế để phát triển đất
nước” [25]; “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng,
truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành,
vận dụng kiến thức vào thực tiễn”[25]; “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản
lý giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới GD&ĐT”[25]. Để thực hiện các quan điểm,
mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đó, ngày 18/01/2019, Thủ tướng Chính phủ đã phê
duyệt Đề án nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở giáo
dục đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục, đào tạo giai đoạn
2019-2030 [18]; trong đó đã đề cập và nhấn mạnh giải pháp nâng cao năng lực đội
ngũ giảng viên và cán bộ quản lý (CBQL) các cơ sở giáo dục đại học (GDĐH) là
khâu then chốt nhằm thực hiện mục tiêu đề án.
Người học trong các trường đại học là lực lượng hùng hậu bổ sung thường
xuyên vào nguồn nhân lực ở mỗi quốc gia. Nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh
cho người học là vấn đề đang được mọi quốc gia tập trung giải quyết nhằm đáp ứng
các yêu cầu nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Nguồn nhân lực
ngành Công Thương là lực lượng đảm nhận các hoạt động công nghiệp và thương
mại trong xã hội, bao gồm các ngành và lĩnh vực: điện, than, dầu khí, năng lượng
mới, năng lượng tái tạo, hóa chất, vật liệu nổ cơng nghiệp, cơng nghiệp cơ khí,
luyện kim, cơng nghiệp khai thác mỏ và chế biến khống sản, cơng nghiệp tiêu
dùng, cơng nghiệp thực phẩm, cơng nghiệp hỗ trợ, công nghiệp môi trường, công
nghiệp công nghệ cao; cụm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, khuyến công;
thương mại trong nước; xuất nhập khẩu, thương mại biên giới; phát triển thị trường
ngoài nước; quản lý thị trường; xúc tiến thương mại; thương mại điện tử; dịch vụ
thương mại; hội nhập kinh tế quốc tế; cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng,
phịng vệ thương mại, .... Vì vậy, ngoài các kiến thức chuyên ngành, nguồn nhân lực
2
này rất cần được trang bị ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh để có đủ năng lực giao
tiếp, đàm phán, triển khai và thúc đẩy các hoạt động hội nhập kinh tế quốc tế một
cách chủ động, toàn diện trên nhiều lĩnh vực, tạo thuận lợi cho xuất, nhập khẩu của
Việt Nam cũng như góp phần nâng cao vị thế của nước nhà trên trường quốc tế. Từ
đó, chất lượng đào tạo, trong đó có chất lượng dạy học tiếng Anh, tại các trường đại
học thuộc Bộ Công Thương có ý nghĩa cao đối với chất lượng nguồn nhân lực
ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Trong khi đó, chất lượng dạy
học tiếng Anh trong các trường đại học phụ thuộc phần nhiều vào chất lượng đội
ngũ GVTA (sự hợp về số lượng, cơ cấu, phẩm chất và năng lực nghề nghiệp) của
các trường này. Vì thế, nâng cao chất lượng đội ngũ GVTA là vấn đề cần được các
trường đại học tập trung giải quyết trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Hiện nay, đội ngũ GVTA trong các trường đại học thuộc Bộ Công Thương vẫn
đang trong tình trạng chung của đội ngũ nhà giáo của nước nhà mà Đảng ta đã đánh
giá trong Nghi quyết số 29-NQ/TW (nêu trên) là “bất cập về chất lượng, số lượng và
cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục”[25]. Từ
đó, một trong các vấn đề đặt ra cho các trường đại học thuộc Bộ Công Thương phải
giải quyết là phát triển đội ngũ GVTA để đội ngũ này đủ số lượng, đồng bộ cơ cấu,
phẩm chất và năng lực nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu nan ag cao c;l đào tạo tiếng
Anh cho nguồn nhân lực ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Đã có nhiều cơng trình khoa học nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực giáo
dục nói chung và phát triển đội ngũ giảng viên trong các trường đại học nói riêng.
Các thành tựu nghiên cứu đó được áp dụng rộng rãi và đã mang lại một số kết quả
bước đầu rất khả quan đối với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng các
yêu cầu phát triển KT-XH của đất nước. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có cơng
trình khoa học nào nghiên cứu sâu về phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại
các trường đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Với cương vị một GVTA đã đảm nhận chức trách trưởng Khoa Ngoại ngữ tại
một trường đại học thuộc Bộ Công Thương; đứng trước những vấn đề lý luận và
thực tiễn mang tính thời sự đã trình bày ở trên, tơi chọn đề tài “Phát triển đội ngũ
giảng viên tiếng Anh dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ Công
3
Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế” để nghiên cứu nhằm góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo tiếng Anh cho nguồn nhân lực ngành Công Thương trong bối
cảnh hội nhập quốc tế.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Từ các kết quả nghiên cứu cơ sở lý luận phát triển đội ngũ GVTA dựa trên
năng lực tại các trường đại học và cơ sở thực tiễn phát triển đội ngũ GVTA dựa trên
năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ Công Thương; đề xuất các giải pháp phát
triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ Cơng
Thương nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh cho nguồn nhân lực
ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ GVTA của các trường đại học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ
Cơng Thương nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh cho nguồn
nhân lực ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
4.1. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đội ngũ GVTA tại các trường đại học
thuộc Bộ Công Thương đang đặt ra cho nhà quản lý vấn đề gì cần giải quyết ?
4.2. Phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc
Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế được dựa trên lý thuyết khoa học
nào và từ lý thuyết đó có các nội dung quản lý nào ?
4.3. Phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc
Bộ Cơng Thương đang gặp các khó khăn, có những bất cập nào và nguyên nhân ?
4.4. Những giải pháp nào tháo gỡ được các khó khăn, khắc phục được những
bất cập trong thực trạng phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại
học thuộc Bộ Cơng Thương nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh
cho nguồn nhân lực ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế ?
5. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
4
Hiện nay, phát triển đội ngũ GVTA tại các trường đại học thuộc Bộ Cơng
Thương vẫn cịn gặp một số khó khăn và bộc lộ một số bất cập trong quản lý. Nếu
các trường đại học thuộc Bộ Công Thương vận dụng được lý thuyết phát triển
nguồn nhân lực dựa trên năng lực vào triển khai các giải pháp nhằm tháo gỡ được
các khó khăn và khắc phục được các bất cập từ thực trạng các nội dung phát triển
đội ngũ đó (quy hoạch, tuyển chọn, sử dụng, đào tạo và bồi dưỡng, đánh giá, tạo
động lực) gắn với khung năng lực nghề nghiệp GVTA mà trường đã xây dựng; thì
đội ngũ này sẽ phát triển về số lượng, cơ cấu, phẩm chất và năng lực nghề nghiệp
góp phần nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh cho nguồn nhân lực ngành Công
Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
6. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực
tại các trường đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
6.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn về phát triển đội ngũ GVTA tại các trường đại
học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
6.3. Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các
trường đại học thuộc Bộ Cơng Thương nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
tiếng Anh cho nguồn nhân lực ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
6.4. Tổ chức khảo nghiệm và thử nghiệm để nhận biết mức độ cấp thiết và khả
thi của các giải pháp pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường
đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
7. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Hội nhập quốc tế có các lĩnh vực khác nhau như: hội nhập kinh tế quốc tế;
hội nhập chính trị; hội nhập quốc phòng và an ninh; hội nhập văn hóa - xã hội, giáo
dục, KH&CN và các lĩnh vực khác. Trong nghiên cứu luận án này chỉ tập trung vào
bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
- Ngoài các mục tiêu phát triển số lượng và cơ cấu đội ngũ GVTA, đề tài tập
trung nhiều hơn vào mục tiêu phát triển năng lực nghề nghiệp của đội ngũ GVTA
trong các trường đại học thuộc Bộ Công Thương.
5
- Việc khảo sát thực trạng, minh chứng mức độ cấp thiết và khả thi của các
giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực được tiến hành tại 4 trong tổng
số 8 trường đại học thuộc Bộ Cơng Thương; đó là:
+ Trường Đại học Cơng nghiệp Hà Nội.
+ Trường Đại học Cơng nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
+ Trường Đại học Kinh tế - Kỹ thuật công nghiệp.
+ Trường Đại học Công Nghiệp Thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh
- Các giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực sẽ đề xuất trong
luận án này là các giải pháp quản lý dành cho đội ngũ CBQL các cấp tại các trường
đại học thuộc Bộ Cơng Thương; trong đó vai trị và trách nhiệm chủ yếu để triển
khai các giải pháp đó là Hiệu trưởng.
- Đối tượng xin ý kiến trong khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu gồm:
+ Nhóm CBQL: một số CBQL và chuyên viên của Vụ Tổ chức - Cán bộ
(TC-CB) Bộ Công Thương, một số CBQL cấp trường và cấp Khoa/ Phịng trong các
trường đại học thuộc Bộ Cơng Thương;
+ Nhóm GVTA: một số GVTA cơ hữu trong các trường đại học thuộc Bộ
Cơng Thương;
+ Nhóm sinh viên (SV): một số sinh viên năm thứ 4 của các trường đại
học thuộc Bộ Công Thương.
- Số liệu khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu được thu thập trong 5 năm, từ
năm 2017 đến 2021; hời gian khảo sát thực trạng vấn đề nghiên cứu, khảo nghiệm
và thử nghiệm các giải pháp quản lý được tiến hành từ năm 2019 đến 2021.
8. CÁC TIẾP CẬN TRONG NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
8.1. Các tiếp cận trong nghiên cứu
8.1.1. Tiếp cận lý thuyết phát triển nguồn nhân lực
dựa trên năng lực
Phát triển nguồn nhân lực dựa trên năng lực (Competency - Based Human
Resource Development) là cách tiếp cận gắn việc xác định khung năng lực của một
vị trí việc làm trong tổ chức với các nội dung phát triển nguồn nhân lực; trong đó
6
xem khung năng lực đó như một căn cứ để triển khai các nội dung phát triển nguồn
nhân lực (quy hoạch, tuyển dụng, đào tạo và bồi dưỡng, đánh giá, tạo động lực).
Vận dụng tiếp cận này vào phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các
trường đại học thuộc Bộ Công Thương là việc gắn kết giữa xây dựng khung năng
lực GVTA (bộ tiêu chuẩn về yêu cầu năng lực được xây dựng trên cơ sở các đặc
điểm về vai trò và nhiệm vụ của GVTA trong các trường đại học thuộc Bộ Công
Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế) với tổ chức triển khai các nội dung phát
triển đội ngũ GVTA (xây dựng quy hoạch, chọn tuyển, sử dụng, đào tạo và bồi
dưỡng, đánh giá, và tạo động lực cho đội ngũ GVTA phát triển) dựa trên khung
năng lực GVTA mà mỗi trường đã xây dựng.
8.1.2. Tiếp cận chức năng
Tiếp cận chức năng trong nghiên cứu đề tài luận án này là việc vận dụng các
chức năng cơ bản của quản lý (xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra) vào
xác định các hoạt động của người quản lý trong triển khai các nội dung phát triển
đội ngũ GVTA dựa trên các tiêu chuẩn trong khung năng lực GVTA tronmg thực
hiện các nhiệm vụ nghiên cứu của luận án: xây dựng cơ sở lý luận, khảo sát và đánh
giá thực trạng và triển khai các giải pháp phát triển đội ngũ GVTA sẽ đề xuất trong
luận án.
8.1.3. Tiếp cận hệ thống
Tiếp cận hệ thống trong nghiên cứu đề tài luận án là xem xét các dấu hiệu của
các phần tử cấu thành bộ máy tổ chức của các trường đại học, các thành tố cấu
thành quá trình phát triển nguồn nhân lực; từ đó tìm các mối liên hệ phổ biến giữa
năng lực nghề nghiệp GVTA với các yêu cầu nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh
cho sinh viên trong bối cảnh hội nhập quốc tế, với các yếu tố đảm bảo số lượng, cơ
cấu, phẩm chất và năng lực nghề nghiệp của GVTA.
8.1.4. Tiếp cận thực tiễn
Tiếp cận thực tiễn (còn gọi là tiếp cận thị trường hay tiếp cận cung – cầu) được
sử dụng để nghiên cứu đề tài luận án này nhằm tìm ra mối quan hệ biện chứng giữa
yêu cầu nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh đáp ứng yêu cầu đổi mới GDĐH trong
bối cảnh hội nhập quốc tế với các yêu cầu phát triển năng lực nghề nghiệp của GVTA
7
trong các trường đại học. Từ đó chỉ ra yêu cầu về số lượng, cơ cấu, phẩm chất và đặc
biệt là năng lực nghề nghiệp của GVTA tại các trường đại học thuộc Bộ Công
Thương; đồng thời xem các yêu cầu đó là mục tiêu phát triển đội ngũ GVTA dựa
trên năng lực.
8.2. Các phương pháp nghiên cứu
8.2.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, khái qt hố, cụ thể
hố các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp lãnh đạo của Đảng và quản lý
của Nhà nước về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo trong bối cảnh hội
nhập quốc tế; các kiến thức lý luận và thực tiễn trong các cơng trình khoa học ở
trong và ngoài nước về phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội ngũ giảng viên đại
học, phát triển đội ngũ GVTA các trường đại học, các kiến thức về năng lực và phát
triển năng lực nghề nghiệp; nhằm mục đích chủ yếu là xác định cơ sở lý luận phát
triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực và tìm hiểu các kinh nghiệm quốc tế về phát
triển đội ngũ giảng viên dựa trên năng lực trong các trường đại học.
8.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng các phương pháp quan sát, điều tra, xin ý kiến chuyên gia (bằng
phiếu hỏi và bằng phỏng vấn); nhằm mục đích là khảo sát và đánh giá thực trạng đội
ngũ GVTA (số lượng, cơ cấu, phẩm chất và năng lực nghề nghiệp) và thực trạng
triển khai các nội dung phát triển đội ngũ đó dựa trên năng lực (quy hoạch dựa trên
năng lực, tuyển dụng dựa trên năng lực, đào tạo và bồi dưỡng dựa trên năng lực,
đánh giá dựa trên năng lực, tạo động lực phát triển dựa trên năng lực) tại các trường
đại học thuộc Bộ Công Thương; đồng thời nhằm đề xuất được các giải pháp phát
triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực của các trường đại học đó, cũng như minh
chứng được mức độ cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đó.
8.2.3. Một số phương pháp khác
- Sử dụng phương pháp thống kê tốn học để tính giá trị trung bình có trọng số
trong xử lý số liệu khảo sát thực trạng và trong minh chứng mức độ cấp thiết và tính
khả thi của các giải pháp đã đề xuất trong luận án.
- Sử dụng phương pháp Graph (là phương pháp mô tả và so sánh các kết quả
8
nghiên cứu khoa học, hoặc mô tả mối quan hệ giữa các thành tố cấu thành một hoạt
động bằng sơ đồ hoặc biểu đồ) để minh hoạ và giải thích kết quả nghiên cứu.
9. LUẬN ĐIỂM BẢO VỆ
- Bối cảnh hội nhập quốc tế dẫn đến yêu cầu nâng cao năng lực sử dụng ngoại
ngữ cho cơng dân, trong đó có nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho người học
trong các trường đại học. Yêu cầu đó dẫn đến sự tất yếu phải phát triển đội ngũ
GVTA trong các trường đại học, trong đó lấy mục tiêu phát triển năng lực nghề
nghiệp làm trọng tâm.
- Tiếp cận lý thuyết phát triển nguồn nhân lực dựa trên năng lực là lựa chọn
phù hợp nhất để gắn khung năng lực nghề nghiệp GVTA với triển khai các nội dung
phát triển đội ngũ GVTA (quy hoạch dựa trên năng lực; tuyển chọn dựa trên năng
lực; sử dụng dựa trên năng lực; đào tạo và bồi dưỡng dựa trên năng lực; đánh giá cá
nhân theo năng lực và đánh giá đội ngũ theo mục tiêu quy hoạch; tạo động lực cho
đội ngũ phát triển đạt tới các tiêu chuẩn trong khung năng lực nghề nghiệp GVTA).
- Để nâng cao chất lượng dạy học tiếng Anh đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn
nhân lực ngành Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế; các trường đại học
thuộc Bộ Công Thương phải triển khai các giải pháp nhằm xây dựng được khung
năng lực nghề nghiệp GVTA của trường và nhằm tháo gỡ được các khó khăn, khắc
phục được các bất cập thực trạng triển khai các nội dung phát triển đội ngũ GVTA.
10. NHỮNG ĐĨNG GĨP MỚI CỦA LUẬN ÁN
10.1. Những đóng góp lý luận
Nội dung của luận án góp phần thể hiện rõ cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ
GVTA dựa trên năng lực trong các trường đại học đáp ứng yêu cầu nâng cao chất
lượng dạy học tiếng anh cho sinh viên trong bối cảnh hội nhập quốc tế bằng: gắn
việc xây dựng khung năng lực nghề nghiệp GVTA với xác đinh và triển khai các nội
dung phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường đại học thuộc Bộ
Cơng Thương.
10.2. Những đóng góp thực tiễn
Nội dung của luận án thể hiện rõ “toàn cảnh bức tranh” về thực trạng số
lượng, cơ cấu, phẩm chất và năng lực nghề nghiệp của đội ngũ GVTA, thực trạng
9
triển khai các nội dung phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại các trường
đại học thuộc Bộ Cơng Thương; chỉ ra các khó khăn và bất cập có trong thực trạng;
đề xuất được một số giải pháp có mức độ cấp thiết và tính khả thi cao nhằm phát
triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực của các trường đại học thuộc Bộ Công
Thương đáp ứng yêu cầu hội nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn
nhân lực ngành Công Thương đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; trong đó có đề
xuất Khung năng lực nghề nghiệp GVTA.
11. CẤU TRÚC LUẬN ÁN
Ngoài các phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham
khảo, cơng trình khoa học của tác giả và phụ lục; luận án có các chương:
- Chương 1. Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại
các trường đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
- Chương 2. Cơ sở thực tiễn về phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực tại
các trường đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
- Chương 3. Giải pháp phát triển đội ngũ GVTA dựa trên năng lực của các
trường đại học thuộc Bộ Công Thương trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
10
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TIẾNG ANH DỰA TRÊN NĂNG LỰC TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ
1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Trong các thập niên gần đây, đã có một số cơng trình khoa học tiêu biểu
nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên và đội ngũ GVTA trong các đại học đã
công bố dưới dạng sách, đề tài khoa học và công nghệ (KH&CN), luận án tiến sĩ và
bài báo khoa học sẽ tổng quan dưới đây.
1.1.1. Cơng trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên đại học
- Ở nước ngồi, một số cơng trình khoa học nghiên cứu về phát triển nguồn
nhân lực nói chung và nguồn nhân lực giáo dục đã chỉ ra các căn cứ nền tảng cho
xây dựng cơ sở lý luận phát triển đội ngũ giảng viên đại học. Cụ thể:
+ Cơng trình khoa học “The Principles of Scientific Management” (Các
nguyên tắc quản lý khoa học) của Frederick Winslow Taylor (1856 - 1915) xuất bản
năm 1911 đã đưa ra các nguyên tắc quản lý khoa học: xác định phương pháp hồn
thành mỗi loại cơng việc; tuyển chọn và huấn luyện người lao động; hợp tác giữa
người quản lý với người bị quản lý; bổn phận của người quản lý phải là phát triển
năng lực đội ngũ người lao động để đội ngũ đó có năng lực hoàn thành các nhiệm
vụ nhằm đạt tới mục tiêu hoạt động của tổ chức (dẫn theo [22]).
+ Một số cơng trình tiêu biểu khác như “Administration Industrielle et
Générale”của Henri Fayol (quốc tịch Pháp) xuất bản năm 1916; cuốn “New State”
và cuốn “Creative experience”của Mary Parker Follet (cùng xuất bản năm 1920) đã
nghiên cứu lý thuyết quản lý, trong đó có các nội dung phát triển đội ngũ trong một
tổ chức để đội ngũ đó ln thích ứng với dựa thay đổi của tổ chức (dẫn theo [22]).
Trong các thập kỷ gần đây, nhiều cơng trình khoa học nghiên cứu về quản
lý đã đề cập tới các nội dung quản lý nhân lực hoặc phát triển nguồn nhân lực:
11
