kinh doanh quốc tế - chương 1 môi trường toàn cầu

CHÖÔNG I




MOÂI TRÖÔØNG TOAØN
CAÀU

12-
Feb-
07

1

1.

2.

3.

I. Môi trường thương mại
toàn cầu



Các học thuyết thương mại quốc tế
Các chính sách thương mại quốc tế
Sự phát triển của hệ thống thương
mại quốc tế







12-Feb-07







PTM - MT Thương mại

2



1. Các học thuyết thương
mại
quốc tế

Thuyết trọng thương
Thuyết lợi thế tuyệt đối
Thuyết lợi thế so sánh
Thuyết Heckscher – Ohlin
Thuyết vòng đời của sản phẩm
Lý thuyết thương mại mới
Mô hình viên kim cương Porter về lợi thế cạnh
tranh quốc gia


12-
Feb-
07 PTM - MT Thương mại

3




Thuyết trọng thương (TK – XVI)


Sự phồn thònh của quốc gia = kho của cải
(vàng, bạc, châu báu) thu được.
Vì lợi ích quốc gia cần bảo
đảm thặng dư thương mại.
– Hỗ trợ để xuất khẩu càng
nhiều càng tốt.
– Hạn chế để nhập khẩu càng
ít càng tốt.
Hạn chế: “Zero-sum game” .

12-Feb-07



PTM - MT Thương mại



4



David Hume - 1752




A tăng xuất khẩu
B tăng nhập khẩu
Kết quả:




lạm phát, giá cả tăng.
giá cả giảm.
– Nước A giảm xuất khẩu do giá cao
– Nước B xuất khẩu nhiều hơn do giá thấp.
Không nước nào có thể giữ được thặng

dư
mậu dòch trong dài hạn.





12-
Feb-
07 PTM - MT Thương mại

5




Thuyết lợi thế tuyệt đối (1776)




Nên tập trung chuyên môn hóa sản xuất những sản
phẩm có lợi thế tuyệt đối, trao đổi để có những sản
phẩm không có lợi thế tuyệt đối

“positive-sum game”
Hạn chế: Một quốc gia có lợi thế
tuyệt đối trong sản xuất mọi sản
phẩm hoặc không có lợi thế
tuyệt đối nào sẽ được lợi gì khi
tham gia thương mại quốc tế?



12-Feb-07 PTM - MT Thương mại

6





Thuyết lợi thế tuyệt đối (1776)




Lợi thế tuyệt đối:

Khả năng của một quốc
gia sản xuất một loại sản phẩm nhiều hơn
quốc gia khác với lượng đầu vào như nhau
Giải thích xu hướng thương mại quốc tế
bằng sự khác biệt trong năng suất lao
động
Đối tượng so sánh: ngành sản xuất tương
tự
tại các quốc gia khác




12-
Feb-
07 PTM - MT Thương mại

7



Thuyết lợi thế so sánh
(1817)


Các quốc gia đều có lợi khi tham gia thương mại
quốc tế.
Nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu
những
mặt hàng có lợi thế so sánh, nhập khẩu những
mặt
hàng không có lợi thế so sánh.

12-
Feb-
07 PTM - MT Thương mại

8





Thuyết lợi thế so sánh (1817)




Lợi thế so sánh:




Khả năng của một quốc gia
sản xuất một loại sản phẩm hiệu quả hơn
sản xuất một loại sản phẩm khác
Giải thích xu hướng thương mại quốc tế
bằng sự khác biệt trong năng suất lao
động
Đối tượng so sánh: ngành sản xuất khác

trong nước




12-Feb-07 PTM - MT Thương mại

9


Thuyết Heckscher – Ohlin
(1019 – 1933)

Nên chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu các
sản phẩm thâm dụng yếu tố sản xuất quốc gia
tương đối dư thừa và nhập khẩu sản phẩm thâm
dụng yếu tố sản xuất quốc gia tương đối khan
hiếm.
Giải thích xu hướng thương mại bằng
trong phân bố các yếu tố sản xuất .
sự khác biệt
Nhấn mạnh lợi thế tương đối, không phải lợi
thế
tuyệt đối.



12-
Feb-07 PTM - MT Thương mại

10

Thuyết vòng đời sản phẩm (1960s)

Các nước thu nhập cao

Sản xuất





S
ố








1

2

Xuất khẩu




3 4 5









6

7









8









9

10









11









12

13

Nhập khẩu




14 15


Tiêu thụ
l
ư
ợ
n
g
Các nước thu nhập trung bình



Nhập khẩu

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Các nước thu nhập thấp

Nhập khẩu









11









12

13









14
Xuất khẩu






15



Xuất khẩu
1
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Thời gian
Sản phẩm mới Sản phẩm trưởng thành Sản phẩm chuẩn hóa

12-Feb-07
Các giai đoạn phát triển sản xuất
PTM - MT Thương mại



11



Thuyết vòng đời sản phẩm
(1960s)
Cùng với mức độ tăng trưởng của sản
phẩm, cả đòa điểm bán hàng và đòa điểm
sản xuất tối ưu đều thay đổi.
Có tác động đến xu hướng và luồng hàng
hóa xuất nhập khẩu.
Xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập kinh
tế quốc tế làm giảm tính thuyết phục của
học thuyết.
12-Feb-07 PTM - MT Thương mại

12






Thuyết thương mại mới




Xuất hiện vào thập nhiên 1970
Đề cập tới vấn đề lợi tức tăng dần theo
mức độ chuyên môn hóa nhờ:
– Tính kinh tế nhờ quy mô (Economies of
scale)
– Hiệu ứng học hỏi (Learning effects)

12-Feb-07 PTM - MT Thương mại

13

Ứng dụng thuyết thương mại mới

Thường áp dụng cho những ngành công nghiệp:
– Có chi phí cố đònh cao.
– Nhu cầu toàn cầu chỉ đủ chỗ cho một vài đối thủ cạnh
tranh.
Những doanh nghiệp ra nhập thò trường sớm và đạt
lợi tức tăng theo quy mô sẽ giành được “lợi thế của
người đi tiên phong” (First-mover advantage).
– Tính kinh tế nhờ quy mô ngăn cản các doanh nghiệp
mới gia nhập ngành.
– Vai trò hỗ trợ của chính phủ Cơ sở lý luận cho việc
can thiệp của chính phủ và chính sách thương mại chiến
lược.
12-Feb-07 PTM - MT Thương mại 14





Viên kim cương Porter và lợi
thế cạnh tranh quốc gia



Hình thành năm 1990.
Trả lời câu hỏi vì sao một quốc gia lại
thành công trong cạnh tranh quốc tế ở
ngành công nghiệp này và thất bại ở
ngành công nghiệp khác.

12-Feb-07 PTM - MT Thương mại

15


Viên kim cương Porter
Các yếu tố xác đònh lợi thế cạnh tranh quốc gia

Chiến lược, cơ cấu
doanh nghiệp và
mức độ cạnh tranh




Sự phân bố các
yếu tố sản xuất















12-Feb-07

Các ngành công
nghiệp hỗ trợ và
liên quan


PTM - MT Thương mại




Nhu cầu tiêu dùng
nội đòa

16





Viên kim cương Porter


Một quốc gia sẽ thành công ở
những
ngành có tồn tại 4 yếu tố trong viên
kim cương.
– Các yếu tố đó càng nhiều/lớn, cơ hội
thành công càng cao.
Các yếu tố trong viên kim cương phụ
thuộc qua lại và củng cố lẫn nhau.



12-

Feb-07 PTM - MT Thương mại

17


Sự phân bố các yếu tố sản xuất

Tình trạng các yếu tố sản xuất của quốc gia.
Các yếu tố cơ bản: từ điều kiện tự nhiên
– Tài nguyên thiên nhiên
– Đòa điểm
– Dân số…
Các yếu tố tiên tiến: từ đầu tư của
chính phủ, doanh nghiệp hay cá nhân

– Kỹ năng
– Cơ sở hạ tầng
– Công nghệ…
Đóng vai trò quan trọng trong tạo lợi
thế cạnh tranh quốc gia.

12-Feb-07

PTM - MT Thương mại

18