Ảnh hưởng của yếu tố nhà trường đến sự thích ứng với chế độ học tập và sinh hoạt của học sinh trong các trường giáo dưỡng

ANH HUONG CUA YEU TO N H A T R U O N G
DEN SLf THICH LfNG VOI
CHE DO HOC TAP VA
SINH HOAT CUA HOC SINH
TRONG CAC TRUONG GlAO oaONG
PGS.TS. Nguyen Thj Hue
Khoa Tdm ly - Gido due, Tnrdng Bgi hgc Suphgm Hd Ngi.
Le Thj Thu Ha
Khoa Tdm ly - Gido due, Trudng Bgi hgc Hdng Bin
Le Thi Thu Huyen
Khoa Xd hdi - Nhdn vdn, Trudng Cao dang Supham Trung uong.
T O M TAT
Nhd truang co vai tro dgc biet quan trong doi vai suphdt trien nhdn each cua
hoc sinh. trong do co su thich ung vai cdc hogt dong, vai moi truang song... Trong
nha truang gido duang co nhieu yeu to khdc nhau dnh huong den su thich itng ciia
hoc sinh vd moi yeu id deu co vai tro rieng cua no. Trong pham vi bai viet nay, chung
toi phdn tich thuc trgng y kien tu ddnh gid ciia hoc sinh ve cdc yeu to anh huang den
su thich img cua cdc em vai che do hoc tap, sinh hogt trong nha trudng. Dif lieu thu
duac bang cdc phuang phdp nghien cuu nhu quan sat, dieu tra bdng phieu hoi,
phong vdn, nghien cuu truang hap.. cho thdy, cdc yeu to dnh huang nhieu den su
thich ung cua hoc sinh nhu viec to chirc cdc hogt dong gido due vd hogt dong tap thi
cho hoc sinh; bdu khong khi tdm ly ciia nhd truang; vdn hoa nhd truang; viec td chuc
thuc hien noi quy, quy che nhd truang; quan he giira cdn bo, gido vien vd hoc sinh
vai nhau trong nha truang.
Tir khoa: Thich irng vdi che do hoc lap; Trudng gido dudng. ChS do hoc tap;
Che do sinh hoat; Hoc sinh Irudng gido dudng.
Ngdy nhdn bdi: 17/2/2019; Ngdy duyet ddng bdi. 25/3/2019.
1. Dat van de
Hgc sinh vao hoc tap, ren luyen trong cac trucmg giao du&ns tu n h "
hoan canh, dieu kien khae nhau, cac em rat cSn su quan tam eiao dim r-,- . •
°

y^ cua toan
28

TAP CHiTAM LV HOC, S 6 4 ( 2 4 1 ) , 4 .

2019


xa hoi. Vi nhieu ly do khae nhau, nhirng hoc sinh nay khong du cac iiiu kien
de dugc hoe a eac trucmg pho thong binh thucmg ma phai vao trong eae trudng
giao duong de ap dung mot ehe dp giao due ehat che va nghiem khjc ban.
Hau het nhiing hoe sinh vao traong giao duong d8u co 16i s6ng tu do, vo
ky luat, vi vay, cae em gap rat nhieu kho khan trong qua trinh thieh img vol eac
chi do hpc tap va sinh ho^t cua nha traong. Nhieu em khong thieh irng dugc voi
dieu kien moi da tim each bo tron, quay pha, ehong doi lai tae dpng giao due cua
can bg nha truong. Dieu do da anh huong khong nho den qua trinh giao due, giup
cae em tro lai vtji eupe spng doi thuang.
Traong giao duiSng la ngi chap hanh quyet dinh dua vao truong giao
duong ngugi chua thanh nien eo hanh vi vi pham phap luat. Truong giao
duong CO nhiem vu tiep nhan nguoi eo quyet dinh dua vao trutmg giao duong
va quan ly, giao due dao ditc, phap luat, huong nghiep, day van hoa, day nghe,
16 chiie lao dpng, sinh hoat phii hgp vol lira tuoi cua hp nham giup dS hp siia
chira nhirng vi pham ciia minh, hpc tap, ren luyen tien bp, phat trien lanh manh
vk the chat, tinh than, tri tue de tro thanh cong dan luong thien, eo ieh cho xa
hpi (Nghi dinh s6 02/2014/ND-CP, ngay 10 thang 01 nam 2014).
Viet Nam co 4 tracmg giao duong (so 2, so 3, so 4 va so 5), dang tap trung
hang ngan hge sinh den hpe tap, ren luyen de uon nan, khie phue eae hanh vi lech
chuin, nhiing su phat triin meo mo ve nhan each. Trong qua trinh giao due, uon
nin cho cac em, eae tradng giao duong da gap nhieu kho khan, nhat la giup eae
em thieh img vgi noi quy, quy ehe hpc tap, ren luyen.

Viee nghien ciru vi thich irng vai eac boat dpng khae nhau, eac moi
tmong khae nhau da dugc cae nha khoa hpc, nhit la cac nha tam ly hpe quan
tam nghien eim tir lau. Nghien euu thich iing vai boat dgng hge tap, sinh boat co
thi ke toi mpt s6 tae gia sau day: Nam 1954, Harold W. Bernard vgi tae phim
Tdm ly hgc cua viee day vd hgc da nghien eiru sir thieh img trong qua trinh hpe
tip ciia hpe sinh. Wendy S. Grplniek, Richard M. Ryan (1989) trong cong trinh
nghien eiiu Phong each gido due cua cha me vdi su tu dieu chinh vd ndng luc
eia tre a trudng da tim hiiu m6i quan he giiia phong each giao due eua eha me
voi nang lire thich img cua tre o nha tradng. Nghien cim cua Xinyin Chen Tmdng Dai hpe Tay Ontario (Canada) va cOa Bo-hu-li, Tmdng Dai hpe Su
pham Thugng Hai (Trang Qude) (2000) da chi ra nhQng tre em. kem thieh img
da nay sinh tam trang ehan nan g tradng hgc (Xinyin Chen, Bo-hu-li, 2000).
N5m 2000, kit qua nghien eim cua Yao Ming Wu, Dai hoc Quoc gia Dai Loan,
v6 moi quan he giira giao vien ehu nhiem lop vdi su dieu chinh cupc sdng eiia
hge sinh tiiu hpe (Yao Ming Wu, 2000) cho thiy, vai trd cua giao vien ehii
nhiem ddi vdi sir thieh img eua tre d nha tradng... d Viet Nam ed cac nghien

TAPCHiTAM LYHOC, Sd'4 (241), 4 - 2019

29


eiiu eua cac tae gia nhu: Vu Thi Nho (1998); Phan Quoc Lam (2002) C
Diic (2009); Vu Dung (2012); Nguyin Thi Hue (2013); Vu
^^^^'^"^Jt
(2016),... cung da tiln hanh nghien ciiu sir thich ling ciia hgc smh vai
^,^
dong hgc tap, thich ling xa hpi, thich irng vdi mdi tradng ren luyen
tradng vii trang...
Rieng nghien ciru cae yiu td anh hudng din qua trinh *fch ^ g eua ea
nhan chua cd nhilu hgc gia quan tam nghien ciru. Nhat la cac nghien euu tren

ddi hrgng hpc sinh eac tradng giao dudng.
cang nhu su phat triin cua con ngudi ndi chung, sir phat trien ctla hpc
sinh noi rieng, trong do cd su thich img chiu sir anh hudtig ciia cae yeu to nha
tradng, gia dinh, xa hdi va ban than tirng ca nhan. Yeu td nha truong chu yeu
la cac diiu kien va moi trudng giao due tu giac, cd y thirc, cd to chuc, co ke
hoaeh, CO phuang phap, cd ndi dung, chuang trinh... Cae yeu td thupe ve nha
tradng giao duong cung hit siic da dang va phong phii. Do la eae boat dpng
day hpc, hoat dpng ngoai gid len lap, van hda nha tradng, bau khdng khi tam
ly cila nha tradng, mdi quan he giira nhOiig eon ngudi trong nha trudng... Cae
yiu to dd cung cd anh hudng khae nhau din viec thieh ling eOa hpe sinh.
Trong bai bao nay, chiing tdi phan tich thire trang y kiln ttr danh gia eua
hpc sinh vi cac ylu td anh hudng din sir thich img cila eac em vai che dp hpe
tap, sinh boat trong nha tradng.
2. Phu-ong phap va khieh the nghien ciru
De danh gia mire do anh hudng ciia cac yeu td thupe ve nha tmdng den
qua trinh thich iing vdi ehi dp hpe tap va sinh hoat eua hge sinh trong trudng
giao dudng, chiing tdi da su dung phdi hgp cae phutmg phap dieu tra bang
bang hdi, quan sat, phdng van sau, nghien eiiu trudng hgp... va xii ly eae so
beu dieu tra bang thdng ke toan hpe. Trong do, phuang phap diiu tra bang
bang hdi la phuong phap chinh.
Ve khdeh the khdo sdt; khao sat ehinh thitc 665 hge sitih, trong dd: khu viie
Bac Bg la 218 hgc sinh (Trudng Giao duang sd 2 Ninh Binh); khu viie Tmng
Bg la 167 bgc sinh (Trutmg Giao duong sd 3 Da Ning); khu virc Nam Bd la
280 bgc sinh (Tradng Giao dudng s6 4 Ddng Nai va Trudng Giao dudng sd 5
Long An). Ve dia ban cu tri; thanh thi chilm 45,7%; ndng thdn ehilm 47 3%mien nui, hai dao chiim 7%; Vl dp tudi eia hge sinh: dp tudi tit dii 12 tudi' din
14 tudi chilm 47,6%, tir du 14 tudi din 16 tuii ehiim 38,8%; tit 16 tudi din
dudi 18 tudi chiim 13,6%. Vi gidi tinh cug hgc sinh; 97,4% la nam va 2 6°/ V
ntt. Nhu vay, sd hge sinh dugc khao sat ehii yiu la nam.

30

TAP CHi TAM LY HOC, Sd' 4 (241), 4

2019


Ve eong cu nghien cuu; Cae eau hdi dugc thiit ki theg 8 nhdm ylu to
(boat dgng day hgc; hoat dong ngoai gid hge; van hda nha tradng; mdi quan he
giira giao vien - hpe sinh; quan he giiia hge sinh - hge sinh; quan he giira giae
vien - giao_ vien; khdng khi tam^ ly nha tradng; tinh trang thue Men ngi quy,
quy ehi) de danh gia timg yiu td eua nha tradng anh hudng din sir thich iing
eila hgc sinh. Hpe sinh duge yeu eau danh gia chieu hudng anh hudng theo 3
ehiiu hudng (tieh evie, trang tinh, tieu cue), mirc dp anh hudng cua timg biiu
hien theo 4 miie (rat nhieu, nhieu, trang binh, it, trong dd, mite "rat nhiiu"
Wong ling 4 diem, mite "nhieu" tuang ling 3 diim, miie "trang binh" tuong
ling 2 diim, miic "It" tuang ting 1 diim).
Ve edeh xir ly so lieu; Ben eanh viee tinh ty le % cua cac phucmg an tia loi,
chiing tdi cdn tinh diem trung binh eua timg bieu hien eua cac yeu td anh hudng. Nhu
vay, diim eang cao miie do anh hudng cang Idn. Khi danh gia ve mite dd anh
hudng, ehung tdi ehi chgn nhdm hgc sinh danh gia ehiiu hudng anh hudng la
"tich cue" hoae "tieu cire" va la nhdm ehiem da sd hoae nhdm ed ty le cao hgn.
Chiing tdi khdng ehpn nhdm hpe sinh danh gia "trang tinh" vi "trung tinh"
ddng nghia vdi khdng anh hudng.
3. Ket qua nghien ciru
3.1. Bdnh gid cda hoc sinh ede tricdng gido dudng ve anh hudng cda
viee to ehire cdc hogt dpng ngoai gid hge den viic thich ung v&i chi dp hgc
tap vd sinh hoat
Kit qua thu dupe d bang 1 cho thay, hiu bet hpe sinh deu danh gia cae
vai trd cila cae boat ddng ngoai gid len Icip (tren 80% sd hge sinh deu tra Idi
cac hoat ddng ed anh hudng tieh eire din su thieh irng eda cac em). Trong dd

cac boat ddng "vui choi tap the", "van hda, van nghe", "the due, the thao" deu
cd tren 90% sd hpe sinh danh gia ed anh hudng "tich cue". Hoat dpng "sinh
hoat tap thi" eung cd gin 90% sd hpe sinh danh gia anh hudng "tieh cue".
Trong eac boat ddng liet ke ndi tren, chi cd boat ddng "eau lac bd, hoat
dgng ngoai khoa" cd din hon 9% sd hpe sinh eho ring ed anh hudng "tieu
cue". Nghien cira sau ban ve nhirng hpe sinh nay bang eac phuang phap quan
sat, phdng vin sau..., chiing tdi thiy, hiu hit nhttng hpe sinh nay cd Idi sdng
thu minh, khep kin. Cae em khong muon giao du, khdng thich cac boat ddng
6n ao, ehi thieh boat dpng theo nhung nhdm nhd, ed cac hanh vi tieu cue. Mgt
s6 hge sinh khae thi thich ngu sudt ngay, ngai van ddng. Cd thi ndi, day la
nhirng ddi tugng cin phai dugc loi keo vao eae hoat ddng tap the de giao due,
tao dilu kien di eae em thich img vdi mdi trudng tap the, mdi trudng xa hdi.

TAPCHiTAM LYHOC, Sd4 (241), 4 - 2019

31


Bdng 1: Chiiu hudng dnh huang cua cdc hogt dpng ngodi gid
^^'^''f"J'f
thich irng vdi ehi dp hgc tap vd sinh hogt cua hge sinh cdc trudng giao du g
TT

Chilu iiroTif anh hu-6-ng_i%]
Trung ti'nh Tieu circ

Cac hoat ddng ngoai gio hoc

Tich cu-c
1

Sinh hoat tap the

Soluang

%
2

Cac hoai dpng vui chai tap the

So lirong

%
3

Cac hoai dong van hoa, van nghe

So luang

%
4

Cac hoai dong the diic, the Ihao

So luang

%
5

Cau lac bo, hoat dong ngoai khoa

So lupng

%

593

64

8

89,17

9,62

1,21

604

61

0

90,82

9,18

0,00

613

52

0

92,18

7,82

0,00

610

55

0

91,73

8,27

0,00

534

72

59

80,30

10,83

8,87

Da sd hge sinh deu danh gia cae boat ddng deu ed anh hudng "tich cue",
nen chung tdi chi chpn nhttng hpc sinh nay de tim hilu miic dp anh hudng eua
cac boat dgng ngoai gid den sir thieh img vdi ehi dp hpe tap va sinh boat eua
hpc sinh cac tradng giao dudng.
Ket qua thdng ke tren eho thiy, cae hoat dpng "cau lae bd, ngoai khoa",
"sinh boat tap the", "vui choi tap thi" anh hudng "nhiiu" din su thich iing etia
hoc sinh (cd diem trang binh Idn hon 3). Hai hoat ddng "van lida, van nghe",
"the due, the that)" ed mite dp anh hudng gitta "nhiiu" va "trung binh". Xet
diem dp lech ehuan cho thiy, hpc sinh danh gia kha dimg thuan (diim dp lech
chuaii thap). Hai hoat dgng "sinh boat tap thi" va "vui choi tap thi" cd su danh
gia ddng thuan cao hon so vdi hoat ddng "van hda, van nghe" va "thi due thi
that)". Qua phdng van va quan sat, chung tdi thiy ring, nhung hoc sinh cd nang
khieu ve cac boat ddng nay hoac yeu thich hoat ddng nay thi danh gia eao cdn
nhung hgc sinh khdng thich thi danh gia thip vai trd ciia cae boat ddna nav 4in
str thich img ciia cac cm. Nhu vay, su anh hudng cua cae hoat dgng ngoli id
len lop trong trudng giao duong din su thich img eiia hpc sinh
voi chi dp hoe
tap va sinh boat chii ylu theo hudng tich cue va co miic dp anh hudn^„"
'nhieu"

32

TAP CHi TAM LY HOC, S6 4 ( 2 4 l 7 7 ~

Bdng 2: Mite do dnh hudng cua cdc hogt dong ngodi gid hoc den viec thich
img vdi che do hoc tap vd sinh hogt cua hoc sinh trong cdc trudng gido duong
Mijc do anh hiro-ng (N)
Cac boat dong

TT

R3t
nhieu

Nhieu

Trung
binh

it

DTB

DLC

1

Sinh hoat tap the

127

367

85

14

3,02

0,67

2

Cac hoat dong vui chai tap the

130

366

97

11

3,02

0,67

3

Cac hoat dgng van hoa, van nghe

115

290

188

20

2,82

0,77

4

Cac hoat dpng the due, the thap

132

311

150

17

2,91

0,75

5

Cau lac bp, hoat dpng ngoai Idioa

126

312

84

12

3,03

0,69

3.2. Ddnh gid cda hpe sinh cde tnrdng gido dudng ve dnh hur&ng eua
hogt dpng day hgc den sir thich irng v&i che dp hge tap vd sinh hogt
Ket qua nghien eiiu cho thay, boat dgng day hgc dupe danh gia la cd
anh hudng "tieh euc" den sir thieh ting eua eae em hpe sinh. Dae biet, trong
day hge neu chu y ldng ghep, tich hgp eae npi dung giap diie ky nang sdng chp
cac em thi se gidp eae em thich iing tdt hon (ed din 95,19% so hge sinh danh
gia nhu vay). Niu trong day hge, giao vien bilt md rgng chuang trinh, thudng
xuyen lien he vdi thuc ti thi eung anh hudng "tieh eire" den sir thich itng cua
hpe sinh (ed tren 92% sd hpe sinh nhan dinh nhu vay).
Bdng 3: Chiiu huang dnh hucmg eiia hogt dpng day hge den viee thich img
vol chi dp hgc tap vd sinh hogt cua hgc sinh trgng cde truang gido dudng

TT

Chieu hu-tfng anh
huo'ng

Cac bieu hien trong thuc te

Tich
cue
So luang

1
trinh
2
3

Ma rpng chuang trinh, lien he Ihirc te
Long ghep, tich hgp giao due cac ky nang
song

TAPCHiTAM LY HOC, S d 4 (241), 4 - 2 0 1 9

%
So lirong

%
S6 luang

%

Trung
tinh

Tieu
circ

454

146

65

68,27

21,96

9,77

612

53

0

92,03

7,97

0,00

633

32

0

95,19

4,81

0.00

33


Qua quan sat va phdng vin mgt sd hpc sinh cho thay, ^cac em ra^^ ^^
viee ldng ghep va tich hgp eae npi dung giao due ky "ang so"S
^g vdi
Nhung kiln thiic vi ky nang sdng giup cae em tu tin ban « o n g J ^ ^^ ,^^
nhttng ngudi xung quanh, trong cdng viee, qua do, tang kha nSng * " * J ^^.
ban than Da sd hoc sinh trong trudng giao dudng deu thieu eae ky nang
g
can thiet.
Niu day hgc chi day nhttng gi quy dinh trong ehuotig
"^^^\'^^^l^
huirng "tich cue" cua hoat dpng day hpc dgn bpc sinh b, ban che kha nhieu,
lam ban chi tinh uu viet cua con dudng nay. Ket qua cu the nhu sau.
Vi mire do anh hudng cila hoat dgng day hpc, hpc sinh ehu yiu danh gia
cd anh hudng "tieh euc". Chiing tdi cung chi chpn nhung hpc sinh nay de xem
xet mire do anh hudng. Kit qua thing ke (xem bang 3) eho thay, neu day hpe
cd ldng ghep, tich hgp giao due ky nang sdng thi se anh hudng "nhieu' den sir
thich iing etia cae em. Diim trang binh ehung la 3,32 (nam giOa khoang nhieu
va rit nhilu). Diim do lech chuin cung khing dinh hge sinh kha ddng thuan
khi danh gia (DLC = 0,67). Neu giao vien ed y thiie "md rdng ehuang trinh, lien
he vdi thuc tiin" eung cd anh hudng "nhiiu" din sir thieh img cua hge sinh
(DTB = 3,14). Nguge lai, nlu giao vien ehi day nhirng gi_ quy dinh trong chuang
h-inh, it lien he vdi thue tien thi se anh hudng khdng nhilu din sir thich ilng cila

hgc sinh (mirc anh hudng ttung binh, DTB = 2,13). Tuy nhien, viec danh gia cila
hpe sinh cd sir ddng thuan khdng eao (diim dp leeh ehuan len den 0,9).
Bang 4: Mue dp dnh hudng cua hogt dpng day hoc den viee thich irng vai ehe
dp hgc tap vd sinh hogt eia hgc sinh trong cdc Irudng gido dudng

Mirc do anh hirihig (N)
TT
1

;
3

34

Cac bieu hien trong thurc te

DTB

DLC

112

2,13

0,90

91

19

3,14

0,78

71

0

3,32

0,67

Rat
nhieu

Nhieu

Trung
blnh

it

Chi day nhirng gi quy dinh trong
chuang trinh

46

81

215

Ma rpng chuang trinh, lien he
[ thirc te

215

287

Long ghep, tich hgp giao due
cac ky nang s6ng

273

289

TAP CHi TAM LY HOC, S 6 4 (241), 4 , 2 0 1 Q


3.3. Bdnh gid cua hgc sinh cdc trudng gido dudng vi dnh hir&ng eua
van hoa nha trir&ng (vdn hoa hge du&ng) din sir thich ung v&i chi dp hgc
tdp vd sinh hogt
Ddi vdi ylu td van hda nha trudng, mite dp anh hudng va ehiiu hudng
anh hucmg den su thieh ling ciia hpc sinh phu thupe vao thue trang eua nd. Niu
mdi tradng van hda nha tradng lanh manh, van minh thi se anh hudng theo
hudng tieh cue. Nguge lai, neu mdi tradng van hda nha tradng khdng pbii hgp,
thiiu lanh manh thi se- anh hudng tieu cue va miie do anh hudng deu rit Idn.
Moi trucmg van hda trong nha trudng dupe danh gia la lanh manh va van minh
khi eac yeu td ve mdi tradng eanh quan trudng, lijp, biu khong khi tam ly nha
tnrdng, cac mdi quan he irng xii trong tmdng, mile do quan tam lan nhau cua
mpi ngudi... bao dam ehuan mue theo hudng eae tieu ehuan cua tradng ehuan

qudc gia hien nay.
Bdng 5: Chieu hudng dnh huang eia vdn hoa nhd trudng den viec thich iing
vdi che dp hgc tap vd sinh hogt eia hgc sinh trong cdc truang gido ducrng
Chieu hirong anh hyong

TT

1
2
3

Lanh manh, van minh
Binh thuang
Khong phii hgp

Soluong

%
S6luang

%
Soluong

%

Tich cue

Trung
tinh

528

137

0

79,40

20,60

0,00

Ti£u cue

139

526

0

20,90

79,10

0,00

0

85

580

0,00

12,78

87,22

Kit qua thong ke tren eho thiy, cd gin 80% sd hgc sinh danh gia mdi
trudng van hda hgc dudng "lanh manh, van minh" se anh hudng "tieh cue" den
sit thich ling eua cae em. Nguge lai, niu mdi tradrig van hda hpc dudng
"ichong phu hgp" thi se anh hudng tieu cue (87,22% sd hpe sinh danh gia nhu
vay). 79,10% sd hpe sinh eho ring, nlu mdi trudng van hda hpc dudng binh
thudng thi se anh hudng "trang tinh"
Trong thue tiln giao due, niu mdi trudng van hda lanh manh, van minh
thi su anh hudng tieh cue khdng manh, khdng nhiiu din sir thich ttng eua hge
sinh. Nhung nlu mdi trudng van hda khdng lanh manh, khdng phii hgp thi mue
dp anh hudng tieu cue din hpe sinh lai rit Idn. Ndi eu the hon, eai tdt anh

TAP CHi TAM LY HOC, Sd 4 (241), 4 - 2019

35


hudng tieh cite din hpe sinh rit cham va khdng nhieu, nhungcai xa ^^^^
hudng tieu cue din hgc sinh lai rit nhanh va manh. Chung tdi cung * ' .
hai thai cue ciia biiu liien van boa nha trudng di danh gia mirc dp anh n gKit qua phan tich so lieu dugc thi hien trong bang 6.
Bdng 6: Mice dp dnh huang eia vdn hda nhd tnrdng den viec thich^ ung vat
chi dp hgc tap vd sinh hogt cua hgc sinh cdc trudng gida duang
Mirc dp anh hu-ong (N)

TT

Bilu hien viin hoa
nha truffng

Rat
nhieu

Nhieu

Trung
binh

it

DTB

DLC

1

Lanh manh, van minh

208

226

67

27

3,16

0,84

2

Khong phii hgp

212

276

92

0

3,21

0,69

Kit qua tren cho thiy, mdi tradng phii hgp hay khdng phii hgp deu anh
hudng "nhieu" din sii thieh ting eila hpc sinh, nhung theo chieu hucmg nguge
nhau: mdi trudng lanh manh, van minh eg anh hudng tieh cue, mdi tradng
khdng phii hgp se anh hudng tieu cue din sir thieh ung eila hge sinh. Dae biet,
mdi frutmg khdng phii hpp cd ve anh hudng manh hon. Cu thi, mdi tradng
khdng phii hpp can trd rat Idn din sir thieh img ciia eae em.
3.4. Bdnh gid cua hge sinh cdc tru&ng gido du&ng vi dnh hu&ng cua
mil quan he giira gido vien vd hgc sinh
Bang 7: Chieu hudng dnh hudng eia mil quan he giira gido vien vd hge sinh

den viee thich ing vdi chi dp hgc tap vd sinh hogt cda hge sinh
trong cdc truang gido duang

TT

1

Chieu hirong anh hiriVnp

Quan he giira giao vien va hoc sinh

Dan cha, thoai mai, gSn gui nhung nghiem tue

Tich
cue
Solugng

%
2
3

Xue xoa, thieu nguyen tic

So lirgng

%
Khat khe, thieu than thien, khong coi mo

So lugng

%
36

613
92,18

Trung
tinh

Tieu

52

0

I—2J2

0

389

0,00

58 50

0

67

1 0,00 _JiM)8

276
_ 598
_89,92

TAP CHi TAM LY HOC. SO 4 (241)
4-2019


Ket qua thdng ke d bang 7 eho thiy, nlu mdi quan he giua giao vien va
hge sinh trong nha tradng cd sir dan ehu, thoai mai, gin gui nhung nghiem ttie
thi ed anh hudng rit tich cue din su thieh img eiia hge sinh (hiu hit hge sinh
diu danh gia nhu vay - 92,18%). Nguge lai, nlu quan he gitta giao vien va hpe
sinh khdng ehuiti mue, nhit la thi hien su kbit khe, thiiu than thien tbi se anh
hudng tieu cue din su thieh irng cila eac em (89,92%).
De tim hieu mile dp anh hucmg eua mdi quan he giua giao vien va hpe
sinh den sir thich iing, ehung tdi ehi chgn nhdm hpe sinh danh gia biiu hien
"Dan chu, thoai mai, gin gui nhung nghiem tiie" va "Xul xda, thiiu nguyen
tac" cd anh hudng tieh eiie; chpn nhdm hpc sinh danh gia bilu hien "Kbit khe,
thieu than thien, khdng edi md" ed jinh hudng tieu cue din su thich img eila
hgc sinh. Ket qua eu the ehiing tdi thu dupe nhu d bang 8 dudi day.
Bdng 8: Mire dp dnh huang cua moi quan he giiia gido vien vd hgc sinh
den viec thich img vol che dp hge tap vd sinh hogt cua hoe sinh
trong eac truang gido duong

TT

Cac bieu hien
trong quan he

1

D3n chii, thoai mai, gan gui
nhung nghiem tue

3

Xue xca, thieu nguyen tac

4

KhM khe, thieu than thien,
khong coi ma

Mirc do anh hirong (N)
DTB

DLC

41

3,05

1,00

104

11

2,82

0,88

104

0

3,15

0,69

Rat
nhieu

Nhieu

Trung
binh

it

194

290

88

75

86

196

298

Kit qua thdng k^ eho thiy, mdi quan he gitta giao vien va hpe sinh "khat
khe, thilu than thien, khdng edi md" ed anh hudng manh nhat (DTB = 3,15)
nhung theo ehilu hudng tieu cue va danh gia cda hgc sinh kha ddng thu|n
(DLC = 0,69); mdi quan he gitta giao vien va bpc sinh "dan ehu, thoai mai, gin
giii nhung nghiem tiic" ed mue dp anh hudng tieh cite (DTB = 3,05) den sit
thieh itng eua hpe sinh ban mdi quan he gitta giao vien va hpe sinh "xue xda,
thilu nguyen tac".
Cd thi ndi ring, mile dp anh hudng eua mdi quan he giua giao vien va
hgc sinh din su thieh iing eua hpc sinh kha Idn, nhit la khi mdi quan he dd cd
biiu hien tieu cue. Cu thi la nlu mdi quan he gitta giao vien va hpe sinh khdng
dung mye thi cd anh hudng nhieu va tieu cue din sir thich ung cua hpe sinh.
CQng nliu d phin tren, sy anh hudng cda tae ddng tieh cue thudng eham va

TAP CHfTAM LY HOC, Sd' 4 (241), 4 - 2019

37


khdng nhiiu, nhung nhimg tac ddng tieu cue lai anh hudng rit nhanh va man .
Day la nhttng diim cin hit sire luu y trong qua trinh giao due hpe sinh.
3.5. Bdnh gid eua hge sinh trong cde trir&ng gido dir&ng ve an
hu&ng cua mdi quan he giira hgc sinh v&i nhau din sir thieh ting vdi ehe g
hge tap vd sinh hogt
Kit qua nghien ciiu cho thiy, mdi quan he ban be ciia hpc sinh cd atih
hudng rit Idn din su phat triin eua cac em, trong dd ed su thich iing. Neu tnoi

quan he ban be vui ve, than thien se giiip cac em thich ung nhanh hon (anh
hudng tich eye). Nguge lai, nlu quan be ban be cang thing, bao lye... thi se
lam cho hgc sinh thich ung cham di (anh hudng tieu eye). Hiu het hge sinh
(han 95%) diu thing nhat y kiln nhu vay. Cu thi nhu sau:
Bdng 9: Chiiu hudng dnh hudng eia mdi quan he giUa hgc sinh vai nhau den
viee thich irng vdi ehe dp hgc tap vd sinh hogt cua hge sinh
trong cdc trudng gido duang
Chieu huong Unh hirirng
TT

1

Quan he giira hpc sinh - hoc sinh

Tich
circ

S6lugng

Vui ve, chan hoa, doan ket, than thien

%
2

So lugng

Binh thuong

%
3

Cang thang, bao luc, ganh dua, be nhom...

Solugng

%

Trung
tinh

Tieu
cue

636

29

0

95,64

4,36

0,00

174

491

0

26,17

73,83

0,00

0

0

665

0,00

0,00

100,0

Ve mue dp anh hudng, da sd bpc sinh diu danh gia quan be ban be ed
anh hudng "rat nhieu" hoac "nhilu" din su thieh ung eua eae em ca ci gdc do
tich cue lan tieu cue. Day la mdt trong nhung dac diim tam ly eo ban eua liia
tuoi hpc sinh trang hpc co sd va trang hpc phd thdng. Trong trudng eiao
duong, quan he giua hge sinh vdi nhau cd tac ddng rit Idn din tam Iv cim 'r
em (chil yeu la anh hudng den tinh cam va su dn dinh tam ly) Thue te h
thay, mgt sd hgc sinh sdng trong trudng giao dudng do su ire hiln vuk
u?
cua ban da lam cho cac em ludn eang thing va din din bd trdn hoac t " " ^
song thu minh, khdng quan he vdi ngudi khae... Kit qua thiing ke chim T - ^ T '
dugc nhu sau:

"""g tot thu

38

TAPCHITAMLYHOC, ^^•4(24l),4.2o,g


Bang 10: Mire dp anh huang eua mdi quan he giUa hgc sinh vai nhau din
viee thieh ung v&i chi dp hge tap vd sinh hogt eia hgc sinh
trong cde trudng gido duang
Mirc do (so lup-ng)
TT

Bieu hien ciia moi quan he

1

Vui ve, chan hoa, doan ket, than
thien

2

Binh thucmg
Cang thang, bao luc, ganh dua,
be nhom...

3

DTB

DLC

0

3,08

0,71

221

57

2,48

0,89

190

0

3,04

0,78

Rat
nhieu

Nhieu

Trung

binh

it

186

312

138

78

135

215

260

3.6. Bdnh gid eua hgc sinh trong cde tru&ng gido du&ng vi dnh hu&ng
eua moi quan he giua gido vien v&i nhau
Ket qua nghien euu eho thay, mdi quan he gitta giao vien vdi nhau khdng
anh hudng nhieu den su thieh ttng cua hge sinh nhu quan he gitta hge sinh vdi
nhau hay gitta hpc sinh vdi giap vien. Tuy nhien, niu mdi quan he nay ed biiu
hien tieu cue lai anh hudng kha nhieu den hge sinh, den edng tae giao due eac
em (bang 11).
Bang 11: Chieu huang dnh huang eia moi quan he gido vien vdi nhau
den viee thieh ting vai che dp hgc tap vd sinh hogt
eia hge sinh trong cdc truang gido duong

TT

1
2

Chieu huong anh huijng
Moi quan he giao vien va giao vien

Tich
circ

Dong nghiep than ai, mo pham, mau
mirc

So luang

Binh thucmg

S6luang

%
%

3

Co nhieu bieu hien thieu mau mue

So luong

%

Trung
tinh

Tieu
cue

457

208

0

68,72

31,28

0,00

188

477

0

28,27

71,73

0,00

0

86

579

0,00

12,93

87,07

Theo danh gia eua hge sinh, nlu mdi quan he gitta giao vien vdi nhau eg
tinh mo pham, miu mue thi se anh hudng tieh cue din eac em (68,72% sd hpe

TAP CHiTAM LYHOC, S64 (241), 4 - 2019

39


sinh danh gia nhu vay). NIU mdi quan he thieu mau myc thi co anh hu g^ ^_
cue (87.07% y kiln hpc sinh danh gia nhu vay). Cd the ndi, cac moi q ^^•
trong tap thi su pham hit sue quan trpng trong cdng tac giao due hpcsi
chung va giup do cac em thich iing vdi mdi trudng nha trudng noi rieng. .p
thi su pham can quan tam din vin di nay trong cdng tac giao due.
v i mue do anh hudng, kit qua nghien eim cua chung tdi thu dugc nhu sau.
Bdng 12: Mirc dp dnh hudng eia mdi quan he giira gido vien vai nhau den
viec thieh irng vdi chi dp hgc tap vd sinh hogt cua hgc sinh
trong cdc tnrdng gido duang
Mi^c dp anh hu-ffng (N)

TT
1

Bieu hien ciia moi quan he
Dong nghiep than ai, mo pham,
mau mue

2

Binh thuang

3

Co nhieu bieu hien thieu mau
mue

DTB

DLC

21

2,95

0,76

265

9

2,41

0,53

112

0

3,18

0,73

Rat
nhieu

Nhieu

Trung
binh

it

98

257

81

0

203

219

248

Ket qua tren eiing, cho thay, mdi quan he giua giao vien vdi nhau neu
tieu cue thi se anh hudng den hpc sinh nhieu hem so vdi bieu hien tieh cue.
Neu mdi quan be "than ai, md pham, mau mue" thi anh hudng dudi miic
"nhieu". Diem trung binh ehung ve mite dp 3nh hudng la 2,95. Nlu mdi quan
he "thieu mau mue" se anh hudng tren mue "nhieu" (DTB = 3,18).
3.7. Bdnh gid cda hgc sinh trong cdc tru&ng gido du&ng ve anh
hu&ng etia khong khi tam ly trong nha tru&ng din sir thich img v&i chi dp
bgc tap vd sinh hogt
Khdng khi tam ly nha trudng phan anh thuc ehit nhit mdi quan he gitta
nhung con ngudi trong dd va quan he con ngudi vdi cac cdng viec... Biu
khdng khi tam ly la trang thai tam ly cua mdi thanh vien sdng trong tap thi Nd
CO the la vui ve, thoai mai, than thien, cdi md..., cung cd thi la cang thins met
mdi, thieu dan chii, thiiu than thien. Diiu dd anh hudng rit Idn din ddi sdni!
ciia mdi ngudi, den cdng viec va hpc tap. Mgt mdi trudng khdng khi ta I
thuan Igi, cac em se de diing thich ung hon. Ngugc lai, mdt mdi trudne kh" ^
khi tam ly khong thuan loi, cac em hpe sinh rit khd thich ung. Kit i •
"S- Ket qua nghien
ciiu chiing tdi thu dugc nhu sau:
40

TAP CHi TAM LY HOC, Sd 4 (241)

-2019

Bang 13: Chieu huang dnh huang cua khong khi tdm ly nhd truang din viee
thieh ung vol che dp hge tap vd sinh hogt eia hoe sinh
trong ede truang gido duang
Chieu hu-ong anh huirng
TT

1

Khong khi tam ly nha trirong

Vui ve, thoai mai, than thien,...

Tich
cue

So lupng

%
2

Binh thuang

So lugng

%
3

Cang thang, khat khe, thieu dan chii

Tieu
cue

636

29

0

95,64

4,36

0,00

204

461

0

30,68

69,32

0,00

So lugng

%

Trung
tinh

0

0

665

0,00

0,00

100,0

Sy anh hudng "tieh eye" hay "tieu eye" phu thupe vae ban chat ciia bau
khdng khi tam ly la tieh eye hay tieu eye. C6 95,64% sd bpc sinh danh gia neu
bau khdng khi vui ve, thoai mai... se anh hudng tieh eye den eae em. Tat ea eac
em hpc sinh deu cam thay neu khdng khi e5ng thang, khat khe, thieu dan ehu
se anh hudng tieu eye den cae era, tiie la eac em se khd thieh ung hon.
v i mue dp anh hudng, ket qua nghien ciiu cho thay, niu bau khdng khi
"cang thing, kbit khe, thiiu dan ehii" se anh hudng rat nhieu den viec; thieh
ling eua eac em (DTB = 3,21). Diim do leeh chuin (0,72) cung eho thiy hge
sinh danh gia kha ddng thuan. Cac em danh gia bau khdng khi "Vui ye, thoai
mai, than thien,..." anh hudng khdng nhiiu (dudi mue "nhieu"). Diem trang
binh la 2,89.
Ket qua ey the nhu sau:
Bang 14: Mirc dp dnh huang eia khdng khi tdm ly nhd truang den viee thich
img vdi chi dp hgc tap vd sinh hogt cua hgc sinh trong cdc truang gido duang

Mue do (N)
TT

Bieu hien khong khi tam ly

Rat
nhieu

Nhieu

TB

DTB

DLC

if

1

Vui ve, thoai mai, than thien,...

89

387

160

0

2,89

0,62

2

Binh thuong

47

216

130

68

2,52

0,87

3

Cang thang, khat khe, thieu dan
chu

257

293

115

0

3,21

0,72

TAP CHiTAM LY HOC, S d 4 (241), 4 - 2019

4!


3.S. Bdnh gid cua hge sinh cdc tru&ng gido du&ng vi "^^''"'^"^^ ™
linh trgng thue hien ngi quy, quy ehi din sir thich ung v&i che dg HP • f
sinh hogt
Bdng 15: Chiiu hudng dnh huang eua tinh trgng thuc hien npi quy quy che
din viec thich ting vai chi dd hgc tap vd sinh hogt cua hgc sinh
Chilu ho-n-nfi anh hffoTig
TT

1

Tinh trang thu-c hien noi quy, quy che cua hoc sinh
Soluong

Thuc hien nghiem tue, tu giac

%
2

Thuc hien nghiem nhung bat buoc, khat khe

Soluang

%
3

Binh thuang

So lUOTlg

%
4

Thuc hien khong nghiem

So luong

%
5

Thieu y thuc ky luat

So lugng

%

Tich
circ

Trung
tinh

Tieu
circ

608

57

0

91,43

8,57

0,00

459

168

38

69,02

25,26

5,72

84

555

26

12,63

83,46

3,91

0

511

154

0,00

76,84

23,16

0

0

665

0,00

0,00

100,0

Viec ren luyen y thuc ky luat thdng qua td ehue thuc hien ngi quy, quy
ehe cua nha trudng ed anh hudng manh me din sy thich ung cda hge sinh vdi
cac che do hpe tap, sinh boat cua nha tradng. NIU nha trutmg td ehue thuc hien
nghiem tiic, phat huy dupe y thtte ty giae eua hge sinh se ed nhung anh hudng
tich cue. Cd bgn 91% sd hge sinh khing dinh nhu vay. Ngugc lai, niu nha
tradng td chttc khdng nghiem, thilu y thue thi tit ca hge sinh diu danh gia la
ed tac ddng tieu eye. Niu to ehitc thue hien nghiem, nhung qua kbit khe, mang
tinh ep bude thi kit qua eung khdng eao, khong tao dilu kien thuan loi eho cac
em thich ung vdi cac diiu kien eua nha tradng.
Xet mue do anh hudng cho thiy, viec "thiiu y thuc ky luat" cua hoc
sinh anh hudng manh nhit (DTB = 3,18). Dung thu bai la tinh trang "thue hidn
nghiem tue, tu giac" vdi dilm trung binh la 3,07. Dung thu ba la tinh tra
"thuc hien khdng nghiem", diim trang binh la 3,06. Ca ba tinh trang thu b " ^
tren deu cd mue anh hudng tren mue "nhiiu". Tinh trane "thuc 1,1 s„ ' '^, . ? "
. a
v- men nghiem
42

TAPCHITAMLYHOC, S6 4 (241), 4 , 2ojg


nhung bit bude, kbit khe" ed anh hudng nhung khdng nhilu. Dilm trang binh
la 2,79. Xet vl dilm dg leeh ehuin chg thiy, hge sinh danh gia mue dp anh
hiidng cua cac tinh trang thye hien ndi quy, quy ehi kha ddng thuan vdi nhau.

Ket qua eu the nhu sau:
Bang 16: Mue dp dnh huang ciia tinh trgng thuc hien noi quy, quy chi din
viee thieh ting v&i ehe dp hge tap vd sinh hogt ciia hgc sinh

Mirc do anh huo-ng (N)
TT

Tinh trang thuc hien

Rat
nhieu

Nhieu

Trung
binh

DTB

DLC

it

1

Thirc hien nghiem tiic, tir giac

176

297

135

0

3,07

0,71

2

Thye hi8n nghiem nhung bat
bugc, khat khe

101

207

103

48

2,79

0,90

3

Binh thuang

0

78

336

141

1,89

0,62

4

Thuc hien khong nghiem

121

323

42

25

3,06

0,72

5

Thieu y thirc ky luat

218

346

101

0

3,18

0,67

Tdm lai, ket qua nghien eiiu eho thiy, cac yeu td trong nha tradng anh
hudng manh me den viee thieh ung vdi che dp hpe tap va sinh boat eua hoc
sinh. Cae yeu td tieh eye se anh hudng theg chieu hudng tich eye. Cae yeu td
tieu eye se anh hudng theo chieu hudng tieu eye. Cae yeu td tich eye hay tieu
eye ro rang se anh hudng nhieu den hge sinh. Viee td chiic cac boat dgng tap
thi eho hgc sinh se anh hudng tieh eye va manh me den sy thich ttng eua eae
em. Ngoai ra, eae ylu td vi biu khdng khi tam ly nha tradng, van hda nha
tradng... eung ed nhttng anh hudng nhit dinh den viec thich utig vdi mdi
ttudng trong trudng giao dudng. Day la can eu quan trpng de de xuat giai phap
giilp hpc sinh thieh img tdt ban vdi ehi dp hpe tap va sinh boat trong trudng
giao duong.
Qua phdng vin sau mgt sd hge sinh cung cho thiy, nlu nha tradng
thudng xuyen td chiic eae boat dgng tap thi di hgc sinh tham gia va hge sinh
nao tieh eye tham gia thi mue do thieh ttng se nhanh ban. NhOng hpe sinh ngai
Iham gia hoae tham gia chiiu le, mue dp thieh ung se eham ban. D^e biet, sy
quan tam eiia can bd, giao vien trong nha trudng ed anh hudng Idn den mtte dp

thieh irng eila eae em.

TAPCHiTAMLYHOC, Sd'4 (241), 4 - 2019

43


3.
i. Kit
Ket luan
tuan
,
^j^j,
Qua danh gia cda hgc sinh, cd thi thiy ring, yiu to "^a wcms^^^^
hudng manh me din viec thich ung eua bpc; sinh voi che dp hcic t?p, s
^^
trong tradng giao dudng. Trong mdi yeu td lai ed rat nhieu Y f | ^^
•
yiu td anh hudng tieh eye, ed yeu to anh hudng tieu eye, co j^eu to t ung
cd ylu td anh hudng nhieu, ed yeu td anh hudng it. Cae yeu to " * '^W^ se
hudng tich cue. Ching ban nhu cac boat ddng tap the phu hop ^"' " ' ^ ' ' ™ ;
mdi quan he gitta thiy va trd than thien, edi md; mdi quan be giua hpc sinn
nhau doan kit, than ai... Cac ylu td tieu cue se anh hudng tieu circ. Vi aii, vi
thuc hien ndi quy, quy chi khdng nghiem; mdi quan he gitta thay, va tro Knai
khe Cac yiu td tich cue hay tieu eye deu cd anh hudng nhieu den hpc sinn,
trong dd ylu td tieu cue anh hudng nhilu ban. Trong cdng tac giao_due, phai
can eu vao dilu kien, hoan canh va tac ddng cila tung yeu td eu the de giup cae
em hoc sinh trong tradng giao dudng thich ung nhanh ban vdi eae dieu kign
hpe tap, sinh hoat cua nha trudng, gdp phin nang cao chat lugng giao due, giup
cac em sdm trd lai vdi cupc sdng ddi thudng, trd thanh nhttng ngudi ed ieh eho

xahdi
Tai lieu tham khao
1. Vii Dung (2012). Thich ling xd hpi cua cdc nhdm xd hpi yeu thi a nuac ta hien
nay. NXB Tu diin Bach khoa.
2. Chu Van Diic (2009). Nghien ciru su thich ung cua pham nhdn vdi chi dp sinh
hogt vd chi do lao dpng tai trgi giam. Luan an tien sl Tam ly hgc. Vien Khoa hgc xa
hgi Viet Nam.
3. Nguyen Thi Hue (2013). Thuc trgng mirc dp thich irng xd hpi eia hgc sinh THCS.
Tap chi Khoa hoc Dai hgc Su pham Ha Ngi (4). Tr. 132 - 137.
4. Nguyen Thi Hue (2013). Vai trd cua nhd trudng trong qud trinh thich ung xd hpi a
lua tuoi hgc sinh THCS. Tap chi Khoa hgc Dai hgc Su pham Ha Ngi (4). Tr. 23 - 32.
5. Phan Quoc Lam (2002). Quan he giira su phdt trien tri tue a ddu ndm hge vai su
thich ling vdi hogt dong hgc tap cua hgc sinh lop 1. Tap chi Giao due (34). Tr. 9-10.
6. Nghi dinh sd 02/2014/ND-CP, ngdy 10 thdng 01 ndm 2014 vi quy dinh chi dp dp
dung, thi hdnh bien phdp xd ly hdnh chinh dua vao truang gido ductng vd ca sd gido
due bdt huge.
7. Vii Thi Nho (1997). Mgt so dde diem ve su thich nghi vdi hogt dgng hgc tdp cig
hgc sinh ddu bgc tieu hoc. Tap chi Tam ly hgc. So 5. Tr. 28 - 34.
8. Vu Thi Kieu Trang (2016). Nghien cim su thich ung cua tre 5 - 6 tudi Irons cdc
hogt dimg ehudn hi den trudng pho thong. Luan an tien sT. Vien Han lam Khoa b
xa hgi Viet Nam.

TAP CHi TAM LY HOC, Sd 4 (24i)_ 4

2019


9. Bernard H.W. (1954). Psychology of learning and teaching. Mc Graw. Hill Book
Company. Inc.
10. J. Donald Walters (2009). Education for life. USA.

11. Xinyin Chen, Bo-hu-li (2000), Depressed mood in Chinese children: Development
significance for social and school adjustment. International Journal of Behavioral
Development. Vol. 24. No. 4. P. 472 - 479.
12. Yao Ming Wu (2000). The relationship between teachers' classroom management
and elementary school student' life adjustment. Education research and information.
Vol. 8. No. 3. P. 114-144.
13. Wendy S. Grolnick, Richard M. Ryan (1989). Parent styles associated with childrens
self-regulation and competence in school. Joumal of Educational Psychology. Vol. 81.
No 2. P. 143-154.
14. Zettergren P. (2003). School adjustment in adolescence for previously rejected,
average and popular children. British Joumal of Educational Psychology. Vol. 73.
No 2. P. 207-221.

TAPCHiTAM LVHOC, S6'4 (241), 4 - 2019

45