KHÁM Chấn Thương Sọ Não ppt

GV.BS. Đàm xuân Tùng
Bộ môn: Ngoại ĐHYD Cần thơ
MỤC TIÊU HỌC TẬP

Qua bài này sinh viên có khả năng:

1. Trình bày cách khám bệnh nhân CTSN.

2. Trình bày thang điểm tri giác .

3. Nêu được cách theo dõi bệnh nhân CTSN trong
24 giờ đầu & những ngày sau.
KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…1

Hành chánh: tên, tuổi, nghề nghiệp…

Lý do vào viện

Bệnh sử:

Tai nạn xảy ra như thế nào, ở đâu, lúc nào ?

Có bất tỉnh sau chấn thương ? bao lâu ? có khoảng
tỉnh ?

Có rối loạn trí nhớ trước và sau khi bị chấn thương.

nhức đầu, ói mữa, động kinh.

Ghi nhận tình trạng thần kinh, và xử trí cuả tuyến
trước.


Tiền sử:

Ngoại khoa : các phẩu thuật đã trải qua.

Nội khoa: tiểu đường, tim mạch (cao huyết áp, rối
loạn nhịp tim), thuốc kháng đông, bệnh động kinh v.v

Dị ứng thuốc: kháng sinh v.v.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…2

Khám
Bệnh nhân bị chấn thương sọ não (CTSN) xem đa
chấn thương,

cần ưu tiên khám : ABC

Đường hô hấp trên (Airway):
•
Khai thông đường thở trên
•
đặt canule miệng- hầu ( Mayo/Guedel)
•
có thể đặt nội khí quản hay mở khí quản

1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…3

Cách thở cuả bệnh nhân (Breathing):
•
Khám nhịp thở, cách thở đều hay không,

•
giúp thở bằng tăng thông khí = bóp bóng hay máy
thở .

Tuần hoàn (circulation):

Bắt mạch, đo huyết áp và tim;

Choáng, thường do chảy máu ở nơi khác như ổ bụng,
khoang màng phổi, gãy khung chậu v.v.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…4

Khám thần kinh

Hộp sọ:
•
tìm vết rách, máu tụ ở da đầu,
•
nứt sọ: vòm sọ, nền sọ, lõm sọ.
•
vở nền sọ trước:
o
dấu mang kính râm, chảy dịch não tủy/ máu qua mũi;
o
nền sọ giữa: chảy máu hay dịch não tủy qua tai, vết
bầm sau tai (dấu Battle).
•
khám các xương mặt: hốc mắt, xương mũi, xương gò
má, xương hàm trên, xương hàm dưới.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…5

Thang điểm hôn mê
(Glasgow coma Scale)
Mắt (Eye opening)

Tự mở mắt ( linh hoạt) 4

Gọi thì mở mắt 3

Kích thích đau mới mở mắt 2

Làm gì cũng không mở mắt 1

Không khám được U
Đáp ứng bằng vận động tốt nhất

Theo y lệnh (định hướng đúng ) 6

Tại nơi kích thích đau 5

Co lại khi bị kích thích đau 4

Co bất thường khi kích thích đau 3

Duỗi bất thường khi kích thích đau 2

Không một động tác nào 1

Không khám được U
Thang điểm hôn mê
(Glasgow coma Scale)

Trả lời tốt nhất (the best verbal responses)

Trả lời chính xác câu hỏi 5

Trả lời lú lẫn 4

Trả lời từ ngữ không thích hợp 3

Trả lời bằng âm thanh vô nghiã 2

Không trả lời 1

Không đánh giá được U

Thang điểm Glasgow
(Glasgow coma Scale)

có ưu điểm là dễ theo dõi, khách quan,

hạn chế đối với những bệnh nhân say rượu, mở khí
quản v.v

Theo thang điểm Glasgow: có thể phân thành 3 mức
độ nặng CTSN :
•
độ nhẹ :13-15 80% trường hợp.
•
trung bình : 9-12 10% " "
•
nặng : ≤ 8 10% " "

Thang điểm Glasgow

Đồng tử:
•
kích thướt cuả đồng tử và phản xạ ánh sáng,
•
> 1mm là có ý nghiã,
•
giãn đồng tử và mất phản xạ ánh sáng, là dấu
hiệu cuả thoát vị hồi hải mã .

Vận động:
•
khám sức cơ (0-5), bình thường sức cơ là 5/5;
•
trương lực cơ, PXGX
•
tìm yếu liệt nửa người thường .
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…6

Phản xạ thân não:

phản xạ ánh sáng 1

phản xạ giác mạc 2

phản xạ xoay mắt – xoay đầu ngang 3

Phản xạ xoay mắt – xoay đầu chiều đứng 4


Phản xạ mắt tim 5

Thần kinh sọ:

Cần khám các dây thần kinh sọ thường gặp như dây
số I, II, III, VI, VII .

Dấu màng não: cổ cứng, dấu Kernig .
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…7
Dấu hiệu sinh tồn:

Lấy mạch, huyết áp, nhịp thở và nhiệt độ;

Dấu hiệu H Cushing mạch chậm, tăng huyết áp và
rối loạn nhịp thở.
Khám các cơ quan khác:

Ngực, bụng, cột sống, tứ chi

phối hợp với tổn thương 40-50% trường hợp.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…8

CÁC XÉT NGHIỆM CẬN LÂM SÀNG:

Xquang sọ tiêu chuẩn:
•
3 tư thế Thẳng, Nghiêng, Towne
•
nứt sọ sẽ tăng nguy cơ máu tụ trong sọ lên 400 lần.


X quang cột sống cổ :

5-15% bệnh nhân CTSN nặng gãy cột sống cổ.

Xquang ngực:

bệnh nhân mê giúp phát hiện các tổn thương ngực
phối hợp.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…9

Chụp cắt lớp điện toán não :
•
bệnh nhân hôn mê, rối loạn tri giác, tổn thương
thần kinh khu trú,
•
có dấu tăng áp lực nội sọ,
•
chụp cắt lớp điên toán là phương pháp tốt nhất
hiện nay để chẩn đoán CTSN.

Mạch não đồ:
•
không có CT Scanner
•
để đánh giá các tổn thương mạch máu trong sọ.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…10

Các xét nhiệm thường qui:
•
công thức máu đường huyết, urê máu,

•
xét nghiệm đông máu: TS, TC, Temps de
Quick.
•
đo nồng độ rượu (> 0,5g/l),
•
test nhanh HIV.
1.KHÁM BỆNH NHÂN CTSN…11
THEO DÕI BỆNH NHÂN CTSN
Theo dõi sát trong 48 giờ

Lâm sàng : Mỗi 15-30’ trong 24 giờ đầu sau đó mỗi 2
giờ trong những ngày sau.

Tri giác

Dấu hiệu sinh tồn:

mạch, huyết áp, nhịp thở và nhiệt độ:

nếu mạch chậm dần, huyết áp tăng dần, và nhịp thở
nhanh (dấu Cushing)= tăng áp lực nội sọ.

Theo Marshall LF, khi áp lực tâm thu tăng ≥
15mmHg, và mạch chậm hơn 15 lần/phút.;

nhịp thở tăng trên 20 lần/phút là bất thường ở người
trên 15 tuổi,

Dấu thần kinh khu trú


Dấu hiệu tăng áp lực nội sọ nhức đầu ngày càng
tăng, kèm nôn ói cũng là

Cần lập bảng theo dõi:
- thang điểm Glasgow,
- đồng tử (kích thướt và phản xạ ánh sáng),
- vận động
- dấu hiệu sinh tồn
THEO DÕI BỆNH NHÂN CTSN…2

Cận lâm sàng:

Chụp lại cắt lớp điện toán (CT Scanner) +++.

Khám đáy mắt: phù gai thị trong TALNS

Đo điện não đồ: bệnh nhân động kinh.

Chụp mạch não đồ:

biến chứng mạch máu như: dò động mạch cảnh-
xoang hang, huyết khối động mạch não.
THEO DÕI BỆNH NHÂN CTSN…3