TRANH SƠN MÀI MỸ THUẬT-MỘT KHÔNG GIAN ĐỘC ĐÁO pot

TRANH SƠN MÀI-MỘT
KHÔNG GIAN ĐỘC ĐÁO



Vẽ nhiều lớp, phủ dày, mài vẽ, những yếu tố kỹ thuật và nghệ thuật truyền thống
của tranh sơn mài cũng như vật liệu vẽ (sơn, vóc, son, vàng, bạc, vỏ trứng ). Bản
thân nó đã mang trên mình bao nội lực của chất liệu quý hiếm, khác hoàn toàn với
các chất liệu lụa, sơn dầu và màu nước, từ cách vẽ, vật liệu vẽ. Sơn dầu hay lụa ở
mỗi loại hình đều có những phương pháp và kỹ thuật vẽ khác nhau, nhưng đều
chung một điểm đó là vẽ thế nào thì hiện lên như vậy, nếu có biến đổi chút ít về
màu thì cũng không đáng kể. Chính vì vậy mà những thể loại tranh này có những
ưu điểm vượt trội hơn so với sơn mài là giúp họa sĩ luôn điều chỉnh được tương
quan tổng thể của tác phẩm, xử lý các mối quan hệ giữa hình và nền, đậm nhạt,
sáng tối, điều chỉnh sắc thái của màu dễ dàng và linh hoạt hơn rất nhiều kể cả về
thời gian thực hiện tác phẩm. Còn ở sơn mài thì khác, vì là một chất liệu tương đối
đặc biệt, cách vẽ lại càng đặc biệt hơn (mài vẽ) đây là giai đoạn quan trọng nhất
của quá trình sáng tạo và hoàn chỉnh tác phẩm. Khi mài họa sĩ không thể nhìn cùng
một lúc tất cả các mối tương quan tổng thể của tác phẩm, vì vậy đòi hỏi người họa
sĩ phải có một khả năng làm chủ chất liệu, kỹ thuật và định hình được tác phẩm
trong khi mài vẽ để điều chỉnh sao cho phù hợp.
Với vật liệu, cách phủ màu nhiều lớp lên nhau và đặc biệt là (mài vẽ) đã tạo nên
một bề mặt tác phẩm mang nhiều yếu tố ngẫu nhiên, lung linh huyền ảo do các lớp
màu đan xen và sự mài vẽ cắt phẳng qua các lớp tạo nên. Chính vì vậy đòi hỏi
người họa sĩ sơn mài phải có kinh nghiệm để xử lý các mối tương quan tổng thể
hay trên một không gian cụ thể nào đó của tác phẩm.Từ những yếu tố khác biệt này
đã giúp tranh sơn mài có một ngôn ngữ nghệ thuật vô cùng đặt biệt, nó cuốn hút

những họa sĩ bởi vẻ đẹp độc đáo, huyền ảo lộng lẫy đầy ma lực.
Nếu chất liệu sơn dầu hay lụa họa sĩ một lần thể hiện hết cái mình định vẽ định tái
tạo lên khung vải, bỏ qua tất cả mọi thứ quan niệm, những thứ lý thuyết khô khan,
mọi khuôn khổ chật hẹp của lý trí để đưa cảm xúc của mình vào tác phẩm. Trên
chất liệu sơn mài cũng vậy, nhưng người họa sĩ sơn mài đâu có được sự hoàn hảo
ngay từ đầu, mà phải chờ đợi khi mảng màu, nét vẽ hiện ra từ từ dưới bàn tay
người họa sĩ với bao vẻ kỳ thú.
Màu sắc của sơn mài mang một vẻ đẹp độc đáo đến kỳ lạ, màu đen thì thâm trầm
sâu lắng, màu vàng thì lộng lẫy xa hoa, màu trắng tinh khôi đài các. Vì vậy người
họa sĩ phải bỏ qua mọi ảo giác cuộc đời tạo ra bằng thị giác, khi ảo giác bị bỏ qua,
khi hiện thực được tái tạo qua nhận thức thì dù sự tái tạo có phần khác xa với đời
sống được thấy bằng thị giác thì cũng là hiện thực hơn rất nhiều, đó chính là hiện
thực của tâm trạng, của cảm xúc, qua con mắt của trái tim.
Sự khác biệt độc đáo của tranh sơn mài là quá trình (mài vẽ) từ cái ngẫu nhiên đi
đến cái khẳng định trong nghệ thuật, nó hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng, trình
độ cảm thụ của người họa sĩ. Nói như cố họa sĩ Nguyễn Gia Trí thì:” Tranh sơn
mài với bản chất lộng lẫy, huyền thoại, thần tiên, có miền hình tượng và ngôn ngữ
riêng của nó”.