đạo đức cách mạng trong tư tưởng hồ chí minh

ĐỀ TÀI
ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG TRONG TƯ
TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Giáo viên thực hiện :
Sinh viên thực hiện :


Mở đầu:
Trước lúc đi xa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại lời di huấn dặn dò về Đảng, và
vấn đề đạo đức cách mạng: "Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và
cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, phải thật sự cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người đầy tớ thật trung thành của nhân dân". Cả cuộc đời của mình, Người đã tự
thực hiện một cách hoàn chỉnh, trọn vẹn những tư tưởng và khát vọng đạo đức
cách mạng; Người vừa là nhà lý luận đạo đức cách mạng, vừa là một tấm gương
đạo đức trong sáng gần gũi và độc đáo nhất
Về đạo đức cách mạng, Hồ Chí Minh nói: "Đạo đức đó không phải là đạo đức thủ
cựu. Nó là đạo đức mới. Đạo đức vĩ đại, nó không vì danh vọng của cá nhân, mà vì
lợi ích chung của Đảng, của dân tộc, của loài người". Và theo cách diễn đạt bình dị
của Người: Đạo đức như gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối, sức mạnh của
con người, sức có mạnh mới gánh được nặng, và đi được xa. Ngay trong những
năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng ta tiến hành sự nghiệp vĩ đại giải
phóng và thống nhất đất nước, Người đã khái quát và cảnh báo: "Một dân tộc, một
Đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất
định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ
không còn trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân". Người cũng thường
xuyên nhấn mạnh: "Đảng phải là đạo đức, là văn minh", cán bộ, đảng viên có đạo
đức cách mạng phải vừa hồng vừa chuyên, hội tụ đủ đức tài, đức là gốc; phải có sự
trung với nước, và hiếu với dân.
Tư tưởng và tấm gương đạo đức cách mạng trong sáng của Hồ Chí Minh là tài sản
tinh thần vô giá của Đảng và dân tộc ta. Nghiên cứu, học tập và làm theo tấm

gương đạo đức Hồ Chí Minh là niềm vinh dự, tự hào của mỗi cán bộ, công chức
đối với Bác kính yêu - một con người mà tư tưởng và tầm vóc vĩ đại đã vượt qua
mọi không gian và thời gian, trở thành một biểu tượng đẹp đẽ của văn minh nhân
loại: Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới.
Việc nghiên cứu tư tưởng HCM có thể giúp ích cho bản thân của mỗi con người
chúng ta, đối với em, khi em đọc qua tác phẩm “ đạo đức cách mạng” đã cho em
thấy được sự mong muốn của Người cho thế hệ mai sau phải học tập theo, từ đó
tạo ra một đất nước việt nam giàu mạnh và một thế hệ mai sau vững chắc, em hy
vọng rằng qua bài viết này sẽ là tư liệu tốt cho các bạn học sinh, sinh viên sau này
muốn tìm hiểu về một phần nào đó trong toàn bộ tư tưởng của Bác và tạo tiền đề
cho lớp đàn em sau này hay trong những tương lai gần đây phát huy theo đúng tinh
thần của Bác Hồ , của Đảng , của dân tộc ta.
Đầu tiên chúng ta cần hiểu thế nào là đạo đức cách mạng :
Đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, người đảng viên cũng phải đặt
lợi ích của Đảng lên trên hết. Nếu khi lợi ích của Đảng và lợi ích của cá nhân mâu
thuẫn với nhau, thì lợi ích cá nhân phải tuyệt đối phục tùng lợi ích của Đảng.
Vậy thì đạo đức cách mạng trong tư tưởng hồ chí minh có vai
trò gì đối với người lãnh đạo trong tương lai? Vì vậy tôi nghĩ
rằng chúng ta cần phân tích tác phẩm đạo đức cách mạng trong
“Hồ Chí Minh toàn tập” để qua đó nhận ra vai trò của đạo đức
cách mạng đối với chính bản than mỗi con người chúng ta và sẽ
có sự lien hệ với đạo đức của người lãnh đạo trong tương lai hay
không ?
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức cách mạng.
Đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hang đầu của Hồ Chí Minh đối
với sự nghiệp CMVN, chúng ta phải đem hết tinh thần và lực lượng ra phấn
đấu, phải tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng.
Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức cách
mạng cho cán bộ, đảng viên. Đảng phải chăm lo giáo dục đạo đức cho thanh
niên, đào tạo họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội .

Đạo đức được xem xét trên cả hai phương diện lý luận và thực tiễn. Vai trò của
đạo đức cách mạng là to lớn, Hồ Chí Minh coi đạo đức là nền tảng của người
cách mạng, cũng giống như gốc của cây, ngọn nguồn của sông, của suối. Như
đối với con người, sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách
mạng phải có đạo đức cách mạng mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng.
Bởi lẽ con đường đi đến độc lập dân tộc và CNXH là con đường dài, đòi hỏi sự
phấn đấu không ngừng của mỗi người, mỗi thế hệ và nhiều thế hệ nối tiếp nhau.
Chăm lo cái gốc, cái nguồn, cái nền tảng ấy là công việc thường xuyên của toàn
Đảng, toàn dân, của mỗi gia đình và mỗi người trong xã hội ta.
Đạo đức là gốc, là nền tảng vì nó liên quan tới Đảng cầm quyền. Nguy cơ của
đảng cầm quyền đó là sự sai lầm về đường lối, suy thoái về đạo đức cách mạng
của cán bộ, đảng viên. Đảng cầm quyền lãnh đạo xã hội, nếu cán bộ đảng viên
không tu dưỡng đạo đức thì mặt trái của quyền lực có thể làm tha hoá con
người. Vì thế, Hồ Chí Minh cho rằng “Đảng là đạo đức, là văn minh”.
Vai trò của đạo đức còn thể hiện là lòng cao thượng của con người. Mỗi người
có công việc, tài năng, vị trí khác nhau… nhưng ai giữ được đạo đức cách mạng
thì là người cao thượng.
- Các thế hệ người Việt Nam phấn đấu cho độc lập dân tộc đến với Hồ Chí
Minh trước hết là đến với tư tưởng đạo đức của Người. “Sống, chiến đấu, lao
động, học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại” là khẩu hiệu chung của người Việt
Nam
Hồ Chí Minh cho rằng, Đảng “là đạo đức, là văn minh”, thì mới hoàn thành sứ
mệnh lịch sử vẻ vang của mình. Đảng Cộng sản phải tiêu biểu cho trí tuệ, danh
dự, lương tâm của dân tộc mình và của thời đại. Trí tuệ là sự hiểu biết đúng đắn
về CNMLN, tri thức hiện đại của nhân loại, thực tiễn Việt Nam và thế giới,
những quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, những hiểu biết để đưa sự
nghiệp cách mạng đến thắng lợi. Đạo đức là những phẩm chất mà con người
cần có để tham gia vào cuộc đấu tranh cho độc lập dân tộc và CNXH. Muốn
làm cách mạng thì con người cần có tâm trong sáng, đạo đức cao đẹp đối với
giai cấp công nhân, nhân dân lao động, với cả dân tộc. Cái tâm ấy phải thể hiện

trong các mối quan hệ xã hội hằng ngày với dân, với nước, với đồng chí, đồng
nghiệp, với mọi người chung quanh mình. Phải có tâm, có đức mới giữ được
CNMLN và đưa CNMLN vào trong cuộc sống.
Hồ Chí Minh cũng quan tâm giáo dục đạo đức cho cán bộ, đảng viên, các tầng
lớp nhân dân lao động. Tuỳ theo từng thời kỳ cách mạng mà Người đề ra những
yêu cầu đạo đức sát hợp để mọi người cùng phấn đấu. Trong cuốn Đường Kách
mệnh, bài đầu tiên nói về tư cách người cách mệnh, Hồ Chí Minh đã nêu một
quan điểm lớn: phải có cái đức để đi đến cái trí, và khi có trí thì cái đức đảm
bảo cho người cách mạng giữ vững được chủ nghĩa mà mình đã giác ngộ, chấp
nhận, đi theo. Có đức nhưng phải có tài, đức và tài quan hệ mật thiết với nhau.
Có đức nhưng phải có tài,hồng và chuyên phải kết hợp, tài càng lớn thì đức
càng phải cao, vì đức – tài nhằm phục vụ nhân dân. Đạo đức là gốc, là vũ khí
mạnh mẽ trong cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc và CNXH
2. Những phẩm chất đạo đức cơ bản của con người Việt Nam
trong thời đại mới.
a. Trung với nước, hiếu với dân.
Trong mối quan hệ đạo đức thì mối quan hệ giữa mỗi người với đất nước, với
nhân dân, với dân tộc là mối quan hệ lớn nhất. Trung, hiếu là phẩm chất quan
trọng nhất, bao trùm nhất.
Trung, hiếu là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo đức truyền thống Việt
Nam và phương Đông, xong có nội dung hạn hẹp. “Trung với vua, hiếu với cha
mẹ”, phản ánh bổn phận của dân đối với vua, con đối với cha mẹ. Hồ Chí Minh
đã vận dụng và đưa vào nội dung mới. Hồ Chí Minh đã kế thừa những giá trị
đạo đức truyền thống và vượt trội. Trung với nước là trung thành với sự nghiệp
giữ nước và dựng nước. Nước là của dân, còn nhân dân là chủ của đất nước.
“Bao nhiêu quyền hạn đều của dân, bao nhiêu lợi ích đều vì dân”. Đây là chuẩn
mực đạo đức có ý nghĩa quan trọng hàng đầu.
Trung với nước, hiếu với dân là suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của
Tổ quốc, vì CNXH, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt
qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Bác vừa kêu gọi hành động vừa định hướng

chính trị - đạo đức cho mỗi người Việt Nam
Đối với cán bộ đảng viên phải suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng, đó
là điều chủ chốt của đạo đức cách mạng. Phải tuyệt đối trung thàmh với Đảng,
với dân, phải tận trung, tận hiếu, thì mới xứng đáng vừa là đầy tớ trung thành,
vừa là người lãnh đạo của dân; dân là đối tượng để phục vụ hết lòng. Phải nắm
vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí để dân hiểu
được quyền và trách nhiệm của người chủ đất nước.
Viết thêm về phần này Nội dung chủ yếu của trung với nước là:
- Đặt lợi ích của đảng, của tổ quốc, của cách mạng là trên hết.
- Quyết tâm phấn đấu thực hiện mục tiêu cách mạng.
- Thực hiện tốt chủ trương, chinh sách của Đảng và Nhà nước
Nội dung chủ yếu của hiếu với dân là:
- Khẳng định vai trò sức mạnh thực sự của nhân dân.
- Tin dân, lắng nghe dân, học dân, tổ chức cùng nhân dân thực hiện tốt đường lối chính sách của
đảng và nhà nước.
- Chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân
b. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Cần là lao động cần cù, siêng năng, lao động có kế hoạch, sáng tạo năng suất
cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại,
không dựa dẫm. Lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh
phúc của con người.
Kiệm là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của nhân
dân, của đất nước, của bản thân mình. Tiết kiệm từ cái nhỏ đến cái to; “Không
xa sỉ, không hoang phí, không bừa bãi.”
Liêm là “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân; không xâm phạm
một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân”. Phải trong sạch, không
tham lam địa vị, tiền của, danh tiếng, sung sướng. Không tâng bốc mình. Chỉ có
một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ. Hành vi trái với chữ liêm là:
cậy quyền thế mà đục khoét, ăn của dân, hoặc trộm của công làm của riêng.
Dìm người giỏi, để giữ địa vị và danh tiếng của mình là trộm vị. Gặp việc phải,

mà sợ khó nhọc nguy hiểm, không dám làm là tham uý lạo. Cụ Khổng nói:
người mà không liêm, không bằng súc vật. Cụ Mạnh nói: “ai cũng tham lợi thì
nước sẽ nguy”.
Chính là không tà, thẳng thắn, đứng đắn. Đối với mình, với người, với việc
Đối với mình, khoong tự cao, tự đại, luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ, luôn
kiếm điểm mình để phát huy điều hay, sửa đổi điều dở.
Đối với người, không không nịnh hót người trên, xem khinh người dưới: luôn
giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết, không dối trá, lừa lọc.
Đối với việc, để việc công lên trên việc tư, làm việc gì cho đến nơi, đến chốn,
không ngại khó, nguy hiểm, cố gắng làm việc tốt cho dân cho nước.
Cần, kiệm, liêm, chính rất cần thiết đối với người cán bộ, đảng viên. Nếu đảng
viên mắc sai lầm thì sẽ ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, nhiệm vụ của cách
mạng. Cần, kiệm, liêm, chính còn là thước đo sự giàu có về vật chất, vững
mạnh về tinh thần, sự văn minh của dân tộc. “Nó” là cái cần để “làm việc, làm
người, làm cán bộ, để phụng sự Đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân,
phụng sự tổ quốc và nhân loại”.
Chí công vô tư, là làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, chỉ biết vì
Đảng, vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì lợi ích của cách mạng. Thực hành chí công vô
tư là quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng. Chủ nghĩa cá
nhân chỉ biết đến mình, muốn “mọi người vì mình”. Nó là giặc nội xâm, còn
nguy hiểm hơn cả giặc ngoại xâm. Hồ Chí Minh viết: “ Một dân tộc, một đảng
và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định
hôm nay vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong
sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân”. Hồ Chí Minh cũng phân biệt lợi ích
cá nhân và chủ nghĩa cá nhân. Chí công vô tư là tính tốt có thể gồm 5 điều:
nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm. Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư là để vững vàng qua mọi thử thách : “Giàu sang không
quyến rũ, nghèo khó không thể chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục”.
Vậy những người lãnh đạo cần phải có được những phẩm chất này để có thể
xây dựng một đất nước trong sạch vững mạnh, toàn dân đoàn kết cùng nhau

phát triển.
c. Yêu thương con người.
Kế thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp truyền thống nhân nghĩa
với chủ nghĩa nhân đạo cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại qua
nhiều thế kỷ, qua hoạt động thực tiễn, Hồ Chí Minh đã xác định tình yêu
thương con người là phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất.
Tình yêu rộng lớn dành cho những người cùng khổ, những người lao động bị áp
bức, bóc lột. Hồ Chí Minh chỉ ham muốn cho đất nước được hoàn toàn độc lập,
dân được tự do, mọi người ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.
Chỉ có tình yêu thương con người bao la đến như vậy mới có cách mạng, mới
nói đến CNXH và CNCS
Nghiêm khắc với mình, độ lượng với người khác, phải có tình thân ái với cả
những ai có sai lầm đã nhận rõ và cố gắng sửa chữa, đánh thức những gì tốt đẹp
trong mỗi con người. Bác căn dặn Đảng phải có tình đồng chí thương yêu lẫn
nhau, trên nguyên tắc tự phê bình và phê bình chân thành.
Tình yêu thương con người còn là tình yêu bạn bè, đồng chí, có thái độ tôn
trọng con người, điều này có ý nghĩa đối với người lãnh đạo.
3. Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới.
a. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức.
Nói và làm luôn đi đôi với nhau đem lại hiệu quả thiết thực cho chính mình và
cho người khác. Nói mà không làm gọi là đạo đức giả. Từ đó Bác trong giáo
dục đạo đức vấn đề nêu gương được đặt ra. “trước mặt quần chúng không phải
ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ yêu
mến những người có tư cách đạo đức.” Chú ý đạo làm gương.
b. Xây đi đôi với chống, phải tạo thành phong trào quần chúng rộng rãi.
Xây dựng đạo đức mới là phải giáo dục những phẩm chất, những chuẩn mực
đạo đức mới cho con người Việt nam trong thời đại mới theo tư tưởng Hồ Chí
Minh, từ gia đình, nhà trường, đến xã hội. Phải khơi dậy ý thức đạo đức lành
mạnh ở mọi người. Bên cạnh đó, phải không ngừng chống lại những cái xấu,
cái sai, vô đạo đức. Để xây và chống có kết quả phải tạo thành phong trào rộng

rãi, phải chống lại chủ nghĩa cá nhân.
Xây dựng đạo đức mới có nhiều cách làm, nhưng phải có hiệu quả.
c. Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời.
Mỗi người phải thường xuyên chăm lo tu dưỡng đạo đức đó là công việc kiên
trì bền bỉ, không thể chủ quan tự mãn. Mỗi người ai cũng có điều tốt và dở,
thiện và ác. Phải đánh thức những gì tốt đẹp trong mỗi con người. Có “tu thân”
mới làm được những việc lớn khác như “trị quốc bình thiên hạ”. Phải “chính
tâm tu thân” để “trị quốc bình thiên hạ”. Đạo đức cách mạng là nhằm giải
phóng và đem lại hạnh phúc, tự do cho con người. Việc tu dưỡng đạo đức phải
thực hiện trong thực tiễn hoạt động hằng ngày, trong lao động sản xuất, chiến
đấu, sinh hoạt, và thể hiện trong mối quan hệ hằng ngày. Có như thế việc tu
dưỡng mới có kết quả.
Bằng kinh nghiệm thực tiễn phong phú của mình, kết hợp với lý luận cách mạng,
từ rất sớm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận thức rõ rằng, một dân tộc dốt là một dân
tộc yếu. Do vậy, ngay từ những ngày đầu mới thành lập chính quyền cách mạng,
Người đã coi việc xóa mù chữ, tiêu diệt giặc dốt và nâng cao dân trí là nhiệm vụ
thứ hai trong số sáu nhiệm vụ cấp bách của đất nước lúc bấy giờ. Đặc biệt, Người
đã đưa ra một quan điểm vừa mang tính chiến lược, vừa mang giá trị nhân văn sâu
sắc mà đến nay, đã trở thành phương châm hành động của toàn xã hội nói chung,
của ngành giáo dục Việt Nam nói riêng: 'Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì
lợi ích trăm năm thì phải trồng người'(5). Bởi vậy, dù bận trăm công nghìn việc,
Người vẫn thường xuyên quan tâm và chăm lo sự nghiệp giáo dục của nước nhà,
coi giáo dục xã hội chủ nghĩa là phương thức quan trọng nhất của sự nghiệp 'trồng
người', là một mắt xích không thể thiếu trong chiến lược bồi dưỡng thế hệ trẻ. Nói
cách khác, trọng trách to lớn của ngành giáo dục là đào tạo những người kế tục sự
nghiệp cách mạng. Vì vậy, theo Người, dù khó khăn đến đâu cũng phải tiếp tục thi
đua dạy tốt và học tốt; các ngành, các cấp Đảng và chính quyền địa phương phải
quan tâm hơn nữa đến sự nghiệp này, phải chăm sóc nhà trường về mọi mặt, nhằm
đẩy sự nghiệp giáo dục của nước ta lên những bước phát triển mới. Có thể nói,
'trồng người' là một tư tưởng có ý nghĩa to lớn, bởi đó là kế lâu bền để phát triển

đất nước. Ngày nay, khi con người được coi là nguồn lực nội sinh quan trọng nhất
đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chúng ta càng cảm nhận thấy
chiều sâu trong tư tưởng đó của Người.
Đối với sinh viên và học sinh, để xứng đáng là thế hệ cách mạng của đời sau, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đòi hỏi họ phải ra sức học tập: học tập trong nhà trường, trong
gia đình và ngoài xã hội; học tập qua sách vở và từ chính thực tiễn cuộc sống. Học
không phải để 'làm quan' như trong xã hội cũ, mà là 'Để phụng sự Tổ quốc, phụng
sự nhân dân, làm cho dân giàu, nước mạnh, tức là để làm trọn nhiệm vụ người chủ
của nước nhà'(6).
Một trong những triết lý sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là học phải đi đôi với
hành, lý luận phải gắn với thực tiễn. Vì vậy, bên cạnh quan điểm xác định giáo
dục, học tập như một phương thức chủ yếu để bồi dưỡng thế hệ trẻ, Người còn đòi
hỏi thế hệ trẻ phải luôn tự rèn luyện, tu dưỡng trong thực tiễn nhằm xây dựng, phát
triển các phẩm chất, năng lực cần thiết để sau này có thể cống hiến được nhiều
nhất cho quê hương, cộng đồng và xã hội. Theo Người, việc tự rèn luyện, tu dưỡng
đó cần tuân theo nguyên tắc nhất quán: điều gì phải thì cố làm cho kỳ được; điều gì
trái thì hết sức tránh, dù nó là nhỏ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Thanh niên là người chủ tương lai của nước
nhà, thanh niên là rường cột của nước nhà,thanh niên là người chủ tương lai vì vậy
Thanh niên muốn làm chủ tương lai một cách xứng đáng thì ngay từ bây giờ phải
tự giác rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải tích cực làm việc để chuẩn
bị cho tương lai. Việc giáo dục thanh niên không thể tách rời mà phải liên hệ chặt
chẽ với những cuộc đấu tranh của xã hội, nhằm giúp họ tránh những cái độc hại,
tiêu cực và tiếp thu, học hỏi những cái hay, tiến bộ trong cuộc sống. Thanh niên
phải có tinh thần sẵn sàng: 'đâu Đảng cần thì thanh niên có, việc gì khó thì thanh
niên làm'; phải đoàn kết chặt chẽ, kiên trì phấn đấu, vượt mọi khó khăn, thi đua học
tập và lao động sản xuất, góp sức vào sự nghiệp xây dựng một nước Việt Nam hòa
bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần khẳng định, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội,
trước hết phải có những con người xã hội chủ nghĩa. Muốn làm tròn trọng trách

người chủ tương lai của đất nước, thế hệ trẻ phải được giáo dục, bồi dưỡng một
cách thường xuyên và toàn diện. Có như vậy, họ mới hội đủ các phẩm chất, năng
lực cần thiết, cả về trí tuệ lẫn bản lĩnh chính trị, cả về nhân cách, đạo đức lẫn sức
khỏe, để đáp ứng những yêu cầu của công cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng chủ
nghĩa xã hội. Theo đó, việc bồi dưỡng thế hệ trẻ phải tập trung vào những nội dung
cơ bản sau:
Bồi dưỡng đạo đức cách mạng: Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong việc bồi dưỡng
thế hệ trẻ, nội dung quan trọng hàng đầu là xây dựng đạo đức cách mạng, giáo dục
tư tưởng xã hội chủ nghĩa và gột rửa chủ nghĩa cá nhân. Không phải ngẫu nhiên mà
Đạo đức cách mạng là đạo đức mới, là phẩm chất không thể thiếu và là cái gốc của
con người xã hội chủ nghĩa. Người lãnh đạo thì phải có đạo đức, không có đạo đức
thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân'(7).
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, nội dung cốt lõi nhất của đạo đức cách mạng là cần,
kiệm, liêm, chính. Những phẩm chất này giống như bốn mùa của trời đất; nếu thiếu
một trong bốn phẩm chất đó thì con người không thể trở thành người theo đúng
nghĩa. Nhưng, đạo đức cách mạng không phải là cái có sẵn, không phải từ trên trời
rơi xuống, mà là kết quả của sự đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày của mỗi
người.thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư; sống trong sạch, có chí tiến
thủ và đoàn kết, không kiêu ngạo; tích cực đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân; phê
phán những thói hư, tật xấu; thường xuyên tiến hành phê bình và tự phê bình để
giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
bồi dưỡng tri thức lý luận và văn hóa, khoa học - kỹ thuật: thanh niên phải vừa có
đức, vừa có tài. Bởi vì, người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó;
người có tài mà không có đức sẽ trở nên vô dụng. Hơn nữa, chính sự dốt nát là một
trong những nguyên nhân cơ bản kìm hãm sự phát triển: 'Dốt thì dại, dại thì
hèn'(8). Vì vậy, để trở thành người có trí tuệ, có tri thức, tức là có tài, bên cạnh
việc trau dồi đạo đức cách mạng, thanh niên còn phải hăng hái học tập, trong đó có
học tập lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin. Nghiên cứu, học tập lý luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin là nhằm trang bị và nâng cao trình độ lý luận cách mạng - ngọn
đèn pha soi sáng cho hoạt động thực tiễn.

Cùng với việc học tập lý luận cách mạng, các thế hệ trẻ còn phải tích cực học tập
văn hóa, khoa học - kỹ thuật ; sử dụng những tri thức đó để xây dựng xã hội mới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, nhiệm vụ này quan trọng hơn bao giờ hết, bởi
chúng ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nước nông nghiệp lạc hậu. Cụ thể hóa mục
tiêu, nội dung giáo dục phù hợp với từng cấp học.Có như vậy, thế hệ trẻ mới có thể
tích lũy được những tri thức cần thiết, tạo tiền đề phát huy năng lực sáng tạo, góp
phần quan trọng vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng chủ nghĩa xã hội của dân tộc.
Thấm nhuần và thực hiện những tư tưởng đúng đắn, sâu sắc nói trên của Chủ tịch
Hồ Chí Minh, nhiều thế hệ cách mạng đã nhanh chóng trưởng thành, đóng góp
công lao to lớn vào sự phát triển của dân tộc. Họ đã chiến đấu và chiến thắng trong
cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước, bảo vệ độc lập dân tộc, thống nhất
Tổ quốc và đi lên chủ nghĩa xã hội; đã và đang tích cực 'xây dựng lại đất nước ta to
đẹp hơn, đàng hoàng hơn', như mong ước cháy bỏng của Người trước khi từ biệt
thế giới này.
Hiện nay, trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước, trước xu thế toàn cầu hóa và
hội nhập kinh tế quốc tế, thế hệ trẻ Việt Nam luôn kiên định lý tưởng xã hội chủ
nghĩa mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh dày công vun trồng. Họ đã và đang
chứng tỏ bản lĩnh, sức trẻ, sự sáng tạo và tinh thần dám nghĩ, dám làm của mình.
Họ đang ra sức tu dưỡng, học tập và rèn luyện về mọi phương diện, tích cực lao
động sản xuất, tiến vào khoa học - công nghệ, để cùng với toàn Đảng, toàn dân
thực hiện công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhằm xây
dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh. Rất nhiều phong trào thi đua, như Thanh niên tình nguyện, Thanh niên lập
nghiệp, Tuổi trẻ học đường, được đông đảo đoàn viên, thanh niên, sinh viên và
học sinh hưởng ứng, thực hiện. Đảng, Nhà nước và xã hội đã có nhiều hình thức
ghi nhận và tôn vinh những thanh niên, sinh viên và học sinh tiêu biểu, xuất sắc
trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của đất
nước. Có thể nói, thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay vẫn xứng đáng với niềm tin yêu, sự
khen ngợi và kỳ vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: 'Đoàn viên và thanh niên ta nói
chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến

thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành
những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa 'hồng' vừa 'chuyên''(11).
Tuy nhiên, phải thừa nhận rằng, do ảnh hưởng từ những mặt trái của nền kinh tế thị
trường cũng như của xu thế toàn cầu hóa, và đặc biệt, do không nghiêm túc trong
rèn luyện, phấn đấu, một bộ phận thanh, thiếu niên ở nước ta đang có những biểu
hiện tiêu cực đáng lo ngại, như phai nhạt lý tưởng, chạy theo lối sống buông thả,
lười học tập và tu dưỡng đạo đức, thích hưởng thụ, ngại lao động, chuộng những
sinh hoạt thiếu lành mạnh hoặc phản văn hóa, nghiện ngập, thậm chí vi phạm pháp
luật Những hiện tượng đó, trước hết là nguy cơ đe dọa tương lai của chính bản
thân họ, đồng thời cản trở sự phát triển theo hướng lành mạnh, tiến bộ và văn minh
của xã hội ta hiện nay. Mặt khác, cũng cần nói rằng, các thế lực thù địch đang 'chờ
đợi' và sẽ ra sức khai thác, lợi dụng những hiện tượng đó để tiến hành chiến lược
'diễn biến hòa bình' hòng chống phá và ngăn chặn sự phát triển của cách mạng Việt
Nam. Vì vậy, hơn bao giờ hết, toàn Đảng và toàn dân ta càng phải chăm lo giáo
dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ; coi đó là một trong những nhiệm vụ hàng đầu, bởi nó
liên quan trực tiếp đến tương lai của đất nước. Đó cũng là một biểu hiện, một nội
dung quan trọng của chiến lược 'lấy dân làm gốc'. Có thể khẳng định, cùng với
những biện pháp tích cực và đồng bộ khác, cuộc vận động 'Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh' mà Đảng ta vừa phát động chính là một cơ hội
tốt cho thế hệ trẻ rèn luyện, phấn đấu vươn lên.