Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (608.4 KB, 26 trang )
PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số kinh nghiệm
nâng cao hiệu quả cơng tác chủ nhiệm lớp”
Lĩnh vực/mơn : Chủ nhiệm
Cấp học
: THCS
Tên tác giả
: Hồng Thị Hồi Thu
Đơn vị cơng tác: Trường THCS Nguyễn Lân
Chức vụ: Giáo viên
NĂM HỌC 2020 2021
MỤC LỤC
A.PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
.............................................................
3
1. Lí do chọn đề tài
...............................................................................................................
3
2. Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm
...............................................................................
4
3. Giới hạn của đề tài
............................................................................................................
5
B. PHẦN THỨ HAI GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
...............................................
5
...............................................................................................................................................
5
1. Cơ sở lí luận
.......................................................................................................................
5
2. Cơ sở thực tiễn
..................................................................................................................
7
3. Giải pháp thực hiện
........................................................................................................
10
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH
........................................................................................
11
............................................................................................................................
22
1. Bài học kinh nghiệm
........................................................................................................
22
3. Kiến nghị 3.1.
Về phía giáo viên:
.................................................................................................................
23
TÀI LIỆU THAM KHẢO
................................................................................
25
2
A.PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Đối với sự nghiệp trồng người, hình ảnh người thầy giáo mẫu mực
ln là tấm gương sáng cho các em học sinh. Và đặc biệt, người giáo viên
chủ nhiệm chính là linh hồn của lớp học, là người cha, người mẹ thực sự của
các con. Mỗi giáo viên chủ nhiệm giàu lịng nhân ái, vị tha, kiên trì, nhiệt tình,
biết tơn trọng nhân cách học sinh sẽ là người được các em tin u.
Hoạt động của giáo viên chủ nhiệm về bản chất là một trong những
hoạt động sáng tạo nhất trong q trình giảng dạy; là người xây dựng kế
hoạch giáo dục riêng để giáo dục tập thể học sinh lớp mình; biết tìm hiểu,
nghiên cứu đối tượng để xây dựng kế hoạch phát triển tập thể học sinh, tạo
nên sự đồn kết thống nhất trong lớp, tạo điều kiện để phát huy ý thức tự
quản của học sinh, xây dựng đội ngũ cán bộ lớp có năng lực để điều hành
hoạt động của lớp; chủ động tiếp xúc với học sinh để nắm bắt về điều kiện
và hồn cảnh của học sinh; động viên, an ủi giúp cho các em có hồn cảnh gia
đình khó khăn hoặc ốm đau, bệnh tật cố gắng n tâm học tập và biết vượt
khó, vươn lên. Điều đó vừa là trách nhiệm, vừa thể hiện được tình người
trong mối quan hệ “Thầy Trị”, tạo được ấn tượng tốt và xây dựng nên hình
ảnh đẹp đẽ, cao cả của những thầy, cơ giáo trong ký ức của các em học sinh.
Bởi thế, người giáo viên chủ nhiệm chính là một cơng việc cao q, vinh
quang nhưng cũng khơng kém phần vất vả.
Đặc biêt, giáo viên chủ nhiệm những lớp đầu cấp THCS có một vị trí
vơ cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu
cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ
và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học lên các lớp cao hơn.
Ngồi việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh trong các
tiết học mà giáo viên giảng dạy, giáo viên chủ nhiệm lớp cịn phải thường
xun theo dõi các hoạt động trong giờ chơi, trong các buổi sinh hoạt, giao lưu
tập thể,… và cả hoạt động học tập ở nhà của học sinh. Vì vậy cơng việc của
một giáo viên chủ nhiệm lớp 8 là rất nặng nề, vất vả và vơ cùng phức tạp.
Ở đầu mỗi năm học, ở cùng một trường học, cùng một khối lớp, chất
lượng học tập của học sinh cũng tương đương nhau. Nhưng tại sao đến cuối
năm, chất lượng học tập và hạnh kiểm của học sinh lớp này lại vượt trội hẳn
so với các lớp khác. Tất cả những điểm khác biệt đó phần lớn do giáo viên
chủ nhiệm lớp tạo ra. Giáo viên chủ nhiệm nào có tinh thần trách nhiệm cao,
3
tận tâm với học sinh của mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để
thu hút học sinh, làm cho học sinh trở nên chăm ngoan, thích đi học và ln
cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”.
Ngồi những giờ hoạt động tập thể, các buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ
và buổi sinh hoạt cuối tuần thì tơi ln tranh thủ lên lớp để được gặp và tiếp
xúc với các em qua các tiết học.
Bản thân tơi đã nhiều năm làm cơng tác chủ nhiệm lớp nhưng với cơng
tác chủ nhiệm ở lớp 8 năm nay gặp rất nhiều khó khăn từ phía phụ huynh và
học sinh vì các em đã lớn hơn, thay đổi tâm sinh lý. Những khó khăn ban đầu
sẽ là thách thức và cơ hội thành cơng cho tơi vì các em là những học sinh điều
chuyển tất cả đều bỡ ngỡ, chưa có ý thức tổ chức và cịn thiếu tính tự lập,
sáng tạo, nhiều kĩ năng sống cần thiết chưa được trang bị. Vì vậy, khi nhận
cơng tác chủ nhiệm lớp 8A1, tơi phải xây dựng từ đầu nề nếp lớp học,
hướng dẫn học sinh cách trình bày trong vở, cách làm vệ sinh lớp, đề ra các
nội qui của lớp đáp ứng u cầu giảng dạy, giáo dục của cấp THCS.
Để hồn thành tốt nhiệm vụ của mình, người giáo viên chủ nhiệm cấp
THCS phải trải qua biết bao nhiêu khó khăn, bao nhiêu vất vả. Vì vậy, tơi
khẳng định rằng cơng tác của giáo viên chủ nhiệm lớp là cực kì quan trọng,
là nhân tố số một quyết định chất lượng giáo dục tồn diện cho học sinh cấp
THCS.
Sau nhiều năm làm cơng tác chủ nhiệm lớp, tơi ln hồn thành xuất sắc
nhiệm vụ được giao. Liên tục trong nhiều năm qua, lớp tơi chủ nhiệm ln
duy trì sĩ số 100%, chất lượng học tập cũng như nền nếp học đường của học
sinh nằm trong tốp lớp dẫn đầu trong khối và trong tồn trường. Đó là lí do tơi
chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm năm học này: “Một số kinh nghiệm
nâng cao hiệu quả cơng tác chủ nhiệm lớp”
2. Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm
Tơi viết sáng kiến kinh nghiệm này với mong muốn:
Ghi lại những biện pháp mình đã làm để suy ngẫm, để chọn lọc và đúc
kết thành kinh nghiệm của bản thân.
Được chia sẻ với đồng nghiệp những việc đã làm và đã thành cơng
trong cơng tác chủ nhiệm lớp.
Rèn luyện tinh thần năng động; giữ lửa lịng say mê, sáng tạo; cố gắng
học tập, tự cải tạo mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại.
Nhận được những lời góp ý, nhận xét từ các cấp lãnh đạo, từ các bạn
4
đồng nghiệp để tơi phát huy những mặt mạnh cũng như điều chỉnh, khắc
phục những thiếu sót để bản thân hồn thiện hơn khi làm cơng tác chủ nhiệm
lớp.
3. Giới hạn của đề tài
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi chỉ hướng vào công tác chủ
nhiệm học sinh lớp 8A1 Năm học 2020 2021 với ba nội dung cơ bản sau
đây:
+ Xây dựng nề nếp học đường.
+ Xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực”.
+ Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.
Tơi cho rằng đây là ba cơng việc quan trọng nhất mà tất cả các giáo
viên chủ nhiệm lớp cần phải làm.
B. PHẦN THỨ HAI GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận
Giáo dục là q trình tồn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức có
mục đích, có kế hoạch, thơng qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và
người được giáo dục; nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của lồi người.
Giáo dục là q trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi
nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành vi, thói quen ứng
xử đúng đắn trong xã hội. Khi bàn về vai trị yếu tố giáo dục trong sự phát
triển nhân cách con người, Bác Hồ đã viết trong bài thơ “Nửa đêm” (trích
“Nhật ký trong tù”):
“Hiền dữ đâu phải là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”
Theo quan niệm của Hồ Chí Minh, con người ta khi mới sinh ra vốn
bản chất là tốt, nhưng chỉ do ảnh hưởng của giáo dục và mơi trường sống
cùng sự phấn đấu, rèn luyện của mỗi cá nhân mà hình thành những con người
thiện, ác khác nhau. Câu nói của người xưa trong Tam Tự Kinh: “Nhân chi
sơ, tính bản thiện” đã từng được Người nhắc lại nhiều lần trong các bài viết,
bài nói chuyện. Theo Người, con người sinh ra bản chất là tốt, song trong xã
hội ln có thiện và có ác nên trong bản thân mỗi con người cũng có thiện và
ác. Cái ác có là do ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi người. Do
đó, giáo dục làm một nhiệm vụ vơ cùng cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần
dần tính cách con người, hướng người ta đến sự hồn thiện của một nhân
5
cách tốt đẹp, xây dựng một xã hội với những con người có ích và hướng
thiện.
Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiêp trơng ng
̣
̀
ươì
khơng chỉ là sự nghiệp của tồn nhân loại nói chung mà cịn của toan Đang,
̀
̉
toan dân ta nói riêng. Đ
̀
ối với nước ta, giáo dục được xác định là “quốc sách
hàng đầu”, la vơ cung quan trong va câp thiêt b
̀
̀
̣
̀ ́
́ ởi sự thanh đat cua mơt con
̀
̣
̉
̣
ngươi, s
̀ ự phat triên cua mơt thê hê, s
́
̉
̉
̣
́ ̣ ự hưng thinh cua đât n
̣
̉
́ ước đêu phu thc
̀
̣
̣
vao kêt qua cua hoat đơng giao duc
̀ ́
̉ ̉
̣
̣
́ ̣ “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích
trăm năm trồng người” Hồ Chí Minh. Hơn thế, trong một thời đại hội nhập
kinh tế, thời đại cơng nghệ thơng tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo
dục lại vơ cùng cần thiết. Lam thê nao đê nh
̀
́ ̀ ̉ ững ngươi chu t
̀
̉ ương lai cua đât
̉
́
nươc co đu đ
́ ́ ̉ ức lân tai? Lam thê nao đê s
̃ ̀
̀
́ ̀ ̉ ự nghiêp giao duc mang lai hiêu qua
̣
́ ̣
̣
̣
̉
tôt? Đây chinh la trach nhiêm chung cua toan xa hôi, cua tât ca nh
́
́
̀ ́
̣
̉
̀ ̃ ̣
̉
́ ̉ ững người
lam công tac giao duc, đăc biêt la cua ng
̀
́
́ ̣
̣
̣ ̀ ̉
ươi giao viên chu nhiêm l
̀ ́
̉
̣ ớp người
trực tiếp và thường xuyên nhất tiếp xúc với các em học sinh. Bởi vậy, ngươì
gần gũi nhiêu nhât v
̀
́ ơi cac em hoc sinh, ng
́ ́
̣
ươi luôn
̀
ở bên canh giai đap moi
̣
̉
́
̣
kho khăn thăc măc cua cac em, ng
́
́
́ ̉
́
ươi ma cac em kinh trong va yêu qui nhât,
̀
̀ ́
́
̣
̀
́ ́
ngươi ma đ
̀ ̀ ược cac em xem nh
́
ư la cha la m
̀
̀ ẹ khơng ai khac chính la ng
́
̀ ười
giao viên chu nhiêm l
́
̉
̣ ơp.
́
Trước hết giáo viên chủ nhiệm là người quản lí giáo dục tồn diện học
sinh một lớp; là người tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản nhằm phát
huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh. GVCN lớp chính là cái cầu nối giữa
tập thể học sinh với các tổ chức xã hội trong và ngồi nhà trường, là người tổ
chức phối hợp các lực lượng giáo dục. Hơn nữa, GVCN chính là người đánh
giá khách quan kết quả rèn luyện của mỗi học sinh và phong trào chung của
lớp.
GVCN lớp có nhiệm vụ:
+ Nắm vững mục tiêu giáo dục của cấp học, lớp học, chương trình
giáo dục dạy học của trường.
+ Tìm hiểu để nắm vững cơ cấu tổ chức của nhà trường, nhiệm vụ
này được cụ thể bằng các cơng việc: Tổ chức và phân cơng của Ban Giám
hiệu; Cơ cấu tổ chức chi bơ, Đồn, Đội, cơng đồn nhà trường và nắm vững
đội ngũ giáo viên phụ trách từng mặt hoạt động giáo dục của nhà trường,
như: văn nghệ, thể dục, thư viện...
+ Tiếp nhận học sinh lớp chủ nhiệm, nghiên cứu và phân tích mọi đặc
điểm của đối tượng trong lớp và các yếu tố tác động đến các em bao gồm
6
đặc điểm tâm sinh lí, nhân cách, năng lực của mỗi em, hồn cảnh gia đình và
sự quan tâm của gia đình đối với con em.
+ Để làm tốt cơng tác chủ nhiệm, người GVCN phải tự hồn thiện
phẩm chất nhân cách của người thầy giáo.
+ Một trong những nhiệm vụ quan trọng của GVCN lớp là không
ngừng học tập chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, nhằm đổi mới cơng tác tổ
chức giáo dục, dạy học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện ở
nhà trường phổ thơng.
+ GVCN phải là người tổ chức liên kết tồn xã hội để xây dựng mơi
trường sư phạm lành mạnh, thống nhất tác động, thực hiện các mục tiêu, nội
dung giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trị sau đây:
+ Thay mặt hiệu trưởng quản lí một lớp học vì GVCN do hiệu trưởng
phân cơng để quản lí và tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh ở một lớp
học.
+ GVCN là người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đồn kết.
GVCN là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ chức, giáo dục, bằng sự
gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm xây dựng khối đồn
kết trong tập thể, dìu dắt các em nhỏ như con em mình trưởng thành theo
từng năm tháng.
+ Là người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp theo kế
hoạch giáo dục được xây dựng hàng năm.
+ Cố vấn đắc lực cho các đồn thể của học sinh trong lớp mình chủ
nhiệm.
+ Giữ vai trị chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Thuận lợi:
a. Xã hội.
Trong xa hơi hiên nay, n
̃ ̣
̣
ền kinh tê thi tr
́ ̣ ương lam cho đ
̀
̀
ời sông, ý th
́
ức
cua ng
̉
ươi dân đ
̀
ược cai thiên h
̉
̣ ơn, ai ai cung t
̃ ừ chỗ “no cơm ấm áo” dân dân
̀ ̀
tiên t
́ ơi “ăn ngon măc đep”, chăm lo cho t
́
̣
̣
ương lai con cái nhiều hơn; chinh
́
sach m
́
ở cửa, giao lưu kinh tế, văn hoa gi
́ ưa cac n
̃ ́ ươc cung rât đa dang. Điêu
́ ̃
́
̣
̀
đo đã tac đông it nhiêu đên s
́
́ ̣
́
̀ ́ ự nhân th
̣
ức, hiêu biêt cua cac hoc sinh chung ta.
̉
́ ̉
́ ̣
́
Cho nên ta dễ dàng nhân thây răng hoc sinh ngay nay thông minh, nhanh nh
̣
́ ̀
̣
̀
ẹn,
7
sang tao va hiêu biêt h
́
̣
̀ ̉
́ ơn. Đây quả là một điêu r
̀ ất đang m
́
ừng trong cơng cuộc
giáo dục trẻ.
b. Nhà trường và gia đình.
Trong q trình cơng tác, tơi thấy rằng cơng tác chủ nhiệm lớp của
người giáo viên tác động sâu sắc đến q trình và kết quả học tập, rèn luyện
của học sinh. Thực tiễn chứng minh rằng, cơng tác chủ nhiệm lớp địi hỏi
người giáo viên chủ nhiệm ngồi việc phải xác định được vị trí và vai trị của
mình đối với lớp, cịn phải biết vận dụng các phương pháp và biện pháp tác
động đến tập thể và từng cá nhân học sinh một cách đồng bộ, tồn diện, phù
hợp với đối tượng và tình hình thực tiễn, phải vận động các lực lượng giáo
dục có liên quan cùng tham gia, có như vậy mới nâng cao chất lượng và hiệu
quả trong giáo dục, dạy và học đối với lớp do mình phụ trách, mới thực hiện
tốt kế hoạch của lớp, của trường đề ra.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp, tơi ln trăn trở làm thế nào để nâng
cao ý thức đạo đức và ý thức học tập của các em học sinh trong lớp mình chủ
nhiệm, làm sao để học sinh đi học chun cần, đúng giờ và thực hiện nghiêm
túc nội quy của trường lớp. Xuất phát từ thực tế đó tơi chọn sáng kiến: “Một
số kinh nghiệm nâng chất lượng cơng tác chủ nhiệm lớp”
Giáo viên chủ nhiệm nhận được sự chi đao, quan tâm sâu sat cua Chi bơ
̉ ̣
́ ̉
̣
Đang, cua BGH, c
̉
̉
ủa Cơng đồn giáo dục cơ sở cùng sự giup đ
́ ỡ cua t
̉ ất cả các
thầy cơ giáo trong HĐSP nhà trường và sự quan tâm của phụ huynh học sinh.
Bản thân tơi tự nhận thấy mình cũng có sự năng nơ, nhi
̉
ệt tình, thich hoc
́
̣
hoi, tim toi sang tao và th
̉ ̀
̀ ́
̣
ật sự u nghề. La ng
̀ ươi tr
̀ ực tiêp giang day mơn
́
̉
̣
Ngữ Văn một trong những mơn học có số tiết cao của khối THCS (4 tiết/
tuần) nên thơi gian tiêp xuc v
̀
́ ́ ơi l
́ ơp chu nhiêm t
́
̉
̣ ương đối nhiêu so v
̀
ới một số
môn học khác.
Ở trường THCS Nguyễn Lân, đôi ngu cac thây cô giao bô môn nhiêt tinh,
̣
̃ ́
̀
́ ̣
̣ ̀
yêu nghê va trach nhiêm cao, chuyên môn v
̀ ̀ ́
̣
ững vang.
̀ Hâu h
̀ ết cac phu huynh
́
̣
hoc sinh đêu rât quan tâm đên viêc hoc cua cac em và có s
̣
̀ ́
́
̣
̣
̉
́
ự phối kết hợp chặt
chẽ với GVCN cũng như nhà trường.
Đơi ngu can s
̣
̃ ́ ự lơp là nh
́
ững thanh viên tich c
̀
́ ực, ham hoat đơng và h
̣
̣
ọc
lực từ khá trở lên.
2.2 Khó khăn
8
Học sinh lớp 8 là lớp có lứa tuổi lớn thứ ba ở trường THCS. Vì vậy ở
lứa tuổi này, các em bắt đầu đã có nhiều thay đổi về nhận thức, về tâm sinh
lí, tình cảm và cả các mối quan hệ xã hội. Nhiều em đang ở ngưỡng cửa của
tuổi dậy thì, rất dễ bị lơi kéo, dụ dỗ, bị xâm hại,… mà hầu hết chưa có đủ
khả năng để tự bảo vệ mình,. Vì vậy, các em rất cần được giáo dục và rèn
luyện nhiều kĩ năng sống để tự tin trong học tập, trong cuộc sống.
Phần lớn các em chưa thật sự thích nghi với cách học cũng như phải
tiếp thu một lúc rất nhiều kiến thức từ các bộ mơn khác nhau. Chính vì vậy
GVCN phải là người hướng dẫn cho học sinh phương pháp học và làm bài
trên lớp cũng như ở nhà, để giảm bớt những “gánh nặng” về kiến thức mà
học sinh gặp phải.
Ở một số nơi, số giáo viên mới ra trường nhiều nên khi xử lí các tình
huống sư phạm cịn lúng túng cứng nhắc, chưa khéo léo, làm cho nhiều em
chán nản, sợ đến trường. Một vài giáo viên dù đã dạy lâu năm nhưng ít dạy
các em lớp 6 thường hay than phiền về học sinh, về phụ huynh, mà chưa tìm
được biện pháp giáo dục học sinh nên nề nếp lớp học và chất lượng học tập
của học sinh chưa cao, làm ảnh hưởng đến chất lượng chung của tồn
trường.
Mỗi giáo viên muốn làm tốt cơng tác chủ nhiệm thì phải vừa là một
giáo viên giỏi về chun mơn, vừa phải là một nhà tâm lí giỏi để hiểu học
sinh, để xử lí các tình huống rắc rối sao cho khéo léo, tế nhị và đạt hiệu quả
giáo dục cao. Nếu giáo viên khơng tâm huyết với nghề, khơng có tinh thần
trách nhiệm cao thì khó mà hồn thành nhiệm vụ. Chất lượng học tập của
học sinh, nhân cách, đạo đức, lối sống… của học sinh rồi sẽ ra sao? Chính vì
hiểu rõ điều đó nên trong những năm học qua, song song với việc giảng dạy
tốt bộ mơn của mình, tơi ln cố gắng phấn đấu làm tốt vai trị, nhiệm vụ
của một giáo viên chủ nhiệm lớp.
Thực tế cho thấy, đầu năm học 2020 2021, tơi được BGH phân cơng
làm chủ nhiệm lớp 8A1. Đây là một tập thể lớp đa phần các em đều đạt
được kết quả học tập và kỷ luật ở lớp 7 xếp loại khá tốt. Hầu hết phụ
huynh quan tâm đến con em, nhưng vào đầu học kì I, phần lớn các em chưa
quen với mơi trường mới. Các em đã chịu áp lực rất lớn về sự thay đổi mơi
trường chưa quen chưa tin thầy cơ, cách học, cách ghi chép bài trên lớp cũng
như việc học ở nhà cịn rất sơ sài. Đặc biệt, nhiều em phải chịu áp lực rất
lớn của các bài kiểm tra theo định kì của tất cả các mơn học.
9
Nhiều học sinh thể hiện ý thức tự do trong một số hoạt động và khả
năng mất tập trung trong giờ học. Nhiều em cịn nhút nhát chưa dám thể hiện
khả năng của mình.
Từ tình hình chung của học sinh như trên, tơi phải phân tích một cách
khoa học các nhóm đối tượng của lớp và xây dựng một kế hoạch sát thực,
đúng đắn nhằm xây dựng lớp thành một tập thể lớp tiến tiến và giữ vững kết
quả học tập cao cho các em.
3. Giải pháp thực hiện
Cơng việc của giáo viên chủ nhiệm lớp rất nhiều, nhưng trong sáng
kiến kinh nghiệm này, tơi chỉ đi sâu vào 3 nội dung chính sau đây:
Xây dựng nề nếp lớp học.
Xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực”.
Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.
Sau đây là các biện pháp tơi đã tiến hành:
3.1) Xây dựng nề nếp lớp học:
a) Nắm thơng tin về học sinh
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hồn thành tốt nhiệm vụ của mình,
muốn đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước
hết giáo viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thơng tin cần
thiết về từng học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tơi thực hiện
ngay cơng tác điều tra thơng qua phiếu “Sơ yếu lý lịch học sinh”. GVCN phát
cho mỗi em một tờ sơ lược lý lịch và u cầu các em điền đầy đủ thơng tin
trong phiếu, có xác nhận của PHHS.
10
SƠ LƯỢC LÝ LỊCH
Họ và tên : ......................................................................................................
Sinh ngày :.............. tháng ............... năm ...............
Nơi sinh : .......................................................................................................
Đội viên : ...................................
Dân tộc : ………………………..
Diện ưu tiên (con thương binh, bệnh binh, liệt sĩ): ……………………..
…….....
Địa chỉ: + Hộ khẩu thường trú: ………………………………………….
……….
+ Địa chỉ chỗ ở : ………………………………………………….…..
+ Điện thoại nhà riêng:……………………………………….…………
Họ
và
tên
bố: ....................................................................................................
+ Nghề nghiệp:........................................................ ĐTDĐ:
………….........
+
Nơi
làm
việc: ............................................................................................
Họ
và
tên
mẹ: ....................................................................................................
+ Nghề nghiệp:........................................................ ĐTDĐ:
………….........
+
Nơi
làm
việc:.............................................................................................
Có mấy anh chị em: .....................................; Em là con thứ mấy: ….
……......
Hồn cảnh cụ thể của gia đình em hiện nay:
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Năng lực, sở thích: ………………………………………….
………………………..
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Chức vụ đảm nhiệm trong năm học
trước:......................................................
Đề đạt nguyện vọng của em với nhà trường:
11
Qua phiếu điều tra này, tơi nắm được đầy đủ các thơng tin cần thiết về
từng học sinh để ghi vào Sổ Chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tơi đã hiểu
một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tơi trong cơng tác
giảng dạy và giáo dục học sinh.
b) Tổ chức bầu Ban Cán sự lớp:
Lớp 8A1tơi chủ nhiệm năm học 2020 2021 có 52 học sinh (25 nữ và
27 nam). Đây là tập thể lớp khá đơng nên việc bầu chọn và xây dựng đội ngũ
Ban cán sự lớp để quản lý lớp là một cơng việc rất quan trọng mà tơi xác định
cần phải làm ngay sau khi nhận lớp mới. Những năm học ở bậc TH và đầu
cấp Ban Cán sự lớp có thể là do giáo viên chọn lựa và chỉ định học sinh làm.
Nhưng lên lớp 7, các em đã lớn, tơi muốn tạo dựng và rèn luyện cho các em
thể hiện tinh thần dân chủ và y thức trách nhiệm đối với tập thể, nên tơi tổ
chức cho các em ứng cử và bầu cử để chọn lựa ban cán sự của lớp gồm 01
lớp trưởng, 05 lớp phó học tập các mơn: văn, tốn, anh, lý, hóa. Tiến trình bầu
chọn Ban Cán sự lớp được diễn ra như sau:
Trước hết, tơi phân tích để các em hiểu rõ về vai trị và trách nhiệm của
người lớp trưởng, lớp phó.
Tơi khuyến khích các em xung phong ứng cử. Sau đó chọn 5 học sinh
tiêu biểu để cả lớp bầu chọn.
Tổ chức cho học sinh bỏ phiếu: Lớp trưởng cũ phát cho mỗi học sinh 1
phiếu trống (phiếu chỉ có chữ kí của GVCN). Tơi hướng dẫn học sinh cách
bầu chọn: ghi tên 3 bạn mình chọn vào phiếu.
3 học sinh đạt số phiếu cao nhất sẽ được bốc thăm để nhận “chức vụ”
của mình (lớp trưởng, lớp phó học tập, và lớp phó lao động).
Lần đầu tiên các em được bỏ phiếu, được thể hiện quyền “dân chủ’
của mình, tơi thấy các em rất vui, rất hào hứng.
c) Phân cơng nhiệm vụ cụ thể cho Ban Cán sự lớp:
Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự của lớp, tơi giao nhiệm vụ cụ
thể cho từng em như sau:
* Nhiệm vụ của lớp trưởng:
Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp. Đơn đốc tổ trưởng, tổ phó
thực hiện các chức trách của mình. (Tổ trưởng, tổ phó sẽ do tổ viên đề cử và
GVCN quyết định)
12
Điểm danh và ghi sĩ số của lớp vào góc trên (bên phải bảng) ngay sau
khi xếp hàng vào lớp.
Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp
hàng tập thể dục.
Quản lí lớp khi chưa có mặt giáo viên trên lớp.
Đề nghị giáo viên tun dương, phê bình cá nhân hoặc tập thể.
* Nhiệm vụ của lớp phó học tập:
Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học yếu học bài,
làm bài.
Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết
học khi giáo viên u cầu.
Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết học.
Làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
* Nhiệm vụ của lớp phó lao động:
Phân cơng, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm về
việc quản lý thực hiện bảo quản cơ sở vật chất lớp học.
Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường,
lớp tổ chức.
Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp.
Nhiệm vụ của mỗi cán sự lớp, tơi ghi rõ ràng trong trang bìa của một
cuốn sổ theo dõi, sau đó thực hiện tập huấn và phát cho các em. Tơi hướng
dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ ràng. Mỗi
em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngồi ra, lớp trưởng và 5 lớp phó
cũng như các tổ trưởng, tổ phó phải đồn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau
trong cơng việc chung.
Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ bảy, các tổ trưởng sẽ
căn cứ kết quả thi đua trong tuần, lên cơng bố xếp loại của từng cá nhân, đề
xuất thi đua khen thưởng cho 02 cá nhân có thành tích cao nhất trong mỗi tổ.
Lớp trưởng, lớp phó báo cáo bổ sung thêm các mặt hoạt động chung của lớp.
Căn cứ vào báo cáo của từng em, tơi nắm được khả năng quản lí lớp của từng
em. Và vào tuần cuối mỗi tháng, tơi tổ chức họp Ban Cán sự lớp 1 lần để
tổng kết các mặt làm được của lớp, động viên khen ngợi những việc các em
đã làm tốt, đồng thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc
phục. Cuối cùng đánh giá xếp loại hạnh kiểm cho từng cá nhân và GVCN ghi
vào sổ cơng tác chủ nhiệm.
13
3.2) Xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Năm học 20082009, Bộ giáo dục và Đào tạo phát động phong trào
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục tồn diện, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kĩ năng
sống cho học sinh. Qua nhiều năm thực hiện, phong trào đã có sức lan tỏa
mạnh mẽ cả chiều sâu lẫn chiều rộng, mang lại hiệu quả thiết thực cho
ngành giáo dục và cho xã hội. Ngay từ năm đầu tiên Bộ phát động phong trào,
tơi đã tích cực hưởng ứng. Muốn phong trào “Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực” ở mỗi trường đạt hiệu quả thì mỗi giáo viên chủ
nhiệm phải tích cực “xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Có
nhiều “lớp học thân thiện, học sinh tích cực” thì mới có “trường học thân
thiện, học sinh tích cực”.
“Xây dựng lớp học thân thiện” là tạo ra mơi trường học tập thân thiện,
an tồn, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “mỗi ngày đến
trường là một ngày vui”. Xây dựng được “lớp học thân thiện” thì sẽ có “học
sinh tích cực, thi đua rèn đức luyện tài”. Xây dựng được lớp học thân thiện,
học sinh tích cực thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh bỏ học, sẽ nâng cao được
chất lượng giáo dục tồn diện cho học sinh.
Cơng việc “xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực thi đua rèn
đức luyện tài” được tơi tiến hành từng bước như sau:
a. Đưa ra các tiêu chí cụ thể như:
10 U CẦU CƠ BẢN CỦA MỘT “LỚP HỌC THÂN THIỆN, HỌC
SINH TÍCH CỰC”
1. Khơng có học sinh nghỉ học khơng có lí do. Đi học chun cần.
2. Lớp học ln phải sạch sẽ, gọn gàng, đảm bảo vệ sinh.
3. Phải sử dụng có hiệu quả và bảo quản tốt các thiết bị, đồ dùng dạy
học; sử dụng tiết kiệm điện, nước.
4. Bàn ghế phải ngay ngắn, khơng có hiện tượng viết bẩn lren bàn,
ghế. Khơng có học sinh xả rác bừa bãi.
5. Xây dựng tập thể bạn học thân thiện: khơng nói tục, chửi thề; phải
ln hịa nhã với bạn bè và giúp đỡ nhau trong học tập.
6. Lớp học phải an tồn, khơng có nguy hiểm, khơng có tai nạn xảy ra.
7. Học sinh phải tích cực tham gia các hoạt động tập thể, rèn luyện kĩ
năng sống, giữ gìn vệ sinh mơi trường, cam kết khơng vi phạm luật giao
thơng cũng như các tệ nạn xã hội.
14
8. Học sinh học đủ các mơn học theo qui định, chất lượng học tập ngày
càng được nâng cao và vượt trội so với năm học trước.
9. Học sinh tích cực tham gia các hoạt động từ thiện như: thăm hỏi bạn
khi đau ốm, động viên chia sẻ với những bạn có hồn cảnh khó khăn, tích cực
trong hoạt động Đồn Đội do các cấp phát động.
10. Lớp học là mơi trường bình đẳng nam nữ, khơng phân biệt giàu
nghèo, khơng có hiện tượng học sinh bị phạt, bị kiểm điểm phê bình trước
tồn trường.
Hằng ngày, tơi nhắc nhở các em thực hiện theo 5 nhiệm vụ của người
học sinh và 10 u cầu của “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Khi có
học sinh chưa hồn thành nhiệm vụ, tơi u cầu em đó đọc lại 5 nhiệm vụ
của người học sinh và nêu rõ nhiệm vụ nào mình chưa làm được để sửa chữa,
khắc phục. Nhờ vậy, các em mới tự giác thực hiện, số lượng học sinh vi
phạm nội qui của nhà trường, của lớp ngày càng giảm dần.
Số học sinh của lớp, tơi chia thành 4 tổ; mỗi tổ có một tổ trưởng, một
tổ phó. Lớp phó lao động dựa vào bảng phân cơng theo dõi các tổ làm trực
nhật hàng ngày. Bố trí 01 tuần 01 lần, tơi hướng dẫn các em làm vệ sinh lớp
như: Lau dọn tổng vệ sinh lớp học như: Lau cửa kính, cánh cửa, bậu cửa sổ.
Và trong mỗi tiết học, học sinh phải thể hiện tinh thần “tự quản” t ự theo
dõi lẫn nhau, nhắc nhở nhau giữ sạch lớp trong suốt buổi học.
b) Xây dựng mối quan hệ thầy trị và bạn bè trong lớp
* Xây dựng mối quan hệ thầy trị:
Trước đây, quan hệ thầy, trị là quan hệ chịu ơn ban ơn; bề trên kẻ
dưới; giảng giải ghi nhớ. Ngày nay, quan hệ này được thay bằng quan hệ
phân cơng hợp tác. Thầy thiết kế trị thi cơng. Thầy làm mẫu, giao việc trị
làm theo mẫu của thầy. Mỗi lời thầy nói ra phải là một “lệnh” (một lời giao
việc). Do vậy, mọi u cầu tơi đưa ra, học trị đều hưởng ứng và thực hiện
nghiêm túc. Nếu có vấn đề cần trao đổi, học sinh có thể tư vấn có ý kiến với
cơ chủ nhiệm vào tiết sinh hoạt lớp. Nếu có việc cần giải quyết ngay, tơi có
thể cùng lớp tháo gỡ trong ngày.
Hành vi của giáo viên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lí cũng như sự
hình thành tính cách của trẻ. Vì vậy, khi lên lớp, tơi ln chú ý đến cả cách đi
đứng, nói năng, cách ăn mặc, thái độ,... để học trị noi theo. Khơng vì bất cứ lí
do gì mà tơi cho phép mình cẩu thả hoặc xuề xịa, qua loa trước mặt học sinh.
15
Khi giao việc cho học sinh, tơi đều phải tìm hiểu khả năng của từng em
để giúp đỡ, hướng dẫn học sinh thực hiện. Nếu học sinh làm tốt, tơi đều
tun dương trước lớp. Nếu em nào chưa đúng, tơi đều phân tích, nhắc nhở
để các em rút kinh nghiệm. Đối với học sinh lớp 8, việc dạy dỗ phải tuyệt
đối đi liền với nhau. Tơi ln thực hiện phương pháp “Khen chung chê
riêng” để tạo động lực cho các em cũng như giúp các em đỡ cảm thấy tự tin
trước bạn bè.
Ở lứa tuổi này, nhiều em vẫn cịn tâm lý thích chơi hơn học, một số em
chưa nghĩ việc học là của mình nên chưa tập trung trong giờ học, cũng như có
ý thức học và làm bài ở nhà. Qua thực tế, tơi biết rằng có những em học yếu
hoặc khơng học bài làm bài là do những điều kiện khách quan. Gia đình của
các em đâu phải lúc nào cũng đầm ấm, hạnh phúc; đâu phải em nào cũng may
mắn dược bố mẹ, ơng bà động viên trong mỗi bước học tập.Và có biết bao
nhiêu bố mẹ phải lo kiếm sống hoặc ốm đau bệnh tật, ly tán ... nên khơng có
điều kiện chăm sóc con cái. Những vấn đề đó đã tác động đến tâm lí trẻ thơ,
cản trở việc học tập của các em. Nếu như giáo viên chủ nhiệm khơng biết
được những ngun nhân đó thì rất dễ nổi nóng hoặc trừng phạt các em. Điều
đó rất bất lợi cho quan hệ thầy trị sau này. Vì vậy, đứng trước một học sinh
quậy phá, hay lơ đãng khơng học bài, làm bài, tơi ln gặp riêng các em để hỏi
cho rõ ngun nhân. Lần đầu các em vi phạm, tơi nhẹ nhàng nhắc nhở. Nếu
lần thứ hai, các em vẫn tái phạm, tơi đã liên lạc với PHHS để trao đổi, phối
hợp giáo dục các em. Có những trường hợp GVCN phải đến nhà tìm hiểu
ngun nhân để có biện pháp giúp đỡ các em.
Hàng ngày, tơi ln khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi
những ưu điểm của các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tơi cố tìm ra
những ưu điểm nhỏ nhất để khen ngợi động viên các em. Nhưng trong khi
khen, tơi cũng khơng qn chỉ ra những thiếu sót để các em khắc phục và ngày
càng hồn thiện hơn.
Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê bình lỗi lầm
của học sinh, tơi ln thể hiện cho các em thấy tình cảm u thương của một
người thầy đối với học trị. Theo qui luật phản hồi của tâm lí, tình cảm của
thầy trước sau cũng sẽ được đáp lại bằng tình cảm của học trị. Lịng nhân ái,
bao dung, đức vị tha của người thầy ln có sức mạnh to lớn để giáo dục và
cảm hóa học sinh. “Lớp học thân thiện” chỉ có được khi người thầy có tấm
lịng nhân hậu, bao dung, hết lịng vì học sinh thân u của mình. Có một
16
người thầy như vậy thì chắc chắn học sinh sẽ chăm ngoan, tích cực và ham
học, thích đi học.
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè:
Trong cuộc sống của mỗi con người, ngồi những người thân trong gia
đình ra, ai cũng cần có bạn bè để chia sẻ. Nếu các em có nhiều bạn bè thân
thiết trong lớp thì các em sẽ hợp tác vui vẻ với nhau và sẽ giúp đỡ nhau cùng
tiến bộ. Em học giỏi sẽ giúp những em học yếu; ngược lại, em học yếu cũng
dễ dàng nhờ bạn giúp đỡ mình học tập mà khơng phải e ngại, xấu hổ (Học
thầy khơng tày học bạn). Nhưng trong thực tế, một lớp học thường xuất hiện
nhiều nhóm học trị. Các em chia bè phải, phân biệt giàu nghèo, hay nói xấu
hoặc châm chọc nhau. Những em nữ thì hay hờn giận. Cịn các em nam thì
nóng nảy, dễ có những xích mích với nhau. Tuy các em chưa gây ra chuyện gì
nghiêm trọng nhưng nó vẫn ảnh hưởng xấu đến tình cảm bạn bè và chất
lượng học tập của lớp. Là một giáo viên chủ nhiệm, tơi ln quan tâm đến
vấn đề này. Xây dựng được mối quan hệ bạn bè đồn kết, gắn bó thì tơi sẽ
xây dựng được nề nếp lớp học, tiến tới xây dựng mơi trường học tập thân
thiện. Từ mơi trường học tập thân thiện đó, chất lượng học tập của lớp chắc
chắn sẽ được nâng cao.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đồn kết, gắn bó, sẵn sàng
giúp đỡ nhau trong học tập, tơi ln tạo ra các hoạt động, các vấn đề địi hỏi
sự hợp tác của nhiều học sinh. Cách làm cụ thể như sau:
+ Thành lập các đơi bạn cùng tiến trong học tập. Các đơi bạn do GVCN
giao nhiệm vụ hoặc các bạn ngồi gần nhau trong lớp, ở gần nhà nhau ... tự
nhận và cam kết thi đua với cơ giáo. Thơng thường đơi bạn có một bạn học
tốt để kèm bạn học kém hơn mình. Năm học này, lớp 8A1 của tơi có 15 đơi
bạn tiêu biểu.
+ Trong các tiết học mơn Ngữ văn của mình, tơi thường xun chia
nhóm đơi (ngồi gần nhau; hoặc hai bàn trên dưới) ; có tiết học tơi chia nhóm
ngẫu nhiên. Tiết học này, các em chung nhóm với bạn này, nhưng tiết sau, các
em lại chung nhóm với bạn khác. Thực tế cho thấy, có những em khơng thích
hoạt động nhóm nên chưa tích cực hoặc ngồi im khơng tham gia hoạt động cơ
giao ... dẫn đến khơng hồn thành nhiệm vụ. Trước tình trạng đó, tơi thường
xun chấm điểm kết quả của từng nhóm và lấy kết quả đó chung cho tất cả
các thành viên của nhóm (Phương pháp này áp dụng đối với từng hoạt động
cụ thể). Do đó, những em khá của nhóm đã tích cực giúp đỡ bạn trong nhóm
17
mình. Cứ như vậy, dần dần việc hợp tác của học sinh trong lớp đã được cải
thiện.
+ Tơi ln đề cao tính dân chủ trong lớp học mình chủ nhiệm. Trong
các giờ sinh hoạt lớp, sau khi tổ trưởng đánh giá xếp loại thi đua từng tổ viên;
tơi khuyến khích học sinh cho ý kiến về kết quả thi đua của mình cũng như
của cán bộ lớp. Căn cứ vào những điều các em trao đổi, tơi đã tun dương
các em có nhiều thành tích, tiến bộ cũng như nhắc nhở các em cịn mắc
khuyết điểm; Đồng thời phát huy cao hơn vai trị của lãnh đạo tổ, lớp.
+ Khi có chuyện xích mích giữa các em học sinh, tơi kịp thời can thiệp
khơng để mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn. Tơi gặp gỡ
trao đổi riêng với từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đi. Sau
đó phân tích rõ ai đúng, ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó
giảng hịa và bắt tay nhau vui vẻ trở lại.
+ Tơi ln nhắc nhở các em trong lớp phải thương u giúp đỡ nhau.
Bạn nào đau ốm thì lớp quan tâm hỏi thăm bạn. Những em ở gần nhà sẽ thay
nhau chép bài cho bạn nếu bạn nghỉ học dài ngày. Khi bạn khỏi bệnh, những
học sinh giỏi sẽ giúp đỡ bạn học tập để theo kịp chương trình. Vì vậy tập
thể 8A1 ln là một tập thể đồn kết, gắn bó với nhau; giúp các em có một
tình bạn bền đẹp với những kỉ niệm sâu sắc của tuổi học trị.
c) Tổ chức các hoạt động tập thể và các trị chơi lành mạnh.
Thích sinh hoạt tập thể và tham gia các trị chơi bổ ích là nhu cầu, là sở
thích của hầu hết các học sinh. Vì vậy, khi tổ chức cho các em sinh hoạt tập
thể và tham gia các trị chơi là giáo viên đã giúp các em “học mà chơi, chơi mà
học”, kiến thức và kĩ năng ở mỗi em sẽ được hình thành và rèn luyện một
cách nhẹ nhàng, tự nhiên, khơng gây căng thẳng, gị bó đối với các em. Ngồi
ra, tổ chức sinh hoạt tập thể và vui chơi cịn giúp các em phát triển và hồn
thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài năng sáng tạo. Ngồi ra, việc tổ
chức các hoạt động tập thể cịn là sợi dây gắn bó, kết nối, đồn kết các em
lại với nhau.
Trong các tiết học Hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp, tơi đã xây
dựng các hoạt động sinh hoạt tập thể và một số trị chơi đơn giản, gọn nhẹ
cho các em tham gia, giúp các em có những giây phút thoải mái cũng như có
điều kiện được thể hiện khả năng, năng khiếu của mình trước cơ giáo và bạn
bè. Qua đó, các em sẽ phát huy được khả năng tham gia hoạt động tập thể
của mình.
18
d, Tổ chức các họat động sinh hoạt tập thể và vui chơi thơng qua hoạt
động giáo dục ngồi giờ lên lớp.
Ở cấp THCS, giáo dục ngồi giờ lên lớp được qui định trong chương
trình chính khóa, tơi ln cố gắng tổ chức cho học sinh ơn luyện kiến thức
bằng các trị chơi như: Rung chng vàng, Hái hoa dân chủ ... theo từng chủ
điểm tháng, bám sát nội dung sinh hoạt theo chủ đề như: Hội vui học tập, Thi
tìm hiểu về An tồn giao thơng, Tìm hiểu về tổ chức Đồn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh ... Nội dung thi được tôi soạn bằng chương trình
powerPoint nên gây được sự thích thú, hào hứng cho học sinh mỗi lần tham
gia.
Tổ chức các buổi họp lớp, làm đồ dùng học tập và làm báo tường, vẽ
tranh chào mừng các ngày lễ lớn.
Nhờ thường xun tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và các trị
chơi cho cả lớp nên các em trở nên rất tự tin, rất năng động sáng tạo. Và điều
quan trọng là tơi đã thực sự xây dựng được một mơi trường học tập thân
thiện, học sinh tích cực. Qua đó, chất lượng học tập của học sinh ngày càng
nâng cao.
3.3 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà
Một học sinh muốn có kết quả học tập tốt ngồi việc tiếp thu những
kiến thức ở trên lớp thơi chưa đủ mà việc học bài cũ, chuẩn bị bài mới tại nhà
cũng vơ cùng quan trọng. Trong khi đó, qua nghiên cứu và khảo sát có một số
phụ huynh và các em học sinh có suy nghĩ học tại lớp là đủ. Chính vì những
suy nghĩ đó đã làm ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Muốn
học sinh tự học ở nhà có kết quả thì các em phải có góc học tập và mỗi em
phải có phương pháp tự học ở nhà.
Quan khảo sát đầu năm học, tơi được biết trong lớp mình, hầu hết các
em học sinh đều có góc học tập phù hợp, tuy nhiên, một số em góc học tập
chưa đảm bảo. Đối với các em đó, tơi trao đổi với gia đình để PHHS hiểu
rằng, góc học tập là nơi để các em học bài, nghiên cứu bài và làm bài tập ở
nhà. Có góc học tập sẽ giúp các em hứng thú và có ý thức cao hơn trong việc
học ở nhà. Ngồi ra, góc học tập cịn là nơi để các em rèn luyện tính cẩn thận,
ngăn nắp và phát triển óc thẩm mĩ của bản thân.
Khi các em đã có góc học tập, tơi u cầu mỗi em phải lập thời gian
biểu học chính khóa trên lớp và học buổi tối thật cụ thể, phù hợp với tình
19
hình của gia đình và phải được cha mẹ kí xác nhận. Thơng qua thời gian biểu,
tơi biết được chính xác thời gian học bài ở nhà của từng em.
Căn cứ và thời gian học bài ở nhà của từng em, tơi lên kế hoạch để
kiểm tra, hướng dẫn các em tự học ở nhà. Việc kiểm tra các em học bài ở nhà
được tơi thực hiện đều đặn và duy trì thường xun. Lúc đầu, tơi kiểm tra và
hướng dẫn tỉ mỉ phương pháp học tập cho những em học cịn chậm. Kết hợp
với PHHS để động viên cũng như quan tâm đến bài làm về nhà của con em
mình.
Đối với những em chưa cố gắng, làm bài về nhà qua loa hoặc thiếu bài
tập, tơi trao đổi với PHHS và u cầu PHHS kí nhận bài làm của con trước
khi đến lớp. Qua đó, ở lớp tơi chủ nhiệm, số học sinh thiếu bài tập về nhà rất
ít. Hầu hết các em đã có ý thức tự giác làm bài trước khi đến lớp.
Sự tiến bộ của học sinh được tơi thường xun thơng báo cho gia đình
biết qua điện thoại. Vì vậy, phụ huynh rất vui và ln quan tâm đến việc học
của các em.
4. Kết quả đạt được
Trong q trình cơng tác của bản thân, tôi nhận thấy những kinh
nghiệm của mình cịn rất ít ỏi, những điều chia sẻ ở đây đều là những biện
pháp rất đỗi bình thường. Nhưng kết quả đạt được ở học sinh lớp tơi lại rất
khả quan. Với nhiệm vụ trọng tâm của học sinh khi đến trường là rèn đức
luyện tài, tơi thấy kết quả học tập và rèn luyện của học sinh ngày càng tiến
bộ rõ rệt. Các em ngày càng chăm ngoan. Điều đó làm tơi rất vui mừng. Tình
cảm thầy trị, bạn bè ngày càng gắn bó và thân thiện. Đó chính là thành cơng
của sự nghiệp trồng người.
Đầu năm học lớp 8, qua kiểm tra giữa kì, số học sinh Giỏi lớp tơi chủ
nhiệm có 40 học sinh (chiếm 76,9%); Khá: 12 học sinh (chiếm 23,1%);. Kết
thúc học kì 1, có 40 HSG, đạt 76,9%; Khá có 12 học sinh, đạt 23,1%. Số học
sinh xếp loại Hạnh kiểm Tốt: 98%. Trong các đợt kiểm tra hành chính đột
xuất của nhà trường, lớp ln xếp loại Tốt.
100% học sinh lớp đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt tập thể, các
hoạt động Đội do Ban phụ trách phát động, cụ thể:
* Hoạt động Nhân đạo từ thiện:
+ Mua tăm tre ủng hộ người mù 1 đợt trị giá: 480000 đồng
+ Ủng hộ đồng bào bão lụt, nạn nhân da cam, quỹ vì người nghèo:
20
1.290.000 đồng
+ Hưởng ứng phong trào Ủng hộ sách thư viện được: 185 quyển
+ Kế hoạch nhỏ: 185kg giấy
* Hoạt động xã hội:
+ Hưởng ứng cuộc thi An tồn Giao thơng Thủ đơ: 100% HS tham gia
thi
+ Tham gia phong trào thi vẽ ơ tơ mơ ước: 100% HS tham gia
+ Tham gia phong trào văn nghệ: Đạt giải Ba
+ Tham gia phong trào trình diễn thời trang: Giải Nhất
+ Thi hát Tiêng Anh: đạt giải Nhì
+ Tham gia vẽ “Thầy cơ trong mắt em”, đạt giải Ba và giải Nhì
Thơng qua các hoạt động này, tơi nhận thấy nhận thức của các em học sinh
trong lớp đã nâng cao rõ rệt; vai trị của giáo viên chủ nhiệm lớp đã giáo dục
thành cơng cho học sinh lịng nhân ái và ý thức vì cộng đồng.
Nhờ những thành tích đó, kết thúc học kì I vừa qua, tập thể lớp 8A1 tơi
chủ nhiệm đã thành tích: Tập thể lớp tiên tiến xuất sắc; Chi đội mạnh Xuất
sắc.
Những kết quả đó, ngồi sự nỗ lực cố gắng của học sinh trong lớp, tơi
nghĩ cũng có một phần đóng góp khơng nhỏ từ những “kinh nghiệm chủ
nhiệm” tuy cịn ít ỏi mà tơi đã trình bày trong giới hạn của đề tài này.
21
C. PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Bài học kinh nghiệm
Theo tơi, muốn trở thành một nhà sư phạm, một giáo viên chủ nhiệm
lớp giỏi, khéo léo, tinh tế trong ứng xử và thành cơng trong việc giáo dục học
sinh thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần phải:
Tìm hiểu để biết được một cách tồn diện, sâu sắc về từng học sinh.
Hiểu rõ hồn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lí, tính cách, sở thích, thói quen,...
của từng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp.
Chú trọng xây dựng và bồi dưỡng Ban Cán sự lớp, huấn luyện để các
em trở thành những “người lãnh đạo nhỏ” tài ba.
Cơ chủ nhiệm ln phải gần gũi, như một người bạn lớn của các em;
ln cơng tâm, xử lý các tình huống trong lớp cũng như đối cử cơng bằng với
các em học sinh. Qua đó, mỗi em học sinh sẽ thấy mình được bình đẳng, có
niềm tin vào người thầy.
Khuyến khích các em trong các phong trào thi đua, ln biết khích lệ
biểu dương các em kịp thời. Hãy khen ngợi những ưu điểm sở trường của các
em để các em thấy giá trị của mình được nâng cao, có niềm tin và hứng thú
học tập hơn.
Ln thể hiện cho học sinh thấy tình cảm u thương của một người
thầy đối với học sinh. Lịng nhân ái, bao dung, đức vị tha của người thầy ln
có một sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh.
Duy trì và sáng tạo trong cơng tác xây dựng “lớp học thân thiện học
sinh tích cực”, làm sao để tất cả các em ln cảm thấy “mỗi ngày đến trường
là một ngày vui.
Phối hợp chặt chẽ với BGH và giáo viên bộ mơn cũng như phụ huynh
học sinh; kiên trì vận động phụ huynh tích cực tham gia vào cơng tác giáo dục
học sinh.
Giáo dục nói chung và giáo dục THCS nói riêng là vấn đề chính trị xã
hội quan trọng, có giá trị cơ bản và lâu dài, có tính quyết định đối với cuộc
đời cá nhân mỗi người. Vì vậy, người giáo viên chủ nhiệm lớp có một vị trí
đặc biệt quan trọng. Lao động của một giáo viên chủ nhiệm lớp THCS là lao
động sáng tạo khơng ngừng. Sự sáng tạo đó địi hỏi phải tồn diện: sáng tạo
22
trong soạn giảng, trong tổ chức các hoạt động học tập, vui chơi, trong sinh
hoạt tập thể và đặc biệt là trong các biện pháp giáo dục đạo đức và rèn luyện
kĩ năng sống cho học sinh. Vì vậy chỉ có những giáo viên thực sự tâm huyết
với nghề, thực sự thương u học sinh của mình thì mới có thể hồn thành tốt
nhiệm vụ.
Những cơng việc tơi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của
một giáo viên chủ nhiệm lớp, từ tình u đối với học trị của mình. Thành
cơng tơi đạt được phần lớn đều do sự nổ lực của bản thân. Nhưng bên cạnh
đó, tơi cũng ln nhận được sự động viên khích lệ của cán bộ quản lí nhà
trường, sự chia sẻ đóng góp từ các giáo viên trong tổ chun mơn.
3. Kiến nghị
3.1. Về phía giáo viên:
Giáo dục là cả một q trình rất cần sự nỗ lực và kiên trì. Vì vậy mỗi
giáo viên cần biết lựa chọn và kết hợp sử dụng các phương pháp phù hợp với
từng đối tượng học sinh. Bằng lịng u nghề mến trẻ, bằng sự vị tha, bao
dung, độ lượng,… chắc chắn giáo viên chủ nhiệm sẽ thành cơng trong cơng
tác giáo dục học sinh lớp mình phụ trách. Nói cách khác nhà giáo là một con
người trí tuệ, đức độ giàu lịng nhân ái khoan dung có vai trị như là người
cha, người mẹ đúng như câu nói: “Cha mẹ cho hình hài vóc dáng, cịn thầy cơ
cho các em kiến thức, nhân nghĩa để các em có thể vững bước trên con đường
đời đầy chơng gai thử thách”.
3.2. Về phía học sinh
Cần chủ động, hợp tác để lĩnh hội kiến thức cũng như các kĩ năng
mềm dựa trên sự hướng dẫn gợi mở của giáo viên chủ nhiệm. Tự rèn luyện
năng lực tư duy, đức tính tự tin, sáng tạo, kỹ năng làm việc cùng tập thể.
Chăm chỉ học bài ở nhà, tự học để phát huy vai trị “trung tâm” của mình.
3.3. Về phía phụ huynh học sinh
Cần phối kết hợp chặt chẽ với nhà trường, cô giáo chủ nhiệm và
GVBM trong việc giáo dục con em mình. Quan tâm đến việc học tập, rèn
luyện của con em mình ở nhà để hợp tác với GVCN cùng thực hiện nhiệm vụ
giáo dục của lớp, trường.
3.3. Về phía các cấp ngành:
23
Các cấp, ngành cần tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm tham dự
nhiều hơn các chun đề trang bị kiến thức chun mơn, bồi dưỡng thêm về
phương pháp giảng dạy cũng như kinh nghiệm trong cơng tác chủ nhiệm lớp.
Ngồi ra, nhà trường nên tổ chức các hoạt động ngoại khóa để tạo điều
kiện cho giáo viên chủ nhiệm được gần gũi các bậc PHHS và các em học sinh
trong lớp hơn.
Thư viện nhà trường cần tiếp tục được bổ sung những tài liệu về cơng
tác chủ nhiệm ở các lĩnh vực để giáo viên có thêm nhiều tư liệu tham khảo
hữu ích.
Trên đây là những suy nghĩ, kinh nghiệm của tơi trong q trình làm
cơng tác chủ nhiệm lớp 8. Rất mong nhận được đóng góp từ các cấp lãnh đạo
và các bạn đồng nghiệp.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Tơi xin cam đoan sáng kiến này là do tơi viết.
Nếu sai, tơi xin hồn tồn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 9 tháng 3 năm 2021
Giáo viên
Hồng Thị Hồi Thu
24
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo giáo dục và thời đại
2. Xây dựng mơ hình giáo dục và học tập ở Việt Nam (Chủ biên: Phạm
Tất Dong) Nhà xuất bản Dân Trí
3. Tạp chí Giáo dục và Xã hội xuất bản Số đặc biệt tháng 11 và
12/2017
4. Tạp chí Khoa học giáo dục số 125
5. tài liệu BDTX giáo viên THCS (theo Thơng tư 31/2011/TTBGDĐT)
6. Tạp chí Tâm lý học số 10 (127). 10 2009
25
