Bài giảng nghiên cứu hiện trường LNXH

TRNG H NÔNG LÂM TP. H CHÍ MINH
KHOA LÂM NGHIP
B MÔN NÔNG LÂM KT HP &
LÂM NGHIP XÃ HI
TÀI LIU HNG DN
NGHIÊN C
U HIN TRNG
(DÀNH CHO SINH VIÊN NGÀNH LÂM NGHIP)
ThS. NGUYN QUC BÌNH
ThS. VÕ VN THOAN
Biên son
(LU HÀNH NI B)
H Chí Minh- 11/2008
Mc lc
Gii thiu
Phn 1. Tin trình thc tp
Phân 2. S dng các công c và vn dng k nng trong PRA
Phc lc
Chng 1. GII THIU
1.1. Gii thiu môn hc
Trong chng trình đào to k s lâm nghip, thc tp các môn lâm nghip xã
hi/nghiên cu hin trng lâm nghip xã hi là mt môn hc thc hành 100%
ngoài hin trng có dung lng là hai đn v hc trình. Lý thuyt ca đt thc
tp nm trong các môn hc LNXH đi cng, NLKH đi cng, Qun lý d án
LNXH, Lâm sn ngoài g, và Truyn thông và thúc đy/Khuyn nông lâm.
Thc tp lâm nghip xã hi không có ngha là xây dng hay trin khai mt d
án ti cng đng nông thôn. Song cách tip cn đ phát hin ra vn đ và tìn ra
gii pháp cho vn đ thì gia thc tp và xây dng hay thc thi các d án đu
có chung mt bn cht. Trong tip cn có s tham gia này, vai trò ca cng
đng hoàn toàn nh vai trò ca nghiên cu viên, và vai trò ca ngi
ngoài/nghiên cu viên chuyn t hành đng chuyn giao, hun luyn sang các

hành đng thúc đy, đó là phát trin sang hc hi và chia s vi nông dân. Các
cng đng đã đc thúc đy s dng các sáng kin ca h trong nhng hot
đng theo hng có li cho ngi dân và c tài nguyên rng.
Mc đích ca môn hc này là tìm cách đ tr li hai câu hi: (1). Ngi dân ti
các cng đng sng gn rng làm nhng gì đ sng? (2). Tài nguyên rng có
nh hng gì đn đi sng ca ngi dân trong các cng đng sng gn rng?
Trong quá trình ng dng nhng phng pháp đã đc hc s giúp sinh viên
(1) nâng cao k nng thúc đy và giao tip, (2) s dng tt các công c đ cùng
hc hi và chia s vi nông dân, (3) Phát hin ra vn đ và cùng ngi dân xây
dng mt k hoch gii quyt vn đ tìm ra theo hng phát trin bn vng.
Mt s phng pháp lun đã đc hc phn lý thuyt ca các môn hc: ánh
Giá Nhanh Nông Thôn (Rapid Rural Appraisal -RRA), ánh Giá Nhanh Nông
Thôn có Tham Gia (Participatory Rural Appraisal- PRA), Chn oán và Thit
K Nông Lâm Kt Hp (Diagnostic and Design -D&D) có t thp niên 1970 và
cùng chia s các công c cng nh tin trình và h tr s tip cn có s tham
gia trong hng đn ngi dân có đi sng tt hn và tài nguyên rng đc
qun lý tt hn.
1.2. nh hng ni dung
nh hng chung ca đt thc tp là tp trung xác đnh nhng ngun sinh k
ca ngi dân ti mt cng đng sng gn rng, s ph thuc ca h vào tài
nguyên rng và các hot đng lâm nghip đã và đang nh hng nh th nào
đi vi cng đng này, c th là:
Xác đnh vai trò ca tài nguyên tng đi vi sinh k ca ngi dân ti các cng
đng sng gn rng;
Xác đnh nh hng ca các hot đng lâm nghip ti đa phng đn sinh k
ca ngi dân;
Xác đnh các hn ch và thun li hin ti ca cng đng trong vic qun lý tài
nguyên và vic nâng cao đi sng ca cng đng;
Xây dng các gii pháp giúp cho vic qun lý tài nguyên rng có s tham gia
ca ngi dân đc tt hn và sinh k ca h ngày cng tt hn.

1.3. Yêu cu cn có ca nhóm làm vic
Nhóm làm vic ít nht phi là ba ngi, thích hp nht là t 5-6 ngi, ít hn
ba ngi thng có cách nhìn b lch và tm nhìn b hn ch. Xong, đ thun
li trong quá trình tip cn cng đng, nhóm nên có c nam ln n. Nhng u
đim ca tng cá nhân trong nhóm nên đa dng. Tuy nhiên, điu quan trng
nht ca nhóm đó là tính đa dng ca tm nhìn hn là đa dng ca kinh
nghim.
Nhóm làm vic đc thành lp trc khi vic nghiên cu hin trng bt đu
và cán b điu hành vic nghiên cu này cng đã đc chn la. Nhim v
trc tiên ca cán b điu hành là xác đnh vai trò và nhim v ca mi thành
viên và xác lp tin trình và lch trình công tác. Do vy trong đt thc tp này,
nhóm trng nhóm làm vic phi luân phiên đ mi thành viên trong nhóm có
c hi thc hành k nng điu hành nhóm.
Chng 2. THC HIN NGHIÊN CU HIN TRNG
2.1 Mi quan h gia tin trình thc tp vi tin trình đánh giá nông thôn
Tin trình ca đt thc tp này da trên nn tng ca tin trình đánh giá nhanh
nông thôn có s tham gia. Do vy, gia chúng có mi quan h vi nhau. Tuy
nhiên, ni quan h này ch ging nhau  nhng phn c bn, v chi tit chúng
khác nhau, phc thuc vào ni dung các môn hc lý thuyt mà đt nghiên cu
hin trng này làm c s đ tin hành.
Thông thng trong công tác đánh giá nông thôn có 7 bc, và có mi
quan h vi tin trình trong đt nghiên cu hin trng này theo bng
1.1 sau:
Bng 2.1. Mi liên h gia tin trình đánh giá nhanh nông thôn vi nghiên cu
hin trng
Bc ánh giá nông thôn t thc tp này
1
Phân tích nhng thông tin hin có Lý thuyt đã hc trong các môn
hc liên quan
2

K hoch thc đa Qua hi tho lp k hoch
3
Thc đa
4
Phân tích s b
5
Xp hng các hn ch
Trong giai đan 1 (tun đu)
6
Thit k và tho lun các can
thip
7
K hoch s khi
Trong giai đan 2 (tun sau)
2.2. Tin trình ca nghiên cu hin trng lâm nghip xã hi
2.2.1. Bc chun b
Trong bc chun b này, giáo viên hng dn và sinh viên tham gia s thc
hin các công vic sau:
(1). Sinh viên:
 Chun b k lý thuyt ca các môn hc liên quan;
 Tham gia cùng giao viên đ đi tin trm đa đim nghiên cu hin
trng;
 T chc cho lp nghiên cu hin trng v chia nhóm, vt liu hc tp,
điu kin n,  và sinh hot ti đa đim nghiên cu;
 Tho lun v nhng quy đnh sinh hot và ni dung nghiên cu trong
quá trình nghiên cu hin trng thông qua hi tho;
 Nghiên cu nhng thông tin th cp liên quan đn đa đim và ni dung
ca nghiên cu hin trng.
(2). Giáo viên:
 Chun b các đa đim chun b cho tin trm,

 Tham gia cùng sinh viên đi tin trm đ chn la đa đim thích hp,
 Chun b và gi các thc tc xin phép đn đa đim thc tp,
 Hi tho lp k hoch nghiên cu hin trng,
 Chun b ni dung k hoch thc tp chi tit.
2.2.2. Giai đon 1: Phát hin vn đ
2.2.2.1. Mc đích
Mc đích chính ca giai đon này là s dng các công c trong b PRA đ tìm
hiu xem ngi dân sng gn rng làm cách nào đ sinh sng và tài nguyên
rng có ý ngha nh th nào đn đi sng ca ngi dân. T đó rút ra đc
nhng vn đ/tn ti ti đa phng cn gii quyt đ hng đn vic nâng cao
đi sng ca ngi dân và qun lý tài nguyên rng đc tt hn.
2.2.2.2. Nhng thông tin cn thu thp
Thông tin th cp:
Tài liu th cp là ngun thông tin liên quan đn đa đim hay ch đ ca đt
kho sát. Ngun thông tin th cp có th gm:
 Bn đ s dng đt, bn đ đa hình, nh máy bay
 Báo cáo điu tra, báo cáo hàng nm, báo cáo thng kê
 Sách, báo, nhng kt qu nghiên cu
 Hình nh, video
Ngun lu tr có th là các ni sau:
 Chính quyn đa phng
 T chc phi chính ph làm vic ti đa phng
 Nhng t chc khác
Các thông tin này hình thành nên nn thông tin cho bt c thông tin c bn nào
cho đa đim nghiên cu hin trng nhm tit kim thi gian, kinh phí và đnh
hng cho nhng thôn tin tip theo trong nghiên cu hin trng.
Ngun thông tin th cp rt hu ích đ làm sáng t ch đ ca PRA và hình
thành nhng gi thuyt bng tng quan nhng gì đã có sn và nhng gì thiu
trong tài liu hin có.
Thông tin th cp cn đc tng quan trc khi bt đu thc đa và đc chun

b di dng:
 Biu đ
 Bng, biu, danh mc
 Tóm lt
 Sao chép bn đ
Thông tin nn
Tài nguyên Rng: nhng thông tin v tài nguyên rng cn phi đc làm rõ
theo các câu hi sau:
 Trong nm hoc 10 nm qua, hin trng tài nguyên rng có gì thay đi,
và hin trng s dng đt có gì xãy ra trong khu vc?
 Din tích rng tng hay gim? Nu có, khi nào và ti sao? (thay đi
chánh sách, thay đi dân s, th trng thun li )
 Các cách s dng tài nguyên rng rng trong hin ti và trong quá kh
(Khai thác g, lâm sn ngoài g, sn bn )
 T thành loài cây thay đi trong rng? nu có thì ti sao? (Ví d: t rng
t nhiên vi đa dng loài đn rng trng vi ít loài hay mt loài)
 Ai quyt đnh trong vin hng li t rng/tài nguyên rng?
 Chính quyn hay t chc nhà nc quyt đnh?
 Quyt đnh da trên cng đng?
 H cá th quyt đnh?
 Chính sách hin hành lên quan đn s dng tài nguyên rng là gì?
B cây trng: bao gm nhng cây trng trong h thng canh tác nông nghip
đã và đang canh tác; các loài cây ly t rng v thun hoá hoc phc v cho
nhu cu ca các h gia đình.
 Lch s các kiu cây trng đc thc hin bi cng đng và h gia
đình? Mc đích s dng? Vùng phân b?
 Loài cây nào mà cng đng và h gia đình ly t trong rng cho các
mc đích hng ngày?
 Công dng ca các loi cây này? (Cht đt, thc n gia súc, thc phm,
thu nhp)?

 Cây đc trng  đâu? Phân b t nhiên?
Cng đng: Cng đng đc xem nh mt thôn/buôn. Tuy nhiên cn phi cn
trng vì có nhng cng đng ch là nhng buôn vi khong 10 h sng 
nhng ni riêng bit, trong quá trình đnh canh, đnh c, h đc tp hp li
thành mt thôn/buôn ln vi s h t 50 đn hàng trm h. Nhng thông tin
chung nht ca cng đng cn thu thp:
 Lch s hình thành cng đng
 Dân s tng hay gim trong nm hay mi nm qua?
 t canh tác bình quân đu ngi tng hay gim?
 Vn đ dân di c và nhp c trong khu vc?
 Nhng kin thc bn đa trong qun lý và sn xut?
 Nhng ngun thu nhp chính là gì? (Nông nghip, lâm nghip, loi cây
trng, k ngh, tin t thân nhân lao đng  ngoài gi v )
 Gii và phân tích v gii trong cng đng?
 Thành phân lao đng? Tháp đ tui?
Khu vc tip cn: Khu vc tip cn không đng ngha vi vic nhng khu vc
mà h canh tác nông nghip, canh tác ry hay qun lý rng đc giao khoán
mà là nhng khu vc mà  đó ngi dân trong cng đng có th tip cn tài
nguyên thiên nhiên nh nc, đt rng, đng thc vt rng Do vy, phm vi
tip cn vt ra khi ranh gii hành chánh ca thôn/buôn, xã, Mt khác, khu
vc tip cn còn đ cp đn nhng lch vc ngi dân có tham gia, có hng
li hoc không có hng li nh các hot đng lâm nghip, cách chng trình,
Trong khu vc tip cn cn tìm hiu các thông tin:
 Khong cách xa đng ca các làng bn và phng tin giao thông,
cách tip cn?
 Khong cách và điu kin đi đn các khu vc tip cn? Thi gian?
 Hiu qu ca các chng trình, chính sách, d án trong khu vc?(Hin
trng rng, đ ln ca trang tri, di c và nhp c, li nhun,môi
trng )
H gia đình: Quan nim h gia đình ti đa phng nghiên cu hin trng

cn phi đc làm rõ. Không phi thông thng thì mt ngôi nhà là mt h gia
đình, mà trên thc t nhiu khi s h trong mt cng đng/làng/thôn/buôn
nhiu hn s nóc nhà đm đc. Vy chúng ta phi xem xét khai nim v h:
(1) H là nhng gia đình sng chung mt bp n, có s quyt đnh công vic
đc lp? (2). H gia đình là nhng h đã thc hin vic tách h theo danh sách
qun lý hành chính? (3). H gia đình là nhng ngi sng trong cùng mt mái
nhà? Mt khác, liên qua đn nông h chúng ta cn phân bit các khai nim:
trong nông h
1
? Ngoài nông h
2
? Phi nông h
3
?

1
Trong nông h: là nhng gì do h gia đình to ra, có đu t và có thu hoch, mang li li ích cho h
Mt cách c th, chúng ta có th hiu các ngun thu nhp theo các khai nim
này nh sau:
 Trong nông h: bao gm thu nhp t các sn phm trong vn h, trên
đng rung và nng ry, chn nuôi, ch bin t nông sn ca vn
rung/ry.
 Ngoài nông h: bao gm các sn phm thu hái t rng, các sn phm
ngoài mc đích chính thu hái rng vn, rung/ry đem v ch bin.
 Phi nông h: nhng khon thu t làm thuê, lng, ph cp, tin con cái
đi làm xa gi v

2
Ngoài nông h: là nhng gì có t t nhiên mà h gia đình không đu t vào nhng có th thu hoch
và cho li ích cho h

3
Phi nông h: là nhng gì nm ngoài tm kim soát ca h gia đình nhng góp và li ích cho h gia
đình
2.2.2.3. Phng pháp thu thp thông tin và công c
Trong giai đon 1, vic thu thp thông tin bao gm nhng thông tin chung,
mang tính tng quát đ nm đc thc trng chung nht ca mt đa
phng/cng đng. Do vy, làm cách nào đ có đc thông tin phn nh càng
đúng vi thc t càng tt hn là vic c gng dùng rt nhiu công c vi các
cách tip cn khác nhau.
 có đc thông tin tt, điu đu tiên cn quan tâm là cách thc t chc làm
vic. Chúng ta có th làm vic theo nhóm vi s lng ln, trên 5 ngi, nhóm
nh t 2 – 3 ngi hoc ch cn 1 ngi là đ. Vic chia nhóm tùy thuc rt
nhiu vào nhóm thông tin cn ly, công c cn áp dng. Th hai, vic la chn
công c thc hin trc sau cng s làm nh hng rt nhiu đn kt qu.
Thông thng, trong giai đon 1, các công c mang tính không gian s đc
thc hin trc, các công c mang tính thi gian đc thc hin sau. Và cui
cùng là nhng công c có tính tng hp và phân tích thông tin.
Bng 2.2. nh hng s dng công c theo nhóm thông tin
Loi thông tin/Mc đích Phng pháp và công c
Tt c các loi thông tin: Phng vn và quan
sát là công c cn bn
Phng vn và quan sát
Kiu s dng rng, đt và tài nguyên ca
cng đng
Bn đ phát tho v s dng đt và
s dng rng
Quan h gia kiu đa hình, đt, s dng
rng và tài nguyên
Lát ct
S kin bin đi vi tài nguyên rng và s

dng rng (hay tài nguyên khác) đáng nh
trong cuc sng
Dòng thi gian/dòng lich s
Bin đng mùa v và bin đng kinh t xã
hi trong vic s dng và qun lý ngun tài
nguyên chính
Lch thi v/lch hot đng
Quyn quyt đnh, chu trách nhim, phân
chia lao đng trong các hot đng chính
Phân chia lao đng
S hin hu, vai trò và s tng tác gia các
đnh ch chính thc và không chính thc
(lut l và t chc)
Phân tích đnh ch/phân tích hot
đng/Venn
Khó khn và thun li trong tip cn bên
ngoài h
Bn đ di đng+S đ hai mng
Các vn đ thích thú và u tiên, phân hng
mc sng
Xp hng ma trn (các loi)
Chin lc qun lý h Gin đ phân tích sinh k
Phân tích các ýu t bên trong và bên ngoài Phân tích SWOT
Tuy nhiên, chúng ta cn phi lu ý rng, mt vn đ hay mt ni dung nào đó
có th ch bng mt mt công c nhng cng có th t hn mt công c. Trong
mt s trng hp, có nhiu vn đ, ni dung cn phi bit kt hp mt cách
logic thì mi đt đc kt qu và cho thông tin đúng. Ví d, chúng ta không th
nào thc hin Lát ct khi cha thc hin s đ xã hi và s đ tài nguyên; thc
hin ma trn cho đim/bt cp mà cha cho phng vn bán cu trúc đ lit kê.
2.2.2.4. T chc thc hin cho nhóm trong giai đon I

Da trên k hoch chi tit trong giai đon 1 (bng 2.3), các nhóm trng theo
các ngày t t chc công vic cho nhóm mình đ thc hin mt cách hiu qu.
Bng 2.3. K hoch chi tit cho giai đon I
Ngày Ni dung Ngi chu trách nhim
Ngày 1
Sáng Tp trung ti đim tp kt đ khi hành đn đa bàn
thc tp
Lp trng
Chiu n đnh ch , làm quen vi nhà , láng ging BCS lp+ các nhóm
trng
Ti - Tho lun tình hình thc t, t chc nhóm
- Chun b các công c thu thp thông tin
Các nhóm trng
Ngày 2
Sáng - Hp nghe báo cáo tình hình c bn ca đa bàn
thc tp,
- Tng hp thông tin, lp k hoch cho giai đon 1
Lp trng và nhóm
trng
Chiu - La chn công c, thc hành công c Nhóm trng
Ti - Tng hp và làm sch thông tin, kim tra thông tin
thu đc, s kt ngày
- Chun b k hoch cho ngày k tip
Nhóm trng
Ngày 3+4
Sáng Thc hành các công c Nhóm trng
Chiu Thc hành các công c Nhóm trng
Ti - Làm sch thông tin và Phân công công vic chun
b khung bài vit báo cáo
Nhóm trng

Ngày 5 Vit báo cáo chi tit trên giy A4 và tóm tt trên
giy Ao
Nhóm trng +GV
Ngày 6
Sáng Vit báo cáo chi tit trên giy A4 và tóm tt trên
giy Ao (tt)
Chiu Báo cáo ca các nhóm, rút ra các chuyên đ GV+ BCS lp
Các nhóm chn chuyên đ cho giai đon 2
Ti Ngh Nhóm trng
2.2.2.5. Báo cáo kt qu giai đon I
Mc đích: Mc đích là báo cáo nhng hiu bit hay nhng gì tìm hiu đc ca
chúng ta v cng đng thông qua s dng các công c đ hc hi và chia s vi
cng đng. Thông qua đó, ngi dân có th góp ý, b sung nhng thông tin cho
kt qu ca các nhóm làm vic.
Báo cáo cho ai?
Trên nguyên tc đây là bui báo cáo vi cng đng, nhóm làm vic cn phi
làm quen vi công tác thúc đy mt bui hp cng đng, nhng trong bi cnh
ca đt thc tp chúng ta không t chc đc mt bui hp cng đng. Do
vy, bui báo cáo nhm chia s gia các nhóm làm vic vi nhau v nhng
hiu bit đc gì v cng đng.
Làm nh th nào?
Các nhóm làm vic chun b các thông tin, biu đ, hình nh đã thu thp đc
trong thi gian  thc đa theo tng công c trên giy Ao đ báo cáo. Trên c
s ca báo cáo, kt qu ca các nhóm s đc cng đng góp ý đ sa cha và
chuyn thành mt báo cáo hoàn chnh trên A4. Tuy nhiên, đây là mt đt thc
tp nên các kt qu A0 và A4 đc np cùng lúc đ hng đn s công bng
cho các nhóm báo cáo trc và sau, coi nh là thành qu hc tp ca nhóm
trong giai đon 1.
Ni dung báo cáo gm nhng gì?
Phn 1: Gii thiu mc đích ca báo cáo và mô t cách tin hành thu thp

thông tin chung ca nhóm trong giai đon 1. Ch nói lên mc đích ca nhóm
làm vic trong quá trình thu thp thông tin. ng thi thông qua quy trình thc
tp nhóm s hc đc nhng gì. Cách tin hành thu thp thông tin là cách t
chc nhóm trong sut quá trình làm vic cho giai đon 1.
Phn 2: Trình bày kt qu theo các công c thc hin
Vic trình bày kt qu theo các công c th hin đc kt qu ca nhóm. Kt
qu có rõ ràng, phn nh trung thc và logic hay không đu th hin trong cách
trình bày ca các công c. Do vy, nhóm làm vic cn chú ý:
Th nht, nhóm làm vic s trình bày ngn gn cách thc thc hin ca tng
công c đã làm, không trình bày ging trong tài liu. S d không đc trình
bày ging trong tài liu là vì đó là cách thc thc hin chung đ thc hin cho
công c đó. Tuy nhiên, trong tng công c s có cách ng dng vào thc t là
rt khác nhau tùy thuc vào điu kin ca tng đa phng, ca tng nhóm làm
vic và thp chí là tùy thuc vào mc đích ca vic thu thp thông tin khác
nhau.
Th hai, nhóm s trình bày kt qu thông tin thu thp đc ca tng công c.
Kt qu ca tng công c có th là s ghi nhn t ngi cung cp thông tin ca
quá trình thc hin công c đó nhng cng có th là s kt hp, phân tích đ
cho ra kt qu cho mt công c. iu này tùy thuc vào nhóm thông tin cn thu
thp và công c ng dng.  mi công c, nhóm làm vic phi bit "đc" kt
qu và rút ra nhn xét cho riêng kt qu ca tng công c.
Mt điu cn chú ý, thông tin đã thu thp đc qua các công c cn phn nh
trung thc thông tin mà cng đng cung cp, chia s. Khi có s phi kim
thông tin hoc rút ra nhn xét t kt qu thì điu kin bt buc phi có cn
c/dn chng đ chng minh. Nhóm làm vic tuyt đi không đa ra nhng
bình lun mà không có c s t kt qu ca các công c đã thc hin.
Phn 3: Phân tích s b thông tin thu thp đc đ phát hin ra các vn đ
(issues)
Phân tích s b thông tin là vic làm cn thit và quan trng. Chúng quyt đnh
đn kt qu ca c mt quá trình làm vic ca nhóm làm vic trong giai đon

mt.  s phân tích ca nhóm làm vic cho ra đc vn đ mt cách rõ ràng
và sát thc vi thc t nghiên cu hin trng, nhóm làm vic cn chú ý:
(1). Vn đ cân phát hin  đây không ch là nhng tn ti, khuyt đim đã
vàng đang xy ra ti cng đng mà là bao gm c nhng li th/th mnh đã và
đang xy ra. Trong mt s trng hp, vn đ đc phát hin là t nhng ýu
t bên ngoài cng đng hoc là nhng hu qu ca nhng hot đng đang din
ra ti cng đng, hay đc nhn mnh bi s can thip.
(2). Các vn đ phi đc trình bày di dng yu t/khía cnh/nhóm ni dung
ch không phi hành đng và gii pháp.
(3). Các vn đ đc rút ra bi hn mt công c thì nhóm làm vic có th trình
bày sao cho rõ ràng và logic các cn c ca vn đ rút ra. Nhóm làm vic có
th tng hp các thông tin làm cn c t các công c có liên quan đn vn đ
đ làm mt bng biu/đ th/s đ đ to s nhn mnh cho vn đ rút ra.
(4). Vn đ đc nhóm làm vic rút ra là kt qu cui cùng ca giai đon I. Kt
qu này còn đc phân tích, m s  giai đon II, mang tính chuyên đ chuyên
sâu. Do vy, các nhóm cn phân tích và d kin nhng ch đ nào cn đc
nghiên cu tip trong giai đon II. S thành công trong giai đon II ca nhóm
xut phát t kt qu cui cùng ca giai đon I này.
Theo kt qu ca nhiu nghiên cu tip cn và các đt nghiên cu hin trng
nhiu nm trc, các lnh vc thng quan tâm đ tip cn và phát hin ra vn
đ là: (1) Vic s dng đt ca ngi dân ti mt cng đng; (2). S ph thuc
ca cng đng vào các tài nguyên thiên nhiên; (3). Sinh k ca ngi dân đa
phng; (4). S tham gia ca cng đng vào các hot đng qun lý tài nguyên
thiên nhiên; (5) Vic thc thi các hot đng lâm nghip và khuyn nông lâm;
(6) Vic tip cn và s dng lâm sn ngoài g; (7). S phân công lao đng –
gii trong các hot đng hàng ngày; (8). Kin thc bn đa và phát huy nhng
tim nng ca cng đng; (9). Th ch cng đng và nhng thay đi các chính
sách; Bên cnh đó, các vn đ khác nh (1'). H thng thy li; (2') H thng
nc sch; (3'). H thng giao, đin, trm xá; (4') S gia tng dân s; (5') Chn
nuôi gia súc gia cm; cng đc phát hin. Tuy nhiên, các vn đ này

thng nm ngoài tm vi ca nhng ngi làm công tác lâm nghip, qun l ý
tài nguyên thiên nhiên cng nh nhng ngi làm công tác phát trin nông lâm
kt hp.
Phn 4. Nhng thun li và khó khn – Bài hc kinh nghim
Phn này, thot tiên, có v nh không liên quan đn ni dung ca c mt quá
trình đu ca nghiên cu hin trng. Tuy nhiên, nhng thun li và khó khn
trong quá trình thc hin đc ghi li s giúp cho nhóm làm vic hc hi và
chia s vi nhng nhóm làm vic khác hay nhng ngi quan tâm. Thêm vào
đó, bài hc kinh nghim đc ghi nhn s giúp cho nhóm làm vic hay các
thành viên trong nhóm cng nh nhng ngi quan tâm không lp li nhng
tình hung tng t trong tng lai.
Vy, Nhng thun li, khó khn, bài hc kinh nghim là nhng gì?
Nhng thun li thng là nhng s h tr hoc s cn tr t ngi dân, điu
kin d kin hin có, s phi hp trong làm vic ca nhóm. Và nhng bài hc
kinh nghim thng là nhng kt qu vn dng nhng u đim đ khc phc
nhng khuyn đim tn ti trong quá trình thc hin.
2.2.3. Giai đon II: Phân tích chuyên sâu vn đ
2.2.3.1. Mc đích
Mc đích ca giai đon II là t vn đ hoc các vn đ rút ra đc  giai đon I
đ xây dng k hoch hoc đnh hng các gii pháp đ gii quyt vn đ theo
chiu hng có li cho sinh k ca ngi dân và trong qun l ý tài nguyên
rng. Mun thc hin đc điu này, nhóm làm vic tng hp t nhng thông
tin ca các nhóm khác, các tài liu theo nhóm chuyên đ, các tài liu th cp
khác và thu thp thông tin theo chiu sâu ca chuyên đ đ phân tích chúng vi
nhng d liu dn chng chng minh hp lý và đc s chp nhn ca cng
đng.
2.2.3.2. Tin trình thc hin
Tin trình nghiên cu hin trng cho giai đon II đc tóm tt theo bng 3
sau:
Bng 2.4. Tin trình thc hin giai đon II

Ngày 7 (tip theo giai đon 1)
Sáng+chiu Theo k hoch thay đi (nu có) Nhóm trng
Ti Chun b k hoch cho giai đon 2 Nhóm trng
Ngày 8
Sáng Xây dng đ cng chi tit cho chuyên đ Nhóm trng + Gv
Chiu Thu thp thông tin cho chuyên đ Nhóm trng
Ti Tng hp và làm sch thông tin Nhóm trng
Ngày 9+10
- Sáng Thu thp thông tin C nhóm
- Chiu Thu thp thông tin b sung (nu có) Nhóm trng
- Ti Phân tích và tng hp thông tin C nhóm
Ngày 11
C ngày Vit báo cáo chuyên đ (A0 và A4) Nhóm trng + GV
Ngày 12
- Sáng Vit báo cáo chuyên đ (A0 và A4) GV+BCS lp
- Chiu Các nhóm báo cáo, ánh giá kt qu. GV+BCS lp
Ti Giao lu vi đa phng (nu có) BCS+BCH lp
Ngày 13
7gi 30 V sinh ni , chun b t trang Tt c mi thành viên
9 gi 00 Lên xe v đa đim khi hành Lp trng
Bc 1: Chun b
Sau khi tt c các vn đ phát hin trong giai đon I đc lit kê, nhóm làm
vic t chc mt cuc tho lun nhóm hoc cuc hp có s tham d ca nhng
ngi dân ti đa phng hoc ch có nhng ngi đa tin then cht vi nhóm
làm vic đ la chn vn đ u tiên. Trong vic la chn vn đ u tiên, nhng
thành viên trong nhóm làm vic ch là ngi làm công tác thúc đy, ngi dân
đa phng và các bên liên quan tham gia tho lun, thông qua các công c, đ
chn la vn đ u tiên. Tuy nhiên, trong đt thc hin nghiên cu hin trng
này – di s thúc đy ca giáo viên hng dn, chúng ta đc chia ra thành
nhiu nhóm làm vic khác nhau cho nên vic la chn vn đ u tiên đc thay

bng la chn vn đ khác nhau cho tng nhóm nghiên cu, u tiên ch đ
đc phát hin ca nhóm.
Bc 2: Lp khung logic cho chuyên đ
Khi vn đu u tiên/chuyên đ đã đc chn, nhóm nghiên cu/giáo viên
hng dn đ nhng ngi làm gia cùng xây dng khung logic cho chuyên đ
đã chn. Khi khung logic đc xây dng xong cng đng ngha vi vic chúng
ta đã tho xong đ cng ca chuyên đ.
Tin trình lp khung logic gm các ni dung sau:
Xác đnh mc đích: mc đích là nhng gì mà chuyên đ này hng đn.
Trong nhng nghiên cu quy mô ln, tng hp nhiu vn đ thì mc đích s
đt đc nu nh thc hin thành công các nghiên cu. Tuy nhiên, trong nhng
nghiên cu nh, chuyên sâu thì mc đích ch góp phn cho vic đt đc kt
qu đ ra. Mt nghiên cu ch nên hng đn mt mc đích duy nht. Câu hi
thng dùng đ xác đnh mc đích là "Chuyên đ này đc thc hin thì s đt
đc cái/điu gì?".
Xác đnh mc tiêu: mc tiêu nghiên cu đc xây dng da trên c s c th
hóa, chi tit hoá bng nhng câu hi nh đ làm sáng t câu hi trong mc
đích. Da trên kt qu ca câu tr li chi tit, chúng ta s có đc nhng mc
tiêu cn đt đc cho mc đích ca nghiên cu. Thông thng mt mc tiêu
phi có ít nht mt kt qu.
Nhóm làm vic nên chú ý rng vì đây là đt thc tp nghiên cu hin trng
ngn ngày nên khi gp phi nhng mc đch ln, cn phi gii quyt nhiu mc
tiêu thì nên cn gii hn mc tiêu đ thc hin trong thi gian cho phép.
Xây dng ni dung nghiên cu: Da trên các mc tiêu nghiên cu, nhóm làm
vic xây dng các ni dung nghiên cu. Ni dung nghiên cu phi đt đc kt
qu, kt qu đó phi gii thích/chng minh cho mc tiêu. Ni dung nghiên cu
thng đc xác đnh bng câu hi: "Làm cái gì đ chng minh cho mc
tiêu?". Mt ni dung nghiên cu thng cho ra mt kt qu, nhng cng có th
cho ra nhiu hn mt kt qu.
Xác đnh hành đng/hot đng: Là nhng vic cn làm đ có đt đc ni

dung đa ra. Thông thng, vic xác đnh các hành đng bng vic tr li câu
hi: "Làm cái gì?  đâu? Nh th nào? Vi ai?" đ đt đc ni dung.
S dng công c và phng pháp:  xác đnh đc mc đích, mc tiêu, ni
dung và hot đng, nhóm làm vic thng s dng tho lun nhóm vi các câu
hi dng: "t đc cái gì? Làm gì? Làm nh th nào? " Tuy nhiên, mt cách
tng quát và mang tính toàn din khi phân tích vn đ đ xác đnh các ni dung
trên, nhng ngi làm công tác phân tích hin trng thng áp dng công c
Cây Vn đ và Cây Mc tiêu đ tin hành. Kt qu thông thng đc th hin
di dng bng 4 sau:
Bng 2.5. Kt qu khung logic cho nghiên cu hin trng
Mc đích Mc tiêu Ho
t đng/
ni dung
Phng
pháp/công c
K
t qu d
kin
Th
i gian
thc hin
A A0 A01 X A01a T1
A02 Y A02b T2
A10 X A10a T1
A11 Z A10b T3
A12 J A12 T2
Chú ý: Tên ca chuyên đ là bt buc và cn thit phi có. Hin vn còn nhiu
ý kin tranh lun. Có ý kin cho rng tên chuyên đ nên đc xác đnh trc
khi phân tích khung logic; có ý kin li cho là s đc xác đnh sau khi xác
đnh mc đích mc tiêu. Tuy nhiên, trong tài liu này, tác gi đ ngh tên ca

chuyên đ nên xác đnh sau khi khung logic đc xây dng xong đ đt tên cho
chuyên đ, cng là tên ca khung logic.
Bc 3: Lp k hoch thc hin: K hoch thc hin phi th hin rõ mc tiêu,
ni dung, hot đng, phng pháp, công c, ngi chu trách nhim t bt đu
cho đn xây dng báo cáo, báo cáo kt qu. Thông thng, k hoch thc hin
có dng theo bng 5 sau:
Bng 3.6. Khung k hoch thc thi chi tit
Hot đng Thi gian Tài chính, phung tin/vt t Ngu
n nhân
lc
Ch
u trách
nhim chính
Thu thp t
ài
liu th cp
24/11-22/11 Thuê xe, giy đi đng và gi
i
thi
u, bng ni dung cn, đ
cng đã đc duyt,…
Thi
t, Trang,
Trâm
Chí
Vit báo cáo 04/12-05/12 Giy ca nhóm, A4, A0, Ngh
a, Hin,
Quyên, iu
Phong
Bc 4: T chc thu thp d liu: D liu trong chuyên đ ch đ phc v cho

chuyên đ, chúng mang tính chính xác hn và c th, chi tit. Do vy, vic t
chc thu thp, phân tích d liu cn cht ch và mang tính chính xác cao. 
đt đc điu này, nhóm cn tin hành ly mu điu tra mt cách thích hp,
thng thì 30% s h, đ bin đng khong 2,5 đn 3%, tùy theo đ chính xác
cn thit cho nghiên cu. Tuy nhiên, trong đt nghiên cu hin trng này các
nhóm làm vic ch xác đnh dung lng mu, phng pháp tính toán theo nhóm
ni dung đ thun tin và va đ cho phân tích, đ chính xác trong tính toán và
phân tích không đc chú trng.
Mt khác, các công c đc s dng cho giai đon này thng mang tính tng
hp, phân loi và phân tích thông tin. Do vy, nhng công c đc s dng
trong giai đon I ch đc s dng li khi tht s cn thit và làm rõ ni dung
c th nào đó mà thôi. áng chú ý là công c phng vn bán cu trúng gn nh
không s dng mà thay bng phng pháp phng vn cu trúc theo dng bng
hi.
Trong đt nghiên cu hin trng này, bng hi đc xây dng hoàn
thin cho tng chuyên đ ca các nhóm làm vic đc xem nh là phn kt qu
bt buc và là giy thông hành cho các nhóm tip tc nghiên cu ca mình.
Mt khía cnh khác, bng hi đc xây dng hoàn thành trc khi tip tc
nghiên cu ca các nhóm s giúp cho nhóm làm vic s dng nhng câu hi,
hi nhng ni dung tha so vi chuyên đ. Hn th na, kt qu ca bng hi
cng s là c s d liu làm tng thêm s thuyt phc cho kt qu phân tích
ca nhng ni dung cho chuyên đ.
2.2.3.3. Báo cáo giai đon II: Báo cáo chuyên đ
Mc đích: Mc đích là báo cáo nhng phân tích hay nhng gii pháp đc đa
ra vi dn chng chng minh cho vn đ nghiên cu vi cng đng thông và
các bên liên quan. Thông qua đó, ngi dân có th góp ý, b sung nhng thông
tin cho kt qu tt hn. Trong đt nghiên cu hin trng này, mc đích đ cho
các nhóm làm vic khác nhau góp ý, b sung cho nhau v tính logic, phng
pháp thc hin, k nng trình bày
Báo cáo cho ai?

Trên nguyên tc đây là bui báo cáo vi cng đng, nhóm làm vic cn phi
làm quen vi công tác thúc đy mt bui trao đi và chia s vi cng đng v
nhng gii pháp cho vn đ cn gii quyt. Nhng trong bi cnh ca đt thc
tp chúng ta không t chc đc mt bui hp cng đng. Do vy, bui báo
cáo nhm chia s gia các nhóm làm vic vi nhau v nhng hiu bit đc gì
v cng đng, đng thi là kt qu đ đánh giá thành qu ca nhóm làm vic
trong giai đon II.
Làm nh th nào?
Các nhóm làm vic chun b các d liu, biu đ, hình nh đã thu thp
và phân tích đc trong thi gian  thc đa theo tng công c trên giy Ao đ
báo cáo. Báo cáo đc xem nh là mt nghiên cu nh có khung báo cáo theo
tun t ca khung logic đã xây dng ngay t đu ca chuyên đ. Trên c s
ca báo cáo, kt qu ca các nhóm s đc cng đng góp ý đ sa cha và
chuyn thành mt báo cáo hoàn chnh trên A4. Tuy nhiên, đây là mt đt thc
tp nên các kt qu A0 và A4 đc np cùng lúc đ hng đn s công bng
cho các nhóm báo cáo trc và sau, coi nh là thành qu hc tp ca nhóm
trong giai đon II.
Ni dung báo cáo gm nhng gì?
Phn 1: Gii thiu/đt vn đ. Trong phn này phi nói lên đc mc đích
ca báo cáo và bi cnh thc hin nghiên cu chuyên đ đc chn. Các lý do
thc hin chuyên đ nghiên cu phi mang tính thc tin và phù hp vi thc
t ti đa phng.
Phn 2: Mc tiêu – Ni dung – Phng pháp: Trong phn này, nhóm làm
vic nên chuyn t nhng gch đu trong theo tng phn trong khung logic
thành các câu ch rõ ràng trong báo cáo. Tuy nhiên, trong phng pháp thc
hin và x l ý thông tin có th có thay đi theo thc t thc hin so vi khung
logic vì trong khung logic ch là k hoch trc khi thc hin.
Phn 3: Kt qu báo cáo và tho lun
Kt qu ca nghiên cu chuyên đ này nên đc trình bày theo tng ni dung
đã trình bày trong khung logic. Tuy nhiên, nhóm làm vic lên chú ý nhng ni

dung nào cn trình bày trc, nhng ni dung nào đc trình bày sau, gia các
ni dung/nhóm ni dung phi h tr cho nhau. Trong tng ni dung c th phi
có d liu dn chng, chng minh. D liu dn chng cho th là các con s,
bng biu, biu đ, Trong tng ni dung c th phi có nhng nhn xét đc
rút ra t kt qu ca ni dung đó.
Phn 4: Kt lun
Trong phn này, các kt lun là nhng gì chúng ta đã làm, nhng gì cha đc
thc hin thì không đc đa ra. Các kt lun thng da trên các mc tiêu.
Tuy nhiên, trong mt s trng hp nghiên cu ln, các kt lun thng đc
rút ra theo ni dung hoc nhóm ni dung.
Ghi chú: Thông thng trong các nghiên cu thng có nhng kin ngh. Tuy
nhiên, đây ch là mt nghiên cu th nghim, nh nên không nên đa ra nhng
kin ngh.
Phn 5: Nhng thun li và khó khn – Bài hc kinh nghim
Phn này đc trình bày theo nhng yêu cu ging nh báo cáo giai đon I v
mt hình thc, ni dung là khác nhau.
Phn 6: Tài liu tham kho
3. Công tác t chc s kt, tng kt và đánh giá
Công tác ch chc s kt và tng kt này ch s dng cho các nhóm làm vic
mang tính hc thut nh sinh viên đang tham gia môn hc nghiên cu hin
trng này.
Mc đích: nhm đánh giá thái đ hc tp ca sinh viên, phng pháp hc,
phng pháp dy, kt qu hc tp, cng nh nhng hot đng trong quá trình
nghiên cu hin trng
Các loi s kt, tng kt, đánh giá đc s dng trong nghiên cu hin trng:
 S kt ngày
 S kt gia k
 Tng kt và đánh giá cui k ti hin trng
3.1. S kt ngày
S kt ngày là mt vic cn thit trong quá trình nghiên cu hin trng. Hng

ngày, các nhóm làm vic dành khon thi gian đ đ cho công tác s kt hng
ngày  cui mi ngày làm vic, thng là t 10 đn 15 phút. Công tác s kt
ngày s giúp cho nhóm làm vic nhng vic sau:
- S kt các hot đng (công c đã dùng) và thông tin thu thp đc. Nhóm
làm vic phi luôn tr v li các mc tiêu ca công tác thm đnh và các ch đ
và vn đ đc xác đnh trong công tác thu thp thông tin nn đ thy đc
lng thông tin cn bn nào thiu ht thông tin hay ngun thông tin nào không
đc đng ý, và kim tra thông tin nào đang đc thu thp. Thông tin mi s
hng dn vn đ mi cn đc trin khai cho ngày hôm sau.
- Thúc đy vic cp nht thông tin và xác đnh vn đ mi. K thut thng
dùng hng ngày mà nhóm làm vic phi luôn luôn chun b đó là bng danh
mc rà soát hng ngày ca ch đ và vn đ cn đc nhn mnh. Bây gi
nhóm làm vic phi xác đnh làm th nào (công c, ch đ then cht trong
phng vn) đ mà thu thp thông tin cho ngày hôm sau (lên k hoch ngày hôm
sau).
- Giúp nhóm làm vic hc hi cách làm vic hn là công vic ca mt nhóm
nghiên cu hin trng.
- Thúc đy trao đi ý kin và trin khai càng hoàn thin bc tranh ca công
đng.
Nhóm làm vic s ht sc d dàng đ hoàn thành công c và hành đng trong
thu thp thông tin là không có cãi c nhau khi đang tin hành ti thc đa
mà ch tho lun trong s kt ngày.
Nhng gi ý cho s kt ngày:
 Thông tin mi thu thp đc là gì?
 Thông tin hc hi đc t mi mt công c là gì?
 Có ngun thông tin nào thu thp đc t nhiu ngun?
 Thông tin nào là chính xác?
 Vn đ mi nãy sinh trong ngày làm vic là gì?
 Làm th nào đ thu thp thông tin t vn đ mi này (công c gì)?
 Thông tin nào cn đc tip tc thu thp?

 Nhng công tác thc đa cho ngày mai là gì?
 Ai làm công tác đó?
 Thành viên nào ca cng đng tham gia vào?
3.2. S kt gia k (cui giai đon I)
Mc đích: Nhm đánh giá kt qu hc tp và có nhng chnh sa hoàn thin
cho hoàn tt k hoch hc tp trong giai đon II và toàn đt
Ai tham gia? Tt c nhng ai tham gia vào tin trình nghiên cu hin
trng.
Nhng gì cn s kt?
Báo cáo giai đon I gm: trình bày trên A0, ngi trình bày, ni dung trình
bày, thi gian trình bày,
Tin trình làm vic chung ca nghiên cu hin trng.
ánh giá thái đ hc tp giai đon I (chi tit  mc 3.4)
Làm nh th nào?
Báo cáo giai đon I: Báo cáo đc trình bày trên giy A0, s lng khong t
10 – 12 t. Thi gian trình bày cho mi báo cáo s là 10 phút, hi, góp ý và tr
li là 15 phút; chia s ca giáo viên hng dn là 5 phút.
Tiêu chí c th:
Ni dung trình bày trên A0: Rõ ràng, d hiu, ch dùng t khóa, ngi cui
phòng vn đc đc.
Báo cáo viên (ngi trình bày): T 2 ngi tr lên/báo cáo, lu loát, rõ ràng,
din thuyt ch không đc.
Ni dung trình bày: Logic t mc tiêu, mc đích đn kt qu. Kt qu phi
dn chng đ chng minh và t thc tin đa phng, theo khung logic đã thc
hin.
Thi gian: trình bày đúng thi gian quy đnh, quá 5 phút b tr 1 đim.
Tin trình làm vic chung ca nghiên cu hin trng giai đon I: nhm
giúp cho vic thc hin nghiên cu giai đon II đc tt hn và đc thc hin
ngay sau khi các báo cáo ca các nhóm làm vic va hoàn thành.
 thc hin đc điu này, công c đc s dng là "Mood – o – Meter".

3.3. Tng kt cui k
Mc đích: Tng kt và đánh giá nhng hot đng trong sut đt thc tp v
nhng mt đc và cha đc, t đó rút kinh nghim, chun b cho hi tho
tng kt (nu cn).
Nhng gì cn s kt?
Báo cáo giai đon II gm: trình bày trên A0, ngi trình bày, ni dung trình
bày, thi gian trình bày,
ánh giá kt chung qu nghiên cu hin trng.
ánh giá thái đ hc tp giai đon II (chi tit  mc 3.4)
Làm nh th nào?
Báo cáo giai đon II: Báo cáo đc trình bày trên giy A0, s lng khong t
10 – 12 t. Thi gian trình bày cho mi báo cáo s là 10 phút, hi, góp ý và tr
li là 15 phút; chia s ca giáo viên hng dn là 5 phút.
Tiêu chí c th:
Ni dung trình bày trên A0: Rõ ràng, d hiu, ch dùng t khóa, ngi cui
phòng vn đc đc.
Báo cáo viên (ngi trình bày): T 2 ngi tr lên/báo cáo (u tiên nhng
ngi cha trình bày), lu loát, rõ ràng, din thuyt ch không đc.
Ni dung trình bày: Logic t mc tiêu, mc đích đn kt qu. Kt qu phi dn
chng đ chng minh và t thc tin đa phng, theo khung logic đã thc
hin.
Thi gian: trình bày đúng thi gian quy đnh, quá 5 phút b tr 1 đim.
Tin trình làm vic chung ca nghiên cu hin trng: Vic đánh giá này s
giúp cho nhng ngi làm nghiên cu hin hin trng và c nhng ngi làm
công tác t chc rút kinh nghim cho nhng ln nghiên cu hin trng sau.
Công c Mng Nhn s đc s dng đ đánh giá.
3.4. ánh giá tinh thn và thái đ hc tp ca các thành viên trong nhóm
làm vic
ây là mt hng mc đánh giá hc tp nghiên cu hin trng, đã đc các
thành viên tham gia hi tho hoch đnh k hoch thc tp thng nht, là mt

trong nhng cn c đ tính đim cho giai đon hay toàn đt nghiên cu hin
trng.
Ai đc đánh giá?
Các thành viên trong nhóm làm vic t cân nhc và đánh giá tinh thn, thái đ
hc tp ca chính mình và các bn trong nhóm làm vic.
Làm nh th nào?
Công vic này đc thc hin vào cui các bui s kt hoc tng kt.
Mi thành viên trong nhóm lá vic cho đim mình và các thành viên khác trên
mt bng danh sách t đc in/vit sn và b vào phong bì chung đc chun
b sn.
Phiu cho đim là kín, không tho lun vi các thành viên khác
Thang đim cho t đim 0 đn đim 9.
Trong mt phiu đim ca nhóm làm vic, đim s không lp li, có ngha
không có đng đim s trên mt phiu đim ca nhóm làm vic, khong cách
đim cách nhau là 1 đim. Ví d t có 5 ngi (A có đim 9; B có đim 4; C có
đim 7, D có đim 8 ; F có đim 5)
im ca thành viên trong nhóm làm vic là trung bình cng ca các phiu
đim trong nhóm làm vic.
Nu mt phiu có s đim trùng nhau, có ngha các thành viên đó có đim 0
(không) ca phiu đó.
Nu nhóm làm vic nào đó thiu mt/hay nhiu phiu đim, đim bình quân
đc là ca tng s thc ca thành viên trong nhóm chia cho s thành viên.
3.5. Nht ký thc tp (thu hoch cá nhân)
Mc đích: Là nhng ghi chép v nhng công vic, vic làm ca các nhân và
ca nhóm làm vic nhm giúp cho cá nhân đúc kt nhng đã hc đc gì trong
tin trình nghiên cu  hin trng. Trong nhng gì đã hc, nhng gì cá nhân
đã lnh hi đc, nhng gì còn cha lnh hi đc hoc còn thc mt. T đó,
các nhân rút ra bài hc cho riêng mình.
Làm nh th nào?
Vào cui mi ngày ca nghiên cu hin trng, mi cá nhân t ghi chép li

nhng công vic nhóm đã phân công hoc cùng vi nhóm thc hin. Trong quá
trình thc hin, cn đc ghi chép mt cách t m v ni dung công vic, nhng
ai cùng tham gia, gp g trong tin trình công vic, các kt qu đt đc là gì.
Trong các ni dung đó, nhng k nng nào cá nhân đã nm bt đc, nhng gì
cha nm bt đc. T đó, nhn xét ca cá nhân nu đc thc hin li công
vic đó thì nên có nhng tay đi nh th nào đ đt đc kt qu tt hn.
Kt qu ca nhn k ý thc tp nên vit trên giy A4.
3.6. Thành qu thang đim đánh giá ca đt nghiên cu hin trng
Thành qu ca đt nghiên cu hin trng bao gm:
Bng 3.7. Thành qu và thang đim đánh giá
Thang đim %
TT Thành qu
Chính quy VHVL
1 Báo cáo giai đon I (A4)
(bao gm các bng, biu, s đ, bn đ ngoi nghip)
20 30
2 Trình bày và bng biu trình bày trong s kt đt I
(A0)
10 10
3 Kt qu phiu đánh giá cá nhân và thành viên trong t
giai đon I
10 5
4 Báo cáo giai đon II (gm các bng, biu hin trng) 20 30
5 Trình bày và bng biu trình bày báo cáo giai đon II
(A0)
10 10
6 Kt qu phiu đánh giá cá nhân và thành viên trong t
giai đon II
10 5
7 Bn thu hoch cá nhân (A4) 10 #

8 Nhn xét ca giáo viên 10 10
Giao np thành qu nh th nào? Các tài liu trên đc tp hp theo t, t np
theo nhóm, nhóm np cho giáo viên trc khi kt thúc đt nghiên cu hin
trng (chun b lên xe v li ni xut phát). Kt qu đánh giá này thay cho
đim kt thúc môn đ đáp ng theo quy đnh ca chng trình.
4. Phng pháp và công c ng dng trong quá trình nghiên cu hin
trng
4.1. Nhng chú ý trong tip cn trong nghiên cu hin trng
 Nhng ngi làm công tác nghiên cu hin trng cn phi luôn có mt
suy ngh xuyên sut là mình đang đi tìm hiu và hi hi t ngi dân v
nhng cái h có ch không phi đi chia s, h tr, hun luyn hay dy
cho ngi dân nhng cái mình có.
 Tip cn nghiên cu hin trng thông qua phng pháp nghiên cu
đánh giá nhanh nông thôn có s tham gia (PRA) không có nhiu thi
gian, thng là t 3 – 5 ngày, do vy, nhng ngi làm công tác nghiên
cu hin trng cn sp xp thi gian vi các công vic tht s hp lý
và linh đng trong vic ng dng các công c. Các công c có liên quan
vi nhau nên thc hin kt hp vi nhau. Xác đnh rõ đi tng đc
phng vn và phng vn nhng thôn tin cn thit trong mt thi gian
nht đnh, không nên quay li ln sau.
 Phng pháp chn mu: Có nhiu cách ly mu khác nhau, tùy thuc
vào phm vi, quy mô ca hin trng, yêu cu ca nghiên cu đt ra.
Thông thng, trong nghiên cu hin trng có hai hng ly mu ch
đo:
o Ly mu theo kiu qu bóng tuyt hay ly mu theo "chui".
Trong cách ly mu này là ln theo nhng ni/ngi có ngun
thông tin và tip tc cho đn khi ngun thông tin không còn na
hoc có s lp đi lp li mt cách nht quán v thông tin thì dng
li, ngha là đ ln ca mu đã đm bo.
o Ly mu theo quy mô đc xác đnh trc. Dung lng mu

thng đc xác đnh theo công thc: n = (N.t
2
.S
2
)/(N.d
2
+ t
2
.
S
2
). Trong đó: N là tng dung lng mu theo cng đng hoc
nhóm quan tâm; S
2
trong nghiên cu xã hi thng đc chn là
0,25; t là h s tin cy ca kt qu; d là Sai s mu. Cách chn
mu trong theo dng này thng chn ngu nhiên đn gin bng
cách rút thm theo th t trong danh sách.
 Các phng pháp tính toán: Cn xác đnh rõ bin đnh tính và bin đnh
lng; Mã hoá s liu đnh tính đ x lý và phân tích sau đó phi tr v
bin ban đu. Mt s s liu đnh lng cng đc mã hoá bng cách
ghép nhóm. Các thông tin đc mã hoá: cách làm đt, các k thut chm
sóc, ging cây trng, s loài cây trng, cách thc thu hoch.
 Nhng ngi làm công tác thúc đy nhóm cn phân công c th công
vic ca tng thành viên cho tng hot đng c th. Mm do trong thúc
đy và ng dng mt cách linh đng các nhim v đc giao. Gia
nhng ngi làm công tác thúc đy không nên tranh ci khi đang
thc hin mt hot đng nào đó, nu có s không nht quán vi nhau
nên tranh lun sau khi hot đng kt thúc hoc trao đi ngay ti thi