Trong các loại hình doanh nghiệp, công ty cổ phần được đánh giá là hình thức tiên tiến nhất đối với doanh nghiệp xuất phát từ những lợi ích và đặc điểm pháp lý mà pháp luật qui định

Bài tập Kinh tế vi mô

1

BÀI KIỂM TRA

Câu 1:
Trong các loại hình doanh nghiệp, cơng ty cổ phần được đánh giá là hình thức
tiên tiến nhất đối với doanh nghiệp xuất phát từ những lợi ích và đặc điểm pháp lý mà
pháp luật qui định và được thể hiện ở những khía cạnh sau:
Thứ nhất, Cơng ty cổ phần là tổ chức có tư cách pháp nhân độc lập:
Pháp luật về công ty của các nước đều xác lập một cách cụ thể về các quyền và
nghĩa vụ pháp lý của công ty cổ phần với tư cách là một pháp nhân độc lập, có năng lực
và tư cách chủ thể riêng, tồn tại độc lập và tách biệt với các cổ đơng trong cơng ty.
Trong q trình hoạt động, công ty chịu trách nhiệm về các khoản nợ của cơng ty bằng
chính tài sản của mình; với tư cách chủ thể là pháp nhân thông qua người đại diện của
mình theo qui định của pháp luật, cơng ty có thể trở thành nguyên đơn hoặc bị đơn dân
sự trong các quan hệ tranh tụng tại tịa án. Khi cơng ty mua sắm các tài sản mới, thì tài
sản đó thuộc sở hữu của công ty chứ không thuộc sở hữu của các cổ đơng cơng ty vì lúc
này cơng ty cổ phần là một pháp nhân, tách biệt hoàn tồn với các cổ đơng. Trong
trường hợp này, cổ đơng không được xem tài sản mà công ty mới mua sắm là tài sản của
cá nhân mình; mặc dù trên thực tế cổ đông là chủ sở hữu một số quyền lợi có giá trị của
cơng ty cổ phần như:quyền tham gia quản lý, điều hành công ty theo qui định, quyền
được chia cổ tức, quyền được chia tài sản theo tỷ lệ cổ phần sở hữu khi công ty giải thể
… Tuy nhiên, với tư cách là một pháp nhân, cơng ty có quyền sở hữu tài sản riêng cịn
các cổ đơng chỉ được sở hữu cổ phần trong cơng ty mà khơng có bất kỳ quyền sở hữu
nào đối với tài sản của công ty.
Thứ hai, Các cổ đông trong công ty cổ phần chịu trách nhiệm hữu hạn:
Xuất phát từ sự tồn tại độc lập của công ty cổ phần so với các cổ đông nên công ty
cổ phần có các quyền và nghĩa vụ về tài sản riêng, do đó các rủi ro của cổ đơng khi đầu
tư vào công ty cổ phần chỉ giới hạn trong số lượng giá trị cổ phiếu mà cổ đông đó đầu

tư. Ngược lại, khi đầu tư vào cơng ty hợp danh hay doanh nghiệp tư nhân thì mức độ rủi
ro là vơ hạn. Tính chất chịu trách nhiệm hữu hạn trên đã thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư
đầu tư vào công ty cổ phần nhiều hơn so với đầu tư vào các loại hình doanh nghiệp khác
mà ở đó họ phải chịu trách nhiệm vơ hạn. Bất kỳ nhà đầu tư nào cũng hiểu rằng khi
mình đầu tư vào cơng ty cổ phần với tính chất chịu trách nhiệm hữu hạn của cổ đơng thì
khơng bao giờ mình bị mất nhiều hơn so với số vốn đã bỏ ra đầu tư vào công ty cổ phần
nên họ ít sợ rủi ro hơn người đầu tư vốn vào công ty hợp danh hay doanh nghiệp tư
nhân, những người này phải thấp thỏm lo âu khi tình hình kinh doanh của doanh nghiệp


Bài tập Kinh tế vi mơ

2

xấu đi, vì họ có thể mất toàn bộ tài sản bất kỳ khi nào. Chính lợi thế này mà các cơng ty
cổ phần có khả năng huy động rất lớn các nguồn vốn đầu tư của xã hội vào hoạt động
sản xuất – kinh doanh của mình .
Thứ ba, Việc chuyển nhượng các phần vốn góp được thực hiện một cách tự
do:
Hầu hết pháp luật về công ty của các nước trên thế giới đều qui định và cho phép
chuyển nhượng một cách dễ dàng và tự do các loại cổ phiếu do công ty cổ phần phát
hành từ cổ đông sang chủ sở hữu mới. Vì khác với các loại cơng ty khác, vốn điều lệ của
công ty cổ phần được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Giá trị của mỗi
cổ phần gọi là mệnh giá cổ phiếu. Việc góp vốn vào cơng ty cổ phần được thực hiện
bằng cách mua cổ phiếu nên cổ phiếu được xem là hình thức thể hiện phần vốn góp của
các cổ đơng. Các cổ phiếu do công ty cổ phần phát hành là hàng hóa nên các cổ đơng
khi sở hữu cổ phiếu có thể tự do chuyển nhượng; hơn thế nữa trách nhiệm của các cổ
đông chỉ giới hạn trong phạm vi giá trị các cổ phiếu mà họ sở hữu nên khi họ muốn rút
lui khỏi công việc kinh doanh hay muốn bán cổ phiếu của mình cho người khác thì họ
thực hiện rất dễ dàng. Trong khi đó đối với công ty trách nhiệm hữu hạn theo qui định

của pháp luật Việt Nam thì khi chuyển nhượng các phần vốn góp của mình, thành viên
đó phải chuyển nhượng trước hết cho các thành viên cịn lại trong cơng ty hoặc chỉ được
chuyển nhượng cho người không phải là thành viên cơng ty trong trường hợp các thành
viên cịn lại khơng mua hoặc khơng mua hết. Đó là lý do giải thích vì sao có rất nhiều
người muốn đầu tư vào công ty cổ phần chứ không muốn đầu tư vào các loại hình doanh
nghiệp khác. Đây cũng là một trong những yếu tố cần thiết cho việc hình thành và phát
triển thị trường chứng khốn.
Thứ tư, Cơng ty cổ phần có cấu trúc vốn và tài chính linh hoạt:
Cơng ty cổ phần không thể được thành lập và hoạt động nếu khơng có vốn. Vốn là
yếu tố quyết định và chi phối toàn bộ hoạt động, quan hệ nội bộ cũng như quan hệ với
các đối tác bên ngoài. Trong quan hệ nội bộ, vốn của công ty được xem là cội nguồn của
quyền lực. Với đặc trưng là loại hình cơng ty đối vốn, quyền lực trong cơng ty cổ phần
sẽ thuộc về những ai nắm giữ phần lớn số vốn trong công ty. Trong quan hệ với bên
ngồi, vốn của cơng ty cổ phần là một dấu hiệu chỉ rõ thực lực tài chính của cơng ty.
Tuy nhiên, khác với nhiều yếu tố khác, vốn trong công ty cổ phần là yếu tố năng động
nhất. Các qui luật kinh tế thị trường chỉ ra rằng cùng với sự lưu thơng hàng hóa là sự lưu
thơng tiền tệ, tức là sự chu chuyển các nguồn vốn. Sự phát triển của công ty cổ phần tỷ
lệ thuận với sự luân chuyển các nguồn vốn trong nền kinh tế. Sự vận động của vốn trong
công ty cổ phần vừa chịu sự chi phối khách quan của các qui luật kinh tế, vừa bị ảnh
hưởng bởi ý chí chủ quan của con người. Điều này đặt ra một đòi hỏi là con người phải


Bài tập Kinh tế vi mơ

3

tạo ra cách thức góp vốn, cách tổ chức và quản lý vốn để có thể đáp ứng được sự vận
động linh hoạt của vốn. Sự linh hoạt trong vận động của vốn vừa phải thích ứng với u
cầu địi hỏi đa dạng của nhà đầu tư, vừa khơng mất đi bản chất vốn có của cơng ty cổ
phần. Điều đó có nghĩa là phải tạo cho bản thân công ty cổ phần khả năng chuyển dịch

các phần vốn góp một cách dễ dàng song tư cách pháp nhân của cơng ty khơng vì sự
chuyển nhượng đó mà bị thay đổi.
Thứ năm, Tính ổn định trong hoạt động kinh doanh và không hạn chế về
thời gian tồn tại:
Với các loại hình doanh nghiệp tư nhân hay công ty hợp danh, sự tồn tại của các
doanh nghiệp này luôn luôn gắn liền với tư cách của chủ sở hữu doanh nghiệp hay các
thành viên hợp danh; bởi vì hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp này có thể sẽ bị
kết thúc cùng với cái chết, sự rút lui hay sự khánh tận của chủ doanh nghiệp tư nhân hay
của một trong các thành viên hợp danh của công ty. Nhưng đối với công ty cổ phần thì
hoạt động kinh doanh của cơng ty hồn tồn khơng phụ thuộc vào bất kỳ điều gì có thể
xảy ra đối với các cổ đông trong công ty; bởi vì cơng ty cổ phần có tư cách pháp nhân
độc lập nên nếu có bất kỳ sự rút lui, sự phá sản hoặc thậm chí cái chết có xảy ra đối với
các cổ đơng thì cơng ty cổ phần vẫn tiếp tục tồn tại và phát triển mà hoàn toàn khơng hề
bị ảnh hưởng gì. Đây chính là một ưu điểm bảo đảm cho việc kinh doanh của công ty
diễn ra một cách liên tục và ổn định. Mặt khác, các luật công ty hiện đại của một số
nước đều không hạn chế thời gian tồn tại của công ty cổ phần trừ những trường hợp như:
công ty phá sản hoặc các cổ đông cùng thỏa thuận chấm dứt hoạt động hay vì một lý do
nào khác mà điều lệ cơng ty qui định. Chính sự ổn định trong kinh doanh và thời gian
hoạt động lâu dài đã tạo cho các cơng ty cổ phần có được sự thu hút mạnh mẽ và được
ưa chuộng hơn so với các loại hình doanh nghiệp khác.
Thứ sáu, Cơng ty cổ phần có cơ chế quản lý tập trung cao:
Với tư cách là một pháp nhân độc lập, trong công ty cổ phần có sự tách biệt giữa
quyền sở hữu và cơ chế quản lý. Đó là việc các cổ đơng sẽ bầu ra Ban giám đốc và Ban
giám đốc sẽ thay mặt các cổ đông quản lý công ty cổ phần. Như vậy, trong công ty cổ
phần việc quản lý được tập trung hóa cao vào Ban giám đốc mà khơng dàn trải đều việc
quản lý cho các cổ đông như đối với công ty hợp danh.. Sự tách biệt giữa quyền sở hữu
và việc quản lý còn được thể hiện ở việc luật công ty hiện đại của một số nước cịn qui
định cho phép giám đốc quản lý cơng ty có thể khơng phải là cổ đơng của cơng ty. Giám
đốc có thể là người đại diện theo pháp luật của công ty cổ phần, là người điều hành các
hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty. Rõ ràng việc qui định như vậy một mặt

thu hút được những người quản lý chuyên nghiệp được công ty thuê làm cơng tác quản
lý, mặt khác tách biệt vai trị chủ sở hữu với chức năng quản lý đã tạo cho công ty cổ


Bài tập Kinh tế vi mơ

4

phần có được sự quản lý tập trung cao thông qua cơ chế quản lý hiện đại, lành nghề nên
rất phù hợp với điều kiện quản lý các doanh nghiệp có qui mơ lớn. Khác với doanh
nghiệp tư nhân là việc quản lý mang tính chất nội bộ gia đình, cơng ty cổ phần có một
cơ chế quản lý hợp lý, minh bạch rõ ràng.
Cổ phần hóa các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam:
Cổ phần hóa là cách gọi tắt của việc chuyển đổi các doanh nghiệp nhà nước
thành công ty cổ phần ở Việt Nam. Chương trình cổ phần hóa bắt đầu được Việt Nam
thử nghiệm trong các năm 1990-1991 và chính thức được thực hiện từ năm 1992, được
đẩy mạnh từ năm 1996, dự kiến sẽ cơ bản hoàn thành vào năm 2010.
Giai đoạn đẩy mạnh
Sau hai giai đoạn cổ phần hóa thí điểm, Chính phủ Việt Nam quyết định chính
thức thực hiện chương trình cổ phần hóa. Ngày 29 tháng 6 năm 1998, Chính phủ ban
hành Nghị định số 44/1998/NĐ-CP về chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ
phần. Nghị định này quy định rằng đối với cổ phần phát hành lần đầu của doanh nghiệp
được chuyển đổi nhưng Nhà nước vẫn muốn nắm quyền chi phối, cá nhân không được
phép mua quá 5% và pháp nhân không được phép mua quá 10%. Đối với doanh nghiệp
mà Nhà nước không cần nắm quyền chi phối, cá nhân được phép mua tới 10% và pháp
nhân được phép mua tới 20% tổng cổ phần phát hành lần đầu. Riêng đối với các doanh
nghiệp mà Nhà nước hồn tồn khơng cịn muốn sở hữu, cá nhân và pháp nhân được
phép mua không hạn chế. Tiền thu được từ bán cổ phần sẽ được sử dụng để đào tạo lại
lao động, sắp xếp việc làm cho lao động dư thừa, bổ sung vốn cho các doanh nghiệp nhà
nước khác.

Sau khi Nghị định 44/1998/NĐ-CP được áp dụng cho đến ngày 31 tháng 12 năm
2001, có 548 doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hóa.[1]
Giai đoạn tiến hành ồ ạt
Tháng 8 năm 2001, Hội nghị lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng
sản Việt Nam khóa IX họp về doanh nghiệp nhà nước và ra nghị quyết của Trung ương
Đảng về tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà
nước. Để triển khai Nghị quyết trung ương này, Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số
04/2002/CT-TTg ngày 08 tháng 02 năm 2002 về việc tiếp tục sắp xếp, đổi mới, phát
triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, và Chính phủ ra Nghị định số


Bài tập Kinh tế vi mô

5

64/2002/NĐ-CP ngày 19 tháng 6 năm 2002 về chuyển doanh nghiệp nhà nước thành
công ty cổ phần. Các văn kiện pháp lý này đã mở ra một giai đoạn mới của cổ phần hóa
- giai đoạn tiến hành ồ ạt.
Theo Nghị định số 64/2002/NĐ-CP có một số hình thức cổ phần hóa sau:
1. Giữ ngun vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp, phát hành cổ phiếu
thu hút thêm vốn.
2. Bán một phần vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp.
3. Bán tồn bộ vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp.
4. Thực hiện các hình thức 2 hoặc 3 kết hợp với phát hành cổ phiếu thu hút
thêm vốn.
Đối với cổ phần phát hành lần đầu, các nhà đầu tư trong nước được phép mua
khơng hạn chế. Các nhà đầu tư nước ngồi khơng được phép mua quá 30%.
Tháng 1 năm 2004, Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa
IX họp phiên thứ IX, tại đó có thảo luận và quyết định đẩy mạnh cổ phần hóa doanh
nghiệp nhà nước.[3] Cuối năm 2004, Chính phủ ra Nghị định số 187/2004/NĐ-CP về

chuyển công ty nhà nước thành công ty cổ phần, theo đó cả các cơng ty thành viên của
các tổng cơng ty nhà nước và ngay cả chính tổng cơng ty nhà nước nào mà Nhà nước
không muốn chi phối đều có thể trở thành đối tượng cổ phần hóa. Điểm mới quan trọng
nữa trong Nghị định này là quy định việc bán cổ phần lần đầu phải được thực hiện bằng
hình thức đấu giá tại các trung tâm giao dịch chứng khốn nếu là cơng ty có số vốn trên
10 tỷ đồng, tại các trung tâm tài chính nếu là cơng ty có số vốn trên 1 tỷ đồng, và tại
cơng ty nếu cơng ty có số vốn khơng q 1 tỷ đồng. Bán đấu giá khiến cho giá cổ phiếu
phát hành lần đầu của nhiều công ty nhà nước được đẩy vọt lên, đem lại những nguồn
thu rất lớn cho Nhà nước. Chẳng hạn, đợt đấu giá cổ phần của 5 cơng ty nhà nước được
cổ phần hóa là Công ty cổ phần kỹ nghệ thực phẩm, Nhà máy thiết bị bưu điện, Nhà
máy thủy điện Vĩnh Sơn - Sơng Hinh, Cơng ty điện lực Khánh Hịa, Cơng ty sữa Việt
Nam, Nhà nước đã thu vượt dự kiến 450 tỷ đồng.[1] Mặt khác, bán đấu giá cổ phần của
các doanh nghiệp cổ phần hóa cịn trở thành một động lực cho sự phát triển của thị
trường cổ phiếu niêm yết ở Việt Nam. Trong số 30 công ty niêm yết cổ phiếu tại Trung
tâm Giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (nay là Sở Giao dịch chứng khốn
Thành phố Hồ Chí Minh) vào ngày 31 tháng 10 năm 2005, có 29 cơng ty là doanh
nghiệp nhà nước cổ phần hóa.


Bài tập Kinh tế vi mơ

6

Q trình cổ phần hóa kiểu này đến 2008, đã thực hiện ở khoảng trên 3.000 doanh
nghiệp nhà nước vừa và nhỏ được cổ phần hóa. Cịn khoảng 2.000 doanh nghiệp nhà
nước vừa và lớn như BIDV, Vietinbank, VMS-MobiFone, Vinaphone... dự trù sẽ cổ
phần hóa đến năm 2010.
Chính phủ Việt Nam cũng khẳng định quyết tâm cổ phần hóa các trường đại học .
Các cơ sở giáo dục ở Việt Nam muốn tránh nguy cơ bị biến dạng do đưa các hoạt động
giáo dục thành các dịch vụ đơn thuần, mang nặng tính thương mại, ảnh hưởng nghiêm

trọng đến sứ mệnh và mục tiêu của trường nên sẽ có q trình tách bạch và phân định rõ
các bộ phận thương mại hay phi thương mại hóa.
Các ngành như thể thao vốn chưa từng biết đến cổ phần hóa cũng đã bắt đầu q
trình này, song song với việc ra đời một loạt các cơ sở thể thao cố phần hay tư nhân từ
đầu.
Theo kế hoạch, chương trình cổ phần hóa sẽ cơ bản hồn thành vào năm 2010
Một số sai phạm trong quá trình cổ phần hóa:
1. Trong q trình kiểm kê phân loại tài sản, một số đơn vị thực hiện kiểm

kê, phân loại không đúng với thực tế sử dụng. Sổ sách tài chính cũng bị
bóp méo theo hướng có lợi cho một số người có quyền mua lớn.
2. Việc bán cổ phần ưu đãi cho cán bộ, công nhân viên chức sai nhiều như
"các công ty đã bán cổ phần ưu đãi cho người lao động chưa đủ điều
kiện về thời gian làm việc tại công ty hoặc những người đã chuyển sang
làm việc tại đơn vị khác, khơng có tên trong danh sách thường xun.
Thậm chí có những đơn vị bán cổ phần cho người ngồi cơng ty theo giá
sàn, vi phạm các quy định về thực hiện chính sách đối với người lao
động khi chuyển công ty nhà nước thành công ty cổ phần".
3. Sai phạm thứ ba về định giá tài sản doanh nghiệp sai. "Nhiều doanh
nghiệp áp dụng đơn giá để xác định giá trị nhà cửa, kiến trúc không
đúng theo suất đầu tư do Viện Kinh tế, Bộ Xây dựng ban hành. Việc xác
định tỉ lệ còn lại của nhà cửa, vật kiến trúc cũng áp dụng sai quy định
của Nhà nước"[8].
4. Thứ tư là nhiều đơn vị chậm nộp tiền về Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh
nghiệp theo quy định.


Bài tập Kinh tế vi mô

7

5. Liên quan đến quản lý, sử dụng quỹ hỗ trợ sắp xếp và cổ phần hóa

doanh nghiệp, "một số đơn vị (tổng cơng ty hoặc công ty) thường không
mở tài khoản riêng, hằng năm không xây dựng kế hoạch thu chi báo cáo
Bộ Tài chính; các tổng cơng ty hoặc cơng ty thường dùng quỹ để cho
các đơn vị thành viên vay với lãi suất ưu đãi gây thiệt hại cho ngân sách
nhà nước"
Để nâng cao hiệu quả q trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước:
Sau 20 năm chuyển đổi nền kinh tế, nước ta đã đạt được một số thành tựu về
tăng trưởng kinh tế, nhưng hiệu quả, chất lượng tăng trưởng cịn chưa cao. Trên nền
chung đó lại diễn ra q trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Vì vậy, triển vọng
của q trình cổ phần hóa sẽ như thế nào có quan hệ chặt chẽ với chất lượng đổi mới
nền kinh tế từ nay trở về sau.
Quá trình cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước chỉ có hiệu quả khi đồng
thời tạo được các điều kiện sau đây:
Thứ nhất, điều chỉnh phương hướng đầu tư từ ngân sách nhà nước nhằm sử
dụng có hiệu quả nguồn vốn này, khai thác những lợi thế của đất nước và các nguồn
đầu tư bên ngồi để đưa đến một mơ hình kinh tế hợp lý.
Theo dõi quá trình phát triển kinh tế Việt Nam, giáo sư Đa-vít Đa-pi (David
Dapice đại học Ha-vớt) nêu rõ: thực tế mỗi năm Chính phủ Việt Nam đầu tư khoảng
30% GDP, nhưng chỉ tăng trưởng 7%-8%. Nếu biết đầu tư đúng thì tăng trưởng phải
đạt ở mức 9%-10% như Trung Quốc. Theo cách tính tốn trên, do đầu tư không phù
hợp, chúng ta đã làm tổn thất 2% GDP của đất nước (khoảng 1 tỉ USD mỗi năm). Vì
thế, q trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước phải dựa trên quan điểm tiết kiệm
ngân sách, đầu tư khôn ngoan, chứ không phải chỉ là giải pháp cho những yếu kém
trong kinh tế nhà nước. Trên thế giới, đã có những nước sử dụng rất hiệu quả ngân
sách nhà nước. Ví dụ, Đài Loan vào thập kỷ 1960-1970 chỉ có mức thu nhập bình
qn đầu người như Việt Nam hiện nay, nhưng họ đã đạt được tăng trưởng kinh tế ở
mức 11% trong suốt 10 năm liền, tuy lượng đầu tư chỉ chiếm 25% ngân sách.

Thứ hai, cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước phải hướng tới sự thu hút và
tập trung các nguồn vốn xã hội vào phát triển kinh tế, tạo ra hình ảnh nhân dân xây
dựng và làm chủ nền kinh tế. Khi điều này được thực hiện thì các khâu của quy trình


Bài tập Kinh tế vi mơ

8

cổ phần hóa sẽ thay đổi, từ việc định giá doanh nghiệp, cơ cấu vốn điều lệ doanh
nghiệp cổ phần, cơ cấu cổ đông, tổ chức bộ máy, đến những vấn đề nhân sự khác... sẽ
không như hiện nay, mà sẽ bảo đảm cho doanh nghiệp hoạt động tốt hơn trước, có lợi
cho người lao động, nhà đầu tư và cho cả nền kinh tế.
Thứ ba, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước phải tính tới những yêu cầu đặt ra
khi Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của WTO để sau khi cổ phần hóa thì
các doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển. Tác động của việc gia nhập WTO tốt
hay xấu đối với doanh nghiệp đã cổ phần hóa hoàn toàn phụ thuộc vào quan điểm và
định hướng quy trình cổ phần hóa. Ở đây xin nêu lên hai vấn đề quan trọng:
- Cần xác định rõ: ai là chủ sở hữu thực tế của công ty cổ phần và chủ sở hữu
phải gắn liền với trách nhiệm đối với công ty như thế nào?. Trong vấn đề này có một
nội dung phải làm rõ: ai đại diện chủ sở hữu số vốn nhà nước trong công ty cổ phần
nhằm chấm dứt quan hệ sở hữu nhà nước chung chung và khơng có trách nhiệm, kéo
dài nhiều năm nay.
- Cần vận dụng: “Quy chế quản trị công ty” nhằm tạo ra môi trường đầu tư
minh bạch, lành mạnh. Yêu cầu này chỉ thực hiện được khi có sự lựa chọn những
giám đốc phù hợp với quy chế quản trị công ty, nhất là phải sớm đào tạo và bố trí các
giám đốc tài chính của cơng ty (có vai trị và phạm vi hồn tồn khác với kế tốn
trưởng trong doanh nghiệp kiểu cũ).

Câu 2:

9

Bài tập Kinh tế vi mô

P

P

P

20
16

16
12
MR
(D 2)

(D)
(D 1)

MR 2

MC
60
160
80
220

P1 = 16 – 0,1Q1
Q1 = 160 – 10P1
P2 = 20 – 0,05Q2
Q2 = 400 – 20P2
TC = 120 + 4Q
MC = 4
a. Đường cầu tổng cộng của công ty là tổng chiều ngang hai đường cầu của hai
nhóm khách hàng. Ở mức giá cao hơn 16, chỉ có nhóm khách hàng thứ 2 mua, ở mức giá
thấp hơn 16, cả hai nhóm khách hàng đều mua sản phẩm này nên hàm cầu của công ty
là:
QT = Q2 , P ≥ 16

QT = Q1 + Q2 , P ≤ 16
QT = 400 − 20 P, P ≥ 16

QT = 560 − 30 P, P ≤ 16

 P = 20 − 0, 05Q, P ≥ 16

hay  56 1
 P = 3 − 30 Q, P ≤ 16


Đường doanh thu cận biên của công ty:
1

 MR = 20 − 10 Q, Q ≤ 80


 MR = 56 − 1 Q, Q ≥ 80


3 15


4


10

Bài tập Kinh tế vi mô

b. Để thu được lợi nhuận tối đa công ty phải bán số lượng sản phẩm tại đó
MR=MC, rồi phân bổ cho hai nhóm khách hàng
1

20 − 10 Q = 4, Q ≤ 80


 56 − 1 Q = 4, Q ≥ 80
 3 15

20 −

Phương trình (1):

1
Q=4
10

Đk: Q ≤ 80

Q = 160 > 80 (loại)
56 1
− Q = 4 Đk: Q ≥ 80
3 15

Phương trình (2):

Q = 220 > 80 (tm)
Với Q = 220 thì P = 11,333, MR = 4
Q = 220 sản lượng này được phân bổ cho hai nhóm khách hàng như sau:
Sản lượng bán cho nhóm khách hàng 1:
MR = MR1 = 4
16 – 0,2Q1 = 4
Q1* = 60 , P1* = 10
Sản lượng bán cho nhóm khách hàng 2:
MR = MR2 = 4
20 – 0,1Q2 = 4
Q2* = 160 , P2* = 12
Lợi nhuận khi đó là:
*
π = Q1* P* + Q2 P2* - 120 – 4(Q1 + Q2)
1

π = 60 × 10 + 160 × 12 - 120 – 4(60 + 160)
π = 1520 ( triệu đồng)

c. Nếu nhà nước cấm đặt giá khác nhau giữa các nhóm khách hàng thì mức giá
thống nhất cơng ty sẽ phải đặt cho cả hai nhóm khách hàng là P = 11,333
Khi đó lợi nhuận của cơng ty sẽ là:

π = 220 ×11,333 − (120 + 4 × 220) = 1493,26 ( triệu đồng)
Phần lợi nhuận mất đi là:
∆π = 1520 − 1493, 26 = 26, 74 ( triệu đồng )
d. ( Câu b) Khi công ty thực hiện phân biệt giá cấp 3:
Tổn thất phúc lợi xã hội của nhóm 1:
DWL1 =

(Q1C − Q1* )( P* − MC * )
1
2


11

Bài tập Kinh tế vi mơ

Trong đó Q1C là sản lượng cân bằng cạnh tranh được xác định bởi MC giao (D1)
4 = 16 – 0,1Q1C
Q1C = 120
DWL1 =

(120 − 60)(10 − 4)
2

DWL1 = 180 ( triệu đồng)
Tổn thất phúc lợi xã hội của nhóm thứ 2:
DWL2 =

C
*

(Q2 − Q2 )( P2* − MC * )
2

Trong đó:
Q 2C là sản lượng cân bằng cạnh tranh được xác định bởi MC giao
(D2)
4 = 20 – 0,05Q2C
Q2C = 320
DWL2 =

(320 − 160)(12 − 4)
2

DWL2 = 640 (triệu đồng)
Tổn thất phúc lợi xã hội tổng cộng là:
DWL = DWL1 + DWL2
= 640 + 180
= 820 ( triệu đồng)
(Câu c) Công ty không thực hiện phân biệt giá cấp 3 thì tổn thất PLXH là:
DWL =

(Q C − Q* )( P* − MC )
2

Trong đó: QC được xác định như sau:
4=

56 1
− Q
3 30

QC = 440
DWL =

(440 − 220)(11,333 − 4)
2

DWL = 806,63 (triệu đồng)