Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm

LAI LỊCH
SỰ VIỆC

NGOẠI HÌNH
TRANG PHỤC
NHÂN VẬT

VĂN BẢN TỰ SỰ

NGÔN NGƯ
CỐT TRUYỆN
TÌNH HUỐNG

LỜI KÊ

HÀNH ĐỘNG


Nhân vật
Phương diện

Ngôn ngữ


1. Khái niệm đối thoại, độc thoại và độc
thoại nội tâm trong văn bản tự sự. Vai trò
của chúng trong văn bản tự sự
2. Phân biệt các hình thức: đối thoại, độc
thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản cụ
thể.
3. Vận dụng đưa các yếu tố đối thoại, độc

thoại và độc thoại nội tâm vào văn bản tự sự.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát!
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:

- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


Có người hỏi: (1)
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... (2)
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! (3)
*Những người đàn bà tản cư đang nói chuyện với nhau.
*Tham gia câu chuyện có ít nhất hai người.


Có người hỏi: (1)
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...(2)
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! (3)
DẤU HIỆU NHẬN BIẾT

*Hình thức:

- Có hai lượt lời
+ Lượt lời 1: Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
(Lời trao)
+ Lượt lời 2: Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
(Lời đáp)
- Có gạch đầu dịng trước lời trao và lời đáp, kết thúc
mỗi lượt lời đều x́ng dịng.
*Nợi dung:
C̣c trị chuyện của hai người đàn bà đều xoay quanh
vấn đề tin làng Chợ Dầu theo giặc.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
=> Đối thoại
- Ấy thế mà bây giờ đổ đớn ra thế đấy !
Ơng Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ơng lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:

- Chúng bay ăm miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


-Đới thoại là hình thức đới đáp, trị chuyện giữa
hai hoặc nhiều người.
-Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện
bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp
(mỗi lượt lời là mợt gạch đầu dịng).
- Nợi dung nói của mỗi người đều hướng về người
tiếp chuyện


Hình thức đới thoại trên có tác dụng như thế nào trong việc
thể hiện khơng khí của câu chuyện và thái độ của những
người đàn bà tản cư trong buổi trưa mà ông Hai gặp họ?
- Tạo cho câu chuyện có khơng khí gần gũi như trong c̣c
sớng thật đang diễn ra, làm cho người đọc có cảm giác như
đang chứng kiến tồn bợ câu chuyện của những người đàn
bà tản cư.
-Thể hiện thái độ căm tức của những người tản cư đối
với dân làng Chợ Dầu.
- Tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật.


ĐIỀU KIỆN ĐÊ CĨ ĐỚI THOẠI DIỄN RA

- Phải có hồn cảnh giao tiếp.
- Phải có sự hiện diện của người tham gia

giao tiếp (hai người trở lên).
- Giữa các nhân vật phải có nhu cầu trao đổi
thơng tin.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


- Hà, nắng gớm, về nào…

Câu nói này ơng

Hai Đây
nói với
ai? là
có phải
mợt câu đới thoại
Hãy
tìmVì
trong
khơng?
sao?đoạn
trích cịn có câu nào
kiểu này nữa
khơng?

- Ơng

Hai nói với chính
mình. Khơng hướng tới
người tiếp chuyện cụ thể
nào.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua

lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy

ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


- Hà, nắng gớm, về nào…

- Chúng bay ăn miếng cơm
hay miếng gì vào mồm mà
đi làm cái giống Việt gian
bán nước để nhục nhã thế
này.

Ơng Hai nói với
chính mình. Khơng
hướng tới người
tiếp chuyện cụ thể
nào.
-

- Ơng Hai nói chuyện
với
người
trong
tưởng tượng

Vậy thế nào là đợc thoại
trong văn bản tự sự?
nàybiết?

ơng
DấuCâu
hiệunói
nhận
Hai đang nói với
ai?

Đợc
thoại


- Đợc thoại là lời của mợt người nào đó nói với
chính mình hoặc nói với mợt ai đó trong tưởng
tượng.
- Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói
thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu
dịng.


- Hà, nắng gớm, về nào…

- Ơng

Hai nói với
chính mình. Không
hướng tới người tiếp
chuyện cụ thể nào.

Độc
thoại

- Chúng bay ăn miếng cơm - Ơng Hai nói chuyện
hay miếng gì vào mồm mà với người trong
đi làm cái giống Việt gian
tưởng tượng
bán nước để nhục nhã thế
này.
Hãy cho biết hình thức đợc thoại đó có tác dụng như thế
nào trong việc thể hiện thái độ và tâm trạng của ông
Hai trong buổi trưa hơm đó?
- Thể hiện được sự xấu hổ, căm giận đến phẫn uất của
ông Hai với bọn Việt gian.
- Khắc hoạ rõ nét tính cách bợc trực của ông Hai.


ĐIỀU KIỆN ĐÊ CĨ ĐỢC THOẠI DIỄN RA

- Phải có hồn cảnh giao tiếp để nhân vật có
nhu cầu bợc lợ nợi tâm.
- Khơng cần có sự hiện diện của người tham
gia giao tiếp với nhân vật hoặc nếu có người
tham gia giao tiếp thì lời đợc thoại đó khơng
hướng vào ai.


CẶP ĐƠI CHIA SẺ

Vậy giữa đối thoại, đợc thoại
giống và khác nhau như thế nào?

Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)


BẢNG SO SÁNH
* Giớng nhau: - Đều có dấu gạch đầu dịng.
- Đều là lời nói của nhân vật.
* Khác nhau:

Đới thoại

Đợc thoại

-Là hình thức đới đáp, trị -Là lời của mợt người nào
chuyện giữa hai hoặc nhiều đó nói với chính mình hoặc
người.
nói với mợt ai đó trong
tưởng tượng .
-Có nhu cầu trao đổi thơng -Có nhu cầu bợc lộ nội tâm.
tin.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.

(Kim Lân, Làng)


- Ơng Hai hỏi chính mình.
“Chúng nó cũng là trẻ con
làng Viêt gian đấy ư?
Chúng nó cũng bị người ta
rẻ rúng hắt hủi đấy ư?
Khốn nạn, bằng ấy tuổi
đầu”
So sánh với những câu đã tìm hiểu
Những
trước đó
câu
hãy
trên
cho
làbiết những câu
những
này cócâu
gì khác
ai hỏi
soai?
với những câu đó
về mặt hình thức?


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !

Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt mợt tiếng,
vươn vai nói to:
- Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xơn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho co bú:
- Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trợm bắt được người ta
cịn thương. Cái giớng Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa mợt nhát !
Ơng Hai cúi gằm mặt x́ng mà đi. Ơng thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bớ hơm nay có
vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ
con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy
ư? Khớn nạn, bằng ấy tuổi đầu…Ơng lão nắm chặt hai tay mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.
(Kim Lân, Làng)