Phân tích nguyên tắc tập trung – dân chủ và chỉ ra ý nghĩa của nguyên tắc này trong quản lý hành chính nhà nước ở việt nam

LỜI MỞ ĐẦU
Khi Luật hành chính thực định vẫn cịn chưa được tập trung - chỉ là tập
hợp các văn bản về quản lý nhà nước, tồn tại dưới nhiều hình thức văn bản
pháp lý, thì nguyên tắc quản lý hành chính nhà nước là một địi hỏi bức thiết
và sự tuân thủ hệ thống các nguyên tắc càng đòi hỏi chặt chẽ, trong đó mỗi
nguyên tắc có một nội dung riêng, phản ánh những quy luật khách quan khác
nhau trong quản lý hành chính nhà nước. Trong đó ngun tắc tập trung – dân
chủ được xác định là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước nói chung, đồng thời cũng là nguyên tắc cơ bản trong hoạt
động quản lý hành chính nhà nước. Để hiểu thêm nội dung và ý nghĩa của
nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý hành chính nhà nước em đã
chọn đề tài : “Phân tích nguyên tắc tập trung – dân chủ và chỉ ra ý nghĩa của
nguyên tắc này trong quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam”.
Đề tài được hoàn thành trong khoảng thời gian có hạn, nguồn tiếp cận tư
liệu cịn hạn chế vì vậy khơng tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được
sự góp ý của thầy cơ giúp em hồn thiện được kiến thức của mình.
Em xin chân thành cảm ơn!

NỘI DUNG
1. Nguyên tắc tập trung – dân chủ và nguyên tắc tập trung – dân chủ
trong quản lí hành chính nhà nước.
1.1 Nguyên tắc tập trung – dân chủ.
Bất kì xã hội và bất kì kiểu nhà nước nào, việc quản lí xã hội và thực hiện
quyền lực nhà nươc đều phải có sự tập trung quyền lực. Đây là yếu tố bắt
buộc và mang tính tất yếu nhằm quản lí được tồn bộ các hoạt động xã hội,
thiết lập và duy trì một trật tự xã hội phù hợp với ý chí và bảo vệ lợi ích của
giai cấp thống trị. Tuy nhiên, nội dung, tính chất của sự tập trung trong các
chế độ xã hội và chế độ nhà nước hồn tồn khơng giống nhau. Điều đó trước
hết phụ thuộc vào bản chất của chế độ xã hội, chế độ nhà nước, phụ thuộc vào
trình độ phát triển của xã hội. Trong xã hội phong kiến, quyền lực nhà nước
tập trung trong tay giai cấp thống trị mà đại diện là nhà vua; đặc biệt ở các

1

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


nhà nước theo chính thể quân chủ chuyên chế, chế độ cai trị thể hiện sự độc
đoán, chuyên quyền. Đến chế độ chủ nghĩa tư bản, kiểu nhà nước dựa trên cơ
sở của chế độ tư hữu, sự thống trị của số ít nắm quyền lực kinh tế và khơng
đại diện cho đa số tầng lớp trong xã hội, cùng với việc tập trung tư bản diễn ra
nhanh chóng giống như kết luận của Lênin: “Chủ nghĩa tư bản tất yếu dẫn
đến việc tập trung hóa quyền lực”. Đồng nghĩa với điều đó là dân chủ khơng
thực sự được phát huy đúng nghĩa. Đối với bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa
thì một nguyên tắc mới đã được vận dụng, đó là nguyên tắc tập trung – dân
chủ. Nội dung của nguyên tắc này có biểu hiện rất phong phú và đa dạng,
nhưng thể hiện một cách khái quát ở việc phân công việc, mối quan hệ qua lại
giữa các cơ quan nhà nước (ở trung ương cúng như ở các cấp địa phương), sự
phân cấp về thẩm quyền (nhiệm vụ, quyền hạn), mối quan hệ giữa trung ương
với địa phương, giữa các cấp địa phương với nhau. Trong từng cơ quan nhà
nước, những vấn đề nào do tập thể quyết định; những vấn đề nào do người
đứng đầu quyết định; qui định cách thức quyết định những vấn đề đó. Có thể
thấy nguyên tắc tập trung – dân chủ bao gồm sự kết hợp giữa hai yếu tố tập
trung và dân chủ, nghĩa là vừa đảm bảo sự lãnh đạo tập trung trên cơ sở dân
chủ, vừa đảm bảo mở rộng dân chủ dưới sự lãnh đạo tập trung. Như vậy, ở
nguyên tắc này đã thể hiện bản chất nhà nước, phản ánh những quy luật khách
quan của sự phát triển chủ nghĩa xã hội. Có thể khẳng định tập trung – dân
chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước và hoạt
động quản lí hành chính nhà nước cũng được tổ chức và thực hiện trên cơ sở
tuân thủ nội dung của nguyên tắc này.
1.2 Nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý hành chính nhà nước.
Về cơ sở pháp lý của nguyên tắc tập trung – dân chủ được quy định tại

Điều 6 Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001): “Quốc hội, hội
đồng nhân dân và các cơ quan khác của Nhà nước đều tổ chức và hoạt động
theo nguyên tắc tập trung dân chủ”.
Về bản chất, nguyên tắc tập trung- dân chủ là nguyên tắc cơ bản, không
những được áp dụng trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước mà
tổ chức của Đảng Cộng sản Việt Nam và một số các tổ chức chính trị – xã hội
cũng vận dụng ngun tắc này. Nhưng trong quản lý hành chính nói riêng, nó
có biểu hiện riêng, mang tính chất đặc thù riêng.

2

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Trong quản lý hành chính nhà nước, tập trung nhằm đảm bảo thâu tóm
quyền lực nhà nước vào chủ thể quản lý để điều hành, chỉ đạo việc thực hiện
chính sách, pháp luật một cách thống nhất. Trong khi đó, dân chủ hướng tới
việc mở rộng quyền cho đối tượng quản lý nhằm phát huy trí tuệ tập thể trong
hoạt động quản lý, phát huy khả năng tiềm tàng của đối tượng quản lý trong
q trình thực hiện chính sách, pháp luật.
Tập trung và dân chủ là hai mặt của một thể thống nhất, kết hợp hài hịa
với nhau, vì vậy cần phải có sự phối hợp một cách đồng bộ, chặt chẽ việc đảm
bảo cả hai yếu tố này trong quản lý hành chính nhà nước. Nếu chỉ có sự lãnh
đạo tập trung mà khơng có mở rộng dân chủ thì sẽ tạo điều kiện cho các hành
vi lạm quyền, tệ quan liêu, hách dịch, cửa quyền, tham nhũng phát triển.
Ngược lại, khơng có sự lãnh đạo tập trung thống nhất sẽ dẫn đến tình trạng
tùy tiện, vơ chính phủ, cục bộ địa phương, khó quản lý đồng bộ nhà nước.
Việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa tập trung và dân chủ cần được áp dụng trong
từng lĩnh vực, giai đoạn, hoàn cảnh và vấn đề cụ thể. ở mỗi địa phương có thể
áp dụng mức độ tập trung và dân chủ khác nhau cho phù hợp với từng thời

điểm và hồn cảnh.
Lênin đã làm rõ vấn đề đó như sau: “Quần chúng phải có quyền đưa bất
cứ một người công nhân nào trong số hộ vào chức vụ lãnh đạo nhưng điều đó
khơng hề có nghĩa là cơng việc tập thể lại không cần người lãnh đạo để đảm
bảo nhiệm một trách nhiệm rõ ràng, khơng cần có một trật tự chặt chẽ do ý
chí duy nhất người lãnh đạo tạo ra…”.
Tóm lại về bản chất, nguyên tắc tập trung – dân chủ là sự kết hợp giữa hai
yếu tố tập trung và dân chủ, nghĩa là vừa đảm bảo sự lãnh đạo tập trung trên
cơ sở dân chủ, vừa đảm bảo mở rộng dân chủ dưới sự lãnh đạo tập trung.
2. Nội dung của nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý hành
chính ở Việt Nam hiện nay.
Tập trung – dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của
nhà nước, hoạt động của quản lí hành chính nhà nước cũng được tổ chức và
thực hiện trên cơ sở tuân thủ nội dung của nguyên tắc này. Nguyên tắc tập
trung – dân chủ trong quản lý hành chính nhà nước được biểu hiện ở 5 nội
dung cụ thể sau:

3

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


a. sự phụ thuộc của cơ quan hành chính nhà nước vào cơ quan quyền
lực nhà nước cùng cấp.
Hiến pháp nước ta đã ghi nhận nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về
nhân dân. Người dân sử dụng quyền lực nhà nước thông qua hệ thống các cơ
quan quyền lực nhà nước do chính họ bầu ra để thay mặt họ trực tiếp thực
hiện quyền lực đó. Điều 6 Hiến pháp 1992 đã quy định: “Nhân dân sử dụng
quyền lực nhà nước thông qua Quốc hội và hội đồng nhân dân là những cơ
quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, do nhân dân bầu ra và

chịu trách nhiệm trước nhân dân.”
Để thực hiện được chức năng quản lý hành chính nhà nước trên các lĩnh
vực của đời sống xã hội, một hệ thống các cơ quan hành chính từ trung ương
đến địa phương đã được hình thành. Trong tổ chức và hoạt động các cơ quan
hành chính nhà nước ln có sự phụ thuộc vào các cơ quan quyền lực nhà
nước cùng cấp.
Trước hết, cơ quan quyền lực nhà nước có những quyền hạn nhất định
trong việc thành lập, sáp nhập hay giải thể các cơ quan hành chính cùng cấp.
Ở trung ương, Quốc hội thành lập ra Chính phủ và trao cho nó quyền hành
pháp. Ở địa phương, các ủy ban nhân dân do hội đồng nhân dân cùng cấp bầu
ra và thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước ở địa phương. Các cơ
quan khác trong hệ thống cơ quan hành chính nhà nước ( bộ, cơ quan ngang
bộ…) đều do cơ quan quyền lực nhà nước trực tiếp hay gián tiếp quyết định
việc thành lập, thay đổi hay bãi bỏ. Trong hoạt động, các cơ quan hành chính
nhà nước ln chịu sự chỉ đạo giám sát của hệ thống cơ quan quyền lực nhà
nước và trách nhiệm báo cáo hoạt động của mình trước cơ quan quyền lực
nhà nước cùng cấp. Tất cả sự phụ thuộc nêu trên đều nhằm mục đích đảm bảo
cho hoạt động của hệ thống cơ quan hành chính nhà nước phù hợp với ý chí,
nguyện vọng và lợi ích của nhân dân lao động. Đồng thời đó chính là việc
đảm bảo tập trung quyền lực vào hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước – cơ
quan do dân bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân.
Bên cạnh đó yếu tố dân chủ thể hiện rõ nét trong việc cơ quan quyền lực
nhà nước trao quyền chue động, sáng tạo cho các cơ quan quyền lực nhà nước
trong việc chỉ dạo thực hiện Hiến pháp, luật và các văn bản pháp luật khác
của cơ quan quyền lực nhà nước. Các cơ quan quyền lực nhà nước không can

4

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

thiệp vào hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước mà tạo điều kiện
thuận lợi cần thiết để các cơ quan này hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ của
mình là quản lý hành chính nhà nước trên mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội.
b. Sự phục tùng của cấp dưới đối với cấp trên, địa phương đối với trung
ương.
Sự phục tùng này đảm bảo cho cấp trên và trung ương tập trung quyền
lực để chỉ đạo giám sát hoạt động của cấp dưới và của đại phương. Thiếu sự
phục tùng đó sẽ dẫn đến việc bng lỏng sự lãnh đạo, quản lý của trung ương
và cấp trên, nảy sinh tình trạng tùy tiện, vơ chính phủ, cục bộ địa phương. Sự
phục tùng này biểu hiện ở cả hai phương diện tổ chức và hoạt động:
- Tất cả các mệnh lệnh, yêu cầu do cấp trên và trung ương đưa ra, cấp
dưới và địa phương có nghĩa vụ phải thực hiện. Tuy vậy, cần phải nhấn mạnh
rằng sự phục tùng ở đây không phải là phục tùng vô điều kiện mà phục tùng
những mệnh lệnh hợp pháp trên cơ sở quy định của pháp luật.
Đồng thời cấp trên, trung ương cũng phải tôn trọng cấp dưới, địa
phương về công tác, hoạt động và các vấn đề khác của quản lý hành chính nhà
nước; phải tạo mọi điều kiện để cấp dưới, địa phương phát huy chủ động,
sáng tạo nhằm huy động mọi khả năng về trí tuệ, lao động…để hồn thành tốt
nhiệm vụ được giao. Có như vậy mới khắc phục được tình trạng quan liêu, áp
đặt ý chí làm mất đi tính chủ động sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của cấp dưới
và địa phương.
c. Việc phân cấp quản lí.
Phân cấp quản lý là sự chuyển giao thẩm quyền từ cấp trên xuống cấp
dưới nhằm đạt được một cách hiệu quả mục tiêu chung của hoạt động quản lý
hành chính nhà nước. Khi tiến hành phân cấp quản lý, đã có sự phân định rõ
chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp trong bộ máy hành chính nhà
nước. mỗi cấp quản lý có những mục tiêu, nhiệm vụ, thẩm quyền và những
phương tiện cần thiết để thực hiện tốt nhẵng nhiệm vụ của cấp mình. Trong
phạm vi phẩm quyền được giao mỗi cấp quản lý được phép tiến hành những

hoạt động nhất định nhằm phát huy tính năng động sáng tạo của mình.

5

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Phân cấp quản lý là một biểu hiện của nguyên tắc tập trung dân chủ. Tuy
nhiên điều này chỉ thực sự được thực hiện khi việc phân cấp quản lý đảm bảo
được những yêu cầu sau đây:
- Đảm bảo cho trung ương phải có quyền quyết định trong những lĩnh
vực then chốt, những vấn đề có ý nghĩa chiến lược nhằm đảm bảo sự phát
triển cân đối và hài hòa của toàn xã hội, đảm bảo sự quản lý tập trung và
thống nhất của Nhà nước trong phạm vi toàn quốc.
- Mạnh dạn trao quyền cho các địa phương, các đơn vị cơ sở để phát huy
tính chủ động tích cực và sáng tạo trong quản lý, tích cực phát huy sức người
sức của, đẩy mạnh sản xuất và phục vụ đời sống, trên cơ sở đó hồn thành
mọi nhiệm vụ được trung ương và cấp trên giao phó. Mạnh dạn phân cấp cho
địa phương và cơ sở là biện pháp bảo đảm tính tập trung, tránh cho trung
ương và cấp trên phải ơm đơmg các cơng việc mang tính sự vụ thuộc về chức
trách của địa phương và cơ sở.
- Việc phân cấp quản lý phải thật cụ thể, hợp lý trên cơ sở những quy
định của pháp luật.
Phân cấp quản lý giữa các cấp trong bộ máy quản lý hành chính nhà nước
là cơng việc hết sức phức tạp đồi hỏi phải xem xét dưới nhiều yếu tố và góc
độ khác nhau như: cơ sở kinh tế, xã hội, trình độ phát triển dồng đều về kinh
tế, kết cấu hạ tầng, giao thông, thông tin liện lạc, các yếu tố về dân tộc, trình
độ của đội ngũ cán bộ quản lý ở địa phương và cơ sở…Do đó việc ban hành
các quyết định về phân cấp quản lý cần phải có sự cân nhắc tính tốn kĩ
lưỡng, hợp lý, tránh những quyết định mang tính chung chung, tùy tiện. Tất

cả các nội dung của việc phân cấp quản lý bao giờ cũng phải được thể hiện
trong các văn bản pháp luật của các cấp có thẩm quyền. Ví dụ: Việc phân cấp
quản lí đối với cơng tác điều động, thuyên chuyển công chức, viên chức của
từng tỉnh, thành phố: Chủ tịch UBND tỉnh quyết định thuyên chuyển, điều
động, tiếp nhận công chức, viên chức giữ các chức vụ lãnh đạo do UBND tỉnh
bổ nhiệm; Giám đốc Sở Nội vụ quyết định thuyên chuyển, điều động, tiếp
nhận công chức; Thủ trưởng cơ quan, đơn vị cấp tỉnh…

6

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


d. Hướng về cơ sở.
Các đơn vị cơ sở của bộ máy hành chính nhà nước là nơi trực tiếp tạo ra
của cải vật chất, trực tiếp phục vụ đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân
lao động. Do vậy trách nhiệm của mọi cơ quan nhà nước là phải tạo điều kiện
thuận lợi cho các đơn vị kinh tế, văn hóa- xã hội hồn thành tốt nhiệm vụ của
mình.
Hướng về cơ sở chính là việc các cơ quan hành chính nhà nước mở rộng
dân chủ trên cơ sở quản lý tập trung đối với hoạt động của tồn bộ hệ thống
các đơn vị kinh tế, văn hóa- xã hội trực thuộc:
- Các đơn vị kinh tế, được nhà nước bảo hộ quyền sở hữu các tài sản
hợp pháp, có quyền tự chủ trong sản xuất, kinh doanh, đồng thời cũng được
nhà nước hướng dẫn giúp đỡ về tinh thần, vật chất.
- Các đơn vị văn hóa – xã hội của hệ thống các đơn vị cơ sở luôn được
nhà nước quan tâm, cung cấp những trang thiết bị cần thiết để hoạt động, giúp
đỡ về vật chất, tinh thần nhằm tạo ra những điều kiện tốt nhất để các đơn vị
này hoạt động có hiệu quả.
Song song với những việc làm trên, nhà nước cũng có các chính sách và

biện pháp quản lý một cách thống nhất các đơn vị cơ sở. Có như vậy mới
thúc đẩy mọi hoạt động của các đơn vi kinh tế, văn hóa – xã hội này phát triển
một cách mạnh mẽ theo đúng định hướng của Nhà nước. Ví dụ, ở tỉnh Kon
Tum, Tỉnh uỷ đã phân công cụ thể các đơn vị cấp tỉnh, cấp huyện giúp đỡ,
xây dựng đối với từng xã, thôn cụ thể. Việc làm này đã mang lại kết quả rất
khả quan, tình hình an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội được giữ vững và
phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt.
e. Sự phụ thuộc hai chiều của cơ quan hành chính nhà nước ở địa
phương.
Các cơ quan hành chính ở địa phương đều được tổ chức và hoạt động
theo nguyên tắc phụ thuộc hai chiều hay còn gọi là nguyên tắc song trùng trực
thuộc. Sự phụ thuộc này thể hiện ở cả hai mặt tổ chức và hoạt động của các
cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, và được pháp luật quy định một
cách cụ thể.

7

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Ở địa phương, trước hết Ủy ban nhân dân các cấp phụ thuộc vào Hội đồng
nhân dân các cấp (mối phụ thuộc ngang). Đồng thời chúng còn phụ thuộc vào
các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền chung ở cấp trên trực tiếp
(mối phụ thuộc dọc). Luật tổ chức hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân (sửa
đổi) quy định ủy ban nhân dân là do hội đồng nhân dân cùng cấp bầu ra…Kết
quả bầu chủ tịch ủy ban nhân dân phải được chủ tịch ủy ban nhân dân cấp trên
trực tiếp phê chuẩn; kết quả bầu các thành viên của ủy ban nhân dân cấp tỉnh
phải được Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn và ủy ban nhân dân chịu trách
nhiệm và báo cáo công tác trước hội đồng nhân dân cùng cấp và ủy ban nhân
dân cấp trên. Tại Điều 45, Điều 46 Luật tổ chức hội đồng nhân dân và ủy ban

nhân dân quy định ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm và báo cáo
công tác trước hội đồng nhân dân cùng cấp và Chính phủ.
Mối phụ thuộc ngang tạo điều kiện cần thiết cho cấp dưới phát huy dân
chủ, phát huy thế mạnh địa phương để hoàn thành nhiệm vụ mà cấp trên giao
phó. Mối phụ thuộc dọc giúp cho cấp trên có thể tập trung quyền lực nhà
nước để chỉ đạo hoạt động của cấp dưới, tạo nên sự hoạt động chung thống
nhất.
Ví dụ: Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh một mặt chịu sự chỉ đạo của Hội
đồng nhân dân tỉnh Quảng Ninh theo chiều ngang, một mặt chịu sự chỉ đạo
của Chính phủ theo chiều dọc.
Nguyên tắc phụ thuộc hai chiều của cơ quan hành chính nhà nước ở địa
phương nhằm đảm bảo sự thống nhất giữa lợi ích chung của nhà nước với lợi
ích của địa phương, giữa lợi ích ngành với lợi ích vùng lãnh thổ.
3. Ý nghĩa nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý hành chính
nhà nước ở Việt Nam hiện nay
“Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân
dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân
mà nền tảng là liên minh giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức.(Điều 2 Hiến
pháp 1992). Như vậy, nhà nước ta là nhà nước chun chính vơ sản, theo chế
độ xã hội chủ nghĩa. Nguyên tắc tập trung – dân chủ đã thể hiện bản chất nhà
nước ta, viêc áp dụng ngun tắc này trong quản lí nhà nước nói chung và

8

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


quản lí hành chính nói riêng là điều tất yếu và rất cần thiết và có ý nghĩa rất
lớn.
Trước hết, nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản, đóng vai trị

là tư tưởng chỉ đạo xun suốt trong q trình thực hiện quản lí nhà nước,
quản lí xã hội. Trong quản lí hành chính thì ngun tắc này nó đảm bảo cho
sự tập trung quyền lực nhà nước vào chủ thể quản lí để điều hành, chỉ đạo
việc thực hiện chính sách, pháp luật một cách thống nhất, đồng thời nguyên
tắc này đảm bảo việc mở rộng quyền cho đối tượng quản lí nhằm phát huy trí
tuệ tập thể trong hoạt động quản lí, phát huy khả năng tiềm tàng của đối tượng
quản lí trong q trình thực hiện chính sách, pháp luật. Như vậy, mặc dù
nguyên tắc tập trung – dân chủ là một nguyên tắc quản lí hành chính mang
tính chất chỉ đạo nhận thức và cải tạo xã hội nhưng khi vận dụng vào thực tế,
nguyên tắc này đã giúp cho công tác quản lí hành chính đạt được những hiệu
quả rất tốt trong việc tăng hiệu quả hoạt động của công tác quản lí hành chính
nhà nước.
Nội dung của nguyên tắc này quy định những đặc điểm chung, mang tính
quy luật khách quan trong hoạt động của hệ thống quản lí xã hội chủ nghĩa.
Đồng thời, nó phản ánh sự thống nhất giữa cơ sở tư tưởng, chiến lược và tổ
chức của xã hội chủ nghĩa.
Việc áp dụng nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lí hành chính nhà
nước đã giúp cho việc thực hiện quyền lực làm chủ của nhân dân (thông qua
các cơ quan quyền lực nhà nước ở trung ương và địa phương) hồn thiện hơn,
người dân có thể thực hiện quyền giám sát của mình một cách hữu hiệu, tạo
nên một cơ chế đảm bảo cho quần chúng tích cực tham gia vào cơng tác quản
lí hành chính nhà nước. Tuy nhiên, cần lưu ý là việc áp dụng yếu tố dân chủ
nhưng không thể loại trừ trách nhiệm cá nhân, nghĩa là dân chủ nhưng phải
gắn với trách nhiệm của từng cá nhân cụ thể, trong công việc nhất định, thời
gian nhất định.
Đồng thời việc áp dụng nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lí hành
chính nhà nước cũng tạo nên một sự thống nhất về ý chí trong việc quản lí
hành chính nhà nước, tạo ra sự nhịp nhàng, ăn khớp giữa các cơ quan, ngành
khối trong toàn xã hội mà vẫn bảo đảm để cho các địa phương trong nước có

9

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


quyền tự do tương đối trong việc định ra các hình thức phát triển khác nhau
phù hợp với địa phương mình, tạo nên sức mạnh tổng thể cho đất nước.
Tuy nhiên, tập trung và dân chủ là một nguyên tắc quản lí hành chính nhà
nước khoa học việc thực hiện đúng đắn nội dung của nguyên tắc này là một
nhiệm vụ hết sức khó khăn và vơ cùng quan trọng. Yêu cầu chúng ta kết hợp
được sự tập trung và dân chủ một cách hài hịa thì mới phát huy được hết vai
trò của nguyên tắc này trong thực tế xã hội ta hiện nay.
Việc áp dụng nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lí hành chính nhà
nước phải dựa trên quan niệm mới là quản lí tập trung trong điều kiện phát
huy quyền tự chủ của tất cả các chủ thể xã hội. Chỉ có như vậy, bản chất ưu
việt của chế độ mới được phát huy, sức mạnh của Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa mới được thực thi và sức sáng tạo của người dân mới được tơn
trọng và giải phóng.

KẾT LUẬN
Như vậy, tập trung – dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt
động của Nhà nước cũng như trong hoạt động quản lí hành chính nhà nước
với bản chất cụ thể là sự kết hợp giữa hai yếu tố tập trung và dân chủ, vừa
đảm bảo sự lãnh đạo tập trung trên cơ sở dân chủ; vừa đảm bảo mở rộng dân
chủ dưới sự lãnh đạo tập trung. Đồng thời nhận định việc tìm hiểu nguyên tắc
tập trung dân chủ có ý nghĩa lý luận và thực tiễn là vơ cùng quan trọng đối
với cơng tác quản lí xã hội và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa ở nước ta hiện nay. Từ đó, đặt ra nhiệm vụ đối với các nhà quản lí khi
cần phải tiếp tục làm rõ nội dung, hình thức và sự vận dụng nguyên tắc tập
trung dân chủ trong điều kiện nhà nước ta là nhà nước xã hội chủ nghĩa.

10

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật hành chính Việt Nam,
NXB CAND, Hà Nội, 2008.
2. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp
luật Việt Nam, NXB. CAND, Hà Nội, 2011.
3. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật Hiến pháp Việt Nam,
NXB. CAND, Hà Nội, 2011.
4. Đại học quốc gia Hà Nội, Giáo trình luật hành chính Việt Nam, NXB
Đại học quốc gia, Hà Nội, 2005.
5. Hiến pháp nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1992 (có sửa
đổi, bổ sung năm 2001).

11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỤC LỤC

Trang
A. PHẦN MỞ ĐẦU

1

B. PHẦN NỘI DUNG

1

1. Nguyên tắc tập trung – dân chủ và nguyên tắc tập trung –

1

dân chủ trong quản lí hành chính nhà nước
1.1 Nguyên tắc tập trung – dân chủ.

1

1.2 Nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý hành chính

2

nhà nước.
2. Nội dung của nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý
hành chính ở Việt Nam hiện nay.
a. sự phụ thuộc của cơ quan hành chính nhà nước vào cơ
quan quyền lực nhà nước cùng cấp.
b. Sự phục tùng của cấp dưới đối với cấp trên, địa phương

3
4
5

đối với trung ương.
c. Việc phân cấp quản lí.

5

d. Hướng về cơ sở.

7

e. Sự phụ thuộc hai chiều của cơ quan hành chính nhà nước
ở địa phương.
3. Ý nghĩa nguyên tắc tập trung – dân chủ trong quản lý hành
chính nhà nước ở Việt Nam hiện nay
C. KẾT LUẬN

7
8
10

12

LUAN VAN CHAT LUONG download : add