Nguyên nhân ra đời và bản chất của chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước pdf

I. Nguyên nhân ra i v b n ch t c a ch ngh a t b n c quy n nh n cđờ à ả ấ ủ ủ ĩ ư ả độ ề à ướ
a.Nguyên nhân (5 nguyên nhân)
+ M t l :ộ à L c l ng s n xu t xã h i hóa ng y c ng cao ự ượ ả ấ ộ à à
=> C n có s i u ti t xã h i v i s n xu t v phân ph i, yêu c u k ho ch hóa t p trung ầ ựđề ế ộ ớ ả ấ à ố ầ ế ạ ậ
t ừ
m t trung tâm.ộ
+ Hai l : S phát tri n c a phân công lao ng xã h i à ự ể ủ độ ộ
=> L m xu t hi n m t s ngh nh m i v t kh n ng kinh doanh c a các t ch c c à ấ ệ ộ ố à ớ ượ ả ă ủ ổ ứ độ
quy n t nhân.ề ư
b. B n ch t.ả ấ
- CNTB Q nh n c l s k t h p s c m nh c a các t ch c c quy n t nhân Đ à ướ à ự ế ợ ứ ạ ủ ổ ứ độ ề ư v i s c ớ ứ
m nh c a nh n c t s n th nh m t thi t ch v th ch th ng nh t ph c v l i ích ạ ủ à ướ ư ả à ộ ế ế à ể ế ố ấ để ụ ụ ợ
các t ch c c quy n v gi i quy t m i khó kh n c a CNTB trong m i l nh v c.ổ ứ độ ề à ả ế ọ ă ủ ọ ĩ ự
- Ch ngh a t b n c quy n nh n c l m t n c thang phát tri n c a chủ ĩ ư ả độ ề à ướ à ộ ấ ể ủ ủ
ngh a t b n c quy nĩ ư ả độ ề . ó l s th ng nh t c a 3 quá trình g n bó m t thi t v i nhau:Đ à ự ố ấ ủ ắ ậ ế ớ
+ T ng s c m nh c a các t ch c c quy n ă ứ ạ ủ ổ ứ độ ề
+ T ng v i trò can thi p c a nh n c v o kinh t ă à ệ ủ à ướ à ế
+ K t h p s c m nh kt c a c quy n t nhân v i s c m nh chính tr c a ế ợ ứ ạ ủ độ ề ư ớ ứ ạ ị ủ
nh n c à ướ
 - Nh v y CNTB Q nh n c l m t quan h kinh tư ậ Đ à ướ à ộ ệ ế, chính tr , ị xã h i, ch ộ ứ
không ph i l m t chính sách trong giau o n c quy n c a CNTBả à ộ đ ạ độ ề ủ
II- Nh ng bi u hi n m i c a ch ngh a t b n c quy n nhữ ể ệ ớ ủ ủ ĩ ư ả độ ề à
n c so v i ch ngh a t b n c quy n cướ ớ ủ ĩ ư ả độ ề ũ
1. Nh ng bi u hi n m i trong n m c i m c a ch ngh a t b n cữ ể ệ ớ ă đặ để ủ ủ ĩ ư ả độ
quy nề
a) S ự k t h p v nhân s gi aế ợ ề ự ữ các t ch c c quy nổ ứ độ ề v nh n c t s nà à ướ ư ả
- S k t h p v nhân s th c hi n thông qua các h ch xí nghi p. Các h ch xí nghi p ự ế ợ ề ự ự ệ ộ ủ ệ ộ ủ ệ
tr th nh l c l ng chính tr , kinh t to l n, l ch d a v ng ch c c a CNTB Q ở à ự ượ ị ế ớ à ỗ ự ữ ắ ủ Đ
- V.I. Lênin ã nói:` Hôm nay l b tr ng, ng y mai l ch ngân h ng; hôm nay l chđ à ộ ưở à à ủ à à ủ
ngân h ng, ng y mai l b tr ng `à à à ộ ưở

b) S ự hình th nh v phát tri n c a s h u nh n c trong CNTB à à ể ủ ở ữ à ướ
- S h u nh n c hình th nh nh : xây d ng m i t ngân sách nh n c, qu c h u hóa ở ữ à ướ à ờ ự ớ ừ à ướ ố ữ
xí nghi p t nhân, nh n c mua c ph n c a các xí nghi p t nhân, ệ ư à ướ ổ ầ ủ ệ ư
- S h u nh n c g m: ng s n v b t ng s n, xí nghi p nh n c trong công ở ữ à ướ ồ độ ả à ấ độ ả ệ à ướ
nghi p v trong các l nh v c k t c u h t ng kinh t - xã h i khác.ệ à ĩ ự ế ấ ạ ầ ế ộ
- Nó ng h v ph c v l i ích cho các t ch c c quy n duy trì s t n t i c a ủ ộ à ụ ụ ợ ổ ứ độ ề để ự ồ ạ ủ
TBCN.
c) S i u ti t kinh t c a nh n c t s n ựđề ế ế ủ à ướ ư ả
- Các chính sách: ch ng kh ng ho ng chu k , ch ng l m phát, chính sách xã h i, chínhố ủ ả ỳ ố ạ ộ
sách kinh t i ngo i, chính sách t ng tr ng kinh t ếđố ạ ă ưở ế
2. Nh ng bi u hi n m i trong c ch i u ti t kinh t c a chữ ể ệ ớ ơ ếđề ế ế ủ ủ ngh a t b n c quy n ĩ ư ả độ ề
nh n cà ướ
- C ch th tr ng t do c nh tranh v c ch c quy n t nhân u có nh ng m t tích ơ ế ị ườ ự ạ à ơ ếđộ ề ư đề ữ ặ
c c v tiêu c c, khi trình xã h i hóa c a l c l ng s n xu t v t quá gi i h n i u ti tự à ự độ ộ ủ ự ượ ả ấ ượ ớ ạ đề ế
c a c ch th tr ng v c quy n t nhân thì t t y u òi h i ph i c b sung b ng s ủ ơ ế ị ườ àđộ ề ư ấ ế đ ỏ ả đượ ổ ằ ự
i u ti t c a nh n c.đề ế ủ à ướ
- Kinh t thu c nh n c v t nhân k t h p t ng lên m nh mế ộ à ướ à ư ế ợ ă ạ ẽ
- Chi tiêu t i chính c a các nh n c t b n phát tri n dùng i u ti t quáà ủ à ướ ư ả ể đểđề ế
trình tái s n xu t xã h i t ng lên ả ấ ộ ă
-Ph ng th c i u ti t c a nh n c c ng thay i m t cách linh ho tươ ứ đề ế ủ à ướ ũ đổ ộ ạ
III: S bi n i thích nghi c a ch ngh a t b n trong giaiự ế đổ ủ ủ ĩ ư ả
o n hi n nay v h nh ng c a chúng tađ ạ ệ à à độ ủ
Trong th i i ng y nay, ch ngh a t b n luôn tìm cách thích nghiờ đạ à ủ ĩ ư ả
tr c s bi n i nhanh chóng, ph c t p c a các m i quan h kinh t ,ướ ự ế đổ ứ ạ ủ ố ệ ế
chính tr qu c t , nh ng b n ch t c a chúng v n không thay i. B iị ố ế ư ả ấ ủ ẫ đổ ở
v y, trong quá trình m c a, h i nh p kinh t qu c t , chúng ta ph i ậ ở ử ộ ậ ế ố ế ả đề
cao c nh giác, ch ng ch ng l i âm m u "di n bi n hòa bình", ra s cả ủđộ ố ạ ư ễ ế ứ
phát huy n i l c v gi v ng nh h ng xã h i ch ngh a.ộ ự à ữ ữ đị ướ ộ ủ ĩ
I - Ch ngh a t b n ra i cách ây h n 500 n m v có b n l n thay i l n.ủ ĩ ư ả đờ đ ơ ă à ố ầ đổ ớ
V o gi a th k th XVIII, cu c cách m ng khoa h c - k thu t l n th nh tà ữ ế ỷ ứ ộ ạ ọ ỹ ậ ầ ứ ấ

n ra, ch ngh a t b n nông nghi p v th ng nghi p chuy n th nh chổ ủ ĩ ư ả ệ à ươ ệ ể à ủ
ngh a t b n công nghi p v t do c nh tranh. Cu i th k th XIX, cu cĩ ư ả ệ à ự ạ ố ế ỷ ứ ộ
cách m ng khoa h c - k thu t l n th hai xu t hi n, ch ngh a t b n t doạ ọ ỹ ậ ầ ứ ấ ệ ủ ĩ ư ả ự
c nh tranh chuy n th nh ch ngh a t b n c quy n. T sau cu c kh ngạ ể à ủ ĩ ư ả độ ề ừ ộ ủ
ho ng kinh t th gi i v o nh ng n m 30 c a th k XX v rõ nh t l sauả ế ế ớ à ữ ă ủ ế ỷ à ấ à
chi n tranh th gi i th hai, \ch ngh a t b n c quy n chuy n th nh chế ế ớ ứ ủ ĩ ư ả độ ề ể à ủ
ngh a t b n c quy n nh n c. B t u t nh ng n m 80 c a th k XX,ĩ ư ả độ ề à ướ ắ đầ ừ ữ ă ủ ế ỷ
s phát tri n m nh m c a cu c cách m ng khoa h c - công ngh ã d n nự ể ạ ẽ ủ ộ ạ ọ ệđ ẫ đế
to n c u hóa kinh t v ch ngh a t b n c quy n nh n c chuy n th nhà ầ ế à ủ ĩ ư ả độ ề à ướ ể à
ch ngh a t b n c quy n xuyên qu c gia.ủ ĩ ư ả độ ề ố
Cùng v i s phát tri n c a các công ty c quy n xuyên qu c gia v to nớ ự ể ủ độ ề ố à à
c u hóa n n kinh t th gi i, ch ngh a t b n t ch c ra Qu ti n t qu c t ,ầ ề ế ế ớ ủ ĩ ư ả ổ ứ ỹ ề ệ ố ế
Ngân h ng th gi i v các th a thu n v thu quan. Do nhu c u i u ch nhà ế ớ à ỏ ậ ề ế ầ đ ề ỉ
quan h th ng m i nên ngay t n m 1948, các n c t b n ã t ch c raệ ươ ạ ừ ă ướ ư ả đ ổ ứ
Hi p nh chung v thu quan (GATT). Sau ó, do ti n trình khu v c hóaệ đị ề ế đ ế ự
c xúc ti n m nh m nên ã d n n s ra i c a các C ng ng kinh tđượ ế ạ ẽ đ ẫ đế ự đờ ủ ộ đồ ế
châu Âu , Khu v c t do B c M , Di n n kinh t khu v c châu Á - Tháiự ự ắ ỹ ễ đà ế ự
Bình D ng . Ti p ó, n n kinh t to n c u ng y c ng phát tri n nhanh vươ ế đ ề ế à ầ à à ể à
s ra i c a kinh t tri th c ã l m n y sinh nhi u m i quan h kinh t thự đờ ủ ế ứ đ à ả ề ố ệ ế ế
gi i, bu c ch ngh a t b n c quy n xuyên qu c gia ph i m r ng.ớ ộ ủ ĩ ư ả độ ề ố ả ở ộ
Trong n n kinh t to n c u hóa, các công ty c quy n xuyên qu c gia lề ế à ầ độ ề ố à
l c l ng thao túng th tr ng th gi i. Hi n nay, kho ng 200 công ty xuyênự ượ ị ườ ế ớ ệ ả
qu c gia ang chi m 1/3 GDP c a th gi i, thâu tóm 70% v n u t tr cố đ ế ủ ế ớ ố đầ ư ự
ti p n c ngo i (FDI), 2/3 m u d ch qu c t v trên 70% chuy n nh ng kế ướ à ậ ị ố ế à ể ượ ỹ
thu t c a th gi i.ậ ủ ế ớ
Rõ r ng, s phát tri n c a khoa h c, công ngh ã d n n to n c u hóaà ự ể ủ ọ ệđ ẫ đế à ầ
n n kinh t th gi i. Nói m t cách c th , nó ã bu c ch ngh a t b n cề ế ế ớ ộ ụ ể đ ộ ủ ĩ ư ả độ
quy n xuyên qu c gia ph i thích nghi b ng cách t ch c ra các th tr ngề ố ả ằ ổ ứ ị ườ
khu v c, th tr ng th gi i, các qu ti n t qu c t , ngân h ng th gi i ự ị ườ ế ớ ỹ ề ệ ố ế à ế ớ để
gi i quy t các m i quan h kinh t v nh t l thao túng th tr ng thả ế ố ệ ế à ấ àđể ị ườ ế

gi i. S ra i c a nh ng t ch c n y có a l i th i c phát tri n kinh tớ ự đờ ủ ữ ổ ứ à đư ạ ờ ơ ể ế
cho các n c kém phát tri n, nh ng m c ích chính c a nó l t o ra môiướ ể ư ụ đ ủ àđể ạ
tr ng thu n l i cho s phát tri n c a ch ngh a t b n, hay nói cách khác,ườ ậ ợ ự ể ủ ủ ĩ ư ả
ch ngh a t b n chi ph i n n kinh t th gi i. ó c ng chính l b n ch tđể ủ ĩ ư ả ố ề ế ế ớ Đ ũ à ả ấ
c a th tr ng th gi i.ủ ị ườ ế ớ
Ch ngh a t b n c quy n tìm cách thích nghi v a thao túng th tr ngủ ĩ ư ả độ ề để ừ ị ườ
th gi i, v a th c hi n âm m u gây nh h ng v chính tr i v i các n c.ế ớ ừ ự ệ ư ả ưở ề ị đố ớ ướ
N u tr c ây, hình th c xâm l c c a ch ngh a qu c l ch ngh a th cế ướ đ ứ ượ ủ ủ ĩ đế ố à ủ ĩ ự
dân ki u c , thì sau chi n tranh th gi i th hai, do t ng quan l c l ngể ũ ế ế ớ ứ ươ ự ượ
thay i v m t th ch ng l ch s , nên hình th c xâm l c c a nó l chđổ à ấ ế ủđộ ị ử ứ ượ ủ à ủ
ngh a th c dân ki u m i, th c hi n xâm l c, thôn tính thông qua b n tayĩ ự ể ớ ự ệ ượ à
ng i b n x , d i chiêu b i " c l p", "qu c gia" gi hi u.ườ ả ứ ướ à độ ậ ố ả ệ
Tr c ây, hình th c xâm l c c a ch ngh a qu c l chi n tranh. Sauướ đ ứ ượ ủ ủ ĩ đế ố à ế
n y, do phong tr o ch ng chi n tranh phát tri n m nh m , h n n a, n uà à ố ế ể ạ ẽ ơ ữ ế
ti n h nh chi n tranh thì s t n kém, d b các n c t b n khác v t qua,ế à ế ẽ ố ễ ị ướ ư ả ượ
nên ch ngh a qu c chuy n sang dùng s c m nh v ti n v n, công nghủ ĩ đế ố ể ứ ạ ề ề ố ệ
tiên ti n, kinh nghi m qu n lý v th tr ng l m công c , cùng v i các thế ệ ả à ị ườ à ụ ớ ủ
o n chính tr , ngo i giao, v n hóa, t t ng th c hi n "di n bi n hòađ ạ ị ạ ă ư ưở để ự ệ ễ ế
bình", "gi nh th ng l i không c n chi n tranh" hay còn c g i l "m t thà ắ ợ ầ ế đượ ọ à ộ ứ
chi n tranh không có khói súng". N u trong th i k "chi n tranh l nh", chi nế ế ờ ỳ ế ạ ế
l c c a ch ngh a qu c l "ng n ch n", d n n s xu t hi n c a chượ ủ ủ ĩ đế ố à ă ặ ẫ đế ự ấ ệ ủ ủ
ngh a c h i trong gi i lãnh o ng C ng s n m t s n c xã h i chĩ ơ ộ ớ đạ Đả ộ ả ở ộ ố ướ ộ ủ
ngh a, thì ng y nay chúng ti n h nh chi n l c "v t trên ng n ch n", t nĩ à ế à ế ượ ượ ă ặ ấ
công th ng v o h th ng chính tr c a các n c xã h i ch ngh a b ng âmẳ à ệ ố ị ủ ướ ộ ủ ĩ ằ
m u "di n bi n hòa bình".ư ễ ế
Nhìn l i th gi i trong m y th p k qua, chúng ta th y n i lên các s ki nạ ế ớ ấ ậ ỷ ấ ổ ự ệ
ch ng minh b n ch t xâm l c, thôn tính c a ch ngh a qu c hi n i.ứ ả ấ ượ ủ ủ ĩ đế ố ệ đạ
Nói cách khác, trong th i i ng y nay, b n ch t c a ch ngh a qu cờ đạ à ả ấ ủ ủ ĩ đế ố
không h thay i m ch có s thích nghi c a chúng tr c nh ng bi n iề đổ à ỉ ự ủ ướ ữ ế đổ
c a tình hình.ủ

Vi c gia nh p n n kinh t c a th gi i ang a l i cho n c ta nhi u cệ ậ ề ế ủ ế ớ đ đư ạ ướ ề ơ
h i l n:ộ ớ
- Tham gia v o quá trình phân công lao ng qu c t hình th nh h th ngà độ ố ếđể à ệ ố
s n xu t, kinh doanh phù h p v i s phát tri n c a s n xu t, kinh doanhả ấ ợ ớ ự ể ủ ả ấ
trong th i i m i - th i i kinh t tri th c.ờ đạ ớ ờ đạ ế ứ
- Có i u ki n thu n l i ti p c n th tr ng th gi i, thu hút u t , ti pđề ệ ậ ợ để ế ậ ị ườ ế ớ đầ ư ế
thu k thu t, công ngh tiên ti n v kinh nghi m qu n lý c a các n c t b nỹ ậ ệ ế à ệ ả ủ ướ ư ả
phát tri n, nh m phát tri n l c l ng s n xu t c ng nh n n s n xu t xã h i.ể ằ ể ự ượ ả ấ ũ ư ề ả ấ ộ
- i di n v i các cu c c nh tranh quy t li t v i u ó s thúc y cácĐố ệ ớ ộ ạ ế ệ àđề đ ẽ đẩ
doanh nghi p n c ta i m i, n ng ng h n t n t i, phát tri n v thúcệ ở ướ đổ ớ ă độ ơ để ồ ạ ể à
y ng i lao ng ph n u nâng cao k n ng lao ng áp ng òi h iđẩ ườ độ ấ đấ ỹ ă độ đểđ ứ đ ỏ
c a th tr ng lao ng.ủ ị ườ độ
- Cho phép n c ta c i thi n v trí c a mình khi tham gia v o vi c xác nhướ ả ệ ị ủ à ệ đị
các quy ch th ng m i to n c u v có i u ki n u tranh b o v l i íchế ươ ạ à ầ à đề ệ đểđấ ả ệ ợ
c a mình trong vi c gi i quy t các tranh ch p th ng m i, tránh m i s phânủ ệ ả ế ấ ươ ạ ọ ự
bi t i x .ệ đố ử
- Chúng ta ph i c i cách h th ng ngo i th ng b o m tính th ng nh t,ả ả ệ ố ạ ươ để ả đả ố ấ
minh b ch c a các chính sách th ng m i; b sung, ho n ch nh h th ngạ ủ ươ ạ ổ à ỉ ệ ố
pháp lu t cho phù h p v i lu t pháp qu c t . Nh ng vi c l m n y s có tácậ ợ ớ ậ ố ế ữ ệ à à ẽ
ng tích c c n quá trình phát tri n kinh t - xã h i c a n c ta.độ ự đế ể ế ộ ủ ướ
Tuy nhiên, c n nh n th c sâu s c r ng, nh ng c h i trên ây ch l nh ngầ ậ ứ ắ ằ ữ ơ ộ đ ỉ à ữ
i u ki n, kh n ng, ch không t ng tr th nh hi n th c. Vi c có t nđề ệ ả ă ứ ựđộ ở à ệ ự ệ ậ
d ng v bi n chúng th nh hi n th c hay không, ho n to n ph thu c v o sụ à ế à ệ ự à à ụ ộ à ự
lãnh o c a ng, t ch c th c hi n c a Nh n c v s ph n u c a to nđạ ủ Đả ổ ứ ự ệ ủ à ướ à ự ấ đấ ủ à
dân ta.
Gia nh p kinh t th gi i, chúng ta không ch có nh ng c h i m còn cóậ ế ế ớ ỉ ữ ơ ộ à
c nh ng thách th c, ó l :ả ữ ứ đ à
1- N n kinh t n c ta còn l m t n n kinh t kém phát tri nề ế ướ à ộ ề ế ể
2 . WTO l m t "sân ch i" to n c uà ộ ơ à ầ
3 - Gia nh p th tr ng th gi iậ ị ườ ế ớ

vi c h i nh p kinh t qu c t mang l i hi u qu cho công cu c xâyĐể ệ ộ ậ ế ố ế ạ ệ ả ộ
d ng v b o v T qu c, chúng ta c n nh n th c sâu s c v gi i quy tự à ả ệ ổ ố ầ ậ ứ ắ à ả ế
t t m t s v n sau:ố ộ ố ấ đề
M t l , khi xem xét th i c v thách th c c a h i nh p kinh t qu c t ,ộ à ờ ơ à ứ ủ ộ ậ ế ố ế
Hai l , m c tiêu c a cách m ng n c ta l xây d ng th nh công ch ngh aà ụ ủ ạ ướ à ự à ủ ĩ
xã h iộ
Ba l , trong quá trình h i nh p kinh t qu c tà ộ ậ ế ố ế
B n l , trong quá trình h i nh p kinh t qu c t , ố à ộ ậ ế ố ế
N m l , chúng ta th c hi n ch tr ng m c a, h i nh p kinh t qu c t ,ă à ự ệ ủ ươ ở ử ộ ậ ế ố ế
h p tác, liên minh v i các n cợ ớ ướ