Rủi ro danh mục cho vay tại ngân hàng thương mại doc

NGHIEN
cufu
- TRAO DOI
u
SUY NGHI VE VAN DE DO
LUCJNG
RUI RO DANH MUC CHO VAY TAI CAC
NGAN
RANB
THifONG
MAI
ThS.
BUI DIEU ANH
Rui ro danh muc cho vay
(RRDMCV) va sfl can thiet
phSi
do Ifldng RRDMCV tai
cac ngan hang thfldng mai
(NHTIVI)
Trong hoat dong cua NHTM,
tin dung la san pham mang
lai nhieu
loi
nhuan dong thdi
cung tiem an nhieu rui ro nha't.
Theo Hiep
\J6c
Basel
H
cua
Uy ban giam sat ngan hang

Basel - Basel Committee on
Banking Supervision dinh
nghia "Rui ro tin dung (RRTD)
la rui ro co nguyen nhdn tir
sU
khong chdc chdn ve khd ndng
hoac do sdn sdng
cila
mgt ddi
tdc
thUc
thi cdc nghla vu trong
hgp
dong".
Theo
each
hieu day du thi
RRTD khong chi xua't hien
trong hoat dong cho vay
ciia
ngan hang, ma con trong ca
hoat
dgng
dau
til,
lien quan
de'n kha nang thu hoi von va
lai
ciia
cac trai phieu ma ngan

hang dang nam
giOf
trong danh
muc tai san cua minh. Tuy
nhien ne'u xet trong pham vi
hep la hoat dong cho vay ciia
ngan hang thi RRTD thudng
bao ham cac dac
trUng
sau day:
RRTD luon luon
gdn
lien
vdi ton thdt cua ngan
hdng
ve mat tai chinh;
RRTD xudt phdt tit syt vi
pham nghia vu trong
hc/p
dong tit phia khdch hdng
vay.
Ve ca'u
true,
RRTD trong
hoat dong cho vay co the phan
biet thanh hai loai co ban la
rui ro giao dich va riii ro danh
muc.
Riii ro danh muc bao gom
hai thanh phan la riii ro noi tai

va riii ro tap trung.
Riii ro ngi tai xua't phat
ttf nhij'ng dac diem rieng biet
cua m5i chu the vay von,
m6i
nganh kinh te,
m6i
hinh thufc,
phirong thufc cap tin dung. Co
the noi rui ro noi tai co tinh
tat ye'u, khong the triet tieu
vi no thuoc ve ban tinh vo'n co
cua do'i
tugng
vay von, cac bien
phap
ciia
ngan hang
chi
co the
lam giam thieu hoac han che
no ma thoi.
Rui ro tap trung la loai rui
ro xua't phat tir
sir
thie'u da
ngan
hang
So 53•Thang
8/2010

III!
NGHIEN cufu
TRAO DOI
dang trong danh muc cho vay
cua ngan hang, di
ngUgc
lai
nguyen
tSc
phan tan riii ro
trong kinh doanh tien te. Theo
dinh nghla cua Uy ban Basel
"rui ro tap trung la bdt ky
riii
ro dan le hoac nhom
rili
ro ndo
CO khd ndng tg.o ra tdn thdt
du ldn lien quan den
mUc
von
cua ngdn hdng, tdi sdn co eda
ngdn hdng hoac tdng tdn thdt
ciia ngdn hdng". Nhan xet ve
tam quan trgng cua riii ro tap
trung, Uy ban Basel
cijng
nhan
dinh "Hoat dgng cho vay la
hoat dgng co ban ciia hau he't

cac ngan hang nen RRTD tap
trung cung la loai riii ro tap
trung
CO
ban nha't trong pham
vi cua mgt ngan hang"
Ly do
din
de'n mgt danh
muc cho vay thie'u
sir
da dang
CO
the la do viec
diT
doan xu
hirdng phat trien cac nganh
kinh te khong chinh xac, dSn
de'n dau
tiT
qua mufc cho mgt so
nganh/khu
vUc
kinh te hep,
khong
lirdng
he't nhufng riii ro
khi nen kinh te bie'n dgng theo
chieu hudng xa'u, keo theo sU
xudng dd'c cua cac nganh kinh

te
da dau tU trUdc dd. Cugc
khung hoang tai chinh the
gidi trong nam 2008 cho tha'y
kha nhieu ngan hang tren the
gidi (phai ke de'n dau tien la
cac ngan hang nUdc My ) trUdc
do da dau tU qua nhieu vao thi
trudng bat dgng san vao luc thi
trudng nay dang "ndng", gia tri
cho vay dUa tren gia "ao", cho
de'n khi thi trudng nay ngugi
lanh, ddng bang, gia sut giam
thi hau qua la nhUng khoan
cho vay trong
linh
vUc nay da
trd thanh nhUng khoan no khd
ddi khong
16,
tham chi khdng
the ddi dugc.
Ly do khac cua viec hinh
thanh mgt danh muc cho vay
thie'u da dang cd the bat nguon
tu
nhUng sai lam trong dUdng
ld'i chie'n
lugc
cua ngan hang

cho vay. Chang han do ap
lyfc
canh tranh md rgng thi
trudng.
//'
//,
/L^
—.^
1*
Ifl
0-1^
">
%.J^^
5''^
ji^jgtKk
'm
^1
%
•-"••
^
V
^:^
^iK
^^ * "'.ml
^^'•'{^
I^^Wk
r "^ 1
non ndng muo'n tang nhanh
doanh so' ciia ngan hang, cho
nen danh muc cho vay qua ng-

hieng ve mgt loai dd'i tugng
vay vd'n nao dd nham thu hut
niu keo khach hang, vugt qua
kha nang kiem soat thUc te
cua ngan hang. TrUdng hop
nay thUdng
rOi
vao cac ngan
hang mdi di vao hoat dgng,
tam nhin va nang
lUc
quan tri
cd gidi han. Hau qua cua tinh
trang nay la mgt danh muc cho
vay thie'u an toan, do rui ro
cao.
Tuy nhien, rui ro tap trung
chii ye'u xua't phat tU yeu to' chu
quan nen cac ngan hang hoan
toan
CO
the giam thieu dugc
rui ro nay thdng qua qua trinh
quan tri riii ro.
Tie'n trinh quan tri riii ro
ndi chung va quan tri RRTD
danh muc cho vay ndi rieng
tai NHTM ludn bao gom cac
budc
CO

ban sau day:
* Nhdn dang rdi ro
* Do ludng rdi ro
* Gidm sdt rdi ro
* Dieu chinh gidm thiiu rdi ro
Trong cac ndi dung tren, do
ludng rui ro la mgt bUdc quan
trgng trong toan bg quy trinh
quan ly riii ro va dang ngay
cang trd nen quan trgng hon
trong quan tri rui ro hien dai.
Khdng dUng lai d mUc do nhan
bie't, do ludng rui ro bugc cac
nha quan tri tinh toan dinh
lugng mgt
each
chinh xac ve
riii ro ma ngan hang gap phai
trong ta't ca cac giao dich co
lien quan. NhU dinh nghia de
cap d phan tren, RRTD la kha
nang xay ra bien cd' gan vdi
ton that ve tai chinh cho ngan
hang. Do vay, do
lUdng
RRTD
thUc chat la do
lUdng
xac sua't
(possibility) xay ra bie'n co' va

mUc do tdn that (Loss severity)
ma bie'n cd' dd mang lai, tU dd
nha quan tri se cd
nhOng
dgng
thai thich hop nham bao dam
muc tieu kinh doanh da de ra.
Muc tieu do Ifldng RRMCV
cua NHTM
De cd the do
lUdng
chinh
xac RRTD, trUdc he't phai dinh
nghia rd ve
bi^'n
cd' RRTD
(Credit Risk Event). Bie'n
cd' RRTD cd the bao gom hai
loai:
thu nhat la bie'n cd' vd no
khdng tra dUOc no tU phia do'i
tac va thU hai la sU sut giam
gia tri tai san tin dung (khoan
cho vay, trai phieu) theo thdi
gian. Tuy vao dieu kien cu the,
cac ngan hang cd the
lUa
chon
mgt trong hai bie'n cd' nay hoac
ca hai khi xay dUng md hinh do

ludng RRTD. De tinh toan cac
xac xua't ndi tren, NHTM dUa
vao cac so' lieu thd'ng ke lich sd
trong he thd'ng xep hang ngi bg
hoac suf dung cac so lieu dugc
cung cap bdi cac cdng ty xep
hang ddc lap. Trong do
lUdng
rui ro danh muc, sU tUOng quan
giiJfa
cac khoan cho vay tren
danh muc la ye'u to bat bugc
phai tinh den. Do vay, xac
sua't d day la kha nang xay ra
bie'n cd' dong thdi cho ta't ca cac
khoan cho vay tren danh muc
cua ngan hang.
Muc tieu do
lUdng
RRDMCV
tai NHTM
chi
ra
nhCng
ke't
qua ma viec do
lUdng
riii ro
phai dat dugc, bao gom cac ngi
dung cu the sau day:

* Tao ca sd cho viec thiet lap
du
trU
nhdm bu ddp tdn thdt
ky vong
Udc
tinh
Can cU vao kha nang dU
kie'n td'n that, cd hai loai
la ton that ky vgng cdn ggi
la td'n that udc tinh dugc
ngan
hang
So 53 •Thang 8/2010
NGHIEN
cufu
- TRAO DOI
(Expected Loss - EL) va td'n
that khdng ky vgng/ khdng dU
tinh dugc (Unexpected Loss -
UL).
Trong quan diem quan tri
rui ro hien dai (theo tinh than
cua Hiep Udc Basel II), td'n that
ky vgng dugc xem la mdt khoan
chi phi cho kinh doanh. Bdi vi
trUdc khi thUc hien cac khoan
cho vay, cac ngan hang ludn dU
tinh mdt ty le nha't dinh cac
khoan cho vay bi vd no. Do vay

gia cua giao dich can phai dii
de trang trai cho ton that dU
tinh nay. Ngan hang thudng
tinh toan gia RRTD cho tUng
hang khach hang rieng biet,
can cU vao xac suat vd no va
ty le ton that khdng thu hoi
dugc khi xay ra vd ng. Ke't qua
tinh toan sau dd se dugc dUa
vao trong gia ca / lai sua't tUng
khoan vay cu the khi ky hgp
dong cap
tin
dung. Vi vay cac
khach hang khac nhau cd the
dugc hudng mdt lai sua't tien
vay khdng gid'ng nhau, tuy theo
do rui ro ciia hg. Viec do
lUdng
gia RRTD de xac dinh lai sua't
tien vay la mgt trong cac muc
tieu cua viec do
lUdng
RRTD
ndi chung ciia ngan hang.
Tuy nhien, do
lUdng
ton that
ky vgng khdng chi phuc vu cho
viec xac dinh gia RRTD. DUng

d gdc do danh muc cho vay, cac
NHTM cdn phai trich du phdng
cu the de lap quy dU trU tUOng
xdng vdi td'n that ky vgng da
xac dinh. Theo quy dinh trong
Hiep Udc Basel thi dU phdng
ton that dugc tinh vao trong
thanh phan vd'n tU cd cua cac
ngan hang.
* Tinh von kinh te bit ddp cho
ton thdt khong ky vgng
I
khdng
du kien dugc
Td'n that khdng ky vgng cd
the hieu la hau qua
ciia
bie'n
cd' RRTD phat sinh ngoai du
kie'n. Do tinh chat nay nen xac
xua't xay ra cung nhu mUc do
ton that ciia bie'n cd' khdng xac
dinh dugc. Vi vay, cac ngan
hang khdng the thie't lap dU
trU
cho td'n that khdng ky vgng
ma phai dung vd'n kinh te de
trang trai (d day xin
lUu
y vd'n

kinh te' dugc xac dinh tU gia tri
cua cac tai san chiu rui ro, vi
vay nd khac biet vdi vd'n phap
ly
ciia
ngan hang. Ndi khac di
vd'n kinh te cua mdt ngan hang
la nguon bu dap cho
nhUng tdn
that khdng dU tinh dugc do
cac tai san
chUa
dUng rui ro,
ma phan ldn trong dd la cac
khoan cho vay mang lai). Dd'i
vdi mdt ngan hang, cau hdi
quan trgng phai giai dap dugc
la ngan hang can bao nhieu
vd'n kinh te de cd the bu dap
cho cac tai san chUa dUng rui
ro cua hg? De tra ldi cho cau
hdi nay, Uy ban Basel khuyen
khich cac ngan hang tU xay
dung va dUa vao suf dung cac
md hinh do
lUdng
RRTD ndi
bd phu hgp vdi dieu kien, dac
diem cua tUng ngan hang. Gia
tri vd'n kinh te, hay cdn ggi la

gia tri chiu rui ro VaR - Value
at Risk cd the dugc tinh cho
tUng khoan vay cung nhu toan
danh muc cho vay.
* Xde dinh gid tri thi trUdng
cua tdng khodn cho vay vd
cua todn danh muc
Day cung la mgt muc tieu
can thiet cua viec do
lUdng
RRTD trong hoat ddng cua
ngan hang hien dai. Cac ngan
hang truyen thd'ng thUdng tao
lap danh muc cho vay va sau dd
duy tri chung trong sud't thdi
gian cho den khi cac khoan
cho vay nay dao han. Dieu nay
cung cd nghla la ngan hang ha'p
thu toan bd rui ro cua khoan
vay tu luc chap nhan cap tin
dung cho de'n khi ke't thuc hop
ddng cho vay. Xu hUdng md
cufa thi trudng vd'n ngay nay
ddi hdi cac ngan hang mdt sU
linh hoat, uyen chuye'n trong
viec
sSn
sang dieu chinh sd'
lugng tai san tren danh muc
ciia

minh thay vi nam
giU
nd
mdt
each
cd dinh. Hay ndi
khac di, ngan hang can chuye'n
tu quan niem " khdi tao va
nam
giU"
cac khoan cho vay
sang quan niem quan tri danh
muc cua mdt nha dau tU. Theo
dd, cac khoan cho vay tren
danh muc cd the dugc chuyen
nhugng tren thi trudng thdng
qua cac giao dich phai sinh,
chUng
khoan hda no, mua ban
khoan cho vay
Dieu
nay se
giup cho cac ngan hang cd the
tim kiem lgi nhuan tren co
sd kiem soat, giam thieu rui
ro theo xu hUdng bie'n ddi ciia
thi trUdng. Cac ngan hang se
khdng bi rang budc bdi mdt
danh muc cac khoan vay da
hinh thanh trUdc dd. De phuc

vu cho muc dich nay, dinh gia
cac khoan vay cung nhU cua
toan danh muc theo thi trUdng
la ye'u td' can thie't,
tU
dd tao
dieu kien de md rdng cac giao
dich phai sinh ngoai bang can
dd'i ciia ngan hang. Cd the
ndi dinh gia khoan vay theo
thi trudng la muc tieu khdng
the thie'u dugc cua viec do
ludng RRTD trong nen kinh te
hien dai.
M6
hinh
do Ifldng RRDMCV
tai NHTM
Ngay tu khi y thdc ve
RRTD, cac NHTM da suf dung
cac phuong phap do
lUdng,
chang han nhu phuong phap
chuyen gia, phuong phap
cho diem, phuong phap xep
hang tin nhiem. NhUng
phuong phap do
lUdng
truyen
thd'ng nay chu ye'u tap trung

vao cac rui ro giao dich don
le,
chUa de cap de'n gdc do ciia
rui ro danh muc. Khi cac ngan
hang chuyen sang quan diem
cda nha dau tU chUng khoan
thi cac md hinh do
lUdng
rdi
ro danh muc
cijng
ra ddi. Khac
vdi cac phuong phap do
lUdng
trUdc dd, md hinh do
lUdng
rui ro la tap hgp cua nhieu ky
thuat tinh toan chu ye'u suf
dung ly thuyet xac sua't thd'ng
ke,
dUa tren mgt nen tang ly
thuyet va
each
tie'p can rieng
biet. Mdi mdt md hinh do
ludng rui ro deu hUdng tdi mdt
ngan
hang
So
53•Thang

8/2010
NGHIEN
ClJfU
TRAO
DOI
muc tieu nha't dinh,
gin
lien
vdi mdt quan diem xuyen sud't
va phuc vu cho muc dich
lugng
hda rui ro phat sinh tU cac
hoat dgng cua ngan hang.
Dac diem cd
bSn
cua cac
mo hmh do Ifldng rui ro
Cac md hinh do
lUdng
/ quan
tri RRTD dau tien xua't hien
tren the gidi tU
nhUng
nam
dau cda thap nien 90 (khoang
nam 1993, sau md hinh do.
ludng rui ro thi trUdng) va
dugc xem la cac md hinh hien
dai - the he thU nha't. TU sau
nam 2000 cho de'n nay, cac md

hinh the he thU hai dugc tie'p
tuc phat trien va cai tie'n kha
manh dUa tren nen mdng
ciia
cac md hinh the he thU nha't.
Su phat trien cac md hinh hien
dai bat nguon tU viec khdng
thda man
each
tie'p can cua
cac phuong phap do
lUdng
va
quan tri rui ro truyen thdng,
cung nhu cac quy dinh ve vd'n
phap ly
ciia
Ngan hang Thanh
toan the gidi (BIS) dUa ra trong
Hiep Udc Basel I (nam 1988).
Theo dd vdi quy dinh mUc vd'n
phap ly td'i thieu la 8%, Hiep
Udc Basel I dugc xem la chinh
sach "mdt
kich
cd vUa cho tat
ca". Han che co ban ciia quy
dinh trong Basel I la da bo qua
hai ye'u to': thU nha't la sU khac
nhau ve yeu cau vdn can cu' vao

chat lugng cua dd'i tac di vay va
thu hai la anh hudng cua viec
giam thieu RRTD thdng qua sU
da dang hda
(lUu
y la
nhUng
khiem khuyet nay da dUOc sda
ddi trong Hiep udc Basel II).
Cac md hinh mdi ra ddi nham
tim kiem
each
thUc
lUOng
hda
RRTD mgt
each
day
dii,
chinh
xac ho'n so vdi cac phUOng phap
do ludng rdi rac trUdc dd, mat
khac suf dung md hinh ngi bd
de tinh vd'n td'i thieu thay cho
quy dinh phap ly trong Basel
I. Mdt trong nhUng diem
chii
ye'u cua cac md hinh hien dai
la chung de cap de'n RRTD d
gdc do tdng the danh muc chU

khdng phai tren phuong dien
tUng giao dich don le. Cac
md hinh hien dai nha'n ma-
nh sU nd'i ke't quan trgng giUa
RRDMCV vdi tuong quan vd
no cua cac khoan cho vay tren
danh muc. Dac biet chung chi
ra
rang
tUOng quan vd ng trung
binh nhin chung se tha'p /giam
di khi sU da dang hda danh
muc cd xu hudng tang len. TU
dd cac md hinh nay deu dUa ra
nhan xet la viec bd qua ye'u to'
tudng quan giUa cac khoan cho
vay khi tinh yeu cau vd'n phap
ly nhu trong Hiep Udc Basel I
la thie'u sdt. Ngoai ra, cac md
hinh hien dai ciing chUng minh
rSng
mdt danh muc cho vay ma
trong dd riii ro vd no cua cac
khoan vay cd sU tUOng quan lan
nhau cao thi can phai duy tri
mdt mUc vd'n kinh te cao hon
mdt danh muc cho vay khac cd
cung kich cd nhUng rui ro vd
no cua cac khoan cho vay cd
sU tuong quan tha'p hon. Nhin

chung rat khd ve
ra
mgt ranh
gidi rd rang giUa cac md hinh
do ludng rui ro truyen thd'ng
va md hinh hien dai, bdi le
nhUng y tudng td't nha't trong
cac md hinh truyen thd'ng van
dugc sd dung tie'p tuc trong cac
md hinh hien dai. Tuy nhien
cd the tha'y tinh than ndi
bat cua cac md hinh do
lUdng
rui ro hien dai so vdi cac md
hinh truyen thd'ng la sU nha'n
manh den md'i tuong quan
giUa
cac khoan cho vay va tam quan
trgng thie't ye'u cua sU da dang
hda danh muc tin dung trong
dinh lugng RRTD. Chinh vi
diem nay nen cac md hinh do
ludng rui ro hien dai cung dugc
xem nhu la nhUng md hinh do
ludng rui ro danh muc tin dung
cua NHTM.
Cac dang mo hinh chu yeu
Tren thuc te cd rat nhieu
md hinh do
lUdng

riii ro danh
muc tin dung dugc suf dung
chung cho hoat ddng cho vay
Cling nhu hoat ddng dau tU trai
phieu. Tuy nhien, cd the phan
biet thanh 4 dang md hinh
can ban dd la cac md hinh: ca'u
true;
md hinh nhan td kinh te;
md hinh thd'ng ke bao hiem va
md hinh ma tran xep hang tin
nhiem. Phan dUdi day se di sau
vao nhUng diem can ban cua
tUng md hinh.
Mo hinh edu
trde
Md hinh ca'u
true
cdn dUOc
ggi la md hinh "bie'n ddi tai
san". Dac diem ciia md hinh
nay la di sau vao tim hieu
nhUng dieu an chUa d dang sau
sU vd ng hay ndi khac la tim
nguyen nhan lam bung nd sU
CO vd no. Vdi muc tieu nay, mo
hinh ca'u
true
thie't lap md'i lien
quan giUa gia tri thi trUdng cua

tai san va gia tri tdi han cua
cac khoan ng cdng ty. Theo
logic cua md hinh thi bie'n cd
vd no cdng ty se xay ra khi gia
tri tai san cua cdng ty tha'p
hon gia tri cac khoan ng cua
cdng ty (tUc la roi xud'ng diem
vd no). Nhu vay, bie'n cd vd ng
cua mdt cdng ty phu thudc vao
ca'u
true
(ty trgng giUa nO va
vd'n) cua cdng ty va sU bie'n ddi
gia tri tai san cua nd tren thi
trudng. Cung nhu cac md hinh
do ludng rui ro danh muc khac,
md hinh ca'u
true
nha'n manh
tuong quan vd ng gida cac tai
san (khoan vay/ trai phieu) tren
danh muc. Theo dd tuong quan
vd no
ciia
hai cdng ty se phu
thudc vao tUo'ng quan gia tri tai
san cua hai cdng ty dd va xac
sua't vd ng rieng biet cua chung
(tUo'ng quan theo cap). NhU vay
nghien cUu tUOng quan tai san

giUa hai cdng ty va xac sua't
vd ng rieng biet
ciia
tUng cdng
ty se cho biet xac xua't ma hai
cdng ty cung vd no tai mgt thdi
diem va dieu nay lien quan tdi
bie'n cd' vd ng
ciia
danh muc
tai san.
Md hinh ca'u
true
cung chi ra
sU lien he gida gia tri tai san
ndi chung cua cdng ty va gia
tri cua cac phuong tien (khoan
vay/ trai phieu) tren danh muc
cdna siah ngan
hang
So 53 •Thang
8/2010
NGHIEN
cufu
- TRAO DOI
dau tu cua ngan hang. Ne'u
gia tri tai san ciia cdng ty rOi
xud'ng dudi diem vd ng thi
cdng ty se bi vd ng va gia tri
cua phuong tien se la gia tri

thu hdi cua tai san. Khi gia tri
tai san cdng ty d tren diem vd
no thi gia tri cua phuong tien
se tang mdt
each
vUng
chae
vdi gia tri tai san cua cdng ty,
cdng ty se d trong trang thai
binh dn, gia tri danh nghla cua
phuong tien va gia tri tai san
cua cdng ty deu gia tang. De xac
dinh gia tri danh muc, md hinh
ca'u
true
phai xay dUng ham
so ve gia tri cua phuong tien
(khoan vay/ trai phieu) dUa
tren bie'n sd la gia tri tai san
cua cdng ty.
Hai san pham dai dien
cho md hinh ca'u
true
la md
hinh "Quan tri danh muc -
Portfolio Manager" cua Moody's
- KMV ra ddi nam 1993 va
md hinh "Quan tri tin dung -
CreditManager"
ciia Risk

Metrics Group ra ddi nam
1997.
Mac du deu la md hinh
cau true, tuy nhien cung cd
su khac biet nhd
giUa
hai
md hinh nay. De tinh dUOc
tUOng quan vd ng, md hinh
KMV dung tuong quan tai san,
nhUng md hinh ciia Risk Met-
rics Group thi dung tUOng quan
vdn (vdi quan niem cho rang sU
thay ddi cua cdng ty chu ye'u
tac ddng bdi sU thay ddi vd'n,
cdn sU thay ddi eua no la rat
nhd, khdng dang ke). Ve tinh
ufng dung thi md hinh Quan tri
danh muc cda Moody's - KMV
duoc suf dung phd bie'n hon, do
dugc cac chuyen gia kinh te
danh gia la md hinh day du toan
dien nha't. Md hinh cd the tinh
toan ca ba yeu to can ban cua
danh muc la lgi nhuan, rui ro
va
sU
tuong quan. Chinh
vi
pham

vi tinh toan kha bao
quat, cdng them vdi viec
suf dung nhieu thdng tin
lien quan de'n gia trai phieu de
xac dinh xac sua't vd no, nen
md hinh KMV dugc
suf dung chu yeu trong
dau tu trai phieu.
Mo hinh nhdn td kinh te
Dac diem cua md hinh nhan
to'
kinh te la nha'n manh md'i
lien he giUa bie'n cd vd ng va
tinh trang boat ddng cua nen
kinh te. Md hinh chi ra rang
xac suat vd no ciia ngUdi vay
se ldn hon khi nen kinh te thu
hep va ngUgc lai se giam di khi
nen kinh te md rdng. Trong md
hinh nhan to kinh te, ty le vd
ng (xac dinh cho nganh va qud'c
gia) dugc coi la mgt ham so ciia
cac bie'n
so'
kinh te vi md. NgUdi
suf dung se tU quye't dinh cac
bie'n so' dUa vao cho thich hop
vdi dieu kien cu the cua minh.
Chang han xac sua't vd ng ciia
nganh cdng nghiep moto DUc

cd the la ham so ciia cac bie'n
vi
md nhu tang trUdng kinh te,
ty le that nghiep Bang viec
sii'
dung cac dU lieu ve dac diem
chi tie't trong mdi quan he giUa
cac bie'n so kinh te vi md vdi
xac sua't vd no va chuyen hang
tin nhiem, md hinh nhan
td
cd
the tinh dugc ma tran chuyen
hang va vd no bie'n ddi theo
thdi gian cho tUng nganh kinh
te'
va cho tUng qud'c gia. Nhu
vay khac biet vdi md hinh cau
true,
nhUng ye'u to' rieng biet
cda ngUdi vay khdng dugc de
cap de'n ma thay vao dd la ye'u
to'
chung cho nganh va qud'c gia.
Mgt han che cua md hinh la
chi xay dUng mdt ham sd duy
nha't, ma khdng cd cac hUdng
dan can thie't cho nhUng trUdng
hgp tuong tu. Do vay, khd cd
the suf dung md hinh mdt

each
rdng rai, ngoai trU nhUng thi
trudng cd tinh thanh khoan cao
tai cac nUdc phat trie'n. San
pham dien hinh cua md hinh
nhan td kinh te la Credit Por-
folio
View do McKinsey va cdng
ty gidi thieu vao nam 1998.
Mo hinh thdng ke bdo hiem
So vd'i cac md hinh do
lUdng
RRTD thi day la md hinh don
gian nha't. Khac vdi md hinh
ca'u
true,
di sau vao tim hieu
nguyen nhan cua sU vd ng, md
hinh bao hiem chi tap trung
vao yeu
to
duy nha't la bien cd'
vd ng. Cac ye'u to cua nen kinh
te,
gia tri tai san va
nhUng
chi
tie't ddn bay trong tinh hinh
tai chinh cdng ty (chang han
ca'u

true
tai san) dugc xem la
khdng can thie't va bi bd qua.
Xua't phat tU quan niem ve bie'n
cd' rui ro trong bao hie'm tai san
(chang han bao hiem chay chi
xay ra mdt trong hai kha nang
chay hoac ngugc lai la khdng),
md hinh thd'ng ke bao hiem chi
de cap de'n xac sua't xay ra bie'n
cd vd no. Ty le vd no dugc xac
dinh khdng ddi cho
tUng
nhdm
khoan vay cd gia tri ddng nha't
tren danh muc. Md hinh bao
hiem
s\i
dung phan phd'i nhi
thUc de xac dinh ty le vd no
trung binh, tU dd tinh tdn that
ky vgng va khdng ky vgng.
Thuan lgi ehii ye'u ciia md hinh
la dUa rat
it dU
lieu tinh toan
vao,
chi duy nhat ty le vd ng.
Tuy nhien, han che co ban ciia
md hinh la nd khdng tinh toan

day du gia tri tdn that, bdi le
ngoai trd sU vd ng, thi sU thay
ddi gia tri khoan vay da khdng
dugc de cap de'n. Ndi
each
khac
md hinh thd'ng ke bao hiem
la md hinh vd
ngf
chU khdng
phai la md hinh dinh gia theo
thi trudng. Mdt dai dien dien
hinh cho md hinh thd'ng ke
bao hie'm la san pham Credit
Risk Plus do Credit Suisse Fist
Boston gidi thieu trong
nam 1997.
Mo hinh ma tran tin nhiem
Muc tieu ciia md hinh ma
tran tin nhiem (cdn ggi la md
hinh VaR- Value at Risk) la
suf dung eac phuong phap tinh
toan de do
lUdng
gia tri chiu
rui ro td'i thie'u cua tUng khoan
vay cung nhu toan danh muc.
Dac trUng cua md hinh nay la
xay dUng ma tran chuyen hang
nganhang

So 53
"Thang
8/2010
m
NGHIEN
cufu
- TRAO DOI
tin nhiem lien quan trong mdt
khoang thdi gian tUOng lai xac
dinh. TU gia tri ban dau, khoan
vay se cd gia tri tang giam theo
sU thay ddi hang tin nhiem tU
phia ngUdi vay. NhUng thay ddi
gia tri ky vgng cung nhU khdng
ky vgng cua khoan vay dugc
tinh toan thdng qua eac quy
luat phan phd'i trong toan xac
sua't va la co sd cho viec
lugng
hda gia tri VaR.
Cung tuong tu nhu cac md
hinh ca'u
true
va md hinh nhan
to'
kinh te, md hinh ma tran tin
nhiem xac dinh bien cd rui ro
khdng chi la sU vd no ma cdn
la sU giam gia tri thi trUdng
cua khoan vay. Do vay md hinh

nay cdn dUOc xem la md hinh
dinh gia theo thi trUdng. Ve
tinh Ung dung, so vdi cac md
hinh tren, md hinh ma tran tin
nhiem dugc xem la thich hop
nha't vdi ngan hang, bdi vi tap
trung chia yeu cho danh muc
cho vay. Suf dung md hinh nay
se tra ldi cho cau hdi "Ne'u mdt
nam tdi la nam khdng may
man thi ngan hang se mat bao
nhieu tien tU danh muc cac
khoan cho vay cua minh".
San pham die'n hinh cua md
hinh nay la Credit Metrict do
JP Morgan va cac ngan hang
lien minh phat hanh lan dau
vao nam 1997. Day la md hinh
do ludng rui ro dau tien danh
cho cac khoan cho vay sd dung
phuong phap tinh VaR. Nam
1993,
khi BIS de cap de'n rui ro
thi trudng, cac ngan hang tren
the gidi da tap trung sU chu y
cua hg vao phuOng phap tinh
VaR, tUc la tinh gia tri chiu rui
ro td'i thieu, tU dd xac dinh vd'n
kinh te tUong xUng. Dac biet tU
sau nam 1996, khi BIS tuyen

bd cac ngan hang cd the dung
md hinh ndi bg thay vi md hinh
tieu chuan hda de
tinh
toan gia
tri rui ro thi trUdng thi viec
sd dung VaR ngay cang phat
trien, khdng chi gidi han cho
rui ro thi trUdng ma suf dung
cho ca RRTD. Mac du cd nhttng
khd khan nha't dinh do cac
khoan cho vay khdng cd kha
nang mua ban rdng rai tren
thi trudng, thi gia cung nhU do
bien ddng gia ciia khoan cho
vay rat khd xac dinh mdt
each
trUc tie'p (nhu trai phieu). Tuy
nhien thdng qua viee suf dung
cac du
lieu chii
ye'u tU he thd'ng
xep hang ngi bg, cac ngan
hang cd the tinh dugc gia tri
thi trudng cung nhU do bie'n
ddng cua bat ky khoan vay
nao,
tu dd xac dinh gia tri chiu
rui ro cua tUng khoan vay va
cua danh muc cho vay.

Tren day la mdt so ly
thuyet can ban lien quan
de'n RRDMCV va md hinh do
ludng RRDMCV dang dugc ap
dung tai NHTM cac nUdc phat
trien. Theo danh gia cua cac
chuyen gia ngan hang thi diem
ye'u nha't trong thUc te quan
tri rui ro cua eac NHTM Viet
Nam chinh la thie'u vang mdt
he thd'ng do
lUdng
rui ro thUc
sU hieu qua. Vi vay, xay dUng
md hinh do
lUdng
rui ro thich
hgp la yeu cau can thie't phai
dat len hang dau dd'i vdi cac
NHTM Viet Nam trong tie'n
trinh hdi nhap qud'c te.
Tuy nhien nhU giao
sU Robert Merton (ngUdi
dugc giai Nobel) va ddng
nghiep cua dng - giao sU
Andre Perold, tai trUdng dai
hgc kinh doanh Harvard la
nhttng ngUdi chuyen nghien cUu
ve quan tri rui ro danh mue da
nhan dinh " khdng cd md hinh

do ludng nao la thich hop cho
mgi trudng hgp Ung dung " Vi
vay, de cd the van dung trong
bd'i canh cu the tai Viet Nam,
thie't nghl can phai cd qua
trinh nghien cUu gan lien vdi
phan tich thUc trang hoat dgng
quan tri cua cac NHTM Viet
Nam, tren co sd dd mdi dUa
ra dugc cac de xua't phu
hgp"
Tai lieu thaw khao:
7. Lehman Brothers Interna-
tional
(2001),
Structured Credit
Research- Credit Derivatives
Explair}ed,
Lehman Brothers Inc.
2. Charles W. Smithson (2002),
Credit Portfolio Management,
John Wiley &
Sons
Inc.
3. Basel Committee on Banking
Supervision ( 2000 ), Principal
for
the Management of Credit
Risk
4. Anthony Saunders & Linda Al-

len (2002), Credit Risk Measure-
ment,
John
Wiley &
Sons
Inc.
5. Ho Dieu
(2002)
Quan tri
ngan
hang, Nha Xuat ban Thdng ke
nam 2002
So 53 •Thang
8/2010
ngan
hang