Trữ củi – nét đẹp văn hóa truyền thống người Jrai ở Gia Lai pptx

Trữ củi – nét đẹp văn hóa
truyền thống người Jrai ở
Gia Lai

Lấy và tích trữ củi là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống giàu bản sắc
của người Jrai ở Gia Lai được gìn giữ từ bao đời.
Với phụ nữ Jrai, lấy củi và trữ củi là cả một
nghệ thuật. Ảnh minh họa
Người Jrai quan niệm, đàn ông lo việc nương rẫy, săn bắt còn phụ nữ ở nhà chăm
sóc việc gia đình, công việc đều được phân công rất cụ thể. Người phụ nữ Jrai có 3
điều cần phải biết trước khi lấy chồng: Nấu cơm, chặt củi và dệt vải. Một cô gái dù
không đẹp về hình thức nhưng làm khéo léo cả 3 điều trên vẫn có gái hơn những cô
gái xinh đẹp nhưng vụng đoảng những điều căn bản ấy.
Với phụ nữ Jrai, lấy củi là cả một nghệ thuật và môn nghệ thuật ấy họ phải học và
thành thục ngay từ khi vừa mới lớn. Những người phụ nữ Jrai luyện cho mình đôi
bàn tay khéo léo trong việc chặt củi. Với người Jrai chặt củi phải có những nguyên
tắc riêng. Không phải thích dài, ngắn, to, nhỏ sao cũng được. Củi phải chắc, đều thì
lấy về đun mới đượm, mới cho được than hồng để nướng đồ ăn và sưởi suốt đêm.
Hơn nữa, cứ sắp vậy dưới sàn nhà hết mùa này qua mùa khác, năm này qua năm
khác.
Loại củi rừng mà bà con Jrai ở đây thích và lựa chọn nhiều nhất là các loại củi trầm
bầu, bằng lăng, đỏ vỏ… Không chỉ chắc, đẹp, đun đượm và lợi than. “Củi thường
được chặt thành khúc đều đặn, dài chừng 50-80 cm. Củi to được chẻ vừa đun. Sắp
củi vào gùi hay xếp củi lên sàn cũng là cả một nghệ thuật. Nếu không khi gùi sẽ
chỉ chất được rất ít còn chưa kể sẽ khiến cho người gùi cảm thấy nặng nề hơn bởi
mất cân bằng. Đầu tiên là phải đặt nằm gùi ra sao, lấy thanh củi kê đòn thế nào và
rồi xếp củi như thế nào để lợi diện tích và giữ thế cân bằng cho gùi nhất.
Chiêm ngưỡng những ngăn củi ấy cứ ngỡ đó là một công trình nghệ thuật nào đó
được chọn lọc, sắp đặt công phu hay là một sự trưng bày nào đó nặng về yếu tố

hình thức. Nhưng không, với phụ nữ Jrai, lấy củi là cả một nghệ thuật và môn nghệ
thuật ấy họ phải học và thành thục ngay từ khi vừa mới lớn. Bà con Jrai lấy củi là
chỉ lấy những cành cây khô, gãy rụng trên rừng chứ không chặt cây rừng còn sống
để tàn phá rừng.
Krông Pa là một trong những vùng đất giàu truyền thống văn hóa. Mặc cho sức hút
từ điều kiện sống hiện đại, rất nhiều hộ gia đình đồng bào Jrai ở Krông Pa (Gia
Lai) vẫn giữ cho mình những nét đẹp truyền thống giàu bản sắc được gìn giữ tự
bao đời. Lấy và trữ củi là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống cần được
lưu giữ.