Vườn quốc gia Xuân Sơn doc

Vườn quốc gia Xuân Sơn
Khám phá núi rừng Xuân Sơn vào một ngày nắng trong veo giữa tháng 7 là một
may mắn cho chúng tôi bởi ngay từ những đoạn đường vòng vèo qua các dãy núi,
cảnh rừng Xuân Sơn đã hiện ra thật hùng vĩ. Xen giữa cảnh núi non trập trùng là
những cánh đồng lúa nước xanh mượt, thẳng cánh có bay. Cảnh đẹp này không
phải nơi núi rừng nào cũng có được.
Tự hào cánh rừng vàng Xuân Sơn
Vườn quốc gia (VQG) Xuân Sơn thuộc địa bàn huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ, cách Hà
Nội 120km về phía Tây và cách thị trấn Thanh Sơn khoảng 33km. Xuất phát điểm là một
khu bảo tồn, tới năm 2002, VQG Xuân Sơn mới chính thức được thành lập. Anh Đinh
Tấn Quyền, cán bộ VQG Xuân Sơn cho biết: “Xuân Sơn tự hào là vườn quốc gia duy
nhất có rừng nguyên sinh trên núi đá vôi với tổng diện tích 15.048ha, chính vì vậy mà hệ
động, thực vật ở đây vô cùng phong phú và độc đáo. Riêng về thực vật, VQG Xuân Sơn
thống kê được 1.217 loài với 180 họ, trong đó có 40 loài quý hiếm được ghi trong Sách
đỏ Việt Nam như: kim giao, đinh, đẳng sâm, vù hương…”
trồng rau, nuôi gà…Thấm thoát đã 20 năm ở rừng, Giám đốc Phạm Văn Long giờ đã
thuộc từng cái hang, con suối, làm bạn với từng gia đình trong thôn xóm… Khó khăn là
thế nhưng ai cũng có quyết tâm gây dựng Xuân Sơn trở thành một cánh rừng vàng giàu
mạnh.

Cho tới năm 2003, một năm sau khi VQG Xuân Sơn chính thức được thành lập, con
đường nhựa nối từ quốc lộ 32 tới thẳng Xuân Sơn đã làm thay đổi hẳn bộ mặt đời sống
nơi đây. Giao thông thuận tiện đã giúp cho nhiều dự án đến với VQG Xuân Sơn hơn, tạo
điều kiện nâng cao đời sống người dân. Tiêu biểu có dự án DANIDA (Phát triển kinh tế
cho người dân sống trong vùng đệm của VQG), dự án AFAP (Nâng cao năng lực bảo tồn
tại VQG Xuân Sơn và một số xã vùng đệm). Các dự án này đã làm thay đổi bộ mặt cuộc
sống người dân nơi đây bằng việc giúp họ xây dựng những mô hình kinh tế thiết thực
như: nuôi gà nhiều cựa, nuôi lợn lửng (lai giữa lợn rừng và lợn nhà), trồng rau sắng.
Trước đây, những con gà nhiều cựa mà người dân Xuân Sơn vẫn hay gọi là gà chín cựa
không được nhiều hộ gia đình chú ý hoặc chỉ để trao đổi đơn thuần giữa các hộ gia đình
trong xóm. Kể từ khi có đường sá vào đến từng nhà, nhiều người ở những vùng khác và

cả từ Hà Nội lên mua giống gà quý này, người dân mới tích cực nuôi và chăm sóc. Nhờ
những mô hình kinh tế trên mà cuộc sống người dân đang ngày càng khởi sắc.


Trong vùng đệm của VQG Xuân Sơn hiện nay có 9 xóm thuộc 7 xã Minh Đài, Xuân Đài,
Kim Thượng, Tân Sơn, Lai Đồng, Đồng Sơn, Kiệt Sơn với tổng số 615 hộ, 2771 nhân
khẩu, chủ yếu là người Dao và Mường. Dù sống trong rừng nhưng do được giáo dục nâng
cao ý thức nên người dân đã bỏ hẳn tập quán đốt rừng làm rẫy mà chuyển sang trồng lúa
nước, vừa đảm bảo mùa màng lại không phá hoại rừng xanh. Các lớp tập huấn cho bà con
về ý thức trồng, bảo vệ rừng và xây dựng kinh tế mở diễn ra đều đặn hàng tháng và được
bà con rất hưởng ứng.
“Có được cuộc sống như ngày hôm nay, chúng tôi rất biết ơn các cán bộ trong Ban quản
lý VQG Xuân Sơn. Nhờ có cán bộ mà chúng tôi không chặt phá rừng nữa lại biết làm
kinh tế, con cái được đến trường”, anh Triệu Văn Kháng, ở xóm Cỏi, xóm xa nhất trong
VQG Xuân Sơn cho biết. Nhà anh hiện giờ đang nuôi đàn vịt suối, gà nhiều cựa lên tới
gần 200 con, mỗi năm cho thu nhập tới hàng chục triệu đồng.
Giữ được rừng xanh đã khó nhưng làm sao để người dân không bị đói, đó là điều còn khó
hơn. Giám đốc Phạm Văn Long nói: “Dù có làm việc gì, chúng tôi vẫn luôn tâm niệm
rằng, dân no ấm thì rừng mới yên ổn”. Bởi vậy, có được cánh rừng yên bình như ngày
hôm nay, các cán bộ VQG Xuân Sơn không chỉ là những người quản lý rừng tài giỏi mà
họ còn là những người thầy, người bạn đã gieo được niềm tin vững chắc trong lòng người
dân nơi đây.