Luận văn thạc sĩ VNU UEd sử dụng câu hỏi trong dạy học văn bản đàn ghi ta của lor ca (thanh thảo) (ngữ văn 12 tập 1)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

THẾ THỊ NHUNG

SỬ DỤNG CÂU HỎI TRONG DẠY HỌC VĂN BẢN
“ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA” (THANH THẢO)
(NGỮ VĂN 12 – TẬP 1)

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN

HÀ NỘI - 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

THẾ THỊ NHUNG

SỬ DỤNG CÂU HỎI TRONG DẠY HỌC VĂN BẢN
“ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA” (THANH THẢO)
(NGỮ VĂN 12 – TẬP 1)

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN

Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học
Bộ môn: Ngữ văn
Mã số: 60 14 10

Người hướng dẫn khoa học: TS Nguyễn Ái Học

HÀ NỘI - 2011

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1
2. Lịch sử vấn đề ............................................................................................... 2
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 5
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 5
5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 6
6. Đóng góp của luận văn .................................................................................. 6
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 6
8. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 6
9. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 6
Chương 1: VẤN ĐỀ HỆ THỐNG CÂU HỎI TRONG DẠY HỌC VĂN ............7

1.1. Khái niệm câu hỏi ...................................................................................... 7
1.2. Bản chất của câu hỏi .................................................................................. 7
1.3. Vai trò của câu hỏi ..................................................................................... 9
1.3.1. Đối với GV .............................................................................................. 9
1.3.2. Đối với HS .............................................................................................. 9
1.4. Các loại câu hỏi ........................................................................................ 10
1.4.1. Phân loại CH theo mức độ tư duy ......................................................... 10
1.4.2. Câu hỏi dựa vào đặc trưng của bộ môn Văn trong nhà trường ............. 10

1.4.3. Phân loại CH dựa vào nội dung mà CH phản ánh ................................ 12
1.4.4. CH để hình thành, phát triển năng lực nhận thức ................................. 12
1.4.5. Phân loại CH dựa vào mức độ tích cực trong dạy học ......................... 12
1.4.6. Dựa vào các giai đoạn của quá trình dạy học để sử dụng CH,
người ta chia ra: ............................................................................................... 12
1.5. Những nguyên tắc xây dựng câu hỏi........................................................ 13
1.5.1. Đảm bảo nội dung khoa học, cơ bản, chính xác ................................... 13
1.5.2. Phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS ...................... 13
1.5.3. Phản ánh được tính hệ thống và khái quát ............................................ 13
1.5.4. Phù hợp với trình độ, đối tượng HS ...................................................... 14
1.5.5. Vận dụng tối đa HTCH hướng dẫn học bài trong SGK ........................ 14
1.5.6. Đảm bảo về mặt hình thức .................................................................... 14
1.6. Những tiêu chí xây dựng HTCH trong giờ dạy TPVC ............................ 14
1.6.1. HTCH trong giờ dạy TPVC phải đảm bảo sát đặc trưng bộ mơn......... 14
1.6.1.1. Tính khoa học ..................................................................................... 14
1.6.1.2. Tính nghệ thuật .................................................................................. 15
1.6.1.3. Tính sư phạm ...................................................................................... 16
1.6.2. Xây dựng HTCH dựa trên cơ sở giá trị của tác phẩm .......................... 16

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


1.6.2.1. CH phải định hướng cho HS khám phá giá trị nội dung và nghệ
thuật của tác phẩm ........................................................................................... 17
1.6.2.2. CH phải định hướng vào những vấn đề trung tâm của tác phẩm ........ 17
1.6.2.3. CH phải thể hiện đuợc đặc trưng thi pháp của tác phẩm ................... 17
1.6.3. Xây dựng HTCH phải phù hợp với năng lực tiếp nhận của HS ........... 18
1.6.3.1. CH mang tính vừa sức........................................................................ 18
1.6.3.2. Câu hỏi phải khơi gợi tình cảm, cảm xúc trong tâm hồn HS ............. 19
1.6.4. Câu hỏi phải phù hợp với tiến trình lên lớp của giờ dạy ...................... 20

1.6.5. HTCH phải phản ánh năng lực thiết kế bài học của người GV ............ 21
1.6.6. HTCH phải đặt trong mối tương quan hợp lí với các phương
pháp dạy học TPVC ........................................................................................ 21
1.6.7. CH phải đa dạng hóa hoạt động của HS ............................................... 22
1.6.7.1. HTCH nêu vấn đề kích thích tư duy văn học của HS ........................ 22
1.6.7.2. HTCH phục vụ cho giờ học đối thoại ................................................ 23
1.6.8. Nhận thức đúng và vận dụng sáng tạo HTCH hướng dẫn học bài
trong SGK và HTCH trong giờ dạy TPVC ..................................................... 23
1.7. Những yêu cầu sư phạm đối với HTCH trong quá trình dạy học
TPVC ở nhà trường phổ thông ........................................................................ 25
1.7.1. Đảm bảo tính khoa học, hệ thống ......................................................... 25
1.7.2. Bảo đảm tính sư phạm và phát triển ..................................................... 25
1.7.3. Thơng qua hoạt động và khuyến khích sáng tạo ................................... 26
Chương 2: SỬ DỤNG CÂU HỎI TRONG DẠY HỌC VĂN BẢN ĐÀN
GHI TA CỦA LOR-CA ........................................................................................... 27

2.1. Những tiền đề sử dụng câu hỏi trong dạy học văn bản Đàn ghi ta
của Lor-ca ....................................................................................................... 27
2.1.1. Những khó khăn đặt ra trong dạy học văn bản Đàn ghi ta của
Lor-ca .............................................................................................................. 27
2.1.1.1. Đặc điểm thơ Thanh Thảo.................................................................. 27
2.1.1.2. Ga-xi-a Lor-ca và thơ ca của ông ....................................................... 32
2.1.1.3. Loại thể thơ tượng trưng, siêu thực .................................................... 37
2.1.2. Khảo sát, đánh giá HTCH hướng dẫn học bài của văn bản Đàn
ghi ta của Lor-ca và những phương án dạy học tiêu biểu với HTCH
tương ứng ........................................................................................................ 40
2.1.2.1. Mục đích khảo sát .............................................................................. 40
2.1.2.2. Đối tượng, địa bàn khảo sát ............................................................... 40
2.1.2.3. Khảo sát, đánh giá HTCH hướng dẫn học bài Đàn ghi ta của
Lor-ca .............................................................................................................. 40

2.1.2.4. Khảo sát, đánh giá những phương án dạy học tiêu biểu với
HTCH tương ứng ............................................................................................ 44
2.1.3. Ưu thế của việc sử dụng kết hợp câu hỏi gợi mở và câu hỏi nêu
vấn đề trong dạy học văn bản Đàn ghi ta của Lor-ca...................................... 58

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2.2. Các loại câu hỏi và sử dụng câu hỏi trong việc hướng dẫn HS đọc
hiểu văn bản Đàn ghi ta của Lor-ca ............................................................... 61
2.2.1. Câu hỏi hướng dẫn học sinh khai thác tri thức phần tiểu dẫn ............... 61
2.2.1.1. Câu hỏi về tác giả Thanh Thảo .......................................................... 61
2.2.1.2. Câu hỏi về văn bản Đàn ghi ta của Lor-ca ......................................... 61
2.2.2. Câu hỏi về cấu trúc tác phẩm ................................................................ 62
2.2.3. Câu hỏi về Gar-xi-a Lorca và thơ ca của ông ....................................... 62
2.2.4. Câu hỏi về đặc điểm loại thể ................................................................. 62
2.2.5. Câu hỏi cảm nhận chung về thi phẩm ................................................... 63
2.2.6. Câu hỏi chi tiết văn bản Đàn ghi ta của Lor-ca..................................... 63
2.2.6.1. Câu hỏi về nhan đề và lời đề từ của bài thơ ...................................... 63
2.2.6.2 Câu hỏi về bố cục văn bản .................................................................. 64
2.2.6.3. Câu hỏi về biểu tượng ........................................................................ 64
2.2.6.4. Câu hỏi về các biện pháp nghệ thuật.................................................. 65
2.2.6.5. CH khái quát, tranh luận .................................................................... 66
2.2.6.6. Câu hỏi về nhạc tính của bài thơ ........................................................ 67
2.2.7. Câu hỏi tổng kết .................................................................................... 67
2.2.8. Câu hỏi củng cố ..................................................................................... 67
Chương 3: THỰC NGHIỆM ................................................................................ 68

3.1. Yêu cầu thực nghiệm................................................................................ 68
3.2. Mục đích thực nghiệm ............................................................................. 68

3.3. Thời gian và địa bàn thực nghiệm............................................................ 68
3.4. Nội dung, phương pháp tiến hành thực nghiệm....................................... 68
3.4.1. Nội dung ................................................................................................ 68
3.4.2. Phương pháp thực nghiệm .................................................................... 68
3.5. Thiết kế giáo án thực nghiệm ................................................................... 69
3.6. Kết quả thực nghiệm ................................................................................ 99
3.7. Đánh giá kết quả thực nghiệm ............................................................... 100
KẾT LUẬN ............................................................................................................101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 103

LUAN VAN CHAT LUONG download : add