Dàn ý cảm nhận tác phẩm hai đứa trẻ

DÀN Ý: CẢM NHẬN TÂM TRẠNG KHI CHỜ TÀU ĐẾN CỦA
HAI CHỊ EM LIÊN VÀ AN TRONG TÁC PHẨM “ HAI ĐỨA
TRẺ “
( Thu Hà, Hiền Mai, Mai Anh, Phương Uyên 46 )

I.

Mở bài:

 Dẫn dắt: Thạch Lam quan niệm: “Đối với tôi văn chương không phải là một
cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên, trái lại văn chương là một
thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có để tố cáo và thay đổi một thế
giới giả dối và tàn ác, lòng người trong sạch và phong phú hơn.”
 Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Và với “Hai đứa trẻ”, Thạch Lam đã khiến người
đọc khơng thể qn hay thốt li về hiện thực nơi phố huyện nghèo của những
ngày tàn, kiếp người tàn.
 Luận đề: Đặc biệt, nhân vật Liên đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng độc giả,
với tâm hồn nhạy cảm của một cô bé mới lớn Liên đã vô cùng háo hức, hồi hộp,
chờ đợi chuyến tàu đi qua nơi phố huyện nghèo nàn ấy.
II.

Thân bài:
1.

Luận điểm 1: Khái quát tác giả, tác phẩm:

 Tác giả:
- Thạch Lam tên thật là Nguyễn Tường Vinh, sinh tại Hà Nội, trong một gia đình
cơng chức gốc quan lại.

- Ơng là người đơn hậu, rất đỗi tinh tế, có quan niệm văn chương lành mạnh, tiến
bộ và có biệt tài truyện ngắn.
- Ơng thường viết những truyện khơng có truyện, chủ yếu khai thác thế giới nội
tâm của nhân vật với những xúc cảm mong manh, mơ hồ trong cuộc sống
thường ngày.
- Văn của ông trong sáng giản dị mà thâm trầm, sâu sắc, các bài thơ trữ tình,
giọng điềm đạm nhưng chứa đựng tình cảm yêu mến chân thành và sự nhạy cảm
của tác giả trước cảnh vật và lòng người.


Tác phẩm:

- Ban đầu được đăng trong báo “Ngày nay” sau đó được in trong tập “Nắng trong
vườn” 1938.
- Bằng truyện ngắn trữ tình có cốt truyện đơn giản, Thạch Lam đã thể hiện một
cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương đối với những kiếp người sống
cơ cực, quẩn quanh, tăm tối ở phố huyện nghèo trước Cách mạng.
- Qua tác phẩm này Thạch Lam rung lên tiếng chuông cảnh tỉnh: Những con
người bất hạnh ấy rất dễ bị vùi lấp, lãng quên trong đói nghèo, tăm tối. Họ có
thể vơ danh nhưng khơng thể để sự tồn tại của họ trong cuộc đời này trở nên vô
nghĩa.
2.

Luận điểm 2: Lý do đợi tàu của hai chị em Liên và An
Dẫn: Sống giữa phố huyện nghèo đầy bóng tối nhưng chị em Liên vẫn ln
“mong đợi một cái gì tươi sáng hơn cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”.
Đó chính là lí do khiến chị em Liên đêm đêm vẫn cố thức để được nhìn chuyến
tàu đi qua bởi chuyến tàu chỉ vụt qua nhưng đã mang đến cho họ một thế giới
khác.
- Hai chị em được mẹ giao cho nhiệm vụ trông nom cửa hàng tạp hóa.

- Liên và An thường thức tới đêm nhưng không phải mong bán được chút hàng
mà thức để nhìn thấy chuyến tàu – hoạt động cuối cùng của dêm khuya => Thực
chất là mong muốn được thay đổi cảm giác, thay đổi cái khơng khí ứ đọng hàng
ngày.
=> Sự thức tỉnh cái tơi, khao khát, khắc khoải muốn nhìn thấy những gì khác
với cuộc sống của chính mình.
3. Luận điểm 3: Tâm trạng của Liên trước khi tàu đến
Dẫn: Đoàn tàu không chỉ là hoạt động cuối cùng phá vỡ sự tĩnh mịch và buồn
chán nơi phố huyện trong khoảnh khắc mà nó cịn mang đến cho những người
dân nơi đây một chút sắc màu Hà Nội huyên náo, sôi động và tràn ngập ánh
sáng.
- Hai đứa trẻ mang tâm trạng tha thiết chờ đợi: mi mắt An sắp sửa rơi xuống,
vẫn cố dặn chị gọi dậy khi tàu đến
- Chăm chú để ý từ ngọn lửa xanh biếc, tiếng cịi vang lại, kéo dài ra theo ngọn
gió xa xơi => Niềm mong ngóng, chờ đợi, háo hức.
- Tâm hồn Liên yên tĩnh hẳn, có những cảm giác mơ hồ không hiểu.
- Tiếng gọi em của Liên: cuống quýt, giục giã => lo sợ nếu chậm một chút thôi
sẽ không kịp, sẽ bỏ lỡ.
- An “nhỏm dậy”, “lấy tay giụi mắt” cho tỉnh hẳn => hành động nhanh, ngây
thơ, đáng yêu nhưng cũng đáng thương.
=> Niềm háo hức, mong ngóng chuyến tàu đêm của hai chị em như mong
ngóng một điều gì đó tươi sáng hơn cho cuộc sống vốn tẻ nhạt thường ngày.
4. Luận điểm 4: Cảnh đoàn tàu đến.
Dẫn: Trước màn đêm nhuốm một màu đen tối, người con gái mới lớn với
niềm háo hức, mong ngóng chuyến tàu đêm như muốn được nhìn thấy hoạt
động cuối cùng sau một ngày dài cơ cực.

- Khi tàu đến, Liên đánh thức em “ Dậy đi, An. Tàu đến rồi. “ => vui mừng, hạnh
phúc.
- Cảnh đoàn tàu trước sự say mê của hai chị em:
+ Tiếng rít vào ghi với âm thanh rầm rập của đồn tàu. ( âm thanh mạnh mẽ, sơi
động.
=> Đối lập với âm thanh yếu ớt, le lói mà nhỏ bé nơi phố huyện ( ếch nhái,
muỗi, trống thu…)
+ Một thế giới đầy ánh sáng trên các toa tàu “ Những toa hạng trên sang trọng lố
nhố những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng “ánh sáng rực rỡ”.
=> Đối lập với cuộc sống vất vả, khó khăn, nghèo nàn ở phố huyện

- An nhận ra sự thay đổi rất nhỏ “ Tàu hôm nay không đông chị nhỉ. “ => ( Câu
cảm thán ) Phải rất chăm chú cũng như thói quen ngắm đồn tàu hằng ngày mới
nhận ra sự thay đổi này.
- Chuyến tàu đưa hai chị em trở về kí ức xưa:
+ “ Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực, vui vẻ và hun náo. ”
+ Gia đình cịn khá giả, hai chị em được vui chơi vô tư, hồn nhiên.
=> Vừa là kỉ niệm đẹp vừa là hi vọng ngày mai tươi sáng.
-

Đoàn tàu: biểu tượng cho thế giới ước mơ đầy âm thanh, hạnh phúc, no đủ.

-

Con tàu:
+ Mang sứ mệnh bù đắp thiếu thốn của cuộc sống nơi phố huyện.
+ Mang ước mơ về một tương lai tươi sáng, muốn vượt ra khỏi cái tăm tối

của cuộc đời.
+ Xuất hiện chi trong giây lát nhưng có thể đưa cả phố huyện thoát khỏi

cuộc sống tù đọng, ám ảnh, bế tắc.
- Thức tỉnh những người đang buồn chán, sống quẩn quanh, lam lũ và hướng họ
đến một tương lai tốt đẹp hơn.


5. Luận điểm 5: Khi tàu đi qua.
Dẫn: Trong phút chốc, chuyến tàu mang ước mơ, khát vọng và thật nhiều kỉ
niệm xưa cũ vụt đi chỉ còn lại trong hai con người bé nhỏ ấy là sự tiếc nuối,
khát khao.
- Phố huyện với từng ấy người “ trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng
cho sự sống ”, trong đó có cả Liên và An.
- Hai chị em nhìn theo chấm nhỏ của chiếc đèn treo trên toa cuối cùng xa mãi.
- Khi tàu đi, Liên và An trở về tâm trạng buồn tẻ, chán ngán với cuộc sống
thường ngày, niềm vui của hai chị em chỉ lóe sáng rồi vụt tắt.
- Tất cả chìm trong màn đêm đen với ngọn đèn tù mù chỉ chiếu sáng một vùng
đất nhỏ đi vào giấc ngủ chập chờn đầy mệt nhoài của Liên.
- Tâm trạng nuối tiếc, niềm suy tư thao thức về cuộc sống hằng ngày nơi phố
huyện nghèo.
- Thạch Lam thương cảm với cảnh sống nghèo khó, vơ danh, vơ nghĩa: Ước mơ
rất đỗi bình thường và nhỏ bé, chỉ là một đoàn tàu vụt qua trong đêm tối.
-

Cái nhìn lạc quan về con người:
+ Họ muốn thay đổi trong cuộc sống.
+ Họ cịn sự gắn bó, gần gũi, đều biết ước mơ, mong mỏi thay đổi cuộc sống
tăm tối dù rất mơ hồ, rời rạc.

 Chứng tỏ, dù ngày tàn, cảnh cũng tàn nhưng lòng người và cuộc đời của họ
không tàn, nhất là với đứa trẻ như chị em Liên.
6. Luận điểm 5: Đánh giá ND+NT.

Dẫn: Đọc văn của Thạch Lam, Thế Lữ nhận xét “ Bao nhiêu băn khoăn về nghệ
thuật, bao nhiêu tư tưởng cũng như tình cảm rung động, lúc nào cũng chứa chất
dồi dào trong tâm trí, cái kho tàng cuộc sống bên trong ấy rất sẵn châu báu mà
chỉ cầm đến bút, Thạch Lam thấy dàn xếp theo hình thể của lời.”
- Nghệ thuật:


+ Là một truyện ngắn trữ tình, đặc trưng cho phong cách nghệ thuật của Thạch
Lam, với những câu chuyện khơng có cốt truyện, với những cảm xúc mong
manh, mơ hồ.
+ Ngơn ngữ đơn giản, súc tính, giàu tính tạo hình.
+ Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật trong khoảng thời gian từ khi hồng hơn
bng xuống đến khi đêm về kết hợp với không gian nghệ thuật hẹp nhưng cụ
thể tác giả đã để cho các nhân vật của mình xuất hiện và bộc lộ mình.
- Nội dung:
+ Là một truyện ngắn trữ tình, đặc trưng cho phong cách nghệ thuật của Thạch
Lam, với những câu chuyện không có cốt truyện, với những cảm xúc mong
manh, mơ hồ.
+ Trân trọng niềm hy vọng dẫu rất mong manh của họ về một cuộc sống tốt đẹp
hơn, tươi sáng hơn thông qua cảnh đợi tàu của chị em Liên và nhắn nhủ những
thông điệp về tinh thần sống lạc quan của con người.
+ Khắc họa rõ nét khung cảnh làng quê Việt Nam trước cách mạng, chất chứa
những nỗi u buồn, khó nhọc, thơng qua đó nhà văn bày tỏ niềm cảm thông sâu
sắc đối với cuộc sống của những con người quẩn quanh bế tắc.
III.

KẾT BÀI.
- Dẫn dắt: Có người từng nói rằng: “Thạch Lam là nhà văn ngắt câu bằng
màu, chấm câu bằng nốt nhạc, chuyển đoạn bằng hình”.
- Khẳng định giá trị nội dung, nghệ thuật: Bởi lẽ vậy “Hai đứa trẻ” hiện lên

như một bức tranh dệt bằng cảm giác” - giản dị mà sâu lắng, man mác mà
thấm thía. Với văn phong lãng mạn, bút pháp trữ tình trong truyện ngắn và
sự thành cơng của nghệ thuật miêu tả thế giới nội tâm nhân vật, Thạch
Lam-nhà văn tài ba đã khắc họa cảnh chờ tàu của chị em Liên thật tỉ mỉ,
sinh động để lại cho người đọc những bí ẩn thi vị mà cao đẹp trong tâm
hồn cơ bé Liên. Hai đứa trẻ chính là bài ca về niềm tin yêu cuộc sống niềm


tin yêu đó được kết tinh từ ánh sáng tư tưởng tiến bộ, từ ánh sáng lòng
nhân ái của nhà văn.
- Cảm nghĩ người đọc: Đóng lại cuốn sách người đọc vẫn không khỏi thổn
thức trước những số phận kiếp người mòn mỏi nơi phố huyện. Nhưng
đồng thời cũng trân trọng, nâng niu những mơ ước tha thiết, mãnh liệt của
họ về một cuộc sống khác, về sự đổi đời.