Báo cáo " Lồng ghép vấn đề quyền con người trong giảng dạy môn luật hành chính " potx

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 6/2008 11







Ths. Bùi Thị Đào *
khi xut hin xó hi loi ngi, con
ngi ó tn ti, ó sng trong s kt
hp ng thi, hi hũa hai t cỏch: Con
ngi t nhiờn v con ngi xó hi. C hai
t cỏch ny mc dự luụn tn ti trong mi
thi kỡ, mi ch xó hi nhng biu hin
c th v kh nng c tha nhn, c tụn
trng trờn thc t luụn cú nhng bin i
phự hp vi nhng iu kin t nhiờn v xó
hi trong ú con ngi c sinh ra v sng.
S quan tõm ca xó hi ti t cỏch, giỏ tr
ca con ngi thụng qua vic tha nhn v
bo m thc hin cỏc quyn con ngi vỡ
vy cng luụn thay i. Nu nhỡn mt cỏch
tng quỏt thỡ cú th núi, xó hi cng tin b
cỏc quyn con ngi cng c coi trng,
c phỏt trin ton din, c bo m
thc hin trờn thc t mt cỏch y hn.
Tuy nhiờn, vn quyn con ngi cho n

nay vn l vn nhy cm v phc tp c
v ni dung khỏi nim quyn con ngi cng
nh cỏch thc bo v quyn con ngi. Vỡ
vy, bờn cnh nhng im thng nht nh
quan nim quyn con ngi bao gm c cỏc
quyn dõn s, quyn chớnh tr v cỏc quyn
kinh t, xó hi, vn hoỏ thỡ cũn cú nhiu
quan im khỏc nhau, thm chớ trỏi ngc
nhau mang tớnh lch s xut phỏt t nhng
ch , nhng th ch v nhng thỏi khỏc
nhau v cỏc vn c th liờn quan n
quyn con ngi. Cú nhng s khỏc nhau
c dựng bin minh cho vic khụng thc
hin quyn con ngi, cú nhng s khỏc
nhau mang tớnh tt yu, khụng th thay i,
cn c tụn trng v dung np nờn s tha
nhn mt nguyờn tc Khụng mt quan im
no gi c quyn v nhng s tr li ỳng
n
(1)
l cn thit. ng thi cng thng
nht rng Quyn con ngi khụng phi l
mt h t tng, m l mt lớ tng, ng
thi l mt quỏ trỡnh.
(2)

Thc t hin nhiờn l cỏc quyn con
ngi trong th gii hin i ph thuc rừ rt
vo cỏch hiu, cỏch tip cn v bo m
quyn con ngi ca tng nh nc c th

thụng qua cỏc bin phỏp xó hi, phỏp lớ m
nh nc ú s dng. Chớnh vỡ vy, tt c
cỏc mụn hc liờn quan n nh nc v phỏp
lut u ớt hoc nhiu, trc tip hoc giỏn
tip cp vn quyn con ngi. i vi
mụn lut hnh chớnh, vn quyn con
ngi c ging dy hai mc : Mc
chung mang tớnh khỏi quỏt bao trựm ton b
chng trỡnh mụn hc v mc chi tit
c nhn mnh mt s ni dung c th
thuc mụn hc.
T

* Ging viờn chớnh Khoa hnh chớnh - nh nc
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
12 tạp chí luật học số 6/2008

1. Quyn con ngi c ging dy
mc chung
Th nht, ging viờn to cho sinh viờn
cỏch nhỡn khỏi quỏt mang tớnh phng phỏp
lun v quyn con ngi. ú l, quyn con
ngi l khỏi nim rng, cú th c c th
hoỏ bng cỏc quyn phỏp lớ, cú th ch th
hin nh nhng quyn ng nhiờn phi cú
ca thnh viờn trong xó hi nờn vic thc
hin v bo m thc hin quyn con ngi

trờn thc t khụng ch l cụng vic ca nh
nc, thụng qua cỏc bin phỏp phỏp lớ m
cũn l cụng vic ca c cng ng (cng
ng quc gia v cng ng quc t), c
thc hin bng c cỏc bin phỏp mang tớnh
xó hi. Mc dự vy, vai trũ ca nh nc
trong vic bo m thc hin quyn con
ngi l quan trng nht. ú cng l lớ do
vỡ sao cú nhiu vn kin quc gia v quc t
quy nh v quyn con ngi v nhiu cụng
c quc t v quyn con ngi u nhn
mnh: Vic cụng nhn phm giỏ vn cú v
nhng quyn bỡnh ng bt di bt dch ca
mi thnh viờn trong cng ng nhõn loi
l nn tng ca t do, cụng lớ v hũa bỡnh
trờn th gii
(3)
ng thi quy nh trỏch
nhim ca cỏc quc gia thnh viờn trong
vic thc hin v bo m thc hin quyn
con ngi quc gia mỡnh.
Th hai, nh trờn ó núi, s khỏc nhau
v quan nim, v vic thc hin quyn con
ngi cỏc quc gia khỏc nhau l khụng
th trỏnh khi nờn khi núi v vn quyn
con ngi cn cú t duy m, khụng ỏp dng
mt khuụn mu cng nhc trong bt c
trng hp no. Khụng nờn so sỏnh mt
cỏch mỏy múc hay hỡnh thc vic thc hin
quyn con ngi cỏc quc gia khỏc nhau

ngay c vic so sỏnh trong cựng mt lnh
vc. Mt quan nim hay, mt cỏch lm tt
quc gia ny nu em ỏp dng y nguyờn
vo quc gia khỏc cú th li rt d. Do vy,
khi ỏnh giỏ cỏc chớnh sỏch ca quc gia
mỡnh di gúc quyn con ngi, khi
tip cn cỏc thụng tin mang ni dung phờ
phỏn vic thc hin quyn con ngi cn
cú cỏch nhỡn khỏch quan, ton din, mang
tớnh lch s, bin chng, trỏnh t tng
vng ngoi, sựng bỏi phng Tõy mt cỏch
mự quỏng. ng thi chp nhn s a dng
v ni dung v phng phỏp thc hin
quyn con ngi khụng cú ngha l bng
lũng hay bin minh cho nhng hn ch tm
thi trong vic thc hin quyn con ngi.
Cn thng thn tha nhn nhng khú khn
v kinh t, nhng tn d ca h t tng
thi phong kin, nhng nh hng ca t
duy duy ý chớ ca thi kỡ chin tranh ó v
ang l nhng cn tr ỏng k cho vic
nhn thc v thc hin quyn con ngi.
Do ú, iu quan trng l phi tỡm hiu
nguyờn nhõn thc s ca nhng khú khn,
nhng khỏc bit ỏnh giỏ ỳng n v
tỡm ra kh nng tt nht thc hin quyn
con ngi trong iu kin c th ca quc
gia mỡnh, cú hc tp kinh nghim cỏc quc
gia khỏc, tha nhn cỏc giỏ tr vn hoỏ
chung ca nhõn loi.

Th ba, khng nh Nh nc Vit Nam
luụn nhn thc rừ tm quan trng ca quyn
con ngi trong s phỏt trin xó hi. Quyn
con ngi ó c th ch hoỏ thnh cỏc


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 6/2008 13

quyn c bn ca cụng dõn, Nh nc ngy
cng chỳ ý to ra s bo m v mi mt
trong vic thc hin quyn con ngi. S
bo m ỏng chỳ ý trong giai on hin
nay l cụng cuc ci cỏch hnh chớnh ó v
ang c tin hnh. Ni dung ci cỏch
hnh chớnh hng ti vic ci thin mi
quan h gia Nh nc v nhõn dõn. Xõy
dng chớnh quyn gn dõn l ch trng
ỳng n, l quyt tõm ca Nh nc trong
tin trỡnh ci cỏch. Theo ú, quy nh Nh
nc ca dõn, do dõn, vỡ dõn
(4)
khụng phi
l khu hiu mang tớnh hỡnh thc m thc
s l phng chõm hnh ng cho c b
mỏy nh nc, ca tng c quan, tng cụng
chc nh nc. Mc ớch ca ci cỏch hnh
chớnh l to iu kin ngy cng thun li
hn cho ngi dõn thc hin nhng quyn
chớnh tr, dõn s, kinh t, vn hoỏ, xó hi.

Khụng phi l li ớch ca Nh nc m
chớnh li ớch ca ngi dõn mi l u tiờn
hng u trong ci cỏch hnh chớnh. S
chuyn i t quan nim hnh chớnh cai tr
sang quan nim hnh chớnh phc v l s
thay i rt cn bn, cú tớnh quyt nh n
vic tha nhn, quy nh v bo m thc
hin quyn con ngi trong thc t.
Th t, ch ra cho sinh viờn thy rng
ch trng phỏt trin t nc theo nh
hng xó hi ch ngha ca Nh nc cng
chớnh l vỡ quyn con ngi. Mc dự hng
lot nc xó hi ch ngha ụng u ó
sp t ra vn nhn thc li v lớ lun
v con ng thc t i lờn ch ngha xó hi
nhng Nh nc Vit Nam vn tin tng
vo tng lai tt p ca ch ngha xó hi,
trong ú mi ngi dõn u cú c hi, cú
iu kin tt nht phỏt trin mi kh nng
ca mỡnh c v mt t nhiờn v xó hi; mi
ngi dõn u ý thc c mt cỏch y
vai trũ ca cỏ nhõn v mi liờn h gia cỏ
nhõn v cng ng; s tụn trng, h tr v
bo v ln nhau gia Nh nc v nhõn dõn
c th hin y . Núi cỏch khỏc, mi
ngi s c sng trong s th hin v
c tụn trng cỏc giỏ tr v phm giỏ ca
mỡnh trong th gii hũa bỡnh.
2. Quyn con ngi c ging dy
mc c th

Vỡ lut hnh chớnh l ngnh lut v qun
lớ nh nc trờn tt c cỏc lnh vc ca i
sng xó hi vi mc ớch Xõy dng t
nc giu mnh, thc hin cụng bng xó
hi, mi ngi cú cuc sng m no, t do,
hnh phỳc, cú iu kin phỏt trin ton
din
(5)
nờn hu ht cỏc quy nh thuc
ngnh lut hnh chớnh u th hin quyn
con ngi nhng mc khỏc nhau. Tuy
nhiờn, vn quyn con ngi thng c
cp trong mt s vn liờn quan trc
tip n nhng ni dung c bn ca quyn
con ngi sau õy:
Th nht, quyn con ngi th hin
trong mt s nguyờn tc c bn ca qun lớ
nh nc.
Nguyờn tc u tiờn cn k n l
nguyờn tc mi cụng dõn u bỡnh ng
trc phỏp lut.
(6)
Nguyờn tc ny hon
ton phự hp vi quy nh ti iu 7 ca
Tuyờn ngụn th gii v nhõn quyn nm
1948 Mi ngi u bỡnh ng trc phỏp
lut v c phỏp lut bo v mt cỏch


nghiên cứu - trao đổi

14 tạp chí luật học số 6/2008

bỡnh ng. Nguyờn tc mi cụng dõn u
bỡnh ng trc phỏp lut c thc hin
trờn tt c cỏc lnh vc ca hot ng qun
lớ, khụng cú s phõn bit i x v bt c lớ
do no nh gii tớnh, dõn tc, tụn giỏo, iu
kin kinh t thc hin nguyờn tc ny,
phỏp lut cũn cú cỏc quy nh nghiờm cm
mi hỡnh thc phõn bit i x v truy cu
trỏch nhim phỏp lớ i vi ngi cú hnh
vi kỡ th dõn tc, tụn giỏo, phõn bit i x
trong qun lớ nh nc v trong i sng xó
hi. Nh nc thc hin nhiu chớnh sỏch
kinh t, xó hi gim dn khong cỏch v
mi mt gia cỏc dõn tc, ban hnh nhiu
vn bn phỏp lut lm cho cỏc thnh phn
kinh t xớch li gn nhau, thc hin bỡnh
ng nam, n
Nguyờn tc th hai l nguyờn tc bỡnh
ng gia cỏc dõn tc.
(7)
Nguyờn tc ny
c c th hoỏ bng hng lot cỏc quyn
c th trong cỏc lnh vc khỏc nhau, c
bit l lnh vc vn hoỏ. Cỏc dõn tc trờn
t nc Vit Nam c Nh nc to iu
kin gi gỡn bn sc vn hoỏ dõn tc. S a
dng v vn hoỏ c coi l nột p ca vn
hoỏ Vit Nam. Tt c cỏc dõn tc u c

khuyn khớch dựng ting núi v ch vit ca
mỡnh trong cuc sng hng ngy cng nh
trong cỏc hot ng hnh chớnh v t phỏp.
Cỏc chng trỡnh dy ting dõn tc thiu s,
phỏt thanh bng ting dõn tc thiu s trờn
cỏc phng tin thụng tin i chỳng, dy
ting dõn tc cho con em ng bo dõn tc
thiu s cỏc cp hc ph thụng c coi
trng. Cỏc tỏc phm vn hoỏ dõn gian bng
ting dõn tc thiu s c su tm, nghiờn
cu, bo tn v ph bin, va tụn vinh cỏc
giỏ tr vn hoỏ ca ng bo dõn tc ớt
ngi, va ngn nga kh nng mai mt
cỏc ngụn ng ang ngy cng ớt c s
dng. Thm chớ cỏc vn bn quy phm phỏp
lut cng cú th c dch ra ting cỏc dõn
tc thiu s
(8)
gim bt nhng khú khn
cho ng bo dõn tc thiu s khụng thnh
tho ting ph thụng trong vic tip cn
phỏp lut. ng thi, chớnh quyn cỏc cp,
cỏc t chc vn hoỏ, xó hi t chc nhiu
hỡnh thc khỏc nhau nhm khi dy nim t
ho dõn tc chớnh ỏng, ph bin cỏc giỏ tr
vn hoỏ ca cỏc dõn tc, qua ú ng viờn
tt c mi ngi tham gia vo vic bo tn
v phỏt trin cỏc phong tc, truyn thng tt
p, c ỏo ca cỏc dõn tc. Nhiu l hi
truyn thng nh l hi cng chiờng, hi

ua ghe ngo ó thu hỳt c s quan tõm
ca ụng o ng bo trong v ngoi nc
thuc cỏc dõn tc khỏc nhau. Khụng ch
dng li ú, Nh nc cũn cú nhiu chớnh
sỏch nhm phỏt trin kinh t khu vc cú
ụng ng bo thiu s sinh sng, coi phỏt
trin kinh t l chỡa khoỏ gim bt khong
cỏch v nhiu mt gia cỏc dõn tc. Trong
ú chớnh sỏch nh canh, nh c, phõn b
dõn s hp lớ gia cỏc vựng, min, xõy dng
v thc hin cỏc ỏn phỏt trin kinh t
vựng sõu, vựng xa, khu vc nụng thụn ó v
ang mang li nhng kt qu kh quan.
Tớch cc v thit thc hn na, phỏp lut
cũn quy nh v bo m quyn ca ngi
dõn tc thiu s tham gia vo b mỏy nh
nc, nh bo m tớnh cht i din ca c
quan dõn c, trong ú ng bo dõn tc


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 6/2008 15

thiểu số luôn có các đại biểu của dân tộc
mình tham gia; ở các cơ quan nhà nước
khác thuộc khu vực có đông đồng bào thiểu
số sinh sống, Nhà nước cũng bảo đảm tỉ lệ
thích hợp công chức nhà nước là người dân
tộc thiểu số; việc đào tạo nguồn công chức,
tuyển dụng công chức cũng có những quy

định riêng để người dân tộc thiểu số có cơ
hội để trở thành công chức nhà nước. Đồng
thời trong bộ máy nhà nước cũng có những
cơ quan chuyên trách về vấn đề dân tộc như
Hội đồng dân tộc của Quốc hội, Ủy ban dân
tộc và miền núi của Chính phủ. Tất cả
những điều nói trên đều nhằm mục đích
đảm bảo quyền của người dân tộc thiểu số
tham gia vào các quyết định của Nhà nước
liên quan đến họ, bảo đảm những lợi ích
chính đáng của người dân tộc thiểu số phù
hợp với sự phát triển chung của đất nước.
Những biểu hiện của nguyên tắc bình đẳng
giữa các dân tộc ở Việt Nam hoàn toàn phù
hợp với các quy định của Tuyên bố về
quyền của những người thuộc các nhóm
thiểu số về dân tộc, chủng tộc, tôn giáo và
ngôn ngữ năm 1992.
(9)

Nguyên tắc thứ ba là nguyên tắc nhân
dân lao động tham gia vào quản lí nhà
nước.
(10)
Nguyên tắc này phát huy năng lực
cá nhân của từng con người cụ thể, nâng
cao trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với
chính mình, đối với người khác, đối với
cộng đồng phù hợp với bản chất dân chủ
của Nhà nước Việt Nam và Công ước quốc

tế về các quyền dân sự và chính trị năm
1966.
(11)
Nguyên tắc nhân dân lao động
tham gia vào quản lí nhà nước thể hiện tập
trung trong một số quyền cơ bản của công
dân như quyền bầu cử, ứng cử trong các
cuộc bầu cử phổ thông đầu phiếu, bình đẳng
và bỏ phiếu kín nhằm đảm bảo cho cử tri tự
do bày tỏ ý nguyện của mình;
(12)
quyền thảo
luận các vấn đề quan trọng của cả nước và
của địa phương; quyền biểu quyết khi Nhà
nước trưng cầu ý dân; quyền đóng góp ý
kiến cho các dự thảo văn bản pháp luật;
quyền khiếu nại… Đây là những quyền cơ
bản, quan trọng trong quản lí hành chính.
Các quyền này tạo điều kiện cho nhân dân
trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào hoạt
động của các cơ quan nhà nước, góp phần
tích cực vào việc hoạch định các chính
sách, xây dựng các văn bản pháp luật liên
quan đến quyền, lợi ích của từng cá nhân và
cả cộng đồng, yêu cầu Nhà nước xem xét
lại các quyết định hành chính, hành vi hành
chính trái pháp luật xâm phạm các quyền và
lợi ích chính đáng của nhân dân. Thông qua
các quyền này, người dân được bày tỏ ý chí,
nguyện vọng của mình về các vấn đề khác

nhau trong quản lí nhà nước, đặc biệt là các
vấn đề liên quan đến lợi ích của mình. Giá
trị căn bản của các quyền này thể hiện vai
trò làm chủ của người dân đối với vận mệnh
của chính mình và của cả đất nước, vai trò
giám sát của nhân dân đối với hoạt động
của bộ máy nhà nước đồng thời là phanh
hãm mỗi khi Nhà nước vì lí do nào đó
không quan tâm một cách thích đáng đến
quyền con người.
Thứ hai, quyền con người thể hiện ở một
số quyền của nhân dân nói chung hay đối với
một số đối tượng cụ thể. Đó là:


nghiên cứu - trao đổi
16 tạp chí luật học số 6/2008

- Quyn con ngi th hin quyn
bỡnh ng nam n.
(13)
Quyn bỡnh ng nam
n l ni dung c bn ca quyn con ngi
vỡ bỡnh ng nam n khụng ch liờn quan
n mt na th gii m liờn quan n s
tin b ca ton nhõn loi. Li m u
Cụng c CEDAW ghi nhn: s phỏt trin
y v ton din ca mt t nc, s
giu mnh ca th gii v s nghip hũa
bỡnh ũi hi s tham gia ti a ca ph n

trong mi lnh vc mt cỏch bỡnh ng vi
nam gii.
(14)
Vỡ vy, bỡnh ng nam n
c coi nh nguyờn tc trong qun lớ nh
nc. thc hin bỡnh ng nam n, vic
to iu kin cho ph n tham gia vo cỏc
cụng vic ca Nh nc, ca xó hi, vo
vic hoch nh chớnh sỏch, xõy dng phỏp
lut v vic thc hin cỏc chớnh sỏch, vn
bn phỏp lut liờn quan n quyn, li ớch
ca ph n c c Nh nc v xó hi
quan tõm thụng qua vic Nh nc h tr
hot ng cho Hi liờn hip ph n Vit
Nam; quy nh ngha v ca cỏc cp chớnh
quyn phi ly ý kin ca Hi ph n cựng
cp khi quyt nh cỏc vn liờn quan n
li ớch ca ph n, tr em; thc hin nhiu
chng trỡnh cho vay vn, hng nghip,
dy ngh, h tr k thut giỳp ph n lm
kinh t, xúa úi gim nghốo
(15)

- Quyn con ngi th hin quyn t
do tớn ngng, tụn giỏo.
(16)
õy l quyn
mang tớnh cht tinh thn nhng li cú ý
ngha c bit to ln trong i sng ca con
ngi, c coi l mt trong nhng yu t

cn bn trong nhn thc ca con ngi v
cuc sng
(17)
m S coi thng v vi
phm cỏc quyn v t do c bn ca con
ngi, c bit l quyn t do tớn ngng
v tụn giỏo mt cỏch trc tip hay giỏn tip
u dn n chin tranh v li hu qu
to ln cho nhõn loi.
(18)
Mt mt, quyn t
do tớn ngng, tụn giỏo c ghi nhn v
c c th hoỏ thnh cỏc quyn t do theo
hoc khụng theo mt tụn giỏo no ú, quyn
c tin hnh cỏc nghi l tớn ngng, tụn
giỏo, c bo h cỏc c s th t ca tớn
ngng, tụn giỏo, quyn bỡnh ng gia
nhng ngi theo v khụng theo tụn giỏo.
Mt khỏc, Nh nc cng cú nhng quy
nh bo m thc hin quyn t do tớn
ngng, tụn giỏo nh nghiờm cm mi hnh
vi phõn bit i x, kỡ th mang tớnh cht
tụn giỏo, nghiờm cm mi hnh vi li dng
tớn ngng, tụn giỏo nhm chng phỏ chớnh
quyn, gõy thự hn dõn tc, phỏ hoi khi
on kt ton dõn. Vic quy nh v thc
hin nhng quy nh núi trờn phự hp vi
Tuyờn b v xúa b mi hỡnh thc khụng
khoan dung v phõn bit i x da trờn c
s tụn giỏo hay tớn ngng nm 1981.

- Quyn con ngi i vi i tng
c bit l tr em. Tr em va l tng lai
ca t nc, va cũn non nt v th cht
v trớ tu, tr em cn c bo v v chm
súc c bit, k c s bo v thớch hp v
mt phỏp lớ trc cng nh sau khi ra
i.
(19)
Nhng s bo v v mt phỏp lớ i
vi tr em va th hin nhng quyn ca
ph n (nh quyn c cung cp thụng tin
v dch v liờn quan ti sc khe sinh sn,
quyn c hng ch thai sn, quyn
c ngh chm súc con m, quyn ca Hi


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 6/2008 17

phụ nữ được tham gia vào việc hoạch định
chính sách, xây dựng pháp luật liên quan
đến quyền, lợi ích của phụ nữ, trẻ em) vừa
thể hiện ở các quyền trẻ em được hưởng
trực tiếp. Các quyền của trẻ em trong luật
hành chính được pháp luật Việt Nam quy
định phù hợp với Công ước về quyền trẻ em
năm 1989. Đáng chú ý nhất là các quyền:
Một là, quyền được khai sinh, quyền có
quốc tịch, có họ tên. Pháp luật Việt Nam
quy định trẻ em có quyền được khai sinh,

nghĩa vụ của cha mẹ, người giám hộ phải
khai sinh cho trẻ em, bảo đảm cho tất cả trẻ
em đều có quốc tịch kể cả trẻ em được tìm
thấy trên lãnh thổ Việt Nam mà không rõ
cha mẹ là ai hoặc cha mẹ không có quốc
tịch. Hai là, quyền được chăm sóc sức khỏe
nhằm nâng cao chất lượng dân số. Trẻ em
dưới 6 tuổi được khám chữa bệnh miễn phí
tại các cơ sở khám chữa bệnh công. Ba là,
quyền được học tập, tất cả trẻ em đều được
tạo điều kiện cần thiết để đến trường, bậc
tiểu học là bắt buộc và không phải đóng học
phí. Có hệ thống trường dân tộc nội trú ở
các tỉnh có đông đồng bào dân tộc thiểu số
sinh sống nhằm cung cấp điều kiện tốt nhất
về cơ sở vật chất, môi trường học tập cho
con em đồng bào dân tộc ít người. Những
trẻ em có năng khiếu đặc biệt được tạo điều
kiện để phát triển tài năng. Trẻ em khuyết
tật cũng được đến các trường, lớp học phù
hợp như trường dành cho trẻ em mù, trường
dành cho trẻ câm điếc, các lớp học tình
thương dành cho trẻ em khuyết tật hay có
hoàn cảnh đặc biệt…
Sự bảo vệ về mặt pháp lí đối với trẻ em
còn thể hiện ở những quy định về việc áp
dụng các biện pháp cưỡng chế hành chính
đối với trẻ em thực hiện hành vi trái pháp
luật. Các biện pháp cưỡng chế hành chính
đối với trẻ em thực hiện hành vi trái pháp

luật không kể đã cấu thành vi phạm pháp
luật hay chưa đều chú trọng mục đích giáo
dục hơn là trừng phạt, chú ý đến khả năng
tái hòa nhập cộng đồng. Do trẻ em chưa có
năng lực hành vi đầy đủ để tự bảo vệ các
quyền và lợi ích chính đáng của mình nên
pháp luật thường quy định sự tham gia của
các cá nhân, tổ chức đại diện cho quyền và
lợi ích của trẻ em vào quá trình áp dụng
các biện pháp cưỡng chế hành chính nhằm
tránh khả năng xâm hại các quyền và lợi
ích của trẻ em.
Lẽ dĩ nhiên, khi giới thiệu những nội
dung thể hiện quyền con người nói trên
giảng viên cũng cần chỉ ra cho sinh viên thấy
rằng các quy định của pháp luật ở Việt Nam
đã thể hiện khá đầy đủ quyền con người và
phù hợp với các công ước quốc tế về quyền
con người. Tuy nhiên, giữa các quy định của
pháp luật và việc thực hiện pháp luật trên
thực tế bao giờ cũng có khoảng cách nhất
định và các biện pháp pháp lí bảo đảm quyền
con người là biện pháp quan trọng nhưng
không phải là biện pháp duy nhất. Do đó,
vấn đề quyền con người ở nước ta hiện nay
cần được chú trọng trong quá trình thực thi
pháp luật và kết hợp một cách đồng bộ với
các biện pháp xã hội.
Quyền con người là vấn đề liên quan
đến tất cả các lĩnh vực xã hội trong đó con

người tồn tại và khẳng định phẩm giá của


nghiªn cøu - trao ®æi
18 t¹p chÝ luËt häc sè 6/2008

mình. Luật hành chính với tư cách là ngành
luật quản lí mọi mặt đời sống xã hội với
mục đích nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần cho nhân dân, thoả mãn ngày càng tốt
hơn nhu cầu mọi mặt của con người nên
vấn đề quyền con người được thể hiện ở tất
cả các khía cạnh khác nhau của ngành luật
này. Do vậy, nhu cầu lồng ghép nội dung
quyền con người trong giảng dạy môn học
luật hành chính là rất rõ ràng và đã được
thực hiện trong nhiều năm qua. Tuy nhiên,
do sự phức tạp và đa dạng trong cách hiểu,
cách tiếp cận, nội dung của chính khái niệm
quyền con người và môn luật hành chính
không phải là môn học về quyền con người
nên vấn đề lồng ghép nội dung quyền con
người trong giảng dạy môn học này cho đến
nay vẫn chưa có được sự thống nhất cả về
phương pháp tiếp cận, nội dung cụ thể và
dung lượng kiến thức cần lồng ghép làm
hạn chế khả năng chuyển tải kiến thức của
giảng viên cũng như mức độ tiếp thu kiến
thức của sinh viên về vấn đề quyền con
người trong chương trình môn học. Vì vậy,

một định hướng nghiên cứu nghiêm túc, sự
học hỏi mang tính cầu thị từ kinh nghiệm
đào tạo của các cơ sở đào tạo khác, của các
nước bạn để có được những thống nhất
chung là hết sức cần thiết nhằm cung cấp
kiến thức và phương pháp nghiên cứu toàn
diện cho sinh viên trong điều kiện hội nhập
quốc tế hiện nay./.

(1).Xem: Phạm Khiêm Ích, Hoàng Văn Hảo chủ biên,
“Quyền con người trong thế giới hiện đại”, Hà Nội,

1995, tr. 158.
(2). Tài liệu đã dẫn, tr.160, 161.
(3).Xem: Lời nói đầu Công ước quốc tế về các quyền
dân sự và chính trị năm 1966; Lời nói đầu Công ước
quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa năm
1966.
(4).Xem: Điều 2 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(5).Xem: Điều 3 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(6).Xem: Điều 52 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(7).Xem: Điều 5 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(8).Xem: Điều 5 Luật ban hành văn bản quy phạm
pháp luật.
(9).Xem: các điều 1, 2, 4, 5 Tuyên bố về quyền của
những người thuộc các nhóm thiểu số về dân tộc,

chủng tộc, tôn giáo và ngôn ngữ năm 1992.
(10).Xem: Điều 53 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(11).Xem: Điều 25 Công ước quốc tế về các quyền
dân sự và chính trị năm 1966.
(12).Xem: Điều 25 Công ước quốc tế về các quyền
dân sự và chính trị, 1966; Luật bầu cử đại biểu Quốc
hội, Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
(13).Xem: Điều 63 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(14).Xem: Lời mở đầu Công ước về xóa bỏ tất cả các
hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ năm 1979.
(15).Xem: Bùi Thị Đào, “Pháp luật Việt Nam với việc
bảo đảm quyền bình đẳng của phụ nữ trong lĩnh vực
chăm sóc sức khỏe theo CEDAW”, Tạp chí luật học,
số 3/2006; “Vấn đề giới trong nội dung môn học Luật
hành chính”, Tạp chí luật học, số 3/2007.
(16).Xem: Điều 68 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam năm 1992.
(17), (18).Xem: Lời mở đầu Tuyên bố về xóa bỏ mọi
hình thức không khoan dung và phân biệt đối xử dựa
trên cơ sở tôn giáo hay tín ngưỡng năm 1981.
(19). Xem: Lời mở đầu Công ước về quyền trẻ em
năm 1989.