Đặc điểm quặng hóa và khoáng vật các mỏ kẽm chì khu vực làng hích
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.72 MB, 9 trang )
33(1),85-93
TOp chi cAc KHOA HOC
Ve TRAI flAT
3-201 !
DAC DIEM QUANG HOA V A KHoANG VAT
cAc MO KEM CHI KHU VVC LANG HicH
PH~ NGQC CAN, TRAN TuAN ANH, TRAN TRQNG HOA, PHAM TH! D UNG,
NG6 THI PHU'ONG , TRAN Qu6c HUNG, BtJl AN NI.t:N, NGUYEN V IET Y, rRAN V AN HI~U
E-mail;
Viff/ Dia chA, - Vii" khon h9C
va C61lg nghi Viff Nam
Ngay nhlin bai : 05-9-2010
1. MiY d~u
Khu mo Umg Hich dUQ'c nguoi Phap pha! hi~n tiI
n11m 1905 va dua vilQ kh3i thflc tir nam 1913 eno d~n
nam 1928. Trong giai (fo;:.n nay, vi~c khai thac qu~ng
sulfur chil y~u theo hinh thue khai dao lren ml,lC
nUCre ng5m. Cae tai li~u di~u Ira, danh gi:i tni iuc,mg
va ch51 \m;mg, de tai li~u v~ cae c6ng trinh khat dao
eua Imu mo hi~n nay khong con, chi con Jill mQl
bao cao va khoang sim va mOl sA 10 ban db mo.
Hi~n
nay, xi
nghi~p
sa
Kcm-chl Lang Hieh (Cong
Iy TNHH Nha mrerc 11101 thanh vien kim 10\1i m.-IU
Thai Nguyen) vai sau di~m khai Ihac (Metis (khu
dong va khu I
Huy~n Dbng Hr, tinh Thai N guyen, mbi nam khai
thac (fuqc Iren 20.000 t5n qu~ng cac IOili, Irong d6
c6 tit 18.000 (h~n 20.000 15n qu~ng sulfur, khoang
4.000 tfin qLl~ng oxil.
Son (C-P bs) ~o thimh cac than qu{ing d\1ng mitch,
d\1l1g trao d6i Ihay th~. Moi t\l kho{lllg thuang c6 hai
d~n nhi ~u than q u~ng, keo d~ii 25-300m, day 1-4m,
duy Iri xu6ng sau co khi lI€n 100m.
Sau di€m khai Ihac khu rno Ung Hlch t~ p
trung vao ba khu v\rc chinh la: Mo Ba, Metis va
B~c Lilu. Ba khu V!JC nay n5m
nhau, co du t~o
din chSt khn gi&ng nh nu. Tuy nhicn flJi Mo Ba va
Mctis qu~ng chu y6u Iii sunfua, con titi B~c Lau
chu y~u hi qu~ng thtr sinh.
ke
2.1. KII/I
v~rc
/110 Btt
M6 Sa la mo c6 1m hrqng quan tf(;m~ nh At cun
loim mo Umg Hlch. Qw)ng h6., phan bO trong dft
voi, voi silic. da voi dolomit thllQc he 15ng B~c
Son, gAn ti~p xuc VCri he tAng Mia Lc (hilllt J).
Do nhu du danh gia I~i khu me) phl,lc V~I khai
thac va ph~lc V~l cong tac thimh I~p ban db dia ch5t
vft. khoang san, da co nhi€u tft.i li¢u mo tii d~c di~m
dia ch~t kllU mo Ung Hich nhung v~n chiJ"a co lai
l i~u 11110 neu ra lilrqc iI ~c di€ m qu~ng hila vii
khoang v~t cua kllU mo nay. Duai day hI. mQI s6
k~t qua nghien Clru rnai nh5t cua chung toi tir d~ titi
KCOS.24/06-IO.
2. I)~c di~m dia chit mo kern - chi khu vile
Lang Hich
KllU rno kcm-chi Ung Hich n~m ttin ilia bim xii
Tan Long, cach trung tam huy~n D8ng Hy chirng
25km. T\li day phat triEn cac thanh ~o carbonat, I\lc
n,!,,'Uyen, I\lc nguyen xen carbonat tu6i Paleozoi
thuQc n~p nbi Than Sa. Cac 1\1 khoimg va di6m
q~ng h6a IhLtOn~ phan b6 theo cac dOi d~p. vo c~a
da voi thuQc h~ lang Mia U (0 1 ml) va h~ tang Bac
Hillh I. SO" d6 dja ciJt cac mo kern-chi khll V!JC
Umg Hich
85
M6 g6m nhiiu than qu~ng dili lit vai ch\lc met
den gAn 300 m, day tir 1·2m dan 35m, sau 100m.
CAn cit vao hlnh dims than qu~ng va m6i quan M
v6i cac Ihanh t{to vay quanh c6 tha philn thanh 4
10\11 than qu~ng: a) Than qu~ng c6 hlnh d{lng khong
d6u d~n, lien quan v6i cac dlrt gay ki~n ~o (huang
TB (33Oj dm va TN 0 phdn dong va Tdy 16 I B;
hu6ng DB (3Oj cdm v~ TB (30-4Oj; b) Cac than
q~ng nghit~ng, dol khi c6 d\tng lOp. Khoang h6a
xliiI hi ~n gifra cac dlrt gay; c) Cac m\1ch nghicng
lien quan voi cac dlrt gay ki~n 1\l0 (Cac milch
nghicng ~uOng dong bAc (3qO), dm vS, donf nam
v6i g6c dOC 70°; hUOng tily blic (320,,), cAm ve dong
b~c (0·80") nhu 0 16 I I); d) Cac m{lch canxit hoi
nghieng cung voi mQl hrQ'ng qu~ng xam tan nh6.
va cac khoang val Ihu y~u khac nhu arsenopyrit,
pyrolin (illlh I).
2.2. Khll V{I'C M eti.\'
,
Cac thUn qu~ ng clm mO phiin b5 trong vung
phiit IriSn dil voi, voi set, voi sHic, voi lai kit tinh
th!1Qc M tAng Bac Son, ~An tiip xuc voi 10l;1t song
Cau D l sc). M6 c6 hai kieu than qu~n~ chinh : Cac
than qu~ng dl;1ng mrch rAt d?c dimg lap dAy va cac
than qu~ng b i ~n chal troo doi khong deu. Ngofai ra,
trong khu Vl,fC con c6 qu.Jng eluvi - deluvi bi oxy
h?a. TAt ca cac khoan~ h6a thuQc khu Lang Bich
deu lien quan h"\lc tiep v6i dlrt gay chinh Lang
Hich c6 phuO"Ilg Dong Bic - DOng (60"), dm d6c
va pilla Nam, ho~c n3m ngay tren n6c, trong
cacbonal t i~p xuc vm cil kit phan phi in.
2.3. Khu VIl'C Blic Lou
Khoilng h6a khu Vl,l'C Bdc Lau nAm i:J ti~p xuc
glua cac da cacbonat va cit k~1 phan phi~n. Thanh
• phAn q~ng a day g6m ca qu~g sunfua va oxil.
E>~c diSrn qu~ng sunfua nrong f\I nhu khoang h6a
cua dlrt gay Bong va M6 Ba. Qu~n g oxy h6a nArn
tren cac sU
Nhin chung, qu~ ng h6a chi kem trong khu WC
Limg Hich thuang ~p trong dQC theo cac dirt gay
phuong BB-TN. Thanh phdn chu yeu cua qu~ng Iii
galenil, sphalerit, pyrit. 0 mQI s6 I\l khoang, qu~ng
bi oxy h6a l.\lo thanh cac than q~ng th(l sinh g6m
cbu yEu 1a cerusil, anglesit, smithsonit, calamin.
Ham IUQ11g kern tbrnmg d\lt tren dum 10 %. Ngoai
chi, kern, trong qu~g cOn c6 IUQ11g cadmi k.M. cao.
A·nh I. Anh chl,lp mAu khoang tu6-ng mQt s6
mAu quij,ng khu m6 Lang Blch, I - Tiiy Metis;
2 - DOng Metis; 3 - Hang Chua; 4 - SAc Uiu; 5
M63 16 1B; 6· M6 310 lA. Sfa - Sphalerit; Gal-
Galenil; Py - Pyrit; Pyr - Pyrolin
Sphaleril chi~m ph&n Urn, mau nau sang, mau
nau s§m va mau xam sang c6 kich thuac tit O,Om
d~n vai milimet. Chung phfin b6 thanh qu~ng d~c
xii phan b6 trong cac khe nirt lach cua da g5c,
ngoai ra eon g~p chung dual d\lng cac dam rai f\lC
rna a d6 thuang bi cac t!m galenit ehen I§p V30;
thinb thoang con thAy cac bao the pyrotin la san
phAm Clla qua trlnh phii.n ril. dung dich Clmg. Trong
cac miu khoang lU6-ng, sphaleril chiem 55·95%
(trung blnh72,5%). COn trong cac m~u phlin lich
trong sa nhan l.\lo, sphalerit chiem 40·95% (trung
binh 73,125%).
V¥I qupng
Galenil s6 IUQ11g khong nhieu, 1\10 Ihanh cac t~p
hqp, ho~c cac hl;11 bi~t I~ p moc xcn vai sphalcrit va
pyrit. Trong cac InAU khoang luOng, Galenit c6
thanh ph!n 1-20% (tnmg blnh 10,38%), doi khi len
dEn 45-50%. Galenit g~p it trong cae m§u trong sa.
Khong quan sat thAy h i~n tUQ"Tlg bian dbi kho{lIlg
v~!, chi c6 SI,I g~m mOn 0 ranh gim tiap xuc giua
sphalerit va galenit.
QL4ng kern chi khu VI,IC Ung Hich c6 tMnh
phin khoang v~ t chu yeu hi. sphalerit, galeni!, pyrit
Pyril il gij.p, thuang 13 cac lWI nho, ho~c cac h\lt
IJUng binh bi vcr V\In, co dftu Iliell bi @m mono Pyrit
3, D,c di@m tbanh phi n khoang v~ t khu mo
Ling Bich
1. 1, Ta h{fp kh o{mg
86
mall
chi~m 1·3% trong cae
khoang wang va nlt it
trong cae m~u ltQng sa nh3n ~o. DOi ch& pyri! bi
maricazit h6a.
Pyrotln c6 d{lng tha hinh va.
nhiau tmUng h01> hi
cijp va !\lO nhi~u hilt nh6 bi g~m mOn xung quanh c6
dilng hoi t«ln c\lnh va keo d
cae khe n(rt cua da mcy.
Arsenopyrit c6 linh
thed{lng hiOO binh Moh ~c
ban thoi, cO dl} nuli nh~n tat. ChUng thubng ~o
thfmh cae dai phan bb len 16i lheo ke 00 ella
sphalcrit h~c d6i khi 11,1 ~p thanh dam nh6 dQc ISp.
3.2. Cdc kho6ng
~,¥tph(1
di kef"
Khoang vSt phi q~ng chu y~u Iti canxil mau
trang, t5n t\li du6'i d?Jlg thAu kinh kha ng d~u, dili
vai cll\Ic met, da y khoang 1m. Dolomit cung ndm
trong cac milch qu~ ng nhung chi chiem phAn 1M
y~u. Th{lch anh chi tl;1o tMoh nhUng vi milch ohO
n! m trong carotit. Ng08i ra cOn g~p mQI il granat.
Trong khu vvc nay cung co qujng Ph va Zn
delu vi 1M sinh nhu smithsonit, calamin, hydrozincit,
oclavit, cerusit, anglesit, covelit va..limonit.
Khoong v~t thir sinh phi. bi~n nhAt In smithsonit
c6 mau nau h\ll de yang. d{lng kh6i. thuo-ng di kern
v6i Iimonit. Dei khi smithsonit 1\10 thanh cac t~p
hVIJ hinh bAu dt.lc, mau
phat xanh hoJc miu
""
I.
'
•
sam den tmng, hay cac tinh the phat h,IC trong cac
13 h6ng qu~ng oxy hoa. Calamin xuAt hien v6i
IUQng It han, d\lng kh6i milU s!m, In nhfrng linh tha
~
"" .
trong Sl101 nam trong cac 10 bong q~ng bi oxy hOO.
xam
.
Cac khooog v~t thir sinh ClLa chi khA hichn.,
cerusit phl, bi€n hem, ~o thanh nhling tinh thA nhO
- I mm d\lng tAm mau nau yang nh\lt ho~c trAng
nim tro ng nhfrng 13 h6ng va khe mIt cua qu~ g
oxy h6a ho~c nhling Wp hQ'p h{tt min nau s~ m gAn
nhu den, IiSn quan c h~t cite voi galcnil.
Ngoai rn c6n g~p cac khoang v,t cua sAt nhll
sideri! va Iimo nit dl(l.Ilg h\lt nham nhb mau Yang,
mau nau b~n .
3.1. Cdc giai dO{ln
t{lO qu~ng
' l{Io va'kl' en
~'33/C
. . . all
true qU{Ing
Trong cac than qu~ ng thuQc m6 Lang Hich
thuong c6 d u tllo khai, ~cb. drn tan, diti, chi€u
.
'
day dao dOng fir m91 vii phAn mil imel 16i vai
milimel hay co centime!; h~c du ~o d{lng /, d~c
xit hinh thanh do bi€n chSI trao d6i thay tha da
d ing nhll q~ng duqc hinh tharm vao cac giai doJO
tru6c. D6 la S\1 thay Ih~ khoang v~t carbonat,
arsenopyrit, pyrit va pyrotin b~ng cac khoang v;t
qu~ng nhu sphnlcrit, galenit, chancopyril.
Ki~n trUc ql$lg ph6 biEn la h\lt l\f hlnh, ca nal,
nM tuemg do pha huy dung djch cimg va kiEn truc
g~m m6n !hay tht:.
3.3.2. Cac t6 iJ(lp c6ng sinh khoang \'(it
a
Qua vi~ nghien Clru cac miu khoang ttt&og
khu Lang Hich, la c6 Ih~ pban chia cae khoang V~ I
day ra hai 16 ht;1p c9ng sinh : I) T6 hqp sphalerit
• ga1cnit . pyrit • arsenopyrit - pyrotin la giai dOiln
sau cua qua trinh sinh khoang via Id giai dOlln lilO
qu~n g c6ng nghi~p cua than qu~g, thuang ch6ng
g6i v€ kMng gian vo; giai do;,tn dAu, va tMi gian
sinh q~ng c6 tha lien quan v6i bO\lt dQng magma
nh~p axil ki~u Phia Bioc ho~c th~m chi la
Pia ok Ql$lg thuc!mg c6 )cian trUc tAm htlt tha
hinh, hill mia t\1 hlnh, thay tha g~rn mon vai cAu
t;,to 6 d6c xii, xam tan day hay xam tan m\lng mtlch,
2) Giai dO\ln khoang hoa nhict dich • bi€n chSt trao
d6i: giai dOlln hinh Ihanh len cac 16 ht;1p cQng sinh
kho{mg V~I d i~n hlnh Clla khming hoa nhict d jch
hSu magma. Cae 16 hVIJ c9ng sinh cua giai dOi,ln t{to
kboong nay ho~c phu chAng tn,rc ti€p len qu~ng cua
giai dO\ln sam dch 1\1 trong cac d6i dirt gay (khe
nirt chira quJng).
a
xam
4. D,c di ~ m thaoh phiR h6a hqc cua eae khoang
v4t
qu~ng
4,1. SphaJerit
Thanh phAn h6a hl{C d;,ti dien cua sphalerit
thuQc dc khu v\1c khai thac khac nhau cua khu m6
Lang H ich dUQ'e l i~t kS trong bOng J.
Sphaleril ClLa khu V\l'C DOng Metis, Tiiy M etis,
Hang ChUa d~c trung c6 ham luqng kern cao
va kha 6n dinh, spha lerit ClLa khu V\l'C 16 1B c6 mirc
dQ 6n dinh kern han, trong khi sphaleril clia 16 1A
Mo Ba va Bdc U u c6 ham lugng kern IhAp han vA
dao d¢ng trong bien <19 1&0 hon (hinh 2) .
87
Bilng J. Thanh phan hOa hQ(: d,1 dltn eua sphalerit thuQe cae khu vyoc khai thae khu
F.
M,
S
O,SOI
0,000
33,310
67.090
0,292
0,008
33,460
66,300
0,624
0,009
33,260
0,877
0,013
33,500
0,096
0,008
33,2SO
Ky hie:u mill
Khu VI,/'(: khal thAc
Zn
KC.2001-1-2
TAy Malis
66,100
KC.2001-2-2
TAy Melis
KC.2001-J-l
TAyMell$
------
KC,20014·2
TAy Melis
66,000
KC .2021-1-1
DOng Me~s
66,910
KC.2021-2-2
DOng Metis
67,350
0,049
0,036
KC.2021-3-1
DOng Melis
66,960
0,108
0,019
KC.20214-1
DOng Melis
66,410
KC.2035-1-1
Hang ChUa
67,100
KC,2035-2-1
Hang ChUa
KC,2035-3-1
J'fang ChUa
-----
Bi
rna Lang Hieh
CO
T'"
--------"
0,497
0,lIII0
0,lIII0
100,410
0,lIII0
0,477
0,017
101,370
0,lIII0
0,874
0,010
101,100
0,014
0,355
0,000
100,760
0,000
0,569
0,000
100,830
33,360
0,025
0,360
0,000
101 ,160
33,300
0,002
0,510
0,005
100,910
0,000
0,885
0,001
100,570
0,013
0,362
0,002
101,120
-- -- --
0,123
0,010
33,140
0>96
0,023
33,330
67,380
0,243
0,013
33,490
0,038
0,232
0,lIII0
101,400
65,610
1,660
0,023
33,620
0,026
0,216
0,001
101 ,160
0,154
0,029
33,370
0,027
0,275
0,000
100,310
0,655
0,023
33,520
33,830
0,037
0,350
0,000
100,310
-----
-- -----
KC .2035-41
Hang Chlla
66,460
KC.2050-1-1
sic LAu
66,210
KC.2050-2-1
BAc LAu
65,240
0,629
0,027
KC,205O-J.-l
BAc LAu
63,400
0,694
0,015
32,520
0,033
0,269
0,000
96,930
KC.2050-4-1
BAc Lau
66,230
0,238
0,020
33,790
0,002
0,565
0,000
KC.2068-1_1
M6BaI01B
66,550
0.018
0,027
33,440
--------
0,003
0,415
0,000
100,870
KC.2068-2-1
M6BaI01B
66,430
0,104
0.023
33,460
0,000
0,483
0,000
100,500
KC.20SS-3-1
M6BaI01B
66,340
0.051
0.000
33,110
0,012
0,405
0,000
99,920
KC.206S-4·1
MoBalO1B
65,410
0,079
0.010
32,970
O,OSO
1,560
0,000
100,060
KC .2090-1-1
M6BalO1A
64,960
1,380
0.027
33,690
-----
-----
-- --
--------
0,lIII0
0,120
0,000
-0,078
- - -0,490
- - --
0,000
100,530
100,450
100,620
KC .2090-2-1
M6BalO1A
63,690
2,960
0,021
33,660
0,027
0,385
0,005
100,760
KC .2090-3-1
M6BalO1A
67,570
0,156
0,012
33.710
0,040
O,3SO
0,000
101,840
KC.2090-4-1
M6B alO1A
64,920
2,050
0.021
33,490
0,087
0,353
0,000
100.920
--,=-______...,,""-,
_ _ _ _~66=.=' :_'_ _
67 ,
-"
bian dQng. Ham luqng s5t cua sphalcrit lo lA Ian
hem, bian thien trong khoang rAt rQng 0,156-2,96%.
Th§.p hem mQt chut la ham 111qng sAt tron sphlerit it
Tay Metis.
flinh 2, Biau d6 ham hrQ'Ilg kern eae khu Vl,l'e
khai thae khu m6 Lang Hich
Khong nhu sAt, ham lUQ'Ilg Mn trong sphalerit
khong th§.y lllC1ng quan voj ham luqng kern. Mn
cao nhiit trong sphalerit khu V1,I'C BAe Ldu, Hang
Chua, Ham 111qng Mn trong sphaJerit khu Dorig
Metis, M6 Sa - La 1B c6 tuang quan thu~n voj
ham hrQ'Ilg kern, trong khi Mn eua sphalcrit 10 Ma
Ba - L6 lA, Tay Metis IQ,i tha hi ~n tuang quan
nghieh voi ehiEu tang eua harn 111qng kcm (hlnh 3).
Theo ehi~u tang eua harn 1m;mg kem trong
sphalcrit, ham il1Q'Ilg sAt (hinh 3) nhin ehung e6
khuynh huang giilm d§n. Sphalerit eua khu V\lC
Dong Metis, Hang Chua va 16 I B Mo Ba c6 ham
111gng s~t thiip (0,049-0,123% t~i Dong Metis,
0, 154-0,296% it Hang C hua, ca bi~t c6 rn§u len
dan 1,66%, va 0 ,0 18-0,104% it La 1B mo Ba) va it
Trong sphalcrit IhuQc eac 16 khae nhau cua rno
Lang Hich dil. pMt hien thAy bismuth vo i ham
IUQ11g thay d6i co khi len tai 0,09 %, Hiun ll1qng
cao nh~t cua bismuth dl1qc tim thAy Irong sphalcrit
cua 16 IA Mo Ba, Sphalerit clia khu V1,I'C B&c Uiu,
Hang Chua co ham IUQ'ng Bi trung binh, khu Dong
Metis va Tay Mcti s co ham IUQ11g Bi thiip nhiit
(hinh 3).
"
88
"
•0
,•
•
u
,.•
".,-
T"' ~"'"
0
..
"""11,.. 1.0\ !8
. ...... ·IA' ...
' ''''~
, • "'~
•
,
•
0
,
..
0
,
•
,
~
.~
,
•
•
,
•
•
.. Mn
0
'"
"
C.
,
•
.. '.
•
.
•
..
,
..
0
• \"
,", '",
•
•
,
,
00
,
O_OI ~
•
••
"
~
"
•
••
~
•
•
" •'"
•
"
.•
,
,
Z.
~
•
"
.'
•
•
•
••
0-012
Hinh 3. ,Bi€:u d6 ttr,ang quan ham iUQ'Tlg Zn va
rni;lt so nguyen t6 kM.c Iro ng sphalerit cac
khu V\!'c khai khac khu mo LAng Hieh
0
•
•
,
,
"
~
" z.
.. ."
•
•
Sphalcrit cua t~1 ca cae 16 khai tMc eua mo
Lang Hich d~c lrung b6i ham lw;mg cao cua
Cadmi, ca bi~t lcn tai - 1,56% Cd (] ]0 I B M6 Ba.
Nhin chung, ham luqng Cd dao dong 0,12
0;87%. Khu Dong va Tay Metis d~c lrung co ham
luqng Cd trong sphalerit cao nhat va giam dAn theo
ch i ~u tiing ella ham hrqng kern. Lo lA, IS Me Sa
va Bdc Uiu c6 ham hIqng Cd trung blnh. Sphalerit
khu V\l'C Hang Chua cO ham lLrqng Cd thip nhit,
dao dQng trong khoimg 0.2-0,4 % (hlnh 3).
Ham luvng {ndi trong sphalerit thay d6i trong
khoang Tong. khu V\l'C DOng va Tiiy Metis d~c trung
c6 ham lUQTlg In cao nhAt, len tol 0,017 % (hinh 3).
E>6i V01 rung khu rna, nhin chung c6 thi: thAy
sphalcril khu Dong Melis va Tay Melis d~e lrung
boi ham IUQ11g Fe, Si IhAp, ham IU9'ng Mn, In
trung binh, ham IUQ11g Cd kha eao. SphaJerit khu
V\Jc Hang Chua, S~c Uu d~c tnmg bCri h~m Iuqng
~B i trung binh, Fe, In, Cd thap va ham IU9'ng Mn
cao. Lo I B M6 Sa d~c lrung bai sphalerit co ham
IUQTlg Fe va In thdp, IUlm lUQ'Tlg Mn, Si dao dQng a
mue trung binh, ham luqng Cd dao dQng O1{lnh,
lrong kbi sphalcrit lolA d~c trung bOi ham iUQ'Tlg
•
eao ella Fe, Mn va Bi, ham iUQ'Ilg In th§p, ham
Iuqng Cd trung binh.
4.1. Galenit
Thanh phfut h6a hQc d{li di~n eua galenit thuQc
cac khu V\Je khai thac khac nhau duqc li~t ke trong
bang 2.
Galenit thuQc cae 16 khae nhau d~e trung boi
ham Iw;mg chi kha d6ng nhat, trong d6 eao nh§t hi
ham iuqng chi Irong galeni! a Tay Metis, Dong
Metis va B~c tau c6 ham IUQ'Ilg trung binh, Ihap
nh§t hi M6 Ba- Lo 18 (hinh 4). Trong galenit,
ham IUQ'Ilg b~c cua khu vue Dong Metis va Mil Sa
• LO I A kha cao, len t6i 0,09%. Galenit Clla khu
V\l'C S&c Uu co ham luqng b{lc Ih5.p han, con
galenil ella Mo Sa - L6 IS dao dQng 0-0,07%
(hinh 5).
a
Galenit trong cac 10 khac khau Ihuoc khu vl,lC
Lang Hieh d~c trung co ham Im;mg anlimon dao
dong trong khoang 0,01-0,5%, ca bj~t trong I mau
galenit 16 I A Mil Ba, ham lUQ11g allliman lell 16i
1,01%. Nhin chung, ham ILI9'ng anlimon 16 IB Me
Sa cao han so voi dc 16 khac (hinh 5).
89
Bang 2.
KHM
---;;;=~
KC.2W1-3-1
KC.2001 -3-3
KC.2001-J.-4
Thanh phi n h6a h9C d,1di, n cua galenlt thul,)c cac khu vf/C kh ai thac khu m6 Lang Hlch
M6
Ta y Metis
KC.2001-3-5
KC.2001
KC.2021-2-1
KC.2021-3-1
KC.2021-3-2
F,
c,
s
Pb
Bi
---- -- -- -- -- -
00ng Metis
-
Ag
0.000
0,000
0.000
13.57
13.41
13.39
88.18
86.06
IW.66
0.000
0.000
0.000
0,000
0,000
0,000
0.000
0.000
0,000
~
66,76
13.24
86.59
0,000
0,000
0.000
0,000
0,000
13.29
85,73
0,000
0,072
0,000
0,000
13.19
66,89
0,()41
0,067
~ ~
Sb
-- -- -
0,000
0,000
0,000
0.064
0,000
0,029
0,000
0.000
0,000
0,032
0,000
0,000
0,037
0,033
0,087
0,000
0,000
0,Q16
~
T""
10 1,65
99.47
98.08
100,24
~
99,91
O,()46
99.98
0,000
0,137
0,000
0,063
99,23
100,25
KC.2021-4-1
0,005
0,000
13.18
83,98
0,000
0,063
0,000
0,057
97,31
KC.2021-4-2
KC.2021
0,000
-0,001
--
0.000
-0,000
--
13,37
- 13.25
--
66,31
-85,90
--
-0.000
-0,008
-0,047
-0,071
0,000
-0,003
--
-0,123
-0,086
99,65
99,32
KC.2035-1-1
0.000
0,000
13.38
88,72
0,000
0,005
0,000
0.000
14.19
IW,OO
0,000
0,015
102,11
100,89
0,000
0.000
13,49
66,27
0.000
0,000
0.000
13,29
87,87
0,000
13,40
85,51
--- --- - -- --- - -- -- -
KC.2035-1-1
KC.2035-1 -2
KC.2035-1-3
Hang Chua
0,000
2,680
0,068
O,OO~
0,000
99.83
0,036
0,000
0,000
0,000
0,112
0,000
0,000
86,28
0,000
0,000
0,099
0,056
0,000
0,000 '
0,000
0,447
98.56
100,27
13,22
65,71
0.000
0.000
0,015
0,016
98.96
13, 40
66,07
0.000
0,031
0.002
0,000
13,26
87,06
0.000
0.000
0,014
0,000. .
0.000
99.50
100,37
0,000
0,000
KC.2035-1-5
KC .2035
0,000
0,000
0,000
~ ~
O,pOO
~
KC ,2050-2-1
0,000
0,000
KC .2050-2-2
0,000
0,000
KC .2050-3-1
0,018
0,000
S;\c Lau
0,000
0,000
101,20
99.02
KC.2035-1-4
KC .2050-3-2
- -- ---
IW,21
0.000
0.007
13.18
65,46
0,000
0,000
0.000
0,002
0,090
0.032
97,46
0,000
0.000
0,000
13,15
KC.20S0-4-1
KC.20S0-4-2
KC.20se
-0,000
-0,003
-0,000
-0,000
-13,27
-13,25
-66,20
-65,79
-0,000
-0,000
-0,023
-0.007
-0,000
-0,008
-0,064
-0,034
99.56
99.09
- -- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
KC .206S-1-3
KC .206S-3-1
MOSa-LolB
KC ,2090-2· '
KC,2090-2·2
KC .2090-3-1
KC .209IJ-.t-l
KC .209IJ-.t-2
KC ,209Q
0,000
0,()41
12.92
65,03
0,000
0,001
0,004
0,137
98,13
0,000
0,197
13.33
65,02
0.000
0.067
0,024
0.521
99,16
13.35
65,01
0,000
0,486
- 0,000
- - -0,165
- - -13,20
- - -85,02
- - -0.000
- - -0.01
- 9- -0,000
- - -0,000
0,141
0,029
0.009
0.381
-0,000
- - -0,000
- - -13,20
- - -86,25
- - -0.000
- - -0.035
- - -0,000
- - -0.()43
--
KC.2090-1-1
KC.2090-1-2
t.A6 Sa · III 1A
98,67
0.000
0,000
0,000
0,000
0,008
0,000
13,25
13,30
13,21
65,82
85,39
85,80
0.000
0,000
0,042
0,083
0,065
0,041
0.007
0.000
0,000
0,320
13,14
13,22
85.57
IW.34
0,000
0,000
0,001
O,()47
13,18
85, 42
0,006
99.05
98 ,7t1
99,53
99,20
0,000
0.000
0,050
0,060
0,034
0,029
0.000
0,000
0,057
0,017
98,77
0,000
1,010
98,92
0,048
0,003
0, 176
98,89
98,84
98,95
Hinh 4. BiSu dB ham Im;mg Pb (%d) t,i cac
khu Y\l'C kMc nhau Clm khu mo Lang Hich
+----
90
" A,
..,
Sb
•
.."
Hi"" 5.
•
"u
•
•••
•
,
•
•
,
0
• ,
,
•••0 t ,• • ,
..
••
•
•
Ph
"
Pb
o .:- ..: U>
..•"
• " " •
"
"
Bi~u d6 wong quan ham lUQ'ng Pb va Ag, Sb trong sphaleri t cae khu V1,l'C
•
M
U
khai khac khu mo Umg Hich. Ky hi~u tuang t1,J nhu IIl' nh 3
8allg 3, Thanh phin h6a hQc 11,1 di,n eua pyrit thu ¢c Mil Sa - Lb 1A khu mo Lang Hlch
C,
F.
C.
5
so
Mo
N'
0,039
0,000
53,680
0,061
0,039
KC .2090-J.l
45.750
0.000
0.000
99,570
KC.2Q90.J.l
99.460
,.
KHM
45,960
0,000
0.001
53.250
Cac nghien Clru v~ thanh ph~n cua galenit thu9c
cac 16 kMc nhau cho thAy chung co chira m(it ham
lm;mg b~c khfi cao, c6
thu hai dLIgc. Ngoai ra,
antimon cung dugc tim thAy trong thanh ph5n cua
galcnit. Cae nguyen t6 nay t8n ~ i ~ng nao (thay
th6 dang hlnh ho~e la nhung bao thE khm'ing v~t nhc
trong galen;t) thl cung dn phat co nh ung nghien
Clru chi tiE! han.
tha
a
4.3. Pyrit
Thanh phAn hoa hqc dill di¢n cua pyril thu(ic
Mo Sa - L6 lA dugc liet ke tro ng bang 3. Pyrit khu
yVc ",,"ay d~c tn m g co ham luqng Pe va S tucmg
(f8ng vm pyrit di6n hlnh. Trong thanh ph
Ni 0,2%, Cu 0,04%.
0,043
0.202
0,000
0,000
4.4. Cae khoa ng v{1t nh6m tetraedrit
qu~nl?
chi kern cua khu VVC 16 Tay Metis
d i~n Clm cac khoang V~I
nh6m tetraedrit (bang 4). Theo thanh phAu h6a hqc,
chung ttIang ling vo; giraudit ho~c freibergit voi
ham iugng b~c dao d(ing tir 17 ,8-20,04% (bang 4).
So vai cae kboang v~t chuAn Clla oh6m nay,
tetraedrit eua khu V1,lC LAng Hich co ham hrQ'Ilg sAt
thlip hon, song ham hrqng antim'o ny lrung blnh tir
26,3 d~n 26.9%.
Trong
da phat hi¢n thay Sl,l' hi¢n
4.5. BOllrnollit (PbCuSbSJJ
BOllmonit dlIQ'C tim thAy " khu Vl,I'C Me. 8a. So
vai boumonit thOng IhuCmg, boumoni! elm khu Vl,I'C
M6 Sa d~e trung c6 ham luc;mg antimony thAp han,
14,56-2 1.9%, ham iuqng As 0,26-4,9%. Ham
iuvng Bi trong chung len tm 0,05 % (ba"g 5).
Ballg 4. Thanh ph an h6a hQc O'iili di,n eua cae khoimg v~t nh6 m totrahedrlt Tay Metis
C,
F.
PO
50
5
KC-2003-1
23 ,97
26,79
6,65
'"
0,18
16,26
22,"
KC-2003·2
24 ,4 3
26.34
6.77
0, 19
17,81
KC-200J-3
24,36
26.65
6.74
0.23
18.03
KC·2003-4
KC·200:J.5
24,50
26,26
6,66
0,19
23,24
26,34
6.51
0. 19
Fre:befgh'
11 .86
18.93
3,47
40.25
21.60
Tetra he
34,80
29,"
10,20
ArgenloktnnanUI'
a .55
' ,56
43.56
22.44
KHM
5"
T....
1,50
0,00
'"
0,16
22,97
0,00
0 ,15
98,65
22,99
0,00
0. 15
99,16
16.03
23.02
0,00
0,11
98,79
20,04
22,63
0,00
0,15
99, 11
'"'
-----
- 3,"
- ---
T....
",99
25.37
12.1
• Tham kblio lie www.webmincral.com
91
SlIng 5. Th<\nh ph;\n h6a hQc cua Boumonit khu VIfC M6 Ba · L618
KHM
e,
Zn
KC .2068· 1. 1
13,110
0,000
0,504
KC,2068-2-1
13,070
0,000
0,284
19,530
KC ,2068-4·1
13,480
0,178
4,910
19,960
KC ,2068-4-2
13,120
0,010
0,263
19,680
41 ,770
Boumonite'
13,00
19,68
42,40
'"
5, Thilllh ph5n h6a qu~ng
Thlinh phAn hoa qu~ng d\li di~n duqc phiin tieh
bdng phuemg phap Huynh quang Remghcn t{li Vi¢n
$
PO
s;
$0
T60g
19,540
42,490
0,033
20,940
96,700
42.460
0,053
21,810
97,21 0
43,840
0,000
14,560
96,940
0,043
21 ,630
96,520
24 ,91
Ditl chAt - Vi~n Khoa hQc va Cong ngh~ Vi~t Narn,
Nh;n chung ham ItrQ'ng kcm cua qu~ng - 3,65·
28, 1%, chi 2,23-13,9%, d~c b i ~t hfun hrq ng Cd
trong chung luon ca~, len tai 0,03·0,25% (bang 6),
Sring 6, Thanh phan h6a qu,ng tong cua qu,ng kiim-chi khu m6 Umg Hic h
,
KHM
Khu VI,I'<:
KC ,2001
KC,2002
KC ,2007
KC,2016
KC,2020
KC,2056
KC,2084
KC.2085
KC ,2090
TO,
TO,
TO,
M<> S,
M6Ba
Metis
la lA
lotA
la l A
0,07
0,13
",
""
M6Ba
Melis
""'"
DO",
5,09
1,16
0,05
0,03
0,03
0,10
4,85
M""
Metis
Metis
0,03
Mg
"0
C.
0,23
0,18
0,29
0,"
0,61
1,92
0,86
0,73
0,89
1,46
0,66
1,41
0,19
1,12
0,42
0,36
1,32
0,85
',"
1,22
',96
0,11
1,67
1,82
2,"
1,61
25.52
0,02
0,02
0,D2
0,D7
2,27
4.46
4,61
3M'
1,62
"8
N,
3,98
4,67
3,91
0,D7
3,85
0,33
K
0,01
0,00
0,0 1
0,19
0,11
0,80
P
10,08
14,33
16,76
o
e,
30,80
PO
ZO
Cd
RO
0,06
0,04
0,"
0,1 4
46,98
36,96
5,64
0 ,43
0,28
2,23
1,51
3,66
32,60
31,60
27,60
30,80
31,90
0,01
0,02
0,02
0,05
0,01
13,24
5,6t
8,90
4,27
13,39
4,86
2,23
3,51
27,09
26,57
28,10
10,25
24,93
16,92
3,65
14,31
20 ,1 3
0,23
0,18
0,25
0,D9
0,25
0,08
0,03
0,09
0,12
0,70
0,48
$,
$
6. Nh~n dinh
0,"
13,47
12,87
va k~t Itl~n
Qua nghien euu dc d~c dram q u(mg h6a va
khoang V~ I hQc clIa cac khu Vl,fC khai Ihac khu rna
Lang Hich, c6 tha thA y :
( 1) T6 n t\ii hai 16 hQ'P cQng sinh khoang V~I
theo thti 1\1' Ih,inh 410 pyril·galenit-sphaleril (khu
v\!c Metis, M6 8 a) ho~c galcnit-sphalcrit (khu v\!C
8Ac Lilu va Hang Chtla),
(2) Sphaleril khu Dong Metis va Tay Metis dijc
tnmg bai ham hIl;mg Fe, 8i thAp, ham lugng Mn,
In lrung blnh, ham lUQTlg Cd khli cao, Sphalerit khu
V\fC Hang Chua, 8 3c Uu d~c tnmg bm ham IUQTlg
Bi lrung binh, Fe, In, Cd thAp va ham iUQ1lg Mn
cao, M6 Ba· L6 18 d~ c tnmg bm sphalerit co bam
92
7,82
24 ,60
27,30
37,70
0,06
0,02
0,81
0,01
0,"
5,17
0,81
0,03
9,42
lugng Fe va In thAp, ham iUQ'Ilg Mn, Bi dao d(;ng 0
mue trung binh, ham IUQ'ng Cd dao d(;ng m,:mh,
trong khi sphalerit 16 l A d~c trung bm ham IUQ'ng
cao Clla Fe, Mn va Bi, ham lugng In thAp, hum
lUQ1lg Cd trong binh,
(3) Galenit thuQc cac 16 khac nhau cho Ih~y
chung eo chtia mQt ham luqng bilC kha ca~, cO th~
thu hbi duqc. Ngoai ra, anlimon cung dUQ"c tim
thAy trong thanh phAn CLla galenit. Cac nguyen 13
nay t50 tf.l.i ir dilng nao (thay th~ dang hinh ho~e la
nhfrng bao tha khoang V~I nh6 trong galenit) thi
cung dn phai co nhling nghien eiru chi tiat hem,
(4) Ngoai ra, cae nghien Clru con ehi ra S\f tbn
l\ii eua cac khoang v~t chtia b~c cua nh6m
tetraedri t (Tay Metis) va chua anti mOll (boumollit)
(Mo Ba - Lo 1B). V~ muc dQ ph6 bi~ n va co Ih~
Ihu h6i dlll7C clla cac kllOang v~ t nt\y hay khOng,
cAn c6 nhfrng nghien ciru chi ti~t hon d~ xac dinh
tri ~n vQng clHl cac khoang v~t nay.
(5) Thanh phd n hoa qu ~ng don gian, ngoai ham
lm;mg cao clla Zn va Pb, Cd " day cung co ham
lllqng cao va co Ih ~ li~n hanh danh gia chi ti ~t eho
viec thu h6i.
Cae k~t qua nghicn eiru khoang ttrang, trQng sa
nhiin 1\10, k~ 1 qua pha n tich EPMA-SEM Ircn
khoang v*t, XRF dllQ'C lfiy tli kat qua nghicn elru
clla Da tai KC.08.24/06-iO.
.
rAIL/CUDAN
[ 1] Dovjkov A.E. , 1965: D!a chat mi ~n B~c
Nam. Nxb KH va KT, Ha NQi.
Vi~t
[2] Gospodfllov G.R., Nguyen Nghiem Minh,
Nguyin va" h()c, 1987: V~ cae nguyen t6 c6 lch di
kern trong cac thanh h~ qu~ng chi-kern (] Viet
Nam. T C Dja chat, A 180, tr 14- 19.
[3] Nguyi" Van Nha" va nnk, 1974: D~c d i~m
qu~ng h6a rnQt s6 rno chi • kern, anti moan vitng
dong Bac Viet Narn. LlIU 1m, Vien TITL D!a chit.
Cvc Dja chAt va Khoang san . Ha NQi.
(4) Ngllyl" Viill Nhflll, 1977: D~c di~rn qu~ng
hoa chi - ke m Dong Bic Viet Nam. Luu tm Vicn
TTTL Dja ch5.t. Ha NQi.
[5] Nguyen Vall Nllall , 1995: Polymetallic orc
fonnatioms in Vietnam. J. of Geology (Vietnam),
B 5, pp. 389-393.
[6] Nguyln Villi Nhiill , 1996: Thanh he qu ~ng
ni)i sinh 6 Viet Nam. TC Bia chfit. A234.
[7 ] Ngllylll Viin Nilan , 2000: MQt s6 d~c di ~m
cua sphaleril trong cac mo va t\I khoang chi - kern
thu9c cac ki ~ u khac nhau va y nghia IhllC liEn Clla
chung. Tc. Dia chSt, IO\lt A, s6 dimh eho Khoa Dja
ch5t, Truang DH KHTN - DHQG HN .
[8] Reynolds N.A .• 1995: The Coo Don-Cho
Dien Zn-Pb district and setting of carbonate-hosted
base metal mineralization in Devonian of Northern
Vietnam, 1. of Geology (Victnam), B 5, pp.433-434.
[9] Tr&n Van Tri va nnk, 1998: Tai nguyen
khoang san Vi~t Nam, ~p III. V i~n Dia chfit KhOlmg san, C\lC Dia chfit va Khoang san. Ha NQi.
214 tr.
[10] Tran Van Tri (chu bien) va nnk, 2000: T8.i
nguyen khoang san V iet Nam. C\lC Dja chfit
va khoang san Vi~t Nam, B9 cong nghiep n~ng.
HaNQi.
SUMMARY
Chemical and mineralogical characteristics of Zn-Pb ores In,Lang Hlch area
Lang Hich ore deposit consisting of 6 mining places (West Metis, East Metis, Hang Chua, Bac Lau, Mo Ba - 1A
oven, Mo Ba - 1B) was discovered in 1905 and has been exploited .since 1913. Anually, the mine have been exploited
-20000 T, inspite of lacking detail investigation In mineralogy and chemistry of ores.
Two mineral assemblages have been clafsified in Lang Hich deposit as followed : 1) pyrite-galenite-sphalerite (Metis,
Me Ba), 2) galenite-sphalerite (Bac Lau, Harlg Chua). Basically, sphaleriles, have low Fe, In contents : Bi is medium ; Mn
and Cd Is high, especially, Cd have very high content. While galenite contains Ag at economical value, besides, the
presence of Sb is recored. Other investigatioo also shows the existing of tetraedrite group, an Ag bearing mineral group,
and boumonlte, a Sb bearing mineral.
93
