SKKN một số kinh nghiệm tổ chức trò chơi trong dạy luyện từ và câu nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 2

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỈM SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC TRÒ CHƠI
TRONG DẠY LUYỆN TỪ VÀ CÂU NHẰM GÂY
HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH LỚP 2.

SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Tiếng Việt

1


A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài:
Việc nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường là một trong những
việc làm quan trọng góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân tài cho đất nước.
Chính vì vậy, trên bục giảng có nhiều giáo viên trăn trở, suy tư, chưa hài lòng
với chất lượng giờ dạy nên đã miệt mài nghiên cứu, tìm tịi những sáng kiến
mới, những kinh nghiệm hay nhằm đổi mới phương pháp dạy học cho phù hợp
với đặc thù của môn học và phù hợp với nhận thức của học sinh, giúp các em
học tập một cách tự giác, nhẹ nhàng, tự nhiên mà lại hiệu quả. Đây là một trong
những yêu cầu cấp thiết của ngành giáo dục nói chung và bậc tiểu học nói riêng.
Qua thực tế giảng dạy lớp 2 nói chung và ở mơn Tiếng Việt 2 nói riêng, tơi
nhận thấy rằng: sách giáo khoa Tiếng Việt 2 giúp học sinh hình thành kĩ năng sử
dụng tiếng Việt (nghe- nói- đọc- viết), kĩ năng thực hành giao tiếp cụ thể. Nội
dung sách giáo khoa tinh giản, tích hợp các kiến thức thiết thực mang tính cập
nhật, phù hợp với tâm sinh lí lứa tuổi học sinh tiểu học trong thời đại mới hiện
nay.

Đối với học sinh lớp 2, vốn từ của các em cịn rất hạn chế, việc tìm hiểu và
sử dụng từ cịn lúng túng, gặp rất nhiều khó khăn cần phải được bổ sung và phát
triển để đáp ứng nhu cầu học tập và giao tiếp. Muốn nói hay viết giỏi đều phải
dùng từ. Từ là vật liệu để cấu thành ngôn ngữ. Hiểu được nghĩa của từ đã khó,
cịn phải biết dùng từ như thế nào cho hợp văn cảnh, đúng ngữ pháp cịn khó
hơn. Cho nên, việc dạy cho học sinh nắm vững Tiếng Việt không thể không coi
trọng việc dạy phân môn luyện từ và câu, đặt nền móng cho việc tiếp thu tốt các
mơn học khác ở các lớp học trên. Để dạy học luyện từ và câu ở lớp 2 có hiệu
quả, khơng những đòi hỏi người thầy phải biết cách khai thác từ ngữ qua vốn
sống của trẻ nhằm xây dựng hệ thống kiến thức trên cơ sở khai thác qua các câu
có từ thuộc chủ đề nhằm bổ sung, củng cố, khắc sâu hệ thống kiến thức cho trẻ.

2


Ngoài ra người giáo viên phải biết phối hợp một cách linh hoạt các phương
pháp đặc trưng của môn học như phương pháp đóng vai, phương pháp thảo luận
nhóm, hỏi đáp theo cặp, tổ chức trò chơi… để học sinh được thực sự tham gia
xử lí các tình huống có vấn đề, lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, tự nhiên,
hiệu quả.
Qua dự giờ trên lớp và thực tế giảng dạy ở đơn vị mình cơng tác tơi nhận
thấy : ở trường Tiểu học về việc dạy luyện từ và câu, bên cạnh những thành
cơng cịn nhiều hạn chế. Học sinh của chúng ta kĩ năng thực hành giao tiếp chưa
đạt được yêu cầu đề ra. Những năng lực giao tiếp, ứng xử của học sinh không
phải tự nhiên mà có. Nhà trường phải từng bước hình thành và trường tiểu học
nhận nhiệm vụ đặt viên gạch đầu tiên.
Trong suốt q trình dạy học, tơi ln trăn trở, suy ngẫm, nghiên cứu để tìm
ra cách dạy học thích hợp sao cho tiết dạy nhẹ nhàng, tự nhiên, đạt hiệu quả cao,
để rồi giáo viên sẽ là người " Thắp sáng lên những ngọn lửa" trong mỗi học
sinh. Đặc biệt với lứa tuổi học sinh lớp 2. Một trong những hoạt động tạo hứng

thú học tập cho học sinh rất hiệu quả, học sinh học mà chơi, chơi mà học, nâng
cao chất lượng giờ dạy. Vì vậy tơi mạnh dạn đưa ra " Một số kinh nghiệm tổ
chức trò chơi trong dạy luyện từ và câu nhằm gây hứng thú học tập cho học
sinh lớp 2". Đây là một vấn đề bản thân tơi tâm đắc và muốn góp phần nhỏ bé
vào lĩnh vực này.
II. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu thực trạng tổ chức trò chơi trong dạy và học luyện từ và câu
nói riêng của giáo viên và học sinh lớp 2 trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp
nâng cao chất lượng dạy luyện từ và câu cho học sinh lớp 2 theo chương trình
tiểu học nói chung.
III. Đối tượng nghiên cứu:
Đề tài này nghiên cứu về phương pháp tổ chức trò chơi trong dạy luyện từ
và câu nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh lớp 2 . Tổng kết những kinh
3


nghiệm đạt được tại lớp 2B trường Tiểu học Ngọc Trạo – Bỉm Sơn – Thanh
Hóa.
IV. Phương pháp nghiên cứu:
Thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này tôi sử dụng phối hợp các phương
pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu : Thường xuyên sưu tầm tra cứu sách
báo tài liệu có liên quan đến nội dung đề tài, qua đó phân tích tổng hợp hệ thống
hóa theo mục đích nghiên cứu.
- Phương pháp thực nghiệm : áp dụng trong quá trình dạy học trên lớp
- Phương pháp điều tra phỏng vấn : Tiến hành một số câu hỏi dạng trắc
nghiệm và tự luận cho các nhóm học sinh và điều tra qua phiếu liên qua đến việc
phân tích đánh giá việc học của học sinh, hay thông qua phỏng vấn trực tiếp qua
đó nắm bắt được thực trạng.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm : Qua các hoạt động, giáo viên ghi

chép từ đó đúc rút kinh nghiệm được và chưa được tổng hợp đi đến kết luận.
- Phương pháp thống kê toán học : sử dụng phương pháp thống kê tốn
học nhằm phân tích thực trạng vấn đề nghiên cứu.

B. NỘI DUNG.
I. Cơ sở lí luận:
1. Trị chơi học tập là gì?
Trị chơi học tập là trị chơi mà luật chơi của nó bao gồm các quy tắc gắn
với với kiến thức kĩ năng có được trong hoạt động học tập, gắn với nội dung bài
hoc, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, thông qua
chơi học sinh được vận dụng các kiến thức đã học vào các tình huống trị chơi
và do đó học sinh được luyện tập thực hành củng cố, mở rộng kiến thức, kĩ năng
đã học.

4


Trị chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, tạo bầu khơng
khí dễ chịu thoải mái trong giờ học, giúp học sinh tiếp thu kiến thúc một cách tự
giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện củng cố kiến thức đồng thời phát triển
vốn kinh nghiệm được tích lũy qua hoạt động chơi.
Trị chơi học tập rèn kĩ năng , kĩ sảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ sử
dụng trị chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành hoạt động vui và hấp dẫn
hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trò chơi học tập khơng chỉ là phương tiện mà cịn là phương pháp giáo
dục. Như Bác Hồ đã nói: “ Trong lúc học cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui
cũng cần cho chúng học”.
2. Cơ sở lí luận của phân môn luyện từ và câu:
Môn Tiếng Việt ở Tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt động
ngơn ngữ cho học sinh. Năng lực đó thể hiện trong bốn hoạt động tương ứng với

chúng là: nghe, đọc, nói, viết. Hình thành và phát triển ở học sinh các kĩ năng sử
dụng Tiếng Việt để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa
tuổi.
Phân môn luyện từ và câu là một phân mơn thực hành có vai trị và nhiệm
vụ vơ cùng quan trọng. Nhiệm vụ lớn nhất của nó là hình thành năng lực giao
tiếp cho học sinh.
Ở lớp 2 mục tiêu và nhiệm vụ nói trên được cụ thể hóa thành những yêu
cầu cơ bản về kĩ năng và kiến thức đối với học sinh như sau: học sinh nói đủ
câu, biết sử dụng từ để đặt câu theo các mẫu câu cho sẵn, biết dùng từ cho sẵn
để đặt câu.
Qua việc nghiên cứu nội dung chương trình và phương pháp dạy học phân
mơn luyện từ và câu ở lớp 2, tôi thấy: Luyện từ và câu lớp 2 tập trung thực hiện
yêu cầu cơ bản: Hình thành kĩ năng giao tiếp cụ thể qua các chủ đề, chủ điểm
mà các em được học. Học sinh biết dùng từ đặt câu cho hợp văn cảnh, đúng ngữ
pháp.
5


6