Quản lý bồi dưỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho giáo viên trung học cơ sở huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM VĂN THIỆU

QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG KỸ NĂNG
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2016
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM VĂN THIỆU

QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG KỸ NĂNG
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO
CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG YÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Phạm Hồng Quang

THÁI NGUYÊN - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là trung thực và chƣa hề đƣợc sử dụng trong bất cứ một cơng trình nào.
Tơi xin cam đoan các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc
chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 5 năm 2016
Tác giả luận văn

Phạm Văn Thiệu




LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và kính trọng, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới:
Các thầy giáo, cô giáo trƣờng Đại học Sƣ phạm - Đại học Thái Ngun
và các thầy, cơ giáo ngồi trƣờng tham gia giảng dạy các chuyên đề cao học
quản lý giáo dục cho học viên cao học khóa 22.
Các đồng chí lãnh đạo Phịng Giáo dục và Đào tạo huyện Kim Động, sở
Giáo dục và Đào tạo Hƣng Yên, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên và học
sinh các trƣờng THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên; gia đình và bạn bè
đã hỗ trợ các tƣ liệu, góp những ý kiến quý báu về chuyên môn, những ý
tƣởng mới cho tôi trong công tác quản lý và quá trình thực hiện đề tài nghiên
cứu khoa học này.

Cuối cùng tơi xin đƣợc dành trọn tình cảm kính trọng và lòng biết ơn sâu
sắc nhất với PGS.TS. Phạm Hồng Quang ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn, đã tận
tình giúp đỡ tơi trong suốt quá trình định hƣớng, chuẩn bị đề cƣơng, viết, sửa
chữa, hoàn chỉnh và bảo vệ đề tài này.
Hưng Yên, ngày 05 tháng 5 năm 2016
Tác giả

Phạm Văn Thiệu




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................... ii
MỤC LỤC..........................................................................................................iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..........................................................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU........................................................................v
MỞ ĐẦU.............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................2
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu................................................................ 2
4. Giả thuyết nghiên cứu..................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................... 3
6. Giới hạn phạm vi khảo sát...............................................................................3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu................................................................................ 3
8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG KỸ
NĂNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO CHO
GIÁO VIÊN........................................................................................................5

1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu.......................................................................5
1.1.1. Các nghiên cứu nƣớc ngoài...................................................................5
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam..............................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài............................................................11
1.2.1. Quản lý.................................................................................................11
1.2.2. Kỹ năng................................................................................................12
1.2.3. Hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo (hoạt động trải
nghiệm sáng tạo).................................................................................13
1.2.4. Kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo.................................14
1.2.5. Bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho
GV THCS.......................................................................................................16
1.2.6. Quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng
tạo.........................................................................................................17



1.3. Một số vấn đề lý luận về bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải
nghiệm sáng tạo cho giáo viên Trung học cơ sở........................................ 17
1.3.1. Mục tiêu bồi dƣỡng.............................................................................17
1.3.2. Nội dung bồi dƣỡng.............................................................................18
1.3.3. Phƣơng pháp bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST..........................24
1.3.4. Các hình thức bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNS cho giáo viên......32
1.4. Quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên THCS........33
1.4.1. Mục tiêu quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho
giáo viên THCS.............................................................................................33
1.4.2. Xây dựng kế hoạch bồi dƣỡng cho GV về kỹ năng tổ chức
HĐTNST..............................................................................................33
1.4.3. Quản lý thực hiện kế hoạch bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức
HĐTNST cho giáo viên.......................................................................35
1.4.4. Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dƣỡng GV về kỹ năng tổ

chức HĐTNST.....................................................................................39
1.4.5. Phƣơng pháp quản lý bồi dƣỡng giáo viên về kỹ năng tổ chức
HĐTNST..............................................................................................39
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ
chức HĐTNST cho giáo viên.................................................................... 41
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1................................................................................... 42
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG KỸ NĂNG TỔ
CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO CHO GIÁO
VIÊN HUYỆN KIM ĐỘNG TỈNH HƢNG YÊN........................................43
2.1. Một vài nét về các trƣờng THCS ở huyện Kim Động............................... 43
2.2. Thực trạng hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo
viên ở các trƣờng THCS huyện Kim Động, tỉnh HƣngYên.............................44
2.2.1. Thực trạng nhu cầu của giáo viên đối với hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ
chức HĐTNST...............................................................................................46
2.2.2. Thực trạng nội dung bồi dƣỡng giáo viên về kỹ năng tổ chức HĐTNST.....47
Số hóa bởi Trung tâm Học liệ

u–
ivĐHTN
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –iĐii HTN




2.2.3. Thực trạng hình thức, phƣơng pháp bồi dƣỡng giáo viên về kỹ năng tổ
chức HĐTNST...............................................................................................51
2.2.4. Thực trạng thời gian bồi dƣỡng giáo viên về kỹ năng tổ chức HĐTNST.....55
2.2.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dƣỡng giáo viên về
kỹ năng tổ chức HĐTNST.............................................................................56
2.3. Thực trạng quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo

viên THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên..................................................57
2.3.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho
giáo viên THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên......................................57
2.3.2. Thực trạng về xây dựng đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ trong
hoạt động bồi dƣỡng giáo viên về HĐTNST.................................................60
2.3.3. Tổ chức, chỉ đạo công tác bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST.................65
2.3.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho
giáo viên.........................................................................................................67
2.3.5. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất phục vụ hoạt động bồi dƣỡng
kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên.......................................................70
2.4. Thực trạng các yếu tố đến ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động bồi
dƣỡng kỹ năng tổ chức TĐTNST của giáo viên........................................71
2.4.1. Những yếu tố thuận lợi...................................................................................72
2.4.2. Những yếu tố khó khăn..................................................................................73
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2...................................................................................75
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG KỸ NĂNG TỔ
CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO CHO GIÁO
VIÊN THCS HUYỆN KIM ĐỘNG, TỈNH HƢNG YÊN...........................77
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp..............................................................77
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.......................................................77
3.1.2. Ngun tắc đảm bảo tính tồn diện......................................................77

Số hóa bởi Trung tâm Học li ệu –
vĐHT

N

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tiễn thực tiễn, khả thi..........................................77
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp chế......................................................78
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa, phát triển.......................................78
3.2. Một số biện pháp quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho
GV THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên..................................................79
3.2.1.Nâng cao nhận thức cho GV về ý nghĩa của HĐTNST.............................79
3.2.2. Xác định nhu cầu bồi dƣỡng của giáo viên và xác định các danh
mục kỹ năng thiết về tổ chức HĐTNST để bồi dƣỡng cho GV....................84
3.2.3. Xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán trong hoạt động bồi dƣỡng
HĐTNST..............................................................................................85
3.2.4. Tổ chức trao đổi kinh nghiệm về kỹ năng tổ chức HĐTNST..............86
3.2.5. Huy động các nguồn lực cho hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức
HĐTNST của giáo viên........................................................................87
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................91
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp...................92
3.4.1. Mục tiêu khảo nghiệm..........................................................................92
3.4.2. Quy trình khảo nghiệm........................................................................93
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3...................................................................................97
KẾT LUẬN VÀ KHUYỂN NGHỊ.................................................................98
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................101
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệ u –
viĐHTN




DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT

NGUYÊN CHỮ

BGH

Ban giám hiệu

BVMT

Bảo vệ mơi trƣờng

CBQL

Cán bộ quản lý

CT-XH

Chính trị xã hội

GD& ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDH

Giáo dục học

GDNGLL

Giáo dục ngoài giờ lên lớp

GVBM

Giáo viên bộ môn

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HĐTNST

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo

HTGD

Hệ thống giáo dục

PPGD

Phƣơng pháp giáo dục

QLGD

Quản lý giáo dục

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Uỷ ban nhân dân

VĐCB

Vấn đề cơ bản

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –iĐv HTN


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Số lƣợng cán bộ giáo viên và trình độ ở các trƣờng THCS huyện
Kim Động (Năm học 2014-2015)....................................................43
Bảng 2.2. Nội dung bồi dƣỡng giáo viên về kỹ năng tổ chức HĐTNST............48
Bảng 2.3. Hình thức tổ chức bồi dƣỡng.............................................................52
Bảng 2.4. Phƣơng pháp bồi dƣỡng và kết quả đáp ứng.....................................53
Bảng 2.5. Thời gian phù hợp tổ chức lớp BD..................................................55
Bảng 2.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dƣỡng................................................56
Bảng 2.7. Đánh giá về xây dựng kế hoạch BD kỹ năng tổ chức HĐTNST
cho GV............................................................................................58
Bảng 2.8. Thống kê chất lƣợng đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ bồi dƣỡng kỹ
năng tổ chức HĐTNST huyện Kim Động năm học 2014 - 2015.......61

Bảng 2.9. Đánh giá về việc tuyển chọn đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ
bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho GV THCS huyện
Kim Động....................................................................................... 62
Bảng 2.10. Tiêu chuẩn để tuyển chọn đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ bồi
dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho GV THCS.............................63
Bảng 2.11. Nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ bồi dƣỡng kỹ
năng tổ chức HĐTNST cho GV THCS..........................................64
Bảng 2.12. Biện pháp xây dựng đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ bồi dƣỡng
kỹ năng tổ chức HĐTNST cho GV THCS......................................64
Bảng 2.13. Đánh giá về tổ chức, chỉ đạo công tác bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức
HĐTNST cho giáo viên..................................................................66
Bảng 2.14. Đánh giá của CB, giáo viên về kiểm tra, đánh giá công tác bồi
dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên của nhà quản lý......68
Bảng 2.15. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất phục vụ hoạt động bồi dƣỡng
kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên........................................70
Bảng 2.16. Yếu tố ảnh hƣởng...............................................................................71
Bảng 3.1. Tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp..............................93
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.......94

v


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Đảng ta đã xác định: "Cùng với khoa
học và công nghệ, GD&ĐT phải
đƣợc xem là quốc sách hàng đầu
nhằm nâng cao dân trí
, đào tao

nhâ ,
n
bồi
lƣc

dƣơñ g nhân taì ” . Điều này tiếp tục đƣợc nhấn
mạnh trong nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban
chấp hành trung ƣơng Đảng khóa VIII và
xuyên suốt đến nay qua các văn kiện đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ IX , thứ X, thứ XI.
Xác định rõ vai
trò, tầm quan troṇ g củ a minh
̀ trong sƣ̣ nghiêp
phá t triên̉
đấ t nƣớ c
, trong nhƣ̃ ng
năm gần đây , sự
nghiệp giaó duc

nƣớc ta đã đạt đƣợc những
kết quả rất đáng

ghi nhận. Đến Hội nghị lần thứ 8, Ban chấp
hành Trung ƣơng khóa XI, Tổng bí thƣ
Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành nghị
quyết số 29 - NQ/TW với nội dung Đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp
ứng u cầu cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa
trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định

hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
Giáo dục phổ thông nhằm tạo ra những con
ngƣời Việt Nam phát triển hài hồ về thể
chất và tinh thần, có những phẩm chất cao
đẹp, có các năng lực chung và phát huy tiềm
năng của bản thân, làm cơ sở cho việc lựa
11


chọn nghề nghiệp

riêng của mỗi cá nhân trong tập thể. Nội dung

và học tập suốt

của HĐTNST thiết thực và gần gũi với cuộc

đời. Để hƣớng tới

sống thực tế, đáp ứng đƣợc nhu cầu hoạt

mục đích đó, cần

động của ngƣời học, giúp ngƣời học vận

đổi mới các hoạt

dụng những hiểu biết của mình vào trong

động giáo dục với

thực tiễn cuộc sống một cách dễ dàng, thuận

sự năng động và

lợi. Tuy nhiên, đây là cơng việc mới mẻ,

sáng

Một

nhiều khó khăn, thách thức và địi hỏi cơng

trong những hoạt

tác quản lý của nhà quản lý phải có các biện

tạo.

động

giáo

dục

đƣợc

quan

tâm

nhiều và đƣợc sự
ủng hộ nhiệt tình
từ gia đình học
sinh, nhà trƣờng
và xã hội, đặc biệt
là từ chính các em
học sinh và thầy
giáo, cơ giáo, đó
chính là HĐTNST.
HĐTNST
về cơ bản mang
tính chất của hoạt
động tập thể trên
tinh thần tự chủ,
với sự nỗ lực giáo
dục

nhằm

phát

triển

khả

năng

sáng tạo và cá tính
12

pháp phù hợp. Trong đó, nhiệm vụ hàng đầu và cũng là giải pháp quan trọng
là bồi dƣỡng cho đội ngũ giáo viên các trƣờng THCS trong huyện một hệ
thống kiến thức, kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
Trong xu thế phát triển và hội nhập của thế giới trong những năm đầu thế
kỷ XXI, nhân loại đang vừa đón nhận những những thời cơ về cuộc cách mạng
khoa học - công nghệ; xu thế hội nhập, tồn cầu hóa về kinh tế, văn hóa và nền
kinh tể tri thức. Những thời cơ đó tác động khơng nhỏ tới giáo dục và đào tạo
của mỗi quốc gia, đồng thời đòi hỏi mỗi quốc gia thƣờng xuyên đổi mới giáo
dục đáp ứng yêu cầu của xã hội hiện đại; đó là đào tạo nguồn nhân lực; đặc biệt
nguồn nhân lực chất lƣợng cao. Chính vì vậy, trong những năm đầu thế kỷ
XXI, UNESCO đề xƣớng 4 trụ cột giáo dục của thế giới: “Học để biết, học để
làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”. Nhƣ vậy mục đích giáo
dục phải, đáp ứng 2 yêu cầu: Giúp cho ngƣời học tiếp thu kiến thức và có kỹ
năng thực hành, vận dụng kiến thức để từng bƣớc hoàn thiện, phát triển nhân
cách nhân cách. Mặt khác, nó khơng chỉ u cầu ngƣời học sinh nắm vững và
vận dụng kiến thức; mà còn đi xa hơn, giáo dục cho ngƣời học sinh biết chuyển
từ tri thức sách vở gắn với thực tiễn sinh động đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ
xung quanh các em; trong cuộc sống, trong lao động sản xuất, trong ứng xử,
giao tiếp, định hƣớng giá trị với sứ mệnh trở thành chủ nhân tƣơng lai của đất
nƣớc.
Xuất phát từ những lí do khách quan và chủ quan nhƣ đã nêu trên, tác
giả chọn đề tài "Quản lý bồi dưỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm
sáng tạo cho giáo viên trung học cơ sở huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên".
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất các biện pháp
bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên THCS huyện Kim Động,
tỉnh Hƣng Yên.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý bồi dƣỡng giáo viên THCS


3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên THCS
huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên của các
trƣờng THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên thời gian qua đã đƣợc quan
tâm thực hiện, tuy nhiên, hiệu quả chƣa cao, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu đổi
mới giáo dục giai đoạn hiện nay. Nếu đề xuất đƣợc các biện pháp quản lý bồi
dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên THCS mang tính khoa học, hệ
thống, khả thi thì sẽ nâng cao kỹ năng tổ chức HĐTNST cho đội ngũ GV các
trƣờng THCS, góp phần nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức
HĐTNST cho giáo viên THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá, phân tích thực trạng quản lý hoạt động bồi dƣỡng kỹ
năng tổ chức HĐTNST cho giáo viên THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng
Yên.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST
cho giáo viên THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
6. Giới hạn phạm vi khảo sát
Đề tài triển khai khảo sát trên 465 CBQL và GV, trong đó 18 đ/c hiệu
trƣởng và 17 đ/c phó hiệu trƣởng, 41 tổ trƣởng CM và 389 GV của 18 trƣờng
THCS huyện Kim Động, thời gian trong năm học 2014 - 2015.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu tài liệu

Tác giả sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp để nghiên cứu các
văn kiện của Đảng, của Bộ GD&ĐT bàn về giáo dục và đào tạo, đặc biệt bàn
về

HĐTNST. Nghiên cứu các giáo trình, sách báo, các cơng trình sản phẩm

liên quan đến cơ sở lý luận về giáo dục, hoạt động giáo dục, hoạt động giáo dục


trải nghiệm, quản lý kỹ năng tổ chức HĐ TNST. Những kinh nghiệm của các
quốc gia tiên tiến về tổ chức HĐTNST cho giáo viên nhằm xây dựng khung lý
luận của đề tài.
7.2. Nhóm các phưng pháp nghiên cứu thực tiễn
- Điều tra, khảo sát thực tế bằng các phiếu hỏi, thu thập thông tin, xử lý số
liệu nhằm mô tả thực trạng bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức HĐTNST cho giáo
viên các trƣờng THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
- Phỏng vấn trực tiếp cán bộ QL cấp trƣờng và đội ngũ GV nhằm bổ sung cho
kết quả điều tra bằng phiếu hỏi.
- Nghiên cứu thực tế, tổng kết kinh nghiệm về bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức
HĐTNST cho giáo viên THCS huyện Kim Động tỉnh Hƣng Yên.
- Phƣơng pháp xin ý kiến chuyên gia nhằm khảo nghiệm tính hiệu quả, tính khả
thi của các biện pháp đề xuất.
7.3. Nhóm phương pháp nghiên cứu bổ trợ
Sử dụng tốn thống kê để xử lý số liệu đã thu đƣợc từ các phƣơng
pháp khác.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị. Danh mục tài liệu
tham khảo, nội dung cơ bản của luận văn đƣợc cấu trúc thành 3 chƣơng:
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt
động trải nghiệm sáng tạo cho giáo viên trung học cơ sở.

Chương 2. Thực trạng quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải
nghiệm sáng tạo cho giáo viên THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.
Chương 3. Biện pháp quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải
nghiệm sáng tạo cho giáo viên THCS huyện Kim Động, tỉnh Hƣng Yên.


Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƢỠNG
KỸ NĂNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM
SÁNG TẠO CHO GIÁO VIÊN
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu
1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài
* Nghiên cứu về kỹ năng và kỹ năng tổ chức hoạt động
Kỹ năng là vấn đề đƣợc nhiều tác giả ngoài nƣớc quan tâm nghiên cứu.
Đặc biệt từ nửa cuối của thế kỷ XIX sang đến thế kỉ thứ kỉ thứ XX, cùng với sự
phát triển mạnh mẽ của các ngành khoa học trong đó có tâm lí học, giáo dục
học vấn đề kỹ năng đƣợc quan tâm nghiên cứu nhiều hơn.
Các tác giả nhƣ: B.M. Cheplôp, A.N.Lêônchep, A.G. Côvaliôp… đều
khẳng định: Muốn phát triển năng lực cần nắm vững tri thức và vận dụng sáng
tạo những kỹ năng, kỹ xảo đã có vào hoạt động thực tiễn. Tác giả K.K.Platônôp
và G.G.Gôlubev cũng chỉ rõ: Kỹ năng là điều kiện quan trọng để hình thành
năng lực, ngược lại năng lực lại chi phối kỹ năng. Năng lực giúp cho kỹ năng
đƣợc hình thành nhanh chóng và ổn định, nếu khơng có năng lực trong lĩnh
vực hoạt động nào đó thì khó có thể hình thành kỹ thuật hành động chính xác,
thành thạo. Năng lực cịn thúc đẩy sự hình thành kỹ năng khơng chỉ trong một
lĩnh vực hoạt động mà cịn giúp hình thành kỹ năng trong các lĩnh vực hoạt
động khác tƣơng đƣơng. Điều này rất có ý nghĩa trong nghiên cứu để hình
thành hệ thống kỹ năng nghiệp vụ sƣ phạm, góp phần nâng cao năng lực sƣ
phạm cho giáo viên. Nghiên cứu về kỹ năng tổ chức hoạt động là hƣớng

nghiên cứu đƣợc phát triển từ đầu thế kỷ XX trở lại đây. Các nhà Tâm lý học,
học phƣơng Tây đã đi sâu nghiên cứu về kỹ năng tổ chức, lãnh đạo. Điển hình
là các tác giả: W.Benis, Mc.Call & Lombardo, R.Balke, G.A.Yulk, G.Courtois,
A.Makenzic,... Tác giả G.A.Yulk trong cuốn “Leadership in organization”
(Ngƣời lãnh đạo


trong một tổ chức) đã đƣa ra những kỹ năng tổ chức đặc trƣng của một ngƣời
lãnh đạo thành công, đó là: Thơng minh, kỹ năng nhận thức tốt, sáng tạo, khơn
khéo, kỹ năng nói hoạt bát, có sức thuyết phục, thông thạo về các phƣơng diện.
Trên thế giới nhiều trƣờng Ðại học đào tạo giáo viên thiên về kỹ năng hơn kiến
thức chuyên ngành. Giáo viên trƣớc tiên phải là ngƣời có khả năng tƣơng tác
tích cực với học sinh. Chính vì vậy, ngồi việc chú trọng rèn luyện phƣơng
pháp dạy học, giáo viên cần có khả năng truyền lửa, kỹ năng tổ chức những
hoạt động tƣơng tác với học viên,
Những nghiên cứu của các tác giả phƣơng Tây đã đóng góp những thành
tựu đáng kể trong sự phát triển các lĩnh vực hoạt động trong, đặc biệt là lao
động sản xuất. Từ những năm 60 - 70, các nhà Tâm lý học Xô viết cũng chú ý
nhiều đến kỹ năng tổ chức hoạt động. Đó là các nghiên cứu của
N.V.Cudơmina, A.G.Côvaliôv, P.M.Kecgientxev, L.I.Umanxki, A.N.Lutoskin,
L.T.Tiuptia... Tài liệu “Những nguyên lý của công tác tổ chức” của
P.M.Kecgientxev đã nghiên cứu về công tác tổ chức ở mức độ khái quát nhất.
Trong cuốn “Tâm lý học về cơng tác của Bí thƣ chi đoàn”, L.I.Umanxki và
A.N.Lutoskin đã nêu lên cấu trúc của hoạt động tổ chức bao gồm 9 hành động
đƣợc sắp xếp theo trình tự từ mở đầu đến khi kết thúc hoạt động. Những bƣớc
tiến hành đó đƣợc mơ tả khá đầy đủ, chi tiết, có thể vận dụng trong công tác tổ
chức các hoạt động tập thể cho học sinh để nâng cao hiệu quả tổ chức các hoạt
động và góp phần tạo nên một mơi trƣờng giáo dục tốt giúp các em học sinh
phát triển hơn cả về nhân cách và trí tuệ.
* Nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm sáng tạo

a.

Singapore: Hội đồng nghệ thuật quốc gia có chƣơng trình giáo dục
nghệ thuật, cung cấp, tài trợ cho nhà trƣờng phổ thơng tồn bộ
chƣơng hình của các nhóm nghệ thuật, những kinh nghiệm sáng tạo
nghệ thuật...


b.

Netherlands: Thiết lập trang mạng nhằm trợ giúp những học sinh có
những sáng tạo làm quen với nghề nghiệp. Học sinh gửi hồ sơ sáng
tạo (dự án)


của mình vào trang mạng này, thu thập thêm những hiểu biết từ đây; mỗi học
sinh nhận đƣợc khoản tiền nhỏ để thực hiện dự án của mình.
c.

Đức: Từ cấp Tiểu học đã nhấn mạnh đến vị trí của các kĩ năng cá biệt,
trong đó có phát triển lã năng sáng tạo cho trẻ, phát triển khả năng học
độc lập; tƣ duy phê phán và học từ kinh nghiệm của chính mình.

d.

Nhật: Ni dƣỡng cho trẻ năng lực ứng phó với sự thay đổi của xã
hội, hình thành một cơ sở vũng mạnh để khuyến khích trẻ sáng tạo.

Từ giữa thế kỷ XX, nhà khoa học giáo dục nổi tiếng ngƣời Mỹ, John
Dewey, với tác phẩm Kinh nghiệm và Giáo dục (Experience and Education) đã

chỉ ra hạn chế của giáo dục nhà trƣờng và đƣa ra quan điểm về vai trò của kinh
nghiệm trong giáo dục. Với triết lý giáo dục đề cao vai trò của kinh nghiệm,
Dewey cũng chỉ ra rằng, những kinh nghiệm có ý nghĩa giáo dục giúp nâng cao
hiệu quả giáo dục bằng cách kết nối ngƣời học và những kiến thức đƣợc học
với thực tiễn. Kolb (1984) cũng đƣa ra một lý thuyết về học từ trải nghiệm
(Experiential learning), theo đó, học là một quá trình trong đó kiến thức của
ngƣời học đƣợc tạo ra qua việc chuyển hóa kinh nghiệm; nghĩa là, bản chất
của hoạt động học là quá trình trải nghiệm. Một số quan niệm khác của các học
giả quốc tế cho rằng giáo dục trải nghiệm coi trọng và khuyến khích mối liên
hệ giữa các bài học trừu tƣợng với các hoạt động giáo dục cụ thể để tối ƣu hóa
kết quả học tập (Sakofs, 1995); học từ trải nghiệm phải gắn kinh nghiệm của
ngƣời học với hoạt động phản ánh và phân tích (Chapman, McPhee and
Proudman, 1995); chỉ có kinh nghiệm thì chƣa đủ để đƣợc gọi là trải nghiệm;
chính q trình phản ánh đã chuyển hóa kinh nghiệm thành trải nghiệm giáo dục
(Joplin, 1995).
Năm 2009, chƣơng trình giáo dục Hàn Quốc đã đƣa hoạt động giáo dục
trải nghiệm sáng tạo thành nội dung mơn học trong chƣơng trình của nhà


trƣờng phổ thông bao gồm: hoạt động tự chủ, hoạt động câu lạc bộ, hoạt động
từ thiện, hoạt động định hƣớng phát triển bản thân.


1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam
* Nghiên cứu về kỹ năng tổ chức hoạt động
Vấn đề nghiên cứu về kỹ năng cũng đƣợc nhiều tác giả trong nƣớc quan
tâm, đặc biệt là trong những năm gần đây. Phần lớn các tác giả Việt Nam
thƣờng vận dụng những kết quả nghiên cứu của các tác giả Xô viết vào việc
nghiên cứu kỹ năng trong một lĩnh vực hoạt động cụ thể. Điển hình là các tác
giả: Trần Trọng Thủy, Nguyễn Nhƣ An, Lê Khánh Bằng, Nguyễn Quang Uẩn,

Trần Quốc Thành… đã nghiên cứu những vấn đề cơ bản nhất về kỹ năng, vạch
ra những hƣớng đi cơ bản ở góc độ lý luận cũng nhƣ thực tiễn cho nhiều đề tài
nghiên cứu sau này. Nhiều tác giả Việt Nam đã lấy đối tƣợng nghiên cứu là các
kỹ năng cần hình thành ở học sinh, sinh viên trong học tập một môn học cụ thể
hoặc trong một lĩnh vực hoạt động nhất định. Điển hình là các tác giả: Dƣơng
Diệu Hoa, Nguyễn Thị Mùi, Cao Thị Thặng, Đỗ Thị Châu, Nguyễn Phụ Thông
Thái, Trịnh Văn Biền… Những tác giả này cũng những bài nghiên cứu của họ
đã đóng góp cơng sức vào lịch sử nghiên cứu về kỹ năng tổ chức giúp giáo viên
có thêm tài liệu tìm hiểu để các cơng trình nghiên cứu khác ngày càng hồn
thiện và đầy đủ, sáng tạo hơn.
Nghiên cứu về kỹ năng tổ chức hoạt động cũng đã đƣợc một số nhà
nghiên cứu quan tâm đến. Tác giả Trần Quốc Thành nghiên cứu “Kỹ năng tổ
chức trò chơi của chi đội trƣởng chi đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí
Minh”.Đây là một trong những cơng trình nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam đã
vận dụng lý luận về kỹ năng, kỹ năng tổ chức để nghiên cứu kỹ năng tổ chức
một hoạt động cụ thể - hoạt động trò chơi của thiếu nhi. Tác giả Hồng Thị
Oanh với cơng trình “Nghiên cứu kỹ năng tổ chức hoạt động chơi cho trẻ 5 tuổi
của sinh viên CĐSP mẫu giáo” đã phân tích kỹ năng tổ chức hoạt động vui chơi
cho trẻ bao gồm một hệ thống 28 kỹ năng đƣợc chia thành 5 nhóm.
Ngồi ra cịn có những nghiên cứu về kỹ năng tổ chức hoạt động nhƣ:
“Kỹ năng tổ chức hoạt động dạy học của giáo viên” của tác giả Mai Bích Thu;


“Tìm hiểu quá trình hình thành kỹ năng tổ chức nghiên cứu khoa học giáo dục
cho sinh viên các trƣờng ĐHSP” của Nguyễn Thị Hảo; “Bƣớc đầu tìm hiểu
việc rèn luyện kỹ năng tổ chức công tác chủ nhiệm lớp cho sinh viên năm thứ 2
ở các trƣờng ĐHSP” của Bùi Thị Mùi,... Các nghiên cứu này cũng đã góp phần
làm phong phú thêm những ứng dụng của lý luận về kỹ năng tổ chức vào từng
lĩnh vực hoạt động cụ thể. Nhìn chung ở Việt Nam những cơng trình nghiên
cứu về kỹ năng tổ chức các hoạt động thuộc lĩnh vực khoa học giáo dục còn

chƣa nhiều.
* Nghiên cứu về hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động định hƣớng
giáo dục. Cách gọi tên có thêm cụm từ “sáng tạo” nhằm mục đích nhấn mạnh
vai trị của chủ thể hoạt động và mục đích, ý nghĩa của loại hoạt động này.
Triển khai hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo chính là thực hiện quan
điểm, định hƣớng “học đi đơi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất,
nhà trƣờng gắn liền với xã hội”.
Từ thời kỳ đầu của nền giáo dục nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hịa, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ phƣơng pháp để đào tạo nên ngƣời có đức tài là
“Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, nhà trƣờng gắn liền
với xã hội”. Đây cũng là nguyên lý giáo dục đƣợc quy định trong Luật giáo dục
Việt Nam [28]. Tuy vậy, trong thời gian vừa qua, do cách hiểu và cách làm,
Giáo dục và Đào tạo chƣa đạt đƣợc nhiều thành công trong việc thực hiện nguyện
lý này.
Trong thời gian gần đây, theo yêu cầu của đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo, một hoạt động giáo dục đƣợc biết đến với tên gọi là “hoạt
động giáo dục trải nghiệm sáng tạo” đã nhận đƣợc nhiều sự quan tâm của các
nhà khoa học, các nhà quản lý giáo dục và giáo viên:
- Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đƣa hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo vào
trong chƣơng trình giáo dục phổ thông, giúp các nhà trƣờng khắc phục những


hạn chế tồn tại trong chƣơng trình giáo dục hiện nay, đáp ứng yêu cầu cấp thiết
của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.


- Hƣớng dẫn thực hiện nhiệm vụ GDTrH năm học 2014-2015, 2015- 2016 của
bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các sở Giáo dục và Đào tạo đa dạng hóa các
hình thức học tập, chú trọng các hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo,

nghiên cứu khoa học của học sinh.
- Bộ Giáo dục và Đào tạo (2014), Kỷ yếu hội thảo “Tổ chức hoạt động trải
nghiệm sáng tạo khoa học kỹ thuật trong trƣờng Trung học” [7].
- Bùi Ngọc Diệp (2015), “Hình thức tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo
trong nhà trƣờng phổ thơng”, Tạp chí Khoa học Giáo dục, số 113- tháng
02/2015, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam [15].
- Nguyễn Thị Hiền (2014), “Hoạt động trải nghiệm sáng tạo kinh nghiệm Hàn
Quốc và Việt Nam”, Tạp chí giáo dục, 308 (1), tr.88-97 [19].
- Đinh Thị Kim Thoa (2014), Trải nghiệm sáng tạo, hoạt động quan trọng trong
chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới, Đại học Giáo dục [33].
- Đỗ Ngọc Thống (2015), “Hoạt động trải nghiệm sáng tạo từ kinh nghiệm giáo
dục quốc tế và vấn đề của Việt Nam”, Tạp chí Khoa học giáo dục, 115(1), tr.1316 [34].
- Ngô Thị Tuyên (2015), “Khái niệm hoạt động trải nghiệm sáng tạo”, Công
nghệ giáo dục - tin tức [38],...
Có thể nói, hoạt động giáo dục trải nghiệm sáng tạo khơng hồn tồn xa
lạ đối với giáo dục Việt Nam, tuy nhiên để triển khai thực hiện hoạt động giáo
dục này một cách có hiệu quả tại các trƣờng Trung học cơ sở thì nhà quản lý
giáo dục chiếm một vai trò rất quan trọng.
Thực tế từ trƣớc đến nay chƣa có cơng trình nghiên cứu về quản lý bồi
dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho GV Trung học cơ
sở, mà thực tiễn hiện nay lại đòi hỏi rất nhiều. Do đó, việc nghiên cứu và đề
xuất các biện pháp quản lý bồi dƣỡng kỹ năng tổ chức hoạt động trải nghiệm
sáng tạo cho GV Trung học cơ sở, đặc biệt là các trƣờng Trung học cơ sở thuộc
huyện Kim Động tỉnh Hƣng Yên là việc làm hết sức cần thiết.


1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý:
Theo tác giả Taylor: "Làm quản lý là bạn phải biết rõ: muốn người khác

làm việc gì và hãy chú ý đến cách tốt nhất, kinh tế nhất mà họ làm".[Dẫn theo
37]
Theo tác giả Fayel: "Quản lý là một hoạt động mà mọi tổ chức (gia đình,
doanh nghiệp, chính phủ) đều có, nó gồm 5 yếu tố tạo thành là: kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo, điều chỉnh và kiểm soát. Quản lý chính là thực hiện kế hoạch, tổ
chức, chỉ đạo điều chỉnh và kiểm soát ấy”.[Dẫn theo 37]
- Tác giả Hard Koont thì cho rằng "Quản lý là xây dựng và duy trì
một mơi trường tốt giúp con người hồn thành một cách hiệu quả mục tiêu
đã định".[19]
Từ những khái niệm trên, theo chúng tôi "Quản lý là hoạt động hay tác
động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý
trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ
chức".
Quản lý là một hoạt động có chủ đích, là sự tác động liên tục của chủ
thể quản lý đến khách thể quản lý về nhiều mặt bằng một hệ thống các luật
lệ, chính sách, nguyên tắc và các phƣơng pháp cụ thể nhằm thực hiện các
mục tiêu xác định.
Trong quá trình quản lý, chủ thể tiến hành các hoạt động cơ bản nhƣ: xác
định mục tiêu, chủ trƣơng, chính sách, kế hoạch; tổ chức thực hiện, điều chỉnh
các hoạt động để thực hiện các mục tiêu đề ra. Trong đó, mục tiêu quan trọng
nhất là nhằm tạo ra môi trƣờng, điều kiện cho sự phát triển của đối tƣợng quản lý.
Sự xuất hiện của hoạt động quản lý trong dẫn đến mối quan hệ giữa
chủ thể và khách thể quản lý và những mối quan hệ qua lại của các nhân tố