Kết hợp phương pháp thuyết trình với các phương pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Tư tưởng Hồ Chí Minh

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2018. ISBN: ISBN: 978-604-82-2548-3

KẾT HỢP PHƯƠNG PHÁP THUYẾT TRÌNH
VỚI CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁC NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ GIẢNG DẠY MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Vũ Kiến Quốc
Khoa Lý luận Chính trị - Trường Đại học Thủy lợi, email:

1. GIỚI THIỆU CHUNG

đa trong giảng dạy mơn tư tưởng Hồ Chí
Minh ta cần kết hợp giữa phương pháp thuyết
Hiện nay, cùng với các trường Đại học
trong cả nước, Trường Đại học Thủy lợi vừa trình với các phương pháp sau:
3.1. Kết hợp phương pháp thuyết trình
mở rộng quy mơ, vừa nâng cao chất lượng đào
tạo. Vấn đề đổi mới phương pháp giảng dạy với phương pháp nêu vấn đề
được đặt lên hàng đầu và là nhiệm vụ trọng
Thuyết trình là phương pháp giáo viên
tâm của Nhà trường. Trong bối cảnh chung dùng lời nói để trình bày, giải thích nội dung
đó, giảng viên các mơn lý luận chính trị nói bài học một cách có hệ thống lơgíc, theo chủ
chung và mơn tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng đích nhất định, nhờ vậy người học sẽ tiếp thu
cũng đã quan tâm đổi mới phương pháp và có bài giảng một cách có ý thức.
nhiều cải tiến về phương pháp giảng dạy.
Ưu điểm của phương pháp thuyết trình:
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau
Thứ nhất, phương pháp này giúp giáo viên
nên quá trình đổi mới và sử dụng các phương
pháp giảng dạy mơn tư tưởng Hồ Chí Minh cung cấp một cách có hệ thống lượng kiến
cịn diễn ra chưa đồng bộ. Vì vậy, mơn học thức lớn mà khơng địi hỏi phải có
chưa thật sự lơi cuốn được người học, chưa phương tiện, thiết bị hiện đại.

Thứ hai, giáo viên là người trực tiếp tiếp
thực hiện tốt mục đích, yêu cầu của mình. Từ
những lý do nêu trên, tác giả đã chọn vấn đề xúc với người học. Vì vậy, nếu giáo viên có
sự nhiệt huyết, kinh nghiệm và nghiệp vụ sư
“ Kết hợp phương pháp thuyết trình với các
phương pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả phạm khi thuyết trình sẽ tác động sâu sắc đến
tư tưởng, tình cảm của người học.
giảng dạy mơn tư tưởng Hồ Chí minh”.
Thứ ba, giáo viên có điều kiện cung cấp
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
cho người học những thông tin mới, kịp thời
Bài viết sử dụng phương pháp duy vật biện chưa được cập nhật trong giáo trình.
Thứ tư, sĩ số sinh viên trong một lớp học
chứng, phương pháp mô tả, phương pháp hệ
thống, phân tích, thống kê, so sánh và tổng hầu hết là rất đơng, do đó sử dụng phương
pháp này là hết sức phù hợp.
hợp nhằm để làm rõ nội dung nghiên cứu.
Thứ năm, phương pháp này cho phép giáo
viên trình bày những vấn đề có nội dung
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
tương đối khó, trừu tượng, khái quát cao mà
Trong thực tế, mỗi phương pháp dạy học sinh viên khó có thể nhận thức trong một thời
đều có những đặc điểm, ưu thế và nhược điểm gian ngắn.
riêng của nó, và có thể nhược điểm của phương
Như vậy, bằng phương pháp thuyết trình
pháp này sẽ được khắc phục bởi phương giảng viên có thể truyền đạt một khối lượng
pháp khác. Do đó, để thu được hiệu quả tối kiến thức khá lớn cho nhiều sinh viên trong
261

Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN: 978-604-82-2548-3

cùng một thời gian, vì vậy đảm bảo tính kinh
tế cao, phù hợp với điều kiện có số đơng
người học nhưng cơ sở vật chất còn thiếu.
Với những ưu điểm nói trên có thể khẳng
định đây là một phương pháp giữ vai trị chủ
đạo trong q trình dạy học.
Tuy nhiên, phương pháp này khơng phải là
chìa khóa vạn năng nên trong q trình sử
dụng khơng thể phù hợp với tất cả các
chương, các phần trong mơn học. Vì vậy,
bên cạnh ưu điểm mà phương pháp này mang
lại thì nó cũng đã xuất hiện những hạn chế
nhất định.
Hạn chế của phương pháp thuyết trình:
Thứ nhất, đây là phương pháp thơng tin
một chiều của giáo viên, trong khi đó sinh viên
chỉ ngồi nghe và ghi chép.
Thứ hai, nếu nội dung thuyết trình chủ yếu
chỉ dựa vào sách giáo khoa hoặc tài liệu có sẵn
thì có thể là một sự lãng phí thời gian của giáo
viên vì những nội dung ấy sinh viên có thể tự
học ở nhà.
Thứ ba, phương pháp thuyết trình khó có
thể đánh giá được mức độ hiểu bài của người
học trong quá trình giảng dạy.
Thứ tư, với một lượng thời gian ngắn mà
thu nhận một lượng thông tin quá lớn sẽ làm
cho khả năng lưu giữ thông tin của người học

thấp vì trí nhớ q tải.
Thứ năm, giáo viên không thể đi sâu, đi sát
với từng đối tượng người học, vì vậy sẽ hạn
chế tính cá thể hóa trong dạy học.
Để phát huy tính tích cực và khắc phục
hạn chế của phương pháp thuyết trình, chúng
ta cần có sự kết hợp với các phương pháp
khác, một trong những phương pháp khắc
phục được hạn chế của phương pháp thuyết
trình đó là phương pháp nêu vấn đề.
Với phương pháp nêu vấn đề, giáo viên
đóng vai trị hướng dẫn, gợi mở nêu ra các
tình huống, sự kiện; cịn sinh viên là người
chủ động tìm tịi và giải quyết vấn đề và
thơng qua đó lĩnh hội được kiến thức tốt nhất,
cập nhật nhất do chính mình phát hiện ra, do
đó tạo nên sự nhiệt tình, hứng khởi cho sinh
viên trong quá trình học tập, đồng thời sẽ ghi
nhớ kiến thức ấy lâu hơn.

Như vậy, khi sử dụng phương pháp này
kết hợp với phương pháp thuyết trình sẽ khắc
phục được việc nắm thơng tin thụ động một
chiều, sẽ đảm bảo cho sinh viên tính chủ
động, tinh thần tự giác cũng như động cơ học
tập và tinh thần trách nhiệm của người học
ngày càng nâng cao, từ đó nắm được tri thức
một cách vững chắc, sáng tạo, linh hoạt.
3.2. Kết hợp phương pháp thuyết trình
với phương pháp thảo luận nhóm

Thảo luận nhóm là phương pháp trong đó
nhóm lớn được chia thành những nhóm nhỏ
để tất cả các thành viên trong lớp đều được
làm việc và thảo luận về một chủ đề cụ thể và
đưa ra ý kiến chung của nhóm mình về vấn
đề đó. Phương pháp này sẽ tạo cơ hội tối đa
cho mọi thành viên trong nhóm được bộc lộ
sự hiểu biết của mình, giúp sinh viên phát
triển khả năng tư duy và diễn đạt; Tạo cơ hội
cho mọi thành viên trong nhóm học hỏi lẫn
nhau, tập lắng nghe ý kiến của người khác
một cách kiên nhẫn, lịch sự, tập đánh giá ý
kiến người khác một cách độc lập; Giảm bớt
tính chủ quan, phiến diện, tăng tính khách
quan khoa học trong kiến thức của sinh viên.
Như vậy, khi kết hợp phương pháp này với
phương pháp thuyết trình sẽ giúp cho giáo
viên đi sâu, đi sát với từng đối tượng người
học, do đó sẽ hạn chế tính cá thể hóa trong
dạy học, cải thiện được mối quan hệ giữa
giảng viên với sinh viên, giữa sinh viên với
nhau, giảng viên có thơng tin phản hồi từ
sinh viên để điều chỉnh việc dạy của thầy,
việc học của trò đồng thời tạo cho giờ học trở
nên sinh động, hấp dẫn hơn...
3.3. Kết hợp phương pháp thuyết trình
với phương pháp tự học của sinh viên có
sự hướng dẫn của giáo viên
Hướng dẫn phương pháp tự học chính là
một cách thức dạy học, một quy trình quan

trọng trong giáo dục và đào tạo ở bậc đại học,
trong đó người học đóng vai trị chủ động
tích cực, tự giác và độc lập chiếm lĩnh, khám
phá tri thức bằng hoạt động của chính bản
thân mình, cịn người thầy đóng vai trị chủ
đạo giúp đỡ, hướng dẫn nhằm định hình cho

262


Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2018. ISBN: ISBN: 978-604-82-2548-3

người học có một phương pháp tự học, tự
nghiên cứu đúng đắn, khoa học và hiệu quả.
Để sinh viên có thể tự học, tự nghiên cứu
được tốt thì giảng viên cần phải có đề cương
chi tiết cho sinh viên trước khi bắt đầu vào
giảng dạy môn học. Trong đó có ghi rõ
những phần học trên giảng đường, phần thảo
luận và những phần yêu cầu sinh viên tự học
ở nhà cũng như làm tiểu luận. Quán triệt cho
người học ngay từ đầu về tinh thần "tự lực
cánh sinh”, tự học là chính.
Như vậy, khi sử dụng phương pháp này
kết hợp với phương pháp thuyết trình sẽ giúp
cho giáo viên có thể đánh giá được mức độ
hiểu bài của người học, đồng thời rèn luyện
được khả năng tự học, tự nghiên cứu với tinh
thần tự lực, tự cường, độc lập, sáng tạo của
người học đối với môn học.

4. KẾT LUẬN

Thực tế, trong quá trình dạy học, nếu kết
hợp tốt được giữa phương pháp thuyết trình
với các phương pháp khác sẽ không chỉ giúp
cho người dạy khắc phục được những hạn
chế của các phương pháp dạy học, phát huy
tối đa tính tích cực của các phương pháp mà
cịn giúp cho việc tiếp thu kiến thức và hình
thành kĩ năng của sinh viên một cách sâu sắc,
vững chắc; sinh viên biết cách chủ động
chiếm lĩnh tri thức, đánh giá được kết quả
học tập của bản thân. Thơng qua đó các năng
lực cơ bản được hình thành, trong đó có năng
lực vận dụng tri thức để giải quyết các vấn đề
thực tiễn một cách linh hoạt và sáng tạo.
Hiện nay, để giảng dạy tốt địi hỏi phải có
sự quan tâm đặc biệt trong việc đổi mới
phương pháp dạy học của mỗi một giảng
3.4. Kết hợp phương pháp thuyết trình viên; sự tự giác, chủ động, tích cực, sáng tạo
với phương pháp k ể chuyện
của sinh viên trong q trình học tập. Có như
Phương pháp kể chuyện là một trong vậy, mới thực sự nâng cao chất lượng, hiệu
những phương pháp có ưu thế trong việc gây quả việc dạy và học các môn Lý luận chính
hứng thú học tập cho sinh viên. Trong qúa trị nói chung và mơn tư tưởng Hồ Chí Minh
trình dạy, giảng viên cần biết lồng ghép các nói riêng để góp phần quan trọng vào sự
mẩu chuyện nhỏ để minh chứng cho quan nghiệp đổi mới căn bản, tồn diện nền giáo
điểm của Người. Thơng qua những câu dục nước nhà.
chuyện sinh động về tấm gương Hồ Chí 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO

Minh sẽ giúp người học thư giãn, bớt căng
thẳng, đồng thời thấm nhuần sâu sắc hơn hệ [1] ThS Hoàng Nam Hưng. 15/2/2017. Để
giảng dạy và học tập môn học tư tưởng
thống quan điểm và phương pháp cách mạng
Hồ Chí Minh hấp dẫn và hiệu quả. Đại
Hồ Chí Minh, nâng cao thêm lịng u nước,
học Vinh - Nghệ An.
đạo đức cách mạng, tình yêu thương đồng
bào, làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh thực sự [2] ThS Trần Thị Thúy. 10/12/2015. Đổi mới
phương pháp dạy và học môn tư tưởng
trở thành nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam
Hồ Chí Minh theo chương trình đào tạo
cho hành động của dân tộc ta.
học chế tín chỉ. Khoa Lý luận Chính trị Với việc kết hợp phương pháp này với
Trường Đại học Hà Tĩnh.
phương pháp thuyết trình sẽ giúp cho khả
năng lưu giữ thông tin của người học được
lâu hơn và tốt hơn.

263