Thực trạng tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang

A. LỜI NÓI ĐẦU
Từ trước đến nay Hội đồng nhân dân trong bộ máy Nhà nước ta ln giữ
vai trị, vị trí quan trọng. Tuy nhiên, trong thời gian những năm gần đây thì hoạt
động của Hội đồng nhân dân các cấp đã thể hiện nhiều bất cập, hạn chế trong tổ
chức và hoạt động, chưa đáp ứng với yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội. Chất
lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân chưa phản ánh rõ nét qua các kỳ họp,
năng lực, trình độ và nhận thức của đại biểu Hội đồng nhân dân chưa xứng tầm
với yêu cầu đòi hỏi của nền kinh tế thị trường và nguyện vọng của cử tri và chưa
đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đặt ra, trong đó có HĐND cấp xã - do cử tri tri
trong xã bầu ra, nơi gần gũi nhân dân nhất như lời chủ tịch Hồ Chí Minh nói
“Cấp xã là cấp gần gũi nhân dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm
được việc thì mọi việc đều xong xi”.
Trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa ở nước ta hiện nay, vấn đề kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả
hoạt động của bộ máy nhà nước, là một yêu cầu khách quan, mục đích đặt ra là
làm cho cơ quan Nhà nước ở Trung ương cũng như ở địa phương thực hiện đúng
và đầy đủ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình theo qui định của Hiến
Pháp và Pháp luật.
Với mong muốn tìm hiểu sâu hơn về thực trạng tổ chức và hoạt động của
Hội đồng nhân dân nói chung cũng như Hội đồng nhân dân cấp xã nói riêng qua
đó đưa ra một số giải pháp hy vọng có thể góp một phần vào cơng cuộc đổi mới,
hồn thiện bộ máy cơ quan quyền lực mà Nhà nước ta đang đặt ra trong giai đoạn
hiện nay, nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Thực trạng tổ chức và hoạt động
của Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hịa, tỉnh Bắc Giang”
để nghiên cứu.
Đề tài có mục đích nghiên cứu một cách hệ thống tổ chức và hoạt động
của Hội đồng nhân dân cấp xã, tìm ra những bất cập trong hệ thống pháp luật về
hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã và những vướng mắc trong thực tiễn
hoạt động của Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc
Giang; Trên cơ sở đó đề xuất những kiến nghị giải pháp nhằm đổi mới tổ chức và

nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã ở Việt Nam nói
chung và Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng nói riêng.
Để đạt được mục đích nêu trên, nhiệm vụ của đề tài là làm rõ những vấn
đề lý luận về hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã. Phân tích được những
quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã và
thực trạng hoạt động của Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng.
Với đề tài này, đi sâu nghiên cứu về hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp
xã, thực trạng hoạt động của Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng và đưa ra
những giải pháp nâng cao hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã, Hội đồng
nhân dân xã Thường Thắng.
Nghiên cứu nội dung của đề tài trên cơ sở các văn bản pháp luật; các Nghị
quyết Hội đồng nhân dân; các báo cáo liên quan đến hoạt động của Hội đồng
nhân dân xã Thường Thắng…, trong nửa đầu nhiệm kỳ 2016- 2021, đặc biệt là
trong năm 2018.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, mục lục, danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung khóa luận gồm 3 chương.
Chương 1: Một số lý luận về hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã
Chương 2: Quy định của pháp luật Việt Nam về hoạt động của Hội đồng
nhân dân cấp xã và thực trạng hoạt động của HĐND xã Thường Thắng, huyện
Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
Chương 3: Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội
đồng nhân dân xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang


Chương 1
LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ TỔ CHỨC, HOẠT ĐỘNG
CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN CẤP XÃ
1.1. Khái quát về tổ chức và hoạt động củaHội đồng nhân dân cấp xã
1.1.1. Vị trí pháp lý của Hội đồng nhân dân cấp xã

Nghiên cứu thực tế tổ chức chính quyền địa phương của các nước trên thế
giới và trong lịch sử nước ta cho thấy, các nước đều phân chia quốc gia theo các
đơn vị hành chính lãnh thổ để từ đó xây dựng mơ hình tổ chức chính quyền địa
phương. V.I. Lênin đã chỉ rõ: Đặc trưng đầu tiên của Nhà nước là phân chia công
dân của Quốc gia theo đơn vị lãnh thổ. Việc phân chia đó cịn phụ thuộc vào cấu
trúc nhà nước, các yếu tố cộng đồng dân cư, địa lý, văn hóa, kinh tế… về bản
chất, việc phân chia các đơn vị hành chính khơng chỉ mang ý nghĩa hành chínhquản lý mà cịn để thực hiện quản lý nhà nước một cách hệ thống trên toàn lãnh
thổ quốc gia.
Với cấu trúc Nhà nước đơn nhất của nước ta hiện nay, chính quyền địa
phương được chia thành ba cấp theo đơn vị hành chính lãnh thổ đó là:
- Chính quyền cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi là chính
quyền cấp tỉnh;.
- Chính quyền cấp huyện, quận và thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (gọi
chung là chính quyền cấp huyện);
- Chính quyền cấp xã, xã, thị trấn (gọi chung là chính quyền cấp xã)
Việc phân chia như vậy là cơ sở cho việc tổ chức và hoạt động của chính
quyền địa phương thực hiện quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực đời sống xã hội
ở mỗi cấp; có ý nghĩa cho việc thực hiện các quyền công dân cả về vật chất và
tinh thần (quyền bầu cử, ứng cử, tham gia xây dựng và quản lý Nhà nước …) và
khai thác tốt những lợi thế của mỗi cấp chính quyền địa phương theo những đặc
điểm vốn có.
Theo quy định của Hiến pháp và pháp luật hiện hành, có thể xác định
chính quyền tại mỗi cấp hành chính lãnh thổ bao gồm: Hội đồng nhân dân và Ủy


ban nhân dân. Việc phân cấp giữa các cơ quan chính quyền địa phương phải đảm
bảo sự phù hợp về chức năng, nhiệm vụ, khả năng của từng cấp, đảm bảo sự tập
trung dân chủ, thống nhất quyền lực Nhà nước.
Có thể nói rằng, Hội đồng nhân dân các cấp nói chung, Hội đồng nhân dân
cấp xã nói riêng là cơ quan có vai trị rất lớn trong việc thực hiện quyền lực Nhà

nước ở địa phương; là cơ quan dân cử, đại diện cho nhân dân thực thi quyền làm
chủ của mình.
Tại Điều 113 Hiến pháp 2013 có quy định rõ:
1. Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại
diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa
phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan quyền
lực nhà nước cấp trên.
2. Hội đồng nhân dân quyết định các vấn đề của địa phương do luật định;
giám sát việc tuân theo hiến pháp và pháp luật ở địa phương và thực hiện nghị
quyết của Hội đồng nhân dân.
Trên cơ sở quy định chung về Hội đồng nhân dân, có thể hiểu khái niệm
theo hướng: Hội đồng nhân dân cấp xã là cơ quan quyền lực Nhà nước ở cấp xã,
đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do chính nhân
dân cấp xã bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân và cơ quan quyền lực Nhà
nước cấp trên, quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương.
Như vậy, Hội đồng nhân dân cấp xã là cơ quan đại diện cho ý chí và quyền
lực của nhân dân địa phương và nhân dân địa phương trực tiếp hoặc gián tiếp
thành lập; cùng với Hội đồng nhân dân các cấp và Quốc hội hợp thành hệ thống
cơ quan quyền lực Nhà nước và là gốc của chính quyền nhân dân, các cơ quan
Nhà nước khác tại địa phương.
1.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân cấp xã
- Vị trí của Hội đồng nhân dân cấp xã
Hội đồng nhân dân các cấp nói chung, Hội đồng nhân dân cấp xã nói riêng
ở nước ta là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu, miễn


nhiệm và bãi nhiệm theo ngun tắc phổ thơng, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu
kín; chịu trách nhiệm trước nhân dân và cơ quan Nhà nước cấp trên. Khác với
Quốc hội là cơ quan thay mặt toàn thể nhân dân cả nước, sử dụng quyền lực Nhà

nước trên phạm vi toàn quốc, Hội đồng nhân dân thay mặt nhân dân địa phương
sử dụng quyền lực Nhà nước trong phạm vi địa phương mình.
Hội đồng nhân dân cấp xã trong Nhà nước ta là tổ chức chính quyền cơ sở,
gần dân nhất nên hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng, yêu cầu và cả những bức xúc của
nhân dân, nắm vững tình hình thực tế của địa phương; quyết định mọi công việc
sát, hợp với nguyện vọng của nhân dân địa phương. Hội đồng nhân dân cấp xã
còn là một tổ chức có tính chất quần chúng, bao gồm các đại biểu mọi tầng lớp
nhân dân, các dân tộc, tôn giáo, những cơng nhân, nơng dân, trí thức ưu tú cùng
nhau bàn bạc giải quyết các công việc quan trọng của địa phương.
Như vậy, Hội đồng nhân dân cấp xã là một tổ chức vừa có tính chất chính
quyền, vừa có tính chất quần chúng, là trường học quản lý Nhà nước, quản lý xã
hội ở địa phương.
- Tính chất của Hội đồng nhân dân cấp xã
+ Là cơ quan đại diện tại địa phương
Hội đồng nhân dân cấp xã là cơ quan do nhân dân địa phương bầu ra theo
nguyên tắc phổ thơng, bình đẳng trực tiếp và bỏ phiếu kín; là đại diện tiêu biểu
cho tiếng nói của tầng lớp nhân dân trong xã. Với đặc thù này Hội đồng nhân dân
cấp xã với tư cách tập thể và từng cá nhân đại biểu có trách nhiệm trực tiếp trước
cử tri bầu ra mình. Biểu hiện của trách nhiệm này trước hết là vai trò đại diện của
Hội đồng nhân dân và các đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.
+ Là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương.
Đây là tổ chức chính quyền gần dân nhất, nên nắm rõ tình hình của địa
phương cũng như tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Do đó, bằng chức năng,
nhiệm vụ của mình Hội đồng nhân dân có những quyết định, chỉ đạo kịp thời.
- Chức năng của Hội đồng nhân dân cấp xã


Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 có quy định về chức
năng của Hội đồng nhân dân, trên cơ sở những quy định đó, Hội đồng nhân dân
cấp xã có các chức năng sau:

Thứ nhất, Hội đồng nhân dân cấp xã quyết định những chủ trương, biện
pháp quan trọng để phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương, xây dựng và
phát triển địa phương về kinh tế-xã hội, củng cố Quốc phịng-an ninh, khơng
ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân địa phương, làm tròn
nghĩa vụ của địa phương đối với Nhà nước.
Thứ hai, Hội đồng nhân dân cấp xã thực hiện quyền giám sát đối với hoạt
động của Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã, giám sát trên
địa bàn việc tuân theo pháp luật của cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức
xã hội, cơng dân địa phương…
Thứ ba, Ngồi hai chức năng được quy định cụ thể trong Luật thì Hội
đồng nhân dân cấp xã cịn có chức năng đảm bảo việc thực hiện các quy định và
quyết định của cơ quan Nhà nước cấp trên và của Trung ương ở địa phương.
Các chức năng của Hội đồng nhân dân cấp xã đã được Luật tổ chức chính
quyền địa phương cụ thể hóa thành các nhiệm vụ và quyền hạn.
Theo Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 thì Hội đồng nhân
dân các cấp nói chung, Hội đồng nhân cân cấp xã (xã) nói riêng thực hiện nhiệm
vụ quyền hạn của mình theo Hiến pháp, Pháp luật và các văn bản của cơ quan
Nhà nước cấp trên, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường pháp chế
Xã hội chủ nghĩa, ngăn ngừa và chống các biểu hiện tiêu cực của cán bộ-cơng
chức trong bộ máy chính quyền địa phương. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng
nhân dân cấp xã (xã) đã được quy định tại Điều 33 Luật tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015 trên các lĩnh vực, cụ thể:
- Trong lĩnh vực kinh tế:
+ Quyết định biện pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng
năm; kế hoạch sử dụng lao động công ích hàng năm; biện pháp thực hiện chương
trình khuyến nơng, khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công và chuyển đổi cơ cấu
kinh tế, cây trồng, vật nuôi theo quy hoạch chung;


+ Quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu, chi

ngân sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách; phê chuẩn quyết toán ngân
sách địa phương; các chủ trương, biện pháp để triển khai thực hiện ngân sách và
điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương theo quy định của pháp luật; giám sát
việc thực hiện ngân sách đã được Hội đồng nhân dân quyết định;
+ Quyết định biện pháp quản lý và sử dụng hợp lý, có hiệu quả quỹ đất
được để lại nhằm phục vụ các nhu cầu cơng ích của địa phương;
+ Quyết định biện pháp xây dựng và phát triển Hợp tác xã;
+ Quyết định biện pháp quản lý, sử dụng và bảo vệ nguồn nước, các cơng
trình thuỷ lợi theo phân cấp của cấp trên; biện pháp phòng, chống, khắc phục hậu
quả thiên tai, bão lụt, bảo vệ rừng, tu bổ và bảo vệ đê điều ở xã;
+ Quyết định biện pháp thực hiện xây dựng, tu sửa đường giao thông, cầu,
cống trong xã và các cơ sở hạ tầng khác ở địa phương;
+ Quyết định biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chống tham
nhũng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
- Trong lĩnh vực giáo dục, y tế, xã hội và đời sống, văn hố, thơng tin, thể
dục thể thao, bảo vệ tài nguyên, môi trường
+ Quyết định biện pháp bảo đảm các điều kiện cần thiết để trẻ em vào học
tiểu học đúng độ tuổi, hồn thành chương trình phổ cập giáo dục tiểu học; tổ
chức các trường mầm non; thực hiện bổ túc văn hoá;
+ Quyết định biện pháp giáo dục, chăm sóc thanh niên, thiếu niên, nhi
đồng; xây dựng nếp sống văn minh, gia đình văn hố, giáo dục truyền thống đạo
đức tốt đẹp; giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc; ngăn chặn việc truyền bá
văn hoá phẩm phản động, đồi trụy, bài trừ mê tín, hủ tục, phòng, chống tội phạm
và các tệ nạn xã hội ở địa phương;
+ Quyết định biện pháp phát triển hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục
thể thao; hướng dẫn tổ chức các lễ hội cổ truyền, bảo vệ và phát huy giá trị các di
tích lịch sử - văn hố và danh lam thắng cảnh ở địa phương theo quy định của
pháp luật;

+ Quyết định việc xây dựng, tu sửa trường lớp, cơng trình văn hố thuộc
xã quản lý;
+ Quyết định biện pháp bảo đảm giữ gìn vệ sinh, xử lý rác thải, phịng,
chống dịch bệnh, biện pháp bảo vệ mơi trường trong phạm vi quản lý; biện pháp
thực hiện chương trình y tế cơ sở, chính sách dân số và kế hoạch hố gia đình;
+ Quyết định biện pháp thực hiện chính sách, chế độ đối với thương binh,
bệnh binh, gia đình liệt sĩ, những người và gia đình có cơng với nước, thực hiện
công tác cứu trợ xã hội và vận động nhân dân giúp đỡ gia đình khó khăn, người
già, người tàn tật, trẻ mồ côi không nơi nương tựa; biện pháp thực hiện xố đói,
giảm nghèo.
- Trong lĩnh vực quốc phịng, an ninh, trật tự, an tồn xã hội:
+ Quyết định biện pháp bảo đảm thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự; xây
dựng lực lượng dân quân, tự vệ và xây dựng nền Quốc phịng tồn dân; thực hiện
nhiệm vụ hậu cần tại chỗ; thực hiện chính sách hậu phương quân đội và chính
sách đối với các lực lượng vũ trang nhân dân ở địa phương;
+Quyết định biện pháp bảo đảm giữ gìn an ninh chính trị, trật tự cơng
cộng, an tồn xã hội; phịng, chống cháy, nổ; đấu tranh phòng, chống tội phạm, tệ
nạn xã hội và các hành vi vi phạm pháp luật khác trên địa bàn.
- Trong việc thực hiện chính sách tơn giáo:
Quyết định biện pháp thực hiện chính sách tơn giáo, bảo đảm quyền tự do
tín ngưỡng, tơn giáo của nhân dân địa phương theo quy định của pháp luật.
- Trong lĩnh vực thi hành pháp luật:
+ Quyết định biện pháp bảo đảm việc thi hành Hiến pháp, pháp luật, các
văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên và nghị quyết của mình ở địa phương;
+ Quyết định biện pháp bảo đảm tính mạng, tự do, danh dự, nhân phẩm,
các quyền và lợi ích hợp pháp khác của cơng dân;
+ Quyết định biện pháp bảo vệ tài sản, lợi ích của Nhà nước; bảo hộ tài
sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân ở địa phương;
+ Quyết định biện pháp bảo đảm việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công
dân theo quy định của pháp luật.

- Trong việc xây dựng chính quyền địa phương, Hội đồng nhân dân cấp xã
thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
+ Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân,
Chủ tịch, Phó Chủ tịch và thành viên khác của Uỷ ban nhân dân xã; bãi nhiệm
đại biểu Hội đồng nhân dân và chấp nhận việc đại biểu Hội đồng nhân dân xin
thôi làm nhiệm vụ đại biểu theo quy định của pháp luật;
+ Lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do
Hội đồng nhân dân xã bầu;
+ Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ quyết định, chỉ thị trái pháp luật của Uỷ
ban nhân dân xã;
+ Thông qua đề án thành lập mới, sáp nhập, chia và điều chỉnh địa giới
hành chính ở địa phương để đề nghị cấp trên xem xét, quyết định.
- Đồng thời, đối với Hội đồng nhân dân xã thực hiện những nhiệm vụ,
quyền hạn sau đây:
+ Quyết định biện pháp thực hiện thống nhất kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch đô thị; thực hiện nhiệm vụ giải phóng mặt bằng; bảo đảm
trật tự giao thơng đơ thị, trật tự xây dựng trên địa bàn xã;
+ Quyết định biện pháp xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc
tang và lễ hội; biện pháp phòng, chống cháy, nổ, giữ gìn vệ sinh; bảo vệ mơi
trường, trật tự công cộng trong phạm vi quản lý;
+ Quyết định biện pháp quản lý dân cư và tổ chức đời sống nhân dân trên
địa bàn xã.
1.1.3. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã
Điều 5 Luật tổ chức chính quyền địa phương ngày 19/6/2015 qui định rõ
nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương cụ thể:
1. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng pháp luật; thực
hiện nguyên tắc tập trung dân chủ: Đây là nguyên tắc quan trọng và xuyên xuốt
thể hiện quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam, của Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa, thể hiện tính giai cấp, tính thượng tơn, nghiêm minh của pháp luật.

Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, mọi cơng dân đều bình đẳng trước pháp
luật.


2. Hiện đại minh bạch, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân:
Thể hiện tính làm chủ của Nhân dân, thay mặt nhân dân giải quyết các công việc
của Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, đặt lợi ích của nhân dân, của dân
tộc lên trên lợi ích cá nhân, vì nhân dân phục vụ.
3. Hội đồng nhân dân làm việc theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa
số: Đây là một trong những nguyên tắc quan trọng giúp Hội đồng nhân dân quyết
định những vấn đề quan trọng, quyết định theo đa số thể hiện được nguyên tắc
tập trung dân chủ trong hoạt động của Hội đồng nhân dân, tranh thủ được ý kiến
của đa số nhân dân mà đại biểu Hội đồng nhân dân là đại diện;
4. Uỷ ban nhân dân hoạt động theo chế độ tập thể Uỷ ban nhân dân kết
hợp với trách nhiệm của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân: Đây là nguyên tắc phù hợp
với nguyên tắc lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt nam- Nguyên tắc tập thể lãnh
đạo cá nhân phụ trách.
Nguyên tắc hoạt động của bộ máy Nhà nước là phương phướng mang tính
chỉ đạo trong quá trình hoạt động được xác định trong Hiến pháp và Pháp luật.
Những nguyên tắc đó là: Nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa, nguyên tắc tập
trung dân chủ; nguyên tắc Đảng lãnh đạo; nguyên tắc đảm bảo quyền làm chủ
của nhân dân; nguyên tắc bình đẳng, đoàn kết, tương trợ giữa các dân tộc.
Hội đồng nhân dân cấp xã là một cơ quan trong bộ máy Nhà nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do vậy hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã
cũng phải tuân thủ những nguyên tắc cơ bản nêu trên.
1.1.4. Đặc điểm về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã
Hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã được đánh giá trên các mặt hoạt
động chủ yếu sau:
Các kỳ họp của Hội đồng nhân dân cấp xã
Kỳ họp Hội đồng nhân dân cấp xã là một trong những hoạt động chủ yếu

của Hội đồng nhân dân cấp xã. Thơng qua kỳ họp, ý chí, nguyện vọng của nhân
dân địa phương được chuyển thành Nghị quyết của cơ quan quyền lực Nhà nước
ở địa phương. Kỳ họp Hội đồng nhân dân là hình thức hoạt động quan trọng nhất
của Hội đồng nhân dân cấp xã. Tính đặc biệt quan trọng này thể hiện ở chỗ: Hội
đồng nhân dân làm việc tập trung và có hiệu quả nhất trong các kỳ họp của mình.
Tại các kỳ họp, Hội đồng nhân dân cấp xã thảo luận dân chủ và quyết định theo


đa số các công việc quan trọng thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình; bầu ra
Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng cấp. Các quyết định của
Hội đồng nhân dân được thể hiện dưới dạng Nghị quyết, các Nghị quyết này phải
được ban hành theo trình tự, thủ tục nhất định, đúng hiến pháp, pháp luật.
Hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã
Trong các hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã thì hoạt động của
Thường trực Hội đồng nhân dân cũng giữ một vị trí quan trọng. Đây là hình thức
hoạt động có tác dụng lớn đến hiệu quả hoạt động chung của cơ quan quyền lực
Nhà nước ở địa phương. Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã do Hội đồng
nhân dân xã bầu ra.
Hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã thể hiện qua những quy định về
nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực Hội đồng nhân dân, cụ thể:
- Triệu tập và chủ tọa các kỳ họp của Hội đồng nhân dân; phối hợp với Ủy
ban nhân dân trong việc chuẩn bị kỳ họp của Hội đồng nhân dân xã.
- Đôn đốc, kiểm tra Ủy ban nhân dân xã, các ngành ở địa phương thực
hiện các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân.
- Giám sát việc thi hành pháp luật tại xã.
- Xem xét kết quả giám sát của Hội đồng, giữ mối liên hệ với các đại biểu
hội đồng nhân dân, tổng hợp các chất vấn của đại biểu Hội đồng để báo cáo Hội
đồng nhân dân.
- Tiếp dân, đôn đốc, kiểm tra và xem xét tình hình giải quyết các kiến nghị,
khiếu nại, tố cáo của công dân; tổng hợp ý kiến, nguyện vọng của nhân dân để

báo cáo tại kỳ họp của Hội đồng nhân dân.
- Báo cáo về hoạt động của Hội đồng nhân dân xã lên Hội đồng nhân dân
và Ủy ban nhân dân cấp trên.
- Giữ mối liên hệ và phối hợp công tác với Ban thường trực Ủy ban Mặt
trận tổ quốc Việt nam xã, mỗi năm 2 lần thông báo cho Ban Thường trực Ủy ban
Mặt trận tổ quốc Việt Nam xã về hoạt động của Hội đồng nhân dân…
- Trình Hội đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với những người giữ
chức vụ do Hội đồng nhân dân bầu.


- Hàng tháng tổ chức họp giao ban thường trực Hội đồng nhân dân xã
nhằm kiểm điểm việc thực hiện nhiệm vụ, các nghị quyết của Hội đồng nhân
dân, các quyết định của chính Thường trực Hội đồng nhân dân và đề ra nhiệm vụ
tháng sau.
Hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã
Đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã là người đại diện cho ý chí, nguyện
vọng của nhân dân trong xã, gương mẫu chấp hành chính sách, pháp luật của
Nhà nước; tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật và
tham gia vào việc quản lý nhà nước.
- Hoạt động của các đại biểu hội đồng nhân dân cấp xã góp phần quan
trọng vào việc xây dựng và thực hiện các chủ trương công tác của Hội đồng nhân
dân xã. Số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã được bầu theo số dân. Theo
quy định chung, số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân ở cấp xã từ 25-35 đại biểu,
hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân tập trung trên hai mặt:
Một là, Hoạt động của đại biểu tại kỳ họp và trong các cơ quan của Hội
đồng nhân dân cấp xã.
Đại biểu hội đồng nhân dân cấp xã có nhiệm vụ tham gia đầy đủ các kỳ
họp của Hội đồng nhân dân, sinh hoạt của tổ đại biểu, hoàn thành nhiệm vụ được
giao. Trong kỳ họp, đại biểu Hội đồng nhân dân có quyền đề nghị ghi vào
chương trình nghị sự những vấn đề mà đại biểu xét thấy cần thiết để Hội đồng

nhân dân cấp xã xem xét và quyết định, thảo luận, phát biểu ở tổ và tại hội
trường; biểu quyết các nghị quyết và kết luận tại kỳ họp; chất vấn chủ tịch và các
thành viên của Ủy ban nhân dân, các ngành chuyên môn.
Hai là, hoạt động của đại biểu tại đơn vị bầu cử.
Đại biểu phải liên hệ chặt chẽ với cử tri, chịu sự giám sát của cử tri, lấy ý
kiến của cử tri về những vấn đề sẽ bàn trong kỳ họp Hội đồng nhân dân cấp xã và
báo cáo với cử tri về hoạt động của mình và Hội đồng nhân dân cùng cấp.
Hoạt động của đại biểu tại đơn vị bầu cử khơng chỉ mang tính riêng lẻ mà
cịn là hình thức tập thể, các đại biểu của Hội đồng nhân dân được bầu ra ở một
hay nhiều đơn vị đơn vị lập thành tổ đại biểu. Tổ đại biểu là hình thức sinh hoạt
tập thể của đại biểu để nghiên cứu tài liệu chuẩn bị đóng góp ý kiến cho kỳ họp.


Trong kỳ họp tổ đại biểu thảo luận và đóng góp ý kiến về các vấn đề thuộc
chương trình nghị sự của các kỳ họp Hội đồng nhân dân cấp xã.
Đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã có thể xin thơi làm nhiệm vụ đại biểu
vì lý do sức khỏe hoặc vì lý do khác. Việc chấp nhận đại biểu xin thôi làm nhiệm
vụ do Hội đồng nhân dân cùng cấp xét và quyết định. Đại biểu Hội đồng nhân
dân khơng cịn xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân thì tùy mức độ sai phạm
mà bị Hội đồng nhân dân hoặc cử tri bãi nhiệm. Thường trực Hội đồng nhân dân
và Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định việc đưa ra Hội đồng nhân dân hoặc
đưa ra cử tri bãi nhiệm đại biểu theo đề nghị của Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt
Nam cùng cấp.
Như vậy, Hội đồng nhân dân cấp xã là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa
phương, cơ quan đại diện của nhân dân địa phương, thực hiện quyền hạn, nhiệm
vụ của mình trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Hoạt động của Hội đồng
nhân dân cấp xã được đảm bảo thực hiện bởi hoạt động của kỳ họp Hội đồng
nhân dân cấp xã, hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân, và các đại biểu
Hội đồng nhân dân cấp xã.
1.2 Pháp luật về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã

1.2.1 Cơ cấu tổ chức hội đồng nhân dân cấp xã.
Điều 32 Luật tổ chức chính quyền địa phương qui định cơ cấu tổ chức hội
đồng nhân dân xã.
- Hội đồng nhân dân xã gồm các đại biểu Hội đồng nhân dân do cử tri ở xã
bầu ra; số lượng đại biểu được qui định rõ tại khoản 1 điều 32;
- Thường trực Hội đồng nhân dân xã gồm Chủ tịch Hội đồng nhân dân,
một Phó chủ tich Hội đồng nhân dân. Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân xã là đại
biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách;
- Hội đồng nhân dân xã thành lập Ban pháp chế, Ban kinh tế- xã hội. Ban
của Hội đồng nhân dân xã gồm có Trưởng ban, một phó ban và các ủy viên. Số
lượng ủy viên của các ban của Hội đồng nhân dân xã do Hội đồng nhân dân xã
quyết định. Trưởng ban, Phó trưởng ban và các ủy viên của các ban của Hội đồng
nhân dân xã hoạt động kiêm nhiệm.
1.2.2 Các qui định pháp luật về hoạt động Hội đồng nhân dân xã.


Điều 113 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam năm 2013
qui định: Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.....
Như vậy có thể khẳng định Hội đồng nhân dân giữ vai trò quan trọng trong
tổ chức bộ máy Nhà nước
Luật tổ chức chính quyền địa phương 2015 đã cụ thể hóa Điều 113 Hiến
pháp 2013 về tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân trong đó có Hội đồng
nhân dân xã. Luật đã xác định rõ vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, nguyên tác
tổ chức và hoạt động của Hội đơng nhân. Đề cao vai trị đại diện cho quyền lực
nhân dân trong thực hiện các nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân.
Kỳ họp Hội đồng nhân dân cấp xã
Theo Điều 78 Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. Hội đồng
nhân dân cấp xã mỗi năm họp 2 kỳ. Ngoài những kỳ họp thường lệ, Hội đồng
nhân dân cấp xã tổ chức các kỳ họp bất thường theo đề nghị của Chủ tịch Hội
đồng nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp hoặc ít nhất 1/3 tổng số đại

biểu yêu cầu.
Theo Điều 80 Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, quy định
về kỳ họp thứ nhất của Hội đồng nhân dân; theo đó kỳ họp thứ nhất của Hội
đồng nhân dân cấp xã khóa mới “được tiến hành chậm nhất là 45 ngày kể từ
ngày bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân”… Trong kỳ họp đầu tiên của mỗi
khóa Hội đồng nhân dân cấp xã chủ yếu là công tác tổ chức, xây dựng bộ máy
Nhà nước tại địa phương.
Như vậy, theo những quy định hiện hành thì kỳ họp thứ nhất Hội đồng
nhân dân cấp huyện chiếm vị trí quan trọng vì nó liên quan đến việc kiện toàn tổ
chức, bộ máy nhà nước ở địa phương; tiến hành thẩm tra tư cách đại biểu Hội
đồng nhân dân cấp xã, bầu ra cơ cấu tổ chức Hội đồng nhân dân cấp xã, UBND
cùng cấp …
Kỳ họp thường lệ và kỳ họp cuối nhiệm kỳ Hội đồng nhân dân cấp xã tuân
theo những quy định tại Điều 15 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm
2005: Tại kỳ họp thường lệ, Hội đồng nhân dân cấp xã sẽ quyết định kế hoạch
phát triển kinh tế-xã hội; quyết định những vấn đề liên quan đến ngân sách địa
phương; những vấn đề khác thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình; nghe và xem
xét báo cáo cơng tác, kết quả hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân,


UBND; xem xét việc trả lời chất vấn. Theo những quy định của pháp luật hiện
hành về kỳ họp Hội đồng nhân dân cấp xã, là cơ quan thay mặt cho tồn thể nhân
dân địa phương nói lên những mong muốn nguyện vọng của nhân dân trong quản
lý Nhà nước. Theo phương diện khách quan, mỗi năm Hội đồng nhân dân cấp xã
họp 2 kỳ là không đủ để giải quyết những mong muốn, nguyện vọng của nhân
dân. Thời gian giữa mỗi kỳ họp cách nhau quá lâu nên vấn đề bức xúc mà nhân
dân phản ánh sẽ không được giải quyết kịp thời.
Cũng theo quy định của Quy chế, Hội đồng nhân dân cấp xã có thể tổ chức
kỳ họp bất thường nhưng lại không quy định những trường hợp như thế nào thì
tổ chức họp bất thường. Việc quy định cụ thể vấn đề này là quan trọng, bởi quy

định rõ thì Hội đồng nhân dân cấp xã mới có thể tiến hành triển khai cuộc họp
bất thường để kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh và việc triệu tập cuộc
họp mới có thể diễn ra thuận lợi.
Hoạt động của thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã
Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã hoạt động theo nguyên tắc tập
trung dân chủ, tổ chức các hoạt động Hội đồng nhân dân cấp xã, chịu trách
nhiệm báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân cùng cấp. Các thành viên
thường trực cấp xã chịu trách nhiệm tập thể về thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn
của thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã, chịu trách nhiệm cá nhân trước
thường trực Hội đồng nhân dân về nhiệm vụ, quyền hạn được thường trực Hội
đồng nhân dân phân công.
Hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã thể hiện trên các
nội dung sau:
- Triệu tập, chủ tọa kỳ họp của Hội đồng nhân dân cấp xã
Theo quy định thì Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã có trách nhiệm
phối hợp với Ủy ban nhân dân cùng cấp trong việc chuẩn bị cho kỳ họp Hội đồng
nhân dân cấp xã; triệu tập và chủ tọa các kỳ họp thường lệ, kỳ họp bất thường
của Hội đồng nhân dân cùng cấp (Điều 80 Luật tổ chức chính quyền địa phương
2015). Điều 19, Điều 20 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm 2005
cũng quy định cụ thể hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân trong việc
chuẩn bị, triệu tập và chủ tọa kỳ họp Hội đồng nhân dân. Theo đó, hoạt động của
Hội đồng nhân dân cấp xã gồm: Chủ trì phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã dự


kiến chương trình, nội dung kỳ họp, quyết định triệu tập kỳ họp; tổng hợp ý kiến
chất vấn…; khi chủ tọa phiên họp, Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã điều
khiển phiên họp, chỉ đạo việc tổng hợp ý kiến, tiếp thu ý kiến thảo luận …
Hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã chủ yếu là tại các kỳ họp, do đó
việc chuẩn bị chu đáo các nội dung, chương trình, các báo cáo, dự thảo các văn
bản của Hội đồng nhân dân cấp xã như Nghị quyết, đề án…là rất quan trọng.

Nếu làm tốt khâu chuẩn bị, kỳ họp sẽ được tiến hành khoa học, trôi chảy, chất
lượng và hiệu quả…Còn ngược lại, sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoạt
động của Hội đồng nhân dân cấp xã, vì vậy hoạt động của Thường trực Hội đồng
nhân dân là rất quan trọng.
- Kiểm tra, đôn đốc Ủy ban nhân dân trong việc thực hiện Nghị quyết Hội
đồng nhân dân.
Điều 21 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm 2005 có quy định
về hoạt động kiểm tra, đôn đốc Ủy ban nhân dân trong việc thực hiện Nghị quyết
Hội đồng nhân dân các cấp, vậy có thể nói đây là một trong những hoạt động khá
quan trọng của Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã. Bởi vì, Hội đồng nhân
dân cấp xã thường lệ chỉ họp 2 kỳ trong một năm, hoạt động giám sát việc thực
hiện Nghị quyết Hội đồng nhân dân cấp xã cũng khơng thể duy trì thường xun
được mà chủ yếu tập trung tại kỳ họp.
- Giữ mối liên hệ với đại biểu, tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, Thường
trực Hội đồng nhân dân.
Theo quy định tại Điều 23 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm
2005, trong hoạt động giữ mối liên hệ với đại biểu, tổ đại biểu, Thường trực Hội
đồng nhân dân cấp xã thực hiện đôn đốc việc tiếp xúc cử tri, thu thập ý kiến, phối
hợp với các ngành, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam cùng
cấp để tổng hợp ý kiến; tổ chức để đại biểu nghiên cứu các quy định của pháp
luật về những vấn đề liên quan …
- Hoạt động tiếp dân, tiếp nhận, theo dõi, đơn đốc, kiểm tra và xem xét
tình hình giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân.
Theo quy định tại Điều 61 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm
2005, ngoài hoạt động giám sát, công tác phối hợp chuẩn bị các kỳ họp của Hội


đồng nhân dân cấp xã, Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã phải tiếp nhận ý
kiến, kiến nghị, đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của Công dân và chuyển cho
các cơ quan hữu quan để giải quyết, đồng thời có trách nhiệm theo dõi, đơn đốc,

xem xét tình hình giải quyết đơn thư và báo cáo kết quả giải quyết cho công dân
và Hội đồng nhân dân cấp xã. Với hoạt động này của Thường trực Hội đồng
nhân dân đã góp phần tích cực trong việc giám sát tình hình giải quyết đơn thư
của cơng dân từ phía cơ quan, hạn chế tình trạng trì trệ, chậm trễ, thậm chí kéo
dài thời hạn giải quyết đơn từ phía các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm giải
quyết.
Như vậy, Quy định của pháp luật nêu trên về hoạt động của Thường trực
Hội đồng cấp xã là cụ thể, chi tiết và cần thiết, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để
hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã thực sự đạt hiệu quả và có ý nghĩa.
Song bên cạnh đó, khi xét đến cơ cấu tổ chức của Thường trực Hội đồng
nhân dân cấp xã vẫn còn có những điểm bất cập, hạn chế. Hiện nay cơ cấu
Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã không thống nhất với nhiệm vụ được
giao. Thường trực Hội đồng nhân dân khơng phải là một cơ quan có tính tổ chức
mà chỉ có tư cách cá nhân của chủ tịch, phó chủ tịch Hội đồng nhân dân. Việc bố
trí nhân sự Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã cũng thiếu sự thống nhất,chủ
tịch là kiêm nhiệm. Việc bố trí như thế tất yếu dẫn tới hệ quả là hoạt động của
Thường trực Hội đồng nhân dân cấp xã kém hiệu quả.
Hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã
Điều 4 và Điều 5, Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm 2005
quy định về tổ chức và hoạt động của tổ đại biểu, trong đó quy định trách nhiệm
cụ thể của Thường trực, Tổ trưởng, đại biểu, cách thức hoạt động của tổ và mối
liên hệ giữa tổ đại biểu với Thường trực Hội đồng nhân dân các cấp: “Các đại
biểu Hội đồng nhân dân được bầu ở một hoặc nhiều đơn vị bầu cử hợp thành tổ
đại biểu Hội đồng nhân dân, số lượng đai biểu Hội đồng nhân dân, Tổ trưởng và
tổ phó của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân do Thường trực Hội đồng nhân dân
cùng cấp quyết định …; Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân họp ít nhất một quý một
lần để bàn kế hoạch công tác, phân công đại biểu tiếp dân … Thành viên tổ đại
biểu Hội đồng nhân dân có trách nhiệm tham dự đầy đủ các cuộc họp của tổ đại

biểu, trong trường hợp khơng thể tham dự được thì phải báo cáo với tổ trưởng tổ
đại biểu.
Như vậy, với những quy định của pháp luật hiện hành có thể thấy Luật tổ
chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân không quy định về hoạt động của
Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân; Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm
2005 tuy có 2 điều quy định trách nhiệm của Tổ trưởng, tổ phó và các đại biểu,
nhưng thiếu chế tài đối với những trường hợp thực hiện không nghiêm túc. Mặt
khác các thành viên của tổ đại biểu Hội đồng nhân dân đều hoạt động kiêm
nhiệm, tính chất cơng việc, vị trí cơng tác khơng được quy định cụ thể, dẫn đến
việc thực hiện các hoạt động theo quy định của pháp luật của các đại biểu không
được thực hiện hiệu quả.
Chương 5 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân năm 2005 có quy
định cụ thể về hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân trong việc tiếp xúc cử
tri và tiếp công dân.
Thông qua hoạt động tiếp xúc cử tri trước kỳ họp Hội đồng nhân dân, đại
biểu Hội đồng nhân dân thơng báo về dự kiến chương trình, nội dung, thời gian
kỳ họp và những vấn đề cần phải xin ý kiến của cử tri có liên quan đến nội dung
kỳ họp. Trên cơ sở đó, đại biểu nắm được tâm tư, nguyện vọng của nhân dân
cũng như tình hình thực tế ở địa phương có liên quan đến kỳ họp. Sau mỗi kỳ
họp, đại biểu Hội đồng nhân dân phải tiếp xúc với cử tri thông qua hội nghị cử tri
để báo cáo về kết quả kỳ họp Hội đồng nhân dân cũng như kết quả hoạt động của
đại biểu, tổ đại biểu Hội đồng nhân dân. Thông qua đó, đại biểu phổ biến, tuyên
truyền về các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân để cử tri nắm bắt được ý nghĩa,
nội dung những văn bản pháp luật mà Hội đồng nhân dân thông qua để tự giác
thực hiện có hiệu quả.
Như vậy, hoạt động tiếp xúc cử tri là một bước trung gian để đưa các chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Hội đồng
nhân dân vào cuộc sống, đồng thời đây là cơ hội tốt nhất để đại biểu Hội đồng
nhân dân cấp xã được tiếp xúc trực tiếp với nhân dân, nghe được nhiều ý kiến
của nhân dân. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng các cuộc tiếp xúc cử tri có ý

nghĩa quan trọng đối với hoạt động của đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.


Điều 46 Quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân quy định: các ý kiến,
kiến nghị của cử tri được tổ đại biểu Hội đồng nhân dân phân loại và được gửi
đến thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam cấp có
thẩm quyền giải quyết. Quy định như vậy không phát huy được vai trị của đại
biểu, khơng gắn kết được đại biểu với cử tri. Mặt khác, trách nhiệm giải quyết
các ý kiến, kiến nghị tiếp nhận thông qua cử tri chưa được quy định cụ thể. Do
vậy, khi các cơ quan chức năng chậm trễ trả lời thì Thường trực Hội đồng nhân
dân cấp xã cũng chỉ có thể đơn đốc chung chung, khơng có cơ sở pháp lý để buộc
các cơ quan, tổ chức phải giải quyết
Như vậy, Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2005 và Quy chế hoạt
động của Hội đồng nhân dân các cấp năm 2005 là hành lang pháp lý cơ bản quy
định rõ hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã. Tuy nhiên các quy định của
pháp luật cũng có nhiều điểm chưa hợp lý, nhiều quy định cịn thiếu sót, cịn
chung chung nên hoạt động của Hội đồng nhân dân chưa phát huy hết được vị trí,
chức năng của một cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương.
Chương 2
HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN XÃ THƯỜNG
THẮNG, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG
2.1 Khái quát về vị trí địa lý và Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng
Xã Thường Thắng nằm về phía Tây của huyện Hiệp Hịa, tỉnh Bắc Giang,
cách trung tâm huyện (thị trấn Vôi) 3 km. Địa giới hành chính được xác định như
sau:
- Phía Tây giáp xã Hùng Sơn, xã Mai Trung.
- Phía Bắc giáp xã Đức Thắng .
- Phía Đơng giáp xã .Danh Thắng
- Phía Nam giáp xã Bắc Lý.
Thường Thắng có diện tích tự nhiên là 800ha, dân số 10.113 người; người

dân Thường Thắng chủ yếu là dân tộc kinh; có các tơn giáo: Phật giáo và Thiên
chúa giáo. Là một xã miền núi thuộc huyện Hiệp Hịa, tỉnh Bắc Giang, có 90%
dân số xã làm nông nghiệp.


Chính vì những đặc điểm và điều kiện tự nhiên nêu trên đã có ảnh hưởng
nhất định tới sự phát triển kinh tế-văn hóa-xã hội nói chung của nơi đây. Do đó
trong hoạt động của mình, các ngành, các cấp chính quyền địa phương, nhất là
Hội đồng nhân dân xã ln cố gắng nổ lực hết mình, cùng nhân dân đưa địa
phương phát triển trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, thông qua việc đưa được
nhiều Nghị quyết của Đảng, của Hội đồng nhân dân đi vào cuộc sống.
Cơ cấu, tổ chức Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng khóa XIX nhiệm kỳ
2016-2021 có:
- Thường trực Hội đồng nhân dân:
+ Chủ tịch:

Bà: Nguyễn Thị Dung

+ Phó Chủ tịch:

Ơng : Nguyễn Tiến Dính

- Đại biểu Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng
Trong nhiệm kỳ 2016-2021, Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng đã bầu
được 29 đại biểu đến giữa nhiệm kỳ cho một đại biểu miễn nhiệm do chuyển
công tác. Đến giữa nhiệm kỳ còn 28 đại biểu, các đại biểu đều là những người
đại diện ưu tú nhất do nhân dân tín nhiệm bầu nên.
Trong đó có 21 đại biểu trong Đảng, 08 đại biểu ngoài Đảng, chiếm trên
27,58%; 21 đại biểu nam, 08 đại biểu nữ chiếm trên 27,58%, độ tuổi trung bình
là 45.

Về trình độ đại biểu:
+ Về trình độ văn hóa: 08 đại biểu có trình độ trung học cơ sở, 21 đại biểu
có trình độ trung học phổ thơng.
+ Về trình độ chun mơn: 13 đại biểu có trình độ trung cấp, 2 đại biểu có
trình độ cao đẳng, 08 đại biểu đại học.
+ Về trình độ lý luận chính trị: 02 đại biểu có trình độ sơ cấp, 13 đại biểu
có trình độ trung cấp.
2.2. Thực tiễn tổ chức Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng huyện
Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.


Thường trực hội đồng nhân xã dự kiến, cơ cấu, thành phần, phân bổ số
lượng người của tổ chức chính trị, tổ chức chính- xã hội, tổ chức xã hội....trên địa
bàn được giới thiệu để ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân xã... UBMTTQ xã tổ
chức hội nghị hiệp thương giới thiệu đại biểu tham gi ứng cử Đại biểu hội đồng
nhân dân xã khóa tới..
Dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu
ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân của thường trực hội đồng nhân dân... sau
khi thống nhất với thường trực Hội đồng nhân dân và ban thường trực Mặt trận
tổ quốc thành lập ban bầu cử, tổ bầu cử thành phần ban bầu cử có đại diện cử tri.
Ban bầu cử hoạt động theo qui chế qui định của pháp luật. Niêm yết danh sách
cử tri theo qui định.
Sau khi hiệp thương ứng cử, các đại biểu tham gia ứng cử đại biểu hội
đồng nhân xã nộp hồ sơ ứng cử tại Ban bầu cử xã. Ban bầu cử niêm yết danh
sách người tham gia ứng cử. Tiến hành bầu cử theo qui định, Công bố danh sách
những người trúng cử:
Hội đồng nhân dân xã thường thắng khóa XIX Nhiệm kỳ 2016-2021 đa
bầu ra được 29 đại biểu đấp ứng đúng các qui định về tiêu chuẩn, cơ cấu, thành
phần. quá trình bầu chon đúng qui định, qui trình, sau bầu cử khơng có khiếu
kiện, khiếu nại về kết quả bầu cử.

2.3 Thực tiễn hoạt động của Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng,
huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc giang
Trong thời gian qua, Thường trực Hội đồng nhân dân, các đại biểu Hội
đồng nhân dân xã Thường Thắng đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, góp phần
cùng Hội đồng nhân dân xã làm tròn vai trò, nhiệm vụ là cơ quan quyền lực Nhà
nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân
dân. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban
nhân dân, Ủy ban Mặt trận tổ quốc xã; sự tích cực giám sát của mỗi đại biểu Hội
đồng nhân dân; sự nỗ lực thực hiện của các ngành, tổ chức đoàn thể và sự phấn
đấu của nhân dân xã nên đã hoàn thành tốt nhiệm vụ đã đề ra; góp phần đưa nền
kinh tế-xã hội xã ổn định và có bước phát triển, quốc phòng-an ninh được giữ
vững.
a. Hoạt động tại kỳ họp.


Ban hành các nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã.
Quyết định các vấn đề phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
b. Hoạt động của Thường trực Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng
Thường trực Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng đã triển khai xây dựng
kế hoạch, giám sát, nội dung chương trình cơng tác hàng tháng, hàng quý, 6
tháng và cả năm qua các năm sau khi có Nghị quyết kỳ họp hàng năm. Trên cơ
sở các mục tiêu kinh tế-xã hội được Hội đồng nhân dân xã thông qua, Thường
trực Hội đồng nhân dân đã từng bước cụ thể hóa các nội dung, kế hoạch để tiến
hành khảo sát, kiểm tra giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết Hội đồng
nhân dân; đồng thời đôn đốc các đại biểu Hội đồng nhân dân thực hiện tốt vai trị
giám sát của mình tại địa phương, đẩy nhanh tiến độ và hiệu quả thực hiện Nghị
quyết theo đúng kế hoạch đã đề ra.
Hàng tháng, hàng quý thường trực Hội đồng nhân dân xã đã bám sát
những nội dung, quy chế phối hợp hoạt động giữa Thường trực Hội đồng nhân
dân, Ủy ban nhân dân và Thường trực Ủy ban Mặt trận tổ quốc xã không ngừng

củng cố và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân, đại
biểu Hội đồng nhân dân và Thường trực Hội đồng nhân dân đảm bảo đúng quy
trình, quy định của pháp luật.
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực Hội đồng nhân dân xã đã tổ chức
thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của cơ quan quyền lực nhà nước cấp cơ sở
theo Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân; đã xác định đúng tầm
quan trọng của kỳ họp là hình thức hoạt động chủ yếu của Hội đồng nhân dân,
trong nhiệm kỳ qua Hội đồng nhân dân xã đã tiến hành tổ chức được 08 kỳ họp.
Công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ họp Hội đồng nhân dân được thực hiện đúng
trình tự, thủ tục theo quy định và được đánh giá là khá tốt, tổ chức điều hành linh
hoạt, sáng tạo đã góp phần từng bước nâng cao chất lượng kỳ họp Hội đồng nhân
dân xã.
Trong đầu nhiệm kỳ qua, Hội đồng nhân dân xã đã ban hành được 39 Nghị
quyết (tính đến hết tháng 11/2018), các nghị quyết ban hành có nội dung phù hợp
với thực tế, bám sát vào chỉ tiêu trên giao để đưa vào chỉ tiêu thực hiện trong
năm, đều có tính khả thi cao; đúng thể thức văn bản, ban hành nghị quyết đúng
luật, ký ban hành đúng thẩm quyền.


Riêng trong năm 2018:
- Về Công tác chuẩn bị nội dung, chương trình và việc cải tiến nâng cao
chất lượng kỳ họp. Trong những năm qua, Thường trực Hội đồng nhân dân đã
phối hợp với Ủy ban nhân dân xã trong việc chuẩn bị nội dung và các điều kiện
cho kỳ họp Hội đồng nhân dân, bảo đảm để các kỳ họp Hội đồng nhân dân thực
hiện được các chương trình đã được Hội đồng nhân dân xã thơng qua, phát huy
được tính dân chủ trong việc phát biểu của đại biểu Hội đồng nhân dân.
Thực tế hoạt động đã khẳng định là trong thời gian giữa 2 kỳ họp, thường
trực Hội đồng nhân dân đã quan tâm, đôn đốc, kiểm tra Ủy ban nhân dân xã triển
khai thực hiện Nghị quyết của Hội đồng nhân dân đạt kết quả cao.
Thực hiện Quy chế hoạt động, trước mỗi kỳ họp, Thường trực Hội đồng

nhân dân xã thống nhất tổ chức họp tổ đại biểu Hội đồng nhân dân để mỗi đại
biểu Hội đồng nhân dân tự kiểm điểm đánh giá vai trị thực hiện nhiệm vụ của
người đại biểu, tìm ra nguyên nhân, hạn chế, những giải pháp để bổ cứu để vai
trò hoạt động ngày một tốt hơn. Kết quả tự kiểm điểm của mỗi đại biểu được
Thường trực Hội đồng nhân dân đóng góp xếp loại làm căn cứ đánh giá cuối
năm.
Đối với những nội dung báo cáo của các ngành được trình bày tại kỳ họp,
Thường trực Hội đồng nhân dân thành lập tổ thẩm tra tiến hành thẩm tra kỹ, sau
đó được chỉnh sửa và hồn thiện để gửi đến các đại biểu Hội đồng nhân dân, các
đại biểu khách mời và các ngành để xem xét có ý kiến tham gia tại kỳ họp đảm
bảo đúng quy trình, thời gian quy định của pháp luật cũng như Quy chế hoạt
động của Hội đồng nhân dân năm 2005 đã ban hành.
Sau kết quả kỳ họp thứ 8, kỳ họp đánh giá kết quả cuối năm 2018 và triển
khai nhiệm vụ năm 2019 xã Thường Thắng khóa XIX, nhiệm kỳ 2016-2021, đã
thông qua được 15 Nghị quyết quan trọng.
Với mục đích để các Nghị quyết Hội đồng nhân dân có sức thuyết phục và
đi vào thực tiễn cuộc sống thì Thường trực Hội đồng nhân dân xã lựa chọn, cân
nhắc, đưa ra thăm dò ý kiến của cử tri những nội dung chương trình, mục tiêu
kinh tế-xã hội, an ninh-quốc phòng … trước khi thảo luận. Sau đó chỉnh sửa cơ
bản trước khi trình Hội đồng nhân dân. Do đó, các báo cáo và đề án đã được


thông qua đều sát thực với cơ sở, phù hợp với tâm tư nguyện vọng của nhân dân
và có tính khả thi cao.
Các quy trình chuẩn bị cho kỳ họp Hội đồng nhân dân xã đều được
Thường trực Hội đồng nhân dân chú trọng chỉ đạo, đôn đốc, triển khai thực hiện
đầy đủ. Cụ thể, theo báo cáo của Hội đồng nhân dân xã, trước kỳ họp thứ 8
(ngày 27 tháng 12 năm 2018, Thường trực Hội đồng nhân dân đã tổ chức cuộc
họp Thường trực Hội đồng nhân dân với sự tham gia đầy đủ của các thành phần:
Thường trực Đảng ủy, Thường trực Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận

tổ quốc xã. Kết quả cuộc họp đã có thơng báo kết luận của chủ tọa kỳ họp, nêu rõ
dự kiến chương trình, nội dung, thời gian kỳ họp, phân công chuẩn bị nội dung
cũng như công tác tổ chức chỉ đạo tiếp xúc cử tri trước kỳ họp Hội đồng nhân
dân. Đặc biệt là công tác chất vấn và trả lời chất vấn, công tác giám sát việc xử lý
giải quyết ý kiến kiến nghị của cử tri trước và trong kỳ họp …Trên cơ sở nhiệm
vụ của các ngành chủ động để có tài liệu, văn bản gửi về Thường trực Hội đồng
nhân dân đảm bảo đúng quy trình và thời gian, do đó góp phần nâng cao chất
lượng mỗi kỳ họp.
- Về Hoạt động điều hành kỳ họp: Trong quá trình hoạt động, Thường trực
Hội đồng nhân dân xã đã thống nhất các báo cáo, đề án, tờ trình, dự thảo Nghị
quyết sẽ thông qua tại kỳ họp. Thường trực Hội đồng nhân dân tập hợp toàn bộ
tài liệu, hồ sơ kỳ họp sao gửi trước 15 ngày cho các đại biểu nghiên cứu để chuẩn
bị ý kiến tham gia phát biểu. Chủ tọa kỳ họp thống nhất chọn một số báo cáo cần
trình bày tại kỳ họp để điều hành.
Việc điều hành kỳ họp là công tác hết sức quan trọng, vừa đảm bảo
chương trình, nội dung, thời gian đã dự kiến đã chuẩn bị theo quy định, ngoài ra
trong các kỳ họp cịn chuẩn bị bản tóm tắt khái qt kết quả hoạt động của các
năm để trình bày trong kỳ họp như báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ năm
2017, báo cáo tổng kết năm 2018 và định hướng phát triển năm 2019. Trong quá
trình hoạt động, Thường trực Hội đồng nhân dân chủ tọa kỳ họp tập trung điều
hành bảo đảm thời gian, chất lượng kỳ họp theo đúng tinh thần chương trình đã
đề ra.
Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn trực tiếp tại kỳ họp là hoạt động
thường xuyên đảm bảo chất lượng. Trong những năm gần đây, Thường trực Hội


đồng nhân dân xã luôn quan tâm phối hợp với Ủy ban nhân dân xã trong việc chỉ
đạo các ngành, chun mơn trực tiếp giải trình, trả lời chất vấn những nội dung
cử tri và đại biểu Hội đồng nhân dân quan tâm. Những vấn đề được trả lời, giải
trình đảm bảo trọng tâm, ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu và có sức thuyết phục cao.

Tại kỳ họp thứ 8 Hội đồng nhân dân xã khóa XIX, có 4 nhóm nội dung
được chất vấn và trả lời chất vấn, gồm:
+ Lĩnh vực sản xuất, chăn nuôi, HTX ..
+ Lĩnh vực đất đai, tài nguyên môi trường, Giao thông thủy lợi.
+ Lĩnh vực Quốc phịng; An ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội
+ Văn hóa, chính sách, hệ thống thông tin tuyên truyền …
Kết quả chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 8 được cử tri đồng tình
cao, tạo sự tin tưởng của cử tri với chính quyền địa phương.
- Về hoạt động giám sát của Thường trực Hội đồng nhân dân xã Thường
Thắng. Qua các năm, Thường trực Hội đồng nhân dân đã hoàn thiện hệ thống hồ
sơ kỳ họp để báo cáo Thường trực Hội đồng nhân dân huyện theo đúng yêu cầu
quy chế hoạt động của Hội đồng nhân dân. Các Nghị quyết được kỳ họp thông
qua Thường trực Hội đồng nhân dân hoàn thiện gửi ban hành đầy đủ cho các đại
biểu Hội đồng nhân dân, các ngành, các tổ chức đồn thể chính trị - xã hội và các
khối để theo dõi, giám sát, tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết của địa
phương.
Cụ thể, tại kỳ họp thứ 8, Hội đồng nhân dân xã Thường Thắng đã ban hành
Nghị quyết số 16/2018/NQ-HĐND ngày 27 tháng 12 năm 2018 về phê chuẩn
chương trình giám sát năm 2019 của Hội đồng nhân dân xã. Qua đó, Thường trực
Hội đồng nhân dân xã đã xây dựng kế hoạch hoạt động giám sát quý, 6 tháng và
cả năm, chủ yếu tập trung vào các nội dung trọng tâm sau:
Giám sát việc tổ chức thực hiện Nghị quyết Hội đồng nhân dân xã, thông
qua giao ban tuần, tháng để giám sát việc xử lý các kiến nghị, đề xuất của cử tri.
Thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo Nghị quyết Hội đồng nhân dân xã
do Ủy ban nhân dân xã trình tại kỳ họp Hội đồng nhân dân xã trong năm 2018.