Các kỹ năng cần thiết của cán bộ thư viện trong quá trình hướng tới đạt chuẩn quốc gia, khu vực và quốc tế pot

Các kỹ năng cần thiết của cán bộ thư viện trong quá trình hướng tới đạt chuẩn
quốc gia, khu vực và quốc tế
Thế kỷ XXI – Thế kỷ phát triển mạnh mẽ, thay đổi từng ngày trong mọi lĩnh
vực xã hội, đời sống, văn hóa… Sự thay đổi đó kéo theo sự bùng nổ các
nguồn tài nguyên thông tin, nhu cầu của xã hội, từ đó đặt ra những thách thức
với nền giáo dục Việt Nam nói chung và ngành Thông tin Thư viện nói riêng.
Để tồn tại, bắt kịp với sự phát triển của thời đại thì ngành Thông tin Thư viện
và các cán bộ ngành Thông tin Thư viện Việt Nam phải thay đổi chính mình,
phải luôn nỗ lực hoàn thiện các kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng
chuẩn quốc gia, khu vực và quốc tế.
Có thể nêu ra đây một số các kỹ năng cần thiết của cán bộ Thông tin Thư
viện nhằm hướng tới mục tiêu đạt chuẩn quốc gia, khu vực và quốc tế:
 Kỹ năng tra cứu thông tin: Nguồn tài nguyên thông tin đa dạng, phong
phú được cập nhật liên tục đòi hỏi cán bộ ngành Thông tin Thư viện
cần phải có kỹ năng tra cứu thông tin nhằm quản lý, khai thác, giới
thiệu đến người dùng tin một cách kịp thời, hiệu quả nhất
 Kỹ năng về công nghệ: Trong thời đại công nghệ số và Internet hiện
nay cán bộ Thông tin Thư viện cần phải có kiến thức nhất định về công
nghệ, sử dụng thành thạo các ứng dụng như Mail, Yahoo, Blog, Skype,
Youtube, Facebook, web….để cập nhật thông tin nhanh chóng kịp thời,
mặt khác giới thiệu quảng bá, giới thiệu nguồn tài nguyên thông tin đến
bạn đọc một cách nhanh chóng và hiệu quả. Cán bộ Trung tâm Học liệu
(TTHL) - Đại học Thái Nguyên đã và đang làm rất tốt các kỹ năng này
như lập trang Facebook của TTHL tại địa chỉ
hoặc nhận thông tin qua địa chỉ
email:
Ngoài ra kỹ năng về công nghệ còn giúp cán bộ thông tin Thư viện có thể
giải quyết được các sự cố đơn giản trong công việc như photocopy, in ấn, kẹt
giấy máy in, sự cố máy tính….Các kỹ năng này tuy đơn giản nhưng thiết
thực, tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả công việc.
 Kỹ năng giao tiếp: Đây là kỹ năng quan trọng, tạo thuận lợi trong quá

trình tiếp xúc giữa cán bộ với nhau, giữa cán bộ với người dùng tin. Kỹ
năng này đặc biệt cần thiết cho những cán bộ trực tiếp làm việc, tiếp
xúc với bạn đọc. Nó quyết định sự thành công, chất lượng trong công
việc và là một trong những tiêu chí đánh giá quan trọng của người dùng
tin đối với cán bộ Thông tin Thư viện.
 Kỹ năng diễn thuyết, trình bày: Trong sự cạnh tranh khốc liệt của các
nguồn tài nguyên thông tin trực tuyến, các thư viện số, thư viện ảo, các
mạng xã hội…. thì vấn đề quảng bá Trung tâm thư viện có một vai trò
hết sức quan trọng. Vì vậy cán bộ thông tin Thư viện cần phải có kỹ
năng diễn thuyết, trình bày, quảng bá hình ảnh cơ quan, đơn vị một
cách hiệu quả nhất
 Kỹ năng diễn thuyết, trình bày của cán bộ Thông tin Thư viện không
chỉ bằng lời nói, thao tác mà còn phải biết sử dụng các ứng dụng công
nghệ như trình bày trên Powepoint, Facebook, EMail…đi kèm với
những hình ảnh, âm thanh, với sự hỗ trợ của đa phương tiện nhằm tăng
hiệu ứng cho bài diễn thuyết của mình. Rèn luyện tốt kỹ năng diễn
thuyết, trình bày sẽ góp phần hỗ trợ cơ quan, đơn vị thông tin Thư viện
và bản thân cán bộ rất nhiều trong việc đào tạo người dùng tin, quảng
bá cơ quan.
Với hàng trăm lượt khách trong nước và quốc tế tham quan học tập mô hình
tại TTHL, hàng chục nghìn sinh viên, cán bộ học cách sử dụng, khai thác
nguồn tài nguyên thông tin trong và ngoài Trung tâm, hàng trăm sinh viên
chuyên ngành Thông tin Thư viện tại Thái Nguyên và các tỉnh phía Bắc, cán
bộ Trung tâm Học liệu có rất nhiều cơ hội thực hành và thể hiện kỹ năng diễn
thuyết, trình bày của mình.
 Kỹ năng xử lý tình huống: Trung tâm Thư viện với số lượng bạn đọc
đông đảo rất khó tránh khỏi những hiện tượng như vi phạm nội qui, qui
chế hoạt động, thái độ, hành xử chưa đúng mực của bạn đọc… Do vậy
các cán bộ Thông tin Thư viện cần phải xây dựng được những nhóm
giải pháp, quyết định phù hợp trong từng tình huống cụ thể, phải có kỹ

năng xử lý tình huống một cách khôn khéo, linh hoạt, nhẹ nhàng, hợp
tình, và hợp lý.
 Kỹ năng quản lý: Cán bộ Thông tin Thư viện nhất thiết phải có kỹ năng
quản lý, nó giúp cán bộ Thông tin Thư viện có thể lập các dự định, kế
hoạch một cách khoa học, đạt hiệu quả cao, giúp cho cán bộ tự điều
chỉnh, tận dụng tối đa các nguồn lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ
được giao
 Kỹ năng đánh giá giúp cán bộ Thông tin Thư viện phân tích đánh giá
bản thân, đánh giá cán bộ cùng đơn vị và quan trọng nhất là đánh giá
được nhu cầu người dùng tin từ đó có những điều chỉnh thay đổi phù
hợp
 Kỹ năng học tập suốt đời: Trong xã hội thay đổi từng ngày, nguồn
thông tin thay đổi từng giờ, cán bộ Thông tin Thư viện phải không
ngừng học tập, trau dồi bản thân, tự hoàn thiện các kỹ năng, cập nhật
thông tin nhanh chóng, chính xác nhất đáp ứng được những yêu cầu
khách quan của thời đại đặt ra. Đây là kỹ năng nền tảng, là tiền đề cho
các kỹ năng khác của cán bộ Thông tin Thư viện trong môi trường hiện
đại của khu vực và thế giới.
 Kỹ năng ngoại ngữ: Trên thế giới có rất nhiều tài liệu thông tin bằng
nhiều ngôn ngữ khác nhau có giá trị học thuật và ứng dụng cao, trong
khi đó trình độ ngoại ngữ của các cán bộ Thông tin Thư viện là rất hạn
chế vì vậy các cán bộ cần phải học tập, sử dụng thành thạo ít nhất 01
ngoại ngữ để tìm kiếm, khai thác thông tin bằng tiếng nước ngoài một
cách hiệu quả nhất. Kỹ năng ngoại ngữ không chỉ hỗ trợ cho công việc
của cán bộ Thông tin Thư viện mà còn là công cụ đắc lực góp phần
quảng bá hình ảnh cơ quan với toàn thế giới.
 Kỹ năng đổi mới tư duy: Hiện nay trong tiềm thức của rất nhiều cán bộ
Thông tin Thư viện vẫn còn tư duy cũ theo cơ chế “cho - nhận”, chưa
coi trọng, đánh giá đúng vai trò của người dùng tin đối với Thông tin
Thư viện, chưa nhận thức được rằng người dùng tin là nhân tố trung

tâm, là “khách hàng” mà Trung tâm thư viện cần phải phục vụ, cung
cấp sản phẩm cho họ. Cán bộ Thông tin Thư viện cần phải nhận thức
được rằng sự tồn tại hay không tồn tại, thành công hay không thành
công của bản thân và cơ quan họ là phụ thuộc vào “thượng đế - khách
hàng” tức bạn đọc - người dùng tin.
Trên đây là một số những kỹ năng cần thiết mà một cán bộ Thông tin Thư
viện cần phải có để bắt kịp với sự thay đổi của thời đại. Việc hoàn thiện các
kỹ năng này giúp cho cán bộ và ngành Thông tin Thư viện khẳng định được
vị trí, vai trò của mình trong hệ thống giáo dục, bắt kịp sự phát triển trong
khu vực và thế giới.

Phạm Trần Dương - Phòng Công tác Nghiệp vụ - ĐH Thái Nguyên