Luận văn thạc sĩ UEH ứng dụng kế toán quản trị tại các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh phú yên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (775.69 KB, 98 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp.HCM
----------
NGUYỄN THỊ PHÚC LOAN
ỨNG DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC
DOANH NGHIỆP XẺ VÀ KINH DOANH GỖ
TRÒN Ở TỈNH PHÚ YÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP.Hồ Chí Minh – Năm 2013
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp - HCM
----------
NGUYỄN THỊ PHÚC LOAN
ỨNG DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC
DOANH NGHIỆP XẺ VÀ KINH DOANH GỖ
TRÒN Ở TỈNH PHÚ YÊN
Chuyên ngành : KẾ TOÁN
Mã số
: 60340301
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. HUỲNH LỢI
TP. HỒ CHÍ MINH – Năm 2013
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
LỜI CẢM ƠN
Trong q trình tiến hành và hồn thiện luận văn “Ứng dụng kế toán quản trị
tại các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên” .Tôi xin chân thành
gởi lời cảm ơn đến TS. Huỳnh Lợi đã tận tình hướng dẫn cho tơi từ những bước đi
ban đầu và tạo mọi điều kiện để cho tơi hồn thiện luận văn. Những chỉ bảo của thầy
như là một hành trang quý báu trên con đường học tập của tôi sau này.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn “Ứng dụng kế toán quản trị tại các doanh
nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ trịn ở tỉnh Phú n” là cơng trình nghiên cứu của riêng
tôi. Kết quả nghiên cứu trong luận văn này chưa được công bố tại bất kỳ công trình
nào. Các tài liệu, tư liệu được sử dụng trong luận văn có nguồn dẫn rõ ràng.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
MỤC LỤC
Phần mở đầu............................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VÀ ỨNG DỤNG KẾ
TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP........................................................ 7
1.1.Những vấn đề chung về kế toán quản trị .............................................................. 7
1.1.1. Khái niệm về kế toán quản trị ..................................................................... 7
1.1.2. Chức năng kế toán quản trị ......................................................................... 9
1.1.3.Đặc điểm kế toán quản trị và sự khác biệt với đặc điểm kế tốn tài chính .. 11
1.1.4. Vai trị của kế tốn quản trị....................................................................... 13
1.1.5. Nội dung kế toán quản trị và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị......... 14
1.1.6. Mơ hình tổ chức kế tốn quản trị .............................................................. 19
1.1.7. Tính hữu ích của kế tốn quản trị.............................................................. 20
1.2. Những nhân tố ảnh hưởng cơ bản đến ứng dụng kế toán quản trị trong doanh
nghiệp ..................................................................................................................... 22
1.2.1. Chiến lược sản xuất kinh doanh cạnh tranh ............................................... 22
1.2.2. Đặc điểm kỹ thuật – công nghệ hoạt động sản xuất kinh doanh ................ 23
1.2.3. Hệ thống quản trị và trình độ, nguồn nhân lực doanh nghiệp .................... 24
1.2.4. Các yếu tố luật pháp liên quan đến kế toán quản trị .................................. 25
Kết luận chương 1 ................................................................................................... 27
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN, KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÁC
DOANH NGHIỆP XẺ VÀ KINH DOANH GỖ TRÒN TỈNH PHÚ YÊN ............... 28
2.1. Tổng quan về các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên ........ 28
2.1.1. Giới thiệu chung về các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú
Yên .................................................................................................................... 28
2.1.2. Tổng quan về đặc điểm kinh tế - kỹ thuật - tài chính - quản lý của các
doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên ...................................... 29
2.2. Thực trạng kế toán, kế toán quản trị các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn
ở tỉnh Phú Yên......................................................................................................... 32
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
2.2.1. Giới thiệu chung về cơng tác kế tốn và những yếu tố chi phối đến cơng
tác kế tốn tại doanh nghiệp ............................................................................... 32
2.2.2. Thực trạng kế toán và kế toán quản trị của các doanh nghiệp xẻ và kinh
doanh gỗ tròn tỉnh Phú Yên ................................................................................ 32
2.3. Đánh giá thực trạng kế toán, kế toán quản trị - những thành quả, hạn chế,
nguyên nhân cần chú ý cho ứng dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp xẻ và
kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên .......................................................................... 37
2.3.1. Những thành quả và tiềm năng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp xẻ
và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên ................................................................ 37
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân cần chú ý về kế toán quản trị trong các
doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn tỉnh Phú Yên ......................................... 38
Kết luận chương 2 .............................................................................................. 45
CHƯƠNG 3: ỨNG DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG CÁC DOANH
NGHIỆP XẺ VÀ KINH DOANH GỖ TRÒN Ở TỈNH PHÚ YÊN .......................... 46
3.1. Quan điểm ứng dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh
gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên............................................................................................. 46
3.2. Các nội dung kế toán quản trị đề xuất ứng dụng các doanh nghiệp xẻ và kinh
doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên .................................................................................. 47
3.3. Tổ chức vận hành về nghiệp vụ các nội dung kế toán quản trị trong các doanh
nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên...................................................... 49
3.3.1. Tổ chức vận hành nghiệp vụ định giá bán ................................................. 49
3.3.2. Tổ chức vận hành nghiệp vụ phân tích kỹ thuật C-V-P ............................. 52
3.3.3. Tổ chức vận hành nghiệp vụ dự tốn và phân tích biến động chi phí ........ 54
3.3.4. Tổ chức vận hành báo cáo thành quả hoạt động ........................................ 59
3.3.5. Điều chỉnh sửa đổi hệ thống kế tốn chi phí và tính giá thành................... 61
3.4. Tổ chức bộ máy kế toán và vận hành các nội dung kế toán quản trị .................. 63
3.5. Các giải pháp hỗ trợ ứng dụng kế toán quản trị ................................................. 65
3.5.1. Từ chính bản than doanh nghiệp ............................................................... 65
3.5.2. Các giải pháp hỗ trợ từ Nhà nước ............................................................. 67
3.5.3. Các giải pháp hỗ trợ từ tổ chức giáo dục đào tạo, dịch vụ tư vấn .............. 68
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
Kết luận chương 3 .............................................................................................. 70
Kết luận chung ................................................................................................... 71
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU
CVP: chi phí – khối lượng – lợi nhuận
CPBH&CPQLDN: chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp
BHYT: bảo hiểm y tế
BHXH: bảo hiểm xã hội
KPCĐ: kinh phí cơng đồn
BHTN: bảo hiểm thất nghiệp
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
DANH MỤC CÁC BẢNG
TT Ký hiệu
1
Bảng 1
Nội dung
Trang
Sự khác biệt giữa kế tốn tài chính và kế tốn quản trị
Tổng quan về đặc điểm kinh tế- tài chính- kỹ thuật- quản
2
Bảng 2.1
lý của các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ trịn tỉnh Phú
30
n
Thực trạng kế tốn, kế tốn quản trị tại các doanh nghiệp
3
Bảng 2.2
4
Bảng 3.1
Bảng phân loại chi phí theo mơ hình ứng xử
49
5
Bảng 3.2
Phiếu định giá bán
51
6
Bảng 3.3
Các chỉ số phân tích mối quan hệ CVP
52
7
Bảng 3.4
Báo cáo phân tích hoạt động
53
8
Bảng 3.5
Dự tốn
55
9
Bảng 3.6
Báo cáo phân tích biến động hoạt động
57
10 Bảng 3.7
Báo cáo thành quả hoạt động
60
11 Bảng 3.8
Báo cáo sản xuất và tính giá thành sản phẩm
62
xẻ và kinh doanh gỗ tròn tỉnh Phú Yên
33
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
TT
Ký hiệu
1
Sơ đồ 1.1
2
Sơ đồ 3.1
Nội dung
Các chức năng kế tốn quản trị
Mơ hình tổ chức bộ máy kế toán doanh
nghiệp
Trang
10
64
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
1
PHẦN MỞ ĐẦU
Khủng hoảng kinh tế toàn cầu xảy ra từ năm 2008, là căn dịch bệnh tài chính
trong nền kinh tế thị trường đã tác động đến nhiều quốc gia trên thế giới. Việt Nam
đã tham gia và cũng được thừa nhận là nước có nền kinh tế thị trường. Vì vậy, nền
kinh tế, doanh nghiệp Việt Nam cũng đang phải gánh chịu những tác động của cuộc
khủng hoảng kinh tế thị trường đến nhiều mặt trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trước những thách thức đó, kế tốn quản trị, với vai trị cung cấp thơng tin
cho nhà quản trị doanh nghiệp thực hiện các chức năng quản trị, ngày càng giữ vai
trò quan trọng trong cung cấp thông tin giúp các nhà quản trị doanh nghiệp thực
hiện các chức năng quản trị để chủ động, sáng suốt, kịp thời thực hiện đổi mới quản
lý, đổi mới công nghệ, đổi mới sản phẩm để ứng phó với những diễn biến phức tạp
của tình hình kinh doanh, tình hình kinh tế.
Ở nước ta, kế toán quản trị mới chỉ được đề cập rõ ràng và vận dụng hệ thống
vào các tổ chức trong thời gian gần đây. Vì thế, ứng dụng kế toán quản trị vào
doanh nghiệp vẫn đang là một vấn đề bức thiết, có tính khoa học và chun mơn
sâu, có tính thời sự của nghiên cứu kế toán, kế toán quản trị. Do vậy, tác giả đã tiến
hành nghiên cứu đề tài “Ứng dụng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp xẻ và
kinh doanh gỗ trịn ở tỉnh Phú n”.
Tính cấp thiết của đề tài
Phú Yên thuộc tỉnh nghèo ven biển Nam Trung bộ, là một trong 7 tỉnh, thành
thuộc vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Phú Yên là một tỉnh bán sơn địa nằm ở
phía Đơng dãy Trường Sơn với đồi núi, rừng chiếm 70% diện tích rất thuận lợi cho
ngành, hoạt động chế biến lâm sản, gỗ và bên cạnh bờ biển dài gần 200km, có nhiều
vịnh, đầm, vũng thuận lợi cho đánh bắt hải sản xa bờ, vậ tải biển nên cũng đặt ra
một thị trường về nhu cầu gỗ phục vụ cho đóng tàu. Với địa hình, thị trường tiềm
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
2
năng đó, ngành chế biến và kinh doanh gỗ đã ngày càng giữ vai trị và đóng góp
quan trọng về kinh tế cho tỉnh.
Các doanh nghiệp chế biến và kinh doanh gỗ ở tỉnh Phú n có quy mơ vừa
và nhỏ. Nguồn nguyên liệu của các doanh nghiệp chế biến và kinh doanh gỗ trên địa
bàn tỉnh chủ yếu từ gỗ tròn từ các nhà cung cấp trong nước như Gia Lai, Kom Tum,
.. nhập khẩu từ nước ngoài như Lào, Campuchia, Indonesia và sản phẩm của doanh
nghiệp được bán chủ yếu cho các cá nhân, đơn vị ở trong tỉnh đóng tàu thuyền đánh
bắt và một số địa phương khác ngồi tỉnh như Thành phố Hồ Chi Minh, Khánh
Hịa, Quảng Ngãi, Đồng Nai, Bình Dương….
Những năm gần đây ngành xẻ và kinh doanh gỗ tròn tại tỉnh Phú Yên nói riêng có
những bước tăng trưởng tốt do có nguồn gỗ phong phú, chất lượng tốt, giá rẻ nhưng năng lực
cạnh tranh còn thấp. Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
(PCI) của Việt Nam năm 2012, tỉnh Phú Yên xếp ở vị trí thứ 52/63 tỉnh,thành, tụt 2
bậc so với năm 2011. Mặt khác, năm 2012, Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn
ban hành thông tư số 01/2012/TT/BNNPTNT (Quy định hồ sơ lâm sản hợp pháp và
kiểm tra nguồn gốc lâm sản). Thông tư này áp dụng đối với tổ chức, cộng đồng dân
cư, hộ gia đình, cá nhân trong nước và tổ chức, cá nhân nước ngồi có hoạt động
khai thác, vận chuyển, chế biến, kinh doanh, cất giữ lâm sản trên lãnh thổ nước
Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Từ đó đã buộc các doanh nghiệp xẻ và kinh
doanh gỗ tròn trên địa bàn tỉnh Phú Yên phải tiếp cận, đương đầu với những vấn đề
hết sức mới mẻ, nghiêm ngặt về quản trị, kinh doanh, cạnh tranh trong khai thác,
chế biến gỗ tròn.
Trước áp lực đổi mới quản lý trong thời buổi khủng hoảng kinh tế toàn cầu,
với hệ thống kế tốn truyền thống – chỉ có kế tốn tài chính, các doanh nghiệp xẻ và
kinh doanh gỗ tròn trên địa bàn tỉnh bộc lộ nhiều yếu kém, lung túng trong công tác
chế biến, kinh doanh, cạnh tranh vì rất thiếu và đơi khi khơng phù hợp về thông tin
cần thiết cho quản trị doanh nghiệp, nổi bật là thơng tin kế tốn quản trị.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
3
Với những vấn đề thời sự từ môi trường hoạt động sản xuất kinh doanh
và hiện thực của hệ thống kế toán truyền thống tại các doanh nghiệp đã đặt ra
sự cần thiết phải tổ chức, xây dựng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp
xẻ và kinh doanh gỗ trịn ở tỉnh Phú n dù đó là những doanh nghiệp nhỏ và
vừa.
Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Kế toán quản trị đã từng xuất hiện rất lâu trong hệ thống kế tốn doanh nghiệp
ở các nước có nền kinh tế thị trường. Những năm cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19,
kế toán quản trị đã xuất hiện trong hệ thống kế toán doanh nghiệp. Đầu tiên, kế tốn
quản trị xuất hiện dưới hình thức kế tốn chi phí trong doanh nghiệp sản xuất nhỏ
nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin cho những nhà quản trị trong nội bộ doanh nghiệp
sản xuất kiểm sốt chi phí, định hướng sản xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh,
chống đỡ sức ép từ những doanh nghiệp sản xuất lớn. Sau đó, với thực tiễn hữu
hiệu, hiệu quả, kế toán quản trị bắt đầu được chú ý, áp dụng, phát triển nhanh trong
những loại hình doanh nghiệp khác và cả trong những tổ chức phi lợi nhuận như cơ
quan của Nhà nước, bệnh viện... Song song với thực tiễn của q trình hình thành,
phát triển kế tốn quản trị, hệ thống lý thuyết kế toán quản trị cũng đã sớm ra đời
vào những năm đầu thế kỷ 20, Viện nghiên cứu Kế toán quản trị của Mỹ xuất bản
kế toán quản trị năm 1919, Viện nghiên cứu Kế toán quản trị của Anh xuất bản kế
toán quản trị năm 1921. Từ đó, lý thuyết và thực tiễn kế tốn quản trị ngày càng
phát triển, phát triển rất nhanh trong những thập niên gần đây để đáp ứng nhu cầu
thông tin quản trị và đã, đanh được nhiều doanh nghiệp áp dụng.
Kế toán quản trị đã và đang vẫn tiếp tục phát triển nhanh chóng ở những nước
có nền kinh tế thị trường và cả những nước Xã hội Chủ nghĩa khi chuyển sang nền
kinh tế thị trường, tiêu biểu như kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất ở
Trung Quốc. Ở Việt Nam, kế toán quản trị đã được thừa nhận và cơng bố trong Luật
Kế tốn được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam thông qua ngày
17 tháng 06 năm 2003. Trong xu thế đó, nhiều cơng trình nghiên cứu về kế tốn
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
4
quản trị ra đời trên thế giới và ở Việt Nam để ngày càng hoàn thiện, phát triển về lý
thuyết và chuyển hóa lý thuyết vào thực tiễn doanh nghiệp.
Trên thế giới, một số cơng trình nghiên cứu về kế toán quản trị nổi bật của
H.Thomas Johnson, Robert S.Kaplan (1987); Ronald W.Hilton (1994); Michel
Lebas (1994); Michael W. Maher, Clyde P. Stickney và Roman.Weil (1997); Robert
S.Kaplan, Anthony A.Atkinson (1998); Anthony A.Atkinson, Rajiv D.Banker,
Robert S.kaplan, S.mark Young (2001); Simon Dekker (2001); Charles T.Horngren,
Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George Foster (2002); Ray H.Garirison và Eric
W.Noreen (2003); Akira Nishimura (2003); Ray H.Garirison và Eric W.Noreen
(2005) ; của Timothy Doupnik, Hector Perera (2006)…
Ở Việt Nam, một số cơng trình nghiên cứu về kế tốn quản trị tác giả đã tiếp
cận như : PGS.TS Phạm Văn Dược (1998), Hướng dẫn tổ chức kế toán quản trị;
PGS.TS Đặng Văn Thanh và Đồn Văn Tiên (1998), Kế tốn quản trị doanh
nghiệp; TS. Huỳnh Lợi (2008), Xây dựng kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản
xuất kinh doanh ở Việt Nam, ….
Mỗi cơng trình nghiên cứu đi vào giải quyết những vấn đề lý luận, thực tiễn
theo những góc nhìn, tiếp cận khác nhau về kế toán quản trị và làm nổi bật lên tính
chất đặc thù, cá biệt của nghiên cứu ứng dụng của kế toán quản trị vào doanh
nghiệp. Vì vậy, với khá nhiều cơng trình nghiên cứu ứng dụng kế toán quản trị đã
làm sáng tỏ, phong phú về phương pháp tiếp cận, nghiên cứu ứng dụng kế tốn
quản trị. Đây chính là vấn đề tác giả sẽ kế thừa để tiếp cận nghiên cứu lý thuyết,
thực tiễn và xác lập việc ứng dụng kế toán quản trị vào đặc thù của hoạt động, kinh
doanh, quản lý của các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn
Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu ứng dụng kế toán quản trị vào các doanh
nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn tỉnh Phú Yên để nhằm thiết lập một cơng cụ kế
tốn cung cấp thơng tin quản trị thích hợp cho những nhà quản trị doanh nghiệp.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
5
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
-
Đối tượng nghiên cứu : Lý luận và thực tiễn ứng dụng kế toán quản trị vào tổ
chức kinh doanh, cụ thể là doanh nghiệp
-
Phạm vi nghiên cứu: Chỉ là các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn trên
địa bàn tỉnh Phú Yên.
Nội dung và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Nội dung nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Khái niệm, đặc điểm, vai trò, nội dung, Tiếp cận, chọn lọc, tổng hợp và quy nạp
phương pháp kỹ thuật, mơ hình và các
những vấn đề cơ sở lý thuyết phù hợp
yếu tố ảnh hưởng đến ứng dụng kế
với việc ứng dụng kế toán quản trị vào
toán quản trị vào doanh nghiệp.
doanh nghiệp.
Đặc trưng về hoạt động, quản lý của
Khảo sát, thống kê, phân tích và đúc kết
các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ
những đặc trưng hoạt động, quản lý của
tròn trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ trịn
trên địa bàn tỉnh Phú n.
Hệ thống kế tốn và kế tốn quản trị
Khảo sát, thống kê, phân tích và đúc kết
trong các doanh nghiệp xẻ và kinh
những vấn đề liên quan đến kế tốn, kế
doanh gỗ trịn trên địa bàn tỉnh Phú
toán quản trị tại doanh nghiệp xẻ và kinh
Yên.
doanh gỗ tròn trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
Đề xuất quan điểm, nội dung, quy trình
Tổng hợp, chọn lọc lý luận; so
và các giải pháp hỗ trợ ứng dụng kế
sánh lý luận với thực tế; tham khảo ý
toán quản trị vào các doanh nghiệp xẻ
kiến các nhà chuyên môn; phân tích,
và kinh doanh gỗ trịn trên địa bàn tỉnh
chọn lọc và quy nạp những đề xuất, giải
Phú Yên.
pháp hỗ trợ ứng dụng vào doanh nghiệp.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
6
Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận đề tài gồm 3 chương,
-
Chương 1, lý luận chung về kế toán quản trị và ứng dụng kế toán quản trị
trong doanh nghiệp.
-
Chương 2, Tổng quan về các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh
Phú Yên và thực trạng kế toán, kế toán quản trị tại các doanh nghiệp.
-
Chương 3, Tổ chức, xây dựng kế toán quản trị trong các doanh nghiệp xẻ và
kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú n.
Tính mới cùng dự tính đóng góp và những hạn chế của luận văn
-
Tính mới và dự tính đóng góp : Tổng hợp những vấn đề lý luận kế toán quản
trị phù hợp với ứng dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp và xây dựng
quan điểm, mơ hình, nội dung, phương pháp hỗ trợ ứng dụng kế toán quản trị
cụ thể vào các doanh nghiệp xẻ và kinh doanh gỗ tròn ở tỉnh Phú Yên.
-
Những hạn chế đề tài : Do giới hạn về thời gian, năng lực, tác giả chỉ dừng lại
nghiên cứu và quy nạp những đề xuất, giải pháp nên luận văn, cụ thể là những
đề xuất chưa được triển khai, kiểm chứng, đánh giá trong thực tiễn.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
7
Chương 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
VÀ ỨNG DỤNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP
1.1. Những vấn đề chung về kế toán quản trị
1.1.1. Khái niệm kế tốn quản trị
Kế tốn quản trị đã hình thành, phát triển với một quá trình khá lâu dài trên thế
giới và trong mỗi thời kỳ, kế toán quản trị được tiếp cận, định nghĩa theo những góc
nhìn, trọng tâm khác nhau.
Theo Liên đồn Kế tốn Quốc tế cơng bố trong tài liệu tổng kết các khái niệm
kế toán quản trị trên thế giới năm 1998, “Kế toán quản trị được xem như là một
quy trình định dạng, kiểm sốt, đo lường, tổng hợp, phân tích, trình bày, giải thích
và truyền đạt thơng tin tài chính, thơng tin phi tài chính liên quan đến hoạt động của
doanh nghiệp cho những nhà quản trị thực hiện hoạch định, đánh giá, kiểm soát,
điều hành hoạt động tổ chức nhằm đảm bảo sử dụng có trách nhiệm, hiệu quả nguồn
lực kinh tế của doanh nghiệp.” - IFAC (1998), Management Accounting Concepts.
Theo Viện nghiên cứu Kế toán quản trị của Mỹ, “Kế toán quản trị là một quy
trình nhận dạng, tổng hợp, trình bày, giải thích và truyền đạt thơng tin thích hợp cho
nhà quản trị thiết lập chiến lược kinh doanh, hoạch định và kiểm soát hoạt động, ra
quyết định kinh doanh, sử dụng có hiệu quả nguồn lực kinh tế, cải tiến và nâng cao
giá trị doanh nghiệp, đảm bảo an toàn cho tài sản, kết hợp chặt chẽ việc quản trị và
kiểm soát nội bộ.” Charles T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George
Foster (2002), Management and cost Accounting, second edition, Frentice Hall.
Theo nhóm tác giả Charles T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar,
George Foster, “Kế toán quản trị là ứng dụng nguyên tắc kế toán, nguyên tắc quản
trị tài chính để tạo lập, bảo vệ, gìn giữ và gia tăng giá trị cho tổ chức.” - Charles
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
8
T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George Foster (2002), Management
and cost Accounting, second edition, Frentice Hall Europe.
Theo nhóm tác giả Jan R.Williams, Susan F.Haka, Mark S.Bettner, “Kế tốn
quản trị là trình bày, giải thích những thơng tin kế tốn với định hướng chủ yếu
phục vụ cho nhu cầu thông tin của những nhà quản trị trong nội bộ doanh nghiệp
điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh.” - Jan R.Williams, Susan F.Haka, Mark
S.Bettner (2005), Finacial & Managerial Accounting the basic for business
decisions, Mc.Graw-Hill Companies.
Theo Kim Langfield-Smith, Helen Thorne, and Ronald Hilton “Kế tốn quản
trị là quy trình và kỹ thuật tập trung vào việc sử dụng có kết quả, hiệu quả nguồn
lực kinh tế của tổ chức để hỗ trợ cho nhà quản trị trong công việc thúc đẩy tạo nên
giá trị cho khách hàng và cho cổ đông.” - Kim Langfield-Smith, Helen Thorne, and
Ronald Hilton (2012), Management Accounting – Information for creating and
managing value, the McGraw-Hill Companies,
Theo Luật Kế toán Việt Nam, “Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân
tích và cung cấp thơng tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh
tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế tốn” - Luật Kế tốn Việt Nam năm 2003
Tóm lại, kế toán quản trị được định nghĩa theo những quan điểm, góc tiếp
cận khác nhau, tuy nhiên, kế tốn quản trị về cơ bản gắn liền với :
-
Quy trình kỹ thuật, ngun tắc chun mơn của kế tốn quản trị;
-
Nội dung, phạm vi, trọng tâm của thơng tin kế tốn quản trị;
-
Đối tượng sử dụng thơng tin của kế tốn quản trị;
-
Mục đích, ý nghĩa của kế tốn quản trị .
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
9
1.1.2. Chức năng kế toán quản trị
Chức năng lập kế hoạch: Một tổ chức cần phải lập kế hoạch cho các mục
tiêu ngắn hạn và dài hạn. Kế hoạch dài hạn thơng thường địi hỏi những vấn đề
quyết định có tính chiến lược liên quan đến những mục tiêu lâu dài.
Mục đích dài hạn của một tổ chức thường là tối đa lợi nhuận, tối đa giá trị của cổ
đông, giảm thiểu chi phí, tối đa doanh thu, tăng thị phần sản phẩm. Kế toán quản trị
giúp việc lập kế hoạch bằng cách cung cấp các thông tin dự báo về giá, về chi phí
vốn, giá thành sản xuất, ngân sách hoạt động hàng năm....
Đối với chức năng điều hành: Để điều hành doanh nghiệp, nhà quản trị cần
có những thơng tin về q trình, kết quả, hiệu quả hoạt động diễn ra. Kế tốn quản
trị sẽ cung cấp thơng tin về quá trình, kết quả, hiệu quả hoạt động bằng các chỉ tiêu
tiền tệ và phi tiền tệ liên quan đến hoạt động trên các báo cáo nhanh, báo cáo nội bộ.
Ví dụ, số liệu về doanh thu và thị phần các mặt hàng trên thị trường, số liệu về lao
động và năng suất lao động, ....
Chức năng kiểm soát : Một trong những vấn đề quan trọng của quản lý là
kiểm soát, kế toán quản trị sẽ cung cấp những báo cáo so sánh giữa quá trình, kết
quả, hiệu quả hoạt động thực tế với chiến lược, kế hoạch, dự toán hay mục tiêu và
chỉ ra những sai lệch cùng với những nhân tố, những tác động đến tình hình diễn ra
từ đó giúp nhà quản trị kiểm soát một các hữu hiệu mục tiêu để điều chỉnh kịp thời
những sai lệch, không hiệu quả hoạt động cũng như quyền hạn, trách nhiệm từng
con người, bộ phận trong doanh nghiệp. Ví dụ, với sự so sánh thực tế với dự tốn
chi phí, kế tốn quản trị giúp nhà quản trị kiểm sốt chi phí phát sinh,...
Chức năng ra quyết định: Một trong những vấn đề nữa rất quan trọng của
quản trị là ra quyết định. Việc ra quyết định có thể diễn ra ngay trong kế hoạch, tổ
chức thực hiện hay kiểm soát. Kế toán quản trị sẽ là một cơng cụ hữu ích trong việc
cung cấp thơng tin để nhà quản trị xem xét, so sánh, lựa chọn một quyết định. Ví
dụ, kế tốn quản trị sẽ cung cấp thơng tin thích hợp cho việc ra quyết định kinh
doanh ngắn hạn hay dài hạn, quyết định về giá bán,....
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
10
Các chức năng của kế tốn quản trị ln có mối quan hệ mật thiết với nhau
và rất khó đưa ra một ranh giới, phạm vi chính xác của từng chức năng. Sự phân
chia các chức năng kế toán quản trị chỉ mang tính chất tương đối, dựa vào trọng tâm
của từng chức năng trong liên kết, định hướng thiết lập thông tin cung cấp cho các
mục tiêu quản trị doanh nghiệp của những nhà quản trị. Chức năng kế toán quản trị
và mối quan hệ của chức năng kế toán quản trị với chức năng quản trị được thể hiện
qua sơ đồ sau :
Nhà quản trị
Kế tốn quản trị
Thơng tin
Ra quyết định
Hoạch định
chứng minh quyết định
Thơng tin
dự tốn
Tổ chức thực
Thông tin
kết quả
Thông tin
Kiểm tra, đánh giá
biến động và nguyên nhân
Sơ đồ 1.1: Các chức năng kế toán quản trị
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
11
1.1.3. Đặc điểm kế toán quản trị và sự khác biệt với đặc điểm kế tốn tài chính
Kế tốn quản trị có những đặc điểm chung của kế tốn, tạo nên sự khác biệt
giữa kế toán quản trị với các chuyên ngành kinh tế khác, như cùng sử dụng thông
tin đầu vào từ hệ thống thông tin ban đầu trên chứng từ kế toán; gắn liền với những
quan hệ kinh tế, tài chính, trách nhiệm trong hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp; tuân thủ những quy chuẩn trong phản ảnh và cung cấp thơng tin kinh
tế, tài chính hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đặc điểm
chung, kế tốn quản trị có những đặc điểm riêng hình thành thích hợp cho việc cung
cấp thơng tin quản trị cho những nhà quản trị trong nội bộ doanh nghiệp như :
-
Thông tin thể hiện các vấn đề kinh tế, tài chính quá khứ, hiện tại, tương lai
nhưng thường hướng đến tương lai; được đo lường bằng bất kỳ đơn vị nào và
thông tin phải linh hoạt, kịp thời, phù hợp theo yêu cầu quản trị;
-
Báo cáo thể hiện thơng tin kinh tế, tài chính theo quy chuẩn nội bộ, không
nhất thiết phải tuân thủ những nguyên tắc, chuẩn mực, quy định của chính
sách kế tốn chung;
-
Quy trình xử lý thơng tin linh hoạt theo đặc điểm kỹ thuật – kinh tế - quản lý
riêng của từng hoạt động, từng doanh nghiệp;
-
Đề cao tính trách nhiệm, hệ thống trách nhiệm trong tổ chức, quản trị nội bộ
doanh nghiệp.
Những đặc điểm trên kế toán quản trị giúp phân biệt và kết nối với những đặc
điểm của kế toán tài chính tạo nên sự hồn thiện của hệ thống thơng tin kế tốn
doanh nghiệp. Và chính những đặc điểm và sự kết nối đó là những vấn đề cơ sở
luận cần phải đảm bảo, tuân thủ và khai thác khi ứng dụng kế toán quản trị vào
doanh nghiệp. Cụ thể những đặc điểm khác biệt giữa kế toán quản trị với kế tốn tài
tạo nên sự hồn thiện của hệ thống thơng tin kế tốn để đảm bảo thơng tin cho
những đối tượng sử dụng khác nhau được thể hiện qua bảng so sánh sau.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
12
Bảng 1 – Sự khác biệt giữa kế toán quản trị với kế tốn tài chính
KẾ TỐN QUẢN TRỊ
KẾ TỐN TÀI CHÍNH
Đối tượng sử dụng Chủ yếu các nhà quản trị bên Chủ yếu những đối tượng
thông tin
Đặc điểm thông tin
trong doanh nghiệp
bên ngoài doanh nghiệp
Hướng về tương lai
Phản ánh quá khứ
Linh hoạt, kịp thời, phù hợp, Đảm bảo những ngun tắc
dễ hiểu cho nhu cầu thơng tin kế tốn chung trong công
của nhà quản trị trong nội bộ bố thơng tin cho các đối
doanh nghiệp.
tượng sử dụng bên ngồi
Đo lường linh hoạt bằng Đo lường chủ yếu bằng tiêu
những tiêu chuẩn định tính, chuẩn định lượng qua thước
Yêu cầu thơng tin
định lượng
đo tiền tệ
Hữu ích cho quản trị
Đáp ứng thẩm định
Phạm vi thông tin Từng bộ phận, đơn vị và cả Toàn doanh nghiệp, xem
cung cấp
toàn doanh nghiệp
doanh nghiệp là một đơn vị
thống nhất của thông tin
Các loại báo cáo
Báo cáo theo yêu cầu và mục Báo cáo tài chính do Nhà
đích sử dụng của nhà quản trị nước qui định
Kỳ lập báo cáo
Thường xuyên
Quan hệ với các Quan hệ nhiều
Định kỳ
Quan hệ ít
ngành khoa học khác
Tính bắt buộc
Khơng có tính bắt buộc
Có tính bắt buộc
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
13
Giống nhau
Kế tốn tài chính và kế tốn quản trị cùng nghiên cứu quá
trình, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, cùng sử dụng
hệ thống ghi chép ban đầu và cùng thể hiện trách nhiệm
của nhà quản trị ở những góc độ khác nhau.
1.1.4. Vai trị của kế tốn quản trị
Vai trị của kế tốn quản trị được thể hiện tương ứng với chức năng của kề
toán quản trị và là sự thể hiện, phát huy, kết nối giữa chức năng với đặc điểm kế
toán quản trị trong doanh nghiệp.
Với vai trị hoạch định, kế tốn quản trị cung cấp thơng tin tình hình tài chính,
tình hình hoạt động của đơn vị, của đối thủ cạnh tranh, điều kiện thị trường, thị hiếu
khách hàng và sáng kiến kỹ thuật... Thơng tin do kế tốn quản trị cung cấp rất quan
trọng trong việc truyền đạt, hướng dẫn nhà quản trị xây dựng kế hoạch ngắn, kế
hoạch dài hạn, chiến lược kinh doanh, cạnh tranh.
Với vai trò tổ chức, điều hành, kế tốn quản trị cung cấp thơng tin cho việc
xây dựng và phát triển một cơ cấu nguồn lực kinh tế hợp lý trong doanh nghiệp và
những thông tin phát sinh hằng ngày trong doanh nghiệp. Thông tin do kế tốn quản
trị cung cấp phải có tác dụng phản hồi về hiệu quả và chất lượng của các hoạt đông
đã và đang được thực hiện để giúp nhà quản trị có thể kịp thời điều chỉnh và tổ chức
lại hoạt động của doanh nghiệp.
Với vai trị kiểm sốt, kế tốn quản trị cung cấp thơng tin về tình hình thực
tế, thơng tin chênh lệch giữa thực tế với dự tốn của từng bộ phận trong doanh
nghiệp, giúp cho nhà quản trị kiểm soát được việc thực hiện các chỉ tiêu dự toán và
đưa ra biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong tương lai.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
14
Với vai trị ra quyết định, kế tốn quản trị thu thập, xử lý và cung cấp các
thông tin liên quan đến các phương án kinh doanh nhằm giúp cho nhà quản trị lựa
chọn phương án tối ưu nhất. Đối với các quyết định có tính chiến lược, thơng tin do
kế toán quản trị cung cấp phải hỗ trợ cho các nhà quản trị xác định các mục tiêu của
tổ chức và đánh giá các mục tiêu đó có thể thực hiện được trên thưc tế hay không.
Đối với các quyết định tác nghiệp, kế toán quản trị cung cấp những thông tin để
giúp nhà quản trị ra quyết định về sử dụng các nguồn lực của tổ chức và giám sát
các nguồn lực đó đã và đang được sử dụng như thế nào.
Vai trị của kế tốn quản trị được thể hiện khác nhau ở mỗi cấp độ quản trị
trong tổ chức, trong doanh nghiệp.
-
Ở cấp độ quản trị cấp cơ sở, kế tốn quản trị cung cấp thơng tin phục vụ cho
nhà quản trị cấp cơ sở điều hành, kiểm soát, cải tiến hoạt động tại bộ phận do
họ quản lý.
-
Ở cấp độ quản trị cấp trung gian, kế tốn quản trị cung cấp thơng tin phục vụ
cho nhà quản trị cấp trung gian giám sát, đưa ra quyết định về các nguồn lục
như nguyên vật liệu, vốn đầu tư, sản phẩm dịch vụ và khách hàng... ở quyền
hạn, trách nhiệm của nhà quản trị cấp trung gian
-
Ở cấp độ quản trị cấp cao, kế toán quản trị cung cấp thông tin đã được tổng
hợp từ các nghiệp vụ, sự kiện đã xảy ra theo từng người điều hành, từng
khách hàng và từng bộ phận phục vụ cho nhà quản trị cấp cao để hỗ trợ cho
họ đưa ra các quyết định trong ngắn hạn, dài hạn, chiến lược.
1.1.5. Nội dung kế toán quản trị và phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị
Nội dung kế toán quản trị là tổng hợp tất cả các mặt, các yếu tố cấu thành
nên kế toán quản trị, thể hiện kết quả của quy trình cơng việc kế tốn quản trị và
phương pháp kỹ thuật kế toán quản trị là phương tiện, khai thác phương tiện về kỹ
thuật mơ hình, tính toán,...để đạt được nội dung kế toán quản trị.
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
15
Nội dung kế toán quản trị trong một tổ chức, một doanh nghiệp có thể tiếp
cận, phân loại, tổ chức theo những góc nhìn và tiếp cận khác nhau.
Nếu tiếp cận theo chức năng quản trị, nội dung kế toán quản trị bao gồm hai
phần. Phần thứ nhất, xây dựng thơng tin tiêu chuẩn nội bộ về chi phí, thu nhập, lợi
nhuận hoạt động sản xuất kinh doanh làm cơ sở quản trị quy trình tạo giá trị trong
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, như tiêu chuẩn định tính, định
lượng và nhận diện các loại chi phí, thu nhập, lợi nhuận cần thiết trong điều hành
hoạt động sản xuất kinh doanh. Phần nội dung thứ nhất này tạo nên thông tin cơ sở
để thiết lập những nội dung kế toán quản trị chi tiết theo từng phương thức quản trị,
nhất là trong những doanh nghiệp đạt được sự tiến bộ nhanh chóng về kỹ thuật, hoạt
động, quản trị trong xã hội. Phần thứ hai, xây dựng thông tin linh hoạt, kịp thời, phù
hợp theo phương thức thực hiện các chức năng quản trị quy trình tạo giá trị trong
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Phần này thứ hai này tạo nên
những chi tiết, cấu trúc thơng tin cụ thể của nội dung kế tốn quản trị. Đó là, thơng
tin định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh, như dự toán giá bán, dự toán doanh
thu, dự toán thu tiền bán hàng, dự toán sản xuất, dự tốn chi phí và cung ứng
ngun liệu, vật liệu trực tiếp, dự toán thanh toán tiền mua nguyên liệu, vật liệu trực
tiếp, dự tốn chi phí và cung ứng nhân cơng trực tiếp, dự tốn thanh tốn lương và
khoản trích theo lương nhân cơng trực tiếp, dự tốn chi phí sản xuất chung, dự tốn
chi phí bán hàng, dự tốn chi phí quản trị doanh nghiệp, dự tốn kết quả kinh doanh,
dự toán thu chi tiền, dự toán tài sản và nguồn vốn, dự toán vốn đầu tư dài hạn;
thông tin kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, như thơng tin chi phí sản xuất và
giá thành sản phẩm, thông tin kết quả hoạt động sản xuất, thông tin kết quả hoạt
động tiêu thụ, thông tin kết quả hoạt động kinh doanh, thông tin kết quả sử dụng
vốn đầu tư dài hạn, thông tin kết quả nguồn lực kinh tế sử dụng, thơng tin tình hình
cân đối nguồn lực kinh tế; thơng tin kiểm sốt và đánh giá hoạt động sản xuất kinh
doanh, như thông tin về biến động kết quả và nguyên nhân của hoạt động sản xuất,
thông tin biến động kết quả và nguyên nhân của hoạt động tiêu thụ, thông tin biến
động kết quả và nguyên nhân của hoạt động kinh doanh, thông tin biến động kết quả
LUAN VAN CHAT LUONG download : add
