Xã hội hóa về giới ở tầng lớp thanh niên tác nhân và ảnh hưởng (khảo sát một số nhóm sinh viên thành phố hồ chí minh

TAP CHl KHOA HOC XA HOl so 7 (239) 2018

XA HOI HOA v e Giai O TANG LOP
THANH NIEN: TAC NHAN VA ANH HUONG
(Khao sat mot s 6 nhom sinh vien T h a n h p h 6 1-16 Chi iVIinh)
NGUVeN XUAN NGHIA'
PHAM T H | KIM Y S N "
TON NLf HOANG H 6 N G ' "
VU NGOC Q U V N H " "

Nam 2000, chung toi da thwc hien nghien ciru ve qua trinh xa hoi hoa ve giai &
tre em. Hen 15 nam sau, nghien cwu nay dwac thwc hien v6i cung mot chij de,
nhwng doi twang ldoi chieu nay con nhieu han che va twang doi, vi inghien cwu theo chieu dgc (longitudinal research design, hay con ggi la thiet /re
nghien cwu lap lai) dung nghTa. Bai viet cho thay qua trinh xa hoi hoa ve giai
chinh la qua trinh hoc hoi vai tro giai thong qua cac tac nhan xa hoi nhw gia dinh,
ban be cung iwa tu6i, nha trwang, phwang tien truyen thong dai chung, cac to
chwc xa hgi. Nhw vay, tcwu da tw dat minh trong vien twang ly thuyet cau true - chwc nang (structurofunctionalism). Nhwng dong thai, voi nhwng so lieu doi chieu theo thai gian,
nghien cwu cho thay nhu'ng bien doi sau sac trong nhan thwc ve giai va ky thi
giai a cac ca nhan. Nhwng thay doi nhan thwc nay do chinh nhwng bien chuyen
trong moi trwang xa hoi tao ra.
TwlKhoa: xa hoi hoa v i gioi, thanh nien, sinh vien, TPHCM
Nh$n bai ngay: 2/8/2018; dwa vao bien tap: 3/8/2018; phan bien: 7/8/2018; duyet
dang: 4/9/2018
Gioi va gioi tinh la nhyng khia canh
rat quan trpng, chi p h i i nhieu hanh vi
va hoat dong cua con ngygi. Trgng
qua trinh trg thanh mpt thanh vien
cua xa hpi, m i l ca nhan d i u da hpc

hoi vai tro gigi qua qua trinh xa hpi
h6a v i gioi keo dai s u i t ca cupc doi
cua minh. Do do, tim hieu qua trinh

xa hpi hoa ve gigi o t i n g lop thanh
nien phai d y g c dat trcng chu ky sing
cua doi ngyoi"'. Nam 2000, chiing toi
da thyc hien nghien ciru "Qua trinh xa
hpi hoa v i gigi g tre em"'^'. Quang
thgi gian hon 15 nam qua khpng phai
la dai, nhyng cDng du cho phep nhin
lai, d i cc nhifng so sanh, d i i chiiu'^'.
Nhy vay, nghien ciru nay nhim bo

• Trying Oai hpc Mo Thanh phi
Ho Chi Minh.

^^"9 ^ ^ ™ <=3i nhin t i n g quat v i qua
trinh xa hgi hga v i gigi ngi chung, dac


NGUYEN XUAN NGHTA VA NHIEU TAC GlA - XA HOl H 6 A VE GIO-I 0 TANG L^P..

biet a t i n g lap thanh nien; qua do
n h i m tim hieu cac khuon mau v l giai
da hinh thanh nhu t h i nao qua cac
tac nhan xa hpi hoa; mat khac, phln
nao cung cho phep ta hilu nhung biln
doi v l nhan thuc giai trong quang thai
gian qua.

ca nam giai (dong tinh)" (Hoang Ba
Thjnh, 2012).

Tren ITnh vyc giao due, co the ke d i n
bai nghien cu-u cua TrIn HOu Quang
(2011) Chieu kich giai trong sach giao
khoa cua nen giao due pho thong d
Viet Nam, qua do tac gia phan tich npi
dung sach giao khoa cua sau mon hoc
1. T 6 N G Q U A N TAI LIEU, MUG TIEU,
chinh t u lap 1 tai lap 12 trong n i n
c a S d LY THUYET VA PHU-aNG
giao due p h i thong a Viet Nam hien
PHAP NGHIEN CLTU
nay dudi goc dp gidi. Nghien cuu cua
15 nam qua, da co mot s i nghien
Nguyen Xuan NghTa va ding nghiep
cuu, bai viet co lien quan d i n xa hpi
(2014) Tim hieu he thong gia th dwac
hoa ve giai, dac biet trong ITnh vyc
chuyen tai qua sach giao khoa giao
giao due va truyin thong dai chung.
due dao dCfc, giao due cong dan a bac
Trong ITnh vyc truyen thong dai
hoe pho thong tai Viet Nam hien na/^\
chung, co the ke d i n bai v i l t cua cac
trinh bay cac he thing gia tri duac
tac gia T r I n Thj Kim Loan (1998),
giang day mot each chinh thuc va phi

T r I n Thj T u y l t Mai (2001), Nguyin
chinh thue trong he thing giao due
Quy Thanh va Pham Phuang Mai
pho thong d Viet Nam.
(2004), Dang Thj Anh Tuylt (2012),
Trong b i i canh da dang nhu vay,
Hoang Ba Thjnh (2012)*"'. Trong cac
nghien cuu nay tim hilu hien trang
bai v i l t nay, qua nghien cu'u cac
qua trinh xa hpi hoa v l gidi qua phan
phuang tien truyin thong dai chung
tich anh hudng cua nhi>ng tac nhan
nhy bao in, bao dien tu, vo tuyin
d i n qua trinh nay, d mot s i nhom
truyin hinh, radio, cac tac gia da
thanh nien tai TPHCM, trong cac moi
phan tich hinh anh, ngon ngu vilt, lai
trudng nhu: gia dinh, ban be, trudng
noi va cho thIy hinh tuang nguai phu
hpc, cac phuang tien truyin thong dai
nu- dugc s u dung de cung c l cac
chung, cac to chue xa hpi; ding thai,
khuon m i u giai va di xa han, xem
cung m u l n xem xet cac danh gia cua
ngyai phu nu !a d i i tugng tinh due
thanh nien v l t i m quan trpng cua cac
cua nam gio'i. Tuy nhien, mot s i
tac nhan nay tren mpt s i ITnh vyc co
nghien cuu cho thay dang co nhung
lien quan d i n xa hpi hoa v l gidi; culi

bien chuyen v l khuon m l u giai (TrIn
cung, khao sat nhu'ng biln chuyen ve
Thi T u y l t Mai, 2001); va g i n day x u l t
ky thj gidi.
hien cac tap chi danh rieng cho nam
giai va nu" giai, trong do x u l t hien
Co nhiiu ly thuylt giup ta tim hieu qua
cac hinh anh nam giai khong kem
trinh xa hpi hoa ve gidi: cac ly thuylt
phln sexy, va "... nam giai da va dang
dong thai tam ly hpc cua S. Freud, N.
la d i i tuang tinh due cua nu" giai va
Chodorov, cac ly thuylt sinh hoc, cac


TAP CHl KHOA HOC XA HQl so 7 (239) 2018
ly thuyit hgc hoi thong qua xa hgi
(social learning theories), ly thuyit c i u
triic - chirc nang, ly thuyet phat triin
nhan thirc cua J. Piaget, G.H. Mead, L.
Kolhberg, C. Gilligan ([1983], 2003) va
g i n day hon, l i i tiip can kiin tao luan
CO tinh thcyi thygng (xem Nguyin
Xuan Nghia, 2000 va 2016). Nhiiu dtr
lieu cua nghien ciru nay phii hgp va
cung CO ly thuyit hpc hoi thong qua xa
hpi, ly thuyit c i u true - chirc nang va
ly thuyit nhan thirc gigi ma chiing tci
sy dung trcng nghien ciru nay. Voi ly
thuyit hpc hoi xa hpi, con ngyoi hpc

hoi va cung co cac khuon m i u gigi
thgng qua cac tac nhan xa hpi hoa
bing quan sat va irng xu' dap irng
nhifng n i i m tin va chg dgi ve vai tro
gioi. Theo ly thuyit nhan thirc gigi, ca
nhan tir r i t som da co nhan thirc v i
gioi cua chinh minh va co nhtrng hanh
vi thich hgp vgi gigi va nhan thirc gigi.
Ly thuyet c i u true - chirc nang cho
thay moi tryong va cac djnh c h i xa
hgi tac dong len nhifng khia canh
khac nhau ciia qua trinh xa hpi hoa v i
gio'i.
B i thu thap dy lieu cho d i tai nay,
nhom nghien ciru da sir dung phygng
phap ban cau hoi va phong v i n sau
(do khong gian cua bai viit, phong
v i n sau khong dygc trinh bay g day).
Ban cau hoi dygc thyc hien theo each
chgn m i u dinh ngach va tinh eg, vgi
200 sinh vien Trygng Dai hpc T y
nhien (dai dien che khii ty nhien) va
Tryong Dai hpc Sy pham TPHCIVI
(khii C, dai dien che khii xa hpi nhan
van), tire la 100 sinh vien cho mpt

trycyng, trong do ntr chiem 50% va
nam 50%, phan be deu chg b i n nam
hpc cua bac cif nhan. Ben canh do,
nghien ciru tai lieu la mgt phygng

phap kheng t h i thiiu'°'.
2. CAC TAC NHAN CUA QUA TRINH
XA HOI HOA v e GIOI O THANH NIEN
2.1. Gia dinh
Thgng thygng, trpng cac tac nhan anh
hyong len qua trinh xa hpi hoa, vin
cc quan diem cho ring gia dinh chf co
tac dong manh len nhan each ca nhan
trpng tuci tho va thcfi nien thiiu. Vay
gia dinh con co nhu'ng tac dong gi len
thanh nien va cac khuon m i u gigi
trong thgi men thiiu cc con anh
hygng? Trong nghien ciru nay, dyoi
goc dg gioi, chung toi tim hieu hai
khia canh: (1) s y tham gia cong viec
trong gia dinh, (2) mong muin cua
cha me v i cac tinh each cua nam nu'
thanh nien.
Sw tham gia cong viec trong gia dinh
Trong xa hpi truyen thong, png ba ta
thyong co cau "dan ong xay nha, dan
ba xay to i m " da phin nao the hien
dygc vai tro ciia ngygi dan ong va
ngyc^i phu nif trong gia dinh. Dan ong
"xay nha" g day chinh la the hien
nhtrng ccng viec mang tinh chit ben
ngoai cho nen ngygi dan ong dygc
coi la "tru cpt", la ngygi ganh vac
nhifng cong viec "nang nhpc", "viec
Ion" cua gia dinh. Ccn ngygi phu nQ'

"xay tg am" chinh la quan xuyin, chu
tpan nhyng cpng viec ben trcng, lo
viec nuci dygng ccn cai, ngi trg, bep
niic... Cc the t h i y , ngyoi dan ong
trong xa hpi truyen thing mang tinh


NGUYSNXUANNGHTAVANHieUTACGiA - XA HOl H 6 A V£ GlOl 6 T A N G LCP...

19

"gia trudng", khong bao gid lam
nha CO s y khac biet giua nam va nO
nhung cong viec "dugc cho 1^" cua mang y nghTa thing ke). Co 4 cong
phu nij' nhu vao b I p n l u an hay may
viec: quet dpn (X^ = 0.817; p > 0.05),
chCii rua nha tam (X^ = 0.022; p >
va...
0.05), ui x i p q u i n ao (X^ = 0.000; p >
Do la quan niem cua ngay xua, con
0.05) va ripa chen (X^ = 0.194; p >
trong xa hpi ngay nay, s y phan cong
0.05) ca hai gidi d i u co lam va khong
lao dong trong gia dinh khong con
nghieng qua nhieu v l phia nu gidi. Co CO s y khac biet l l m giu'a nam va nO.
nhung viec ma nam va nu* d i u lam Con 6 cong viec khac g I m : n l u an, di
chg, may va, sua dien nude, giat giu,
nhu nhau.
khoan tudng b i t I c d i u co s y khac
Tuy nhien. Bang 1 cho thay viec tham

biet giua nam thanh nien va nu* thanh
gia cong viec trong gia dinh co khac
nien. Co the thIy, nhung cong viec
biet tuang doi ro rang giua nam thanh
khong co s y khac biet giua nam va nO'
nien va nu thanh nien (6/10 cong viec
Bang 1. Cong viec trong gia dinh, ph§n theo gidi
NghlSr ciru 2016

Cong viec
Nam (%)
1. Nau an

2. Bi cho

3. Quet dpn

4. May va

Co 14m

74

X^

P

P

88

6.36

<0.01

< 0.000

15.78

<0.001

< 0.000

0.817

>0.05

>0.06

10.28

<0.001

< 0.000

33.41

<0.001

< 0.000

0 022

>0.06

4.439

<0.025

0.000

>0.05

32.105

<0.001

< 0.000

0.194

>0.05

< 0.000

Khong 14m

26

12

Co lam

40

68

Khong lam

60

32

Co lam

87

91

Khong lam

13

9

5

20

95

80

Co lam
Khong lam

5. Sira dien
nyOc

Co lam

37

4

Khong lam

63

96

6. Chui r y a
nha tam/tpilet

Co 14m

34

35

Khong lam

66

65

7. Giat giO

Co 14m

66

83

Khong 14m

34

17

Co lam

44

44

Khpng 14m

56

56

8. Oi, xep
quan ao

Nghien ciru 2000

ua (%)

9 Khoan
tuOng, b i t oc

CO 14m

30

1

Khpng 14m

70

99

10. Rira Chen

Co lam

62

65

KhOng 14m

38

35

Ngudn' Kit qua khao Scit iJl tSi cua nh6m tSc gia, thSng 11/2015.

<0.002


TAP CHl KHOA HQC XA HQl so 7 (239) 2018
la nhom cong viec mang tinh ca nhan,
sach se gpn gang. Trong nhifng cong
viec CO sy khac biet giu'a nam va ntr,
nhcm cgng viec ngi trg (niu an, di
chg, may va, giat giu) co ty le thanh
nien nif tham gia nhiiu hgn; ngygc lai
nhom cong viec c i n phai diing sire
manh, mang tinh ky thuat va nguy
hiem (sira chifa dien nyoc, khoan
tygng b i t i c ) la ccng viec thanh nien
nam thygng dam nhan.
Di sau vao mgt ccng viec ngi trg la
n i u an, de tim hieu mire dp thyc hien
cac khuon m i u gioi, voi cau hoi "Ban
CO biit n i u an hay khong biit n i u
an?"''' Phan Ign cac sinh vien d i u

dya ra cau tra loi khang djnh. Trong
72 thanh nien biit niu an r i t t i t (co
t h i n i u cho ca gia dinh) cc 28 nam va
44 ntr chiim ty le 28% va 44%; trcng
114 thanh nien chi biit n i u vai mon co
61 nam va 53 ntr chiem ty le 6 1 % va
53%; trong 14 thanh nien khong biit
n i u an CO 11 nam va 3 nif chiim ty le
11%va3%.
Nhin chung, viec n i u an dygng nhy
la cong viec hai gigi d i u biit va co the
lam (niu cac mon don gian). d ngyoi
con gai, voi nhic nho "may khong biit
n i u an, d i ai dam ryoc may", chinh
ngygi me da chuan bj qua trinh xa hgi
hoa dgn trygc (anticipatory socialization),
d i ngyoi con gai d i thich irng vol vj
tri sau nay. Tuy nhien, diiu dang chu
y g day la co 28% nam thanh nien nau
an r i t t i t , co the nau cho ca gia dinh.
IVlac dii CO sir khac biet tyong d i i
giya nam va ny trcng mire dg n i u an
r i t t i t (diim each biet: 16%), nhyng

CO the t h i y day la mpt thay dpi Ion
trpng nam thanh nien. Va diiu do
cung ly giai d y g c p h i n nag tinh "dam
dang" khgng con la mpt trong nhyng
tieu chuan hang d i u dat ra o ngygi
phu nif trong cupc sing chung sau

nay (xin xem Bang 4).
Nguin goc thanh thj hay nong thon co
chi p h i i nhit djnh d i n mire dp biet
hay khong b i i t n i u an cua thanh nien.
Ty le nhyng ban thanh nien sinh ra va
Ign len g thanh thj va thj xa, thj trin
khong biit nau an nhiiu hgn o nong
thon; g thanh thj 10,8%, thj trin 8, 3%
va nong thon 2,6%. Va ngygc lai,
40% thanh nien g i c nong thon biit
n i u an r i t tot; ty le nay o thj trin la
35% va thanh thj 32%. Thanh nien
nong thon tif nho da co thgi quen giiip
dg gia dinh trgng cong viec ngi trg.
l\/long dai cua cha me va tinh each
cua thanh nien
Nghien ciru qua trinh xa hoi hoa ve
giai a tre em (Nguyen Xuan NghTa,
2000), qua mong dgi cua cha me, da
phan loai met s i tinh each g tre em
nam va tre em nif nhy trinh bay a
Bang 2. Co the thiy, quan niem v i
nam gioi va ny gigi o tre em cung
dygc the hien a nhtrng tinh each ma
cha me mong dgi o con cai minh. Tre
em nam thyong dygc cha me mong
dgi nhifng tinh each mang tinh "manh
me, dan dl, hyo'ng ngoai", hygng cac
em vao vai tro cua ngygi tru cpt, ngygi
quyit djnh trong gia dinh va xa hpi.

Trong khi dd, tre em nif thycrng dygc
hyong den "cong dung ngon hanh"
mang tinh "nhe nhang, hygng ngi",


NGUYEN XUAN NGHTA VA NHIEU TAC G I A - X A H O I H 6 A V £ GICI C T A N G LO'P ..

21

Bang 2. NhOng tinh each dugc mong dgi nhlt d tre em nam v^ tre em nu (xep theo
cudng dp tu manh din yiu)
Tre em n u

Tre em nam
1. Manh me, cCnng r i n , quyet doan

- K i l n hau, diu dang, d l thu'ong, thuy mj

2. Thao v^c, nhanh nhen, nang dong

- Dam dang, quan x u y I n

3. T y lap

- T l nhi, y tu, kin dao

4, T h i n g t h i n , trung thyc

- V a n g loi, ngoan ngoan

5. Ham hoc, hpc hoi

- N i t n a , 6Cec hanh

6. Can dam, dOng cam

- Sgch se, gpn gang

7. H i l u thao

- Hieu thao

8. Dao dO'c

- Ham hpc

9. GiOp 6& ngu'o'i khac

- Chung thuy

10. Hoat b&t, vui ve

- Thanh that, trung thuc

Ghi chu: Day la cau hoi nhieu sy lya chpn
Nguon. Nguyin Xuan NghTa, 2000: 47.
Bang 3. Nhung tinh each cha me thudng giao dgc a thanh nien, phan theo gidi
Hieu so (A - B)

Nam (%) (A)

N y (%) (B)

1. Sach se, gpn gang

85

86

-1

2. T y lap

80

70

10

3. T h i n g th4n, trung thyc

80

66

15

4. Manh me, cyng r4n

73

37

36
19

Oirc tinh, tinh c4ch

5. Giiip do' ngyOi khac

73

54

6. Nhanh nhen, thao vat

40

40

0

7. T i nhi, y tir

31

54

-23

8. Hien h4u, dju d4ng

12

36

-23

9. Dam dang, quan xuyen

11

31

-20

10. N i t n a , dye hanh

5

27

-22

Nguon: Kit qua khap sat de tai cua nhom t4c gia. th4ng 11/2015.
"phuc vu, cham soc" ngygi khac,
hydng v i nhifng cong viec trcng gia
dinh.
Tuy nhien, do la nhyng k i t qua nghien
ciru each day hgn mygi lam nam. Vol

m i u nghien ciru nam 2015, nhyng
tinh each ma cha me thyong giao due
g thanh nien nam ny hien nay da
khac.

Theo y kien cua sinh vien nam (dygc
lya chpn t i i da 5 dap an), 85% nam
thanh nien dygc giao due tinh sach se,
gpn gang, 80% dygc giao due tinh ty
lap va tinh thing than, trung thyc,
73% dygc giao due tinh manh me,
cirng r i n va giiip dg ngycyi khac...
Trong khi do, theo y kiin cua sinh vien
nif (dygc lya chpn t i i da 5 dap an).


TAP CHl KHOA HQC XA HQl so 7 (239) 2018
86% nif thanh nien dygc giao due tinh
sach se, gpn gang, 70% dygc giao
due tinh ty lap, 65% dygc giao due
tinh thing than, trung thyc; 54% dygc
giao due t i nhj, y tir va giiip do ngycyi
khac. Nhy vay, nhtrng tinh each mang
tinh khuon m i u truyin thing v i n co
sy khac biet tygng d i i giifa nam va
ntr nhy; "manh me, cirng rin", thing
t h i n trung thyc", "giiip dg ngyoi khac"
dygc doi hoi g nam nhieu hgn va
"hien hau, dju dang", " t i nhj, y tir", "nit
na, dire hanh", "dam dang, quan

xuyin" dygc dygc giao due g nif
nhieu hon. Ngoai ra, xuat hien nhu'ng
doi hoi tinh each trung tinh a ca hai
gigi do la "sach se, ggn gang", "ty lap"
va "nhanh nhen, thag vat" chir kheng
chi mong dgi g mot gigi. C6 the thay,
neu nhy trygc day tinh "sach se gpn
gang" thygng dygc cha me hygng
d i n tre em gai va tinh "ty lap" hygng
den tre em trai, thi treng xa hpi hom

nay, tinh "sach se gpn gang" va "tinh
ty lap" la nhirng tinh each ma cha me
thygng giag due va nhac nho ca nam
thanh nien (85%; 80%) va nO' thanh
nien (86%; 70%).
IVlpt chi bac khac de tim hieu nhifng
meng dgi g tinh each cua nam, nQ'
thanh nien, vol cau hoi; "Theo ban,
thanh nien nam nif ngay nay chpn vg
ching thep tieu chi nac?", chiing ta
dygc nhu'ng k i t qua nhy Bang 4.
Theo y kien cua sinh vien nam (dygc
lya chpn t i i da 5 dap an), 88% nam
thanh nien mong m u i n chgn vg phai
Chung thuy, 85% v g cc n g h i nghiep
en djnh, 68% v g phai hiin lanh, tit
bung, 64% v g co ngoai hinh de nhin
va 45% vg phai dam dang... Trcng khi
do, thep y kiin ciia sinh vien ntr (dygc

lya chpn t i i da 5 dap an), 94% ny
thanh nien tryp'c h i t m u i n chpn
ching c6 n g h i nghiep on djnh, 89%

Bang 4. Tieu chi chon ngyoi ban dpi, phan theo gioi
Cac tieu chi

NO chpn ban dpi co
cac tieu chi (%)
(A)

Nam Chen ban doi co
e4c tiSu chi (%)
(B)

Hieu so
(A-B)
9

1 Nghg nghiep on dinh

94

85

2. Chung thuy

89

83

1

3. Hien lanh, tot bung

67

68

-1

4. Trung thyc

46

43

2

5. Khoe manh

44

33

11

6. Ngpai hinh de nhin

43

64

-21

7. v a n hpa cap

36

36

0

8. Dam dang, qu4n xuyen

35

46

-10

9. Cp nha cira

28

15

13

10. TSnhi

17

16

1

Ghi chu: Day la cau hoi co nhieu su' lu-a chon
Nguin: Kit qua khao s^t d l tai cua nh6m tSc gia, thang 11/2015.


NGUYEN XUAN NGHTA VA NHieu TAC GlA - XA HOl HbAVE GIQI O T A N G LOP.,
mong m u l n chong phai chung thuy,
67% ching phai hiln lanh, 45% ching
CO due tinh trung thyc, 44% ching
phai khoe manh...
Nhy vay, n l u xet trong 3 dap an dugc
lya chpn nhiiu nhlt ve tieu chuan
chpn ban ddi, ca nam va nu- thanh
nien d i u m u l n tim cho minh ngudi vg,
ngudi ching chung thuy (88% d nam
va 89% d nij), va hiln lanh t i t bung
(68% d nam va 64% d nu) vdi ty le
g i n nhu ngang nhau. Dac biet, ca hai
gidi d i u quan tam den tieu chi n g h i
nghiep on djnh d ngudi ban ddi, nhlt
la d i i vdi nu (94% d nam va 85% d
nu"). Dang chu y, vdi y kiln cua nam
gidi, ty le mong dgi v l ngoai hinh cua
ngudi ban ddi la 64%, trong khi ty le

nay d ni> gidi la 43%; ngudi dan ong
nhin chung v i n chu trong d i n ngoai
hinh (64%) han la su dam dang, quan
xuyIn (45%) d ngudi vg. Ben canh do,
ty le mong dgi ngudi ban ddi phai la
ngudi "khoe manh" d nu gidi (44%)
cao ban d nam gidi (11%).
Mpt each tong quat, tieu chuan d i u
tien d ngudi ban ddi tuang lai d i i vdi
nam gidi la sy chung thuy trong khi
d i i vdi nO' la n g h i nghiep on dmh.
Tieu chuan thu hai ngugc lai, d i i vdi
nam ia n g h i nghiep on djnh, d i i vdi
nu la s y chung thuy va tieu chuan thu
ba cho ca hai gidi la s y t i t bung, hiln
lanh. Co the thiy, khuon mau ve gidi
truyin thing khong con chi phli manh
me trong mong udc ve hon nhan, ve
ngudi ban ddi ly tudng trong xa hpi
hien dai. N l u nhu trudc kia, ngudi
dan ong phai la tru cpt cua gia dinh ve

mat kinh t l va ngudi phu nij" la ngudi
"gii> lua", dam dang quan xuyIn moi
viec trong nha, gid day da co nhu'ng
su thay doi ro ret trong nhan thue cua
thanh nien hien nay. Y i u t l "dam
dang" dudng nhu khong con dugc
nam gidi d l cao ma thay vao do la sy
"chung thuy" va "nghi nghiep on djnh".

D i i u do chung to, tieu chuan "nghi
nghiep I n djnh" la y i u t l quan trong
trong viec tiln d i n hon nhan d xa hpi
hien nay. Tom lai, ca hai gidi d i u co
suy nghT tuang d i n g nhau trong viec
lya chpn ngudi ban ddi sau nay dya
tren ciing tieu chi ve mat kinh t l (nghi
nghiep on djnh) va v l mat nhan each
(chung thuy, hiln lanh, t i t bung).
Trong xa hpi hien dai, tieu chuin "dam
dang, quan xuyIn" khong con la tieu
chuan rieng cho nu' gidi nhu trudc kia
ma CO the trong tuang lai xa hoi cung
doi hoi nam gidi phai biit "dam dang,
quan xuyen" moi viec trong nha.
So vdi tieu chuan chon ngudi dan ong
lam ching, ngudi phu nu' lam vg cua
cupc nghien cuu 15 nam trudc day
(Nguyin Xuan NghTa, 2000), da co sy
thay d i i v l thu ty cac tieu chuan lya
chpn d thdi dai hom nay (xem Bang 5).
Bang 5 cho thay du trai qua han mudi
lam nam, nhin chung nhifng tieu
chuan v l ngudi ban ddi giu'a sy
mong dgi cua cha me hay hinh m i u ly
tudng cua chinh cac ban thanh nien
nam nO" deu co sy dong nhlt v l cac
tieu chuln.
Nhung mong dgi dat ra d mpt ngudi
dan ong noi chung, cung nhu vdi

cuang vj la ching noi rieng, la phai co


TAP CHl KHOA HOC XA HQl so 7 (239) 2018

Bang 5, So sanh tieu c h u l n lua chon ban ddi giua mong d g i cua cha me

sn

Tieu chuan lya chpn ban ddi cua
thanh men theo y kien cua cha me.
(2000)
Ngudi chong

Ngu-di v g

Tieu c h u l n lua chon bgn ddi cua thanh
niSn theo y' k i l n cua nam n u thanh nien.
(2015)
Ngu'o'i chong

Ngudi v g

1

N g h i nghiep on dinh Dam dang

N g h i nghiep on djnh

Chung thuy

2

Chung thuy

Chung thuy

Chung thuy

N g h i nghiep on i3|nh

3

Khoe manh

N g h i nghiep on
dinh

Hien lanh, t i t byng

Hien lanh, tot bung

4

ThSo vat

Xinh dap

Trung thyc

Ngoai hinh d l nhin

5

Trung thuc

Co SLfc khoe

Khoe manh

Darn dang

Nguon; Ket qua khao s4t de t4i Nguyen Xuan NghTa, 2000; v4 nhom t4e gia, thang
11/2015.
dii nhifng dieu kien c i n thiet nhy;
nghi nghiep on dinh, chung thuy,
khoe manh, trung thyc, hien lanh va
thao vat. Con ngyoi phu ntr - ngyoi
vg sau nay cung phai dam dang, co
nghi nghiep on djnh, chung thiy, hiin
lanh va ngoai hinh d i nhin.
Co t h i thay neu xet rieng hai gioi, co
sy khac biet v i mat tinh each nhy sau:
Nif gigi ddi hoi s y khoe manh va tinh
trung thyc, trong khi nam gidi nhin
manh sy dam dang va ngoai hinh d i
nhin, xinh dep. Do la nhifng khuon
m i u dat ra cho tirng gigi nam va nif
dii trong b i t ky giai doan, hoan canh
xa hgi nag. Nhyng n i u xet ve mgt gigi,

ta thiy tieu chuan lya chgn ngygi dan
gng lam ching khgng eg s y khac biet
l i m ; trcng khi tieu chuin chgn ngygi
phu nif lam vg lai co sy thay d i i v i
thir ty yu tien dat ra. N i u nhy cha me
mong dgi tieu chi hang dau can phai
CO g ngycfi phu ny khi lam vg la sy
dam dang, trgng khi vd'i cac ban thanh
nien tieu chuan do lai x i p thir nam va
tieu chuan n g h i nghiep dygc dat ra

d i u tien. Qua do, chiing ta thay ring
xa hpi hien dai da - dang va se dpi hoi
nif gioi "hyong ngoai" nhieu hon chir
khong con bo bugc trcng mgt khuon
kho "goc b i p " nhy tryoc kia nifa.
2.2. Nha t r i f o n g
Nha tryo'ng la noi tiip tuc qua trinh
dat nam va ny trong nhifng t h i gioi xa
hpi khac biet vd'i nhifng khugn m i u v i
vai tre gioi'"'. Chygng trinh pho thong
bat d i u phan anh vai tro khac nhau
ma nam gigi va ny gip'i nghi la nen
dam nhan khi bygc vac lira tuii thanh
nien.
Treng tac dgng cua nha trygng len
nhan each cua thanh nien, can phan
biet nhu'ng anh hyong re ret qua Igi
day bao cua t h i y co. Nhyng con mgt
phin tac dpng khac ma cac nha xa hgi

hpc gpi la "chyong trinh an giiu"
(hidden curriculum) - dygc hiiu la
nhtrng dieu, each day phi chinh thirc
cua nha trygng (Macionis, 2011: 112).
Nhwng tinh each giao vien mong dai a
nam, nw hgc sinh


NGUYEN XUAN NGHlA VA NHl£U TAC GIA - XA HQl H O A V E GIO'I (STANG LCJP..
Bang 6. Nhirng tinh each t h i y co t h y g n g n h i c n h o thai trung hoc
Tinh c4ch

Nam (%)

NO (%)

Hipu so %

1. Tr4eh nhiem

88

83

6

2. N4ng dOng

74

77

3

3. Trung thyc, th^ng lh4n

71

74

3

4. Hoat b4t, vui ve

50

52

2

5. T y lap

47

60

3

6 Manh me, cirng r4n

30

20

10

7. Te nhi, y ty, kin dao

20

19

1

8

25

17

8. Diu dang, thuy mi, n§t na

Ghi chO: €4y 14 c4u hoi nhieu sy lya chon
Ngudn: Khao sat d i t4i cua nhom t4c gia, thang 11/2015.
Vol cau hoi "Thiy co thygng nhic
nhg ban nhu'ng tinh each nao?", trong
3 tinh each dygc nhac nhg nhiiu nhit,
t h i y CO thyo-ng nhac nhg phai "eo
trach nhiem" o nam sinh ty le la 88%
va g nil' la 83%; "tinh nang dgng" o

nam sinh ty le la 74% va g nir la 77%;
"trung thyc, thing than" g nam sinh
chiem ty le 7 1 % va o nif 74%. Dycyng
nhy thay co thgi trung hgc khong co
s y phan biet gioi trong viec nhac nhg
nhu'ng tinh each g nam sinh hay nif
sinh. Ba tinh each trach nhiem, nang
dgng va trung thyc dyong nhy la 3
tinh each c i n co o mgt con ngyoi
trong b i t ky hoan canh nag (Bang 6).
Tuy nhien, cung co mpt s i khuon mau
gioi khac biet noi bat, vi nhy thay co
v i n nhac nho nam sinh phai manh me
cirng r i n (30%) nhiiu hon la nif (20%)
va ngygc lai, nO" sinh phai dju dang,
thiiy mj n i t na (25%), nhiiu hon nam
(8%). 0 6 cung la ly do ly giai vl sao
nhyng cong viec "nang nhec" dimg
sire nhiiu thygng la de nam gigi dam
nhan.

Sw phan chia cong viec trong lap
v i viec ph§n chia cong viec trong lop,
y kien clJa sinh vien cho thiy, viec
khieng ban g h i nam chiim 80%, nif
chiim 0,5%; viec lau bang nam chiim
20%, nif chiem 18%, ca hai gigi deu
lam chiem 62%; viec giat khan nam
chiim 18%, ntf chiim 0,5%, ca hai
chiim 71,5%; viec quet lop nam

chiem 10%, ntr chiim 30%, ca hai
chiim 60%; viec chuin bj phin, micro
nam chiim 40%, ntf chiim 10%, ca
hai chiim 50%; viec lay tai lieu nam
chiem 30%, nu' chiim 10%, ca hai
chiim 60%. Nhy vay, da s i nam sinh
thyp'ng lam cong viec khieng, x i p ban
g h i trcng \ap va da s i ca hai gigi d i u
lam nhtrng ccng viec lau bang, giat
khan, quet lop, chuan bj phan, liy tai
lieu nhy nhau. D i i u dc t h i hien dii
treng giai dean nao, khuon m i u v i
gio'i dycyng nhy "mac djnh" nam gigi
gan vgi nhyng ccng viec mang tinh
t h i !yc, diing nhieu sire.
IVIong doi cua thay co ve cac mon hoc
tw chgn (optional subject) va chpn Iwa


TAP CHl KHOA HQC XA HQl so 7 (239) 2018
Bang 7. Gidi tinh ciia thanh nien v4 cac mon ty chpn (hpc nghi) thdi trung hoc pho
thpng
Gidi tinh
Nam
NLF

M6n t y chpn (hpc nghe)

Tong

Dien

Nau dn

Vi tinh

Thu cong my nghe

35

6

61

8

100%

5

29

62

14

100%

Ngudn: Ket qua khao satdl tai cua nhom taegia, th4ng 11/2015.
ciJa hgc sinh ve khoi nganh

Nhu'ng mong dgi va sy khuyin khich
cua t h i y co v i cac mon hpc phin nao
anh hyong d i n khuon m i u irng xv/
cho tifng gigi.
X' = 39 260, df=3,p = 0.000
Bang 7 che t h i y ty le nam thanh nien
dygc thiy cc khuyin khich hpc dien
cap hon nu' (thgi trung hgc pho thong)
nam 35% va ntr 5%. Ngygc lai, ntr
thanh nien dygc khuyin khich hgc
n i u an (29%) va thu cong my nghe
(14%)). Tir viec khuyin khich hgc sinh
lya chpn nhu'ng men hgc nghi cho
thiy thiy co phin nag "mac djnh" mot
so khuon m i u giiji cho nam va nir.
Khuon mau gioi trong tryong hpc ccn
dygc phan anh phin nap qua viec
chgn khoi nganh hpc. trcng 96 thanh
nien hpc k h i i ty nhien cc 50 nam
(chiim ty le 52,1%) va 46 nif (chiim ty
le 47.9%); trong 46 thanh nien hpc
k h i i xa hpi ep 25 nam (54,3%.) va 21
ntf (45,7%); trpng 58 thanh nien hpc
khoi CO ban co 25 nam (43,1%) va 33
nif (56,9%).
Nhy vay, ta thay v i n con c6 sy khac
biet giya gio\ tinh va khii nganh hpc
doi vd'i thanh nien ngay nay, nhyng
diiu nay cung dang co nhifng biin

chuyin: nam va nii' thanh nien ngay
nay co the theo hpc nhtrng men ma
hp cam thiy yeu thich va phii hgp vgi
minh.
Tac dong cua thay co den viec chon
nghe cua thanh nien
Nhin chung, s y phan leal nganh hpc
tif thcfi pho thong la bygc dem tir
phia nha tryo'ng djnh hygng cho
thanh nien lya chgn nhtrng nganh
nghe treng tygng lai sau nay. Theo
k i t qua khao sat (Bang 8), thanh nien
cho rang t h i y co thgi trung hgc co tac
dgng va anh hygng nhiiu den sy lya
chgn nganh n g h i cua thanh nien hgn
la t h i y co bac dai hpc (56% sc vdi
21%). D i i u nay cung d l hieu, vi khi
thanh nien da chpn vao trygng dai
hgc nao, hg cung da dy kiin nhifng
nganh n g h i tyong lai cua minh. Thiy
CO g dai hpc chT con gop y, ty v i n v i
cac nghe cu the trong mgt nganh hgc.
Tren day la nhu'ng y kiin ma thanh
nien, sinh vien co the dya ra mgt each
tygng doi khach quan. Nhyng co
nhtrng d i i u d y g c day do trong moi
tryo'ng nha tryong ma hpc sinh nhieu
liic kheng y thirc dygc, ma chiing ta
gpi la "chygng trinh hpc an giiu".
Nghien ciru nay kheng cc diiu kien di

sau vac v i n d i tren, chi xin neu len hai


NGUY6NXUANNGHlAVANHieUTACGIA - XAHOI H O A V E G I O K S ' T A N G L(JP..
Bang 8. So sanh tac dong cua t h i y co o trung hpp v4 dai hPc d i n vi§c chpn nganh
n g h i cua thanh nien
Danh gi4 cao tac dong trpng viec chpn ngh^ cua t h i y ee a b§e hoe
1. Trung hoe

N

113

%
56,5

2. Bai hoe

42

21

3. Ca hai

45

22,5

Tpng

100.0

100

(N)

(100)

(100)

Ngudn- Kit qua khao sat cua de tai, thang 11/2015
tai lieu it nhiiu co d l cap d i n "chuang
trinh an giiu".
Nghien cuu cua Nguyin Xuan NghTa
va cac dong s y (2014) Tim hieu he
thong gia tri dwac chuyen tai qua sach
giao khoa giao due dao dwc, giao due
eong dan 6 bac hoe pho thong tai Viet
Nam hien nay, cho thiy chuang trinh
mon Giao due dao due, Giao due
cong dan tu bac tieu hpc cho den
trung hpc da truyin day cho hpc sinh
cac gia trj truyin thing, cac gia tri hien
dai (ca cac gia tri hau hien dai; trong
do d l cao ton trpng phu nu, binh dang
gidi, bao ve moi trudng...) va ca cac
gia tri lien quan d i n c h i dp xa hpi chu
nghTa cua Viet Nam (phln nay chiim
khoang 25% thdi Iugng chuang trinh).
Mpt trong nhij'ng nhan xet ma nghien

cuu dua ra la: "Trong npi dung sach
Giao due dao dwc, Giao due Cong
dan... phln tao dygc thich thu d hpc
sinh chinh la p h l n lien quan d i n
nhOng gia trj de xay dyng con ngudi
nhan ban, t y chu va toan dien. Va
p h l n bj phan ung nhiiu nhlt la nhCVng
v i n d l chinh trj, trilt hpc, phap luat
dugc ling ghep vao chuang trinh. O"
day, mpt l l n nij'a cho thay k i t elu

khong hgp ly cua mon hpc da dem lai
nhung hau qua tieu eye, ma phai
Chang sy khung hoang dao due trong
xa hpi hien nay la bieu hien cua
nhung khilm khuylt trong npi dung
chuang trinh va tinh kem hieu qua
trong viec tiip thu mon hpc nay"
(Nguyen Xuan NghTa, Nguyin Thj
Hien, T r i n Thj Thanh Lan, 2014).
Ngoai ra nghien cuu cho thiy chuang
trinh d l cao tinh tuan thu, han la tu
duy doc lap, tu duy phan bien d hpc
sinh.
Nghien cuu cua T r i n HOu Quang
(2011) v l k i t qua phan tich npi dung
sach giao khoa cua n i n giao due pho
thong Viet Nam hien nay da cung d p
nhung dO" kien va bIng chung cho
thiy CO nhung xu hwang thien lech

giai kha ro ret (tr. 16-17). MLPC dp
chenh lech nam/nO trong sach giao
khoa gia tang theo c i p hpc: cang len
Idp cao, tuc la cang tien gan den tuoi
bwae vao dai, hoe sinh cang dwac tiep
nhan mot hinh anh mat quan binh
trong ea cau giai tinh (tr. 17) va t h i
gidi cua phu nu trong sach giao khoa
CO xu hudng bj khuon hep vao khong
gian gia dinh (tr. 17).


TAP CHl KHOA HQC XA HQl s6 7 (239) 2018
Nhifng nhan djnh tren phin nao da ly
giai dygc tai sao tryong hgc luon
nhin manh s y binh dang gic-i, nhyng
trong thyc t i nhifng mong dgi cung
nhy each giao due khac nhau gitra
nam va nil' tir tinh each, cong viec
trong Igp che d i n nhifng mon dygc
ggi la "ty chpn", lupn cc sy d|nh
hytyng rieng - mpt each y thirc va vc
thirc - chp irng xu' ciia tirng gio'i.
2.3. Ban be cung lira t u i i
Nghien ciru nam 2000 cho thiy tre em
cang li^n tuoi, s i ban than ciing g\a\
cang giam va dieu nay t h i hien ro g
cac tre em nam (Nguyen Xuan NghTa,
(2000: 45). 0" tuci thanh nien, vgi cau
hoi "trong 5 ngygi ban than nhat, ban

cc bag nhieu ban khac gidi?" Da s i
nam thanh nien d i u cc 2 ngyiri ban
than la ntf va nif thanh nien d i u co 2
ngygi ban than la nam. Tif tho'i trung
hoc, theo nh§n xet cua cac em tren
80% cac Igp hgc bo tri nam nif hpc
sinh ngdi xen ke. Cach bo tri nay gop
phin giam each biet giifa nam va ntf.
Thanh nien thyong chiu anh hygng
ban be tren nhtrng ITnh vyc nag? K i t
qua khae sat che thiy; 25,6% chju
anh hygng v i ngcn tir giaa tiip;
21,8% v i kiin thirc gioi tinh va tinh
due; 20,8% ve thu vui giai tri; 20,8%
v i each an mac; 16,8% v i thu vui an
uong; 7,3% v i nganh hpc.
Trcng cac trac dai giifa ban be cua
thanh nien, cac khuon m i u gigi noi
len r i t ro rang. Trong 8 d i muc trao
doi: 1) v i ngyifi yeu, ban khac gigi; 2)
v i phim anh; 3) ve t h i thag; 4) v i ehgi
games; 5) ve xe cp; 6) ve mua sam; 7)

v i hpc tap; 8) ve thdi trang, lam dep,
chi cc hai muc khong co khac biet
giifa nam/nti' la v i hpc tap va xe cp,
nhu'ng muc khac d i u co khac biet Ign.
Nam thanh nien thygng trao doi nhiiu
hon v i the thao, ehgi games, trong
khi nO thanh nien thyong trao doi ve

chuyen tinh cam, ngygi yeu va ban
khac g\a\, v i phim anh, ve mua sam
va v i thoi trang, lam dep.
2.4. T r u y i n thong dai chung
Truyen thong dai chiing dyoc ndi den
o day bao g i m ca bao chi, vo tuyin
truyin hinh, internet. 90% d i i tygng
khao sat trong nghien ciru nay danh
gia cac phygng tien truyin thong 'anh
hygng" va "rit anh hydng" len thanh
nien. Vai tro cua truyen thong dai
chiing, bao chi anh hydng len sy hinh
thanh nhan each cua thanh nien la
mpt d i tai r i t rpng. CT day chung toi
chi dya ra mpt vai t y lieu minh hpa
che t h i y met khia canh nho, do la
khuon mau gidi qua cac quang cao
bang hinh anh tren cac phyong tien
truyin thong dai chiing da dygc d i
cap trong phan t i n g quan ty lieu.
Nghien ciru cua cac tac gia Trin Thj
Tuyit Mai (2000), Hoang Ba Thjnh
(2012) cho t h i y tren cac quang cao
bao viit, so lygng hinh anh phu nO'
xuit hien chiem g i n 70% tong s i hinh
anh, nam gidi chi khoang 30%. Hinh
anh ngygi phu nif g i n liin vdi vai tro
la ngyoi ngi trg, la ngygi phuc vu, la
phai dep, vdi nhiiu hinh anh "mat me",
la d i i tygng cua s y giai tri, chju sy

lanh dap cua nam gidi va di xa hon la
doi tygng tinh due cua nam gidi... Noi


NGUYEN X U A N N G H I A V A N H I E U T A C GlA - XAHOI H O A V E G I O I 6 ' T A N G LiJ'P..

29

nam), v i cu' chi, dieu bp (31,5% sp
vdi 26%); trong khi nam thanh nien
chju anh hydng v i each chpn ngygi
yeu (16,5% sp vdi ntf 10%)'". Cach
an mac cc ty le anh hydng cap tren
thanh nien, nhyng khong co khac biet
Thanh nien va yeu to giai tren internet
Co s y khac biet giifa nam va ntr khi giifa nam va nif (nam: 46%), nif: 46,5%).
Hien nay co the noi, ITnh vyc giai tri
truy cap cac w/ebsites. Nam gidi thygng
Han Quic da thu hut mpt lygng kha
quan tam d i n nhyng trang web ve tin
dong fan ham mp tir gigi tre Viet Nam.
tire (89%, so vdi 77% d nif gidi), v i
Ching han nhy vira qua s y kien am
the thao (54%, so vdi 10% d ntr gidi);
nhac cua 7 nhcm nhac den tir Han
trong khi ntf gidi thygng truy cap
nhyng websites ve phim anh (68%, so Q u i c da gay nen mpt "cgn bac" trong
"fan Kpcp" (ngydi h§m mp nhac Ppp
vdi 59% g nam gidi), thdi trang (33%,
Han Quic) d Viet Nam.

sg vdi 9% d nam gidi) va mua sam
(27%, so vdi 17% cua nam thanh nien). 2.5. Cac t d chu'c xa hpi
Ben canh cac tac nhan gia dinh, ban
Thanh nien va phim anh
be, nha trydng, cac to chirc xa hgi
Nhy s i lieu tren cho thay, 6B% ntr
ciing dong vai tro quan trgng trgng
thanh nien va 59% nam thanh nien
qua trinh xa hgi hoa v i gidi g thanh
thydng truy cap cac trang web dien
nien qua viec hinh thanh nhan each
anh. Hgn nya sinh vien con giai tri vdi
theo gidi tinh ciia minh. Khi ca nhan
phim anh d cac rap chiiu bong hay
tren tivi. Trong so phim anh co anh tham gia vac mpt t i chirc xa hpi, he
thydng chiu anh hydng mpt each vc
hydng manh d i n thanh nien phai ke
thirc nhtrng quy ydc, quy djnh cc s i n
d i n phim Han Quic.
cua cac to chirc nay.
Trong cupc khao sat nay, co 97% nif
Cac tc chirc cc s y tham gia cua thanh
sinh vien cho b i i t ban cua minh da
nien (la sinh vien) hien nay g i m Dean
chpn nhyng nghe si Han Quoc lam
Thanh nien, Hgi Thanh nien, cac cau
than tygng (55%) cho biit co nhieu
lac bg trgng trygng hpc, hydng dap
ban, 42% cho biet vai ban cua minh
sinh vi cac to chirc hoat dpng tir thien,

CO chpn lya nay va 3% khpng co
chiim ty le tygng irng l i n lygt la
chgn). Ty le nay d nam sinh vien l i n
49,3%, 26%, 5,5% va 19,2%. O day,
|ygtla34%, 52%va14%.
chung toi m u i n tim hieu xem vai tro
theo gidi tinh cua thanh nien trong cac
Phim Han Q u i c anh hydng den thanh
to chirc nay.
nien tren nhiiu binh dien va tiiy theo
gidi tinh; nii' thanh nien chju anh
Theo nhan djnh chung eua cac d i i
hygng nhieu v i ve ben ngoai, nhy v i
tygng khao sat, khi tham gia vao cac
kieu toe (37% d ntr so vdi 31%) d to chifc xa hpi, 67% cho ring ca hai

chung, nhtrng hinh tygng nay khong
may tich eye. DT nhien, hi$n nay mpt
so it hinh anh quang cao da cho t h i y
dang co nhifng bien chuyen v i khuon
mau gidi hien nay.


TAP CHl KHOA HQC XA HQl so 7 (239) 2018
gidi d i u CO the d vj tri lanh dao, 3 1 %
cho rang nam gidi va 2% cho ring ntr
gidi thydng d vao vai tro lanh dao. Vj
t h i lanh dao pho, vdi cac ty le tyong
irng la; 7 1 % , 1 1 % , 18% (ty le c u i i
ciing nay cao hon, so vdi vj t h i lanh

dao). K i d i n cac vj tri ky thuat vien
thydng do nam gidi (90% s i y kiin).
Ntf gidi thydng dam trach cac vai tro
thy ky (81%) s i y kien), thu quy (85%),
i m thyc (70%). Qua cac s i lieu tren,
ta t h i y khuon m i u gidi van ton tai dai
dang, nhyng d i n g thdi t y tyong binh
dang gidi co t i i n bp ro ret, khi co d i n
67%) nhan djnh cho rang vi t h i lanh
dao trong cac to chirc xa hpi thupc v i
ca hai gidi.

nhin tong quat khi lam viec, chi 16,5%)
cho ring ntr gidi co d i u 6c ting quat.
Trcng khi d6, 89,5% che ring phu ntr
cc d i u 6c chi t i i t khi lam viec (ty le
nay g nam gidi; 10,5%i). V i each lam
viec ly tri hay tinh cam: 79%) y kiin
che rang nam gigi thien v i ly tri trong
cong viec (ty le nay g nO' gidi: 21%>);
va 91%) y kiin cho ring phu nif xu' \^
cong viec vdi tinh cam (ty le nay d
nam gidi: 9%.). V i tinh trifu tygng/cu
the trong cong viec: 56% ngydi dygc
hoi cho ring nam gidi co d i u 6c triru
tygng trong cong viec (ty le nay d nii
gidi: 44%)) va 51% cho rang nam gidi
CO d i u 6c cu the (ty le nay d nO gidi:
49%)'"'.

Mpt chi bao khac, theo nha nti' xa hpi
hpc Carpi Gilligan (1983), each lam
viec cua nam va nif gidi trong cac to
chirc CO nhifng khac biet v i nhan thirc
cai gi la diing hay sai, Gilligan nhan
t h i y nam gidi phan doan cai diing cai
sai thydng dya tren quan diim cong
bang, dat co sd tren nhifng qui djnh
chinh thirc va nhifng nguyen t i c trifu
tygng. Trong khi ntf gidi dya tren
trach nhiem, s y cham soc va phan
doan mgt tinh huing tir goc dp quan
he ca nhan va dya tren sy trung thanh.
Giai thich cua Gilligan dya tren vi the
va vai tro ma nam, nif da dam trach.
Cung dya tren quan diem cua Gilligan,
khac sat nay da dya ra 3 cap chi bag
trcng each lam viec cua nam ny; dau
6c tong quat/cu the; ly tri/tinh cam;
triru tygng/cu the.

Nhy vay, trong hoat dpng cua cac tc
chirc xa hpi, cc nhifng khac biet ro
rang trong nhifng khuon m i u v i gidi
trong viec dam nhann vai tro va each
lam viec.
3. NHAN XET T(iNG QUAT V ^ CAC
TAC NHAN VA B I E N C H U Y 6 N TRONG

KY TH| v e G i a i

3.1. So sanh anh hu'O'ng cua cac tac
nhan xa hol h6a tren mot so ITnh virc
De CO cai nhin khai quat, ta th(> so
sanh danh gia v i vai tro cua cac tac
nhan xa hpi hpa la gia dinh, tryong
hpc, ban be, truyin thong dai chiing
va to chirc xa hpi tren mpt s i Tnh vyc.
Bang 9 cho t h i y nhirng y i u to anh
hygng tac dpng manh d i n nam va nif
thanh nien cu the trong mpt s i v i n d i
nhy sau:

K i t qua cho thiy, 83,5% d i i tygng
Trong linh vyc chpn lya nghi nghiep,
khao sat cho ring nam gidi co cai nhin Chung ca hai gidi d i u danh gia


NGUYEN XUAN NGHlAVA NHIEU TAC GlA - XAHOI H O A V E GlOl O T A N G LOP .
Bang 9. So sanh mire dp anh h y d n g eua eac t4e nhan xa hpi hpa tren mpt s6 ITnh vyc,
thep gidi tinh
Yeu te anh h y d n g (%)
LTnh v y c
Gia dinh
Ngh^

nghiep

Kien thire gigi tinh,
tinh due
An mac, thOi trang

Thu vui giai tri
Gia tri dap dire

Ban be

Trypng
hpe

Truyen thOng C4e tp chirc
xa hpi
dgi chiing
7

Nam

73

19

35

28

Nif

88

10

27

21

5

Nam

28

36

31

53

7

NO

42

31

21

56

4

Nam

29

46

20

40

6

Nif

28

56

9

51

2

Nam

16

58

22

36

8

9

57

16

48

8

Nam

83

6

44

7

9

Nif

91

4

34

11

12

Nit

Ngupn. Khap s4t de t4i eua nhom t4e gia, thang 11/2015.
vai tro quan trpng nhit la ciia gia
dinh (73%) y kien nam gidi va 88%o y
kien eua ntr gidi); ke den la vai tro
cua trygng hpc va truyin thcng dai
chung.
Trcng ITnh vyc kiin thirc gidi tinh va
tinh due, ca hai gidi d i u danh gia
truyin thcng dai chung gitr vai tre
quan trpng nhat (ty le y kiin cua nam,
nir l i n lygt la 53% va 56%). Nhyng d
vj tri thir hai, thir ba cc sy khac biet
giifa nam va ntr: vdi nam gidi, ban be
chiim vj tri thir hai (35%) y kien), sau
dp d i n trydng hpc (31%) va gia dinh
(28%). D i i u nay kha chinh xac, vi
ngydi cha trpng gia dinh Viet thydng
it trap dpi k i i n thirc v i gidi tinh vdi
cpn trai. D i i vdi nir gidi, d vj tri thir 2

la gia dinh (42%), k i d i n ban be (31%)
va trydng hpc (21%)). Ngydi me trpng
gia dinh Viet thydng trao d i i , nhic
nhg ccn gai nhu'ng kiin thirc v i gidi
tinh, v i sire khoe sinh san.

Trong ITnh vyc an mac thdi trang, ca
hai gidi d i u thira nhan ban be co anh
hydng nhit, k i den la vai tro cua
truyin thong dai chiing.
Trong ITnh vyc thii vui giai tri, cung
nhy trong ITnh vyc an mac, thgi trang,
ca hai gidi d i u thira nhan anh hydng
nhiiu nhat la ban be, k i d i n la tir cac
phygng tien truyin thong dai chung.
Trong ITnh vyc gia trj dao dire, ca hai
gidi d i u thira nhan vai tr6 hang d i u
cua gia dinh (33% y kiin d nam thanh
nien, 9 1 % d ntf thanh nien); ke den la
vai tro ciia nha trydng (y kiin cua
nam va ntr tygng irng; 44% va 34%)),
sau d6 la vai tro cua cac to chirc xa
hpi.
Nhin Chung, gia dinh v i n la y i u t i tac
dpng manh nhit d i n thanh nien d ca
hai gidi tren hai ITnh vyc quan trpng
cua ddi ngydi la nghe nghiep va cac
gia tri dag dire. K i d i n , djnh c h i giao
due cung co anh hydng manh len hai

TAP CHl KHOA HOC XA HOI s6 7 (239) 2018
ITnh vyc tren (nghi nghiep va gia trj
dac dire) nhyng chi dirng hang hai.
Trong khi do, truyen theng dai chiing
va moi trydng ban be c6 anh hydng
Idn v i mat kien thirc gidi tinh va
nhifng thii vui nhit thdi nhy thdi trang,
giai tri.
3.2. Nam tinh, nir tinh
Trydc day, J.T. Spence va d i n g
nghiep da dya ra mot thang do c6 tinh
CO dien g i m 16 d i muc (item) de do
lygng nam tinh va nti' tinh. Cac de
muc lien quan den tinh dgc lap, tinh
nang dpng, tinh cirng ran, tinh canh
tranh, kha nang de dya ra quyit djnh,
tinh kien djnh, tinh ty tin, virng chai
trydc ap lye... d i dp lyong nam tinh.
Nhirng d i muc de do lydng ntr tinh
g i m CO nhifng cau hoi lien quan d i n
tinh d i xiic dpng, tinh tan tuy vdi
ngydi khac, tinh m i m dec, tinh hay

giiip dg ngydi khac, kha nang nam
b i t cam xuc cua ngydi khac, de cam
thong vdi ngydi khac, nhiet tinh trong
quan he. Chiing toi da ap dung thang
dc tren trong nghien ciru nam 2000 va
tiip tuc trong khao sat nay de thuan

Igi cho viec so sanh.
K i t qua nghien ciru cho thiy nhirng
tinh each dygc xem la dac tryng phan
biet nam tinh va ntf tinh cang ngay
cang md nhat. Trong 16 dac tryng
tren, chi eon b i n tinh each cho thiy co
khac biet giira nam va nir. C) nam gidi
do la "tinh ganh dua" va "tinh vifng
vang trong mpi ap lye". 0 nil gidi la
"tinh d i xuc dpng" va "tinh d i thygng".
Cupc nghien ciru nam 2000 nhin
Chung cho t h i y chi s i trung binh v i
nam tinh va ntr tinh d tre em thip hgn
chi s i nay d ngydi Idn. D i i u nay co
nghTa, khi con ngydi cang Idn len thi

Bang 10. Nam tinh, nu' tinh cua cae lira tuoi, phan theo gioi tinh
Chi so trung binh

C h l s l nam tinh
Nam gi6'i
Chi so nu' tinh

Chi so nam tinh
Nu' gidi

Ngudi 16'n

28,30

Thanh nien

26,00

Tre em

25,93

Ngu'di 16'n

28,36

Thanh men

27,58

Tre em

25,93

Ngu'di Idn

26,42

Thanh nien

24,61

Tre em

23,80

Ngu'o'i ign
Chi so nO tinh

Thanh niSn
Tre em

31,01
- 28,59
28,77

Ghi chO: cSc so lieu ngudi Ion va tre em thuge nghien cdu 2000; s i lieu thanh nien:
nghien cuu 2015. M3c du s6 lieu cSc nam khac nhau, nhung cho thay mot xu hudng
biln chuyen chung giOa cac lii-a tuoi.
Nguon. Kit qua khao sat d l tai cua nhom tac gia, thang 11/2015.


NGUYEN XUAN NGHlA V A N H I E U T A C GIA - X A H O I HOA VEGKJl (5'TANG LOP..

cac khuon mau v i gidi cang c6 y
nghTa, cang dam net (Nguyen Xuan
NghTa, 2000: 57).
Mac du hai cupc nghien ciru each
nhau hon 15 nam, nhyng biin chuyin
v i nam tinh, nu' tinh van nam trong
khuon m i u chung: ta t h i y chi s i nam
tinh, ntr tinh d mpi lira tuoi d i u biin
chuyin theo cting chiiu hydng (xem
Bang 10). DT nhien, chiing ta hieu

rang s y so sanh nay chi c6 tinh tygng
dii.
3.3. Ky thj gidi va nhirng biin chuyin
De tim hieu thai dp phan biet gidi tinh,
khap sat nay tiip tuc diing thang dp
vdi 10 d i muc, tinh theo thang diem
Likert (hoan tcan d i n g y = 5, hoan
toan khong d i n g y = 1), da dygc sir

dung trong nghien ciru 2000. Mydi d i
muc bag g i m cac cau hci v i thai dp
d i i vdi nhti'ng tinh huing va cac ^
kiin sau: a) Con gai ehgi da bong; b)
Con gai danh tring trong dpi van nghe;
c) Con gai cat toe ngan nhy con trai; d)
Con gai di bp dpi; e) "Cpn gai cung
phai la try cpt cua gia dinh"; f) Ccn trai
Choi biip be; g) Con trai mac ao mau
me; h) Con trai deo beng tai; i) Cpn
trai qua nhiiu tinh cam; j) Ccn trai
phai la tru cpt eua gia dinh
Nhy vay, vdi thang diem nay nhtrng ai
CO chi s i cao la ngydi cdi md, it c6
tinh t h i n phan biet gidi tinh va ngygc
lai.
Qua Bang 11, ta nhan thiy, vdi cupc
nghien ciru nam 2000, nhin chung, tre

Bang 11. Thang do ky thj gidi tinh theo lira tuii, so s4nh nghien ciru nam 2000 v4 2015
So y ki^n khong dpng y (%)

Con gai di d4 bong
Con trai qu4 nhieu tinh cam

Ciia tre em
(2000)

Cua ngypi Idn
(2000)

Cua thanh
nien (2015)

Hieu sp

(A)

(B)

(C)

B-C

45,5

56,5

3,5

53

64

70,6

18,6

52,1

Cpn trai mae ao mau me

76

81,3

30

51,3

Con g4i di theo binh nghiep

49

48.3

7,5

40,8

Con trai nho thyong xuyen

Choi bup be, do h4ng

83,7

79,5

42

Con gai di d4nh t r i n g trong
dOi v4n nghe

16,5

31,1

3

Con g4i c4t tpp ngan n h y
con trai

36,5

54,4

31

"Cpn gai eung phai 14 tru cot
eua gia dinh"

42

42,4

25

Con trai dep bpng tai

82

87

82

Con trai phai la try cpt ctja
gia dinh

6

2,9

22

Nguon: Kit qua khao sat nghien cuu 2000, va cua d l tai, th^ng 11/2015.

37,5
28,1
23,4
17,4
5,0
-19,0

TAP CHl KHOA HOC XA HOI so 7 (239) 2018
em it c6 d i u 6c ky thj gidi tinh hgn
ngydi Idn tuoi: cac ty le cua c^c muc
ky thj gidi tinh tren d tre em deu nho
hon ty le nay d ngydi Idn. So sanh
vdi cupc nghien ciru nam 2015, cac
ty ie v i cac chi bao ky thi gidi tinh d
thanh nien c6 mpt s y thay dpi r i t Idn;
Cac ty le nay d i u t h i p hgn cac ty le
g ngydi Idn va ke ca tre em cija
nghien cu'u nam 2000. Liy thi du,
nam 2000, c6 56,5% ngydi Idn va
45,5% tre em kheng d i n g y vdi viec
"con gai di da bong", thi ty ie nay d
thanh nien nam 2015 chi con 3,5%.
Vdi de muc "con trai phai la try cpt
ciia gia dinh", nam 2000 cc g i n 3%
ngygi Idn khpng d i n g y, c6 nghTa la
97%) v i n theo khuon m i u gidi tinh cu
"con trai phai la tru cpt cua gia dinh".
Nhyng d i n nam 2015, 22%) thanh
nien khong d i n g y vdi y kiin tren.
Nhy vay, da c6 nhifng thay del Idn
trpng nhan thirc v i gidi trong vong 15
nam qua va binh dang gidi ngay cang
dygc d i cao.
4. MOT VAI NHAN XET
Mpt phin ciia nghien ciru nay sp sanh

qua trinh xa hpi h6a ve gidi d tre em
va g lira tuoi thanh nien, tuy nhien
kheng nen nhin hai giai dean tren tach
rdi ma la mpt qua trinh lien tuc, k i
thira nhau. Nhtrng khuon m i u ve gidi
dygc chd dgi ve tinh each cua nam
va ntf d giai doan tre em va giai doan
thanh nien nhin chung khong co sy
thay doi quan trpng, CP chang chi d
thii' ty yu tien. ij giai doan sau, thanh
nien k i thira va cung co cac khuon
mau gidi da dygc hpc hoi.

Cac khuon m i u gidi t i n tai kha vtl'ng
chic, trong d6, nhirng khuon m i u ve
tinh each (manh me/dju dang...) t i n
tai lau b i n hon nhifng khuon m i u v i
hanh vi (da bdng, thdi trang...). Mat
khac, cac y i u t i ben ngoai, cac diiu
kien kinh t i xa hpi tac dpng kha manh
len qua trinh xa hpi hpa v i gidi d lira
tuii thanh nien. Khi tim hieu tac nhan
nap dpng vai trp hang d i u tac dpng
len viec s d d i e cac kien thirc v i gidi
tinh va tinh due, ca nam l i n ntr thanh
nien deu thira nhan d6 la truyen thong
dai Chung (56%) ntf, 53% nam), k i din
doi vdi nam thanh nien la ban be
(36%)) va vdi ntr thanh nien d6 la gia
dinh. So sanh vdi cac t h i he cha ong

trydc day, ro rang day la mpt thay doi
Idn.
Mpt bien chuyen khac dang ghi nhan
la nhifng thay doi v i djnh kiin gidi, ky
thj gidi. Cong viec npi trg, n i u an
khpng chi danh chp ntr gidi; g i n 90%
nam thanh nien t y thira nhan biit niu
an t i t (28%: n i u an r i t t i t ; 6 1 % ; biet
n i u vai mon). Djnh k i i n "nam ngoai,
nO' npi" cung khong con dirng vtfng,
khi 85%) nam thanh nien mong ydc
ngydi ban ddi cua minh phai "c6 nghi
nghiep on djnh".
Cac muc d thang do ky thj gidi, so
sanh nam 2000 va 2015, cho thiy c6
mpt s y thay dpi r i t Idn. D i i u nay cung
de hieu, vi giap due v i gidi tinh, ve
binh dang nam nir dygc chu trpng
hgn, dp dc ngay chinh trong xa hpi
hien nay, hien tygng LGBT (dong tinh
ny, d i n g tinh nam, lydng tinh, chuyen
gidi) - mpt hien tygng each day


NGUYEN XUAN N G H 1 A V A N H | £ U T A C GlA - XA HQl HCA V£ GlOl 6 ' T A N G LClyP..

35

khong lau bj xa hpi xem la lech lac,

c h i truyen thong, cac c h i i u hudng c6

nay dugc mpi ngudi nhin vdi s y bao

the tac dong ngugc nhau. O i n g thdi

dung han.

I l i t i i p can nay khong cho t h i y dugc

Khi de cap d i n v i n d l xa hpi hoa ve

vai tro eua nhan thuc ca nhan v l gidi,

gidi, vo hinh trung, ta da gia djnh e l u

^ 1 can tinh gidi. Song co the noi, nhan

true xa hpi vdi cac tac nhan cua no da

thuc nay da co nhu'ng thay d i i to Idn,

tac dpng chu y i u len qua trinh nay ma

v' " ^ u khong, da khong eo nhung thay

khong t h i y duac no da dien ra ngay

^oi v l djnh k i l n gidi ma ta da trinh

trong mpt e l u true xa hpi; vi du djnh

'^^y d tren, Q

CHU THICH
*'' M6t p h l n nghien cdu nay da du'gc bao cSo tai H61 thao Bao cao kit qua nghien cu'u gi&i
va xa hdi. ngay 18/8/2016, tai Trung tam Nghien ci>u Gidi v^ Xa hoi (da giai the nam 2017),
Tru'dng Dai hoc Hoa Sen, TPHCIVI.
'^* Nguyen Xuan NghTa (2000), Qua thnh x§ hdi hoa vi giai a tre em, Ban Xuat ban Dai hoc
Mo TPHCM. Mac du dat trong tam nghien ci>u tre em, nhung ngoai ra co ban hoi khao s^t
cha me cCia c^c em, M i u nghien CCPU gom 200 tre, chia d i u cho nam, nu' v^ 180 cha me,
gom 75 ngu'o'i cha va 105 ngu'o'i me.
'^* Nghien c u u nay khSng phai IS mot t h i l t k l nghien ci>u c i t doc (longitudinal research
design), hay con gpi la nghien cCcu lap lai. Bai le mot nghien ciru c i t dgc doi hoi thuc hifin
cung cSc cong cu khao sat tren ciing khach the qua nhiJng thdi diem khSc nhau de so sanh.
Tuy nhien, trong nghien cuu nay, chung ta co the so s^nh nhUng khuon m i u (c6 tinh qui luat)
cua hai thdi d i l m tren, vi du Bang 1, de xem cSc khuon mau co lap lai hay khong v^ dSu IS
nhung dac diem cua cSc khuon m i u mdi, n l u co, so vgi nhOng khuon mau cu
*'*' Tran Thi Kim Loan (1998), "Hinh anh ngudi phu nu' trong quang cao tren b^o", Tap chi
Khoa hoc v l phu n u (3), T r i n thi T u y l t Mai, (2001), "Nghien ci>u nhung thong di^p ngon
ngU vS hinh anh v l ngudi phu nO' trong quang c^o tren b^o viet d TPHCM" trong Nguyin
Kien T r u d n g (chu bien), Quang cao va ngdn ngO quang cao. Nxb. Khoa hoc Xa hoi, 2004;
Nguyen Quy Thanh vS Pham Phu-ong Mai (2004), "Su lam dung hinh anh phu nir trong
quang cao tren truyen hinh". Tap chi Khoa hoc vi phu nCr, so 4, Hoang Ba Thinh (2012),
"Mot so van de gioi vS tinh due tren bao chi d Viet Nam vao dau the ky XXI (Qua nghien cuu
mat so bao in, bao dien tu)", tren :8080 /phamquangquye
n/bitstream/123456789/606/1/52.pdf, Dgng Anh Nguyet (2012), "Dmh kien gidi trong cac
thong diep quang c^o cua truyen thong dai chCing d Viet Nam hien nay", tren trang web cua
Trung tSm Nghien cuu Gidi va Xa hoi cua Dai hoc Hoa Sen, vn/vi/gaspage/dinh-kien-gioi-trong-cac-thong-diep-quang-cao-cua-truyen-thong-dai-chung-o-nuoc-tahien-nay
^^^ N g u y i n XuSn NghTa, Nguyen Thj Hign, Tran Thi Thanh Lan (2014), Tim hiiu h$ thing gi6

tri dwqyc chuyin

tai qua sach gido khoa giao due dao dO'c, giao due cong dan a bac hoc pho

thong t^i Viet Nam hi$n nay, nghien cuu do IRED (Vien Nghien cuu Giao dye vS Phat then)
tSi trg, NghiSn cuu nSy chi lien quan den xa hoi hoa noi chung.
*^' DU lieu cua de tai nay duac thu thap bang ba phu'ang phap ban cau hoi (dmh luang), phong


TAP CHl KHOA HQC XA HOl so 7 (239) 2018

v i n sau (dmh tinh) va nghien cuu t u lieu. Tuy nhi^n, bai v i l t nSy chu y i u dya tr6n dO lieu
dinh Iugng vS nghien cuu t u liSu. Do khOng gian han che cua bSi v i l t , cac du- li$u t u phong
v i n sau chua d u o c si> dyng. Hon nO'a, cSc phong van sau chi minh hoa cac diJ lifeu djnh
lu'p'ng.
"^ Vdi ba phuong An tra Ic^i. 1) nau Sn rat tot (co the nau cho ca gia dinh an), 2) ch? biet nau
vai m6n, 3) khong b i i t nau Sn
*^' a day chOng toi khOng chitim hieu quS trinh xa hOi hPa v l gidi d mSi trudng dai hgc, mS
qua phong v i n sSu sinh vien cho biet anh hudng cua the^i trung hgc r i t sSu s i c vS lau d^i.
*^' Qua phong van s3u, trong phim HSn Quoc, hinh anh nam gidi d u g c u a thich phai \A manh
me, CO trach nhiem, doi x u tot vdi phy nu; co gu thgi trang; gioi cong viec noi trg, ngoai hinh
on. . NQ*: hinh dSng manh khanh, thon, co dSc trung gi do d khu6n m^t; c6 ca tinh manh me,
"tu minh dCfng len"... (dQ' li^u tip phong van sau).
'^°' Cap ty le cuoi nSy: 5 1 % vA 49% kh6ng co y nghTa thong ke. Co nghTa khong co khSc biet
giO-a nam vS nu.

TAI LIEU TRiCH D A N
1. Dang Thj A n h Nguyet. 2012. "Dinh k i l n gidi trong cac thong diep quang cao cua
truyen thong dai chung d Viet Nam hien nay". Trung tam Nghien c u u Gidi va Xa hgi, Dgi
hoc Hoa Sen. Truy cap t u />2. Gilligan, C. [1983], 2003. In a Different

Development

Voice - Psychological

Theory an

Women's

Harvard University Press.

3. Hoang Ba Thjnh. 2012. "Mgt s6 v i n d l gidi va tinh due tren bao chi d Viet Nam vao
d i u the ky XXI (Qua nghien c u u mot so bao in, bao dien t u " . Truy cap ti> http://thu
viennoivu.dreamlib.vn:8080/phamquangquyen/bitstream/123456789/606/1/52.pdf.
4. Macionis, J.J. 2 0 1 1 . Sociology,

14th ed. Prentice Hall.

5. Mai Huy Bich. 2013. "Gidi trong nh§n quan xa hgi hgc", trong Bui Quang Dung. 2013.
Xa hoi hoc. Ha Noi: Nxb. Khoa hoc Xa hgi.
6. Nguyen Quy Thanh, Pham P h u a n g Mai. 2004. " S y lam dung hinh anh phu n u trong
quang cao tren t r u y i n hinh". Tap chi Khoa hoc ve Phu nO:
7. N g u y i n Xuan NghTa. 2000. Qua trinh xa hoi hoa ve gioi 6 tre em. T P H C M . Ban X u l t
ban Dai hgc M d T P H C M .
8. Nguyen Xuan NghTa. 2000. " T i n g quan c^c ly thuyet v l phat t r i i n vai tro gidi", trong
N g u y i n Xuan NghTa. 2000. Qua thnh xa hgi hoa ve giai d tr^ em. T P H C M : Ban Xuat
ban Dai hgc M d - Ban cong T P H C M .
9. Nguyen Xuan NghTa. 2016. "Gidi, gidi tinh ti> g6c do ly t h u y l t k i l n tao xa hgi".

Gioivii

Xa hdi, so 3.
10. Nguyen Xuan NghTa, N g u y i n Thj Hien, Tran Thi Thanh Lan. 2014. Tim hiiu

he

thong gid tri dwac chuyen tai qua sdch giao khoa gi^o due dao dwc. giao due cong dan
d bac hoc phi

thong tai Vi§t Nam hien nay. T P H C M : Vien Nghien c u u vS Phat t n l n

Gi^o due (IRED).
1 1 . Spence, J.T. et al. 1975. "Ratings of Self and Peers on Sex Role Attributes and Their


N G U Y £ N XUAN NGHTA VA NH|£U TAC G I A - XAHQI H 6 A V £ GIOI C ' T A N G LOP. .

37

Relation to Self-esteem and Conception of Masculinity and Feminity". Journal of
Personality and Social Psychology, no 32.
12. Stockard, J. 1999. "Gender Socialization". In J.S. Chafetz. 1999. Handbook of the
Sociology of Gender. New York: KluwerAcademic/PlenumPublishers.
13. Stromquist, N. 2007. The Gender Socialization Process in Schools: A Cross-national
Comparaison. UNESCO: Education for All.
14. Trin Huu Quang. 2011. "Chiiu kich gidi trong sach giao khoa cua nin giao due pho
thong d Viet Nam". T^p chi Khoa hoc Xa hoi, s6 5(153).
15. Tran Thi Kim Loan. 1998. "Hinh anh ngudi phu nu trong quang cao tren bao". Tap
chi Khoa hqc vi Pht^ nu-, so 3.
16. Trin Thj Tuylt Mai. 2004. "Nghien cdu nhi>ng thong diep ngon ngO v^ hinh anh
trong quang cAo tren bao viet d TPHCM", trong Nguyen Kien Trudng (chu bien). 2004.

Quing cdo vd ngon ngu- quang cao. Ha Ngi: Nxb. Khoa hgc Xa hgi.
17. Turner, P.J. 1995. Sex, Gender and Identity. Leicester: The British Psychological
Society.