Giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống tội phạm vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng

số 7/2022 - Năm thứ mười bảy

Nghề Luật

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG, CHốNG TỘI PHẠM

VI PHẠM QUY ĐỊNH VE ĐAU TƯ CƠNG TRÌNH XÂY DựNG
GÂỸ HẬU QUẢ NGHIÊM TRỌNG
Phạm Xn Việt1
Tóm tắt: Đầu tư cơng trình xây dựng ln giữ vai trị đặc biệt quan trọng của mỗi quốc
gia, là động lực cơ bản của sự phát triến kinh tế - xã hội, cung cấp cơ sở hạ tầng phục vụ nhu
cầu xã hội, góp phần tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực dễ xảy ra
vi phạm, gây thất thoát lớn vốn đầu tư, làm giảm chất lượng công trĩnh, gây mất an tồn trong
q trình khai thác, sử dụng. Trong phạm vi bài viết, trên cơ sở làm rõ lý luận chung, thực
trạng tình hình tội phạm vi phạm quy định về đầu tư cơng trình xây dựng gãy hậu quả nghiêm
trọng tác giả sẽ kiến nghị để xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chổng tội phạm
này trong thời gian tới.
Từ khóa: Cơng trĩnh, đầu tư xây dựng, tội phạm, pháp luật.
Nhận bài: 20/4/2022; Hoàn thành biên tập: 16/5/2022; Duyệt đăng: 18/7/2022.

Abstract: Construction investment always plays a particularly important role for each
country, being the basic drivingforcefor socio-economic development, providing infrastructure
to serve social needs and contributing to economic restructuring. However, this is an area prone
to violations, causing great loss ofinvestment capital, reducing the quality ofworks, and causing
unsafety in the process ofexploitation and use.In this article, by clarifying general theories and
situation of crimes on violating regulations on construction investment causing serious
consequences, the author recommends some solutions to enhance efficiency ofpreventing this
crime in the coming time.
Keywords: Works, construction investment, Crime, law.
Date of receipt: 20/4/2022; Date of revision: 16/5/2022; Date ofApprova: 18/7/2022.

1. Nhận thức chung về tội vi phạm quy
định về đầu tư cơng trình xây dựng gây hậu
quả nghiêm trọng
Theo Luật Đầu tư công năm 2019, đầu tư
công là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các
chương trình, dự án và đối tượng đầu tư công
khác theo quy định của Luật này. Căn cứ Luật
Xây dựng năm 2014 sửa đổi, bổ sung năm
2020: cơng trình xây dựng là sản phẩm được
xây dựng theo thiết kế, tạo thành bởi sức lao
động của con người, vật liệu xây dựng, thiết bị
lắp đặt vào cơng trình, được liên kết định vị với
đất, có thể bao gồm phần dưới mặt đất, phần
trên mặt đất, phần dưới mặt nước và phần trên
mặt nước. Như vậy có thể hiểu, đầu tư cơng
trình xây dựng là hoạt động đầu tư của Nhà
1 Thạc sỹ, Học viện Cảnh sát nhân dân.

nước vào cơng trình xây dựng.
Căn cứ Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi,
bổ sung năm 2017, tội phạm vi phạm quy định
về đầu tư cơng trình xây dựng gây hậu quả
nghiêm trọng được quy định tại Điều 224.
Theo đó, chủ thể của tội phạm này được xác
định là người có chức vụ, quyền hạn trong việc
quyết định đầu tư xây dựng; lập, thẩm định,
phê duyệt thiết kế, dự toán, điều chỉnh dự toán,
nghiệm thu cơng trình, lựa chọn nhà thầu.
Khách thể của tội phạm đã xâm phạm đến trật
tự quản lý kinh tế trong đầu tư xây dựng cơng

trình, đối tượng tác động của tội phạm là cơng
trình xây dựng. Mặt chủ quan của tội phạm vi
phạm quy định về đầu tư cơng trình xây dựng
được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, tức là


HỌC VIỆN Tư PHÀP J

người phạm tội nhận thức được hành vi của
mình là vi phạm quy định về đầu tư cơng trình
xây dựng nhưng vẫn cố tình thực hiện, mong
muốn hậu quả xảy ra. Mặt khách quan của tội
phạm này gồm có: Quyết định đầu tư xây dựng
khơng đúng quy định của Luật Xây dựng; lập,
thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự tốn, điều
chỉnh dự tốn, nghiệm thu cơng trình sử dụng
vốn của Nhà nước ưái với quy định của Luật
Xây dựng; lựa chọn nhà thầu không đủ điều
kiện năng lực để thực hiện hoạt động xây dựng;
dàn xếp, thông đồng làm sai lệch kết quả lập
dự án, khảo sát, thiết kế, giám sát thi cơng, xây
dựng cơng trình. Trong đó, hậu quả là yếu tố
bắt buộc để định tội, hành vi vi phạm quy định
về đầu tư công trình xây dựng phải gây thiệt
hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000
đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị
xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm.
2. Thực trạng tình hình tội phạm vi
phạm quy định về đầu tư cơng trình xây
dựng gây hậu quả nghiêm trọng

Thời gian qua, cùng với các tội phạm vê kinh
tế, chức vụ nói chung ưong đó có tội phạm vi
phạm quy định về đầu tư cơng trình xây dựng
gây hậu quả nghiêm trọng đã và đang có nhiều
dấu hiệu diễn biến phức tạp, cụ thể: Theo Báo
cáo tổng kểt công tác phòng, chống tham nhũng
giai đoạn 2013 - 2020 của Ban Chỉ đạo Trung
ương về phòng, chống tham nhũng, các cơ quan
tiến hành tố tụng Trung ương và địa phương đã
khởi tổ, điều fra 14.300 vụ/24.410 bị can, xét xử
sơ thẩm hơn 11.700 vụ/22.600 bị cáo về tham
nhũng, kinh tế, chức vụ trong đó có tội phạm vi
phạm quy định về đầu tư cơng trình xây dựng
gây hậu quả nghiêm trọng. Riêng Ban Chỉ đạo,
từ khi thành lập đến nay đã đưa hơn 800 vụ án,
vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức
tạp, dư luận xã hội quan tâm vào diện theo

dõi, chỉ đạo ở 3 câp độ (Câp độ Ban Chỉ đạo theo
dõi, chỉ đạo; cấp độ Ban Nội chính Trung ương
theo dõi, đơn đốc; cấp độ tỉnh ủy, thành ủy chì
đạo xử lý); trong đó, Ban Chỉ đạo trực tiếp theo
dõi, chỉ đạo 133 vụ án, 94 vụ việc, đã xét xử sơ
thẩm 86 vụ án/814 bị cáo2. Neu tính từ sau Phiên
họp 19 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng,
chống tham nhũng, tiêu cực (từ tháng 01 năm
2021 đến nay), các cơ quan tiến hành tố tụng cả
nước đã khởi tố, điều tra 2.130 vụ/4.084 bị can,
truy tố 2.024 vụ/4.056 bị can, xét xừ sơ thẩm
1.898 vụ/3.471 bị cáo về các tội tham nhũng,

chức vụ, kinh tế; trong đó, tội phạm tham nhũng
đã khởi tố, điều tra 266 vụ/646 bị can; truy tố
250 vụ/643 bị can; xét xử sơ thẩm 214 vụ/525 bị
cáo. Riêng các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Chỉ
đạo theo dõi, chỉ đạo đã khởi tố mới 08 vụ án/38
bị can, khởi tố thêm 78 bị can trong 14 vụ án; kết
thúc điều tra 13 vụ án/123 bị can, kết luận điều
tra bổ sung 04 vụ/52 bị can, ban hành cáo trạng
truy tố 15 vụán/151 bị can, xét xử sơ thẩm 15 vụ
án/86 bị cáo, xét xử phúc thẩm 09 vụ án/40 bị
cáo3. Theo Báo cáo công tác năm 2021 của Viện
kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết:
trong năm 2021, tình hình tội phạm gia tăng,
ngành kiểm sát đã thực hành quyền công tố,
kiểm sát khởi tố mới 86.032 vụ án, tăng 2.1% so
với năm 2020, trong đó có nhiều vụ án xâm
phạm trật tự quản lý kinh tế gây hậu quả đặc biệt
nghiêm trọng đã được phát hiện khởi tố. Tội
phạm về tham nhũng, chức vụ tăng nhiều nhất
(15,2%) chủ yếu xảy ra trong lĩnh vực đầu tư
cơng4... Điển hình, một số vụ án nổi bật như:
khởi tố 12 bị can trong vụ án vi phạm quy định
về đầu tư cơng trình xây dựng gây hậu quả
nghiêm trọng xảy ra tại dự án Nhà máy nhiên
liệu sinh học Ethanol Phú Thọ; 36 bị cáo trong
vụ án vi phạm quy định về đầu tư cơng trình xây
dựng gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại dự án

2 Văn Bắc, Báo Nhân dân, Hội nghị toàn quốc tổng kết cơng tác phịng, chống tham nhũng giai đoạn 2013-2020.
3 Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Trang thơng tin điện tử tổng hợp

Ban Nội chính Trung ương, Một so vấn đề về phịng, chong tham nhũng thời gian qua.
4 Lê Sơn, Báo điện tử của Chính phủ nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chọn đúng khâu đột phá phòng,
chổng tham nhũng, kinh tế, buôn lậu.


số 7/2022 - Năm thứ mười bảy

NghêLuqt
đường cao tôc Đà Năng - Quảng Ngãi; 14 bị can
liên quan vụ án vi phạm quy định về đầu tư cơng
trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra
tại dự án Gang thép Thái Ngun... Nếu tính
riêng năm 2017, cả nước có hơn 51.000 dự án
thực hiện đầu tư từ ngân sách (trong đó có
29.000 dự án khởi cơng mới), trong số đó có
1.609 dự án chậm tiến độ. Ngồi số dự án chậm
tiến độ, sau khi kiểm ứa hơn 12.800 dự án và
đánh giá 18.000 dự án, cơ quan thanh tra, kiểm
tốn phát hiện gần 850 dự án có dấu hiệu thất
thốt lãng phí, 225 dự án vi phạm quy định về
thủ tục đầu tư, 22 dự án vi phạm về quản lý chất
lượng, 284 dự án phải ngừng thực hiện; trong đó
2.605 dự án thực hiện đầu tư phải điều chỉnh, chủ
yếu là điều chỉnh vốn đầu tư (979 dự án) và điều
chỉnh tiến độ đầu tư (936 dự án)5.
Tình hình tội phạm vi phạm quy định về
đầu tư cơng trình xây dựng gây hậu quả
nghiêm trọng trên đây xuất phát từ một số
nguyên nhân phổ biến như:
Thứ nhất, hệ thống pháp luật liên quan

đén đầu tư xây dựng công trình cịn bất cập
nhất định.
Đổi với Luật Xây dựng năm 2014 sửa
đổi, bổ sung năm 2020: Điều 25 Luật này
quy định: “1. Quy hoạch chung xảy dựng
được lập cho khu chức năng có quy mó từ
500 héc ta trở lên làm cơ sở lập quy hoạch
phân khu và quy hoạch chi tiết xây dựng.
2. Quy hoạch phân khu xây dựng được lập
cho khu vực chức năng đặc thù có quy mô
dưới 500 hẻc ta làm cơ sở lập quy hoạch chi
tiết xây dựng. 3. Quy hoạch chi tiết xây dựng
được lập cho các khu vực trong khu chức
năng làm cơ sở cấp giấy phép xây dựng và
lập dự án đầu tư xây dựng Trong khi thực
tế có rất nhiều các khu chức năng có diện
tích nhỏ (<100 ha, thậm chí chỉ vài ha), ví
dụ: Khu nghiên cứu, đào tạo; khu thể dục thể
thao; khu di tích lịch sử - văn hóa, cách
mạng theo quy định của Luật Xây dựng vẫn

phải lập quy hoạch phân khu làm cơ sở để
lập quy hoạch chi tiết dẫn đến tốn kém về
thời gian, tiền bạc.
Đổi với Luật Đầu tư công năm 2019: Quy
định về cơ quan được giao lập báo cáo đề
xuất chủ trương đầu tư chưa hợp lý. Theo
Điều 27 Luật này quy định cơ quan lập báo
cáo đề xuất chủ trương đầu tư là cơ quan
chuyên môn trực thuộc ủy ban nhân dân các

cấp hoặc ủy ban nhân dân cấp dưới (điểm a,
khoản 1, Điều 27), không giao cho các cơ
quan trực thuộc ủy ban nhân dân tỉnh được
giao làm chủ đầu tư (như các Ban quản lý dự
án đầu tư xây dựng chuyên ngành, Ban quản
lý dự án khu vực). Theo quy định trên, các
cơ quan chuyên môn trực thuộc được giao
lập báo cáo đề xuất chủ trương phải thành
lập hoặc giao bộ phận chuyên môn hoạt động
kiêm nhiệm như một Ban quản lý dự án trực
thuộc để tổ chức lập báo cáo đề xuất chủ
trương đầu tư, việc lập báo cáo đề xuất chủ
trương đầu tư thường phải thuê đơn vị tư vấn
để thực hiện. Đối với dự án do các đơn vị
không phải là cơ quan chuyên môn trực
thuộc ủy ban nhân dân các cấp làm chủ đầu
tư, việc giao cho cơ quan chuyên môn trực
thuộc ủy ban nhân dân các cấp lập báo cáo
đề xuất chủ trương đầu tư chưa thực sự phù
hợp, không đủ năng lực, không nắm rõ dự
án... Đối với Luật Đấu thầu năm 2013: vẫn
cịn quy định chưa có sự thống nhất giữa
Luật Đất đai năm 2013 và pháp luật về đấu
thầu lựa chọn nhà đầu tư, cụ thể: Theo khoản
3 Điều 1 Luật Đấu thầu năm 2013 và điểm b
khoản 1 Điều 1 Nghị định số 25/2020/NĐCP ngày 28/02/2020 của Chính phủ quy định
dự án sử dụng đất thuộc trường hợp đấu thầu
để lựa chọn nhà đầu tư. Trong khi đó tại Điều
118 Luật Đất đai năm 2013 chỉ quy định việc
giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá

quyền sử dụng đất mà khônẹ quy định
trường hợp giao đât, cho thuê đât thông qua

5 TS. Nguyễn Thị Thu Hà, Khoa Đầu tư, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Một số giải pháp hạn chế thất thốt
lãng phi trong đầu tư cơng tại Việt Nam.

o


HỌC VIỆN Tư PHÁP

đấu thầu dự án có sử dụng đất. Như vậy, đối
với trường hợp đất hỗn hợp gồm đất chưa
thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng
và đất do Nhà nước quản lý (đất sạch) khi
thực hiện dự án gặp khó khăn trong việc áp
dụng hai hình thức đấu giá và đấu thầu.
Luật Quy hoạch số 21/2017/QH14 quy
định tại khoản 1 Điều 9: “Chi phí lập, thẩm
định, quyết định hoặc phê duyệt công bố và
điều chỉnh quy hoạch được sử dụng từ nguồn
vốn đầu tư công theo quy định của pháp luật vê
đầu tư công Tuy nhiên Luật Đầu tư cơng và
các nghị định, thơng tư khơng có hướng dẫn về
quy trình, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt, bổ
trí vốn, cơ chế giải ngân, điều khoản chuyển
tiếp, việc áp dụng đối với các loại hình quy
hoạch khác (thiết kế đô thị riêng, quy chế quản
lý kiến trúc...) dẫn đến nhiều vướng mắc trong
quá trình thực hiện.

Vướng mắc liên quan đến Luật Đầu tư theo
phương thức đối tác công tư năm 2020, hiện nay
đầu tư theo phương thức đối tác công tư và các
quy định hiện hành chỉ có quy định về xác định
lãi vay trong thời gian xây dựng và được tính
trong tổng mức đầu tư của dự án ppp, chưa có
quy định cụ thể về việc xác định chi phí lãi vay
ngồi thời gian thực hiện họp đồng dự án theo
hình thức đối tác cơng tư; chưa có quy định cụ
thể về việc quyết tốn chi phí lãi vay ngồi thời
gian thực hiện họp đồng dự án theo hình thức
đối tác cơng tư. Do vậy, đề nghị Chính phủ giao
Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính quy định, hướng dẫn
thực hiện việc xác định chi phí lãi vay ngoài thời
gian thực hiện hợp đồng dự án theo hình thức
đối tác cơng tư...
Thứ hai, khó khăn khi thẩm tra, xác minh
làm rõ dấu hiệu vi phạm trong đầu tư xây dựng
cơng trinh.
Đầu tư cơng trình xây dựng là một hoạt động
chuyên ngành, diễn ra ở nhiều địa điểm, thời
gian khác nhau, nhiều công trinh được thực hiện,
nghiệm thu, sử dụng đã lâu mới phát hiện vi
phạm. Lĩnh vực đàu tư cơng trình xây dựng liên
quan đến nhiều văn bản pháp luật, lại có nhiều
thay đổi qua từng giai đoạn, nhiều quy định chưa
phù họp với thực tiễn, thậm chí cịn mâu thuẫn

giữa các luật, nghị định. Tính tự giác, sức chiến
đấu, năng lực lãnh đạo của một số tổ chức đảng

chưa đáp ứng yêu cầu, việc cung cấp hồ sơ cho
đồn kiểm tra thiếu, nhỏ giọt, thậm chí cịn có
tình trạng giấu giếm. Việc xác định cụ thể vi
phạm của cá nhân là lãnh đạo có khó khăn khi
các quy định, chỉ đạo của cá nhân đó được cụ thể
hóa dưới hình thức quyết định, chỉ đạo của tập
thể (Ban Thường vụ, Đảng ủy, Ban cán sự đảng,
Hội đồng thành viên).
Việc thu thập các thông tin, tài liệu,
chứng cứ để đề xuất kiểm tra khi có dấu hiệu
vi phạm cịn hạn chế, do việc phối hợp về
thơng tin giữa các cơ quan cơng an, kiểm
tốn, thanh tra, kiểm tra về vi phạm còn chưa
thường xuyên và kịp thời; những tiêu cực, vi
phạm trong lĩnh vực đầu tư xây dựng ngày
càng có chiều hướng phức tạp, tinh vi do
được thực hiện bởi những người có trình độ,
kinh nghiệm và có vị trí nhất định.
Thứ ba, cơng tác thanh tra, kiểm tra, giám
sát hoạt động đầu tư cơng trình xây dựng còn
sơ hở.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác
thanh tra, kiểm tra, giám sát, liên quan đến hoạt
động đầu tư cơng trình xây dựng vẫn cịn kẽ hở,
thiếu sót. Cụ thể, hiện nay có nhiều cơ quan nhà
nước thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra,
giám sát hoạt động đầu tư cơng trình xây dựng
nên khó tránh khỏi tình trạng chồng chéo, thậm
chí có đơn vị vi phạm về trình tự, thủ tục tiến
hành; có lúc, có nơi công tác này chưa chủ động,

kịp thời phát hiện sai phạm, tiêu cực dẫn đến hành
vi vi phạm diễn ra trong thời gian dài, gây thất
thoát giá trị tài sản rất lớn mới bị phát hiện.
Thứ tư, công tác phát hiện, điều tra, xử lý
tội phạm vi phạm quy định về đầu tư cơng trình
xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng gặp nhiều
khó khăn.
Đối tượng phạm tội rất đa dạng về thành
phần, trình độ chun mơn, am hiểu chun
sâu lĩnh vực đâu tư cơng trình xây dựng, có
nhiêu mơi quan hệ xã hội nhât là mối quan
hệ với người có chức vụ, quyền hạn trong
các cơ quan nhà nước, cấp ủy Đảng, các cơ
quan bảo vệ pháp luật. Phương thức, thủ


số 7/2022 - Năm thứ mười bảy

NghẽLuột
đoạn hoạt động tinh vi, thường có cấu kết
chặt chẽ thành đường dây, tổ chức, tận dụng
mọi lợi thế sẵn có như chức vụ, quyền hạn
để thực hiện hành vi phạm tội trong hầu hết
tất cả các giai đoạn của hoạt động đầu tư
công trình xây dựng... Năng lực, phẩm chất
của một bộ phận cán bộ làm công tác thanh
tra, kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử chưa
đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Hiệu quả mối
quan hệ phối hợp giữa các lực lượng chức
năng trong phòng, chống tội phạm vi phạm

quy định về đầu tư cơng trình gây hậu quả
nghiêm trọng chưa chặt chẽ, đặc biệt phối
hợp trong phát hiện vi phạm, thẩm tra, xác
minh, giám định xây dựng, thu hồi tài sản
Nhà nước bị thất thốt, lãng phí. Ví dụ,
trong vụ án: Vi phạm quy định về đầu tư
cơng trình xây dựng gây hậu quả nghiêm
trọng xảy ra tại dự án cao tốc Đà Nằng Quảng Ngãi. Để có chứng cứ xử lý các đối
tượng, cơ quan tiến hành tố tụng đã phải thu
thập nhiều tài liệu liên quan, trưng cầu giám
định nhiều lần tại Phân viện Khoa học công
nghệ giao thông vận tải phía Nam (Bộ Giao
thơng vận tải), cơ quan giám định tư pháp
phải tổ chức lấy vật liệu tại các mỏ đá để thí
nghiệm kiểm tra các chỉ tiêu cơ lý của vật
liệu nhằm đánh giá chất lượng vật liệu sử
dụng...
3. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng
cao hiệu quả phòng, chổng tội phạm vỉ phạm
quy định về đầu tư cơng trình xây dựng
Thứ nhất, tiếp tục rà sốt, sửa đổi, bổ sung,
hồn thiện hệ thống pháp luật liên quan đầu tư
cơng trình xây dựng.
Đổi với Luật Xây dựng năm 2014 sửa
đổi, bổ sung năm 2020: đề nghị xem xét, bổ
sung Điều 25 theo hướng quy định thêm đối
với quy mơ diện tích dưới 100 ha thì Khu
chức năng chỉ phải lập quy hoạch chi tiết để
làm cơ sở cấp giấy phép xây dựng và lập dự
án đầu tư xây dựng.

Đối với Luật Đầu tư công năm 2019: đề
nghị sửa đổi quy định tại điểm a, khoản 1
Điều 27 theo hướng giao các cơ quan, đơn vị
trực thuộc ủy ban nhân dân các cấp (định

hướng là chủ đàu tư dự án các đơn vị quản lý
trực tiếp được lập báo cáo đề xuất chủ trương
đầu tư (-như Ban Quản lý các Khu công
nghiệp, Ban Quản lý khu công nghệ cao) tổ
chức lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư
dự án để các cơ quan này chủ động nắm bắt
dự án ngay từ ban đầu, đồng thời các cơ quan
chuyên môn trực thuộc không phải thành lập
các Ban, tổ thực hiện kiêm nhiệm để lập Báo
cáo đề xuất chủ trương đầu tư.
Đối với Luật Đấu thầu năm 2013: bổ sung
quy định đối với trường họp đấu thầu lựa chọn
nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất, thủ
tục xác định giá thu tiền sử dụng đất, tiền thuê
đất ưong đấu thầu dự án. Đồng thời, đề nghị bổ
sung quy định để làm rõ nguyên tắc, điều kiện áp
dụng hình thức lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự
án có sử dụng đất đối với đất hồn hợp (ví dụ như
xác định tối thiểu tỷ lệ đất sạch ưong dự án có sử
dụng đất bắt buộc phải đấu giá).
Đối với Luật Đầu tư năm 2020: Điều 31,
Luật Đầu tư năm 2020 quy định thẩm quyền
chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng
Chính phủ đối với các dự án đầu tư cần
nghiên cửu sửa đổi theo hướng phân cấp thẩm

quyền chấp thuận chủ trương đầu tư các dự
án tư xây dựng nhà ờ (để bán, cho thuê, cho
th mua), khu đơ thị có quy mơ sử dụng đất
dưới 200 ha. Dự án đầu tư xây dựng và kinh
doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, khu
chế xuất có quy mơ sử dụng đất dưới 500 ha
cho Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh. Vướng mắc về
thủ tục đầu tư (liên quan đến khoản 4, Điều
29 Luật Đầu tư và Điều 62, Điều 73 Luật Đất
đai, Luật Đấu thầu). Trong khi chưa sửa Luật
Đất đai, đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 29
Luật Đầu tư theo hướng: các dự án thuộc
trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất chi áp
dụng đối với quỹ đất đã giải phóng mặt bằng
thuộc quyền quản lý, sử dụng của Nhà nước
và việc thực hiện chấp thuận chủ trương đầu
tư (để quản lý dự án) thực hiện sau khi Nhà
đầu tư đã trúng đấu giá quyền sừ dụng đất;
các trường hợp dự án thực hiện theo hình thức
đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư chỉ áp dụng đối
với dự án do cơ quan nhà nước có thẩm quyền


HỌC VIỆN Tư PHÁP

lập, phê duyệt phương án lựa chọn nhà đàu tư
đối với dự án đã có quỳ đất thuộc quyền quản
lý, sử dụng của nhà nước; việc thực hiện chấp
thuận chủ trương đầu tư (để quản lý dự án)
thực hiện sau khi nhà đầu tư trúng thầu dự án

được lựa chọn...
Thứ hai, nâng cao vai trò, trách nhiệm của
cấp ủy, tổ chức đảng, người đứng đầu cơ quan,
tổ chức, doanh nghiệp trong hoạt động đầu tư
cơng trình xây dựng.
Các chủ thể tham gia hoạt động đầu tư
cơng trình xây dựng cần thực hiện đúng chức
năng, nhiệm vụ, quy chế làm việc đã được
quy định và thật sự gương mẫu trong phịng,
chống thất thốt, lãng phí tài sản Nhà nước.
Thường xuyên kiểm tra, giám sát cán bộ,
đảng viên trong thực hiện trách nhiệm được
giao liên quan đến hoạt động đầu tư cơng
trình xây dựng trong tất cả các giai đoạn đầu
tư cơng trình xây dựng và bằng chế độ, quy
chế quy định cụ thể đối với cán bộ, đảng viên
nhất là người đứng đầu cấp ủy, lãnh đạo, tổ
chức đảng, tổ chức Nhà nước, cơ quan,
doanh nghiệp; tổ chức đảng đảm bảo ban
hành các nghị quyết, quy định về đầu tư xây
dựng đúng quy định.
Thứ ba, tăng cường hiệu quả cơng tác
thanh tra, kiểm tra, kiểm tốn kịp thời phát
hiện, ngăn chặn tội phạm vi phạm quy định
về đầu tư cơng trình xây dựng gây hậu quả
nghiêm trọng. Trong đó, cần chú ý một số sai
phạm phổ biến như: vi phạm lựa chọn đơn vị
tư vấn không bảo đảm năng lực theo yêu cầu
của dự án; không lập hồ sơ khảo sát; khảo sát,
thiết kế không bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật

của cơng trình; lập dự tốn khơng đúng định
mức, đơn giá; không tiến hành thẩm định,
thẩm tra hồ sơ; phê duyệt dự tốn có giá trị
vượt tổng mức đầu tư được duyệt; hồ sơ thiết
kế chỉ định xuất xứ của hàng hóa, vật liệu;
lập kế hoạch đấu thầu khơng đúng nội dung,
trình tự quy định, lập kế hoạch đấu thầu khi

chưa được giao kế hoạch vốn cho thực hiện
gói thầu; xác định gói thầu được chỉ định
thầu có giá trị lớn hơn quy định (hơn 01 tỷ
đồng đối với gói thầu xây lắp; hơn 500 triệu
đối với gói thầu tư vấn); phân chia gói thầu
khơng đúng quy định để chỉ định thầu; lập,
phê duyệt hồ sơ mời thầu khơng bảo đảm u
cầu, có biểu hiện đưa ra một số tiêu chí tạo
điều kiện cho một hoặc một số ít đơn vị có
thể trúng thầu; tổ chức bán hồ sơ mời thầu
trước khi được phê duyệt; dừng, hủy đấu thầu
không đảm bảo các điều kiện trong Luật Đấu
thầu; xác định khối lượng đền bù không đúng
về số lượng, chủng loại tài sản, nguồn gốc
đất; áp đơn giá đền bù cao hơn quy định; thi
công xây lắp không đúng hồ sơ thiết kế và
các tiêu chuẩn kỹ thuật; bố trí lực lượng thi
công không đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời
thầu, không đúng với hồ sơ trúng thầu; sừ
dụng vật liệu không đảm bảo yêu cầu kỹ
thuật hoặc không làm thí nghiệm để xác định
chất lượng vật liệu trước khi đưa về cơng

trường; nghiệm thu, thanh tốn vượt q khối
lượng thi công thực tế6...
Thứ tư, triển khai đồng bộ, hiệu quả các
biện pháp phát hiện, điều tra, xử lý hành vi
phạm tội vi phạm quy định về đầu tư cơng trình
gây hậu quả nghiêm trọng.
Các cơ quan chức năng cần nâng cao trách
nhiệm và hiệu quả phối hợp trong phát hiện, điều
tra, xử lý hành vi phạm tội vi phạm quy định về
đầu tư cơng trình gây hậu quả nghiêm trọng. Xác
định rõ vai trò, trách nhiệm của cơ quan kiểm
tra, thanh tra, kiểm toán, cơ quan tiến hành tố
tụng. Xừ lý nghiêm minh, đúng quy định pháp
luật các hành vi vi phạm quy định về đầu tư công
trinh gây hậu quả nghiêm trọng nghiêm trọng,
phức tạp mà dư luận xã hội quan tâm. Đối với
vụ án nghiêm trọng, phức tạp, cấp ủy cần chủ
động yêu cầu các cơ quan liên quan báo cáo để
cho chủ trương xử lý, đảm bảo khẩn trương đúng
quy định pháp luật./.

6 Đào Thế Hoằng, Vụ trưởng Vụ đơn thư - Tiếp đảng viên và công dân, Cơ quan UBKT Trung ương, Kiểm tra khi
có dấu hiệu vi phạm trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, một số vấn đề rút ra từ thực tiễn, Tạp chí Kiểm tra số 7/2021.