Đề tài " Nhận thức chung về chuỗi giá trị và Phương pháp lập kế hoạch tổ hợp tác " potx

S K HO CH VÀ Đ U T T NH Đ K NÔNGỞ Ế Ạ Ầ Ư Ỉ Ắ
March 19, 2014 1
Dự án tăng cường năng lực kinh tế bền vững cho đồng bào dân
tộc thiểu số tỉnh Đắk Nông
Nhận thức chung về chuỗi giá trị
và Phương pháp lập kế hoạch tổ hợp tác
ThS. Hoàng Thanh Tùng
ThS. Lê Trường Giang
ThS. Hoàng Xuân Trường
Trung tâm Nghiên Cứu và Phát triển Hệ thống Nông nghiệp
NỘI DUNG TẬP HUẤN
Ngày thứ nhất: Nhận thức chung về chuỗi giá trị
Đón tiếp học viên
Khai mạc lớp học – Giới thiệu mục tiêu của lớp học
Một số vấn đề chung về chuỗi giá trị
Giải lao
Giới thiệu phương pháp vẽ sơ đồ chuỗi giá trị và quản trị trong chuỗi giá trị
Nghỉ trưa
Giới thiệu các công cụ phân tích chuỗi giá trị và hạch toán kinh tế trong chuỗi giá trị
Giải lao
Thực hành phương pháp vẽ sơ đồ chuỗi giá trị
March 19, 2014 2
March 19, 2014
3
NỘI DUNG TẬP HUẤN
Ngày thứ 2: Lập kế hoạch trong các nhóm
Đón tiếp học viên
Khai mạc lớp học – Giới thiệu mục tiêu
Giới thiệu phương pháp lập kế hoạch tổ nhóm
Giải lao
Thực hành phương pháp lập kế hoạch chuỗi giá trị

NGUYÊN TẮC HỌC

Vai trò của giảng viên là thúc đẩy học tập

Khai thác kinh nghiệm của người tham gia

Làm việc theo nhóm
THUẬT NGỮ VÀ KHÁI NIỆM
KHÁI NI M Ệ

Chuỗi giá trị bao gồm toàn bộ các hoạt động cần thiết để
đưa ra một sản phẩm (hoặc dịch vụ) từ một ý tưởng
thông qua các giai đoạn sản xuất khác nhau, phân phối
sản phẩm đến người tiêu dùng cuối cùng và vứt bỏ sau
khi sử dụng (Kaplinsky 1999, trang 121; Kaplinsky và Morris
2001, trang 4).

Chuỗi giá trị tồn tại khi mà tất cả các tác nhân tham gia
vào hoạt động của chuỗi theo cách để tối ưu hoá việc
tạo ra giá trị dọc theo chuỗi.
March 19, 2014 6
Thuật ngữ
Filière, commodity chain,
supply chain, value chain
Thuật ngữ
Ngành hàng, chuỗi cung, chuỗi giá trị
CUNG CẤP
NGUYÊN
LIỆU ĐẦU
VÀO

TÁC NHÂN SX
THU GOM BÁN BUÔN
BÁN LẺ NGƯỜI TIÊU
DÙNG
Tổng thể các
hoạt động
Luồng sản phẩm từ
nguyên liệu thô
đến sản phẩm
cuối cùng
TẠO RA
BỞI
Các tác nhân kinh tế
TỪ ĐỒNG
RUỘNG
(FARM)
ĐẾN TAY
THỰC
KHÁC
H
(FORK)
PHÂN BIỆT CÁC THUẬT NGỮ
8
SẢN
XUẤT
TIÊU
DÙNG
CHUỖI CUNG
CHUỖI GIÁ TRỊ
March 19, 2014 9

ĐIỀU GÌ TẠO NÊN SỰ KHÁC BIỆT GIỮA
CHUỖI CUNG VÀ CHUỖI GIÁ TRỊ?
Chuỗi cung = Làm thế nào chúng ta mang ra thị trường
bất cứ sản phẩm nào được sản xuất ở trên đồng
ruộng (Spriggs, 2010).
Chuỗi giá trị=làm thế nào chúng ta đem ra thị trường
bất cứ thứ gì hoặc giá trị mà người tiêu dùng yêu
cầu (Spriggs, 2010).
NHỮNG GÌ MÌNH CÓ
NHỮNG GÌ NGƯỚI KHÁC CẦN
NHỮNG GÌ NGƯỚI KHÁC CẦN
CUNG ĐẨY
CẦU KÉO
CẦU KÉO
March 19, 2014 10
Khái niệm về giá trị
VALUE – GIÁ TRỊ
•
KHÁCH HÀNG VÀ QUAN TRỌNG HƠN CẢ LÀ NGƯỜI TIÊU DÙNG
Ai xác định giá trị?
Ai tạo ra và phân phối?
•
TÁC NHÂN TRONG CHUỖI Ở TẤT CẢ CÁC CÔNG ĐOẠN
Làm như thế nào để tạo ra giá trị?
>>>> GIÁ TRỊ = THUỘC TÍNH BÊN TRONG CỦA SẢN PHẨM
+ = THUỘC TÍNH BÊN NGOÀI
11
GIÁ TRỊ LÀM THẾ NÀO?
Mận có vị ngọt
•

Hái đúng độ chín (>=11 độ Brix)  Thay đổi thực hành của
nông dân
Mận phải có màu đỏ tím
•
Hái đúng độ chin  Thay đổi thực hành của nông dân
Không dập nát, đồng đều
•
Hái đúng độ chin  Thay đổi thực hành của nông dân
•
Lựa chọn quả đồng đều nhau về độ chin (>=11 độ Brix) và
không quá chin (>14 độ Brix)  Thay đổi thực hành của nông
dân và thu gom địa phương
•
Lựa chọn quả đồng đều về độ chin  Thay đổi thực hành bởi
thu gom địa phương
•
Sử dụng thùng vận chuyển phù hợp: thùng nhỏ chứa được từ 3
đến 5 kg mận, có đục lỗ thoáng khí
•
Rút ngắn thời gian từ lúc mận được hái đến khi có mặt tại
điểm bán lẻ ở Hà nội
Biết nguồn gốc của mận
•
Thông tin bao bì nhãn mác bao gồm các thông tin trên thùng
vận chuyển và trên thùng mận bày bán tại cửa hàng. Nhãn mác
dán ở khay mận bày bán tại cửa hàng
Ví dụ: Chuỗi giá trị mận Sơn La
12
•
Từ sản phẩm thông thường phổ biến thành sản

phẩm cao cấp
•
Quan hệ hợp tác giữa nông dân, thu bom/bán
buôn địa phương và bán lẻ Hà nội

March 19, 2014 13
1. Giá trị nằm ở đâu?
2. Thể hiện thế nào?
3. Ai tạo ra?
4. Làm thể nào để tạo ra giá trị đó
March 19, 2014 14
Một chuỗi giá trị là một chuỗi chú
trọng vào việc phân phối GIÁ TRỊ cho
khách hàng của mình và quan trọng
hơn cả là người tiêu dùng cuối cùng.
15
5 nguyên tắc trong quản lý chuỗi giá trị
SỰ
KHÁC
BIỆT
March 19, 2014
16
“Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN,
thúc đẩy lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng”
Thứ năm, một thể chế kinh tế
thị trường hiện đại phải
hướng về người tiêu dùng,
lấy người tiêu dùng làm
chủ thể
March 19, 2014 17

Cạnh tranh
vì lợi nhuận
của chính
mình
Làm việc cùng nhau cùng chia sẻ
Làm việc cùng nhau cùng chia sẻ
Chuỗi cung theo
truyền thống
CHUỖI GIÁ TRỊ
KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG
TÍNH CÁ NHÂN
TÍNH ĐỒNG ĐỘI
March 19, 2014 18
Các tiêu
chí
Chuỗi cung theo truyền thống Chuỗi giá trị
Chia sẻ
thông tin
Chỉ giữa mỗi cặp người cung cấp
và khách hàng của họ, ví dụ như
giữa nông dân với thu gom, người
tiêu dùng và người bán lẻ
Giữa tất cả các
thành viên của
chuỗi – nông dân
nắm được thông tin
từ người tiêu dùng
Trọng tâm Khả năng của nông dân, truyền
thống, giảm chi phí và bán với giá
cao hơn giá bạn mua

Người tiêu dùng,
sở thích và nhu
cầu của họ, những
gì họ sẽ chi trả, sẵn
sàng chi trả
TỔNG HỢP
March 19, 2014
19
Các tiêu chí Chuỗi cung theo
truyền thống
Chuỗi giá trị
Định hướng/ vị trí
trên thị trường
Ngành hàng, giống
như tất cả những
người khác vì vậy mà
phải tập trung vào
việc cắt giảm chi phí
Sản phẩm khác biệt được
yêu cầu và được trả giá
cao hơn
Quyền lực Nông dân sản xuất
những gì họ có thể
và phải bán nên
khách hàng là người
có quyền lực
Người tiêu dùng có vai trò
chỉ dẫn do các tác nhân
của chuỗi luôn lắng nghe
yêu cầu của họ nhưng vì

thông qua việc cung cấp
cho các nhu cầu ấy mà
người bán có nhiều quyền
lực hơn
March 19, 2014
20
Các tiêu chí Chuỗi cung theo
truyền thống
Chuỗi giá trị
Cấu trúc về tổ chức Độc lập, mỗi tác nhân làm
việc một mình vì lợi ích
của bản thân
Phụ thuộc lẫn nhau, mỗi
tác nhân đều nhận ra giá
trị của những đối tác của
mình và họ làm việc
cùng nhau
Triết lý Tối ưu hóa cho bản thân Tối ưu hóa cho cả chuỗi
Tại sao việc phân tích chuỗi
giá trị là quan trọng?
Có 4 lý do:

Sự gia tăng phân cấp lao động và sự phân tán toàn cầu sản xuất,
cạnh tranh hệ thống trở nên quan trọng.

Hiệu quả sản xuất không chỉ là điều kiện cần cho thị trường toàn
cầu thông suốt thành công.

Gia nhập vào thị trường quốc tế cho phép gia tăng thu nhập ổn
định, điều đó có nghĩa tạo ra sự tốt nhất của toàn cầu hoá, yêu cầu

sự hiểu biết về các nhân tố năng động trong toàn bộ chuỗi giá trị.

Đối với việc phát triển các sản phẩm ở khu vực miền núi, việc
nghiên cứu chuỗi giá trị sẽ giúp cho việc nắm bắt tổ chức và hoạt
động của chuỗi giá trị, các cơ chế điều phối chuỗi giá trị từ đó xây
dựng các biện pháp phát triển chuỗi giá trị phù hợp.
March 19, 2014 22
Nguồn gốc hình thành và
phát triển chuỗi giá trị
Nguồn gốc hình thành chuỗi giá trị

Năm 1985. Porter đã giới thiệu về mô hình chuỗi giá trị chung.
March 19, 2014 24
Mô hình chuỗi giá trị của Porter năm 1985
Vận chuyển,
dự trữ
đầu vào
Hoạt
độn
g
sản
xuất
Vận chuyển,
dự trữ
đầu ra
Tiếp thị
và
bá
n
hà

ng
Dịch vụ Lợi
n
h
u
ậ
n
Cơ sở vật chất
Quản lý nhân lực
Phát triển công nghệ
Mua được hàng hoá
Mục tiêu của những hoạt động này là chào hàng cho
người tiêu dùng chấp nhận giá trị cao hơn chi phí
của các hoạt động và kết quả tạo ra lợi nhuận biên.
Quá trình phát triển chuỗi giá trị

Năm 1999 và 2001. Kaplinsky và Morris 2001 đã hoàn
thiện và phát triển thành các khái niệm cụ thể hơn, với
các công cụ phân tích đi kèm

Trước đây chuỗi giá trị áp dụng nhiều trong lĩnh vực
công nghiệp, trong 10 năm trở lại đây thế giới quan tâm
sang lĩnh vực nông nghiệp

ở Việt Nam trong 5 năm trở lại đây áp dụng cách tiếp
cận theo chuỗi giá trị để xây dựng dự án và phát triển
nông nghiệp, nông thôn
March 19, 2014 25