TIỂU LUẬN: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC THANH NIÊN doc

1











TIỂU LUẬN



TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
GIÁO DỤC THANH NIÊN

2


A.ĐẶT VẤN ĐỀ

1 – Lý do chọn đề tài
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng
quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực,
đảm nhiệm những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo.
Trong quá trình lãnh đạo đất nước, Đảng ta luôn đề cao vai trò, vị trí của thanh
niên, xác định thanh niên là lực lượng xung kích cách mạng, Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng; công tác thanh niên là vấn
đề sống còn của dân tộc. Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban
Chấp hành Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá ra đời, một lần nữa
khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng ta đối với công tác thanh niên. Vì thế
công tác giáo dục thanh niên là vô cùng quan trọng, và nhóm 8 chúng em thấy
việc tìm hiểu về những chủ trương của nhà nước về giáo dục thanh niên, và
những vấn đề liên quan là rất bổ ích, vì thế nhóm em xin chọn đề tài tư tưởng Hồ

Chí Minh về giáo dục thanh niên để có thể hiểu thêm về thanh niên trong tư
tưởng của Bác.
2 – Mục đích nghiên cứu
Tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung và tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh
niên và giáo dục thanh niên nói riêng rất rộng lớn và sâu sắc. Học tập và nghiên
cứu tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc nhìn nhận, đánh giá vai trò, vị trí và khả


3

năng cách mạng to lớn của thanh niên vẫn là đòi hỏi cấp thiết trong sự nghiệp
đổi mới đất nước ngày nay.
3 – Đối tượng nghiên cứu
Trong thực tiễn cách mạng, cùng với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng ta, dân tộc
ta và nhân dân ta. Chính vì vậy, việc giáo dục Tư tưởng Hồ Chí Minh ở các học
viện, nhà trường trong xã hội có vai trò to lớn đối với sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.
Nhận thức đúng đắn về đối tượng môn Tư tưởng Hồ Chí Minh chính là
một trong những điều kiện, yêu cầu cơ bản nhất để nâng cao chất lượng công tác
giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh, có quan hệ chặt chẽ, hữu cơ với việc xác định
nhiệm vụ, nội dung, phương pháp môn học này.
Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của môn Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ
thống Tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là hệ thống tri thức mang tính qui luật về đối
tượng, đòi hỏi phải có thời gian mới có điều kiện xác lập được một cách đầy đủ
và chính xác. Tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ được phản ánh trong văn kiện,
tác phẩm của Người mà còn được quán triệt trong mọi chủ trương, đường lối của
Đảng và Nhà nước ta do Người đứng đầu, trong toàn bộ cuộc đời và sự nghiệp
Cách mạng mà Người để lại cho chúng ta. Những nội dung đó đều phải được
xem là đối tượng nghiên cứu của bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh .

B. NỘI DUNG
I – KHÁI NIỆM TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH


4

Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về
những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ cách mạng dân tộc dân chủ
nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa; là kết quả của sự vận dụng sáng tạo
và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam; đồng thời
là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải
phóng giai cấp và giải phóng con người.
Tư tưởng Hồ Chí Minh chính là cách vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-
Lênin trong điều kiện cụ thể của Việt Nam, và trong thực tế Tư tưởng Hồ Chí
Minh đã trở thành một tài sản tinh thần quý báu của Đảng Cộng Sản Việt Nam
và của dân tộc Việt Nam.
II – NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC
THANH NIÊN
1 - Vai trò của thanh niên đối với xã hội.
Tháng 01/1946, trong thư gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã viết: "Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi
trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”, tuổi trẻ là lực lượng quyết định vận mệnh
của dân tộc, sự phát triển của đất nước. Người sớm phát hiện được và tin tưởng ở
tiềm năng, sức mạnh to lớn của thế hệ trẻ trong cuộc đấu tranh cách mạng và sự
phát triển xã hội. Người nhận thấy tuổi trẻ Việt Nam là lực lượng đông đảo, hùng
hậu, dũng cảm; có những ưu thế nổi trội: trẻ, khoẻ, chiếm số đông trong xã hội,
hăng hái nhiệt tình, nhanh nhạy trong tiếp thu cái mới. Thế hệ trẻ tiêu biểu cho
sức sống, sức phát triển của dân tộc, nếu được chăm sóc, rèn luyện có thể đóng
vai trò quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Nhưng, Người cũng nhận
thấy, trong quá trình thống trị Đông Dương và Việt Nam, thực dân Pháp đã thực

hiện chính sách ngu dân, áp đặt nền văn hoá nô dịch đã làm tàn tạ, mê muội thế


5

hệ trẻ Việt Nam. Đó là điều hết sức nguy hiểm. Vì thế, trong tác phẩm nổi tiếng
Bản án chế độ thực dân Pháp, xuất bản năm 1925, Người đã viết: "Hỡi Đông
Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của
Người không sớm hồi sinh." Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra rằng, chỉ có thể dành
độc lập dân tộc khi giác ngộ được quần chúng nhân dân, mà trước hết là thức
tỉnh, giác ngộ thanh niên, hướng cuộc đấu tranh của họ đi đúng quỹ đạo của cách
mạng vô sản, từ đó thức tỉnh dân tộc. Tư tưởng này, trước đó nhà yêu nước Phan
Bội Châu cũng đã đề xướng và thực hiện, nhưng con đường mà nhà cách mạng
tiền bối hướng cho họ đi không phải là con đường cách mạng vô sản.
Bằng các hoạt động tích cực và hiệu quả, Hội Việt Nam cách mạng thanh
niên đã nhanh chóng phát triển thành một lực lượng chính trị độc lập, giác ngộ
được nhiều người yêu nước đi theo đường lối của Nguyễn Ái Quốc, góp phần
đưa phong trào công - nông phát triển. Hội Việt Nam cách mạng thanh niên trở
thành tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam. Được tin tưởng và được đào tạo,
giáo dục, thanh niên thực sự đã trở thành lực lượng quan trọng trong sự nghiệp
đấu tranh giải phóng dân tộc, trở thành đội ngũ dự bị của Đảng Cộng sản Việt
Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng sớm thấy được sức mạnh của tuổi trẻ trong sự
nghiệp xây dựng đất nước. Ngay trong ngày khai trường đầu tiên của nước Việt
Nam dân chủ cộng hoà, tháng 9 năm 1945, Hồ Chí Minh đã tin tưởng gửi gắm
vào thế hệ trẻ, rằng tương lai của non sông Việt Nam phụ thuộc “một phần lớn ở
công học tập của các em”.
Tháng 8 năm 1947, Người lại khẳng định: "Thanh niên là người chủ tương
lai của nước nhà Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do

6

các thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện
tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị
cho cái tương lai đó". "Thanh niên ta rất hăng hái. Ta biết tập hợp lòng hăng hái
đó lại và dìu dắt đúng đắn thì thanh niên sẽ thành một lực lượng rất mạnh mẽ".
Người cũng chỉ rõ, hạt nhân để tập hợp thanh niên, giáo dục thanh niên là
Đoàn thanh niên Cộng sản, vì thế Người rất quan tâm đến việc thành lập Đoàn
thanh niên Cộng sản. Và chỉ một năm sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời,
Đoàn thanh niên Cộng sản đã được thành lập. Về chức năng, nhiệm vụ của
Đoàn, Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Đoàn thanh niên là cánh tay và đội hậu bị của
Đảng, là người phụ trách dìu dắt nhi đồng". Để thực hiện tốt nhiệm vụ trên,
Đoàn thanh niên cần phải thường xuyên quan tâm công tác xây dựng Đoàn vững
mạnh, Đoàn phải tìm ra nhiều phương thức hoạt động để tổ chức, tập hợp rộng
rãi thanh niên. Đảng phải chăm lo giáo dục cho họ, đào tạo họ trở thành người kế
thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2 – Vai trò của giáo dục
Hồ Chí Minh đã từng nói: “Thiện ác vốn chẳng phải là bản tính cố hữu,
phần lớn đều do giáo dục mà nên”. Người muốn nhấn mạnh đến vai trò của giáo
dục trong việc hình thành phẩm chất nhân cách con người, “thiện”, “ác” không
phải là bản chất sẵn có của con người mà chủ yếu là do quá trình giáo dục hình
thành nên.
Không những thế, giáo dục còn góp phần đắc lực vào công cuộc đổi bảo
vệ và xây dựng đất nước. Người kêu gọi: “Quốc dân Việt Nam! muốn giữ vững
nền độc lập, muốn làm cho dân mạnh nước giàu, mọi người Việt Nam…phải có


7

kiến thức mới, để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà và trước hết
phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ”.

3 – Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên
Là một lãnh tụ vĩ đại, có tầm nhìn xa trông rộng, hơn ai hết, Người thấu
hiểu vai trò vô cùng to lớn của lực lượng thanh niên trong sự nghiệp cách mạng,
trong công cuộc bảo vệ, xây dựng, kiến thiết nước nhà.
Để phát huy vai trò và sức mạnh của tuổi trẻ thì phải tiến hành giáo dục
thanh niên một cách toàn diện và chu đáo. Hiểu sâu sắc tầm quan trọng của vấn
đề này, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã hết sức quan tâm dìu dắt thế hệ trẻ. Ngay từ những ngày đầu bôn ba cứu
nước, để tập hợp, giáo dục và giác ngộ cách mạng cho thanh niên, Người đã lập
ra tổ chức Việt Nam Thanh niên cách mạng đồng chí hội. Trước lúc đi xa, trong
"Di chúc” thiêng liêng, Người còn ân cần căn dặn: "Đoàn viên và thanh niên ta
nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí
tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ
thành những người thừa kế xây đựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên".
Trong số những vấn đề cần giáo dục cho thanh niên, Hồ Chí Minh đặt lên
hàng đầu vấn đề giáo dục tinh thần yêu nước. Trong năm điều Người dạy thiếu
niên và nhi đồng, điều thứ nhất là: “Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào", đối với thanh
niên, "Trước hết phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân. Phải có tinh thần dân tộc vững
chắc và tinh thần quốc tế đúng đắn”. Tinh thần yêu nước là vốn quý, là sức
mạnh to lớn giúp dân tộc ta đứng vững trước những thử thách nghiệt ngã trong
lịch sử. Nó được hun đúc từ bao đời và đã trở thành sức mạnh Việt Nam, biểu


8

tượng Việt Nam. Ngày nay, trong thời đại Hồ Chí Minh, hơn bao giờ hết, tinh
thần ấy cần được đề cao và khơi dậy một cách mạnh mẽ để đưa chúng ta vượt

qua đói nghèo, tụt hậu. Có thể khẳng định rằng, giáo dục tinh thần yêu nước cho
thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh là việc làm đặc biệt quan trọng trong bối
cảnh hiện nay, nó tiếp thêm nguồn sức mạnh, trí sáng tạo cho hàng triệu thanh
niên đang ngày đêm chiến đấu, lao động, cống hiến trên mọi lĩnh vực vì sự vững
bền của đất nước, cho sự thăng hoa của dân tộc, cho dáng đứng Việt Nam tạc sâu
vào thiên niên kỷ.

Trong công cuộc giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ cho đất nước, Hồ Chí
Minh nhấn mạnh đến nguyên tắc giáo dục toàn diện. Người cho rằng, "Nhà nước
chú trọng đặc biệt việc giáo dục thanh niên về đức dục, trí dục và thể dục". Một
con người có trí tuệ và nhân cách phát triển lệch lạc không thể là một người chủ
xứng đáng của đất nước, của Tổ quốc. Vấn đề giáo dục toàn diện là một vấn đề
hết sức quan trọng. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, thanh niên là người chủ tương
lai của nước nhà, vì vậy, ngay từ hiện tại, "… thanh niên phải chuẩn bị làm
người chủ nước nhà. Muốn thế phải ra sức học tập chính trị, kỹ thuật, văn hóa,
trước hết phải rèn luyện và thấm nhuần tư tưởng xã hội chủ nghĩa, gột rửa cá
nhân chủ nghĩa…". Đúng như tư tưởng của Người, để hoàn thành tốt vai trò
người chủ nước nhà, thanh niên phải được giáo dục, đào tạo một cách chu đáo,
phải được chuẩn bị đầy đủ các hành trang cần thiết nhất. Trước hết, họ phải là
những con người gương mẫu về đạo đức, có ý thức đạo đức hoàn thiện, đầy đủ,
đồng thời, có thể chất cường tráng, mạnh mẽ. Có như thế họ mới có thể vượt qua
được những khó khăn, thử thách, mới làm tròn được những nhiệm vụ vẻ vang
nhưng cũng rất nặng nề mà Đảng, dân tộc và nhân dân giao phó. Đặc biệt, họ
phải là những người có trí tuệ cao, thông minh, sáng tạo, có ý chí khám phá, tìm


9

tòi "dám nghĩ, dám làm", biết vận dụng những thành quả của khoa học - công
nghệ hiện đại vào thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Để trở thành những con người phát triển hài hoà và toàn diện, con đường
duy nhất của thanh niên là không ngừng ra sức phấn đấu, rèn luyện, học tập trên
tất cả các lĩnh vực, "phải ra sức học tập chính trị, kỹ thuật, văn hoá, phải thấm
nhuần tư tưởng xã hội chủ nghĩa". Điều đó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhất
là trong điều kiện toàn cầu hoá và sự bùng nổ của cách mạng khoa học - công
nghệ hiện đại. Thanh niên Việt Nam phải biết vươn lên làm chủ những công
nghệ tiên tiến nhất, để rút ngắn khoảng cách với những quốc gia phát triển. Thực
tế cho thấy, rất nhiều thanh niên đã và đang xứng đáng với lời dạy đó của Người.
Những thắng lợi vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam trong các cuộc thi quốc tế, trong
học tập, sản xuất và kinh doanh,… đã chứng minh vai trò và năng lực của các thế
hệ thanh niên trong công cuộc xây dựng đất nước. Tuy nhiên, tuổi trẻ ngày nay
cần phải làm được nhiều hơn thế, cần phải tiếp tục phấn đấu và rèn luyện. Trên
nhiều lĩnh vực, chúng ta còn tụt hậu, có khoảng cách quá xa so với các nước phát
triển trong khu vực và trên thế giới. Nhiệm vụ của thanh niên là phải góp phần
thu hẹp, san bằng khoảng cách đó. Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng việc giáo dục
đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ. Người chỉ rõ: "Thanh niên phải luôn luôn rèn
luyện đạo đức cách mạng. Đạo đức cách mạng có thể tóm tắt trong mấy điểm:
 Trung thành: Trọn đời trung thành với sự nghiệp cách mạng, với Tổ quốc,
với Đảng, với giai cấp.
 Dũng cảm: Không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện: "Đâu cần thanh niên
có, việc gì khó thanh niên làm", "gian khổ thì đi trước, hưởng thụ sau mọi
người".


10

 Khiêm tốn: Không nên tự cho mình là tài giỏi, không khoe công, không tự
phụ.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ
sáng tạo, cần phải có chí khí hăng hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi khó khăn,

gian khổ để tiến mãi không ngừng". Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, người thanh
niên cũng phải sống xứng đáng với truyền thống vẻ vang của dân tộc. Trong bối
cảnh hội nhập và mở cửa hiện nay, đất nước đang đứng trước những thời cơ và
những thử thách lớn lao, hơn bao giờ hết, vai trò và trách nhiệm của thanh niên,
của tuổi trẻ lại càng vinh dự và nặng nề. Tương lai của đất nước, của dân tộc
đang nằm trong tay thế hệ trẻ. Chúng ta có thể sánh vai với các cường quốc năm
châu được hay không? Chúng ta có thể đi tắt, đón đầu thời đại được hay không?
Chúng ta có thể vượt ra khỏi đói nghèo, tụt hậu để trở thành một quốc gia giàu
có, vững mạnh, phát triển về mọi mặt được hay không? Tất cả đang trông chờ
vào ý chí, nghị lực và bản lĩnh của tuổi trẻ, tất cả đang được quyết định bởi
những việc làm, những hành động cụ thể của tuổi trẻ hôm nay. Chúng ta không
thể quên lời căn dặn thiết tha của Người: "Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng
có trách nhiệm lớn. Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh
thần làm chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin lớn vào thế hệ trẻ, quan tâm đặc biệt
đến sự phát triển toàn diện của họ, trong đó có sự phát triển về thể chất. Người
đã nêu một tấm gương sáng về rèn luyện thể dục, thể thao, đồng thời kêu gọi mọi
người, nhất là thanh niên, phải thường xuyên rèn luyện sức khoẻ, coi đó là trách
nhiệm và bổn phận của thanh niên. Họ cần có những hoạt động vui chơi lành
mạnh: "Thanh niên phải chuyên tâm học hành và công tác, nhưng cũng cần có
vui chơi. Vui chơi lành mạnh là một bộ phận trong sự sinh hoạt của thanh niên”.


11

Vui chơi để có thêm niềm tin và ý chí trong học tập, rèn luyện. Hồ Chí Minh đã
từng nhắc nhở: "Trong vui chơi cũng có giáo dục. Cần có những thú vui chơi văn
hoá, thể dục có tính chất tập thể và quần chúng".
Để giáo dục thế hệ trẻ, Hồ Chí Minh rất chú trọng tới vai trò của nhà
trường, của ngành giáo dục - đào tạo. Có thể nói, trường học là môi trường thuận

lợi nhất để giáo dục thanh niên trên mọi phương diện. Nhà trường là nơi tuổi trẻ
tiếp thu những tri thức, những kinh nghiệm để chuẩn bị bước vào đời, trau dồi
đạo đức ý chí, luyện rèn những phẩm chất cần thiết cho một tương lai tươi sáng.
Trong Đời sống mới, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh vai trò của nhà trường trong
chế độ mới: "Cốt nhất là phải dạy học trò biết yêu nước, thương nòi, phải dạy
cho họ ý chí tự lập tự cường, quyết không chịu thua kém ai, quyết không chịu
làm nô lệ"
Bên cạnh trường học, tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
cũng có vai trò quan trọng đối với việc giáo dục, bồi dưỡng thanh niên. Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức cách mạng do chính Hồ Chủ
tịch và Đảng Cộng sản Việt Nam sáng lập, rèn luyện, là đội ngũ của những
người thanh niên Việt Nam ưu tú. Trong suốt quá trình cách mạng Việt Nam,
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã có những đóng góp to lớn vào sự
nghiệp cách mạng của dân tộc. Đây vừa là tổ chức, vừa là môi trường cho người
thanh niên yêu nước rèn luyện và cống hiến. Để phát huy vai trò của tuổi trẻ, Hồ
Chí Minh căn dặn: "Trung ương Đoàn cần phải tăng cường hơn nữa việc giáo
dục tinh thần yêu nước, giác ngộ giai cấp và đạo đức cách mạng cho đoàn viên
và thanh niên". Trong bối cảnh ngày nay, lời nhắc nhủ đó của Người lại càng có
ý nghĩa hơn bao giờ hết.


12


Tin tưởng vào bản chất và sức mạnh của thanh niên nhưng phải giáo dục
họ để họ trở thành lực lượng kế tục sự nghiệp cách mạng. Theo Người, thanh
niên phải được giáo dục vừa "hồng", vừa "chuyên". Một tư tưởng hết sức ngắn
gọn nhưng cũng hết sức đầy. Bồi dưỡng thế hệ thanh niên là công việc hết sức
công phu và bền bỉ, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân.
4 – Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên

Có đạo đức cách mạng thì mỗi thanh niên có thể tự phấn đấu hoàn thiện
mình, hình thành năng lực để hoàn thành nhiệm vụ cách mạng vẻ vang. Vì vậy,
đạo đức cách mạng là nền tảng vững chắc để thanh niên hoàn thành nhiệm vụ vẻ
vang của mình. Trong 5 điểm Bác dạy thanh niên và 5 điều Bác dạy thiếu nhi,
đều toát lên một sự quan tâm đặc biệt sâu sắc về giáo dục đạo đức cách mạng
cho thanh niên. Người đã nêu lên những nội dung cụ thể về giáo dục, rèn luyện
đạo đức cách mạng cho thanh niên như sau:- Đạo đức cách mạng là tuyệt đối
trung thành với Tổ quốc, với Đảng và hiếu với nhân dân.
Khi nói tới giáo dục đạo đức cách mạng, vấn đề quan trọng hàng đầu được
Hồ Chí Minh quan tâm là làm cho thanh niên nhận thức được rằng: đạo đức cách
mạng là tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng và hiếu với nhân dân. Khái
niệm trung, hiếu mà Hồ Chí Minh nêu để thanh niên tu dưỡng, rèn luyện bao
hàm những nội dung rất mới mẻ, trên cơ sở phát triển những tinh hoa của dân tộc
và nhân loại. Hồ Chí Minh nói: Tuy Khổng Tử là phong kiến và trong học thuyết
của Khổng Tử có nhiều điều không đúng, song những điều hay trong đó thì
chúng ta nên học. Trung, hiếu là khái niệm quan trọng mà Nho giáo đưa ra.
Nhưng trung, hiếu của Nho giáo chỉ bó hẹp trong phạm vi hết lòng thờ vua, thờ
cha mẹ trong bất kỳ điều kiện nào. Hồ Chí Minh cũng sử dụng khái niệm trung,


13

hiếu, nhưng được nâng cao, phát triển mang tính giai cấp sâu sắc để giáo dục
thanh niên. Đó là lòng trung với Tổ quốc, với Đảng và hiếu với nhân dân.Muốn
có lòng trung với nước phải giáo dục cho thanh niên tinh thần yêu nước nồng
nàn, sâu sắc. Về nội dung này, Hồ Chí Minh nói rất rõ: yêu Tổ quốc là cái gì trái
với quyền lợi của Tổ quốc, chúng ta kiên quyết chống lại. Tư tưởng quán xuyến
của Người là Tổ quốc luôn gắn liền với nhân dân, yêu nước hay trung với nước
là làm sao cho “dân giàu, nước mạnh”, một khái niệm hết sức thiết tha, gần gũi
mà Hồ Chí Minh đã đưa ra rất sớm từ sau khi miền Bắc nước ta được hoàn toàn

giải phóng.

Trung với Đảng, theo Người là phải giáo dục cho thanh niên có được
những đức tính trung thực, ngay thẳng, không tà dâm, không làm việc bậy.
Ngoài lợi ích của Đảng không có lợi ích riêng. Lúc được giao việc thì bất kỳ to
nhỏ đều ra sức làm cẩn thận, có hiệu quả, và phải biết làm việc có lợi, tránh việc
có hại cho Đảng. Đó là những nội dung hết sức sinh động, cụ thể vừa là thước
đo, vừa là chỉ dẫn không chỉ riêng đối với thanh niên, mà còn cho tất cả những ai
tự nguyện chiến đấu dưới ngọn cờ của Tổ quốc, của Đảng.
"Những người Cộng sản chúng ta không được một phút nào quên được lý
tưởng cao cả của mình là phấn đấu cho tổ quốc hoàn toàn độc lập, cho chủ
nghĩa xã hội hoàn toàn thắng lợi trên đất nước ta và trên toàn thế giới". Người
chỉ rõ, giáo dục lý tưởng cho thế hệ trẻ tức là phải dạy cho họ biết yêu nước
thương nòi, biết tự lực tự cường, không chịu thua kém ai; làm cho thế hệ trẻ có
nhận thức đúng đắn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam; xây dựng niềm tin ở tương lai của đất nước, tin tưởng vào sự lãnh đạo
của Đảng; giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin Người căn dặn: "Xây dựng chủ
nghĩa xã hội phải có máy móc, có kỹ thuật, có văn hoá thanh niên phải học và


14

học cho giỏi". Hồ Chí Minh yêu cầu nhà trường trong khi giảng dạy phải coi
trọng các môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, các môn kỹ thuật để có kiến
thức toàn diện tham gia vào sự nghiệp xây dựng nước nhà. Phải giáo dục thế hệ
trẻ tình yêu lao động, quý trọng người lao động, có thái độ trân trọng đối với
người lao động.
5 - Phương pháp giáo dục thanh niên trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Người cho rằng, học phải đi đôi với hành, giáo dục gắn liền với xã hội.
Học để hành, để phục vụ cuộc sống. Người phê phán lối học vẹt. Học phải có

suy nghĩ, thực hành, thí nghiệm. Giáo dục thanh niên không thể tách rời mà phải
liên hệ chặt chẽ với những cuộc đấu tranh của xã hội. "Đạo đức cách mạng
không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà
phát triển cũng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong".
Đạo đức, hiểu một cách tổng quát là toàn bộ những chuẩn mực, những quy
tắc, những quan điểm về giá trị thiện ác, lương tâm, trách nhiệm, danh dự, hạnh
phúc, công bằng được xã hội thừa nhận, quy định hành vi quan hệ giữa con
người với sự nghiệp, giữa con người với nhau và giữa con người với xã hội.
Xuất phát từ bản chất, con người có khát vọng hướng đến chân, thiện, mỹ nhằm
hoàn thiện bản thân. Để vươn tới sự hoàn thiện, trước hết con người phải tự tu
dưỡng hoàn thiện mình về đạo đức. Do vậy, đạo đức là yếu tố cơ bản của nhân
cách tạo nên giá trị con người.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng luôn đánh giá cao vai trò của gia đình trong
việc giáo dục thanh niên. Điều đáng lưu ý là, Người coi việc giáo dục thanh niên
là cả một khoa học. Người nói: "Óc của người tuổi trẻ trong sạch như một tấm


15

lụa trắng. Nhuộm xanh thì nó sẽ xanh. Nhuộm đỏ thì nó sẽ đỏ". Điều đó đòi hỏi
giáo dục thanh niên phải có nội dung, chương trình phù hợp. Người cũng đã chỉ
rõ những nội dung, yêu cầu, nhiệm vụ đối với mỗi cấp học. Đối với thanh niên,
Người yêu cầu phải tự giác, tự động, “cần phải làm đầu tàu, gương mẫu trong
phong trào thi đua yêu nước. Đâu Đảng cần thanh niên có, việc gì khó có thanh
niên”.
Người cũng nghiêm túc chỉ rõ bệnh ham chuộng hình thức, thiếu thực tế,
bệnh cá nhân, anh hùng của thanh niên. "Thanh niên cần phải chống tâm lý tự tư
tự lợi, chỉ lo lợi ích riêng và sinh hoạt riêng của mình Chống thói quen xem
khinh lao động, nhất là lao động chân tay. Chống lười biếng xa xỉ. Chống cách

sinh hoạt uỷ mị. Chống kiêu ngạo, giả dối khoe khoang". "Thanh niên phải có
đức, có tài. Có tài mà không có đức ví như một anh làm kinh tế tài chính rất giỏi
nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những không làm được gì ích lợi cho xã hội
mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức mà không có tài ví như ông bụt không
làm hại gì, nhưng cũng không lợi ích gì cho người".
Trong việc “trồng người”, Hồ Chí Minh cho rằng: “Lấy gương người tốt,
việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây
dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc
sống mới”


Để động viên khuyến khích những việc làm tốt của thanh niên, người
đã gửi hàng ngàn huy hiệu, viết và trả lời hàng ngàn bức thư, tiếp hàng ngàn
thanh, thiếu nhi tiêu biểu cho những gương người tốt việc tốt. Đó là các anh
hùng, dũng sĩ ngoài mặt trận, những tấm gương cứu bạn, hành động dũng cảm,


16

đến những việc làm tốt như chăm sóc trâu bò của hợp tác xã, nhặt được của rơi
trả lại Đồng thời, Người còn nhắc nhở thanh niên luôn luôn trân trọng, lắng
nghe, tìm hiểu, suy ngẫm các gương tốt, ý hay của nhân dân. Người nói: “Dân
rất thông minh. Quần chúng kinh nghiệm, sáng kiến rất nhiều. Chỉ cần mình có
biết học hay biết lợi dụng mà thôi”

Để giáo dục thanh niên trở thành những con người có ích cho xã hội, Hồ
Chí Minh còn đòi hỏi những người lớn tuổi phải là tấm gương và có trách nhiệm
dìu dắt, giúp đỡ thanh niên: “Các đồng chí già là rất quý, là gương bền bỉ đấu
tranh, dìu dắt, bồi dưỡng, đào tạo thêm đồng chí trẻ. Đồng chí già phải giúp đỡ
cho đồng chí trẻ tiến bộ”. Người nhắc nhở cán bộ Đoàn cần nêu cao tấm gương

của bản thân mình cho thanh niên học tập. Muốn dạy cho thanh niên trở thành
người tốt thì trước hết lớp cha anh phải là những tấm gương tốt. Điều đó có
nghĩa là muốn thanh niên kế tục được lý tưởng, niềm tin của cha anh, thì lớp cha
anh bằng suy nghĩ, hành động, phải là hiện thân sinh động, vững vàng của lý
tưởng và niềm tin đó.
III – Những thành tích của Đoàn Phường 7 Quận Gò
Vấp trong năm 2009 về giáo dục thanh niên
1 – Giáo dục chính trị, tư tưởng
- Trong năm 2009, Ban chấp hành Đoàn phường 07 đã tiếp tục tập trung chỉ đạo
chi Đoàn đẩy mạnh các hoạt động giáo dục chính trị tư tưởng cho các bạn Đoàn
viên thông qua đợt sinh hoạt chủ điểm: tháng 3 “Vai trò của tổ chức Đoàn – Hội
trong việc định hướng nghề, việc làm và học vấn cho thanh niên trong giai đoạn
hiện nay”, tháng 9 “Ký ức hào hùng” đặc biệt là tháng 10 “Lý Tự Trọng – Sáng


17

mãi tên anh” nhân dịp kỷ niệm 95 năm ngày sinh anh Lý Tự Trọng (20/10/1914
– 20/10/2009) đồng thời tiếp tục tổ chức cho Đoàn viên thanh niên học tập
nghiên cứu 4 chuyên đề Tư tưởng Hồ Chí Minh và 6 bài lý luận chính trị nhằm
nâng cao nhận thức, bản lĩnh chính trị, giúp thanh niên vững tin vào đường lối
chính sách của Đảng và chính quyền.
- Thực hiện chương trình hành động của Thành ủy, chương trình hành động của
BCH thành đoàn việc thực hiện Nghị quyết số 25. BCH Đoàn phường cử
UV.BCH Đoàn phường, Bí thư, Phó Bí thư, UV.BCH Đoàn phường và đoàn
viên nồng cốt tham gia lớp quán triệt Nghị quyết quận Gò Vấp năm 2009,
chuyên đề tư tưởng Hồ Chí Minh và Nghị quyết 25 do quận Đoàn tổ chức với số
lượng 25 bạn tham gia. Qua đó Ban chấp hành Đoàn phường cũng đã thực hiện
chỉ đạo của cấp ủy và quận đoàn trong việc tổ chức hội nghị quán triệt Nghị
quyết 25 của Bộ chính trị về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công

tác thanh niên thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa” do đồng chí Triệu Thắng
– Chủ tịch Hội CCB phường – báo cáo viên cấp quận báo cáo bài với sự tham
gia của hơn 57 bạn là UV.BCH Đoàn phường, thành viên Ủy ban Hội phường,
BCH – BCN các chi đoàn và chi hội và đoàn viên nồng cốt phường.
- Ban chấp hành Đoàn phường đã hướng dẫn các chi đoàn tiến hành sinh hoạt
chủ điểm bên cạnh tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam - Học
tập và làm theo lời Bác” với nhiều hình thức như: tổ chức đọc và tìm hiểu nội
dung về những mẫu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thông qua việc
thực hành tiết kiệm trong sinh hoạt và trong chỉ tiêu (chi đoàn tiểu học Trần
Quốc Toản, mầm non Sơn Ca, chi đoàn Kp 01 – 11, chi đoàn cơ quan, quân sự);
chi đoàn trường THCS Gò Vấp tổ chức giới thiệu mỗi tuần một câu chuyện về
“Bác Hồ kính yêu” dành cho đoàn viên giáo viên trong chi đoàn.


18

- Tham gia học lớp học chuyên đề về tư tưởng Hồ Chí Minh “Nâng cao ý thức
trách nhiệm, hết lòng, hết sức phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân” gắn liền với
kỷ niệm 40 năm thực hiện theo Di chúc của Bác Hồ và xem phim “Đừng đốt”
tại nhà thiếu nhi quận. Tổ chức nói chuyện chuyên đề về ngày Quốc khánh 2/9
với sự báo cáo viên của đồng chí Triệu Thắng là Chủ tịch Hội CCB phường,
buổi nói chuyện diễn ra sôi nổi và hào hứng và sau buổi nói chuyện nhiều bài
cảm nhận gởi về phường nói về những suy nghĩ, tình cảm của mình về tổ quốc
mến yêu.
- Tủ sách lý luận chính trị và nghiệp vụ công tác thanh niên đựơc tiếp tục đầu tư
mở rộng đầu sách và các tài liệu tham khảo khác số lượng đầu sách được tăng
cường khoảng 150 đầu sách. Đồng thời luân chuyển tư liệu đến các Chi Đoàn và
Đoàn viên như: Thông tin trong Đoàn, Lửa xanh, tuần tin Gia Định nhất là bài
nói chuyện của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết với thanh niên thành phố để
sử dụng trong các buổi sinh hoạt chi đoàn giúp cho các buổi họp sinh động và

các bạn cập nhật được những thông tin về Đoàn mới nhất.
- Ban chấp hành Đoàn phường tập trung thưc hiện công tác tuyên truyền,
cổ động với hình thức tuyên truyền như băng-rôn, tờ bướm, báo tường báo ảnh
nhất là trong đợt họat động cao điểm chào mừng 79 năm thành lập Đảng Cộng
sản Việt Nam (03/02/1930 – 03/02/2009) và 78 năm thành lập Đoàn thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh ( 26/03/1931 – 26/03/2009), 119 năm ngày sinh của Chủ
tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2009), 64 năm cách mạng tháng 8 thành
công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 –
02/9/2009), Đại hội đại biểu Hội liên hiệp thanh niên Việt Nam quận Gò Vấp;
Thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ VI (2009 – 2014)

2 – Giáo dục đạo đức lối sống


19


- Đoàn phường tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Chương trình rèn luyện nâng
cao chất lượng đoàn viên” và 8 phẩm chất của người đoàn viên “yêu nước –
thương người – hiếu thảo – kính thầy – hiếu học – trung thực – kỷ luật – tiết
kiệm” cho các chi đoàn trực thuộc gắn với việc tuyên truyền giáo dục nếp sống
văn hoá tại địa phương. Bên cạnh đó, Đoàn phường cũng đã triển khai đến từng
chi đoàn trực thuộc trong việc tổ chức cho đoàn viên, thanh niên việc thực hiện
nếp sống văn minh đô thị thông qua việc thực hiện phong trào 2 không “Không
vi phạm Luật giao thông, không xả rác nơi công cộng” và phong trào AST “An
toàn – Văn minh – Sạch đẹp – Nghĩa tình”.
- Triển khai cho đoàn viên tham gia bình chọn gương “Công dân trẻ
Thành phố Bác Hồ” năm 2009 do Thành Đoàn Tp. Hồ Chí Minh phát động. Qua
đó, có hơn 92 lượt đoàn viên lên mạng để bình chọn.
- Tham gia hội trại “Sức sống Tuổi trẻ Gò Vấp” năm 2009 tại công viên

văn hóa quận Gò Vấp với sự tham gia của 25 bạn đoàn viên và tham dự các phần
thi như: trò chơi vận động, thời trang, văn nghệ, trò chơi lớn và đồng chí Vương
Ngọc Linh – Bí thư chi đoàn khu phố 1 được tuyên dương “Thanh niên làm theo
lời Bác”.
- Tiếp thục thực hiện chủ đề năm “Thực hiện nếp sống văn minh đô thị”
Đoàn phường vận động đoàn viên, hội viên thực hiện đám cưới văn minh đã vận
động được 01 cặp đoàn viên thực hiện. Đồng thời, vận động đoàn viên, hội viên
tiếp tục thực hiện văn hoá trong giao tiếp như việc thực hiện “Nụ cười công
chức” của chi đoàn cơ quan, chi đoàn trường học và quân sự đạt kết quả cao
được nhân dân tin tưởng và khen ngợi.
- Công tác vận động cảm hóa thanh niên chậm tiến, thanh niên đang quản
lý tại địa phương theo Nghị định 163/CP và thanh niên có biểu hiện phạm pháp
cũng được quan tâm như phối hợp với các ban ngành đoàn thể phường và cấp ủy


20

khu phố làm tốt tiếp nhận thanh niên sau cai nghiện hồi gia tại địa phương tạo
môi trường lành mạnh thân thiện đề sớm hòa nhập cộng đồng, kết quả 11 thanh
niên đều có chuyển biến tốt trong đó 05 thanh niên ra sinh hoạt với các chi đoàn.

3 – Nhận định
Công tác giáo dục của Đoàn được tập trung chỉ đạo từ cấp ủy Đảng, Ban
thường vụ Quận Đoàn và từ đó thu được những kết quả khả quan, nhất là sự
chuyển biến tích cực trong giáo dục chính trị tư tưởng góp phần nâng cao nhận
thức cũng cố niềm tin, bồi dưỡng lý týởng cách mạng cho thế hệ trẻ. Ðiểm nổi
bật trong công tác giáo dục trong nãm qua là sự xác ðịnh ðúng ðắn vị trí của
công tác giáo dục chính trị và chỉ ðạo có hiệu quả việc học tập, quán triệt các
Nghị quyết của Ðảng, Ðoàn các chýõng trình chính trị của Đoàn. Công tác giáo
dục truyền thống được tiếp tục triển khai sâu rộng, sáng tạo với các hoạt động về

nguồn, hành trình đến với bảo tàng, hát các bài hát qui định, các ca khúc cách
mạng. Công tác giáo dục pháp luật và đạo đức lối sống được thực hiện thông qua
cuộc vận động rèn luyện đoàn viên, các hoạt động tuyên dương điển hình thanh
niên tiên tiến, đoàn viên tiêu biểu đã góp phần tôn vinh một lớp đoàn viên tích
cực tham gia phong trào tại địa phương nhằm định hướng lối sống cho thanh
niên.
Tuy nhiên công tác thông tin đôi khi còn gián đoạn, một số chi đoàn khu
phố còn lúng túng trong công tác tổ chức, cần đầu tư hơn nữa về hình thức, nội
dung giáo dục cho phù hợp và thiết thực nhằm thu hút đoàn viên thanh niên tại
địa phương đặc biệt là thanh niên từ các tỉnh, thanh niên làm việc trong các công
ty, xí nghiệp ngoài quốc doanh




21




C. KẾT LUẬN
Quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với công tác giáo dục thanh
niên là một hệ thống hoàn chỉnh. Những quan điểm đó thể hiện một sự quan tâm
đặc biệt đối với thanh niên, thể hiện một tầm nhìn chiến lược đối với lực lượng
quan trọng này. Ngày nay, trong bối cảnh mới, thời đại của hội nhập và phát
triển, trong công tác Đoàn thanh niên, những quan điểm đó vẫn còn nguyên giá
trị, có ý nghĩa chỉ đạo hoạt động của chúng ta trong công tác lý luận cũng như
trong hoạt động thực tiễn. Trung thành và vận dụng sáng tạo tư tưởng của Người
trong công tác thanh niên, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào những cống
hiến to lớn của thanh niên đối với sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, xã hội công

bằng, dân chủ, văn minh.


Tài liệu tham khảo:
- Giáo trình Tư Tưởng Hồ Chí Minh – NXB Đại học QG Hà Nội 2010
- Tài liệu học tập môn Tư tưởng Hồ Chí Minh – Trường DDH Kinh Tế TP.
HCM năm 2004.
- Tạp chí Thanh niên Việt Nam.
- Tư liệu từ Internet.
- Tư liệu hoạt động thanh niên của Phường 7 Quận Gò Vấp năm 2009.
- Đề cương bài giảng Tư Tưởng Hồ Chí Minh của trường ĐHCN TP.HCM.


22