B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp.HCM
NGUYN TH PHÚC LOAN
NG DNG K TOÁN QUN TR TI CÁC
DOANH NGHIP X VÀ KINH DOANH G
TRÒN TNH PHÚ YÊN
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp - HCM
NGUYN TH PHÚC LOAN
NG DNG K TOÁN QUN TR TI CÁC
DOANH NGHIP X VÀ KINH DOANH G
TRÒN TNH PHÚ YÊN
Chuyên ngành : K TOÁN
Mã s : 60340301
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. HUNH LI
TP. H CHÍ MINH – Nm 2013
LI CM N
Trong quá trình tin hành và hoàn thin lun vn “ng dng k toán qun tr
ti các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên” .Tôi xin chân thành
gi li cm n đn TS. Hunh Li đã tn tình hng dn cho tôi t nhng bc đi
ban đu và to mi điu kin đ cho tôi hoàn thin lun vn. Nhng ch bo ca thy
nh là mt hành trang quý báu trên con đng hc tp ca tôi sau này.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan: Lun vn “ng dng k toán qun tr ti các doanh
nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên” là công trình nghiên cu ca riêng
tôi. Kt qu nghiên cu trong lun vn này cha đc công b ti bt k công trình
nào. Các tài liu, t liu đc s dng trong lun vn có ngun dn rõ ràng.
MC LC
Phn m đu 1
CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V K TOÁN QUN TR VÀ NG DNG K
TOÁN QUN TR TRONG DOANH NGHIP 7
1.1.Nhng vn đ chung v k toán qun tr 7
1.1.1. Khái nim v k toán qun tr 7
1.1.2. Chc nng k toán qun tr 9
1.1.3.c đim k toán qun tr và s khác bit vi đc đim k toán tài chính 11
1.1.4. Vai trò ca k toán qun tr 13
1.1.5. Ni dung k toán qun tr và phng pháp k thut k toán qun tr 14
1.1.6. Mô hình t chc k toán qun tr 19
1.1.7. Tính hu ích ca k toán qun tr 20
1.2. Nhng nhân t nh hng c bn đn ng dng k toán qun tr trong doanh
nghip 22
1.2.1. Chin lc sn xut kinh doanh cnh tranh 22
1.2.2. c đim k thut – công ngh hot đng sn xut kinh doanh 23
1.2.3. H thng qun tr và trình đ, ngun nhân lc doanh nghip 24
1.2.4. Các yu t lut pháp liên quan đn k toán qun tr 25
Kt lun chng 1 27
CHNG 2: THC TRNG K TOÁN, K TOÁN QUN TR TI CÁC
DOANH NGHIP X VÀ KINH DOANH G TRÒN TNH PHÚ YÊN 28
2.1. Tng quan v các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên 28
2.1.1. Gii thiu chung v các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú
Yên 28
2.1.2. Tng quan v đc đim kinh t - k thut - tài chính - qun lý ca các
doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên 29
2.2. Thc trng k toán, k toán qun tr các doanh nghip x và kinh doanh g tròn
tnh Phú Yên 32
2.2.1. Gii thiu chung v công tác k toán và nhng yu t chi phi đn công
tác k toán ti doanh nghip 32
2.2.2. Thc trng k toán và k toán qun tr ca các doanh nghip x và kinh
doanh g tròn tnh Phú Yên 32
2.3. ánh giá thc trng k toán, k toán qun tr - nhng thành qu, hn ch,
nguyên nhân cn chú ý cho ng dng k toán qun tr trong các doanh nghip x và
kinh doanh g tròn tnh Phú Yên 37
2.3.1. Nhng thành qu và tim nng k toán qun tr trong các doanh nghip x
và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên 37
2.3.2. Nhng hn ch và nguyên nhân cn chú ý v k toán qun tr trong các
doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên 38
Kt lun chng 2 45
CHNG 3: NG DNG K TOÁN QUN TR TRONG CÁC DOANH
NGHIP X VÀ KINH DOANH G TRÒN TNH PHÚ YÊN 46
3.1. Quan đim ng dng k toán qun tr trong các doanh nghip x và kinh doanh
g tròn tnh Phú Yên 46
3.2. Các ni dung k toán qun tr đ xut ng dng các doanh nghip x và kinh
doanh g tròn tnh Phú Yên 47
3.3. T chc vn hành v nghip v các ni dung k toán qun tr trong các doanh
nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên 49
3.3.1. T chc vn hành nghip v đnh giá bán 49
3.3.2. T chc vn hành nghip v phân tích k thut C-V-P 52
3.3.3. T chc vn hành nghip v d toán và phân tích bin đng chi phí 54
3.3.4. T chc vn hành báo cáo thành qu hot đng 59
3.3.5. iu chnh sa đi h thng k toán chi phí và tính giá thành 61
3.4. T chc b máy k toán và vn hành các ni dung k toán qun tr 63
3.5. Các gii pháp h tr ng dng k toán qun tr 65
3.5.1. T chính bn than doanh nghip 65
3.5.2. Các gii pháp h tr t Nhà nc 67
3.5.3. Các gii pháp h tr t t chc giáo dc đào to, dch v t vn 68
Kt lun chng 3 70
Kt lun chung 71
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC KÝ HIU
CVP: chi phí – khi lng – li nhun
CPBH&CPQLDN: chi phí bán hàng và chi phí qun lý doanh nghip
BHYT: bo him y t
BHXH: bo him xã hi
KPC: kinh phí công đoàn
BHTN: bo him tht nghip
DANH MC CÁC BNG
TT
Ký hiu Ni dung Trang
1 Bng 1 S khác bit gia k toán tài chính và k toán qun tr
2 Bng 2.1
Tng quan v đc đim kinh t- tài chính- k thut- qun
lý ca các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú
Yên
30
3 Bng 2.2
Thc trng k toán, k toán qun tr ti các doanh nghip
x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên
33
4 Bng 3.1
Bng phân loi chi phí theo mô hình ng x 49
5 Bng 3.2
Phiu đnh giá bán 51
6 Bng 3.3
Các ch s phân tích mi quan h CVP 52
7 Bng 3.4
Báo cáo phân tích hot đng 53
8 Bng 3.5
D toán 55
9 Bng 3.6
Báo cáo phân tích bin đng hot đng 57
10
Bng 3.7
Báo cáo thành qu hot đng 60
11
Bng 3.8
Báo cáo sn xut và tính giá thành sn phm 62
DANH MC CÁC S
TT Ký hiu Ni dung Trang
1 S đ 1.1 Các chc nng k toán qun tr 10
2 S đ 3.1
Mô hình t chc b máy k toán doanh
nghip
64
1
PHN M U
Khng hong kinh t toàn cu xy ra t nm 2008, là cn dch bnh tài chính
trong nn kinh t th trng đã tác đng đn nhiu quc gia trên th gii. Vit Nam
đã tham gia và cng đc tha nhn là nc có nn kinh t th trng. Vì vy, nn
kinh t, doanh nghip Vit Nam cng đang phi gánh chu nhng tác đng ca cuc
khng hong kinh t th trng đn nhiu mt trong hot đng sn xut kinh doanh.
Trc nhng thách thc đó, k toán qun tr, vi vai trò cung cp thông tin
cho nhà qun tr doanh nghip thc hin các chc nng qun tr, ngày càng gi vai
trò quan trng trong cung cp thông tin giúp các nhà qun tr doanh nghip thc
hin các chc nng qun tr đ ch đng, sáng sut, kp thi thc hin đi mi qun
lý, đi mi công ngh, đi mi sn phm đ ng phó vi nhng din bin phc tp
ca tình hình kinh doanh, tình hình kinh t.
nc ta, k toán qun tr mi ch đc đ cp rõ ràng và vn dng h thng
vào các t chc trong thi gian gn đây. Vì th, ng dng k toán qun tr vào
doanh nghip vn đang là mt vn đ bc thit, có tính khoa hc và chuyên môn
sâu, có tính thi s ca nghiên cu k toán, k toán qun tr. Do vy, tác gi đã tin
hành nghiên cu đ tài “ng dng k toán qun tr trong các doanh nghip x và
kinh doanh g tròn tnh Phú Yên”.
Tính cp thit ca đ tài
Phú Yên thuc tnh nghèo ven bin Nam Trung b, là mt trong 7 tnh, thành
thuc vùng kinh t trng đim min Trung. Phú Yên là mt tnh bán sn đa nm
phía ông dãy Trng Sn vi đi núi, rng chim 70% din tích rt thun li cho
ngành, hot đng ch bin lâm sn, g và bên cnh b bin dài gn 200km, có nhiu
vnh, đm, vng thun li cho đánh bt hi sn xa b, v ti bin nên cng đt ra
mt th trng v nhu cu g phc v cho đóng tàu. Vi đa hình, th trng tim
2
nng đó, ngành ch bin và kinh doanh g đã ngày càng gi vai trò và đóng góp
quan trng v kinh t cho tnh.
Các doanh nghip ch bin và kinh doanh g tnh Phú Yên có quy mô va
và nh. Ngun nguyên liu ca các doanh nghip ch bin và kinh doanh g trên đa
bàn tnh ch yu t g tròn t các nhà cung cp trong nc nh Gia Lai, Kom Tum,
nhp khu t nc ngoài nh Lào, Campuchia, Indonesia và sn phm ca doanh
nghip đc bán ch yu cho các cá nhân, đn v trong tnh đóng tàu thuyn đánh
bt và mt s đa phng khác ngoài tnh nh Thành ph H Chi Minh, Khánh
Hòa, Qung Ngãi, ng Nai, Bình Dng….
Nhng nm gn đây
ngành x và kinh doanh g tròn ti tnh Phú Yên nói riêng có
nhng bc tng trng tt do có ngun g phong phú, cht lng tt, giá r n
hng nng lc
cnh tranh còn thp. Trong bng xp hng v Ch s nng lc cnh tranh cp tnh
(PCI) ca Vit Nam nm 2012, tnh Phú Yên xp v trí th 52/63 tnh,thành, tt 2
bc so vi nm 2011. Mt khác, nm 2012, B nông nghip và phát trin nông thôn
ban hành thông t s 01/2012/TT/BNNPTNT (Quy đnh h s lâm sn hp pháp và
kim tra ngun gc lâm sn). Thông t này áp dng đi vi t chc, cng đng dân
c, h gia đình, cá nhân trong nc và t chc, cá nhân nc ngoài có hot đng
khai thác, vn chuyn, ch bin, kinh doanh, ct gi lâm sn trên lãnh th nc
Cng hoà xã hi ch ngha Vit Nam. T đó đã buc các doanh nghip x và kinh
doanh g tròn trên đa bàn tnh Phú Yên phi tip cn, đng đu vi nhng vn đ
ht sc mi m, nghiêm ngt v qun tr, kinh doanh, cnh tranh trong khai thác,
ch bin g tròn.
Trc áp lc đi mi qun lý trong thi bui khng hong kinh t toàn cu,
vi h thng k toán truyn thng – ch có k toán tài chính, các doanh nghip x và
kinh doanh g tròn trên đa bàn tnh bc l nhiu yu kém, lung túng trong công tác
ch bin, kinh doanh, cnh tranh vì rt thiu và đôi khi không phù hp v thông tin
cn thit cho qun tr doanh nghip, ni bt là thông tin k toán qun tr.
3
Vi nhng vn đ thi s t môi trng hot đng sn xut kinh doanh
và hin thc ca h thng k toán truyn thng ti các doanh nghip đã đt ra
s cn thit phi t chc, xây dng k toán qun tr trong các doanh nghip
x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên dù đó là nhng doanh nghip nh và
va.
Tình hình nghiên cu liên quan đn đ tài
K toán qun tr đã tng xut hin rt lâu trong h thng k toán doanh nghip
các nc có nn kinh t th trng. Nhng nm cui th k 18 và đu th k 19,
k toán qun tr đã xut hin trong h thng k toán doanh nghip. u tiên, k toán
qun tr xut hin di hình thc k toán chi phí trong doanh nghip sn xut nh
nhm đáp ng nhu cu thông tin cho nhng nhà qun tr trong ni b doanh nghip
sn xut kim soát chi phí, đnh hng sn xut đ nâng cao nng lc cnh tranh,
chng đ sc ép t nhng doanh nghip sn xut ln. Sau đó, vi thc tin hu
hiu, hiu qu, k toán qun tr bt đu đc chú ý, áp dng, phát trin nhanh trong
nhng loi hình doanh nghip khác và c trong nhng t chc phi li nhun nh c
quan ca Nhà nc, bnh vin Song song vi thc tin ca quá trình hình thành,
phát trin k toán qun tr, h thng lý thuyt k toán qun tr cng đã sm ra đi
vào nhng nm đu th k 20, Vin nghiên cu K toán qun tr ca M xut bn
k toán qun tr nm 1919, Vin nghiên cu K toán qun tr ca Anh xut bn k
toán qun tr nm 1921. T đó, lý thuyt và thc tin k toán qun tr ngày càng
phát trin, phát trin rt nhanh trong nhng thp niên gn đây đ đáp ng nhu cu
thông tin qun tr và đã, đanh đc nhiu doanh nghip áp dng.
K toán qun tr đã và đang vn tip tc phát trin nhanh chóng nhng nc
có nn kinh t th trng và c nhng nc Xã hi Ch ngha khi chuyn sang nn
kinh t th trng, tiêu biu nh k toán qun tr trong doanh nghip sn xut
Trung Quc. Vit Nam, k toán qun tr đã đc tha nhn và công b trong Lut
K toán đc Quc hi nc Cng hòa Xã hi Ch ngha Vit Nam thông qua ngày
17 tháng 06 nm 2003. Trong xu th đó, nhiu công trình nghiên cu v k toán
4
qun tr ra đi trên th gii và Vit Nam đ ngày càng hoàn thin, phát trin v lý
thuyt và chuyn hóa lý thuyt vào thc tin doanh nghip.
Trên th gii, mt s công trình nghiên cu v k toán qun tr ni bt ca
H.Thomas Johnson, Robert S.Kaplan (1987); Ronald W.Hilton (1994); Michel
Lebas (1994); Michael W. Maher, Clyde P. Stickney và Roman.Weil (1997); Robert
S.Kaplan, Anthony A.Atkinson (1998); Anthony A.Atkinson, Rajiv D.Banker,
Robert S.kaplan, S.mark Young (2001); Simon Dekker (2001); Charles T.Horngren,
Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George Foster (2002); Ray H.Garirison và Eric
W.Noreen (2003); Akira Nishimura (2003); Ray H.Garirison và Eric W.Noreen
(2005) ; ca Timothy Doupnik, Hector Perera (2006)…
Vit Nam, mt s công trình nghiên cu v k toán qun tr tác gi đã tip
cn nh : PGS.TS Phm Vn Dc (1998), Hng dn t chc k toán qun tr;
PGS.TS ng Vn Thanh và oàn Vn Tiên (1998), K toán qun tr doanh
nghip; TS. Hunh Li (2008), Xây dng k toán qun tr trong doanh nghip sn
xut kinh doanh Vit Nam, ….
Mi công trình nghiên cu đi vào gii quyt nhng vn đ lý lun, thc tin
theo nhng góc nhìn, tip cn khác nhau v k toán qun tr và làm ni bt lên tính
cht đc thù, cá bit ca nghiên cu ng dng ca k toán qun tr vào doanh
nghip. Vì vy, vi khá nhiu công trình nghiên cu ng dng k toán qun tr đã
làm sáng t, phong phú v phng pháp tip cn, nghiên cu ng dng k toán
qun tr. ây chính là vn đ tác gi s k tha đ tip cn nghiên cu lý thuyt,
thc tin và xác lp vic ng dng k toán qun tr vào đc thù ca hot đng, kinh
doanh, qun lý ca các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên.
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn
Mc tiêu ca lun vn là nghiên cu ng dng k toán qun tr vào các doanh
nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên đ nhm thit lp mt công c k
toán cung cp thông tin qun tr thích hp cho nhng nhà qun tr doanh nghip.
5
i tng và phm vi nghiên cu ca lun vn
- i tng nghiên cu : Lý lun và thc tin ng dng k toán qun tr vào t
chc kinh doanh, c th là doanh nghip
- Phm vi nghiên cu: Ch là các doanh nghip x và kinh doanh g tròn trên
đa bàn tnh Phú Yên.
Ni dung và phng pháp nghiên cu ca lun vn
Ni dung nghiên cu Phng pháp nghiên cu
Khái nim, đc đim, vai trò, ni dung,
phng pháp k thut, mô hình và các
yu t nh hng đn ng dng k
toán qun tr vào doanh nghip.
Tip cn, chn lc, tng hp và quy np
nhng vn đ c s lý thuyt phù hp
vi vic ng dng k toán qun tr vào
doanh nghip.
c trng v hot đng, qun lý ca
các doanh nghip x và kinh doanh g
tròn trên đa bàn tnh Phú Yên.
Kho sát, thng kê, phân tích và đúc kt
nhng đc trng hot đng, qun lý ca
doanh nghip x và kinh doanh g tròn
trên đa bàn tnh Phú Yên.
H thng k toán và k toán qun tr
trong các doanh nghip x và kinh
doanh g tròn trên đa bàn tnh Phú
Yên.
Kho sát, thng kê, phân tích và đúc kt
nhng vn đ liên quan đn k toán, k
toán qun tr ti doanh nghip x và kinh
doanh g tròn trên đa bàn tnh Phú Yên.
xut quan đim, ni dung, quy trình
và các gii pháp h tr ng dng k
toán qun tr vào các doanh nghip x
và kinh doanh g tròn trên đa bàn tnh
Phú Yên.
Tng hp, chn lc lý lun; so
sánh lý lun vi thc t; tham kho ý
kin các nhà chuyên môn; phân tích,
chn lc và quy np nhng đ xut, gii
pháp h tr ng dng vào doanh nghip.
6
Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun đ tài gm 3 chng,
- Chng 1, lý lun chung v k toán qun tr và ng dng k toán qun tr
trong doanh nghip.
- Chng 2, Tng quan v các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh
Phú Yên và thc trng k toán, k toán qun tr ti các doanh nghip.
- Chng 3, T chc, xây dng k toán qun tr trong các doanh nghip x và
kinh doanh g tròn tnh Phú Yên.
Tính mi cùng d tính đóng góp và nhng hn ch ca lun vn
- Tính mi và d tính đóng góp : Tng hp nhng vn đ lý lun k toán qun
tr phù hp vi ng dng k toán qun tr trong doanh nghip và xây dng
quan đim, mô hình, ni dung, phng pháp h tr ng dng k toán qun tr
c th vào các doanh nghip x và kinh doanh g tròn tnh Phú Yên.
- Nhng hn ch đ tài : Do gii hn v thi gian, nng lc, tác gi ch dng li
nghiên cu và quy np nhng đ xut, gii pháp nên lun vn, c th là nhng
đ xut cha đc trin khai, kim chng, đánh giá trong thc tin.
7
Chng 1
LÝ LUN CHUNG V K TOÁN QUN TR
VÀ NG DNG K TOÁN QUN TR TRONG
DOANH NGHIP
1.1. Nhng vn đ chung v k toán qun tr
1.1.1. Khái nim k toán qun tr
K toán qun tr đã hình thành, phát trin vi mt quá trình khá lâu dài trên th
gii và trong mi thi k, k toán qun tr đc tip cn, đnh ngha theo nhng góc
nhìn, trng tâm khác nhau.
Theo Liên đoàn K toán Quc t công b trong tài liu tng kt các khái nim
k toán qun tr trên th gii nm 1998, “K toán qun tr đc xem nh là mt
quy trình đnh dng, kim soát, đo lng, tng hp, phân tích, trình bày, gii thích
và truyn đt thông tin tài chính, thông tin phi tài chính liên quan đn hot đng ca
doanh nghip cho nhng nhà qun tr thc hin hoch đnh, đánh giá, kim soát,
điu hành hot đng t chc nhm đm bo s dng có trách nhim, hiu qu ngun
lc kinh t ca doanh nghip.” - IFAC (1998), Management Accounting Concepts.
Theo Vin nghiên cu K toán qun tr ca M, “K toán qun tr là mt quy
trình nhn dng, tng hp, trình bày, gii thích và truyn đt thông tin thích hp cho
nhà qun tr thit lp chin lc kinh doanh, hoch đnh và kim soát hot đng, ra
quyt đnh kinh doanh, s dng có hiu qu ngun lc kinh t, ci tin và nâng cao
giá tr doanh nghip, đm bo an toàn cho tài sn, kt hp cht ch vic qun tr và
kim soát ni b.” Charles T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George
Foster (2002), Management and cost Accounting, second edition, Frentice Hall.
Theo nhóm tác gi Charles T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar,
George Foster, “K toán qun tr là ng dng nguyên tc k toán, nguyên tc qun
tr tài chính đ to lp, bo v, gìn gi và gia tng giá tr cho t chc.” - Charles
8
T.Horngren, Alnoor Bhimani, Srikant M.Datar, George Foster (2002), Management
and cost Accounting, second edition, Frentice Hall Europe.
Theo nhóm tác gi Jan R.Williams, Susan F.Haka, Mark S.Bettner, “K toán
qun tr là trình bày, gii thích nhng thông tin k toán vi đnh hng ch yu
phc v cho nhu cu thông tin ca nhng nhà qun tr trong ni b doanh nghip
điu hành hot đng sn xut kinh doanh.” - Jan R.Williams, Susan F.Haka, Mark
S.Bettner (2005), Finacial & Managerial Accounting the basic for business
decisions, Mc.Graw-Hill Companies.
Theo Kim Langfield-Smith, Helen Thorne, and Ronald Hilton “K toán qun
tr là quy trình và k thut tp trung vào vic s dng có kt qu, hiu qu ngun
lc kinh t ca t chc đ h tr cho nhà qun tr trong công vic thúc đy to nên
giá tr cho khách hàng và cho c đông.” - Kim Langfield-Smith, Helen Thorne, and
Ronald Hilton (2012), Management Accounting – Information for creating and
managing value, the McGraw-Hill Companies,
Theo Lut K toán Vit Nam, “K toán qun tr là vic thu thp, x lý, phân
tích và cung cp thông tin kinh t, tài chính theo yêu cu qun tr và quyt đnh kinh
t, tài chính trong ni b đn v k toán” - Lut K toán Vit Nam nm 2003
Tóm li, k toán qun tr đc đnh ngha theo nhng quan đim, góc tip
cn khác nhau, tuy nhiên, k toán qun tr v c bn gn lin vi :
- Quy trình k thut, nguyên tc chuyên môn ca k toán qun tr;
- Ni dung, phm vi, trng tâm ca thông tin k toán qun tr;
- i tng s dng thông tin ca k toán qun tr;
- Mc đích, ý ngha ca k toán qun tr .
9
1.1.2. Chc nng k toán qun tr
Chc nng lp k hoch: Mt t chc cn phi lp k hoch cho các mc
tiêu ngn hn và dài hn. K hoch dài hn thông thng đòi hi nhng vn đ
quyt đnh có tính chin lc liên quan đn nhng mc tiêu lâu dài.
Mc đích dài hn ca mt t chc thng là ti đa li nhun, ti đa giá tr ca c
đông, gim thiu chi phí, ti đa doanh thu, tng th phn sn phm. K toán qun tr
giúp vic lp k hoch bng cách cung cp các thông tin d báo v giá, v chi phí
vn, giá thành sn xut, ngân sách hot đng hàng nm
i vi chc nng điu hành: điu hành doanh nghip, nhà qun tr cn
có nhng thông tin v quá trình, kt qu, hiu qu hot đng din ra. K toán qun
tr s cung cp thông tin v quá trình, kt qu, hiu qu hot đng bng các ch tiêu
tin t và phi tin t liên quan đn hot đng trên các báo cáo nhanh, báo cáo ni b.
Ví d, s liu v doanh thu và th phn các mt hàng trên th trng, s liu v lao
đng và nng sut lao đng,
Chc nng kim soát : Mt trong nhng vn đ quan trng ca qun lý là
kim soát, k toán qun tr s cung cp nhng báo cáo so sánh gia quá trình, kt
qu, hiu qu hot đng thc t vi chin lc, k hoch, d toán hay mc tiêu và
ch ra nhng sai lch cùng vi nhng nhân t, nhng tác đng đn tình hình din ra
t đó giúp nhà qun tr kim soát mt các hu hiu mc tiêu đ điu chnh kp thi
nhng sai lch, không hiu qu hot đng cng nh quyn hn, trách nhim tng
con ngi, b phn trong doanh nghip. Ví d, vi s so sánh thc t vi d toán
chi phí, k toán qun tr giúp nhà qun tr kim soát chi phí phát sinh,
Chc nng ra quyt đnh: Mt trong nhng vn đ na rt quan trng ca
qun tr là ra quyt đnh. Vic ra quyt đnh có th din ra ngay trong k hoch, t
chc thc hin hay kim soát. K toán qun tr s là mt công c hu ích trong vic
cung cp thông tin đ nhà qun tr xem xét, so sánh, la chn mt quyt đnh. Ví
d, k toán qun tr s cung cp thông tin thích hp cho vic ra quyt đnh kinh
doanh ngn hn hay dài hn, quyt đnh v giá bán,
10
Các chc nng ca k toán qun tr luôn có mi quan h mt thit vi nhau
và rt khó đa ra mt ranh gii, phm vi chính xác ca tng chc nng. S phân
chia các chc nng k toán qun tr ch mang tính cht tng đi, da vào trng tâm
ca tng chc nng trong liên kt, đnh hng thit lp thông tin cung cp cho các
mc tiêu qun tr doanh nghip ca nhng nhà qun tr. Chc nng k toán qun tr
và mi quan h ca chc nng k toán qun tr vi chc nng qun tr đc th hin
qua s đ sau :
S đ 1.1: Các chc nng k toán qun tr
Ra quyt đnh
Hoch đnh
T chc thc
Kim tra, đánh giá
Thông tin
chng minh quyt đnh
Thông tin
d toán
Thông tin
kt qu
Thông tin
bin đng và nguyên nhân
Nhà qun tr
K toán qun tr
11
1.1.3. c đim k toán qun tr và s khác bit vi đc đim k toán tài chính
K toán qun tr có nhng đc đim chung ca k toán, to nên s khác bit
gia k toán qun tr vi các chuyên ngành kinh t khác, nh cùng s dng thông
tin đu vào t h thng thông tin ban đu trên chng t k toán; gn lin vi nhng
quan h kinh t, tài chính, trách nhim trong hot đng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip; tuân th nhng quy chun trong phn nh và cung cp thông tin kinh
t, tài chính hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Bên cnh đc đim
chung, k toán qun tr có nhng đc đim riêng hình thành thích hp cho vic cung
cp thông tin qun tr cho nhng nhà qun tr trong ni b doanh nghip nh :
- Thông tin th hin các vn đ kinh t, tài chính quá kh, hin ti, tng lai
nhng thng hng đn tng lai; đc đo lng bng bt k đn v nào và
thông tin phi linh hot, kp thi, phù hp theo yêu cu qun tr;
- Báo cáo th hin thông tin kinh t, tài chính theo quy chun ni b, không
nht thit phi tuân th nhng nguyên tc, chun mc, quy đnh ca chính
sách k toán chung;
- Quy trình x lý thông tin linh hot theo đc đim k thut – kinh t - qun lý
riêng ca tng hot đng, tng doanh nghip;
- cao tính trách nhim, h thng trách nhim trong t chc, qun tr ni b
doanh nghip.
Nhng đc đim trên k toán qun tr giúp phân bit và kt ni vi nhng đc
đim ca k toán tài chính to nên s hoàn thin ca h thng thông tin k toán
doanh nghip. Và chính nhng đc đim và s kt ni đó là nhng vn đ c s
lun cn phi đm bo, tuân th và khai thác khi ng dng k toán qun tr vào
doanh nghip. C th nhng đc đim khác bit gia k toán qun tr vi k toán tài
to nên s hoàn thin ca h thng thông tin k toán đ đm bo thông tin cho
nhng đi tng s dng khác nhau đc th hin qua bng so sánh sau.
12
Bng 1 – S khác bit gia k toán qun tr vi k toán tài chính
K TOÁN QUN TR K TOÁN TÀI CHÍNH
i tng s dng
thông tin
Ch yu các nhà qun tr bên
trong doanh nghip
Ch yu nhng đi tng
bên ngoài doanh nghip
c đim thông tin
Hng v tng lai Phn ánh quá kh
Linh hot, kp thi, phù hp,
d hiu cho nhu cu thông tin
ca nhà qun tr trong ni b
doanh nghip.
m bo nhng nguyên tc
k toán chung trong công
b thông tin cho các đi
tng s dng bên ngoài
o lng linh hot bng
nhng tiêu chun đnh tính,
đnh lng
o lng ch yu bng tiêu
chun đnh lng qua thc
đo tin t
Yêu cu thông tin Hu ích cho qun tr áp ng thm đnh
Phm vi thông tin
cung cp
Tng b phn, đn v và c
toàn doanh nghip
Toàn doanh nghip, xem
doanh nghip là mt đn v
thng nht ca thông tin
Các loi báo cáo Báo cáo theo yêu cu và mc
đích s dng ca nhà qun tr
Báo cáo tài chính do Nhà
nc qui đnh
K lp báo cáo Thng xuyên nh k
Quan h vi các
ngành khoa hc khác
Quan h nhiu Quan h ít
Tính bt buc Không có tính bt buc Có tính bt buc
13
Ging nhau K toán tài chính và k toán qun tr cùng nghiên cu quá
trình, kt qu hot đng sn xut kinh doanh, cùng s dng
h thng ghi chép ban đu và cùng th hin trách nhim
ca nhà qun tr nhng góc đ khác nhau.
1.1.4. Vai trò ca k toán qun tr
Vai trò ca k toán qun tr đc th hin tng ng vi chc nng ca k
toán qun tr và là s th hin, phát huy, kt ni gia chc nng vi đc đim k
toán qun tr trong doanh nghip.
Vi vai trò hoch đnh, k toán qun tr cung cp thông tin tình hình tài chính,
tình hình hot đng ca đn v, ca đi th cnh tranh, điu kin th trng, th hiu
khách hàng và sáng kin k thut Thông tin do k toán qun tr cung cp rt quan
trng trong vic truyn đt, hng dn nhà qun tr xây dng k hoch ngn, k
hoch dài hn, chin lc kinh doanh, cnh tranh.
Vi vai trò t chc, điu hành, k toán qun tr cung cp thông tin cho vic
xây dng và phát trin mt c cu ngun lc kinh t hp lý trong doanh nghip và
nhng thông tin phát sinh hng ngày trong doanh nghip. Thông tin do k toán qun
tr cung cp phi có tác dng phn hi v hiu qu và cht lng ca các hot đông
đã và đang đc thc hin đ giúp nhà qun tr có th kp thi điu chnh và t chc
li hot đng ca doanh nghip.
Vi vai trò kim soát, k toán qun tr cung cp thông tin v tình hình thc
t, thông tin chênh lch gia thc t vi d toán ca tng b phn trong doanh
nghip, giúp cho nhà qun tr kim soát đc vic thc hin các ch tiêu d toán và
đa ra bin pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng trong tng lai.
14
Vi vai trò ra quyt đnh, k toán qun tr thu thp, x lý và cung cp các
thông tin liên quan đn các phng án kinh doanh nhm giúp cho nhà qun tr la
chn phng án ti u nht. i vi các quyt đnh có tính chin lc, thông tin do
k toán qun tr cung cp phi h tr cho các nhà qun tr xác đnh các mc tiêu ca
t chc và đánh giá các mc tiêu đó có th thc hin đc trên thc t hay không.
i vi các quyt đnh tác nghip, k toán qun tr cung cp nhng thông tin đ
giúp nhà qun tr ra quyt đnh v s dng các ngun lc ca t chc và giám sát
các ngun lc đó đã và đang đc s dng nh th nào.
Vai trò ca k toán qun tr đc th hin khác nhau mi cp đ qun tr
trong t chc, trong doanh nghip.
- cp đ qun tr cp c s, k toán qun tr cung cp thông tin phc v cho
nhà qun tr cp c s điu hành, kim soát, ci tin hot đng ti b phn do
h qun lý.
- cp đ qun tr cp trung gian, k toán qun tr cung cp thông tin phc v
cho nhà qun tr cp trung gian giám sát, đa ra quyt đnh v các ngun lc
nh nguyên vt liu, vn đu t, sn phm dch v và khách hàng quyn
hn, trách nhim ca nhà qun tr cp trung gian
- cp đ qun tr cp cao, k toán qun tr cung cp thông tin đã đc tng
hp t các nghip v, s kin đã xy ra theo tng ngi điu hành, tng
khách hàng và tng b phn phc v cho nhà qun tr cp cao đ h tr cho
h đa ra các quyt đnh trong ngn hn, dài hn, chin lc.
1.1.5. Ni dung k toán qun tr và phng pháp k thut k toán qun tr
Ni dung k toán qun tr là tng hp tt c các mt, các yu t cu thành
nên k toán qun tr, th hin kt qu ca quy trình công vic k toán qun tr và
phng pháp k thut k toán qun tr là phng tin, khai thác phng tin v k
thut mô hình, tính toán, đ đt đc ni dung k toán qun tr.
15
Ni dung k toán qun tr trong mt t chc, mt doanh nghip có th tip
cn, phân loi, t chc theo nhng góc nhìn và tip cn khác nhau.
Nu tip cn theo chc nng qun tr, ni dung k toán qun tr bao gm hai
phn. Phn th nht, xây dng thông tin tiêu chun ni b v chi phí, thu nhp, li
nhun hot đng sn xut kinh doanh làm c s qun tr quy trình to giá tr trong
hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, nh tiêu chun đnh tính, đnh
lng và nhn din các loi chi phí, thu nhp, li nhun cn thit trong điu hành
hot đng sn xut kinh doanh. Phn ni dung th nht này to nên thông tin c s
đ thit lp nhng ni dung k toán qun tr chi tit theo tng phng thc qun tr,
nht là trong nhng doanh nghip đt đc s tin b nhanh chóng v k thut, hot
đng, qun tr trong xã hi. Phn th hai, xây dng thông tin linh hot, kp thi, phù
hp theo phng thc thc hin các chc nng qun tr quy trình to giá tr trong
hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Phn này th hai này to nên
nhng chi tit, cu trúc thông tin c th ca ni dung k toán qun tr. ó là, thông
tin đnh hng hot đng sn xut kinh doanh, nh d toán giá bán, d toán doanh
thu, d toán thu tin bán hàng, d toán sn xut, d toán chi phí và cung ng
nguyên liu, vt liu trc tip, d toán thanh toán tin mua nguyên liu, vt liu trc
tip, d toán chi phí và cung ng nhân công trc tip, d toán thanh toán lng và
khon trích theo lng nhân công trc tip, d toán chi phí sn xut chung, d toán
chi phí bán hàng, d toán chi phí qun tr doanh nghip, d toán kt qu kinh doanh,
d toán thu chi tin, d toán tài sn và ngun vn, d toán vn đu t dài hn;
thông tin kt qu hot đng sn xut kinh doanh, nh thông tin chi phí sn xut và
giá thành sn phm, thông tin kt qu hot đng sn xut, thông tin kt qu hot
đng tiêu th, thông tin kt qu hot đng kinh doanh, thông tin kt qu s dng
vn đu t dài hn, thông tin kt qu ngun lc kinh t s dng, thông tin tình hình
cân đi ngun lc kinh t; thông tin kim soát và đánh giá hot đng sn xut kinh
doanh, nh thông tin v bin đng kt qu và nguyên nhân ca hot đng sn xut,
thông tin bin đng kt qu và nguyên nhân ca hot đng tiêu th, thông tin bin
đng kt qu và nguyên nhân ca hot đng kinh doanh, thông tin bin đng kt qu