Luận văn “Pháp luật về đăng ký doanh nghiệp qua thực tiễn trên địa bàn tỉnh Tiền Giang”

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÙI XUÂN THẮNG

PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP
QUA THỰC TIỄN TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH TIỀN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2021


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÙI XUÂN THẮNG

PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP
QUA THỰC TIỄN TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH TIỀN GIANG
Chuyên ngành

: Luật Kinh tế

Mã số chuyên ngành : 8 38 01 07
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
TS. Trần Huỳnh Thanh Nghị

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2021


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng luận văn “Pháp luật về đăng ký doanh nghiệp qua thực
tiễn trên địa bàn tỉnh Tiền Giang” là bài nghiên cứu của chính tơi.
Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tơi cam
đoan rằng tồn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố
hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.
Khơng có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận
văn này mà khơng được trích dẫn theo đúng quy định.
Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các
trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.
TP. Hồ Chí Minh, năm 2021
Tác giả

Bùi Xuân Thắng


ii

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn “Pháp luật về đăng ký doanh nghiệp qua thực tiễn
trên địa bàn tỉnh Tiền Giang”, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến
Tiến sĩ Trần Huỳnh Thanh Nghị, Thầy đã trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn nhiệt
tình, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất trong suốt quá trình viết luận văn. Ngồi những
kiến thức góp ý q báu cho Luận văn, Thầy cịn truyền đạt cho tơi những kinh

nghiệm thực tiễn khơng chỉ hỗ trợ cho tơi hồn thành tốt Luận văn, mà còn là kiến
thức, kinh nghiệm thực tiễn để phục vụ q trình cơng tác và cuộc sống.
Đồng thời, tôi xin cảm ơn đến quý Cô, Thầy của Khoa Đào tạo Sau Đại học –
Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện tốt nhất để tôi và các
học viên của khoa có điều kiện học tập trong mơi trường đào tạo bài bản, chất lượng
và hiện đại, được nghiên cứu học hỏi từ những giảng viên giàu kinh nghiệm và tận
tâm. Kính chúc Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục phát triển ngày
càng vững mạnh.
Sau cùng, tôi xin được cảm ơn các Cô, Thầy trong Hội đồng bảo vệ và kính
mong nhận được sự quan tâm, nhận xét của các Cơ, Thầy để tơi có điều kiện hoàn
thành tốt hơn những nội dung của luận văn nhằm đạt được tính hiệu quả, hữu ích áp
dụng vào thực tiễn.
Xin trân trọng cảm ơn!


iii

TÓM TẮT
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận liên quan đến pháp luật về đăng
ký doanh nghiệp như: khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của hoạt động đăng ký doanh
nghiệp đối với nhà đầu tư, doanh nghiệp trong nền kinh tế hiện nay. Bên cạnh đó,
luận văn cũng nghiên cứu và phân tích các quy định về trình tự, thủ tục áp dụng
pháp luật về đăng ký doanh nghiệp tại Việt Nam, đồng thời nêu lên thực trạng áp
dụng pháp luật về đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang.
Trên cơ sở những vấn đề lý luận đã nghiên cứu, đối chiếu với thực tiễn trên
địa bàn tỉnh Tiền Giang, tác giả đưa ra những đánh giá, nhận định về việc áp dụng
pháp luật về đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Từ đó, nêu lên
những vấn đề bất cập, hạn chế qua thực tiễn áp dụng pháp luật và tìm hiểu nguyên
nhân dẫn đến những hạn chế, bất cập ấy. Đồng thời, tác giả đưa ra những kiến nghị
nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp và kiến nghị đối với

tỉnh Tiền Giang về những giải pháp nhằm từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động
đăng ký doanh nghiệp, góp phần thu hút và cải thiện mơi trường đầu tư, kinh doanh,
tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội tại tỉnh Tiền Giang trong thời gian tới.


iv

SUMMARY

The thesis researches theoretical issues related to the law on business
registration such as: concept, characteristics, meaning of business registration
activities for investors and enterprises in the current economy. In addition, the thesis
also studies and analyzes the regulations on the order and procedures for applying
the law on business registration in Vietnam, and at the same time points out the
current situation of applying the law on business registration in the locality at Tien
Giang Province.
On the basis of theoretical issues researched and compared with practice in
Tien Giang province, the author makes assessments and comments on the
application of the law on business registration in Tien Giang province. From there,
raise issues and limitations through practical application of the law and find out the
causes leading to those limitations and inadequacies. At the same time, the author
makes recommendations to continue to improve the law on business registration and
proposes to Tien Giang province on solutions to gradually improve the efficiency of
business registration activities, contributing to the improvement of business
registration attracting and improving the investment and business environment,
creating a driving force for socio-economic development in Tien Giang province in
the coming time.


v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
TÓM TẮT ................................................................................................................ iii
MỤC LỤC ..................................................................................................................v
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................... vii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ ĐĂNG KÝ
DOANH NGHIỆP .....................................................................................................8
1.1. Khái quát chung về đăng ký doanh nghiệp.......................................................8
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của đăng ký doanh nghiệp ....................................8
1.1.2. Ý nghĩa và vai trò của đăng ký doanh nghiệp ..........................................13
1.1.3. Chủ thể đăng ký doanh nghiệp .................................................................17
1.1.4. Điều kiện về ngành, nghề kinh doanh. .....................................................24
1.1.5. Điều kiện về đặt tên doanh nghiệp ...........................................................26
1.1.6. Điều kiện về trụ sở chính của doanh nghiệp ............................................29
1.2. Thủ tục đăng ký doanh nghiệp........................................................................30
1.3 Quá trình hình thành và phát triển của pháp luật về đăng ký doanh nghiệp tại
Việt Nam ................................................................................................................40
1.3.1. Giai đoạn từ năm 1990 đến 1999 .............................................................40
1.3.2. Giai đoạn từ năm 2000 đến giữa năm 2005 .............................................43
1.3.3. Giai đoạn từ năm 2006 đến năm 2014 .....................................................44
1.3.4. Giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2020 .....................................................45
1.3.5. Giai đoạn từ năm 2021 trở đi ...................................................................46
Kết luận Chương 1 .................................................................................................50
CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP TẠI TỈNH TIỀN
GIANG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT ....................51
2.1. Tổng quan về tình hình kinh tế - xã hội và thành lập doanh nghiệp trên địa

bàn tỉnh Tiền Giang ...............................................................................................51


vi

2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp ở tỉnh Tiền Giang 53
2.2.1. Trình tự, thủ tục thực hiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp ..............53
2.2.2. Tình hình đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang ...............59
2.2.3. Kết quả của các phương thức đăng ký doanh nghiệp ..............................65
2.3. Những tồn tại, hạn chế trong đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang..71
2.4. Những vướng mắc, bất cập của pháp luật về đăng ký doanh nghiệp và kiến nghị
hoàn thiện pháp luật.................................................................................................75
2.5. Một số giải pháp thực thi pháp luật về đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền
Giang ......................................................................................................................80
Kết luận chương 2 ..................................................................................................85
KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................86
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................88


vii

DANH MỤC BẢNG

Trang
Bảng 2.1 Tình hình tiếp nhận hồ sơ hàng năm tại Phòng Đăng ký kinh doanh của
tỉnh Tiền Giang .......................................................................................... 61
Bảng 2.2 Thống kê tình hình đăng ký doanh nghiệp từ năm 2016 – 2020 ............... 62
Bảng 2.3 Biểu đồ kết quả đăng ký doanh nghiệp thành lập mới bằng phương thức
trực tiếp (từ năm 2017 - 2020) ................................................................... 66
Bảng 2.4 Biểu đồ kết quả đăng ký doanh nghiệp thành lập mới bằng phương thức

qua mạng điện tử (từ năm 2017 - 2020) .................................................... 67


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ðảng và Nhà nước ln có những chính sách, chủ trương tạo điều kiện để thu
hút các chủ thể tham gia vào hoạt động kinh doanh; đặc biệt chú trọng thúc đẩy hoạt
động khởi nghiệp trong giai đoạn hiện nay, đây là một chủ trương và định hướng
lớn đã và đang được triển khai mạnh mẽ ở các cấp địa phương, góp phần xây dựng
nền kinh tế thị trường đổi mới sáng tạo. Để hiện thực hóa các chủ trương và định
hướng đó thì việc ban hành và sửa đổi, bổ sung những quy định của pháp luật doanh
nghiệp là cấp bách và cần thiết.
Luật Doanh nghiệp năm 2020 được ban hành ngày 17 tháng 6 năm 2020, tại
kỳ họp thứ 9, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV. Các
quy định trong Luật Doanh nghiệp năm 2020 so với các luật doanh nghiệp trước
đây có nhiều điểm mới, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong giai đoạn gia nhập thị
trường nói riêng và trong q trình đầu tư, kinh doanh nói chung. Để một chủ thể
kinh doanh ra đời và gia nhập thị trường thì thủ tục đầu tiên hết sức quan trọng và
bắt buộc đó là đăng ký doanh nghiệp. Bởi vì, đăng ký doanh nghiệp là một thủ tục
pháp lý khai sinh và thừa nhận sự ra đời của các chủ thể kinh doanh. Luật Doanh
nghiệp năm 2020 đã dành cả Chương II với 29 điều để quy định về vấn đề thành lập
doanh nghiệp, kèm theo đó là Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 04/01/2021 của
Chính phủ quy định chi tiết các vấn đề về đăng ký doanh nghiệp. Tuy nhiên, Luật
Doanh nghiệp năm 2020 và Nghị định số 01/2021/NĐ-CP mới được ban hành và đi
vào áp dụng, do đó trong q trình áp dụng các quy định mới trong đăng ký doanh
nghiệp sẽ phát sinh khơng ít khó khăn, vướng mắc nhất định, từ đó gây ra những trở
ngại cho các nhà đầu tư trên địa bàn cả nước nói chung và tỉnh Tiền Giang nói
riêng.

Tỉnh Tiền Giang với lợi thế là một tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế,
đặc biệt phù hợp cho hoạt động của các doanh nghiệp. Với diện tích rộng lớn, dân
số đơng, có nhiều nguồn ngun liệu cho phát triển công nghiệp chế biến nông sản;


2

là cửa ngõ tiếp giáp giữa vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và khu vực đồng bằng
sơng Cửu Long; là đầu mối giao thông quan trọng với nhiều tuyến cao tốc, quốc lộ,
giao thông đường thủy quốc gia, quốc tế; điều kiện kết cấu hạ tầng tương đối hoàn
thiện ở mức cao và thuận lợi trong hợp tác, chuyển giao khoa học công nghệ, thu
hút đầu tư với vùng Đơng Nam Bộ, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh. Ngồi ra,
tỉnh Tiền Giang có nhiều chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia
thị trường, tạo mơi trường cạnh tranh bình đẳng, phát triển đa dạng các loại hình sở
hữu đối với doanh nghiệp; đặc biệt Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tiền
Giang lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đề ra mục tiêu “Phấn đấu đến năm
2025, Tiền Giang trở thành tỉnh phát triển trong vùng kinh tế trọng điểm phía
Nam”. Đây là điều kiện thuận lợi thu hút các loại hình kinh tế phát triển, các doanh
nghiệp được thành lập để đáp ứng với tình hình phát triển của tỉnh. Tuy nhiên, từ
những quy định của luật cho đến công tác áp dụng quy định pháp luật trên địa bàn
tỉnh Tiền Giang hiện nay vẫn còn một số hạn chế, bất cập, chưa có sự thống nhất,
gây khó khăn, vướng mắc trong quá trình đăng ký doanh nghiêp, đặc biệt trong thời
điểm những quy định mới có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2021.
Đó là lý do để Tác giả quyết định lựa chọn đề tài “Pháp luật về đăng ký
doanh nghiệp qua thực tiễn trên địa bàn tỉnh Tiền Giang” làm Luận văn thạc sĩ cho
mình. Thông qua việc nghiên cứu đề tài, tác giả luận văn muốn đi sâu nghiên cứu
một cách hệ thống, toàn diện về thực trạng đăng ký doanh nghiệp theo Luật Doanh
nghiệp năm 2020 trên địa bàn tỉnh Tiền Giang để từ đó góp phần hồn thiện pháp
luật về đăng ký doanh nghiệp, cũng như giải quyết những khó khăn về hoạt động
đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Bên cạnh đó có những đề xuất,

kiến nghị nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hoạt động đăng ký doanh nghiệp
trên địa bàn tỉnh Tiền Giang ngày càng hiệu quả và mang lại nhiều thuận lợi hơn
cho người dân.
2. Tình hình nghiên cứu
Luật Doanh nghiệp năm 2014 đến nay cơ bản hồn thành sứ mệnh của mình,
trải qua 06 năm triển khai và thực hiện, đã tạo hành lang pháp lý quan trọng trong


3

việc thành lập, tổ chức quản lý, tổ chức lại, giải thể, hoạt động có liên quan của
doanh nghiệp nói chung và đăng ký doanh nghiệp nói riêng; song song đó là những
hạn chế, bất cập phát sinh chưa phù hợp với điều kiện kinh tế thị trường hiện nay.
Chính vì lẽ đó Luật Doanh nghiệp năm 2020 được ban hành và thay thế, kỳ vọng sẽ
tạo nên những thay đổi lớn trên thị trường, cả ở góc độ doanh nghiệp và quản lý nhà
nước, trong đó có việc đăng ký doanh nghiệp.
Pháp luật về đăng ký doanh nghiệp là một trong những nội dung cốt lỗi, có
tác động rất lớn đến tính khả thi, hiệu quả của pháp luật doanh nghiệp; chính vì vậy
ln là đề tài thu hút sự quan tâm của các học giả, nhà nghiên cứu, các chuyên gia
phân tích, mổ xẻ để đánh giá tính hiệu quả, khả thi hay những hạn chế, bất cập dưới
nhiều gốc nhìn, nhiều địa phương khác nhau, qua đó đã có những đề xuất kiến nghị
hồn thiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp, điển hình như:
- Luận án tiến sĩ “Pháp luật doanh nghiệp trong mối quan hệ với cải cách thủ
tục hành chính ở Việt Nam” của tác giả Trần Huỳnh Thanh Nghị năm 2014 tại
Trường Đại học Kinh tế Hồ Chí Minh, đây là luận án tiến sĩ luật học đầu tiên
nghiên cứu, giải quyết nhiều vấn đề của thực tiễn pháp luật doanh nghiệp như: các
vấn đề lý luận cơ bản về mối quan hệ giữa quy định pháp luật doanh nghiệp với cải
cách thủ tục hành chính ở Việt Nam; đồng thời cũng là cơng trình đầu tiên đánh giá
thực trạng pháp luật đăng ký doanh nghiệp Việt Nam sau 04 năm thực hiện Nghị
định 43/2010/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp với những thành

cơng và hạn chế nhất định,... Ngồi ra, luận văn cịn cung cấp một lượng lớn thơng
tin có giá trị về lý luận và thực tiễn của pháp luật doanh nghiệp về cải cách thủ tục
hành chính trong nước và thế giới.
- Luận văn thạc sĩ “Pháp luật về đăng ký doanh nghiệp qua thực tiễn tại
thành phố Đà Nẵng” của tác giả Nguyễn Thùy Dương năm 2018 tại Trường Đại học
Luật thuộc Đại học Huế. Luận văn nghiên cứu về những vấn đề lý luận, những quy
định về pháp luật đăng ký doanh nghiệp trong Luật Doanh nghiệp năm 2014; đồng
thời tìm ra những giải pháp hồn thiện pháp luật về thực hiện đăng ký doanh nghiệp
ở Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu thực trạng tại thành phố Đà Nẵng.


4

- Luận văn thạc sĩ “Trình tự, thủ tục đăng ký thành lập doanh nghiệp theo
pháp luật doanh nghiệp Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Quảng Ninh” của tác giả Đỗ Thị
Thu Hiền năm 2019 tại Học viện Khoa học xã hội thuộc Viện Hàn lâm khoa học xã
hội Việt Nam. Luận văn nghiên cứu và phân tích những quy định về việc đăng ký
đối với doanh nghiệp mới thành lập; phân tích và đánh giá những vấn đề liên quan
đến hoạt động đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp năm
2014 và thực tiễn áp dụng tại tỉnh Quảng Ninh.
- Luận văn “Thực trạng pháp luật về đăng ký doanh nghiệp tại Việt Nam”
của tác giả Đỗ Thị Hoài năm 2019 tại Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh.
Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận về đăng ký doanh nghiệp theo Luật
Doanh nghiệp năm 2014 tại Việt Nam, bên cạnh đó phân tích các quy định pháp
luật về đăng ký doanh nghiệp ở một số nước trên thế giới, từ đó rút ra bài học kinh
nghiệm và đề xuất, kiến nghị hoàn thiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp tại Việt
Nam.
- Bài viết “Một số ý kiến nhận xét về điều kiện thành lập doanh nghiệp, điều
kiện kinh doanh theo pháp luật doanh nghiệp ở Việt Nam” năm 2019 của Giáo sư,
Tiến sĩ Bùi Minh Thanh và Tiến sĩ Lê Thị Tuyết Hà - Khoa Luật, Đại học Mở thành

phố Hồ Chí Minh đăng trên trang thơng tin điện tử Tạp chí Cơng thương. Bài viết
bình luận về một số bất cập làm hạn chế quyền tự do kinh doanh hợp pháp của các
chủ thể kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp năm 2014.
- Bài viết “Điều kiện kinh doanh là công cụ quản lý nhà nước trong q trình
hồn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam”
năm 2019, của Tiến sĩ Trần Thị Quang Hồng, Viện Khoa học Pháp lý – Bộ Tư
pháp, đăng trên Tạp chí Nghiên cứu pháp luật số 22/2019 của Viện Nghiên cứu lập
pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Bài viết phân tích điều kiện kinh doanh
dưới góc độ là một cơng cụ quản lý nhà nước; trên cơ sở đó đề xuất một số yêu cầu
cần tn thủ trong q trình hồn thiện quy định của pháp luật về điều kiện kinh
doanh ở nước ta hiện nay.


5

- Sách “Những điểm mới của Luật Doanh nghiệp dành cho doanh nghiệp”
năm 2021 của Tiến sĩ Vương Thanh Thúy, Nhà xuất bản Hồng Đức. Sách phân tích,
đánh giá những điểm mới tiêu biểu của Luật Doanh nghiệp năm 2020; từ đó, tác giả
đưa ra những lời khuyên, lưu ý ngắn gọn, dễ ghi nhớ hữu ích và cần thiết đối với
doanh nghiệp; nội dung được trình bày theo hình thức đối chiếu những điều luật của
Luật Doanh nghiệp năm 2014 và Luật Doanh nghiệp năm 2020.
Những cơng trình, bài viết nghiên cứu nêu trên hầu hết đã nêu và giải quyết
những vấn đề pháp lý và thực tiễn về đăng ký doanh nghiệp nói chung trên phạm vi
tồn quốc và ở địa phương theo Luật Doanh nghiệp năm 2014 và các văn bản luật
trước đây. Tuy nhiên, đến nay số lượng cơng trình nghiên cứu, đánh giá về Luật
Doanh nghiệp năm 2020 vẫn rất ít, đa số chỉ dừng lại ở việc so sánh những điểm
mới của pháp luật, mà chưa đi sâu vào nghiên cứu, phân tích những hạn chế bất cập
có liên quan, cũng như nghiên cứu về những vấn đề lý luận của pháp luật đăng ký
doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp năm 2020; đồng thời cũng chưa có cơng
trình đánh giá thực tiễn việc áp dụng pháp luật về đăng ký doanh nghiệp theo Luật

Doanh nghiệp năm 2020 trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Do đó, đề tài nghiên cứu này
khơng trùng lắp với các đề tài nghiên cứu đã được cơng bố trước đó.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về đề tài: “Pháp luật về đăng ký doanh nghiệp qua thực
tiễn trên địa bàn tỉnh Tiền Giang” hướng đến các mục tiêu sau:
Thứ nhất, nghiên cứu và làm rõ những vấn đề lý luận chung về đăng ký
doanh nghiệp và pháp luật về đăng ký doanh nghiệp tại Việt Nam.
Thứ hai, đánh giá thực trạng đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền
Giang, từ đó rút ra những kết quả đạt được và những bất cập, vướng mắc của pháp
luật về đăng ký doanh nghiệp.
Thứ ba, đề xuất kiến nghị hoàn thiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp
cũng như giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp
trên địa bàn tỉnh Tiền Giang trong thời gian tới.


6

4. Câu hỏi nghiên cứu
Câu 1: Quy định về đăng ký doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp năm
2020 có những điểm gì mới so với Luật Doanh nghiệp năm 2014?
Câu 2: Thực tiễn áp dụng quy định pháp luật về đăng ký doanh nghiệp trên
địa bàn tỉnh Tiền Giang có những thành cơng và hạn chế gì?
Câu 3: Từ thực tiễn đã phân tích, đánh giá tại tỉnh Tiền Giang cần có những
kiến nghị gì để hồn thiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp cũng như giải pháp
nâng cao hiệu quả việc thực hiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp trên địa bàn
tỉnh Tiền Giang trong thời gian tới?
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu các quy định về đăng ký doanh nghiệp tại Luật Doanh
nghiệp năm 2020 cũng như thực trạng đăng ký doanh nghiệp tại tỉnh Tiền Giang từ

năm 2015 cho đến nay.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu pháp luật về đăng ký
doanh nghiệp theo quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2020 và các văn bản dưới
luật thi hành đạo luật này.
Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu thực tiễn áp dụng pháp luật về
đăng ký doanh nghiệp trên phạm vi địa bàn tỉnh Tiền Giang.
Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu thực tiễn đăng ký doanh nghiệp tại
tỉnh Tiền Giang từ năm 2015 đến nay.
6. Phương pháp nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu của luận văn đề ra, Tác giả đã sử dụng các phương
pháp nghiên cứu như sau:
- Phương pháp lịch sử: được sử dụng để nghiên cứu, tìm hiểu về lịch sử hình
thành các quy định về đăng ký doanh nghiệp theo pháp luật hiện hành.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp được sử dụng để phân tích, luận giải các
khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung của pháp luật về đăng ký doanh nghiệp.


7

- Phương pháp tổng hợp, so sánh, bình luận để đánh giá về hoạt động đăng
ký doanh nghiệp theo pháp luật hiện hành và của tỉnh Tiền Giang qua các giai đoạn.
Trên cơ sở đó rút ra được những nhận định về ưu điểm, hạn chế, đề xuất, kiến nghị
các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp và thực tiễn thực
hiện pháp luật về đăng ký doanh nghiệp ở tỉnh Tiền Giang.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
7.1. Ý nghĩa khoa học
Luận văn nghiên cứu các quy định pháp luật về đăng ký doanh nghiệp theo
Luật Doanh nghiệp năm 2020, đồng thời xác định những bất cập, hạn chế qua thực
tiễn áp dụng tại địa bàn tỉnh Tiền Giang và từ đó đề ra các giải pháp tiếp tục hồn

thiện pháp luật, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người dân và doanh nghiệp; đề
xuất những biện pháp phù hợp với thực tiễn góp phần thực hiện hiệu quả định
hướng phát triển doanh nghiệp tại tỉnh Tiền Giang, trong bối cảnh hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng.
7.2. Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp một phần vào bộ tài liệu tham khảo
trong lĩnh vực đăng ký doanh nghiệp; đưa ra những kiến nghị và giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả hoạt động đăng ký doanh nghiệp trong thực tiễn. Bên cạnh đó,
luận văn cũng làm cơ sở để các cơ quan quản lý nhà nước về đăng ký doanh nghiệp
rà soát và tiếp tục hoàn thiện các quy định về đăng ký doanh nghiệp, cập nhật kịp
thời theo quy định pháp luật hiện hành.
8. Kết cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn bao gồm 2 chương:
Chương 1: Lý luận và quy định của pháp luật về đăng ký doanh nghiệp.
Chương 2: Thực tiễn đăng ký doanh nghiệp tại tỉnh Tiền Giang và một số
giải pháp hoàn thiện pháp luật.


8

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN VÀ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
VỀ ĐĂNG KÝ DOANH NGHIỆP

1.1. Khái quát chung về đăng ký doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của đăng ký doanh nghiệp
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa của nước ta, để khởi
nghiệp dưới hình thức doanh nghiệp thì nhà đầu tư địi hỏi phải thỏa mãn những
quy định của pháp luật. Trong đó phải kể đến là hoạt động đăng ký doanh nghiệp,

đây được xem là một trong những thủ tục hành chính bắt buộc mà nhà đầu tư phải
thực hiện và hoàn thành trước khi doanh nghiệp đi vào hoạt động. Nhằm để giúp
nhà nước biết sự tồn tại và ghi nhận sự ra đời của các chủ thể kinh doanh, đồng thời
có thể thực hiện các hoạt động kiểm tra, giám sát khi doanh nghiệp đi vào sản xuất,
kinh doanh, cũng như thực hiện các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp khi gặp khó
khăn; là cơ sở để nhà nước xây dựng môi trường kinh doanh quốc gia ngày càng
lành mạnh, thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia thị trường, góp
phần xây dựng đất nước ngày càng văn minh, giàu đẹp.
Trước đây, trong các văn bản quy phạm pháp luật như: Luật Công ty (1990),
Luật Doanh nghiệp tư nhân (1990), Luật Doanh nghiệp (1999, 2005, 2009, 2014),
Luật Đầu tư (2005), Luật Thương mại đều sử dụng và nhắc đến khá nhiều về thuật
ngữ “đăng ký kinh doanh” với ý nghĩa “là một thủ tục hành chính bắt buộc trong đó
người kinh doanh sẽ thực hiện việc khai báo hoạt động kinh doanh của mình với cơ
quan quản lý nhà nước và được Nhà nước ghi nhận việc kinh doanh bằng hình thức
Cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh”1, thay vì sử dụng thuật ngữ “đăng ký
doanh nghiệp” như hiện nay. Thuật ngữ “đăng ký doanh nghiệp” chính thức được
ghi nhận tại Nghị định số 43/2010/NĐ-CP ngày 15 tháng 4 năm 2010 của Chính
phủ hướng dẫn về đăng ký doanh nghiệp là sự thống nhất quy trình đăng ký kinh
Nguyễn Thị Mỹ Loan (2020). Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ đăng ký kinh
doanh của doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Cần Thơ, Luận án tiến sĩ, Đại học Cần Thơ.
1


9

doanh với đăng ký thuế đối với các loại hình doanh nghiệp thành lập theo quy định
của Luật Doanh nghiệp.
Đăng ký doanh nghiệp theo Nghị định số 43/2010/NĐ-CP của Chính phủ là
bao gồm nội dung về đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế đối với các loại hình
doanh nghiệp thành lập theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Trong đó, đăng ký

doanh nghiệp bao gồm đăng ký thành lập mới doanh nghiệp và đăng ký thay đổi nội
dung đăng ký doanh nghiệp2. Quá trình chuyển từ sử dụng thuật ngữ “đăng ký kinh
doanh” sang “đăng ký doanh nghiệp” mang ý nghĩa hết sức to lớn, đánh dấu sự tiến
bộ trong tư duy lập pháp, tạo ra bước ngoặt mới trong tiến trình cải cách thủ tục
hành chính, chính thức thống nhất quy trình đăng ký kinh doanh với đăng ký thuế,
áp dụng một mã số duy nhất để định danh cho doanh nghiệp.
Tiếp theo đó, tại khoản 1 Điều 3 Nghị định số 78/2015/NĐ-CP thì thuật ngữ
đăng ký doanh nghiệp lần đầu tiên được định nghĩa khá đầy đủ, đây “là việc người
thành lập doanh nghiệp đăng ký thông tin về doanh nghiệp dự kiến thành lập,
doanh nghiệp đăng ký những thay đổi hoặc dự kiến thay đổi trong thông tin về đăng
ký doanh nghiệp với cơ quan đăng ký kinh doanh và được lưu giữ tại Cơ sở dữ liệu
quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Đăng ký doanh nghiệp bao gồm đăng ký thành
lập doanh nghiệp, đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp và các nghĩa vụ
đăng ký, thông báo khác theo quy định của Nghị định số 78/2015/NĐ-CP”.
Đến ngày 01 tháng 01 năm 2021, Luật Doanh nghiệp năm 2020 chính thức có
hiệu lực và Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 04/01/2021 của Chính phủ về đăng
ký doanh nghiệp một lần nữa giải thích lại thuật ngữ “đăng ký doanh nghiệp”. So
với Nghị định số 78/2015/NĐ-CP; Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 04/01/2021
của Chính phủ thì khái niệm về đăng ký doanh nghiệp có sự thay đổi về nội dung
một cách chặt chẽ hơn và cụ thể hơn trong hoạt động đăng ký doanh nghiệp, theo đó
“Đăng ký doanh nghiệp là việc người thành lập doanh nghiệp đăng ký thông tin về
doanh nghiệp dự kiến thành lập, doanh nghiệp đăng ký những thay đổi trong thông

2

Xem: Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 43/2010/NĐ-CP của Chính phủ.


10

tin về đăng ký doanh nghiệp với Cơ quan đăng ký kinh doanh và được lưu giữ tại
Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Đăng ký doanh nghiệp bao gồm
đăng ký thành lập doanh nghiệp, đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện,
địa điểm kinh doanh và các nghĩa vụ đăng ký, thông báo khác theo quy định của
Nghị định này”3. Như vậy, với khái niệm này, đăng ký doanh nghiệp khơng cịn nội
dung doanh nghiệp “dự kiến thay đổi thông tin” để đảm bảo tính logic của việc
đăng ký thay đổi thơng tin của doanh nghiệp, không tồn tại việc dự kiến thay đổi
thông tin trong hoạt động đăng ký doanh nghiệp như trước đây; đồng thời cũng bổ
sung cụ thể việc “đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh
doanh” vào khái niệm đăng ký doanh nghiệp.
Tóm lại, đăng ký doanh nghiệp có thể được định nghĩa ngắn gọn bao gồm (1)
việc người thành lập doanh nghiệp đăng ký thông tin về doanh nghiệp dự kiến thành
lập và (2) doanh nghiệp đăng ký thay đổi thông tin về đăng ký doanh nghiệp với Cơ
quan đăng ký kinh doanh và những thông tin này được lưu giữ tại Cơ sở dữ liệu
quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Đăng ký doanh nghiệp có những đặc điểm cơ bản như sau:
Một là, đăng ký doanh nghiệp là thủ tục gia nhập thị trường của chủ thể kinh
doanh phải thực hiện trước khi gia nhập thị trường. Muốn kinh doanh trong lãnh thổ
Việt Nam thì chủ thể kinh doanh phải thực hiện thủ tục đầu tiên là đăng ký các
thông tin về doanh nghiệp dự kiến thành lập với cơ quan đăng ký kinh doanh và
phải chịu trách nhiệm về tính chính xác của những thông tin cung cấp ghi trong hồ
sơ đăng ký kinh doanh. Thông qua việc đăng ký doanh nghiệp, nhà nước thừa nhận
sự tồn tại của doanh nghiệp trên thương trường, qua đó vừa đảm bảo quyền tự do
kinh doanh cho các chủ thể kinh doanh vừa phục vụ cho công tác quản lý của nhà
nước đối với những tổ chức kinh tế này.
Hai là, cơ quan đăng ký doanh nghiệp phải cấp giấy chứng nhận đăng ký
doanh nghiệp cho chủ thể kinh doanh khi đủ các điều kiện sau: ngành, nghề đăng ký

3

Xem: Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 04/01/2021 của Chính phủ.


11

kinh doanh không bị cấm đầu tư kinh doanh; tên của doanh nghiệp được đặt theo
đúng quy định tại các điều 37, 38, 39 và 41 của Luật Doanh nghiệp năm 2020; có
hồ sơ đăng ký doanh nghiệp hợp lệ và nộp đủ lệ phí đăng ký doanh nghiệp theo quy
định của pháp luật về phí và lệ phí. “Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp đối
với doanh nghiệp giống như giấy khai sinh của con người, trên đó ghi các thông tin
pháp lý quan trọng nhất của doanh nghiệp”4; khi doanh nghiệp được cấp Giấy
chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thì nó đương nhiên được thừa nhận ra đời, được
pháp luật bảo hộ và phải chịu sự ràng buộc bởi các quy định pháp lý có liên quan.
Đây là tiền đề, cơ sở để doanh nghiệp gia nhập thị trường, tiến hành các hoạt động
kinh doanh một cách hợp pháp.
Ba là, việc đăng ký doanh nghiệp mang tính cơng khai và minh bạch và được
pháp luật quy định cụ thể về trình tự, thủ tục; cơ quan đăng ký kinh doanh không
được yêu cầu người thành lập doanh nghiệp hoặc doanh nghiệp nộp thêm hồ sơ
hoặc giấy tờ khác ngoài các giấy tờ trong hồ sơ đăng ký doanh nghiệp theo quy
định; đồng thời, thông tin về doanh nghiệp đều được công bố công khai và minh
bạch trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Mọi người dân,
doanh nghiệp đều có quyền tiếp cận và khai thác thông tin về doanh nghiệp đã được
đăng ký tại cơ sở dữ liệu quốc gia về doanh nghiệp tại địa chỉ
.
Bốn là, đăng ký doanh nghiệp là phương thức thực hiện quyền tự do kinh
doanh của nhà đầu tư. Hiến pháp năm 2013 xác định : “Mọi người có quyền tự do
kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm”5. Tinh thần của
Hiến pháp năm 2013 đã được cụ thể hoá trong rất nhiều các văn bản quy phạm pháp
luật, theo đó, các văn bản chỉ liệt kê những hoạt động mà doanh nghiệp bị cấm kinh
doanh, chứ khơng cịn liệt kê những hoạt động mà doanh nghiệp được kinh doanh6.

Trong đăng ký doanh nghiệp, quyền tự do kinh doanh còn được thể hiện trong nội

Xem: Trương Thanh Đức (2018), Luận giải về Luật doanh nghiệp, NXB Chính trị Quốc gia sự thật, tr 109.
Xem: Điều 33 Hiến pháp năm 2013.
6
Xem: Phòng Thương mại và Cơng nghiệp Việt Nam (2019), Báo cáo Dịng chảy pháp luật kinh doanh năm
2019, tr 9.
4
5


12

dung giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cấp cho doanh nghiệp khơng ghi ngành,
nghề kinh doanh, thay vào đó, nhà đầu tư chỉ cần đăng ký ngành, nghề kinh doanh
tại thời điểm thành lập doanh nghiệp và những thay đổi (nếu có) liên quan đến
ngành, nghề kinh doanh trong quá trình hoạt động với cơ quan đăng ký kinh doanh7.
Nhà nước tạo điều kiện cho chủ thể kinh doanh thực hiện quyền tự do kinh
doanh thông qua cơ chế “tiền đăng” tại cơ quan đăng ký kinh doanh, đồng nghĩa
“Nhà nước đặt niềm tin vào doanh nghiệp vào nhà đầu tư khi họ sử dụng quyền tự
do kinh doanh của mình”8. Việc đăng ký này hồn tồn khơng phải sự hạn chế
quyền tự do kinh doanh mà đây là một thủ tục cần thiết giúp cho doanh nghiệp được
đảm bảo về các quyền và nghĩa vụ, được thừa nhận tư cách pháp lý khi gia nhập thị
trường, đồng thời đây cũng là biện pháp quan trọng giúp Nhà nước tổ chức và quản
lý doanh nghiệp một cách chặt chẽ và khoa học các doanh nghiệp trong nền kinh tế.
Năm là, đăng ký doanh nghiệp là một trong những dịch vụ hành chính cơng do
cơ quan quản lý Nhà nước trực tiếp thực hiện. “Dịch vụ hành chính cơng là những
dịch vụ liên quan đến hoạt động thực thi pháp luật, không nhằm mục tiêu lợi nhuận,
do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân dưới hình thức các
loại giấy tờ có giá trị pháp lý trong các lĩnh vực mà cơ quan nhà nước đó quản lý.

Mỗi dịch vụ hành chính cơng gắn liền với một thủ tục hành chính để giải quyết
hồn chỉnh một công việc cụ thể liên quan đến tổ chức, cá nhân”9. Hoạt động đăng
ký doanh nghiệp là hoạt động cơng, bởi vì hiện nay chỉ có phịng đăng ký kinh
doanh thực hiện, đây là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mới
có thẩm quyền thực hiện việc cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp trong
phạm vi địa phương quản lý; hoạt động này không vì mục đích lợi nhuận, chịu sự
chi phối của nhiều yếu tố khác nhau và thường xảy ra sự bất cập giữa đại diện là
nhà nước (là nơi cung ứng dịch vụ) và người dân (là đối tượng thụ hưởng dịch vụ
cơng).

Xem: Trần Huỳnh Thanh Nghị (2019), Giáo trình Luật doanh nghiệp, NXB Lao động, tr 12.
Xem: Mai Hồng Quỳ (2012), Tự do kinh doanh và vấn đề bảo đảm quyền con người tại Việt Nam, NXB
Lao động.
9
Xem: Khoản 3, Điều 3, Nghị định số 43/2011/NĐ-CP ngày 13/6/2011 của Chính phủ.
7
8


13

Sáu là, đăng ký doanh nghiệp là một thủ tục hành chính bắt buộc chủ thể kinh
doanh phải tuân thủ theo quy định của pháp luật về trình tự, cách thức thực hiện, hồ
sơ và yêu cầu, điều kiện nhằm để cơ quan nhà nước có thẩm quyền ghi nhận sự ra
đời của doanh nghiệp. Chủ thể kinh doanh sẽ phải khai báo các thông tin về doanh
nghiệp dự kiến thành lập với cơ quan đăng ký kinh doanh, cơ quan đăng ký kinh
doanh căn cứ vào các quy định của pháp luật sẽ xem xét tính hợp lệ của hồ sơ đăng
ký và cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho chủ thể kinh doanh. Thủ tục
hành chính này ln được Chính phủ quan tâm đơn giản hóa thủ tục hành chính và
cắt giảm đáng kể trong những năm gần đây tại Việt Nam. Chẳng hạn, năm 2020,

thông thường doanh nghiệp chỉ mất khoảng 6 ngày để đăng ký doanh nghiệp kể từ
ngày nộp hồ sơ. Tỉnh, thành phố có thời gian đăng ký doanh nghiệp thấp nhất thông
thường chỉ là 2 ngày và nơi cao nhất là 9 ngày.10.
1.1.2. Ý nghĩa và vai trò của đăng ký doanh nghiệp
Xã hội ngày nay được chia ra nhiều tầng lớp khác nhau, bao gồm sĩ, nông,
công, thương. Tất cả các thành phần xã hội này được coi là nền tảng để phát triển,
vận hành xã hội, Lê Quý Đôn cũng đã tổng kết thành câu châm ngôn nổi tiếng là
“Phi sỹ bất hưng, phi nông bất ổn, phi công bất phú, phi thương bất hoạt”, nghĩa là
khơng có trí thức thì xã hội khơng hưng thịnh, khơng có nơng nghiệp thì xã hội bất
ổn, khơng có cơng nghiệp thì đất nước khơng giàu, cịn khơng có thương mại thì xã
hội không hoạt động. Như vậy đã từ lâu, quan niệm về làm giàu của người dân luôn
gắn liền với hoạt động sản xuất, kinh doanh, mua bán hàng hóa và dịch vụ. Hoạt
động này khơng chỉ có ý nghĩa làm giàu cho người dân mà còn là động lực quan
trọng thúc đẩy phát triển kinh tế; đồng thời, đây cũng là một trong những quan điểm
phát triển kinh tế xã hội 10 năm 2021 – 2030 của Đảng và Nhà nước ta “Phát triển
nhanh, hài hòa các khu vực kinh tế và các loại hình doanh nghiệp; phát triển kinh
tế tư nhân thực sự là một động lực quan trọng trong nền kinh tế”11.

Xem: Phịng Thương mại và Cơng nghiệp Việt Nam (2020), Báo cáo Chi phí tuân thủ pháp luật doanh
nghiệp, tr 10.
11
Xem: Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (tập 1), NXB
Chính trị Quốc gia sự thật, Hà Nội, tr 215.
10


14

Ngày nay, xã hội ngày càng phát triển và hiện đại là cơ hội để nhiều tổ chức,
cá nhân lựa chọn mơ hình doanh nghiệp để khởi nghiệp và gia nhập thị trường; bởi

lẽ thông qua việc thành lập doanh nghiệp để sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ
sẽ là con đường ngắn nhất mang đến sự thịnh vượng và thành cơng; tuy nhiên, để
gia nhập thị trường thì “tất cả các doanh nghiệp không phân biệt nguồn vốn đầu tư,
dù là doanh nghiệp trong nước hay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi, doanh
nghiệp dân doanh hay doanh nghiệp nhà nước đều phải đăng ký hoạt động kinh
doanh với cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo luật định. Việc đăng ký đó có thể
thực hiện theo quy định pháp luật doanh nghiệp hoặc theo quy định pháp luật
chuyên ngành”12. Theo công bố của cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh
nghiệp thì chỉ riêng 4 tháng đầu năm 2021 đã có 44.166 doanh nghiệp mới được
đăng ký thành lập, tăng 17,5% so với cùng kỳ năm 2020; riêng trong tháng 4 năm
2021 đã đạt mức kỷ lục về số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với 14.866
doanh nghiệp (tăng 88,5% về số doanh nghiệp so với cùng kỳ năm 2020, vượt qua
mốc kỷ lục 14.854 doanh nghiệp tại thời điểm tháng 4 năm 2019)13. Sự gia tăng số
doanh nghiệp đăng ký thành lập mới tiếp tục thể hiện niềm tin của người dân và
cộng đồng doanh nghiệp đối với triển vọng phát triển kinh tế thời gian tới. Đồng
thời, qua những số liệu nêu trên cho thấy, hoạt động đăng ký doanh nghiệp mang lại
rất nhiều ý nghĩa và có vai trị rất quan trọng đối với nhà đầu tư nói riêng và xã hội
nói chung, cụ thể như:
Đối với chủ thể đăng ký doanh nghiệp:
- Việc được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp đồng nghĩa với việc
khai sinh doanh nghiệp, bởi vì từ khi có được giấy chứng nhận đăng ký doanh
nghiệp thì doanh nghiệp đã có tư cách pháp nhân, được Nhà nước thừa nhận về mặt
pháp luật; có quyền thực hiện các hoạt động kinh doanh trong những ngành nghề

Xem: Trần Huỳnh Thanh Nghị (2019), Giáo trình Luật doanh nghiệp, NXB Lao động, tr 2.
Xem: Báo cáo tình hình đăng ký doanh nghiệp tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2021, tại địa chỉ
/>12
13

15

mà pháp luật không cấm và được pháp luật bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp (điển
hình nhất là tên doanh nghiệp và thương hiệu đã được đăng ký);
- Là bằng chứng, thể hiện tính minh bạch, chịu trách nhiệm của doanh nghiệp;
bởi lẽ, tính minh bạch ln là yếu tố sống cịn, có tác động rất lớn đối với toàn bộ
hoạt động của doanh nghiệp, đây là một trong sáu nguyên tắc quản trị công ty hiệu
quả được Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đưa ra là “Cơng bố thơng
tin và tính minh bạch”14. Như vậy, trung thực trong kê khai hồ sơ đăng ký doanh
nghiệp và công bố thông tin doanh nghiệp là biểu hiện minh bạch đầu tiên của
doanh nghiệp đối với các bên có liên quan sau này, đối với khách hàng của mình;
đồng thời là một bảo đảm pháp lý quan trọng giúp doanh nghiệp hoạt động công
khai, tăng khả năng cạnh tranh với đối thủ và tạo sự an tâm cho khách hàng khi
tham gia giao dịch với doanh nghiệp.
Đối với nền kinh tế nước nhà: Đăng ký doanh nghiệp, đồng nghĩa với việc một
doanh nghiệp mới được ra đời, góp phần giải quyết một lượng lao động cho xã hội;
tạo ra thêm sản phẩm, dịch vụ; nâng cao sức cạnh tranh của cộng đồng doanh
nghiệp và là động lực của sự phát triển của nền kinh tế. Từ khi Luật doanh nghiệp
đầu tiên ra đời năm 1990 cho đến nay “Hơn ba thập kỷ qua, thực hiện đường lối
của Đảng, dưới sự quản lý của Nhà nước, đội ngũ doanh nghiệp, doanh nhân Việt
Nam đã phát triển bùng nổ, rất đáng tự hào. Tinh thần khởi nghiệp của dân tộc
được khơi dậy. Đất nước ta đã có hàng triệu doanh nhân, đang đứng mũi, chịu sào
gần 800 nghìn doanh nghiệp, 5,4 triệu hộ kinh doanh. Họ là lực lượng chủ cơng,
xung kích trong cơng cuộc thốt nghèo vĩ đại, đưa Việt Nam từ một trong những
quốc gia nghèo nhất trên thế giới, bị tàn phá bởi chiến tranh, trở thành một nước có
thu nhập trung bình và đang vững vàng hội nhập”15, đây là minh chứng, cho thấy
sự lớn mạnh của doanh nghiệp có vai trị quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế đất
nước và là thành quả to lớn của hoạt động đăng ký doanh nghiệp.

Xem: Phan Thị Thanh Thủy (2018), Bàn về tính minh bạch trong quản trị công ty cổ phần ở Việt Nam, Tạp

chí Nghiên cứu Lập pháp số 1, Viện nghiên cứu lập pháp thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tr 50.
15
Xem: Minh Phương (2020), Doanh nhân Việt Nam - Thành quả của công cuộc Đổi mới,
/>14


16

Đối với cơ quan quản lý nhà nước:
- Thông qua hoạt động đăng ký doanh nghiệp Nhà nước dễ dàng quản lý các
thông tin và các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; đồng thời dễ dàng hỗ trợ
cho doanh nghiệp, kiểm tra và giám sát quá trình kinh doanh cũng như nghĩa vụ đối
với Nhà nước và người lao động.
- Đăng ký kinh doanh giúp cho các cơ quan nhà nước kịp thời nắm bắt được
những xu hướng của thị trường và làm cơ sở đánh giá hiệu quả của việc áp dụng các
chính sách kinh tế, quy định của pháp luật trong thực tiễn, từ đó đề ra những giải
pháp hoàn thiện pháp luật và điều tiết nền kinh tế phù hợp với quy luật thị trường có
sự định hướng của Nhà nước.
- Việc cấp và dùng chung một mã số doanh nghiệp đồng thời cũng là mã số
thuế, mã số đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội và dùng để thực hiện các thủ tục hành
chính, quyền và nghĩa vụ khác; từ đó, giúp cho cơng tác quản lý nhà nước và trao
đổi thông tin về doanh nghiệp ngày càng thuận lợi hơn, chặt chẽ và đồng bộ hơn,
tăng cường cải cách thủ tục hành chính; việc liên thông dữ liệu giữa cơ quan cấp
giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, cơ quan thuế và cơ quan bảo hiểm xã hội
giúp hạn chế thất thu thuế, đảm bảo công bằng giữa các chủ thể kinh doanh, tăng
thu cho ngân sách nhà nước, bảo vệ quyền lợi của người lao động.
- Thông qua việc đăng ký doanh nghiệp các cơ quan quản lý Nhà nước kiểm
soát được thông tin của doanh nghiệp như: tên doanh nghiệp; mã số doanh nghiệp;
địa chỉ trụ sở chính; ngành, nghề kinh doanh; họ và tên người đại diện theo pháp
luật; tình trạng pháp lý của doanh nghiệp, … làm cơ sở để hỗ trợ cho doanh nghiệp,

kiểm tra và giám sát quá trình kinh doanh cũng như nghĩa vụ đối với Nhà nước và
người lao động, đặc biệt đối với những lĩnh vực, ngành, nghề kinh doanh có điều
kiện.
Đối với xã hội: đăng ký doanh nghiệp giúp cho doanh nghiệp công khai thơng
tin của mình; được Nhà nước, xã hội thừa nhận hoạt động kinh doanh hợp pháp với
tư cách pháp nhân đầy đủ, từ đó tạo được niềm tin cho xã hội và đối tác, thu hút
khách hàng khi giao dịch với doanh nghiệp. Ngoài ra, khi doanh nghiệp hoạt động