HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH pdf

HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH
HỘI CHỨNG RUỘT KÍCH THÍCH
(IBS)
(IBS)
Cần Thơ, tháng 02-2011
ĐẠI CƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG
ĐẠI CƯƠNG
- Là bệnh lý tiêu hóa thường gặp nhất.
- 1 trong 10 bệnh thường thấy tại phòng mạch cá thể.
- Xảy ra ở mọi lứa tuổi, mọi giới.
- Không có nguyên nhân rõ rệt.
- Điều trị thường kéo dài.
ĐẠI CƯƠNG
Danh pháp :
Viêm đại tràng tiết nhầy (Hurst, 1921)
Viêm đại tràng co thắt (Ryle, 1928)
Hội chứng đại tràng kích thích (Chaudhary & Truelove, 1962)
(Irritable Colon Syndrome = ICS)
Hội chứng ruột kích thích (De Lor, 1966)
(Irritable Bowel Syndrome = IBS)
ĐẠI CƯƠNG
Số y văn trên thế giới về ICS và IBS
ĐẠI CƯƠNG
- 15% dân số (10-22% dân số Mỹ)
- 2,4-3,5 triệu lần khám / năm
- 70% không khám bệnh
- 28% họat động của BS chuyên khoa tiêu hóa
- 41% các rối loạn chức năng
- Chi phí điều trị hàng năm: 30 tỉ USD/năm (10 tỉ trực tiếp + 20
tỉ gián tiếp (giảm sản xuất , nghỉ bệnh…)

- Nữ > Nam (Nữ:nam ∼ 2:1)
Dịch tễ học :
ĐẠI CƯƠNG
Dịch tễ học :
Tỉ lệ Nam/ Nữ

Canada 1/1,23õ
Nhật, Nigeria, Hòa lan 1/2
Italy 1/2,85
Mỹ 1/1,32 - 2,60
Anh 1/1,38 - 1,86
Aán độ 4,2/1
ĐẠI CƯƠNG
Định nghĩa :
- IBS là rối lọan chức năng có đặc điểm là đau bụng mạn tính
hay tái diễn kèm khó chịu ở bụng và rối loạn đi tiêu.
- Đây là một nhóm rộng các rối lọan tiêu hóa do nhiều yếu tố
gây bệnh góp phần vào.
- Bệnh được chẩn đoán dựa trên tiêu chuẩn Rome II (1999).
ĐẠI CƯƠNG
Tiêu chuẩn Rome II để chẩn đoán IBS:
Bệnh nhân đau bụng hay khó chịu hiện diện ở bụng kéo dài ít
nhất 12 tuần (không cần phải liên tục) trong vòng 12 tháng trước
đó và có 2 trong 3 đặc điểm sau :
- Đau giảm sau khi tống phân
- Bệnh khởi phát với sự thay đổi số lần đi tiêu
- Bệnh khởi phát với sự thay đổi độ cứng, lỏng của phân.
ĐẠI CƯƠNG
Các triệu chứng gợi ý IBS:
- Số lần đi tiêu bất thường (> 3 lần/ngày hoặc <3 lần/tuần)

- Độ cứng của phân bất thường (phân quá cứng hoặc lỏng)
- Đi tiêu bất thường (mót đi tiêu, cảm giác đi tiêu không trọn vẹn)
- Phân có đàm nhày
- Bụng căng chướng
ĐẠI CƯƠNG
Sinh bệnh học :
- Rối loạn vận động nhu động ruột (do viêm nhiễm,
stress hay các nguyên nhân khác)
- Thay đổi ngưỡng nhạy cảm của ruột
- Rối loạn trong điều chỉnh tương tác não-ruột (brain-
gut axis)
Ngoài ra, tình trạng dị ứng hoặc không dung nạp thức ăn
cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến IBS.
ĐẠI CƯƠNG
I CNG
IBS: tin b v hiu bit
1950
1950
1960
1960
1970
1970
1980
1980
1990
1990
2000
2000
Chc nng vn ng bt thng
Tng au ni tng

Tng tỏc nóo - rut
5-HT trung gian nhu ủoọng ruoọt
va ứcaỷm thuù noọi taùng
Drossman
Drossman
et al
et al
, 1999
, 1999
CHẨN ĐOÁN
CHẨN ĐOÁN
CHẨN ĐOÁN
Dựa chủ yếu trên tiêu chuẩn Rome II
Như vậy, các triệu chứng chính của IBS bao gồm :
4.1. Đau bụng và khó chịu ở bụng :
Đau âm ỉ hay đau dữ dội như quặn thắt. Đau dọc khung đại
tràng và thường đau nhiều vùng hố chậu trái.
4.2. Táo bón
4.3. Tiêu chảy :
4.4. Rối loạn đi tiêu : Táo bón xen kẽ tiêu chảy
CHẨN ĐOÁN
4.5. Chướng bụng
4.6. Tiêu nhày : Hay gặp ở bệnh nhân táo bón hơn tiêu chảy
4.7. Cảm giác đi tiêu không trọn vẹn
4.8. Các biểu hiện ngoài tiêu hóa:
Mệt mỏi, nhức đầu, chán ăn, trầm cảm, đau lưng, đau khi giao hợp,
tiểu khó, migraine
CHẨN ĐOÁN
Dựa theo triệu chứng bệnh, IBS thường được phân thành 3 dạng
chính :

- IBS mà triệu chứng chủ yếu/nổi bật là tiêu chảy
- IBS mà triệu chứng chủ yếu/nổi bật là táo bón
- IBS mà triệu chứng chủ yếu/nổi bật là đau bụng
CHẨN ĐOÁN
Không bón không tiêu chảy
Không bón không tiêu chảy
Bón xen kẽ tiêu chảy Chủ yếu bón
(Jones et al, 1992)
Chủ yếu tiêu chảy
Tỷ lệ các thể khác nhau của IBS
CHẨN ĐOÁN
Trong chẩn đoán IBS, cần tiến hành 1 số xét nghiệm để loại trừ
hoặc không bỏ sót các tổn thương và bệnh lý khác tại đại tràng,
nhất là ung thư đại tràng-trực tràng.
Vd : tìm máu ẩn trong phân, xét nghiệm phân tìm ký sinh
trùng, Xquang hoặc nội soi khung đại tràng, CT ổ bụng,……
CHẨN ĐOÁN
Các chỉ dẫn gợi ý IBS : bệnh nhân trẻ (nhất là nữ), triệu chứng
có vẻ điển hình, khám lâm sàng không phát hiện bất thường, các
thăm dò sơ bộ bình thường và đáp ứng với điều trị bước đầu.
TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN IBS
IBS được nhận biết
bằng
Tam chứng
Đau bụng
Trướng bụng
Thay đổi thói quen
đi cầu
Không thay đổi về cấu
trúc và sinh hóa

CHẨN ĐOÁN
ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ
Tùy thuộc :
- Độ nặng của bệnh
- Mức độ của rối loạn tâm lý kèm theo.
ĐIỀU TRỊ
Bệnh nhẹ : chỉ cần giáo dục, trấn an bệnh nhân và không cần
dùng thuốc đặc hiệu
Bệnh trung bình : điều chỉnh rối loạn ruột, điều trị rối lọan về
tâm lý
Bệnh rất nặng : cần chuyển đến trung tâm chuyên sâu, dùng
thuốc chống trầm cảm kết hợp tâm lý liệu pháp.
Đòi hỏi sự hợp tác của nhiều chuyên ngành.
ĐIỀU TRỊ
Các bước điều trị IBS bao gồm :
Giải thích, trấn an cho bệnh nhân
Các hướng dẫn về tiết chế ăn uống
Điều trị bằng thuốc
Các phương thức khác