Phương pháp giáo dục giá trị cho trẻ em trong gia đình của các bậc cha mẹ

PHUONG PHAP G I A O DUG GIA TR|
CHO IRE EM TRONG GIA DINH
CUA CAC BAC CHA ME*
TS. Nguyen Van Li/gt

Phd Khoa Tdm ly hgc, Dgi hgc Khoa hgc xd hgi vd Nhdn vdn, Dgi hgc Qudc gia Hd Npi.
ThS. Tran Ha Thu

Khoa Tdm ly hgc, Dgi hgc Khoa hgc xd hpi vd Nhdn vdn, Dgi hgc Qud'c gia Hd Npi.

TOM TAT
Bdi bdo phdn dnh kit qua khdo sdt 360 cha me ciia cdc em hgc sinh trung hgc
ca sdd Hd Npi, Hueva thdnh phd Hd Chi Minh ve phuang phdp gido due gid tri cua
hg cho con trong gia dinh. Ddy Id mgt nghien cihi dinh lugng theo Idt cdt ngang. Thdi
gian thu ihgp dU lieu tU thdng 1 - 412014. Phifong phdp nghien cifu chinh la dieu tra
bdng bdng hoi vd phong vdn sdu. Kel qud nghien cifu cho thdy cdc bdc cha me thudng
hay sif dung nhdm phuang phdp "Phdn tich, gidng gidi", "Ldm guang, neu guang " vd
it khi sif dung nhdm phuang phdp "De tre tu trdi nghiem "; Cd su tifang dong vi miic
dp hdi ldng giifa cha me vd con khi cha me sif dung cdc phuang phdp gido due gid tri;
Co su khdc biet cd y nghia thdng ke trong viec si dung cdc phuang phdp gido due gid
tri cho tre' em giifa cdc bgc cha me xet theo dp tudi, trinh dp hgc vdn vd nghe nghiep
cita hg.
Tur khoa: Gid tri; Phuong phdp gido due; Cha me.
Ngdy nhgn bdi: 5/9/2014; Ngdy duyet ddng bdi: 25/9/2014.
1. Dat van de
Gia dinh la te bao ciia xa hgi, cd vai trd cue ky quan trgng trong viec
hinh thanh va phat trien nhan each cho con tre. Trong dd, cha me ddng vai tro
vd ciing to Idn trong su giao due va nudi dudng con tre. Thuc te' cho tha'y, nhieu
cha me dang ra't liing tiing trong viec su dung phuong phap nao de giao due
con, mdt bd phan cha me to ra ba't luc, phd mac trach nhiem giao due con cho
'Nghien ciiu nay duac tai tra bdi Quy phat trien Khoa hoc va Cong nghe Quoc gia

(NAFOSTED) trong de tai ma so VII.1-2012-15.

76

TAP CHI TAM L? HOC, Sd'10 (187), 1 0 - 2 0 1 4


nha Irudng, xa hdi; mdt bd phan khac sit dung cac phucmg phap giao due sai
ldm. Vi vay, tim hidu phuong phap giao due gia tri trong gia dinh hien nay la
mdt vSh de quan trgng.
Gia tri la nhiing gi chung ta chd la quan trgng va cd y nghTa ddi vdi cugc
sd'ng, ed kha nang djnh hudng, didu khidn, didu chinh suy nghT, hanh vi, gdp
phdn hinh thanh dao ddc, ldi sd'ng ciia mdi ngudi. Chinh vi vay, giao due gia trj
va dinh hudng gia trj eho thd he tre la mdt viec quan trgng va cin thidt dd'i vdi
mdi qud'c gia.
Phuong phap giao due gia trj ciia cha me la each thitc ma cha me sit
dung cac phucmg phap khac nhau tac ddng de'n tre nhdm hinh thanh d he cac
gia trj tdt dep, dap dng ky vgng cua ban than va xa hdi.
Tren thd gidi, cung nhu 6 Viet Nam nghien cdu vd phong each giato due,
phuong phap giao due cua cac bac cha me dd'i vdi con dugc tien hanh ttt lau va
cd nhttng kdt qua dang tran trgng, nhung cac nghien cdu vd phuong phap giao
due gia trj cho tre em edn chua dugc nghien cihi mdt each he thd'ng.
Muc dich ciia nghidn cdu nay nham tra ldi cac cSu hdi: 1) Q c bac cha
me cd con dang hge THCS dang sic dung cac phuong phap nao dd giao due gia
trj eho eon em hg? 2) Cae tre cd hai long vdi phucmg phap giao due ciia cha me
khdng? 3) Cd su khae biet trong viec sir dung cac phuong phap giao due gitta
eac bac cha me xet theo cac tieu chi: dia ban nghien cdu, trinh dd hgc va'n va
dd tudi ciia cha me? Tren eg sd dd de xua't mgt sd kie'n nghi dd cac bac cha me
stt dung cac phuang phap phu hgp hon nhdm nang cao hieu qua giao due gia tri
cho tre em trong gia dinh.

2. Phuong phap nghien ciiru
2.1. Mdu nghien cutu
Mdu eiia nghien ciru nay gdm 360 hgc sinh ldp 8, 9, 360 cha me ciia cae
em dd d 3 dia ban Ha Ndi, Hud va thanh phd Hd Chi Minh. Qua qua trinh lam
sach dtt lieu, chung tdi thu dugc phie'u trii ldi cua 360 hgc sinh, 338 cha va 346
me ciia hgc sinh.
Bdng I: Ddc diem eiia mdu khdch the nghien cdu
Me

Cha
Tieu chi

Dja ban

Sdlugng

%

Sd lugng

%

Thanh phd Ha Ndi

117

34,6

118

34,1

Thanh phd Hue'

109

32,2

111

32,1

Thanh phd Hd Chi Minh

112

33,1

117

33.8

TAPCHITAM LfHOC, Sd 10 (187), 10 - 2014

77


cap 1,2

67

22,4

93

30,4

Cip 3

131

43,7

109

35,6

Tmng cap, cao dang, dai
hoc

102

34,0

104

34,0

Kidu gia
dinh

2 the'he

231

72,9

239

72,3

3 the he

86

27,1

91

27,6

Sdcon
trong gia
dinh

I con

24

7,3

25

7,4

2 con

219

73,3

224

66,4

3 con trd len

84

67,0

90

26,5

Trinh do
hoc van

Sd tudi trung binh (SD)

46,3 (5,4)

42,9 (5,2)

2.2. Thu thdp dU lieu
Nghien ciru nay dugc tidn hanh ttt thang 1 - 4/2014. Cac phuong phap
nghien ciru nhu nghien cdu tai lieu; didu tra bang bang hdi; phdng va'n sau da
dugc su dung, trong dd phuang phap chinh la didu tra bang bang hdi va phdng
van sau.
3 thang do da dugc thiet ke' dd Idiao sat cac phuong phap giao dye gia trj
cua cac bac cha me va danh gia cua chinh tre em vd cac phucmg phap giao due
gia trj ma cha me dang stt dung, cu thd:
- Thang do danh gia ciia tre vd eac phuang phap giao due gia tri cua cha
me gdm 13 items, do tin cay ciia thang do (Cronbach's Alpha) = 0,81;
- Thang do phuong phap giao due gia di cua cha gdm 14 items, Cronbach's
Alpha = 0,88;
- Thang do phuong phap giao due gia tri ciia me gdm 14 items, Cronbach's
Alpha = 0,85.
Trudc tien chiing tdi khao sat danh gia eiia hgc sinh vd cac phuong phap
ma cha me hay su dung dd giao due gia trj cho tre. Sau dd chung tdi nhd giao
vien chu nhiem vidt giay mdi cho cac bac phy huynh tra ldi giup bang hdi (do
hgc sinh mang vd dua cho phu huynh lam va gui lai cho giao vien chu nhiem
sau vai ngay).
Mdi khach the nghien cihi tra ldi 1 bang hdi rieng biet. Ta't ea cac bang
hdi dugc kidm tra dd dam bao ngi dung thdng tin dugc tra ldi dSy dii trude khi
dua vao xtt Iy bang phdn mdm SPSS 16.0.

78

TAP CHITAM Lf HOC, Sd 10 (187), 10 - 2014

Thdi gian cho viSc tra ldi bang hoi khoang 20 phut. Cac ca nhan tham
gia vao nghien cttu ed thd diftig viec tra ldi bang hdi neu hg cam thSy khdng
mud'n tiep tuc.
2.3. Tieu chi ddnh gid
Mdi item dugc eho didm ttt 1 tdi 6, trong dd 1 la mttc do bidu hien thap
nha't va 6 la mttc dd bidu hien cao nhdt. Mttc dd bidu hien dugc hidu la tdn sua't,
mirc do su dung cac phucmg phap ciia cha me. Mttc dd bidu hien cang cao tttc la
cha me cang thudng xuyen stt dung mdt phuong phap nao dd va ngugc lai. Sau
khi tinh toan, chung tdi ehia viec stt dung cac phucmg phap giao due gia trj cho
tre em cua cac bac cha me thanh 4 mttc dd sau:
Miirc

Siem trung binh

Mttc 1

Ttt 1,00 => 2,24

It khi sir dung

Mttc 2

Ttt 2,25 => 3,49

Thinh thoang stt dung

Mttc 3

Ttt 3,50 => 4,74

Thudng xuyen stt dung

Mttc 4

Ttt 4,75 => 6,00

Rat thudng xuyen su dung

Tinh chat

3. Ket qua va ban lu^n
3.1. Cdc phuong phdp gido diic gid tri cho con cua cha me
Van dd giao due gia trj cho con trong gia dinh ludn dugc cac bac phu
huynh quan tam. 67,4% cha me trong nghien ciru nay ihudng xuyen quan tam
tdi viec giao due gia trj cho con em minh. Khdng chi nghT tdi, ma phan Idn cac
phu huynh cung cd y thtte tim hidu kidn thttc vd giao due gia tri eho con. 33,3%
sd cha me thudng xuydn tim hidu kidn thttc va phucmg phap giao due gia trj cho
con. Ty le sd ngudi tim hidu d mttc do thinh thoang la 35,2%j. Tuy nhien, vSn
cd 15,7% sd phu huynh hdu nhu khdng quan tam ddn va'n de nay, ma hg thudng
day con theo kinh nghiem.
14 phuong phap giao due gia tri dugc dua ra dd hdi cae em hgc sinh va
cha me cac em vd mttc do sir dung chung trong gia dinh. Ttt ke't qua thu dugc,
ed the nhdm thanh 5 nhdm phuang phap eg ban nhu sau:
Bang 2 da chi ra mttc dd stt dung eac phuong phap giao due gia tri cho
con ciia cac bac phu huynh hien nay dudi gdc nhin ca ttt phia cac em va cha
me. Cd thd tha'y, cha me hien nay su dung rat nhidu phucmg phap khac nhau dd
giio due gia tri cho con. Cd su tuong ddng gitta y kidn cua con va cha me trong
viec Sli dung cac phuong phap nay. Nhdm phucmg phap dugc cac bac phu

huynh stt dung nhidu nha't la phan tich, giang giai nhung didu hay le phai eho
TAP CHI TAM LV HOC, S6 10 (187), 10-2014

79


con, giai thi'ch cho con hidu vd nhung thai do vk hanh vi dung din trong cudc
sd'ng (DTB d cha la 4,70 va me la 4,91). Ddng quan diem vdi cha me minh, cac
em hgc sinh cung nhan djnh rdng day la each thtte ma cac em dugc ddn nhan
nhieu nhat ttt cha me minh (DTB: 4,61).
Bdng 2: Cdc phudng phdp gido due gid tri cho con cdi eua cha me
Ngirdi danh gia
Nhom phurong phap

Hoc sinh

Cha

Me

BTB

SD

DTB

SD

DTB

SD

1. Phan tich, giang giai

4,61

1,0

4,70

0,9

4,91

0,9

2. Lam guong, neu guong

4,07

1,1

4,48

1,0

4,67

1,0

3. Khen thudng, ky luat

4,01

1,1

4,16

1,1

4,24

0,9

4. Hoat ddng ciing tre

3,59

1,3

3,97

1,0

4,10

0,9

5. De tre tu trai nghiem

2,93

0,9

3,38

1,0

3,33

1,0

*Ghi chii. Diem thdp nhdt la 1, cao nhdt Id 6. Diem cdng cao, mite do sif dung cdng
Ben canh nhung ldi phan tich, giiing giai thi bien phap rat hieu qua trong
viec giao due con em minh chinh la lam guong. Du cha me cd giang giai, phan
ti'ch hay ddn dau, nhung ban than khdng thyc hien nhu vSy thi rSt khd thuydt
phuc cac em noi theo. Vi vay, giao due con thdng qua thai dd, hanh vi ciia
minh hay neu nhung tam guang td't xung quanh dd con hgc tap la nhCrng each
thttc hieu qua dugc cha me thudng xuyen sit dung nhdm giao due cac em (DTB
d cha va me lan lugt la 4,48 va 4,67). Vd phia hgc sinh, cac em nhan djnh cha
me cung thudng xuyen su dung phuong phap "lam guong - neu guong" nay
(DTB: 4,07).
Khen thudng va ky luat la nhttng phuang phap phd bidn trong giao due
tre em. Khi dugc hdi vd tan sua't sir dung each thttc nay, cac em hgc sinh va cha
me ddu ddng tinh la cha me "thudng xuyen" ap dyng khen thuang khi tre lam
dugc viec td't va cd hinh thttc ky luat, trimg phat khi con cd nhirng hanh vi
khdng td't (DTB: 4,16 dchava4,24 dme).
Tuy mttc do thudng xuydn khdng cao bang nhdm phuang phap "phan
tich - giang giai", "lam guong - ndu gucmg", "khen thudng - ky luat", nhung
cha me cung thudng xuyen sir dung each thttc giao due con thdng qua viec

cung con tham gia cac boat dgng nhu: kd chuyen, dgc sach, xem phim, hoat
ddng xa hgi... Thdng qua nhttng eau ehuyen, bd phim hay nhiing boat ddng ti'ch

80

TAP CHI'TAM LV HOC, Sd 10 (187), 10 - 2014


cue khac... tre cd thd hidu dugc y nghia cua nhttng hanh vi td't, xa'u eung nhu he
qua cam xuc ma nhiJng hanh vi dd gay ra (DTB: 3,97 va 4,10).
Nhdm phuong phap dugc phu huynh su dung it nha't trong 5 nhdm dugc
dua ra la dd eho con ty trai nghidm va rut ra gia trj eho chfnh minh. Ndu nhu
nhihig phucmg phap ndu tren dugc cac em hgc sinh va phu huynh nhan dinh la
ap dung ttt mttc "thudng xuyen" ddn "rat thudng xuydn" thi viec xay dyng
nhung tinh hud'ng gia djnh dd con hr suy nghi va lya chgn hanh ddng, cho con
hr giai quydt nhung va'n dd cua minh hay td chtte eac hoat dgng thyc tidn dd con
tham gia trai nghiem chi "thinh thoang" mdi didn ra (DTB: 3,38 va 3,33 lan
lugt d cha va me). Cd le do anh hudng quan didm cua phuong Ddng, nen khi
con gap khd khan, cha me thudng cd xu hudng "tham gia", "giup dd" ngay, it
khi dttng ngoai quan sat dd xem eon se ty gd rd'i nhu thd nao. Vi vay, tan sua't
"thinh thoang" mdi dd con hr giai quydt vin dd ciia cha me Viet khdng qua ba't
ngd vdi chung tdi. CSc em cung ddng tinh vdi y kidn nay cua phu huynh vdi
DTB la 2,93.
Qua sd lieu va phan ti'ch tren, ehung ta tha'y viec giao due gia trj cho con
trong gia dinh ludn dugc phdn Idn phu huynh quan tam va ap dung da dang
nhiing phucmg phap khac nhau. Lieu cd su khac biet nao gitta cac nhdm cha me
' hay khdng, phep kiem djnh T-test va One way ANOVA da dugc stt dung de tim
nhttng sy khac biet nay. Kdt qua thu duge nhu sau:
Bdng 3: So sdnh viec sit ditng phudng phdp gido due gid tri
cho con cda cha me

Do tuoi cua me
Nhom phirang
phap

Hoc van eiia me
TC,
DH
P
va
SDH

2640

4163

P

Trung
hoc

5,0*

4.87

0,18

4.9

.•i.O

0.15

2 Lani guong,
nfiu guong

4,63

4,73

0.29

4.63

4,92

.1 Klien lliuCBig.
ky tuai

4,4

4,14

0.02

4.2."!

4 Hoai ddng
cung Ire

4,12

4.11

0,92

f' D^ tre ILT Irai
nghiem

3..1.S

3.32

O.S

1, Plian
Rianp Riai

tfch,

So con trong gia dinh

"

2

>3

P

4,89

4,7.'i

4..';6

021

o.ot

4,60

4.51

4,37

0.53

4,29

0.7

4,17

4,l.'i

4.21

0.91

4,04

4.34

0.01

4,42

3,97

3,84

0.06

3,22

3..^.'!

0.00

3.88

34

3,22

0.02

Gill chii p - mi(c y nghia: TC. DH va SDH Tiling cap. Dai Iwc va Sau dai hgc.

TAP CHlTAM LV HOC, So 10 (187), 10 - 2014

Trong 5 nhdm phucmg phap giao due dua ra, cd su khac biet vd mttc dd
stt dung chung gitta nhihig ngudi me cd dd mdi ttt 26 den 40 vdi do tudi 41 ddn
63 (p < 0,03). Nhihig ngudi me d nhdm mdi tre hon cd xu hudng thttdng xuyftn
khen thudng khi eon dat dugc kdt qua td't, cd nhiing hanh vi khidn cha me hai
long va se cd nhirng hinh thttc ki luat khi con mde sai pham hay cd nhihig ttng
xtt khdng td't (DTB: 4,4) nhidu hon nhttng ngudi me d dd mdi ttt 41 ddn 63
(DTB: 4,14). Su khae biet cdn thd hien 6 nhung nhdm khach the cd trinh dd hgc
va'n khac nhau. Nhihig ngudi me d nhdm trinh dd ttt trung c^p de'n sau dai hge
thd hien rd hon vai trd lam guong cho con noi theo va thudng xuyen giao due
con bang phuong phap neu gucmg sang trong cudc sd'ng dd con hgc tap (DTB:
4,92) hem so vdi nhdm cd trinh do ttt cap 1 den cdp 3 (DTB: 4,63).
Thudng xuyen su dung hem phucmg phap giao due cho con vd nhiing gia
trj td't dep trong cudc sd'ng thdng qua nhiing cau chuyen, bd phim, cudn sach,
nhirng trai nghiem cam xuc cung chfnh la cac me d nhdm trinh dd hgc v^in cao
hon (DTB: 4,34). Tuong ty nhu vay, nhimg me cd trinh dd ttt trung c^p ddn sau
dai hgc ciing cd xu hudng thudng xuydn giao due gia trj cho con bdng each dd
con tu trai nghiem thdng qua eae tinh hud'ng, boat dgng thye tidn de ttt dd con
tu rut ra bai hgc cho ban than (DTB: 3,55) nhidu hon so vdi nhdm d trinh dd
ca'p 3 trd xudng (DTB: 3,22). Didu nay eho tha'y so vdi nhdm khach thd cd trinh
dd ttt ca'p 1 ddn cap 3 thi nhdm ttt trung ca'p ddn sau dai hgc la nhihig ngudi cd
trinh dd nhan thttc va kidn thttc sau rdng hem, hg y thttc dugc tam quan trgng
ciia viec giao due gia trj eho con trong gia dinh. Didu dd cung khidn hg sSn
sang tidp can vdi nhihig phuong phap giao dye hien dai nhu giao due thdng qua
cac cau chuyen, cac boat dgng trai nghiem...
Di eon tu trai nghiem hay td chtte cac boat ddng thyc td cho con, trudc
he't cd le ddi hdi phu huynh cdn cd thdi gian. Nhung gia dinh chi cd 1 con to ra
ndi trdi hon trong viec ap dung phuong phap giao due tre thdng qua trai nghiem
so vdi gia dinh cd 2 eon va dac biet la 3 con trd len (p < 0,02).

Ngoai nhirng khac biet dugc tnnh bay trong bang 3, chung tdi nhan tha'y,
mttc do su dung cac phuang phap giao due tren ed su khac biet gitta nhdm phu
huynh thudc cae ITnh vye nghd nghiep khae nhau. Cu the nhu sau:
Bang 4 cho tha'y nhttng ngudi cha la can bg edng chue nha nude thudng
giao due eon thdng qua nhitag ldi phan tfch, giiing giai, giai thfch cho con hidu
vd nhung dieu td't dep trong cudc sd'ng (DTB: 4,79) nhidu ban ngudi kinh
doanh, budn ban nho (DTB: 4,46). Tuong ty, nhttng ba me lam nghd giao vien,
giang vien (DTB: 5,14) cung cd xu hudng su dung phuang phap nay nhidu hon
nhung me lam budn ban (DTB: 4,16). Didu nay cung xay ra tucmg ty vdi
phuong phap lam guong - neu gucmg. Nhttng cha me la can bd edng chtte hay
me la giao vien, bac sy, dugc sy the hien rd hon vai trd lam guong cho eon noi
82

TAPCHlTAMLyHQCSd 10(187), 10-2014


theo va ap dung day con thdng qua nhflng tim guong td't trong cudc sd'ng so vdi
cha me lam kmh doanh, budn ban nhd.
Bang 4: So sdnh viec sii: dttng cdc phuang phdp gido diic gid tri cua cha me
xet theo tieu chi nghe nghiep
Nhom
phuong
phap

Nghe nghiep cua cha
Kinh
doanh

Cong chitc

1. Phan tfch,
giang giai

4,46

4,79

2. Lam
guong, neu
guong

Kinh
doanh

Cong chde

4,12

4,62

3. Khen
thudng, ky
luat

4. Hoat
ddng ciing
tre

Y
dugclGido

due

P
0,04

0,00

Dich vu, tu
do

^,ni3.96

4,68

Kinh
doanh

Cong chde

3,81

4,17

Ngi tra,
huu tri

Cong chitclY
duoc

3,33

417/4,36

Nong ddn

Cong chde

0,03

0,04

3,57

Gido diic

4,66

5,14

Kinh
doanh

Cong chde/
Gido duclY
duac

4,36

4,87/4,85/5,25

Kinh
doanh

Cong chde

4,06

4,48

Kinh
doanh

Nghe gido

3,89

4,34

Kinh
doanh

Gido
due/Cong an

3,22

3,61/4,46

Ngi trg

Gido duc/Y
duaclCong an

1 3,12

3,61/3,41/4,46

P

0,00

0,01

0,01

0,00

0,03

5. De tre ty
triii nghiem
2,97

Nghd nghiep ciia me
Kinh
doanh

0,01

0,03

0,02

Khen thudng va ky luat eon la nhttng each giao due duge nhttng ngudi
cha lam nghd djch vu, ttt do nhu: lai xe, ban hang... thudng xuyen stt dung hon
(DTB: 4,68) so vdi nhttng bac sy (3,77); giao vien (3,96). Cdn vd phia nhttng

TAP CHlTAM Ly HOC, Sd 10 (187), 10 - 2014

83


ngucfi me thi can b6 vien chiic co xu hudng khen thudng - ky luM thucfng xuySn
hon ngucfi budn ban - kinh doanh.
Phucfng phap giao due th6ng qua cac cau chuydn, b6 phim, nhiJng bai
hoc trong cuoc s6'ng duoc phu huynh la can b6, giao vien hay bac sy ap dung
thucmg xuydn hcfn nhirng ngu6i lam kinh doanh nho, noi trof hay da ve huu.
Nhirng nguoi cha, ngu6i me la can bfi, giao vien, bac sy, cOng an cung the hi6n
ro hon vai tro t6 chiic hoat dong trai nghiem cho con, d^ con tu "duong d^u"
giai quye't van de cua chinh minh so v<^ cha me lam kinh doanh hay n6ng dan.
Nhiing ngu6i thu6c ITnh vuc ngh^ nghiep giang vien, bac sy, c6ng an thucfng co
trinh d6 hoc v ^ cao horn, nhan thiic ve cac v^n de cung m6 rOng hcfn nSn ho co
xu hudfng quan tam, cap nhat va sSn sang ap dung cac phuong phap khac nhau
trong viec giao due con cai. Ngucfc lai, nhfing ngucri ndng dan, c6ng nhSn, kinh
doanh nho le do trinh do hoc v ^ thuong thap, kien thiie han hep hcfn hay
nhiing ngucri n6i tro, huu tri lu6n o nha, it co dieu kien tie'p can vdi m6i trucmg
xa hoi khien miic d6 cap nhat, ap dung eac phucfng phap giao due ti'eh cue bi
han che'. Dilu nay ciing phia hop vdi ke't qua phan tich neu tren khi nhiing ngucri
me CO trinh d6 hoc v& cao thi co xu hudng ap dung cac phuong phap giao due
thuong xuyen hem nhiing me cd trinh dd hoc vSii thSip.

Nhiing kie'n thiic ve phuong phap giao due gia tri eho con ducfe eac phu
huynh tie'p thu tu" rat nhieu ngudn khac nhau, trong do 22,4% sd' ngucfi tie'p thu
qua truyen hinh, phat thanh, internet; 9,6% - la'y tfif kinh nghiem cua ban than
hay qua thuc te'; 6,5% - qua saeh, bao. Nhiing kie'n thiic eo ducfc tii phia nha
trucmg (3,25%) hay cac hdi thao tap huan (1,25%) la rat it. Dilu nay cho tha'y,
mang internet va phat thanh, truyen hinh la nguon eung cap thdng tin chi'nh cho
phu huynh trong viec cham sdc va giao due con, tuy nhidn thue te' khdng phai
ta't ca nhiing thdng tin tii mang intemet deu la diing dan. Trong va'n de nay, nha
trucmg ehua phat huy duoc vai tro ciia minh trong viee eung cap thdng tin va
thie't lap quan he mat thie't vdi phu huynh. VI phia xa hdi, cac budi hdi thao, tap
huan vcfi muc dich tich cue va thdng tin dam bao cha't lucmg cung chua thuc su
mang lai hieu qua trong edng d6ng.
3.2. Mirc dp hdi long cua cdc con ddi vdi cdc phuang phdp gido due
gid tri ciia cha me
Qua nhiing phan tich tren, chung tdi nhan tha'y cha me hien nay sir dung
nhieu eac phucmg phap giao due gia tri khac nhau cho tre. Va di tim hi^u xem
cae em hoe sinh - nhiing ngudi true tie'p don nhan nhiing phucfng phap do cd hai
long vdi each thiie giao due cua cha me minh khdng, chung tdi da thu ducfc ke't
qua nhu sau:
Qua bang so lieu 5, co 41,6% sd' em hai long va 29,6% kha hai long vcfi
nhifng phucmg phap giao due ma cha me minh dang sir dung, chi co 16,1% bay

84

TAP CHI TAM L t HOC, Sd' 10 (187), 1 0 - 2 0 1 4


to quan didm rSt hii long. Ty 16 eae em ft hai long va khdng hai long kha tha'p,
Idn lugt la 11,5% va 2,2%. Ty le giua cac vung midn eung khdng cd chenh lech
Idn. Ndu d Ha Ndi cd 39,2% sd em hai long thi con sd nay d Hue va thanh phd

Hd Chi Minh Idn lugt la 44,9% va 40,8%. Qua phep kidm djnh T-test chung tdi
khdng tim tha'y su khac biet gitta dac didm gidi ti'nh va dja ban sinh sdng vd
mttc dd hai long eiia eae em vdi phttong phap giao due gia trj eiia cha me.
Bdng 5: Mtit do hdi long cita hgc sinh ve cdc
phuang phdp gido dtic ciia cha me (%)

Cac tieu chi

Gidi
ti'nh

Dia
ban

Khong
hai long

It
hai
long

Kha
hai
long

Hai
long

Rat
hai

long

DTB

Nam

3,1

8,5

28,5

37,7

22,3

3,68

Nu

2,0

13,6

29,3

44,4

10,6

3,48

Tdng

2,2

11.5

29,6

41,6

16,1

3,56

HaNdi

2,5

11,7

30,0

39,2

16,7

3,56

Hue'

1,7

11,9

28,0

44,9

13,6

3,57

Thanh phd Hd
Chi Minh

2,5

10,8

30,8

40.8

15,0

3,55

Phu huynh co hai long vdi nhiing phuong phap giao due cua minh

khdng? Ke't qua thu dugc nhu sau:
Bdng 6: Mifc dp hdi long cua cha me vi cdc phuang phdp
gido due gid tri ddi vdi con
Khong
hai long
chut
nao
Nhdm khach thd ^~~~~"--^^

^""----.ftliifc do hai Idng (%)

Khong
hai
long

It
hai
long

Kha
hai
long

Hai
long

Rat
hai
long
8,4

Cha

0,5

3,3

24,7

34,5

28,6

Me

04

2,9

23,8

40,8

23,4

8,7

To'iig

0,45

3,05

24,2

37,6

26,0

8,5

TAP CHlTAM LVHOCSd 10 (187), 10 - 2014

85


C!6 26,0% so' phu huynh hai long vdi phucmg phap ciia minh; 37,6% chd rang kha h&i long; 24,2% - nhan xet it hai Idng. Sd' phu huynh danh gia la
khdng hai long rS^t it (3,5%). Ngoai ra, vdi phep ki^m dinh Pearson, chung tdi
nhan tha!y m5i tucmg quan thuan tucmg dd'i manh giiia t ^ suat ap dung cac
phuong phap giao due gia tri eua cha (p < 0,01; r = 0,43) va me (p < 0,01; r = 0;48)
vdi mde do hai long cua cha va me vl hieu qua cua nhiing phucmg ph^p dd.
Nhiing cha me cang ed miic dd hai long eao vl eac phucmg phap giao due thi
cang ed xu hudng thucmg xuyen ap dung e^c phucmg phap giao due gia tri do
vdi eon.
4. Ke't luan
Trf ke't qua nghien ciiu vl cac phuong phap giao due gia tri eho tre em
trong gia dinh Viet Nam hien nay, chung tdi di den mdt sd' ke't luSn sau:
1) Nhom phuong phap giao due gia tri ducfc su" dung nhilu nha^t la phan
tich - giang giai. Phu huynh co xu hudng giao due eon cai bang viee giai thich,
phan tich de con hiiu vl nhiing dilu td't dep, nhiing thai dd tich cue trong cudc

sdng. Nhdm phucmg phap giao due thdng qua tu trai nghiem it dugc s^ dung
nhat.
2) Nhung ngudi me d do tudi ttr 24 - 40 thudng xuyen sir dung phuong
phap khen thudng va ky luat hen nhdm tudi ttr 41 de'n 63. Nhdm nhiing me cd
trinh do tir trung cap de'n sau dai hpc sir dung cac nhdm phuong phap giao due
lam guong - neu gucfng, td chiie hoat ddng va thdng qua tu trai nghiem thudng
xuyen hon nhdm trinh dd hgc v& tii cap 1 de'n e^p 3. Nhiing phu huynh hoat
ddng trong linh vuc nghi nghiep nhu giao vien, bac sy, cdng an, bd ddi... cd xu
hudng thudng xuyen sir dung cac phucmg phap giao due gia tri trong gia dinh
hon nhdm nghi cdng nhan, ndng dan, kinh doanh - budn ban nhd, ndi trg vh
huu tri.
3) Da so' cac em hgc sinh va phu huynh hai long vdi phuong phap giao
due gia tri dang sir dung. Phu huynh cang hki long vdi nhiing phucmg phap dd
thi cang tich cue ap dung chung trong viee giao due con.
Tai lieu tham khao
1. Truong Thi Khanh Ha, Phong cdch gido due cua cha me. Tap chi Khoa hpc Dai
hoc Qudc gia Ha Noi, Khoa hpc xa hoi & Nhan van (27), tr. 162 - 169, 2011.
2. Trucfng Thi Khanh Ha, Gido trinh Tdm ly hoc phdt trien, NXB Dai hoc Qudc gia
Ha Npi, 2013.
3. Luu Song Ha, Hdnh vi lech chudn ctia hgc sinh trung hgc ca sd vd mdi tuong quan
ciia nd vdi kieu quan he cha me - con cdi, LuSn in tiln si Tam ly hoc, Vien Tam I^
hpc, Ha Npi, 2005.
TAP CHI TAM ly HOC, Sd 10 (187), 10 - 2014


4. Nguyen Cdng Khanh, Phuang phdp gido due phdt trien tri tue tre mdm non (2 - 3
tuoi). Tap chi Tam ly hgc (5), h. 1 - 6, 2009.
5. Vu Thi Khanh Linh, Thttc trgng ve phong cdch gido due cda me hgc sinh trudng
THCS Trdn Ddng Ninh - thdnh phd Nam Dinh, Tap chf Ttoi ly hoc (12), tt 17-23
2007.

TAPCHlTAMLfHOCSd 10(187), 10-2014

87