Hấp dẫn huyền thoại Cánh đồng Chum (Lào) pptx

H
ấp dẫn huyền thoại Cánh
đồng Chum (Lào)

N
ằm rải rác dọc cao nguy
ên Mương Phuôn, Cánh đ
ồng Chum thuộc tỉnh Xi
êng
Khoảng, Bắc Lào đến nay vẫn là thách thức với giới khảo cổ Lào và quốc tế. Chưa
rõ những chiếc chum có đến cả 1.000 năm tuổi đó được làm ra như thế nào, nằm ở
đó từ bao giờ, được dùng vào việc gì và tại sao lại chỉ có ở một nơi duy nhất trên
thế giới là Xiêng Kong.
Cách đồng Chum ước tính có khoảng 1.969 chiếc chum, nằm rải rác tại 52 địa
điểm ở tỉnh Xiêng Khoảng, chiếc lớn nhất được tìm thấy cao 3m, chiếc nặng nhất
tới 14 tấn, còn phần lớn cao chừng 1 đến 2m. Hiện mới chỉ có ba điểm được đưa
vào khai thác du lịch gồm Bản Ang, Lắt Sén và Bản Sua, các địa điểm khác phần
vì quá ít, phần vì vẫn còn rất nhiều bom mìn còn sót lại trong chiến tranh chưa
được rà phá nên chưa mở cửa cho khách tham quan.

Nhìn t
ừ xa, Cánh đồng Chum như một bàn cờ, những chiếc chum như những quân

cờ lổm nhổm thật kỳ thú. Khi đến gần mới thấy chúng nằm lẫn lộn v
ào nhau không
theo quy luật sắp xếp nào. Cái trồi hẳn trên mặt đất, cái chìm một phần thân dưới
đất. Hình dạng cũng không điển hình. Cái thắt núm, cái miệng thẳng, cái vuông
vức, cái lại như quả dưa Chạm tay vào những khối đá sần sùi, "mốc" xanh thời
gian đang nằm yên lặng trên nền đất, người ta mơ h
ồ cảm nhận những bí ẩn lịch sử
to lớn chứa đựng bên trong.

N
ằm cách thủ phủ Phôn-xa-vẳn của Xiêng Khoảng chừng 12 km, Bản Ang là địa
điểm nổi tiếng nhất với 334 chum được tìm thấy. Ða phần những chiếc chum
không có nắp, có hình dạng vuông tròn khác nhau, đây đó có những chiếc đã vỡ,
thủng đáy hoặc sứt mẻ. Các nhà khảo cổ tin rằng các chum này có niên đại 1500
đến 2000 năm, được những người thuộc nhóm Môn Khmer làm ra.

Ngư
ời L
ào c
ũng không r
õ
đích xác nh
ững chiếc chum đó có từ đâu, bởi có quá
nhiều huyền thoại về Cánh đồng Chum: Người thì kể rằng Cánh đồng thuộc về
những người khổng lồ từng định cư ở khu vực từ thời xa xưa. Người lại nói rằng
xưa kia, có một vị vua tên là Khun Chương sau khi giành thắng lợi trong m
ột cuộc
chiến chống kẻ thù, đã cho dựng lên Cánh đồng Chum và dùng những chiếc chum
này để ủ men làm rượu khao quân. Có ý kiến lại nói, vì Xiêng Khoảng nằm ở cao
nguyên, có hai mùa rõ rệt, mùa mưa thối đất, mùa khô hạn đến quắt queo, nên

người xưa đã làm nên những chiếc chum khổng lồ này để tích nước Ngay đến cả
chất liệu làm ra các chum này cũng gây tranh cãi. Một số người cho rằng, chúng
được làm từ đá vôi, số khác lại nói chúng được làm từ đá ong và đá cẩm thạch trộn
lẫn những nguyên liệu đặc biệt nào đó thời cổ đại, nay đã thất truyền.

Giải đáp những thắc mắc này, anh Bua-xổ Minh-khăm-đeng, Phó Giám đốc Sở
Thông tin - Văn hóa tỉnh Xiêng Khoảng cho biết, người đầu tiên phát hiện ra Cánh
đồng Chum và tiến hành khảo sát, nghiên cứu, ghi chép liệt kê một cách toàn diện
nhất các hiện vật là nhà khảo cổ người Pháp M.Ma-đơ-len Cô-la-ni thuộc Viện
Viễn đông Bác cổ. Năm 1930, bà cùng nhóm nghiên cứu khai quật khu vực Cánh
đồng Chum và phát hiện một hang động với các di tích gồm cả xương và tro, đồ
trang sức của con người. Bà đưa ra giả thuyết, mỗi cái chum là một cái quách
chôn người chết. Tuy nhiên, sau 80 năm từ khi bà Ma-đơ-len đưa ra giả thuyết n
ày,
mặc dù đã có nhiều cuộc khai quật khác nhưng bí mật về Cánh đồng Chum vẫn là
một bài toán chưa có đáp số chung của các nhà khoa học. Tuy nhiên, có một điều
chắc chắn đó là những huyền thoại về Cánh đồng Chum giúp lư
ợng khách tới thăm
Xiêng Khoảng ngày một đông, những năm gần đây tăng đều đặn khoảng
25%/năm

A
nh Bua
-
x
ổ đ
ã
đúng, khi tôi h
ỏi chị Hin
-

dô, m
ột du khách đến từ H
à Lan đang có
mặt trên Cánh đồng Chum về điều gì đã đưa chị tới cánh đồng này, chị nói "Cánh
đồng Chum đem lại cho tôi cảm giác hết sức thú vị bởi những huyền thoại về cánh
đồng, những chiếc chum đó từ đâu ra, tại sao chúng lại nằm ở đây. Nó cũng là nơi
khiến chúng ta cảm thấy buồn khi những hố bom nằm xen lẫn với những chiếc
chum nhắc chúng ta nghĩ tới chiến tranh. Tất cả những điều đó khiến Cánh đồng
Chum trở nên hấp dẫn".

Với những khách du lịch Việt Nam khi đến với Cánh đồng Chum, họ không chỉ
đến với những huyền thoại, mà còn muốn tận mắt chứng kiến chiến trường từng
một thời hết sức khốc liệt trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ, nơi đã có hàng
chục nghìn bộ đội tình nguyện Việt Nam và bộ đội Lào anh d
ũng hy sinh để bảo vệ
mảnh đất này. Anh Nguyễn Lê Quang Anh, một du khách đến từ TP Hồ Chí Minh
cho biết: "Từ nhỏ tôi đã được nghe về Cánh đồng Chum và ước mơ được một lần
thăm nơi đây. Ngoài việc muốn hiểu thêm về văn hóa Lào, tôi còn muốn tận mắt
chứng kiến chiến trường Cánh đồng Chum nổi tiếng khốc liệt khi xưa, nơi những
chiến sĩ Lào và Việt Nam đã cùng sát cánh bên nhau để thế hệ trẻ chúng tôi có
được ngày hôm nay".

Hiện, Cánh đồng Chum đang được các chuyên gia thuộc Tổ chức UNESCO nghiê
n
cứu, khảo sát lại vị trí, đánh dấu toàn bộ số chum để có thể trở thành di s
ản văn hóa
thế giới - một di sản bằng đá trên nóc mái nhà Ðông Dương.