NHỮNG BIỂU HIỆN MỚI TRONG SỰ ĐIỀU TIẾT KINH TẾ CỦA NHÀ NƯỚC TƯ SẢN HIỆN NAY.doc

MỤC LỤC
MỤC LỤC ............................................................................................................ 1
LỜI MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 2
I/.LÝ LUẬN CHUNG VỀ SỰ ĐIỀU TIẾT CỦA NHÀ NƯỚC TƯ SẢN ... 3
1. Khái niệm chung về điều tiết kinh tế .......................................................... 3
2.Nguyên nhân dẫn đến sự điều tiết của Nhà nước .................................... 3
3.Đặc điểm cơ bản trong điều tiết của nhà nước tư sản ............................. 5
2./ Phương pháp điều tiết của nhà nước linh hoạt, mềm dẻo hơn, phạm vi
rộng hơn ........................................................................................................ 7
3./Tổ chức bộ máy điều tiết của nhà nước trong CNTB ngày nay: ........... 9
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 11
1
LỜI MỞ ĐẦU
Cơ chế thị trường tự do cạnh tranh và cơ chế độc quyền tư nhân đều có
những tác động tích cực và tiêu cực. Khi trình độ xã hội hóa lực lượng sản
xuất vượt khỏi giới hạn điều tiết của cơ chế thị trường và độc quyền tư nhân
thì tất yếu đòi hỏi phải được bổ sung bằng sự điều tiết của Nhà nước.
Đối với mỗi Nhà nước, sự điều tiết về kinh tế là một trong những sự điều
tiết quan trọng nhất. Sự điều tiết kinh tế được thực hiện dưới nhiều hình thức:
hướng dẫn, kiểm soát, uốn ắn những lệch lạc bằng những công cụ hành chính
– pháp l– uật, bằng cả những ưu đãi, trừng phạt; bằng những giải pháp chiến
lược dài hạn như lập chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế, bảo vệ môi
trường…; bằng cả những giải pháp ngắn hạn như chống khủng hỏang tài
chính, tiền tệ. Tùy học thuyết kinh tế được vận dụng, hệ thống điều tiết kinh tế
của Nhà nước ở mỗi nước có nét khác nhau.
Chính vì vậy khi nghiên cứu về sự điều tiết của Nhà nước góp phần thúc
đẩy nền kinh tế phát triển, giải quyết những vấn đề khó khăn mà nước đó
đang gặp.... Qua đó chúng ta cũng học hỏi được nhiều kinh nghiệm của các
nước trong việc điều tiết kinh tế để trong hoàn cảnh cụ thể của nước mình ứng
dụng một cách thích ứng

Sự điều tiết kinh tế của nhà nước Tư sản trong CNTB ngày nay
2
I/.LÝ LUẬN CHUNG VỀ SỰ ĐIỀU TIẾT CỦA NHÀ NƯỚC
TƯ SẢN
1. Khái niệm chung về điều tiết kinh tế
Để thực hiện nhiệm vụ thúc đẩy, hỗ trợ và kích thích nền kinh tế phát triển
theo định hướng của mình, nhà nước phải sự dụng các nguồn lực hoạt động
của mình như: ngân khố, tài nguyên… và thông qua hẹ thống công cụ như: tín
dụng, ngân hàng, thuế để cấp phát, tài trợ và ưu đãi hoạt động sản xuất, kinh
doanh của tư nhân, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế. Song, việc hỗ trợ và
kích thích của nhà nước đối với hoạt động sản xuất và kinh doanh phải được
định hướng vào một mục tiêu nhất định, tức là phải có sự kiểm soát hay còn
gọi là điều tiết kinh tế.
Điều tiết kinh tế chính là việc nhà nước áp đặt những quy chế của mình
nhằm hướng dẫn, hạn chế, thay đổi vi mô kinh tế của các chủ thể sản xuất và
kinh doanh cho phù hợp với những hoạt động chung trong vận động tổng thể
của nền kinh tế theo những mục tiêu nhà nước vạch ra.
2.Nguyên nhân dẫn đến sự điều tiết của Nhà nước
2.1.Cơ sở thực tiễn của điều tiết kinh tế của nhà nước tư bản
Sự chuyển biến vai trò kinh tế của nhà nước tư bản từ nhân tố bên ngoài,
nhân tố tạo điều kiện, môi trường cho sự vận động của quá trình kinh tế, sang
nhân tố bên trong, nhân tố quyết định phương hướng phát triển là một tiến
trình biện chứng, tiến trình biến đổi từ lượng sang chất của những tác động đó.
Chỉ tiêu về lượng thể hiện vai trò ngày càng tăng của nhà nước đối với quá
trình tái sản xuất TBCN. Với những chỉ tiêu khác nhau thì số lượng đạt được
của ngành càng cao thì sự điều tiết của nhà nước là đang đúng và ngược lại
3
như: tại Tây Ban Nha ở những năm 80, tỷ trọng sản xuất khai thác quặng
20%, nhuộm 56%, đóng tàu 80%, chế phẩm từ dầu mỏ 32% qua đó ta thấy
nhà nước chủ trương phát triển công nghiệp..

Chỉ tiêu về chất lượng phản ánh sự điều chỉnh kinh tế của nhà nước ngày
càng trở thành nhân tố quyết định đối với quá trình tái sản xuất TBCN. Chất
lượng sản phẩm ngày được hoàn thiện thì số lượng bán ra tăng.Vì thế mà chỉ
tiêu về chất lượng cũng phản ánh sư điều chỉnh kinh tế của nhà nước.
Nguyên nhân kinh tế, chính trị, xã hội dẫn đến tăng cường vai trò điều tiết
kinh tế của nhà nước. Thực tiễn ở các nước tư bản phát triển cho thấy: thoát
khỏi chiến tranh nền kinh tế của các nước đều bị tàn phá; trước thách thức
phong trào độc lập dân tộc trên toàn thế giới dâng cao đòi hỏi tất cả các nước
CNTB phải liên kết nhằm chống lại các lực lượng phá vỡ hệ thống TBCN; sự
phát triển nhanh chóng của sức sản xuất xã hội chính là sự phát triển của cuộc
cách mạng khoa học-kỹ thuật làm cho xuất hiện nhiều ngành sản xuất mới
như: điện tử. năng lượng…;để thu được lợi nhuận cao, các tập đoàn độc
quyền tư nhân ra sức áp dụng kỹ thuật mới, điều chỉnh kết cấu nội bộ các xí
nghiệp và tăng cường quản lý kinh doanh. Toàn bộ những nguyên nhân trên
đã thúc đẩy và tăng cường vai trò kinh tế của nhà nước tư bản làm cho nó
thành một trong những nhân tố chủ yếu quyết định sự vận động của quá trình
tái sản xuất TBCN.
2.2.Cơ sở lý luận về điều chỉnh kinh tế của nhà nước tư bản
Quan điểm mác xít về vai trò kinh tế của nhà nước trong CNTB. Trong
“Sự phát triển của CNXH không tưởng đến khoa học” F.Ăngghen đã luận giải
về chức năng xã hội của nhà nước. Qua đó ta thấy: nhà nước sinh ra nhằm
thực hiện những chức năng xã hội chung, nhưng khi tồn tại là một lực lượng
chính trị mới, nó không chỉ có được nhờ những lợi ích đặc biệt, mà nó còn có
tính độc lập tương đối trong quan hệ với các lực lượng xã hội. Nhờ tính độc
lập tương đối này mà nhà nước tác động trở lại quá trình sản xuất xã hội.
4
Hay quan điểm tư sản về vai trò kinh tế của nhà nước trong CNTB. Khác
với nhà lý luận mác xít, J.M.Keynes đi tới việc vạch rõ cơ chế điều chỉnh kinh
tế và mô hình hoạt động hiệu quả mà nhà nước tư sản sử dụng trong các hoạt
động kinh tế của mình. Ông đã xây dựng được mô hình điều chỉnh kinh tế

thông qua cấu trúc của hệ thống các chính sách kinh tế dựa trên trụ cột cơ bản
là chính sách tài chính và tiền tệ. Trong đó sự vận động của nền kinh tế TBCN
có mối quan hệ tương hỗ với sự vận động của khối lượng tiền tệ trong lưu
thông. Sở dĩ kinh tế lâm vào trạng thái trì trệ, xảy ra khủng hoảng là do nhà
nước đưa vào lưu thông một lượng tiền tệ quá lớn. Để khắc phục những sai
lệch đó cần vạch ra mối quan hệ giữa sự vận động của nền kinh tế với sự biến
đổi của các yếu tố cấu thành nhu cầu tiền tệ cần thiết cho lưu thông.
3.Đặc điểm cơ bản trong điều tiết của nhà nước tư sản
Qua hệ thống điều tiết của nhà nước với thiết chế và thể chế kinh tế có bộ
máy quản lý gắn với hệ thống chính sách, công cụ có khả năng điều tiết sự
vận động của nền kinh tế quốc dân. Vì thế nhà nước điều tiết kinh tế dưới
những hình thức: Nhà nước hướng dẫn kiểm soát uốn ắn những lệch lạc bằng
các công cụ kinh tế; Nhà nước sử dụng các biện pháp chiến lước kinh tế dài
hạn như lập chương trình kế hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, khoa
học kỹ thuật…Sử dụng các biện pháp ngắn hạn: chống khủng hoảng, chống
lạm phát, kinh tế - xã hội…bằng cách sử dụng chính sách tài chính, tiền tệ.
II. NHỮNG BIỂU HIỆN MỚI TRONG SỰ ĐIỀU TIẾT KINH
TẾ CỦA NHÀ NƯỚC TƯ SẢN HIỆN NAY
1/Các đặc điểm mới trong điều tiết kinh tế của nhà nước trong
CNTB hiện nay
Do đặc trưng của kinh tế TBCN là dựa trên sở hữu tư nhân TBCN về tư
liệu sản xuất nên nhiệm vụ thúc đẩy xu hướng điều tiết kinh tế của nhà nước
là giảm bớt sở hữu nhà nước và sự can thiệp trực tiếp của nhà nước, hỗ trợ và
5