Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng

Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
1
LI CM N!
Trong sut quỏ trỡnh hc tp v nghiờn cu ti khoa Vn Hoỏ Du Lch
trng i Hc Dõn Lp Hi Phũng, em xin chõn thnh cm n quý thy cụ ó
truyn t kin thc v kinh nghim quý bỏu giỳp cho em cú hnh trang c bn,
cho em t tin hn bc vo i.
Trong sut thi gian lm ti Thc trng khai thỏc ti nguyờn du lch
nhõn vn ti Hi Phũng, em ó c s ch bo, hng dn tn tỡnh ca cụ giỏo
Thc s: Phm Th Khỏnh Ngc. Em xin chõn trng by t lũng bit n sõu sc
i vi s giỳp quý bỏu ca cụ!
Em xin gi li cỏm n sõu sc n: Cỏn b th vin thnh ph Hi Phũng,
cỏn b th vin trng i Hc Dõn Lp Hi Phũng, S Vn Hoỏ Th Thao &
Du Lch Hi Phũng ó to mi iu kin giỳp em em hon thnh bi khoỏ
lun ny!
Do hiu bit thc t v thi gian cú hn nờn ti khụng trỏnh khi nhng
thiu sút, khim khuyt, em rt mong nhn c s gúp ý v b sung ca quý
thy cụ, cỏc nh nghiờn cu v nhng ngi quan tõm n ti.
Em xin chõn thnh cm n!








Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
2

Lí DO CHN TI
Ngày nay trên phạm vi toàn thế giới, du lịch đã trở thành một nhu cầu
không thể thiếu trong đời sống văn hoá - xã hội. Du lịch không chỉ đem lại lợi
ích kinh tế mà góp phần nâng cao đời sống tinh thần của con ng-ời, tạo ra sự
giao l-u hữu nghị giữa các quốc gia thu hút đầu t- tạo công ăn việc làm cho
ng-ời lao động.
Trong xu h-ớng mở cửa của nền kinh tế đất n-ớc và hội nhập quốc tế, nhu
cầu của con ng-ời không chỉ dừng lại ở sự giao l-u hội nhập về kinh tế mà còn
có sự tiếp xúc, tìm hiểu về văn hoá, con ng-ời và phong tục tập quán giữa các
quốc gia, đây chính là tiền đề cho du lich nhân văn phát triển. Từ lâu du lịch
nhân văn đã trở thành loại hình du lịch hấp dẫn ở nhiều nơi trên thế giới. Du lịch
nhân văn có sức lôi cuốn và hấp dẫn đặc biệt dối với khách quốc tế .
Hải Phòng là thành phố cảng biển có vị trí thuận lợi, là một cực trong tam
giác động lực tăng tr-ởng kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và là một
trong m-ời trung tâm du lịch quan trọng của đất n-ớc. Hải Phòng có đầy đủ gồm
tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn phong phú đa dạng. Trong những năm
qua, cùng với đà phát triển du lịch chung của cả n-ớc, Du lịch Hải Phòng có b
ớc tăng tr-ởng khá: L-ợng khách du lịch không ngừng tăng cao, từ năm 2001
đến nay, tăng trên d-ới 15%/năm, doanh thu du lịch tăng bình quân 18%/năm,
nng lc lu trỳ ca Du lch Hi Phũng t 6.592 phũng, trong ú cú 3.842
phũng t tiờu chun quc t t 1 - 4 sao, cụng sut s dng phũng bỡnh quõn
t trờn 50%/nm.
iu ú ó th hin rt rừ s phỏt trin vt bc ca ngnh du lch Hi
Phũng. Trong kt qu to ln thu c ca ngnh du lch Hi Phũng cú s úng
gúp ỏng k ca tài nguyên du lch nhõn vn. Tuy nhiờn, trong nhng nm qua
Hi Phũng mi ch chỳ trng phỏt trin tài nguyên du lch t nhiờn, du lch bin
m cha chỳ trng phỏt trin tài nguyên du lch nhõn vn. Trong khi ú, tim
nng phỏt trin loi hỡnh du lch nhõn vn Hi Phũng l rt ln.
Hi Phũng l thnh ph cú truyn thng lch s vn hoỏ lõu i vi di ch
Cỏi Bốo (Cỏt B) c tỡm thy cú tui cỏch õy khoảng 6000-7000 nm. Mt

Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
3
cỏc di tớch dy c cú 542 di tớch cỏc loi, trong ú cú 96 di tớch cp quc gia
v trờn 100 di tớch c xp hng cp thnh ph, ch yu l ỡnh, đền, chựa,
miu mo, nh th, cỏc cụng trỡnh kin trỳc iu ny to cho thnh ph mt
ngun ti nguyờn du lch nhõn vn phong phỳ, hp dn. Tuy nhiờn vic khai thỏc
ti nguyờn du lch nhõn vn ca thnh ph cn cú nhng nh hng v gii
phỏp c th. Hin nay, khai thỏc ti nguyờn du lch nhõn vn trong cỏc chng
trỡnh du lch khụng ch gúp phn vo vic phỏt trin bn vng, m cũn to ra
tớnh hp dn, kộo di ngy lu trỳ bỡnh quõn ca khỏch du lch n Hi Phũng,
to thờm ngun thu nhp, nõng cao hiu qu ca hot ng du lch .
Vi mong mun gúp mt phn nh bộ ca mỡnh trong vic khai thác có
hiệu quả tài nguyên du lịch nhõn vn cho sự nghiệp phát triển nên em ó chn
ti Thc trng khai thỏc ti nguyờn du lch nhõn vn ti Hi Phũng.
Mc ớch đề tài.
Mong mun ca du khỏch khi thc hin chuyn du lch khụng n thun
ch ngm nhỡn nhng danh lam thng cnh m ú cũn l nhu cu hiu bit v
nhng giá trị nhân văn, di tớch c, nghe nhng cõu chuyn huyn thoi v t
nc con ngi thụng qua nhng di tớch lch s, phong tc tp quỏn, lễ hội,
ũi hi nhng ngi lm cụng tỏc du lch phi a ra c nhng sn phm du
lch c thự mang m bn sc vn húa thu hỳt hn khỏch du lch.
Mục đích của đề tài là b-ớc đầu tìm hiểu nghiên cứu và đánh giá thực trạng
khai thác ti nguyờn du lch nhõn vn ti Hi Phũng hiện nay i vi hot ng
du lch, t ú đề xuất mt s gii phỏp c bn nhm khai thác có bền vững các
giá trị ti nguyờn du lch nhõn vn của Hi Phũng.
i tng v phm vi nghiờn cu.
Ti nguyờn nhõn vn l mt trong nhng iu kin quan trng phỏt trin du
lch. Ti nguyờn nhõn vn cú u th ni tri trong quỏ trỡnh cnh tranh quc t,
trong hoạt động du lịch ca ngnh du lch Vit Nam nói chung du lịch Hải Phòng

nói riêng hin nay. Vỡ vy, vic nghiờn cu ngun ti nguyờn nhõn vn khai
thỏc v s dng mt cỏch hp lý, phc v mc ớch phỏt trin du lch bn vng
ang l vn cp thit hin nay.
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
4
Đối t-ợng nghiên cứu của đề tài là ngun ti nguyờn nhõn vn có giá trị văn
hoá nh- các di tích lịch sử, lễ hội, làng nghề, các loại hình nghệ thuật truyền
thống có thể khai thác và phát triển du lịch ở Hải Phòng.
Trong phạm vi hạn hẹp của khóa luận tốt nghiệp này, em chỉ xin đ-a ra
những vấn đề mang tính cơ bản nhất, nh- một ý kiến tham khảo cho công việc
xây dựng và phát triển các ti nguyờn du lch nhõn vn tiu biu cú kh nng a
vo khai thỏc phc v hot ng du lch trong phm vi thnh ph Hi Phòng.
Phng phỏp nghiờn cu.
Phng phỏp thu thp v s lý ti liu.
Phng phỏp nghiờn cu lch s.
Phng phỏp in dó.
Phng phỏp phõn tớch, tng hp.
B cc khúa lun: Ngoi phn m, kt lun, ph lc v ti liu tham kho,
ni dung khúa lun gm 3 chng:
Chng1: Lý lun chung v du lch, ti nguyờn du lch.
Chng 2: Thc trng khai thỏc ti nguyờn du lch nhõn vn ti Hi Phũng.
Chng 3: Phng hng v mt s gii phỏp khai thỏc hiu qu ti
nguyờn du lch nhõn vn ti Hi Phũng.


Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
5
CHNG 1:

vai trò của tài nguyên du lịch nhân văn đối với
hoạt động du lịch.
1.1. Du lch v ti nguyờn du lch.
1.1.1. Du lch.
Du lch ó tr thnh mt hin tng kinh t xó hi ph bin khụng ch cỏc
nc phỏt trin m cũn cỏc nc ang phỏt trin, trong ú cú Vit Nam. Ngy
nay thut ng du lch ó tr nờn rt thụng dng. Tuy nhiờn cho n nay do
hon cnh thi gian, khu vc khỏc nhau nờn khỏi nim du lch cng khỏc nhau.
Ti hi ngh LHQ v du lch hp ti Roma _ Italia ( 21/8 5/9/1963), cỏc
chuyờn gia a ra nh nghió v du lch: Du lch l tng hp cỏc mi quan h,
hin tng v cỏc hot ng kinh t bt ngun t cỏc cuc hnh trỡnh v lu trỳ
cu cỏ nhõn hay tp th bờn ngoi ni thng xuyờn cu h hay ngoi nc
h vi mc ớch ho bỡnh. Ni h n lu trỳ khụng phi l ni lm vic cu
h.
Theo cỏc chuyên gia du lch Trung Quc thỡ: hoạt ng du lch l tng
ho hng lot quan h v hin tng ly s tn ti v phỏt trin kinh t, xó hi
nht nh lm c s, ly ch th du lch, khỏch th du lch v trung gian du lch
lm iu kin.
Theo I.I pirụgionic, 1985 thỡ: Du lch l mt dng hot ng cu dõn c
trong thi gian ri liờn quan vi s di chuyn v lu li tm thi bờn ngoi ni
c trỳ thng xuyờn nhm nghỉ ngi, cha bnh, phỏt trin th cht v tinh thn,
nõng cao trỡnh nhn thc vn hoỏ hoc th thao kốm theo vic tiờu th nhng
giỏ tr v t nhiờn, kinh t v vn hoỏ.
Theo Lụât Du lch Việt Nam ( có hiệu lực từ 01/01/2006): Du lch l các
hot ng có liên quan tới chuyến đi của con ngi ngoi ni c trỳ thng
xuyờn ca mỡnh nhm đáp ứng nhu cu tìm hiểu, gii trớ, ngh dng trong mt
khong thi gian nht nh.
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
6

1.1.2. Ti nguyờn du lch.
Ti nguyờn hiu theo ngha rng bao gm tt c cỏc ngun nguyờn liu,
nng lng, thông tin và các yếu tố khác có trên trỏi đt, trong khụng gian v tr
liên quan m con ngi cú th s dng phc v cho cuc sng v s phỏt trin
ca mỡnh.
Ti nguyờn du lch l mt dng c sc ca ti nguyờn núi chung. Ti
nguyờn du lch bao gồm các yếu tố liên quan đến các điều kiện tự nhiên, điều
kiện lịch sử, kinh tế - văn hoá - xã hội vốn có trong tự nhiên hoặc do con ng-ời
tạo dựng nên. Các yếu tố này luôn luôn tồn tại và gắn liền với môi tr-ờng tự
nhiên và môi tr-ờng xã hội đặc thù của mỗi địa ph-ơng mỗi quốc gia đó. Khi các
yếu tố này đ-ợc thực hiện, đ-ợc khai thác và sử dụng cho mục đích du lịch thì
chúng trở thành tài nguyên du lịch .
Khỏi nim ti nguyờn du lch luụn gn lin vi khỏi nim du lch: Ti
nguyờn du lch l cnh quan thiờn nhiờn, yếu tố tự nhiên, di tớch lch s - văn
hoá, cụng trỡnh lao động sỏng to ca con ngi và các giỏ tr nhõn vn khác cú
th c s dng nhm đáp ứng nhu cu du lch; l yu t c bn hỡnh thnh
cỏc khu du lch, im du lch, tuyến du lịch, đô thị du lịch- Luật Du lch Vit
Nam (2006).
Nh vy, ti nguyờn du lch c xem nh tin phỏt trin du lch.
Thc t cho thy, ti nguyờn du lch cng phong phỳ, cng c sc bao nhiờu thỡ
sc hp dn v hiu qu hot ng du lch cng cao by nhiờu.
Ti nguyờn du lịch c phõn loi thnh ti nguyờn du lịch thiờn nhiờn gn
lin vi cỏc nhõn t t nhiờn v ti nguyờn du lịch nhõn vn gn lin vi cỏc
nhõn t con ngi và xã hội.
1.1.2.1. Ti nguyờn du lch t nhiờn.
Tài nguyên tự nhiên là các đối t-ợng và các hiện t-ợng trong môi tr-ờng tự
nhiên bao quanh chúng ta. ở một địa ph-ơng nào đó tự nhiên tác động đến cảnh
quan.
Tài nguyên du lịch của Việt Nam khá phong phú và đa dạng. Ba phần t-
lãnh thổ đất n-ớc là đồi núi với nhiều cảnh quan ngoạn mục, nhng cỏnh rng

Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
7
nhit i vi nhiều loi sinh vật đặc sắc, trờn 3.000km b bin v nhng
h thng sụng h to nờn cỏc bc tranh thy mc sinh Tt c có sc hp dn
mnh m không ch vi con ngi Vit Nam m còn vi ngi nc ngoi.
Ti nguyờn du lch t nhiờn l tng th t nhiờn cỏc thnh phn ca nú cú
th gúp phn khụi phc v phỏt trin th lc, trớ tu con ngi, kh nng lao
ng v sc kho ca h v c lụi cun vo phc v cho nhu cu cng nh
sn xut dch v du lch.
Theo luật du lịch Việt Nam(2006 ) định nghĩa tài nguyên du lịch tự nhiên
nh- sau: Tài nguyên du lịch tự nhiên gồm các yếu tố địa hình, địa chất, địa
mạo, khí hậu, thuỷ văn, hệ sinh thái, cảnh quan thiên nhiên có thể đ-ợc sử dụng
phục vụ mục đích du lịch.
Trong chuyn du lch, ngi ta thng tỡm n nhng ni cú phong cnh
p. Phong cnh theo mt ngha no ú c hiu l mt khỏi nim tng hp
liờn quan n ti nguyờn du lch. Cỏc thnh phn ca t nhiờn vi t cỏch l tài
nguyên du lịch cú tỏc ng mnh nht n hot ng du lch l: a hỡnh, ngun
nc v ng thc vt.
Cỏc loi ti nguyờn du lch t nhiờn.
*a hỡnh: Viêt Nam có 3/4 diện tích đất liền là đồi núi nh-ng chủ yếu là
đồi núi thấp. Độ cao địa hình d-ới 1000m chiếm 85% so với mực n-ớc biển. Núi
độ cao trên 2000m chiếm 1%.
Các dãy núi có h-ớng chính là Tây Bắc - Đông Nam và h-ớng vòng cung,
thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam.ở vùng Tây Bắc tập chung một số đỉnh
núi cao nh- Phan Xi Phăng cao3.143m, Tây Côn Lĩnh cao 2.431m, Kiều Liêu Ti
cao 2.403m, PuTa Ka cao 2.274m
Địa hình Việt Nam phong phú thích hợp cho việc phát triên du lịch. Một số
điểm du lịch có tài nguyên địa hình tiêu biểu ở Việt Nam bao gồm:
Các cao nguyên nh-: cao nguyên đá Đồng Văn, cao nguyờn Bc H, cao

nguyờn T Phỡnh, cao nguyờn Mc Chõu, cao nguyờn N Sn, cao nguyờn Sớn
Chi, cao nguyờn Kon Tum, cao nguyờn Mng en (Kon Plụng), cao nguyờn
Kon H Nng, cao nguyờn Plõyku, cao nguyờn M'Drk, cao nguyờn k Lk
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
8
,cao nguyờn M Nụng, cao nguyờn Lõm Viờn, cao nguyờn Di Linh thích hợp
cho các loại hình du lịch nghỉ d-ỡng, tham quan, khám phá đã hình thành các
khu du lịch nổi tiếng nh-: Sa Pa, Tam Đảo, Ba Vì, Đà Lạt
Các khu vực địa hình hang động nổi tiếng thế giới và đã đ-ợc công nhận là
di sản thiên nhiên thế giới nh- vịnh Hạ Long, Phong Nha - Kẻ Bàng
Các bãi biển phân bố trải đều từ Bắc vào Nam nh- : Trà Cổ, Bãi Cháy, Đồ
Sơn, Đồng Châu, Sầm Sơn, Cửa Lò, Cửa Hội, Xuõn Thnh, Thch Hi, Thiờn
Cm, Nht L, Cnh Dng, Lng Cụ, Non N-ớc, i Lónh, Nha Trang, C
Nỏ, Mi Nộ, Quy Nhơn, Vũng Tàu
*Khí hậu: Vit Nam l nc cú khớ hu nhit i giú mựa. Cú nhit
trung bỡnh nm t 22C n 27C. Hng nm, cú khong 100 ngy ma vi
lng ma trung bỡnh t 1.500 n 2.000mm. m khụng khớ trờn di 80%.
S gi nng khong 1.500 - 2.000 gi, nhit bc x trung bỡnh nm 100kcal/cm.
Các khu vực có điều kiện khí hậu điển hình thích hợp phát triển hoạt động
du lịch ở Việt Nam gồm có Sa Pa, Tam Đảo, Bà Nà, Đà Lạt
*Thuỷ văn: Việt Nam có 2860 con sông có chiều dài từ 10km trở lên. Dọc
theo bờ biển cứ 20km lại có một cửa sông. Khai thác thuỷ văn trong phát triển du
lịch th-ờng bao gồm các sông, hồ với phong cảch đẹp hoặc các điểm có nguồn
suối n-ớc khoáng, suối n-ớc nóng phục vụ hoạt động chữa bệnh nh-: Kim Bôi -
Hoà Bình, Tiên Lãng - Hải Phòng, Kênh Gà - Ninh Bình, Bang - Quảng Bình
Hệ thống các hồ thiên nhiên và nhân tạo phong phú nh-: Hồ Ba Bể, Hồ Núi
Cốc, Hồ Thác Bà, Hồ Hòa Bình, Hồ Kẻ Gỗ, Hồ Trị An gắn với các giai thoại
truyền thuyết trữ tình và giá trị lao động sản xuất của con ng-ời.
*Tài nguyên về động - thực vật.

Là yếu tố tài nguyên có ý nghĩa quan trọng về hệ du lịch sinh thái, du lịch
kết hợp tham quan, tìm hiểu nghiên cứu khoa học
Vit Nam l mt quc gia cú s a dng sinh hc, h thc vt cú khong
14.000 loi thc vt bc cao cú mch, ó xỏc nh c khong 7.000 loi thc
vt bc cao, 800 loi rờu, 600 loi nm, 600 loi rong bin. Trong ú cú 1.200
loi thc vt c hu, hn 2.300 loi thc vt ó c s dng lm lng thc
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
9
thc phm, thuc cha bnh, tinh du, vt liu trong xõy dng. T l s loi thc
vt dựng lm dc liu nc ta lờn ti 28%. H thc vt nc ta cú nhiu loi
quý him nh g , g mt, Hong Liờn chõn g, ba kớch, hong n, cm lai,
p mu
Về h ng vt: Tớnh n nay ó xỏc nh c nc ta cú 275 loi thỳ,
1.009 loi v phõn loi chim, 349 loi bũ sỏt v lng c, 527 loi cỏ nc ngt,
khong 2.038 loi cỏ bin, 12.000 loi cụn trựng, 1.600 loi ng vt giỏp xỏc,
350 loi ng vt da gai, 700 loi giun nhiu t, 2.500 loi ng vt thõn mm,
350 loi sa nhụ c bit
n thỏng 8/2010, c nc cú 30 vn quc gia khong 10.350,74 km
(trong ú cú 620,10 km l mt bin), chim khong 2,93% din tớch lónh th
t lin gm: Ba B, Bỏi T Long, Hong Liờn, Tam o, Xuõn Sn, Ba Vỡ, Cỏt
B, Xuõn Thy, Cỳc Phng, Bn En, Pự Mỏt, V Quang, Phong Nha - K
Bng, Bch Mó, Nỳi Chỳa, Bidoup Nỳi B, Phc Bỡnh, Ch Mom Ray, Ch
Yang Sin, Kon Ka Kinh, Yok ụn, Lũ Gũ-Xa Mỏt, Cát Tiên, Trm Chim, Mi
C Mau, U Minh H, U Minh Thng, Phỳ Quc, Cụn o.
Ngoài ra, n-ớc ta có nhiều khu dự trữ sinh quyển thế giới nh-: Khu d tr
sinh quyn rng ngp mn Cn Gi, Khu d tr sinh quyn Cỏt Tiờn, Khu d
tr sinh quyn Cỏt B, Khu d tr sinh quyn chõu th sụng Hng, Khu d tr
sinh quyn ven bin v bin o Kiờn Giang, Khu d tr sinh quyn min tõy
Ngh An, Khu d tr sinh quyn Mi C Mau, Khu d tr sinh quyn Cự Lao

Chm
Vit Nam cú iu kin t nhiờn, ti nguyờn du lch t nhiờn phong phỳ, a
dng, c sc. Cỏc ti nguyờn du lch t nhiờn cú mc tp chung cao, cú s
kt hp, nhiu loi ti nguyờn, to phong cnh p, cú sc hp dn du khỏch, cú
th xõy dng, t chc phỏt trin cỏc im du lch, thuận tin cho vic phỏt trin
nhiều loi hỡnh du lch đặc biệt nh- du lịch sinh thái, khám phá, mạo hiểm
1.1.2.2. Ti nguyờn du lch nhõn vn.
Ti nguyờn du lch nhõn vn l cỏc di tớch lch s, vn hoỏ v cỏc cụng trỡnh
ng i thun li cho vic hỡnh thnh v phỏt trin hot ng du lch. Ti
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
10
nguyờn du lch nhõn vn cng c hiu l ti nguyờn du lch vn hoỏ, tuy nhiờn
khụng phi sn phm vn hoỏ no cng l ti nguyờn du lch nhõn vn, ch
nhng sn phm phc v du lch mi c coi l ti nguyờn du lch nhõn vn.
Ti nguyờn nhõn vn chớnh l nhng giỏ tr vn hoỏ tiờu biu cho mi dõn tc,
mi quc gia mỗi vùng miền. Hot ng du lch khai thỏc ti nguyờn du lch
nhõn vn giỳp cho khỏch du lch hiu c nhng c trng c bn v vn hoỏ
ca dõn tc, a phng ni mỡnh n.
Nu nh ti nguyờn du lch thiờn nhiờn hp dn du khỏch bi s hoang s,
c ỏo v him hoi ca nú thỡ ti nguyờn du lch thu hỳt khỏch bi tớnh phong
phỳ, a dng, c ỏo v tớnh truyn thng cng nh tớnh đặc thù a phng
ca nú. Cỏc i tng vn hoỏ ti nguyờn du lch nhõn vn l c s to nờn
cỏc loi hỡnh du lch vn hoỏ phong phỳ. Ti nguyờn du lch nhõn vn l tt c
nhng gỡ do xó hi cng ng to ra cú sc hp dn du khỏch c a vo
phc v phỏt trin du lch.
Lut du lch Việt Nam (2006) đnh ngha ti nguyờn du lch nhõn vn nh
sau Ti nguyờn du lch nhõn vn gm truyn thng vn hoỏ, cỏc yu t vn
hoỏ, vn ngh dõn gian, di tớch lch s, cỏch mng, kho c, kin trỳc, cỏc cụng
trỡnh lao ng sỏng to ca con ngi v cỏc di sn vn hoỏ vt th, phi vt th

khỏc cú th c s dng phc v mc ớch du lch.
*Cỏc loi ti nguyờn du lch nhõn vn.
L nhng sn phm vn hoỏ nờn ngun ti nguyờn du lch nhõn vn cng
rt a dng, phong phỳ. Chỳng cú th c phõn thnh nhng dng chớnh sau:
Cỏc di tớch lch s vn hoỏ.
Di tớch lch s tớch lch s l ti sn quý giỏ ca mi a phng, mi dõn
tc, t nc v c nhõn loi. Nú l bng chng trung thnh, xỏc thc, c th v
c im vn hoỏ mi nc. ú cha ng tt c nhng gỡ thuc v truyn
thng tt p, nhng tinh hoa, trớ tu, ti nng, giỏ tr vn hoỏ ngh thut ca
mi quc gia. Di tớch lch s vn hoỏ cú kh nng rt ln gúp phn vo vic
phỏt trin trớ tu, ti nng ca con ngi; gúp phn vo vic phỏt trin khoa hc
nhõn vn, khoa hc lch s. ú chớnh l b mt quỏ kh ca mi dõn tc, mi
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
11
quc gia.
Theo Lut du lch Việt Nam Di tớch lch s vn hoỏ l nhng cụng trỡnh
xõy dng, a im, vt, ti liu v cỏc tỏc phm cú giỏ tr lch s, khoa hc,
ngh thut, cng nh cỏc giỏ tr vn hoỏ khỏc, hoc liờn quan n cỏc s kin
lch s, quỏ trỡnh phỏt trin vn hoỏ xó hi.
Theo cỏc thang giỏ tr khỏc nhau, nhng di tớch cng c phõn thnh
nhng cp khỏc nhau: Cỏc di tớch cp Quc gia v a phng, nhng di tớch cú
giỏ tr c bit c coi l di tớch th gii.
Các di sản văn hoá thế giới.
Di sn th gii l di ch hay di tớch ca mt quc gia nh rng, dóy nỳi, h,
sa mc, tũa nh, qun th kin trỳc hay thnh ph do cỏc nc cú tham gia
Cụng c di sn th gii c cho Chng trỡnh quc t Di sn th gii, c
cụng nhn v qun lý bi UNESCO.
Tớnh n tháng 11-2010, Vit Nam cú n 14 di sn c Unesco cụng
nhn l Di sn th gii: Di sn thiờn nhiờn (3), Di sn vn húa (11): Qun th

kin trỳc c ụ Hu ( 11-12-1993); Nhó nhc cung ỡnh Hu (7-11-2003); Thỏnh
a M Sn (12-1999); Ph c Hi An (12-1999); Khụng gian vn hoỏ Cng
Chiờng Tõy Nguyờn (15-11-2005); Quan h - Bc Ninh (30-9-2009); Ca Trự ( 1-
10-2009); Mc bn triu Nguyn (3-1-2010); Bia ỏ Vn Miu - Quc T Giỏm
( 9-3-2010); Khu Hong thnh Thng Long (1-8-2010); Hi Giúng (16-11-
2010).
Nhỡn chung, cỏc di sn vn hoỏ th gii l kt tinh cao nht ca nhng sỏng
to vn hoỏ mt dõn tc. Bt c mt quc gia no nu cú nhng di tớch c
cụng nhn l di sn vn hoỏ th gii thỡ khụng nhng l mt tụn vinh ln cho
dõn tc y, m cũn l ngun ti nguyờn quý giỏ, cú sc hỳt khỏch du lch, c
bit l khỏch quc t.
Cỏc di tớch lch s vn hoỏ thng cnh cp Quc gia v a phng.
Nhúm di tớch lch s vn hoỏ thng cnh cp quc gia v a phng c
chia thnh cỏc loi sau: cỏc di tớch kho c hc, cỏc di tớch lch s, cỏc di tớch
vn hoỏ ngh thut v cỏc danh lam thng cnh.
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
12
Cỏc di tớch kho c hc: l nhng a im n du mt b phn giỏ tr vn hoỏ,
thuc v mt thi k lch s xó hi loi ngi cha cú vn t v thi gian no
ú trong lch s c i.
i a s cỏc di tớch vn hoỏ kho c nm trong lũng t, cng cú trng
hp tn ti trờn mt t (cỏc bc chm khc trờn vỏch ỏ).
Di tớch vn hoỏ kho c cũn c gi l di ch kho c, nú c phõn thnh
di ch c trỳ v di ch m tỏng, ngoi ra cũn cú c nhng cụng trỡnh kin trỳc c,
nhng thnh ph c, tu thuyn c b chỡm m.
Trong lch s c i, nhiu thnh ph c bi san phng, b vựi lp do thiờn
tai, do ch ho, sau ny ó c cỏc nh kho c hc phỏt hin, nghiờn cu v
tỏi to. Vit Nam, phỏt hin Thỏnh a Cỏt Tiờn ng Nai, õy l qun th
kin trỳc c honh trỏng, mt thỏnh a Blamụn giỏo c trng khu vc phớa

Nam ca t nc, m theo ỏnh giỏ ca cỏc nh kho c hc Nht Bn, thỡ nú
cú giỏ tr sỏnh ngang vi ngco Vỏt ca Campuchia.
Cỏc di tớch lch s.
L nhng di tớch ghi nhn cỏc s kin lch s hoc cỏc im lch s tiờu
biu ca cỏc dõn tc trong quỏ trỡnh phỏt trin lch s ca mỡnh. Lch s ca mi
quc gia l mt quỏ trỡnh lõu di vi nhiu s kin c ghi du li. Do vy ch
nhng di tớch no gn vi cỏc s kin tiờu biu mi c coi l nhng di tớch
lch s.
Cỏc di tớch lch s nc ta bao gm:
Di tớch ghi du v dõn tc hc: S n , sinh hot ca cỏc tc ngi.
Di tớch ghi du s kin chớnh tr quan trng, tiờu biu, cú ý ngha quyt dnh
chiu hng ca mt t nc, mt a phng (bn Bỡnh Than - ni din ra hi
ngh Diờn Hng, cõy a Tõn Tro, rng Trn Hng o, bến cảng Nhà
Rồng ).
Di tớch ghi du nhng k nim (di tớch v ngi anh hựng dõn tc Nguyn
Trói Cụn Sn, tng Bỏc H trờn o Cụ Tụ ).
Di tớch ghi du chin công chng quõn xõm lc (Bch ng, ng a,
in Biờn Ph ).
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
13
Di tớch ghi du s vinh quang trong lao ng (cụng trỡnh thu nụng Bc
Hng Hi, nh my thu in Ho Bỡnh ).
Di tớch ghi du ti ác ca quc v phong kin ( chung cp Cụn o,
lng Sn M, trm giam Phỳ Li, nhà tù Sơn La ).
Ngoi ra, cũn cú nhng di tớch ghi du lch s u tranh cỏch mng,
thng l nhng di tớch gn lin vi cuc i v hot ng ca nhng lónh t
cỏch mng, hoc gn vi nhng s kin quan trng trong lch s u tranh gii
phúng dõn tc nh-: Thành cổ quảng Trị, ngã ba Đồng Lộc, nghĩa trang Tr-ờng
Sơn, bến tàu Không Số, Bến Nghiêng

Cỏc di tớch vn hoỏ ngh thut: L dng c bit ca cỏc di tớch lch s
vn hoỏ, bao gm cỏc cụng trỡnh kin trỳc cú giỏ tr hoc cỏc tỏc phm ngh
thut khỏc nh Tng i, cỏc bớch ha Trờn th gii cng nh Vit Nam cú
rt nhiu di tớch ngh thut ni ting nh Thỏp Epphen, Khi hon mụn, Vn
miếu Quc t gim, Nh th ỏ phỏt Dim, to thỏnh Tõy Ninh
Thc ra rt khú phõn bit loi hỡnh di tớch lch s vi cỏc di tớch vn hoỏ
ngh thut bi vỡ bn thõn mi di tớch vn hoỏ u ó mang trong mỡnh nhng
giỏ tr lch s v cng nh vy mi di tớch lch s u mang trong mỡnh cht vn
hoỏ. Chớnh vỡ vy khi ngi ta gi chung l loi hỡnh di tớch lch s - vn hoỏ -
ngh thut.
Cỏc danh lam thng cnh.
Trờn thc t, loi hỡnh ny l s tp hp ca hai loi di tớch: Di tớch nhõn
to v di tớch thiờn to. õy l nhng ni cú phong cnh thiờn nhiờn tuyt vi cú
cha nhng cụng trỡnh do con ngi to ra, thụng thng l nhng ngụi chựa
ngụi n hay mt cụng trỡnh vn hoỏ no ú. Phn ln nhng danh lam thng
cnh Vit Nam u cú th Pht. im danh thng ni ting ca Vit Nam
Hng Sn cú cha c mt h thng chựa. Cỏc im khỏc nh Tam Thanh
(Lng Sn), Yờn T, H Tõy u tng t nh vy.
Cỏc l hi.
Trong cỏc dng tài nguyờn du lch nhõn vn, l hi truyn thng l ti
nguyờn cú giỏ tr rt ln. L hi l mt hỡnh thc sinh hot vn hoỏ c sc phỏn
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
14
ỏnh i sng tõm linh ca mi dõn tc. L mt hỡnh thc sinh hot tp th ca
nhõn dõn sau nhng ngy lao ng vt v hoc l mt dp mi ngi hng
v mt s kin lch s trng i ca t nc, hoc liờn quan n nhng sinh
hot tớn ngng ca nhõn dõn, hoc ch n thun l nhng hot ng cú tớnh
cht vui chi gii trớ. Nhỡn chung, cỏc l hi ni ting cú tớnh hp dn rt ln i
vi du khỏch. L hi gm 2 phn: phn l và phần hi.

Phn l (hay cũn gi l phn nghi l).
Cỏc l hi dự ln hay nh u cú phn nghi l vi nghi thc nghiờm tỳc,
trng th m u ngy hi theo thi gian v khụng gian. Tu theo tớnh cht ca
l hi m ni dung ca phn l s mang ý ngha riờng.
Phn l m u ngy hi bao gi cng mang tớnh tng nim lch s,
hng v mt s kin lch s trng i, mt v anh hựng dõn tc cú nh hng
n s phỏt trin ca xó hi.
Nghi thc t l nhm t lũng tụn kớnh vi cỏc bc thỏnh hin v thn linh,
cu mong c thiờn thi, a li, nhõn ho. Nghi l to thnh nn múng vng
chc, to mt yu t vn hoỏ thiờng liờng, mt giỏ tr thm m i vi ton th
cng ng ngi i hi trc khi chuyn sang phn xem hi.
Phn hi.
L phn cú t chc nhng trũ chi, thi u, biu din mang bn sc vn
hoỏ dõn gian. Mc dự cng hm cha nhng yu t vn hoỏ truyn thng, nhng
phm vi ni dung ca nú thng khụng khuụn cng m ht sc linh hot, luụn
luụn c b sung bi nhng yu t vn hoỏ mi. Tuy nhiờn nhng ni no bo
tn v phỏt trin c nhng nột truyn thng trong phn hi vi nhng trũ chi
mang tớnh dõn gian thỡ l hi ni ú cú giỏ tr cao v cú sc hp dn du khỏch.
Thụng thng phn hi gn vi tỡnh yờu, giao duyờn nam n (hi Lim ).
Cng cú nhng l hi ú c phn l v phn hi ho quyn vo nhau,
trong ú trng tõm l phn hi, nhng bn thõn phn hi mang tớnh tõm linh ca
phn l (hi chi trõu Sn ). Hi lng ca ngi Vit ng bng sụng
Hng l loi l hi truyn thng rt tiờu biu cho xó hi nụng thụn Vit Nam. Cú
quan im cho rng ng bng sụng Hng l quờ hng ca vn hoỏ lỳa nc,
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
15
ca hi lng.
Nh vy tỡm hiu vn hoỏ Vit Nam, vn hoỏ lng xó cng nh vn hoỏ
lỳa nc, ngi ta cú th tỡm hiu qua l hi, hoc trc tip tham gia vo l hi.

T ú cú th thy l hi l mt dng ti nguyờn du lch nhõn vn c ỏo.
nc ta trong mt nm cú nhiu l hi, tp trung ch yu vo mựa xuõn, ngoi ra
cũn cú hi thu. Cỏc l hi thng gn vi sinh hot vn hoỏ dõn gian nh hỏt i
ỏp ca dõn tc Mng; nộm cũ, mỳa xoố ca ngi Thỏi; hỏt Sli, hỏt ln, hỏt
then ca ngi Nựng; l õm trõu, hỏt trng ca thn thoi ca cỏc dõn tc Tõy
Nguyờn
V quy mụ, cú nhng l hi din ra trờn mt vựng rng ln, ngc li cú l
hi ch bú hp trong vi (thm chớ mt) lng (xó). Cú l hi kộo di ti 3 thỏng
(nh l hi chựa Hng), nhng cú l hi ch mt vi ba ngy. Mt s l hi tiờu
biu thu hỳt ụng o du khỏch v ngi hnh hng t nhiu vựng ti: hi n
Hựng (Phỳ Th), l hi chựa Hng (H Tõy), hi n B (Tõy Ninh) Khỏch
du lch thng cú nhu cu tham gia cỏc l hi ny. H thng thy mt s ho
ng mónh lit, say mờ nhp cuc. Nhng hi hố nh vy gn kt vo kt cu
ca i sng khu vc hay quc gia v chớnh ti õy tỡnh cm cng ng, s hiu
bit v dõn tc c bc l mnh m.
Cỏc i tng du lch gn vi dõn tc hc.
Mi mt dõn tc cú nhng iu kin sinh sng, nhng c im vn hoỏ,
phong tc tp quỏn, hot ng sn xut mang nhng sc thỏi riờng ca mỡnh v
cú nhng a bn c trỳ nht nh. Nhng c thự ca tng dõn tc cú sc hp
dn riờng i vi khỏch du lch.
Cỏc i tng du lch gn vi dõn tc hc cú ý ngha vi du lch l cỏc tp
tc l v c trỳ, v t chc xó hi, v thúi quen n ung, sinh hot, kin trúc,
trang phc, ca mỳa nhc
Vit Nam cú 54 dõn tc. Nhiu dõn tc vn gi c phong tc tp quỏn
ca mỡnh. Nc ta cũn cú hng trm lng ngh th cụng truyn thng vi nhng
sn phm ni ting, c ỏo th hin t duy trit hc, tõm t tỡnh cm ca con
ngi, c bit l cỏc ngh chm khc, ngh gm, ngh mc, ỳc ng, ngh
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
16

dt, ngh mõy tre an, ngh thờu
Cỏc mún n dõn tc c ỏo vi ngh thut cao v ch bin v nu nng.
Nhiu kin trỳc cú b cc theo thuyt phong thu ca trit hc phng ụng,
nhng kin trỳc tụn giỏo (nht l kin trỳc Chm) cú giỏ tr, hp dn du khỏch.
Cỏc i tng vn hoỏ - th thao v hot ng nhn thc khỏc.
Nhng i tng vn hoỏ nh cỏc trung tõm khoa hc, cỏc trng i hc,
cỏc th vin ln, bo tng u cú sc hp dn rt ln du khỏch ti tham quan
v nghiờn cu.
Nhng hot ng mang tớnh s kin: cỏc gii th thao ln, cỏc cuc trin
lóm thnh tu kinh t quc dõn, cỏc hi ch, liờn hoan phim nh quc t, ca nhc
quc t cng l i tng hp dn khỏch du lch.
Thụng thng nhng i tng vn hoỏ tp trung cỏc th ụ v cỏc thnh
ph ln. Vỡ vy nhng thnh ph ln ng nhiờn tr thnh nhng trung tõm du
lch vn hoỏ ca cỏc quc gia, vựng v khu vc v l ht nhõn ca cỏc trung tõm
du lch.
1.2. Vai trũ ca ti nguyờn du lch nhõn vn i vi vic phỏt trin du lch.
Cho n nay, hu ht cỏc nc trờn th gii ó coi du lch nh mt ngnh
kinh t khụng th thiu c trong i sng xó hi; mt phng tin trao i
vn hoỏ, tỡnh cm v mt bin phỏp tng cng tỡnh on kt, hiu bit ln
nhau gia cỏc dõn tc; cỏc nc xó hi ch ngha, du lch cũn c s dng
nh mt phng tin tuyờn truyn li sng xó hi ch ngha v cụng c phc
v cho ng li i ngoi ca ng v Nh nc. Cựng trong xu hng ca
th gii, Vit Nam cú v trớ a lý kinh t v giao lu quc t thun li, li cú
nhiu cnh quan p v cỏc giỏ tr nhõn vn phong phỳ ó sm ho nhp vi
tro lu phỏt trin du lch ca khu vc v trờn th gii. Vi ti nguyờn t nhiờn
v nhõn vn phong phỳ a dng vi b dy lch s ngn nm du lịch nhân văn ó
tr thnh ngành du lch hp dn i vi du khỏch trong nc v ngoi nc.
1.2.1. Vai trũ ca ti nguyờn du lch nhõn vn trong đi sng kinh t - vn
húa - xó hi.
T xa xa trong lch s nhõn loi, du lch ó c ghi nhn nh mt s

Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
17
thớch, mt hot ng ngh ngi tớch cc ca con ngi. Ngy nay, du lch ó tr
thnh nhu cu khụng th thiu c trong i sng kinh t - vn hoỏ - xó hi .
Du lch ó c coi l ngnh cụng nghip khụng khúi. Vai trũ ca ngnh
du lch c ỏnh giỏ rt quan trng i vi phỏt trin kinh t - xó hi. Thnh
cụng ca ngnh du lch nhiu quc gia ó úng gúp tớch cc vo tc tng
trng kinh t. Tm quan trng ca ngnh du lch khụng ch i vi nn kinh t,
m nú cũn mang tớnh xó hi, th hin ch to thờm nhiu vic lm (hn 234
triu vic lm, chim t l 1/11,5 cụng vic trờn ton cu), thụng qua nhiu
ngnh khỏc nhau nh vn ti, lu trỳ, bỏn l, dch v n ung, dch v ti chớnh.
Nhiu khu vc khỏc cng c hng li thụng qua h tr cỏc sn phm v dch
v h tr cỏc doanh nghip du lch, nh xõy dng, in n v xut bn, sn xut,
bo him.
Vit Nam cú cỏc yu t phỏt trin ngnh du lch tr thnh ngnh kinh
t mi nhn. Du lch l mt ngnh kinh doanh, d lm, em li li nhun to ln.
Vỡ vy xu hng chuyn i hay chuyn hng sang kinh doanh du lch l mt
ng c tt mi ngi trau di, b sung cỏc kin thc cn thit nh ngoi
ng, giao tip, vn hoỏ Theo d bỏo ca Tng cc du lch Vit Nam, nm
2015 ngnh du lch Vit Nam s thu hỳt 7-8 triu lt khỏch quc t, 32-35 triu
khỏch ni a, con s tng ng nm 2020 l 11-12 triu khỏch quc t; 45-48
triu khỏch ni a. Doanh thu t du lch s t 18-19 t USD nm 2020.
i vi xó hi du lch cú vai trũ gi gỡn, phc hi sc kho v tng cng
sc sng cho ngi dõn. Trong mt chng mc no ú du lch cú tỏc dng hạn
ch bnh tt, kộo di tui th v kh nng lao ng ca con ngi. Khi i du lch
mi ngi cú iu kin tip xỳc vi nhau, gn gi nhau hn. Nhng c tớnh tt
nh hay giỳp , chõn thnh mi cú dp c th hin rừ nột. Du lch l iu
kin mi ngi xớch li gn nhau hn. Nh vy, qua du lch mi ngi hiu
nhau hn, tng thờm tỡnh on kt cng ng.

Nhng chuyn du lch, tham quan ti cỏc di tớch lch s, cỏc cụng trỡnh vn
hoỏ cú tỏc dng giỏo dc tinh thn yờu nc, khi dy lũng t ho dõn tc.
Trong mi chuyn du lch thng li cho du khỏch mt s kinh nghim, tng
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
18
thờm hiu bit v vn sng. Hiu bit thờm v lch s, khỏm phỏ mi v a lý
cú thờm kinh nghim trong cuc sng, m mang kin thc vn hoỏ l kt qu
thu c sau mi chuyn i.
Mt trong nhng ý ngha ca du lch l gúp phn cho vic khôi phc, bảo
tồn v phỏt trin truyn thng vn hoỏ dõn tc. Nhu cu v nõng cao nhn thc
vn hoỏ trong chuyn i ca du khỏch thỳc y cỏc nh cung ng chỳ ý ym tr
cho vic khụi phc, duy trỡ cỏc di tớch, l hi, lng ngh
Nh hot ng du lch cuc sng ca cng ng tr nờn sụi ng hn, cỏc
nn vn hoỏ cú iu kin ho nhp vi nhau, lm cho i sng vn hoỏ tinh thn
ca con ngi tr nờn phong phỳ hn .
Ngy nay, vic phỏt huy cỏc th mnh v tim nng du lch nhõn vn
phỏt trin du lch c Nh nc quan tõm ngay iu 1 (lut du lch Vit Nam,
2006) ch rừ: Nh nc Vit Nam xỏc nh du lch l mt ngnh kinh t tng
hp, quan trng, mang ni dung vn hoỏ sâu sc . Vic phỏt trin du lch nhõn
vn l cỏch giỏo dc lũng yờu nc, nhn thc trỏch nhim bo v ti sn
cụng ca quc gia, qung bỏ v hỡnh nh ca t nc ra thế gii.
Tài nguyên du lịch nhân văn có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống - kinh t xã
hội. Hàng năm khách du lịch đn với loại hình du lịch nhân văn ngày càng nhiều
do nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu, các công trình kiến trúc lịch sử, các lễ hội, làng
nghề th công truyền thống ngày một tăng. Đóng góp vào ngân sách của nhà
n-ớc và doanh thu từ du lịch chiếm tỉ lệ lớn.Vì vậy, du lịch nhân văn cần đ-ợc
quan tâm đầu t- nhiều hơn nữa để trở thành ngành kinh tề mũi nhọn.
1.2.2. Vai trũ ca ti nguyờn du lch nhõn vn i vi vic phỏt trin du lch
ti Hi Phũng.

Quá trình đấu tranh dựng n-ớc và giữ n-ớc của ng-ời Hải Phòng qua hàng
ngàn năm đã hình thành nên các miền quê văn hiến, các di tích lịch sử - văn hoá,
sinh hoạt hội hè và phong tục tập quán vừa mang nét chung của phong hoá
Việt Nam, vừa thể hiện sắc thái riêng độc đáo, thi vị và tài hoa. Có thể nói , mỗi
di tích, mỗi thắng tích, từng công trình đều l-u lại dấu ấn văn hoá bản địa giàu
chất nhân văn của ng-ời Việt x-a nay trên đất Hải Phòng.
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
19
Di tích lịch sử - văn hoá và văn hoá phi vật thể ở Hải Phòng là một bộ phận
hữu cơ của di sản văn hoá dân tộc. Đó là những nguồn sử liệu trực tiếp và thông
điệp của tổ tiên để lại giúp thế hệ hôm nay và mai sau phục dựng các trang lịch
sử hào hùng, bi tráng của dân tộc, của con ng-ời và mảnh đất Hải Phòng.
Ti nguyờn du lch nhõn vn cũn l yu t cú tỏc dng khụng nh n tớnh
thi v, tớnh nhp iu trong du lch. i b phn ti nguyờn du lch nhõn vn
khụng cú tớnh mựa, khụng b ph thuc vo iu kin t nhiờn nờn tn sut hot
ng ca nú l rt ln (lng khỏch, s ngy khỏch n). Ngoi tr dng ti
nguyờn nh l hi cú ngy hi chớnh thỡ thng thu hỳt khỏch hn. Cũn hu ht
cỏc dng ti nguyờn du lch nhõn vn khỏc u cú th khai thỏc quanh nm. Vớ
nh ti ni thnh Hi Phũng, vo cỏc thỏng trong nm vn cú th thy nhiu
on khỏch trong nc v nc ngoi n tham qua cỏc im di tớch lch s vn
húa tiờu biu nh n Nghố, Chựa D Hng, Quỏn Hoa, Nh hỏt ln thnh
ph So vi ti nguyờn du lch t nhiờn ti nguyờn du lch nhõn vn cú li th
phỏt trin quanh nm hn, gúp phn to ra s n nh cho hot ng du lch.
Du lịch nhân văn làm đã làm phong phú thêm bản sắc văn hoá trong các
tuor du lịch tham quan của thành phố. Hiện nay, dựa vào đặc điểm phân bố tài
nguyên du lịch, trên địa bàn thành phố hiện nay có các tuyến du lịch: Hải Phòng
- Cát Bà, Hải Phòng - Đồ Sơn, Nội thành - Thuỷ Nguyên, tuyến Du khảo đồng
quê, tuyến Đồ Sơn - Kiến Thuỵ - Tiên Lãng và tuyến Du lịch nội thành giúp
cho các ch-ơng trình du lịch của Hải Phòng phong phú, hấp dẫn du khách hơn.

Khai thác tài nguyên du lịch nhân văn Hải Phòng phục vụ cho hoạt động du
lịch đã và đang là đối t-ợng có sức thu hút rất lớn đối với du khách trong ch-ơng
trình du lịch nhân văn. Việc khai thác, khôi phục và bảo tồn các giá trị của tài
nguyên du lịch nhân văn không còn là trách nhiệm của riêng ai mà nó thuộc về
tất cả các ban ngành, các cấp, ng-ời dân địa ph-ơng và những ng-ời làm công
tác tuyên truyền, quảng bá du lịch.




Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
20
CHNG 2: THC TRNG KHAI THC TI NGUYấN
DU LCH NHN VN TI HI PHềNG.
2.1. Khỏt quỏt chung v Hi Phũng.
Hi Phũng l thnh ph nm h lu ca h thng sụng Thỏi Bỡnh thuc
ng bng chõu th Sụng Hng, cỏch H Ni 102 km v phớa ụng ụng Bc.
Thnh ph Hi Phũng cú din tớch t nhiờn l 1.520,7km(nm 2004), s dõn
1.837.302 ngi (nm 2009). Hi Phũng l 1 trong 5 thnh ph trc thuc trung
ng v l ụ th loi 1 trung tõm cp quc gia.
Hi Phũng cú bói bin Sn. Qun o Cỏt B c cụng nhn l khu d
tr sinh quyn th gii. Hi Phũng c hình thnh trên min t c, vi nn
tng lch s vn húa xã hi lâu i. Trờn t Hi Phũng các nh kho c hc ã
phát hin 4 di ch tiêu biu xuyên sut thi tin s, chng minh s có mt liên
tc ca ngi Vit c. Trc ht l di ch Cỏi Bốo (huyn Cỏt Hải) thuc vn
húa tin H Long, cỏch đây khong 6.475 nm. Di ch Trng Kờnh (th trn
Minh c, Thy Nguyờn) thuc vn húa Phựng Nguyờn, cỏch nay khong 3.405
nm. Di ch Vit Khờ (Thy Nguyờn) v Nỳi Voi (An Lão) thuc vn húa ụng
Sn, cỏch nay khong 2.415 nm. Hi Phũng cú tri An Biờn, quờ hng ca n

tng Lờ Chõn t tha u dng nc. Hin nay Hi Phũng cũn gi c nhiu
di tớch lch s cú giỏ tr .
Hải Phòng là thành phố bên bờ biển Đông, là cửa chính ra biển của các tỉnh
phía bắc, đồng thời là một trong ba trung tâm du lịch lớn của miền Bắc là Hà Nội
- Hải Phòng - Quảng Ninh. Lợi thế đó đã tạo điều kiện cho Hải Phòng có điều
kiện phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội trong đó có du lịch.
Thùc tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n t¹i H¶i Phßng
Sinh viªn: Hoµng ThÞ Minh Líp : VHL301
21

Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
22
2.1.1. Điều kiện tự nhiên.
V trớ a lý.
Thnh ph Hi Phũng nm v phớa éụng Bc ng bng Bc B, cú to
a lý t 20
0
30' n 21
0
01' v Bc, 106
0
25' n 107
0
10' kinh éụng.
Phía bắc và đông bắc Hải Phòng giáp với tỉnh Quảng Ninh.
Phía tây bắc giáp với tỉnh Hải D-ơng.
Phía tây nam giáp với tỉnh Thái Bình.
Phía đông của Hải Phòng là biển đông với đ-ờng bờ biển dài 125 km, nơi
có 5 cửa sông lớn là Nam Triệu, cửa Cấm Lạch Tray, Văn úc, Thái Bình.
Với vị trí địa lý nh- trên, Hải Phòng có điều kiện thuận lợi cho phát triển
kinh tế - xã hội của thành phố, giao l-u với các vùng trong n-ớc, với các n-ớc
trong khu vực và trên thế giới.
a hỡnh: Địa hình Hải Phòng khá phức tạp có địa hình lục địa và hải đảo
khác nhau. Sự đa dạng, phong phú của địa hình đã tạo nên sức hấp dẫn lớn đối

với khách du lịch đến với Hải Phòng. Dựa vào các chỉ tiêu về độ cao, độ dốc và
mật độ chia cắt có thể chia địa hình Hải Phòng thành các dạng sau:
- Dạng địa hình đồi núi: Nhìn chung địa hình Hải Phòng chủ yếu là đồi núi
thấp.
+ Địa hình đồi bị chia cắt mạnh chiếm khoảng 5% diện tích tự nhiên của
thành phố, tập chung chủ yếu ở phía bắc huyện Thuỷ Nguyên, quận Kiến An và
thị xã Đồ Sơn. Hâù hết đồi núi độ cao của đỉnh tập trung trong khoảng 40-
100m, có nơi có độ cao tới 100-150m, chạy theo h-ớng tây bắc - đông nam và
hầu hết đ-ợc cấu tạo bằng đá cát kết và sét kết. Đây là kiểu địa hình tạo thuận lợi
cho việc phát triển du lịch Hải Phòng.
+ Địa hình núi thấp cũng bị chia cắt rất mạnh, tập trung ở quần đảo Cát Bà,
Long Châu và phía bắc huyện Thuỷ Nguyên. Hầu hết các đỉnh có độ cao từ 100 -
250m. Đặc điểm nổi bật nhất là đỉnh sắc nhọn, dạng răng c-a dốc đứng, lởm
chởm tai mèo và có nhiều hang động tiêu biểu cho dạng địa hình karstơ nhiệt đới
ở vùng Đông Bắc n-ớc ta.
- Dạng địa hình đồng bằng
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
23
Địa hình đồng bằng chiếm phần lớn diện tích thành phố, dải ra trên các
huyện Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, An Lão, Kiến Thụy, Kiến An, An D-ơng, phía nam
huyện Thuỷ Nguyên và nội thành Hải Phòng. Còn ở các đảo Phù Long, Cát Hải
địa hình đồng bằng kém bằng phẳng. Trên bề mặt đồng bằng phổ biến là các đê
bờ biển cổ cao 2,5 - 3,5m, giữa chúng là các lạch trũng, một số nay đã đ-ợc sử
dụng làm đồng muối.
- Dạng địa hình đặc biệt:
+ Dạng địa hình karstơ: ở Hải Phòng, địa hình này khá phổ biến ở đảo Cát
Bà và vùng núi đá vôi phía bắc huyện Thuỷ Nguyên. ở đây, quá trình karstơ hoá
diễn ra rất mạnh. Các thung lũng karstơ, các hang động karstơ, các bề mặt đỉnh
và s-ờn núi mấp mô tai mèo đã tạo nên địa hình karstơ nhiệt đới điển hình với

thiên nhiên phong cảnh hùng vĩ cho Hảỉ Phòng.
+ Kiểu địa hình ven bờ: Có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của du
lịch Hải Phòng. Với đ-ờng bờ biển dài 125km, nếu tính cả chiều dài đ-ờng vòng
quanh các đảo thì chiều dài tổng cộng lên tới 300km. Đáng chú ý là các bãi tắm
Đồ Sơn, Cát Cò, Cát Dứa, Đ-ợng Danh, Tây Tắm, Cát Quyền. Phong cảnh núi
non ở đây cũng rất hùng vĩ và mang nhiều nét hoang sơ tự nhiên. Các kiểu địa
hình ven bờ này có thể tạo điều kiện cho việc tắm biển và có sức thu hút khách
du lịch rất mạnh. õy cng l mt th mnh tim nng ca nn kinh t a
phng.
Khớ hu.
Khí hậu là thành phần quan trọng của môi tr-ờng tự nhiên đối với hoạt động
du lịch. Khí hậu Hải Phòng nói chung và các địa bàn du lịch nói riêng đều có
nhiều thuận lợi cho hoạt động du lịch.
Khí hậu Hải Phòng mang tính chất nhiệt đới nóng ẩm và gió mùa. Do sự
chi phối của hoàn l-u gió mùa Đông Nam á, đặc biệt là không khí cực đới nên
khí hậu ở đây chia làm 2 mùa rõ rệt. Mùa hạ nóng ẩm, m-a nhiều, kéo dài từ
tháng 5 đến tháng 9. Mùa đông lạnh, ít m-a, từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau.
Các tháng 4 và 10 là các tháng chuyển tiếp. Sự phân chia về mùa của khí hậu dẫn
tới sự phân chia về mùa du lịch.
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
24
Khí hậu Hải Phòng th-ờng xuyên biến động, rõ nhất là sự biến động của
yếu tố nhiệt độ trong mùa đông và yếu tố m-a trong mùa hạ nên có ảnh h-ởng
đến các vùng trong thành phố theo 2 chiều có lợi và bất lợi.
- Bức xạ nhiệt: L-ợng bức xạ lý thuyết tại Hải Phòng đạt 220 230
kcal/cm và thực tế là 105 kcal/cm.
- Nhiệt độ không khí: Tính chất nhiệt đới đã thể hịên khá rõ, nhiệt độ trung
bình năm của Hải Phòng là trên 23,9
0

C và có sự thay đổi theo mùa.
- Chế độ m-a ẩm: Cùng với các tháng hè, Hải Phòng có l-ợng m-a t-ơng
đối lớn. Tổng l-ợng m-a hàng năm tại Hải Phòng đạt 1600- 1800 mm. Mùa m-a
bắt đầu từ tháng năm, kết thúc vào tháng 10 với tổng l-ợng m-a chiếm khoảng
80 90 % l-ợng m-a cả năm. M-a chủ yếu tập trung vào tháng 7,8,9. Và cao
nhất là tháng 8 gây ra cản trở cho hoạt động du lịch ngoài trời.
Độ ẩm t-ơng đối ở Hải Phòng khá cao, trung bình 70- 90%, là kiện tốt cho
sinh vật phát triển và đồng thời cũng là điều kiện phục vụ cho việc phát triển các
hoạt động du lịch.
Nh- vậy, xét về góc độ đặc điểm khí hậu ảnh h-ởng đến sức khoẻ con ng-ời
con ng-ời cũng nh- các điều kiện thời tiết bất lợi thì nhìn chung hoạt động du
lịch ở Hải Phòng kém thuận lợi vào các tháng 10 và 12 từ tháng 3 đến tháng 5.
Nh-ng bù lại ở Hải Phòng có biển là điều hoà khí hậu, gió biển th-ờng thổi sâu
vào vào đất liền 20-30 km, cho nên Hải Phòng ít có hiện t-ợng lạnh quá hoặc
khô nóng quá nh- các tỉnh đồng bằng và trung du khác.
Sụng ngũi.
Sụng ngũi Hi Phũng khỏ nhiu, trung bỡnh t 0,6 - 0,8 km trờn 1 km.
dc khỏ nh, chy ch yu theo hng Tõy Bc- ụng Nam. Các sông của Hải
Phòng đều là hạ l-u của hệ thống sông Thái Bình, to ra mt vựng h lu mu
m, di do nc ngt phc v i sng con ngi ni. Cỏc con sụng ln ca
Hi Phũng u trc tip ra bin nờn vic thoỏt l rt thun li.
Cỏc con sụng Hi Phũng: Sụng ỏ Bc - Bch ng di hn 32 km,
Sụng Cm (di trờn 30 km), Sụng Lch Tray (di 45 km), Sụng Vn c ( di 35
km), Sụng Thỏi Bỡnh. Ngoi ra, cũn cú nhiu con sụng khỏc khỏ nh nm khu
vc ni thnh qun Hng Bng.
Thực trạng khai thác tài nguyên du lịch nhân văn tại Hải Phòng
Sinh viên: Hoàng Thị Minh Lớp : VHL301
25
Tài nguyên sinh vật.
Tài nguyên sinh vật của Hải Phòng t-ơng đối đa dạng và phong phú mà tập

trung chủ yếu ở các vùng đồng quê nông thôn, đặc biệt có giá trị nhất đối với
hoạt động du lịch là v-ờn quốc gia Cát Bà. Theo số liệu đã công bố, đảo Cát Bà
có 620 loài thực vật bậc cao trên tổng số 745 loài thuộc 483 chi và 123 họ, trong
đó có rất nhiều loài gỗ qúy nh- chò đãi, trai lý, kim giao, lát, táu. . và hàng trăm
loài cây thuốc khác nhau.
Ti nguyờn bin l mt trong nhng ngun ti nguyờn quớ him ca Hi
Phũng vi gn 1.000 loi tụm, cỏ v hng chc loi rong bin cú giỏ tr kinh t
cao nh tụm rng, tụm he, cua b, i mi, sũ huyt, cỏ heo, ngc trai, tu hi,
bo ng l nhng hi sn c th trng th gii a chung. Bin Hi Phũng
cú nhiu bói cỏ, ln nht l bói cỏ quanh o Bch Long V vi tr lng cao v
n nh. Ti cỏc vựng triu ven b, ven o v cỏc vựng bói triu cỏc vựng ca
sụng rng ti trờn 12.000 ha va cú kh nng khai thỏc, va cú kh nng nuụi
trng thu sn nc mn v nc l cú giỏ tr kinh t cao.
2.1.2. iu kin kinh t -xó hi.
*Kinh tế: Kinh t phỏt trin n nh v liờn tc tng trng. Hi Phũng l mt
trong nhng trung tõm kinh t quan trng nht ca Vit Nam, úng gúp ngõn
sỏch ng th 4 sau Thnh ph H Chớ Minh, B Ra - Vng Tu, v H Ni.
Hi Phũng nằm trong tam giác tăng tr-ởng kinh tế phía Bắc Hà Nội - Hải Phòng
- Quảng Ninh.
Quy mụ kinh t tng ỏng k so vi nm 2005, GDP nm 2010 gp 1,7 ln,
GDP bỡnh quõn u ngi tng 63,4% (nm 2010 t 1.742USD/ngi); t
trng GDP (theo giỏ so sỏnh) trong GDP c nc chim khong 4,4% (nm
2005 l 3,6%). C cu kinh t chuyn dch theo hng tiờn tin, t trng GDP
ca cỏc nhúm ngnh cụng nghip - xõy dng v dch v tng t 87% nm 2005
lờn 90% nm 2010 (trong ú dch v tng t 50,8% lờn 53%). Mt s ngnh,
lnh vc kinh t ch lc, nhiu li th phỏt trin nhanh, cú thờm sn phm mi.