Một số giải pháp cho công tác xuất khẩu lao động ở tỉnh Bắc Ninh

chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Li m u
Lý do chn ti
Cụng tỏc xut khu lao ng l mt trong nhng gii phỏp gii quyt
vic lm rt cú hiu qu trong nhng nm qua. Nú l vn m tt c cỏc quc
gia u phi quan tõm vỡ nú cú vai trũ quan trng trong vic thỳc y hay kỡm
hóm s phỏt trin kinh t - xó hi ca mt t nc.
Bc Ninh l mt tnh ng bng mi c tỏi lp nm 1997, tuy cú
nhiu iu kin thun li cho phỏt trin kinh t xó hi nhng trong nhng nm
qua kt qu m Bc Ninh ó t c cũn rt khiờm tn cha tng xng vi
tim nng ca tnh. Mt trong nhng nguyờn nhõn ch yu dn n tỡnh trng
chm phỏt trin ca Bc Ninh ú l nhng yu kộm trong vn gii quyt vic
lm m c bit ú l s yu kộm trong cụng tỏc xut khu lao ng trong tnh.
Lc lng lao ng ln, s vic lm trong tnh khụng th ỏp ng kp vi s
lng lao ng gia tng hng nm dn n t l tht nghip cao. Chớnh iu
ny ó kỡm hóm s phỏt trin kinh t - xó hi ca tnh. Trc thc t nghiờm
trng trờn ũi hi phi cú nhng gii phỏp tht hiu qu cho cụng tỏc xut khu
lao ng, nhm to iu kin phỏt trin kinh t - xó hi Bc Ninh ng thi gúp
phn vo s phỏt trin chung ca t nc.
Trong quỏ trỡnh thc tp v nghiờn cu ti S Lao ng - Thng
binh v Xó hi tnh Bc Ninh, em ó quyt nh chn ti Mt s gii
phỏp cho cụng tỏc xut khu lao ng tnh Bc Ninh lm chuyờn
tt nghip ca mỡnh.
Mc ớch nghiờn cu ti
Qua nghiờn cu cú th h thng hoỏ c vn lý lun trong cụng tỏc
xut khu lao ng.
ỏnh giỏ v quy mụ, c cu lao ng c xut khu ra nc ngoi qua
cỏc nm gn õy, cựng vi ú thỡ phõn tớch v ỏnh giỏ c thc trng cỏc
nhõn t nh hng n cụng tỏc xut khu lao ng ca tnh. Thy c cỏc
mt tớch cc, hn ch v tỡm ra c nguyờn nhõn ca nhng thnh tu v hn

Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-1-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
ch trong cụng tỏc xut khu lao ng ca tnh Bc Ninh.
T õy m a ra c nhng gii phỏp cho vn xut khu lao ng
ti tnh Bc Ninh.
i tng phm vi nghiờn cu
ú l ton b thc trang hot ng xut khu lao ng ca cỏc c quan
chc nng, cỏc doanh nghip xut khu lao ng v ton b s lao ng tham
gia xut khu trong ton tnh Bc Ninh trong nhng nm gn õy t nm 2001
n nay v d kin trong nm 2006.
Phng phỏp nghiờn cu ti
Xut phỏt t lý lun, nghiờn cu chung s dng cỏc phng phỏp phõn
tớch ỏnh giỏ v s nhỡn nhn ca cỏ nhõn t mi kớa cnh. Kt hp kho sỏt
iu tra thc t v vn xut khu lao ng ca mt s cỏc doanh nghip xut
khu lao ng trờn a bn tnh Bc Ninh thy c thc trng ca h vi
nhng thnh cụng cng nh nhng yu kộm trong hot ng ca mỡnh , mt
khỏc t ra cõu hi cho nhng ngi lao ng xut khu bit c nhng
vng mc ca h, nhng hiu bit ca h trc khi i lm vic nc ngoi
nhm ỏnh giỏ thc trng v trỡnh ca h cng nh nm bt c nhng
thun li v khú khn h pha tri qua trong quỏ trỡnh lm th tc. Ngoi ra,
nghiờn cu tỡm hiu v thc trng ca cỏc chớnh sỏch v xut khu lao ng
qua ú thy c nhng u nhc im ca cỏc cp chớnh quyn liờn quan
n cụng tỏc xut khu lao ng. T ú tỡm ra c nguyờn nhõn v gii phỏp
cho cụng tỏc xut khu lao ng ca tnh Bc Ninh.
Do vy m kt cu chuyờn thc tp tt nghip ca em gm 3 chng:
Chng I: Lý lun chung v xut khu lao ng
Chng II: Phõn tớch thc trng hat ng xut khu lao ng ca tnh Bc Ninh
Chng III: Phng hng v gii phỏp nõng cao hiu qu xut khu lao ng

ca tnh Bc Ninh
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-2-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Chng 1:
Lý lun chung v xut khu lao ng
1.1Xut khu lao ng
1.1.1 Khỏi nim v xut khu lao ng
a. Khỏi nim theo iu 1 ca Ngh nh s 152/1999/N - CP quy nh
vic ngi lao ng v chuyờn gia Vit Nam i lm vic cú thi hn
nc ngoi (xut khu lao ng). Thỡ cú quy nh nh sau:
Phỏt trin hp tỏc quc t trong vic t chc a ngi lao ng v
chuyờn gia Vit Nam (tr nhng cỏn b, cụng chc c quy nh ti Phỏp
lnh cỏn b cụng chc i thc hin nhim v, cụng v nc ngoi do s phõn
cụng ca c quan, t chc cú thm quyn) i lm vic cú thi hn nc ngoi
(xut khu lao ng) l mt hot ng kinh t xó hi gúp phn phỏt trin ngun
nhõn lc, gii quyt vic lm, to thu nhp v nõng cao trỡnh tay ngh cho
ngi lao ng, tng ngun thu ngoi t cho t nc v tng cng quan h
hp tỏc quc t gia nc ta vi cỏc nc trờn th gii.
b. Khỏi nim ca ILO, IMO
Thỡ hot ng xut khu lao ng l kt qu ca s mt cõn i gia
nc tip nhn v nc gi lao ng, thng l s mt cõn i v kinh t, v
kh nng cung - cu lao ng, v s phõn b ti nguyờn - a lý khụng ng
u v s ph thuc vo cỏc chớnh sỏch quc gia. Cỏc yu t ny ó to lờn s
di chuyn hoc tuyn ngi lao ng t nc ny qua nc khỏc bự p s
thiu ht v d tha lao ng gia cỏc nc v khu vc vi nhau.
c. Hiu theo ngha khỏc
Hiu nụm na thỡ xut khu lao ng l s lm thuờ cú tr cụng cho cỏc t
chc, cỏ nhõn bờn nc ngoi cú nhu cu s dng lao ng, tuy nhiờn s lm

thuờ ny l cú thi hn, sau khi thi hn hp ng kt thỳc ngi lao ng li
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-3-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
tr li nc mỡnh, trong thi hn lao ng ti nc ngoi h vn cú y
quyn v ngha v theo quy nh ca bờn nc tip nhn. Hay núi cỏch khỏc
xut khu lao ng l s di c lao ng t nc cú nhu cu xut khu lao ng
sang nc cú nhu cu tip nhn lao ng trong mt thi hn nht nh.
1.1.2 Nguyờn nhõn ca hot ng di c lao ng quc t
nay gi l (xut khu lao ng)
a. Do s chờnh lch phỏt trin kinh t - xó hi gia nc tip nhn v
nc xut khu lao ng.
Tht vy mt nn kinh t phỏt trin mnh m, vi nhng ng dng khoa
hc cụng ngh tiờn tin v h thng mng thụng tin ton cu ó to ra s cnh
tranh gay gt v tng cng m rng quan h quc t. Trong h thng quan h
quc t ú cú quan h quc t v lao ng hay cũn c gi l xut khu lao
ng. S tng trng kinh t cỏc quc gia v khu vc ó to ra nhng khong
cỏch v cỏc mt kinh t xó hi khoa hc cụng ngh k thut, vỡ vy vic a
lao ng t mt nc cú nn kinh t kộm phỏt trin sang nc cú nn kinh t
phỏt trin hn l mt vic cn thit, khụng nhng to c thu nhp cao cho
ngi lao ng m cũn thu v cho t nc rt nhiu li ớch. S tng trng
kinh t ca cỏc quc gia thng kộo theo s phỏt trin, m rng sn xut, dch
v... ó to ra nhiu ch lm vic mi trong khi ú lc lng sn xut trong
nc khụng ỏp ng c nhu cu v nhõn lc, to ra mt s thiu ht v lao
ng. Mt khỏc khi nn kinh t ca t nc phỏt trin thu nhp ca ngi dõn
c ci thin lờn rt nhiu v h c t do trong vic chn ngh nghip cho
mỡnh, h khụng mun mỡnh lm nhng cụng vic nng nhc, c hi, nguy
him. Do vy cỏc nc ny luụn cú s thiu ht v lao ng cho cỏc v trớ
ny, nhiu khi mỏy múc khụng th thay th ht cỏc cụng vic ú c. Chớnh

iu ny ó buc cỏc quc gia ú phi tip nhn lao ng t cỏc nc ngoi
vo lm vic. Trong khi ú i vi cỏc nc nghốo, nc cú nn kinh t kộm
phỏt trin ngi lao ng thng cú nhu cu tỡm kim c hi cú vic lm,
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-4-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
c bit l tỡm kim c hi ra nc ngoi nõng cao thu nhp cho bn thõn v
gia ỡnh. Mt nghch lý l s kộm phỏt trin v kinh t thỡ thng i ụi vi s
gia tng dõn s, bi vy cỏc nc nghốo thng cú mt ngun nhõn lc rt di
do, trong khi ú quy mụ nn kinh t khụng th ỏp ng nhu cu v vic
lm, iu ny tt yu dn n tỡnh trng tht nghip trong nc rt trm trng.
Vỡ vy, cỏc nc ny tt yu phi a bt ngi lao ng ra nc ngoi lm
vic.
b. Do s phõn b ti nguyờn khụng ng u gia cỏc nc.
Ti nguyờn thiờn nhiờn l ti sn quý ca cỏc quc gia, nhng vic khai
thỏc chỳng khụng phi l n gin, cụng vic ny ũi hi phi cú nhiu nhõn
cụng. Mt khỏc ti nguyờn thiờn nhiờn cú tỏc ng rt ln n s phỏt trin
kinh t xó hi, i lin vi ngnh cụng nghip khai thỏc thỡ cú nhng ngnh kinh
t liờn quan vỡ vy nhõn lc con ngi l khụng th thiu c, cú c
ngun nhõn lc ny thỡ vic nhp khu thờm lao ng t cỏc nc cú nn khoa
hc tiờn tin hn vo cỏc v trớ quan trng v cỏc lao ng gin n khỏc vo
cỏc v trớ khỏc trong mt quy trỡnh cụng ngh sn xut khai thỏc ti nguyờn.
c. Do chớnh sỏch ca cỏc quc gia l khỏc nhau.
Chớnh sỏch quc gia l mt nhõn t quan trng tỏc ng n s phỏt trin
kinh t xó hi ca mt quc gia, mi mt chớnh sỏch li cú mt s tỏc ng
vi cỏc chiu hng khỏc nhau vỡ vy cn a ra mt chớnh sỏch mang c
tớnh chin lc, thi c v phi ỳng n. Trong cỏc chớnh sỏch ca Chớnh Ph
a ra cú chớnh sỏch v gii quyt vic lm v xoỏ úi gim nghốo. õy l
chớnh sỏch cú nh hng n vn gii quyt vic lm v to vic lm cho

tng lp dõn c cú thu nhp di mc trung bỡnh h cú th thoỏt ra khi
cnh tỳng thiu. Chớnh sỏch ú cng tỏc ng n cụng tỏc xut khu lao ng
ca quc gia, a c nhiu ngi dõn i lm vic nc ngoi hn, khuyn
khớch u ói v to iu kin cho ngi lao ng cú th tng thu nhp cho cỏ
nhõn v gia ỡnh h t nhng cụng vic nc ngoi hn, lm c iu ú
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-5-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
thỡ phi phi kt hp vi cỏc chớnh sỏch khỏc nh chớnh sỏch o to ngh cho
ngi lao ng, o to ting nc ngoi trc khi i xut khu lao ng,
chớnh sỏch cho vay vn i vi lao ng ang cú nhu cu i lao ng nhng
khụng tin t cc cho cụng ty, iu ny ó tng nhu cu cho ngi
nghốo cú tin i lm vic nc ngoi.
S phi kt hp gia chớnh sỏch ca nc a lao ng sang v nc
nhn lao ng vo l mt iu rt quan trng trong cụng tỏc xut khu lao ng
v nhp khu lao ng ca cỏc quc gia.
1.1.3 c im ca xut khu lao ng
a. Xut khu lao ng l mt hot ng kinh t khụng th tỏch ri khi s
phỏt trin t nc ca nhiu quc gia.
Trong nn kinh t th trng hot ng xut khu lao ng c thc
hờn ch yu trờn c s quan h cung cu sc lao ng. Nú nh l mt phng
thc thc hờn s phõn cụng lao ng quc t. Sc lao ng c coi l hng
hoỏ - mt loi hng hoỏ c bit. Nú chu s tỏc ng v iu tit ca cỏc quy
lut kinh t th trng. Bờn cu phi tớnh toỏn k hiu qu kinh t ca vic
nhp khu lao ng. Vỡ vy bờn cu xỏc nh cht ch s lng, chng loi
lao ng hp lý vi cht lng lao ng cao. Bờn cung cú mong mun xut
c cng nhiu lao ng cng tt. Do vy mun cho hng hoỏ c bit ca
mỡnh chim c u th trờn th trng cu lao ng, bờn cung phi cú s
u t v chun b loi hng hoỏ c bit ny c th trng chp nhn,

phi ỏp ng kp thi v s lng, chng loi vi cht lng cao. Cht lng
lao ng cng cao em li hiu qu cng ln v cng c th trng nc
ngoi chp nhn. Cht lng lao ng cao th hin trỡnh tay ngh phự hp
vi cụng ngh ca nc tip nhn lao ng, th lc tt, cú ngoi ng, c
trang b y kin thc lm vic theo tỏc phong cụng nghip, am hiu lut
phỏp v phong tc tp quỏn ca nc s dng lao ng thớch ng nhanh
chúng vi mụi trng lao ng mi.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-6-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Nh vy, xut khu lao ng cũn l mt gii phỏp quan trng thu hỳt lc
lng lao ng ang tng lờn ca nc xut khu lao ng, thu ngoi t bng
hỡnh thc chuyn tin v nc ca ngi lao ng v mt s li ớch khỏc, c
th:
- i vi Nh nc: Li ớch thu c l khon ngoi t m ngi lao
ng gi v c tớnh thu, l s thu thu nhp m cỏc doanh nghip xut khu
lao ng phi trớch np theo quy nh ca Nh nc, do vy cng nhiu lao
ng i lm vic nc ngoi thỡ ngun ngoi t gi v cng nhiu v cng
lm cho ngun thu thu c ca nh nc cng ln.
- i vi cỏc doanh nghip xut khu lao ng: Li ớch thu c l t cỏc
khon thu phớ mụi gii gii quyt vic lm ngoi nc, phớ o to cho ngi
lao ng trc khi i xut khu.
- i vi ngi lao ng: Li ớch thu c l khon thu nhp m h nhn
c t vic lao ng bờn nc ngoi, khon thu nhp thng cao hn rt
nhiu so vi lao ng trong nc cựng lm cụng vic cú tớnh cht tng t
nhau.
Li ớch ca hot ng xut khu khụng nhng em li cho nc xut
khu lao ng m cũn em li li ớch cho c nc nhp khu lao ng bi nú
bự p cho lng lao ng m cỏc nc ny thiu ht trong quỏ trỡnh phỏt trin kinh

t.
Chớnh vỡ chy theo li ớch m cỏc t chc xut khu lao ng cú giy
phộp xut khu lao ng rt r vi phm cỏc quy nh ca Nh nc, nht l vi
phm trong vic thu cỏc loi phớ dch v, t chc a ngi lao ng i lm
vic trong khi cha tỡm c vic lm ngoi nc lm cho quyn li ca ngi
lao ng b vi phm, b la gt s khin cho vic lm ngoi nc khụng tht s
hp hn ngi lao ng.
Cũn ngi lao ng cng rt d chy theo thu nhp cao dn n vi phm
nhng hp ng ó ký, nh hin tng chõn ngoi di hn chõn trong, hoc
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-7-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
b hp ng ra lm vic bờn ngoi cú thu nhp cao hn lm nh hng n
uy tớn v cỏch nhỡn ca nc tip nhn n lao ng Vit Nam.
T li ớch dn n nhng s vi phm lm nh hng ú, ũi hi Nh
nc khi ban hnh cỏc ch chớnh sỏch phi tớnh toỏn sao cho m bo c
s hi ho li ớch ca cỏc bờn, trong ú phi tht s chỳ ý n li ớch trc tip
ca ngi lao ng.
b. Xut khu lao ng cng l mt hot ng xó hi
Xut khu lao ng hin nay l mt trong nhng gii phỏp quan trng
cho nhng nc ang phỏt trin khụng nhng giỳp gii quyt vic lm, o to
cho ngi lao ng m hn na nú em li ngun ngoi t ln cho cỏc nc
xut khu ỏp ng nhu cu ngoi t phỏt trin kinh t ca cỏc quc gia ang
phỏt trin. Xut khu lao ng l xut khu sc lao ng khụng tỏch ri ngi
lao ng. Do vy mi chớnh sỏch, phỏp lut trong lnh vc ny phi kt hp vi
cỏc chớnh sỏch xó hi: m bo cho h lm vic ỳng hp ng Mt khỏc,
ngi lao ng lm vic nc ngoi l cú thi hn, do vy cn phi cú ch
v cỏc chớnh sỏch s dng ngi lao ng khi h hon thnh hp ng lao ng
nc ngoi v tr v nc.

c. Xut khu lao ng din ra trong mụi trng cch tranh ngy cng gay
gt
Tớnh gay gt trong cnh tranh ca xut khu lao ng xut phỏt t hai
nguyờn nhõn ch yu. Mt l, xut khu lao ng mang li li ớch kinh t khỏ
to ln cho cỏc nc ang cú khú khn v gii quyt vic lm. Do võy, ó buc
cỏc nc xut khu lao ng phi c gng ti a chim lnh th trng ngoi
nc ngha l h phi u t nhiu hn cho chng trỡnh marketing, cho
chng trỡnh o to, tp hun nhm nõng giỏ tr s dng ca sc lao ng. Hai
l, xut khu lao ng din ra trong mụi trng suy gim kinh t khu vc.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-8-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Nhiu nc trc õy thu nhn nhiu lao ng nc ngoi nh Nht Bn, Hn
Quc . Cng ang phi i mt vi t l tht nghip ngy cng gia tng.
Nh vy cỏc chớnh sỏch ca Nh nc cn phi lng trc c tớnh
cht gay gt trong cnh tranh xut khu lao ng cú chng trỡnh di hn
cho marketing, o to ngun lao ng cht lng cao xut khu.
d. Xut khu lao ng l s kt hp hi hũa gia cỏc bờn trong quan h
xut khu lao ng.
Xut khu lao ng thc hin trờn c s hip nh, tha thun nguyờn tc
ca cỏc chớnh ph v trờn c s ca hp ng cung ng lao ng v chuyờn
gia.
Trong c ch th trng v hi nhp kinh t thỡ hu nh ton b hot
ng xut khu lao ng u do cỏc t chc xut khu lao ng thc hin trờn
c s hp ng ó ký. ng thi cỏc t chc xut khu lao ng cng t chu
hon ton trỏch nhim v hiu qu kinh t trong hot ng xut khu lao ng
ca mỡnh.
e. Xut khu lao ng l hot ng y bin i.
Hot ng xut khu lao ng ph thuc rt nhiu vo nc cú nhu cu

nhp khu lao ng, vỡ vy cn phi cú s phõn tớch mt cỏch ton din v
nc cú nhu cu, v s lng hin ti v nhu cu tng lai, v loi hỡnh cụng
vic ch yu cn lao ng nc ngoi hin ti, xu hng nhng loi hỡnh cụng
vic cn s dng lao ng nc ngoi trong thi gian ti. t ú xõy dng
c chng trỡnh, chớnh sỏch o to, giỏo dc nh hng phự hp, linh hot
ỏp ng c nhu cu ca nc tip nhn khi cn l cú k c lao ng cú k
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-9-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
thut cao. Ch cú nh vy mi chim lnh c th trng nhp khu lao ng
trờn th gii trong thi gian ti.
f. Hot ng xut khu lao ng c trin khai tt c cỏc nc
Cỏc nc trờn th gii k c cỏc nc phỏt trin cng nh cỏc nc kộm
phỏt trin u tham gia chng trỡnh xut khu lao ng. i vi cỏc nc phỏt
trin h xut khu lao ng cht xỏm cú k thut cao. Cũn i vi cỏc nc
kộm phỏt trin, h xut khu lao ng d tha, trỡnh tay ngh, k thut thp
nhm gii quyt vic lm, ci thin iu kin sng cho gia ỡnh h. Nh vy
xut khu lao ng úng vai trũ quan trng trong s nghip phỏt trin ca mi
nc. Trc ht xut khu lao ng gúp phn gii quyt vic lm, tit kim
c chi phớ u t to vic lm trong nc, iu ny c bit quan trng i
vi cỏc nc kộm phỏt trin, d tha lao ng gúp phn thu ngoi t v cho t
nc, o to v chuyn giao cụng ngh t cỏc nc phỏt trin sang cỏc nc
kộm phỏt trin v cui cựng l phỏt trin quan h hp tỏc, giao lu vn húa v
hi nhp quc t.
1.1.4 Phõn loi hot ng xut khu lao ng
(cỏc hỡnh thc xut khu lao ng)
a. Phõn loi theo a lý biờn gii gia cỏc quc gia:
- Xut khu lao ng ra nc ngoi.
Hỡnh thc ny l hỡnh thc a ngi lao ng ra nc ngoi thụng qua

cỏc hp ng lao ng ó ký vi ch s dng lao ng bờn nc ngoi. Theo
ú ngi lao ng phi sang tn bờn ú lm vic. Hỡnh thc ny ch yu i
bng hỡnh thc tu nghip sinh v lao ng k thut. Sau khi lm vic ht hn
hp ng thỡ li c tr v nc. Hỡnh thc ny l hỡnh thc ph bin nht.
- Xut khu lao ng ti ch.
Hỡnh thc ny i khụng cn ra ngoi phm vi lónh th nh hỡnh thc
trờn. M ch lm vc trong phm vi lónh th trong nc. Hỡnh thc ny ch yu
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-10-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
hin nay l gia cụng cho nc ngoi: dựng nhõn lc ti ch gia cụng ch
bin sn phm, bỏn thnh phm theo yờu cu ca nc ngoi to m cụng
vic lm ngay trong nc, tng t trng xut khu cỏc sn phm thụng qua cỏc
hp ng vi nc ngoi. Xut khu lao ng tai ch hin nay rt ph bin, thu
hỳt c mt lng ln lao ng trong nc c bit l trong khu vc FDI,v
cỏc khu vc sn xut hng ti xut khu, do võy chớnh ph cn cú nhng bin
phỏp tớch cc hn thu hỳt u t trc tip hoc giỏn tip ca nc ngoi
nhm phỏt trin sn xut trong nc gii quyt vic lm cho ngi lao ng.
Phỏt trin cỏc mt hng cú th mnh v xut khu nh thc phm xut khu,
ch bin, th cụng m ngh, cỏc lng ngh truyn thng
b. Phõn loi theo vn bn phỏp lut ca Nh nc
- Hỡnh thc i tp th do cỏc doanh nghip t chc di cỏc hỡnh thc
nhn thu xõy dng cụng trỡnh cụng nghip, nụng nghip, thu li, dõn
dng nc ngoi.
Hỡnh thc ny c thc hin thụng qua cỏc nh thu ca ta thng thu
xõy dng nc ngoi, th hin bng vic m phỏn, kớ kt v cỏc iu khon
m cỏc bờn ng ý, ca cỏc nh thu nc ta vi cỏc n v, t chc ca nc
t chc u thu. Sau khi ó tho thun trong ú cú vn a ngi lao ng
ca nc ta( ch yu l cụng nhõn lnh ngh, cỏn b k thut v cỏn b qun

lý) sang nc nhn thu lm vic v cỏc iu kin nh: n , sinh hot, lm
vic, cỏc chi phớ khỏc cú liờn quan n lao ng ca ta thỡ chỳng ta s tin hnh
thc hin hp ng. Phớa ta ch yu a ngi sang lm vic cũn mỏy múc
thit b, nguyờn vt liu u do phớa bn cung cp. Sau khi bn giao, hp
ng kt thỳc hp ng thỡ ngi lao ng phi v nc.
Hỡnh thc ny cú mt s u im sau:
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-11-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Do vic iu hnh v thc hin d ỏn ch yu l ngi ca ta lm do
vy ớt xy ra hin tng bt ng ngụn ng trong quỏ trỡnh lm vic,
nõng cao c nng xut lao ng
a ngi lao ụng i nhn thu xõy dng nc ngoi to iu kin
cho ngi lao ng c rốn luyn, nõng cao trỡnh tay ngh, tip thu
trỡnh qun lý tiờn tin trờn th gii, nõng cao kh nng cnh tranh trờn
trng quc t. Thụng qua nhn thu khoỏn xõy dng cũn gúp phn tng
cng hiu bit ln nhau gia lao ng vit nam vi lao ng quc t.
Kt thỳc quỏ trỡnh lao ng ti nc ngoi, sau khi v nc thỡ õy cũn
l lc lng lao ng cú trỡnh tay ngh v qun lý cao ỏp ng cho
quỏ trỡnh cụng nghip hoỏ hin i hoỏ t nc.
Túm li: hỡnh thc nhn thu ny tuy cũn mi so vi iu kin ca nc
ta nhng nú ó m ra mt trin vng ln cho cỏc doanh nghip nhn thu Vit
Nam tham gia vo th trng thu khoỏn quc t y tim nng.
- Thụng qua cỏc doanh nghip cú giy phộp XKL c phộp a ngi
lao ng i lm vic nc ngoi.
õy l hỡnh thc ph bin nht hin nay. Hỡnh thc ny c thc hin
thụng qua cỏc doanh nghip hot ng chuyờn v xut khu lao ng, hoc
c b sung thờm chc nng xut khu lao ng. Cỏc doanh nghip ny tỡm
kim th trng lao ng v kớ kt vi cỏc t chc, n v cú nhu cu s dng

lao ng nc ngoi. Sau ú h quay li th trng lao ng trong nc tin
hnh tuyn chn, o to theo yờu cu ca phớa tip nhn ri gi sang cho h.
Cỏc doanh nghip ca ta khụng trc tip qun lý nhng i tng lao ng
ny, m l cỏc n v tip nhn, ngi lao ng phi lm vic cho cỏc i
tng tip nhn h v chu s qun lớ ca h. Ngi lao ng i theo hỡnh thc
ny lm vic mt s lnh vc ch yu sau:
Lao ng lm vic trờn bin (thuyn viờn): õy l loi lao ng cú
cng lm vic cao, tim n nhiu yu t ri ro ln t lỳc ri bn n
lỳc tu v. Do vy, cụng vic ny ũi hi thuyn viờn phi cú th lc tt,
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-12-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
chu c súng giú, cú tay ngh v kinh nghim, cú tỏc phong sn xut
cụng nghip, cú vn ngoi ng khỏ thc hin chun xỏc mnh lnh
ca thuyn trng.
Th xõy dng: l loi lao ng nng nhc, phn ln thi gian lao ng
din ra ngoi tri. Cụng ngh xõy dng v mỏy múc m cú lao ng viy
nam n lm vic khỏ hin i, cỏc khõu ca quỏ trỡnh lm vic c
chuyờn mụn hoỏ cao, t chc thi cụng trờn cụng trng rt khoa hc v
cht ch, k lut lao ng nghiờm khc, tuy nhiờn tin cụng li khụng cao
bỡnh quõn 250USD/ngi/thỏng v cú xu hng ngy cng gim
Cụng nhõn nh mỏy: ch yu l cỏc loi th lm vic trong cỏc nh mỏy
cú trỡnh t ng v chuyờn mụn hoỏ cao, cỏc cụng nhõn trong quỏ
trỡnh sn xut c b trớ ht sc cht ch, ũi hi ngi lao ng phi
cú sc bn b chu ng cng lao ng cao, tinh thụng ngh
nghip v ý thc k lut cao ho nhp vi cụng nhõn cỏc nc khỏc.
Phn ln s lao ng ny c ch s dng tuyn chn trc tip vi quy
trỡnh cht ch. Thu nhp bỡnh quõn ca loi lao ng ny vo khong 500
- 600USD/ngi/thỏng.

Lao ng giỳp vic gia ỡnh: õy l cụng vic ht sc dc thự, ũi hi
ngi lao ng phi cú ngoi ng tt giao tip hng ngy vi i
tng phc v, phi s dng thnh tho cỏc dng c sinh hot, ngoi ra
phi trung thc v tn tu vi cụng vic.
- Hỡnh thc i lm vic theo hp ng lao ng do cỏ nhõn ký vi ngi
s dng lao ng nc ngoi. Hỡnh thc ny c thc hin thụng qua
mt s cỏch sau:
Phớa cú nhu cu s dng lao ng trc tip sang nc cú nhu cu xut
khu lao ng v kớ kt trc tip vi ngi lao ng ca ta.
i sang nc ngoi lm vic theo s gii thiu ca ngi quen ang
sinh sng nc ú.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-13-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Hỡnh thc ny nc ta hin nay cũn ớt ph bin, s lng i khụng
nhiu.
1.1.5 Nhng yu t nh hng n cu v lao ng xut khu
a. Vn hoỏ v con ngi
Th trng i vi lao ng xut khu l s kt hp ca con ngi v
nn vn hoỏ ca th trng ú. Mt s th trng lao ng cú th to ra rt
nhiu c hi i vi mt loi vic lm cho lao ng nc ngoi do tớch cht
riờng cú ca th trng y hoc n thun ch vỡ th trng ú khụng cú lc
lng lao ng cú kh nng m nhn cụng vic ú. Vớ d: nhiu nc phỏt
trin chõu u, nhu cu v y tỏ l tt yu gn lin vi tớnh cht ca cu trỳc dõn
s gi ca khu vc ny, trong khi ú Trung ụng, ngi ta ớt cú ý nh thuờ n
y tỏ chm súc mt bnh nhõn nam. Ti nhng xó hi m ph n tham gia tớch
cc vo lc lng lao ng hoc u tranh khng nh quyn bỡnh ng v
vic lm, thu nhp, trỡnh v a v trong xó hi, nhu cu v ngi giỳp vic
gia ỡnh, trụng tr v chm súc ngi gi cng cao hn (i Loan l mt vớ

d). Bờn cnh ú, khu vc 3D (Khú khn, khụng v sinh, khụng an ton) ti
nhiu nc phỏt trin v nc cú nn cụng nghip mi luụn cú nhu cu v lao
ng nc ngoi.
Mt yu t khụng kộm phn quan trng i vi vic tip nhn lao ng
nc ngoi chớnh l nn vn hoỏ ca quc gia tip nhn. Thc cht cỏc chớnh
sỏch i vi lao ng nc ngoi ca bt k quc gia no cng hm cha s
bo tn v gỡn gi nhng giỏ tr vn hoỏ ca quc gia ú. Vỡ vy, mt quc gia
s cú ch trng u ói hn i vi lao ng n t cỏc nc cú nn vn hoỏ
tng t (v tụn giỏo, phong tc tp quỏn, v ngụn ng).
b. iu kin kinh t
Nu lc lng lao ng trong mt nn kinh t khụng ỏp ng c tc
tng trng ca nn kinh t ú thi nn kinh t ú phi tip nhn lao ng
nc ngoi vo lm vic. S thiu ht lao ng khụng phi bao gi cng do
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-14-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
thiu dõn s m cũn do khụng cú k nng cn thit m nhn cụng vic
hoc do lao ng bn a khụng chp nhn lm cụng vic ú. Cựng vi s phỏt
trin ca nn kinh t, nhu cu lao ng dch v tng cao so vi khu vc sn
xut nờn xu hng s dng lao ng dch v nc ngoi gia tng nhiu nc.
Ngoi ra, nhu cu s quan, thuyn viờn trờn cỏc tu vn ti cú xu hng gia
tng v mc tng lc lng s quan cú t l cao hn lc lng thuyn viờn vn
ti.
Th trng lao ng l mt b phn khụng tỏch ri ca chu k kinh t. Vỡ
th, s tng trng hay suy thoỏi, khng hong hay hi phc ca mt nn kinh
t cng gúp phn quan trng to ra cụng n vic lm cho ngi lao ng.
Cui cựng, giai on tỏi thit sau mt thm ho v kinh t luụn l mt c
hi cho nhng ngi tỡm vic. Cú th nờu ra õy mt s vớ d nh giai on tỏi
thit sau cuc chin vựng Vnh, trn ng t ti i Loan nm 1999 l nhng

c hi lao ng Vit Nam cú th tham gia vo quỏ trỡnh tỏi thit.
c. Trỡnh cụng ngh
Trỡnh cụng ngh ti quc gia tip nhn lao ng luụn l mt nhõn t
quyt nh i vi loi hỡnh v s lng lao ng nc ngoi cú th c vo
lm vic cú thi hn. Do vn i mi cụng ngh, ng dng cỏc tin b khoa
hc k thut, nhiu quc gia cú nhu cu s dng lao ng cú trỡnh chuyờn
mụn cao v gim quy mụ s dng lao ng gin n, trỡnh chuyờn mụn
thp.
Cỏc quc gia cú trỡnh cụng ngh tiờn tin nh c, M, Canada, ỳc,
Nht Bn t lõu ó ỏp dng chớnh sỏch khuyn khớch v u ói nhm thu hỳt
nhng cỏ nhõn cú trỡnh cụng ngh cao.
d. S cnh tranh
S cnh tranh c nhỡn nhn trờn nhiu phng din.
Th nht, i vi lao ng bn a, lao ng nc ngoi l mi e do
i vi cụng n vic lm ca h. Vỡ th, cụng on ti cỏc quc gia tip nhn
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-15-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
lao ng thng to sc ộp i vi Chớnh ph hn ch s lng lao ng
nc ngoi c nhn vo lm vic
Th hai, cnh tranh gia lao ng n t cỏc quc gia khỏc nhau c
ỏnh giỏ thụng qua k nng lao ng - kh nng ỏp ng nhng yờu cu k
thut ti ni lm vic, kh nng thớch nghi v vn hoỏ, kh nng giao tip, s
trung thc Nhng tin b trong lnh vc thụng tin liờn lc, c bit l cụng
ngh thụng tin lm cho nc cú nhu cu tip nhn lao ng v cỏc nc xut
khu lao ng cú kh nng la chn nhanh chúng i tỏc cn tip cn. Bờn
cnh ú, s gia tng nhanh s lng cỏc nc xut khu lao ng trong nhng
nm gn õy, ó to ra s cnh tranh mnh trờn th trng lao ng ngoi nc,
lm gim giỏ nhõn cụng ti nhiu khu vc trong ú mc gim giỏ nhõn cụng

ca lao ng gin n ln hn so vi lao ng chuyờn mụn k thut.
Th ba, s cnh tranh v mc lng cng nh cỏc iu kin lm vic v
thu nhp khỏc.
1.2 Lch s hỡnh thnh v phỏt trin ca hot ng xut khu
lao ng
1.2.1 Lch s hỡnh thnh:
a. Giai on 1: (T gia TK 15 - u TK 20)
Hot ng xut khu lao ng ban u c quan nim l hot ng di
c lao ng quc t, nú c hỡnh thnh v bt u t vic buụn bỏn nụ l.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-16-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
T th k XV n u th k XVIII, ó cú ti 15 triu ngi dõn Chõu
Phi b buc phi ri b quờ hng v b a n lm vic cỏc n in
Braxin, Bc Trung M v Caribe.
Th k XVIII, nhiu quc gia Chõu u ó tin hnh cỏc bin phỏp
hn ch di c ra nc ngoi nhm trỏnh s tht thoỏt nhiu lao ng cn thit
trong nc. Tuy nhiờn n gia th k ny vi s xut hin ca ch ngha trng
thng ó xoỏ b cỏc ro cn v to iu kin cho t do buụn bỏn ng thi
cho c t do di c lao ng quc t.
T gia th k XIX n khi bt u chin tranh Th gii th nht, cỏc
nc Chõu u ó thc s khụng kim xoỏt c tỡnh trng di c lao ng gia
cỏc quc gia. Vic i li gia cỏc quc gia khụng cn phi h chiu v ngi di
c cú th nhn c vic lm cỏc nc n m khụng cn giy phộp, núi
chung l khụng cn thit phi cú cỏc th tc rm r v phc tp nh hin nay.
b. Giai on 2: (TK chin tranh th gii th nht n sau kt thỳc chin
tranh th gii th 2)
Sau Chin tranh th gii th nht vic qun lý lao ng nhp c c s
dng bo v th trng lao ng trong nc khi s cnh tranh ca lao ng

nc ngoi. Thờm vo ú l hai cuc khng hong kinh t nhng nm 1920
1930 gõy ra tht nghip hng lot, do vy trong thi k ny lung di c lao
ng quc t b hn ch do ú m s lng ngi di c gim i rt nhiu so vi
trc ú.
Sau chin tranh th gii th hai, do hu qu tn phỏ ca chin tranh b
li v thờm vo ú l nhu cu xõy dng v phỏt trin li t nc ó buc cỏc
quc gia ni lng cỏc chớnh sỏch hn ch v nhp c v quan tõm hn n lao
ng t nc ngoi. T nhng nm 1950 n u nhng nm 1970, phc v
v ngun nhõn lc cho s nghip cụng nghip hoỏ hin i hoỏ t nc cỏc
quc gia chõu u, h luụn cú nhng chớnh sỏch thu hỳt lao ng t cỏc nc
khỏc n lm vic do vy m ó cú rt nhiu lao ng t cỏc nc Chõu Phi v
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-17-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Chõu ỏ n lm vic trong khu vc ny. Mm mng ca vic xut khu lao
ng ó ra i.
c. Giai on 3: (T 1970 - 1980)
Vo u nhng nm 1970, khi cú s bựng n xõy dng cỏc nc khai
thỏc v ch bin du la vựng Vnh ó gõy ra s thiu ht lao ng nghiờm
trng. Ti õy ó tr thnh trung tõm thu hỳt lao ng nc ngoi (ch yu l
cỏc nc Chõu ỏ). Ch trong mt thi gian ngn ó cú hng chc vn lao ng
t nhiu nc Chõu ỏ n õy lm vic. c tớnh trong nm 1972 cú khong
800.000 lao ng nc ngoi, nm 1975 l 2,8 triu v nm 1985 cú 7,2 triu
lao ng nc ngoi n lm vic trong vựng Vnh vi nhiu ngh khỏc nhau.
Trong nhng nm 1980, kinh t khu vc ụng ỏ tng trng mnh m, thờm
vo ú l s phỏt trin ca 5 nc cú nn kinh t cụng nghip mi (NIC) l
Hng Kụng, Hn Quc, i Loan, Singapore v Malaysia. S tng trng kinh
t mnh m ny ó dn ti s thiu ht lao ng bn a, khu vc ny tr thnh
ni hp dn lao ng nc ngoi. Do vy m ó xut hin hin tng di c t

t cỏc nc Tõy ỏ sang cỏc nc ụng ỏ trong thi k ny. V hot ng di c
lao ng quc t (xut khu lao ng) ó c phỏt trin mnh m trong thi
k ny.
d. Giai on 4: (T 1981 n nay).
Trong thi k ny thỡ nhu cu v lao ng phc v hot ng phỏt
trin t nc c cỏc chớnh ph t ra l mt nhu cu quan trng v cp thit
do vy m hot ng xut khu lao ng c din ra rt mnh m trờn khp
th gii, v mt s th trng ch yu c xut sang l cỏc nc cú nn kinh
t phỏt trin h cú nhu cu v nhõn lc trong cỏc lnh vc nh lao ng gin
n, nguy him, v mt s lao ng cú trỡnh cao (chuyờn gia), cũn nc
xut khu lao ng sang thỡ l cỏc nc cú nn kinh t kộm phỏt trin, cú lng
lao ng tht nghip nhiu...
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-18-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
1.2.2 Quỏ trỡnh hỡnh thnh v phỏt trin ca hot ng
xut khu lao ng Vit Nam
Vit Nam bt u xut khu lao ng i lm vic cú thi hn nc
ngoi t nm 1980. T ú n nay, cựng vi s i mi v c ch qun lý kinh
t chung ca t nc, c ch xut khu lao ng cng ó cú nhiu thay i
phự hp vi tỡnh hỡnh phỏt trin ca t nc v quan h quc t trong tng
thi k. Nhỡn chung hot ng xut khu lao ng ó t c yờu cu c bn
gúp phn tớch cc vo mc tiờu phỏt trin kinh t xó hi ca t nc. Cú th
chia hot ng xut khu lao ng ca Vit Nam thnh cỏc giai on:
a. Giai on thp niờn 1981 - 1990
Thi k ny, lao ng Vit Nam ch yu c a sang cỏc nc Xó hi
ch ngha ụng u bao gm Liờn Xụ (c), cng ho dõn ch c (c), Tip
Khc (c) v Bungari. Mt b phn lao ng vi s lng lao ng khụng nh
c a i lm vic ti I Rc, Libya v a cỏc chuyờn gia i lm vic trong

lnh vc y t, giỏo dc v nụng nghip sang lm vic mt s nc Chõu Phi
nh: An ghờ - ri, ng gụ - la, Mụ - zm bich, Cụng gụ...
i vi cỏc nc Xó hi ch ngha, khi ú nc ta cũn l thnh viờn ca
Hi ng tng tr kinh t (SEV) nờn hot ng xut khu lao ng mang tớnh
cht hp tỏc, giỳp ln nhau: Bn cn lao ng bự p s thiu ht lao
ng trong phỏt trin kinh t t nc, ta cn bn giỳp o to v nõng cao tay
ngh cho ngi lao ng v gii quyt vic lm cho mt b phn ngi lao
ng. Nn kinh t nc ta, c bit l kinh t i ngoi liờn kt cht ch vi cỏc
nc thnh viờn khỏc ca Hi ng tng tr kinh t; c ch kinh t ca nc
ta cng tng t nh c ch ca cỏc nc thnh viờn mang tớnh cht qun lý
tp trung, bao cp. Cỏc nc Irc, Libia v cỏc nc Chõu Phi nhn lao ng
v chuyờn gia Vit Nam cng u cú c ch qun lý kinh t tng t.
Do vy trong thi k ny, hot ng xut khu lao ng da trờn quan h
hp tỏc s dng lao ng gia Vit Nam vi cỏc nc ny thụng qua cỏc hip
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-19-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
nh Chớnh ph, tho thun ngnh vi ngnh. C ch xut khu lao ng theo
mụ hỡnh Nh nc trc tip ký kt v t chc thc hờn a ngi lao ng v
chuyờn gia i lm vic nc ngoi. V s lng lao ng v chuyờn gia Vit
Nam i lm vic nc ngoi trong thi k ny l gn 300.000 ngi, trong
ú: i lao ng 4 nc Xó hi ch ngha (Liờn Xụ c, CHDC c c, Tip
Khc v Bungari) l 244.186 ngi; i lm chuyờn gia cỏc nc Chõu Phi l
7.200 ngi, i lm xõy dng Trung ụng khong 18.000 ngi, ngoi ra
cũn cú 23.713 thc tõp sinh v hc sinh hc ngh ti cỏc nc ụng u ó
chuyn sang lao ng trong nhng nm 80.
Trong mi nm hp tỏc lao ng vi nc ngoi 1980 1990, ta ó thu
c nhng kt qu ỏng k, song cng cũn mt s tn ti do hon cnh lch s
lỳc by gi, do s thiu kinh nghim cng nh cha cú chuyờn mụn nghip v

v y c s vt cht phc v cho cụng tỏc ny.
b. Giai on t 1991 n nay
Cui nhng nm 80, u nhng nm 90, cỏc nc xó hi ch ngha ụng
u tip nhn lao ng ta u xy ra nhng bin ng ln, dn n s thay i
v th ch chớnh tr v c ch kinh t, cỏc nc Chõu Phi ni lao ng v
chuyờn gia ta lm vic cng xy ra khng hong v kinh t, I rc cú chin
tranh... Vỡ vy, phn ln cỏc nc ny u khụng cũn nhu cu tip nhn lao
ng v chuyờn gia ta na hoc nu cú thỡ cng khụng nhn theo c ch c.
Ngi lao ng v chuyờn gia lm vic nhng th trng truyn thng b
buc phi a v nc gõy khú khn trong vic tip nhn v b trớ vic lm cho
h. ng thi trong thi gian ny c ch qun lý kinh t nc ta ang tng
bc chuyn dn sang nn kinh t th trng cú s iu tit ca Nh nc, i
mi c ch hot ng sn xut kinh doanh, tinh gim biờn ch sp xp li lao
ng, ngi lao ng bi dụi d ngy mt nhiu. Do vy, chỳng ta phi i mt
vi t l tht nghip gia tng. Yờu cu cp thit t ra l phi i mi c ch
nh hng xut khu lao ng cho phự hp vi tỡnh hỡnh trong nc v quc
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-20-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
t. Trong giai on ny nc tip nhn lao ng ca ta nhiu nht l Lo. Tng
s l 85.731 ngi t 1992 n nay. Xut khu sang Lo ch yu l di hỡnh
thc u thu cỏc cụng trỡnh xõy dng bờn Lo ri a ngi bờn ny qua thi
cụng trong thi gian ngn xong cụng trỡnh ri li v Vit Nam. Thi k nhiu
nht l thi k 1999 2002, c bit l nm 2002 lao ng ca ta bờn ú lờn ti
9000 ngi. Sau Lo l Hn Quc, õy cng l mt ni tip nhn rt ụng lao
ng xut khu v cỏc tu nghip sinh ca Vit Nam, tng cng lờn ti 39.682
ngi. T nm 2002 tr i cú gim xung so vi cỏc nm trc ch cũn 1190
ngi, khụng ngoi lý do l lao ng ca ta chp hnh ni quy cha tt, tỡnh
trng b trn cũn tip din nhiu, lm mt uy tớn mt s th trng ln ụng

Bc ỏ. Sau l th trng i Loan, mt th trng ha hn nhiu iu cho lao
ng Vit Nam.
1.3 S cn thit phi nõng cao hiu qu xut khu lao ng
1.3.1 S tn ti tt yu khỏch quan ca hot ng xut
khu lao ng trong nn kinh t th trng Vit
Nam
Tht vy, i vi nc ta, s phỏt trin dõn s v lao ng l mt trong
nhng vn kinh t xó hi phc tp v gay gt chng nhng trong giai on
hin nay m cũn trong nhiu nm ti. Vic tng dõn s cng ng ngha vi
vic tng ngun lao ng. Hin nay c tớnh s ngi trong tui lao ng
nc ta l 50,3 triu ngi (61,32% dõn s), mi nm lao ng nc ta tng
trung bỡnh 2,7%. Trong khi ú kh nng gii quyt vic lm trong nc cũn
nhiu hn ch. S vic lm mi c to ra mi ch ỏp ng c cho khong
40% nhu cu. Hin nay, nn kinh t nc ta ang bc vo c ch th trng
do vy t ra cho lao ng Vit Nam rt nhiu nhng thỏch thc trc mt, ú
l s loi thi nhng lao ng khụng cú trỡnh , kh nng lm vic yu kộm.
Do vy m nhng lao ng trỡnh chuyờn mụn yu kộm gii quyt vic
lm cho h l c mt vn khú khn. Chớnh iu ny ó lm t l tht nghip
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-21-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
ca Vit Nam ng mc cao trờn th gii (khong 7 8% - theo tớnh toỏn ca
Liờn Hp Quc) trong ú khu vc thnh th l khong 9 11%. Nu theo ỏnh
giỏ ca th gii, mt nc cú t l tht nghip di 3% l bỡnh thng, 4 7%
l ln, trờn 9% l nguy him thỡ t l tht nghip ca nc ta l ỏng bỏo ng,
c bit l khu vc thnh th. Cũn khu vc nụng thụn t l tht nghip cng
khụng xỏc nh c vỡ khụng th nhn thy ngi lao ng b tht nghip, h
lm vic rt nhiu, lm theo thi v quanh nm v cỏc cụng vic nụng thụn
thỡ c to ra rt nhiu, nhng thu nhp ca h thỡ li rt ớt. Mt khỏc, t

nc ta cũn khú khn v kinh t cha th to c nhiu ch lm vic trong
nc. Chớnh vỡ iu ny ũi hi ng v Nh nc phi cú nhng chớnh sỏch
v dõn s lao ng vic lm khc phc mt s hin tng tht nghip
ny. Trong ú cú chớnh sỏch v xut khu lao ng ra nc ngoi cn phi
c quan tõm thit thc hn cho ngi lao ng nc ta.
1.3.2 Th trng luụn rng m to iu kin cho hot ng
xut khu lao ng phỏt trin
Xu th hi nhp kinh t quc t ó v ang din ra ngy cng mnh m,
quan h hp tỏc gia cỏc quc trờn th gii din ra ht sc sụi ni, quan h hp
tỏc ngy cng c m rng trờn mi lnh vc t kinh t - chớnh tr - vn hoỏ -
xó hi - giỏo dc, to nờn mt th trng rng ln, khụng cũn ch bú hp trong
phm vi mt quc gia na, to iu kin cho ngi lao ng cú nhiu c hi
vic lm v tỡm kim vic lm khụng ch trong phm vi ca quc gia mỡnh m
cũn cú c hi tỡm kim vic lm ra th trng ngoi nc. Xut khu lao ng
trong tỡnh hỡnh hin nay cũn cú ý ngha to ln v nhiu mt i vi cỏc quc
gia c bit l cỏc quc gia ang phỏt trin núi chung v Vit Nam núi riờng.
Tớnh bỡnh quõn giai on 2001 2005, mi nm, Vit Nam mi a
c khong 58.000 lao ng xut khu, so vi yờu cu ca Nh nc (cú
khong 1 triu lao ng lm vic nc ngoi) cng nh nhu cu ca ngi
lao ng thỡ kt qu trờn cũn quỏ thp.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-22-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
Nhn xột chung v th trng cú th thy, mt s nc Chõu ỏ nh Nht
Bn, Hn Quc, i Loan, Malaysia, Lo hin cú s lng ln lao ng Vit
Nam ang lm vic. Nhng nc ny vn cú kh nng tip nhn ngi lao
ng Vit Nam hn na. Th trng Trung ụng v Chõu Phi cng cú nhu cu
v lao ng nc ngoi thụng qua cỏc d ỏn xõy dng.
Ngoi cỏc th trng trờn, nhiu nc Chõu , Chõu M cng ang trong

tỡnh trng thiu lao ng v cng cú nhu cu khỏ ln v lao ng nc ngoi
vo lm vic. Th nhng cỏc nc trong khi EU ch trng s dng lao ng
cht lng cao nờn kh nng tip cn nhng th trng ny ca Vit Nam cũn
hn ch. Hin nay, m ca th trng tim nng ny, Vit Nam ang nghiờn
cu, tỡm hiu ký kt hip nh hp tỏc lao ng.
Theo ỏnh giỏ ca Cc Qun lý Lao ng nc ngoi (B Lao ng
Thng binh v Xó hi), nm 2005, cỏc th trng lao ng truyn thng ca
Vit Nam vn tip tc c cng c v duy trỡ, ng thi ó phỏt trin thờm
c mt s th trng mi nh M, Australia, Trung ụng v mt s nc
Chõu u.
1.3.3 Vai trũ ca hot ng xut khu lao ng trong to
vic lm
Nc ta bt u a chuyờn gia v lao ng ra nc ngoi lm vic (sau
õy gi l xut khu lao ng) t nm 1980. T ú n nay, hot ng xut
khu lao ng ó cú nhng úng gúp tớch cc vo cụng tỏc gii quyt vic lm
ca t nc. Tớnh tng cng t nm 1980 n nay chỳng ta ó a c
khong 7.40.000 lao ng v chuyờn gia i lm vic nc ngoi, c th nh
sau:
Thi k hp tỏc lao ng v chuyờn gia vi cỏc nc Xó hi ch ngha
c ụng u, mt s nc Trung ụng v Chõu Phi: 295.099 ngi; Thi
k 1991 2000:121.752 ngi; T 2001 n nay 323.000 ngi.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-23-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
ỏng chỳ ý l tớnh t nm 1991 (khi ta chuyn c ch xut khu lao ng
v chuyờn gia t c ch k hoch hoỏ tp trung sang c ch th trng) thỡ
trong 5 nm gn õy hot ụng xut khu lao ng v chuyờn gia ó cú nhng
bc phỏt trin t phỏ. Trong 5 nm qua, ta ó a gn gp ụi s lng lao
ng v chuyờn gia i lm vic nc ngoi so vi 10 nm trc ú.

Nh vy, hot ng xut khu lao ng ca nc ta l mt hot ng
quan trng trong cụng tỏc gii quyt vic lm nc ta, nú gúp phn vo gim
tht nghip trong nc, lm gia tng ngun ngoi t cho t nc v nõng cao
thu nhp cho ngi lao ng. Do vy m nõng cao hiu qu xut khu lao ng
l mt vic lm cn thit trong nn kinh t ca nc ta hin nay.
1.4 Mt s quy nh chung ca Chớnh ph v hot ng xut
khu lao ng (Theo ngh nh 152/1999/N - CP)
1.4.1 Quyn v ngha v ca ngi lao ng Vit Nam i
lm vic cú thi hn nc ngoi
- c cung cp cỏc thụng tin v chớnh sỏch, phỏp lut v xut khu lao
ng; cỏc thụng tin v tiờu chun v iu kin tuyn dng, thi hn hp
ng, loi cụng vic s lm v ni lm vic, iu kin lm vic v sinh
hot, tin lng, tin lm thờm gi, ph cp khỏc (nu cú), ch bo
him v nhng thụng tin cn thit khỏc theo hp ng cung ng lao
ng.
- c o to - giỏo dc nh hng v cp chng ch; úng hc phớ theo
quy nh ca phỏp lut.
- Ký hp ng i lm vic nc ngoi vi cỏc doanh nghip xut khu
lao ng, ký hp ng lao ng vi ngi s dng lao ng nc ngoi;
thc hin ỳng cỏc hp ng ó ký v ni quy ni lm vic, ni .
Khụng c t ý b hp ng hoc t chc, lụi kộo ngi khỏc b hp
ng lao ng.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-24-
chuyên đề tốt nghiệp Một số giải pháp cho công tác XKLĐ ở tỉnh Bắc
Ninh
- c bo m cỏc quyn li trong hp ng ó ký theo quy nh ca
phỏp lut Vit Nam v phỏp lut nc s ti. c c quan i din Vit
Nam nc ngoi bo h v lónh s, t phỏp.
- Tuõn th phỏp lut Vit Nam v phỏp lut nc s ti, tụn trng phong

tc tp quỏn v cú quan h tt vi nhõn dõn nc s ti. Chp hnh
nghiờm chnh cỏc quy nh ca Nh nc v qun lý cụng dõn Vit Nam
nc ngoi.
- Np phớ dch v xut khu lao ng cho doanh nghip xut khu lao
ng: Khụng quỏ 01 thỏng lng theo hp ng cho mt nm lm vic.
Riờng i vi s quan v thuyn viờn lm vic trờn tu vn ti bin
khụng quỏ 1,5 thỏng lng theo hp ng cho mt nm lm vic;
- Np tin t cc (nu cú) v thc hin tha thun ký qu hoc bo lónh
cho doanh nghip xut khu lao ng bo m vic thc hin hp
ng i lm vic nc ngoi.
- Np thu thu nhp theo quy nh ca phỏp lut ca Vit Nam v phỏp
lut nc s ti.
- Tham gia ch Bo him xó hi theo quy nh hin hnh ca phỏp lut
Vit Nam.
- c chuyn v nc thu nhp bng ngoi t v thit b, nguyờn liu
theo quy nh ca phỏp lut Vit Nam.
- Khiu ni, t cỏo, khi kin vi cỏc c quan Nh nc cú thm quyn v
nhng vi phm ca doanh nghip xut khu lao ng; khiu ni vi cỏc
c quan cú thm quyn ca nc s ti v nhng vi phm ca ngi s
dng lao ng.
- Bi thng thit hi cho doanh nghip xut khu lao ng v b x lý do
vi phm hp ng theo quy nh ca phỏp lut.
- c bi thng thit hi do doanh nghip xut khu lao ng vi phm
hp ng theo quy nh ca phỏp lut.
Nguyễn Thị Hằng - Kinh tế lao động44 Kinh tế lao động và dân số - Đại học KTQD
-25-